Öğretim Materyallerinin

Tasarımı, Hazırlanması ve

Seçimi

Yrd.Doç.Dr. Gülçin TAN ŞİŞMAN

Öğretim Materyali

Hedefleri gerçekleştirebilmek amacıyla

araçlardan faydalanarak yapılan ders içeriklerini

kapsar. (Şahin-Yanpar, 2000)

Öğretim hedeflerine ulaşmak için farklı araçlarla

sunulan, belli ilkeler doğrultusunda düzenlenen

içeriğin görsel, işitsel ya da yazılı biçimleridir.

Farklı araçlarla sunulan bilgiler, mesajlar ve

malzemeler

Öğretim Aracı

Bilginin öğrenene ulaştırılabileceği farklı yollar

ve ortamlar.

Tebeşir ve kağıttan başlayarak günümüzde

bilgisayar ve ilişkili teknolojilere kadar basitten

karmaşığa çeşitlilik gösterir.

•İhtiyaçlar

•Hedef kitle

Analiz

(Çözümleme)

•Hedef, İçerik, yöntem, medya, materyaller, ve ölçme araçlarını hazırlama

Tasarım

(Tasarımlama) •Uygulama planı

•Öğrenci kitabı, Eğitimci kılavuzunu geliştirme

•Materyalleri üretme

Geliştirme

•Zaman çizelgesi

•Bütçe

•Ortam

•Öğretmenlerin eğitimi

Uygulama •Ara değerlendirme

•Düzeltme

•Son değerlendirme

•Geleceğe yönelik kestirimler

Değerlendirme

Değerlendirme - Düzeltme

ADDİE Öğretim Tasarımı Modeli

ADDİE Öğretim Tasarımı Modeli

I. Aşama : ANALİZ

İhtiyaçları ve sınırlılıkları belirleme

Öğrenen analizi

Kurumsal analiz

Öncelikleri belirleme

Hedef kitle kim?

Neyi öğrenmeye ihtiyaçları var?

Ne biliyorlar?

ADDİE Öğretim Tasarımı Modeli

II. Aşama : TASARIM

Öğrenme etkinlikleri, yöntem, ortam ve

değerlendirme sürecinin belirlenmesi

Nasıl Öğrenecekler?

ADDİE Öğretim Tasarımı Modeli

III. Aşama : GELİŞTİRME

Öğretim materyallerinin, öğretim

kullanılacak tüm araç ve destek

materyallerinin üretilmesidir.

Analiz ve Tasarım aşamalarında

hazırlanmış detaylı plan işleme konularak

öğrenme ortamının bütün bileşenleri

geliştirilerek ortam teste hazır hale

getirilir.

Ürün bu aşamada geliştirilir.

ADDİE Öğretim Tasarımı Modeli

IV. Aşama : UYGULAMA

Planı Uygulamaya Koyma

Tasarımın sınıf, laboratuar vb. öğrenme ortamında

gerçek öğrenenlerle uygulamaya konulması.

ADDİE Öğretim Tasarımı Modeli

V. Aşama : DEĞERLENDİRME

Uygulamaya konulan planın bütün yönleriyle bir

sonraki uygulama için değerlendirilmesi.

Öğretim yeterli mi?

Etkili mi?

Öğrenci başarısı

Öğretimin başarısı

Neden Öğrenme Öğretme Sürecinde

İhtiyaç Duyarız?

İyi tasarlanmış öğretim araç-gereçleri öğretim

sürecini zenginleştirir, öğrenmeyi artırır.

ÇOKLU ÖĞRENME ORTAMı YARATıR

BİREYSEL İHTİYAÇLARıN KARŞıLANMASıNDA

ETKİLİDİR.

DIKKAT ÇEKICI, MOTIVE EDICIDIR

HATıRLAMAYı KOLAYLAŞTıRıR.

SOYUT OLAY VE KAVRAMLARı SOMUTLAŞTıRıR.

ZAMAN KAZANDıRıR.

SıNıFA GETİRİLMESİ OLANAKSıZ OLAY VE

CİSİMLERİN GÜVENLİ OLARAK GÖZLENMESİNİ

SAĞLAR.

TEKRAR TEKRAR KULLANıLABILIR.

İÇERİĞİ BASİTLEŞTİRİR.

Öğrenim Kazanımları

Araç-gereç Özellikleri

Öğretmenin (tutum,

beceri..)

Yöntem Seçimi

Araç-gereç Seçimi

Öğrenci Özellikleri

Kısıtlamalar (bütçe,

zaman..)

Öğretim Ortamı

(ışıklandırma, öğrenci

sayısı vb.)

Öğretim Materyali ve Aracı Seçimini

Etkileyen Faktörler

Bir öğretim

Materyali ne

kadar

Mükemmel

olursa

olsun

İçerik çok iyi

tasarlanmış,

etkili ve doğru

yöntemle

sunulmamışsa

İçerik kötü

tasarlanmışsa

Öğrenme

açısından

Hiçbir yararı

Olmayacaktır.

Materyal Seçiminde Uygulanacak Ölçütler

Seçilen materyal öğretim programıyla uyumlu mu?

Materyalin içerdiği mesajlar doğru ve güncel mi?

Materyalde açık ve anlaşılır bir dil kullanılmış mı?

Materyal öğrenciyi güdüleyici ve ilgiyi sürekli tutacak özelliklere sahip mi?

Materyal öğrencinin katılımını sağlayıcı özelliklere sahip mi?

Materyal, teknik özellikleri açısından yeterli mi?

Materyal, önyargılardan arındırılmış bir yapıda mı?

Materyalin kullanımına ilişkin gerekli kullanma kılavuzları ve diğer

metinler mevcut mu?

Öğretim Materyallerinin Seçimi

Sunduğu kavram veya fikirleri iyi açıklayabiliyor mu?

İncelenen konuya anlamlı bir katkıda bulunuyor mu?

Öğrencilerin yaş, zeka ve geçmiş yaşantılarının düzeyine

uygun mu?

Öğrencileri daha iyi düşünmeye ve eleştirici olmaya

yöneltiyor mu?

Öğretim Materyali;

Basit, sade ve anlaşılır olmalıdır.

Dersin öğrenim kazanımlarına uygun seçilmeli ve

hazırlanmalıdır.

Dersin konusunu oluşturan içeriğin tümünü değil,

yalnızca özet bilgiyi kapsamalıdır.

Görsel özellikler (resim, grafik vb.) önemli noktaları

vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırılıktan uzak

olmalıdır.

Öğretim Materyali;

İçerisinde kullanılan yazılı metin ve görsel-

işitsel öğeler öğrencinin pedagojik özelliklerine

uygun olmalı ve gerçek hayatıyla tutarlık

göstermelidir.

Öğrenciye alıştırma-uygulama olanağı

sağlamalıdır.

Olabildiğince gerçek hayatı yansıtmalıdır.

Öğretim Materyali;

Her öğrencinin erişimine ve kullanımına

açık olmalıdır.

Dayanıklı olmalı, tek seferde zarar

görmemelidir.

Gerektiğinde kolayca geliştirilmeli ve

güncellenebilmelidir.

Öğretim Materyali;

Materyal üzerindeki resim ve şekiller farklı

algılanmamalı resim ve şekiller birbirlerinden

ayırt edilebilinmelidir.

Öğretim materyalindeki önemli elemanları

dikkati en çok çekecek şekilde

yerleştirilmelidir.

Öğretim Materyali;

Materyal üzerinde yeralan şekiller belirgin olmalı,

yarım bırakılmamalıdır.

Kullanılacak görsel ve sözel unsurlar, öğrencilerin

hazırbulunuşluluk düzeylerine uygun olmalıdır.

İçerik açısından bilimsel doğrulara dayandırılmalıdır.