Girişimcilik Kavramı ve ÖzellikleriGİRİŞİMCİLİK VE KÜÇÜK İŞLETME YÖNETİCİLİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

A. İşletme ve Girişimcilik

İşletme ve Girişimcilikİşletme;İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için kurulan sosyal ve ekonomik birimdir.

İşletmelerin gelişimi;• Sanayi devriminden önce insanlar, el becerilerine dayalı olarak, kendilerine ait işyerlerinde [atölyelerde]

zanaat işleriyle uğraşmaktaydılar.

• Sanayi devriminden sonra insan emeğini makine gücü ikame etmeye başlamış ve üretimde makine kullanımı artmıştır.

• Bu nedenle, bireysel üretim makine gücü yardımıyla kütle üretimine dönüşmüştür.

• Üretimde makineleşmeyle birlikte çok sayıda işçinin çalıştığı fabrika sistemleri meydana gelmiştir.

• Böylece, sanayi devriminden sonra organizasyonların sayı ve büyüklükleri artmış, yapıları karmaşıklaşmış ve faaliyet alanları genişlemiştir.

Temel İşletme Fonksiyonlarıİşletmeler amaçlarına ulaşmak için çok sayıda faaliyeti yerine getirmektedir:

◦ Üretim

◦ Pazarlama

◦ Muhasebe – finansman

◦ İnsan kaynakları

◦ Yönetim◦ Planlama

◦ Örgütleme

◦ Kadrolama

◦ Yöneltme

◦ Denetim

◦ İkincil fonksiyonlar◦ Araştırma – geliştirme

◦ Halkla ilişkiler

◦ İletişim

Yönetim ve İşletme Yönetimiİşletme yönetimi;Bir kişinin tek başına gerçekleştiremeyeceği amaçları gerçekleştirmek için bir araya gelmiş insanların faaliyetlerini koordine etme sürecidir.

İşletme yönetimini daha genel kullanıma sahip yönetim kavramından ayıran iki temel farklılık vardır:

◦ İşletme yönetiminin amacı iktisadidir

◦ İşletme yönetimi sosyo-teknik bir niteliğe sahiptir

İşletme yönetimi sosyal süreçleri içermesinin yanında teknoloji kullanma zorunluluğu nedeniyle teknik yapıya sahiptir.

İşletmeİşletmelerin faaliyette bulunabilmeleri için üretim faktörlerinin temin edilerek belirli bir düzen içerisinde yönlendirilmesi gereklidir.

Bu süreci başlatarak neyin, nasıl ve ne zaman ve niçin üretileceğine karar veren kişiye ise girişimci denilmektedir.

Esas olan, kurulan iktisadi birimin veya başlatılan sürecin fayda yaratmasıdır.◦ Bu, insan ihtiyaçlarını karşılayacak mal ve hizmetlerin üretimiyle olur.

Faydayı yaratırken sürecin iki boyutu bulunmaktadır:◦ İktisadi mal ve hizmetlerin üretimini gerçekleştirmeye çalışmak

◦ Gerekli teknik yapıyı ve üretim faktörlerini uygun biçimde bir araya getirmek

YöneticilikBir işletme

◦ Profesyonel yönetici veya

◦ Girişimci – yönetici tarafından yönetilir◦ Burada girişimci hem işletmenin sahibi hem de yöneticisidir.

Profesyonel yönetici,◦ işletmenin riski dışındaki tüm yetki ve sorumlulukları üzerinde taşıyan ve

◦ mesleği profesyonelce yerine getiren kişidir.

◦ Profesyonel yöneticilik, yönetim bilimine dayanmaktadır.

Yöneticilik;◦ İşletmenin amaçlarını gerçekleştirmek üzere, üretim faktörlerinin bir araya getirilerek mal ve hizmet

üretiminin meslek olarak sürdürülmesidir.

İşletmecilikİşletmecilik;

◦ İşletmelerin kurulması,

◦ işletmeye ilişkin uygulamaların gerçekleştirilmesi,

◦ temel yönetsel ve diğer işletme fonksiyonlarının yerine getirilmesi ile ilgili faaliyetlerin tamamıdır.

Sosyal, ekonomik ve teknik işlevleri olan işletmeleri işletmenin◦ Sanatsal ve

◦ Bilimsel tarafları vardır

◦ Bu anlamda mesleki yeterliliği gerektirir

GirişimcilikGirişimci (müteşebbis);

◦ Mal veya hizmet üreterek veya pazarlayarak

◦ Kâr etmek için, zarar riskini göze alarak,

◦ Kendi sağladığı veya başka kişilerden elde ettiği sermayeyi yatırıma dönüştüren kişidir

Girişimcinin başlıca amaçları ve görevleri şunlardır:◦ İşletmenin amaçlarını belirlemek

◦ Yönetim ve organizasyon politikalarını belirlemek

◦ Üretim faktörlerini temin ederek üretim faaliyetine geçmek

◦ Yeni mal ve hizmetler bulmak,

◦ Yeni üretim yöntemleri, dağıtım kanalları araştırmak

◦ İşletmenin karşısına çıkacak gelişim ve değişimleri takip ederek bunları fırsata çevirmek veya önlemler almak

GirişimcilikGirişimci;

◦ Bir iş yapmaya yönelen ve

◦ Bu konuda kararlılık gösteren kişidir.

Girişimci;◦ Üretim faktörlerini bir araya getirerek

◦ İktisadi mal ve hizmet üretimini başlatan

◦ Ekonomik katalizördür

Diğer anlamda girişimci;◦ Üretim için gerekli finansal kaynakları ve

◦ Ürünlerin değerlendirileceği uygun pazarı bulan kişidir

Üretim faktörlerinin bir araya getirilme süreci teknik ve beşeri bir süreçtir.

GirişimcilikGirişimciliğin günümüzdeki önemi, yenilikleri ortaya çıkarmak şeklinde karşımıza çıkmaktadır

Modern girişimin gücü;◦ yenilik yapma ve

◦ yaptığı yenilikleri somut ticari ürünlere dönüştürebilmesine bağlıdır.

Kıt kaynaklardan yararlanarak insan ihtiyaçlarının karşılaştırılması girişimciliğe bağlı iken.

İnsan ihtiyaçlarının daha fazla tatmin edilmesi ve ekonomik büyüme sağlanması girişimciliğin yenilik özelliğine bağlıdır

Girişimci;◦ Hangi ürünlerin üretileceğine ve

◦ Üretilen ürünlerin hangi yöntemlerle üretileceğine karar verir

◦ Girişimcinin başarısı alınan bu kararların yerinde olup olmamasına bağlıdır

Küçük ve Büyük İşletmelerde GirişimcilikKüçük işletmelerde girişimcinin rolü daha belirgindir. Girişimci küçük işletmelerde;

◦ Fiilen çalışan

◦ Satış yapan

◦ Yönetim faaliyetlerini yürüten kişi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Büyük işletmelerde;◦ İşler işletme sahibi dışında yönetici, uzman ve danışman gibi kişiler tarafından alınan kararlar

doğrultusunda yürütülmektedir

◦ Bu kişiler iç-girişimci olarak da anılırlar

Girişimin Amacı ve NitelikleriGirişim kavramı nasıl ele alınırsa alınsın, girişimcinin asıl amacı kar elde etmektir.

Girişimcinin amacını gerçekleştirmesi için bir girişimin aşağıdaki niteliklere sahip olması gerekir:◦ Girişim kazanç ve yarar (fayda) sağlamalıdır

◦ Girişim bir bedel karşılığında satmak üzere mal veya hizmet üretir

◦ Girişimin üç temel işlevi; üretim, satış ve finansmandır

◦ Girişimin hukuki bir tanımı vardır

◦ Girişim kendine ait varlıkları ve bunları karşıladığı özkaynakları ve yabancı kaynakları vardır

◦ Girişim insan ve materyalden oluşan bir örgüttür.

Girişimcilik ile ilgili Diğer KavramlarTacirlik:

◦ Bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kimseye tacir denir.

◦ Bir bireyin tacir sayılabilmesi için gerekli olan hususlar:◦ Ortada bir ticaretin olması (üretim veya alım-satım)

◦ Bir ticari işletmenin kısmen de olsa işletilmesi

◦ İşletme faaliyetinin kendi adına olması

◦ Tacirlik sıfatı şu şekilde kazanılır;◦ ticaret odasında ticaret siciline kayıt ve

◦ ticaret sicil gazetesinde ticari kimlik ve faaliyetinizle ilgili ilan

Esnaflık:◦ Geliri sermayeden ziyade kendi emeğine dayanan

◦ Bağımsız olarak çalışan kişi şeklinde tanımlanabilmektedir.

Girişimciliğin Temel FonksiyonlarıYeni mal ve hizmet üretmek

◦ Var olan ürünlerin niteliklerini değiştirerek veya yükselterek

Yeni üretim yöntemleri geliştirmek veya uygulayabilmek◦ Örnek: Henry Ford tarafından uygulanan seri üretim hattı

Endüstride yeni organizasyonlar kurmak◦ Bulunduğu sektörü ve çevresini etkilemek

◦ İş yapma şeklini değiştirmek

Yeni pazarlara ulaşmak◦ Ülke içinde veya dışında yeni pazarlar bularak veya yeni pazarlara ulaşarak mal ve hizmet satışını

artırmak

Hammaddelerin veya benzer girdilerin sağlanabileceği yeni kaynaklar bulmak◦ Ülke içinde veya dışında yeni kaynaklar ve yöntemlerle alternatifler yaratmak veya maliyetleri düşürmek

Girişimcilik Türleri ve Türkiye’de Girişimcilik

Temel Girişimcilik ÖzellikleriGirişim kavramı;

◦ Paranın varlığından ziyade

◦ Yeni ürün veya üretim tekniklerini bilme

◦ Geniş bir ufka sahip olma ve

◦ Yeni ve değişen şartlar uyum sağlama kabiliyetine vurgu yapmaktadır

Girişimci;◦ Pazardaki Fırsatları ve gelişmeleri gören,

◦ Bu fırsat ve gelişimleri iş fikrine dönüştüren,

◦ Riski üstlenerek kaynakları bir araya getiren ve etkin olarak kullanan,

◦ Küçük işletmeyi başarıyla yöneten,

◦ Rekabeti yaşam biçimi haline getirerek kendisini ve işletmesini geliştiren,

◦ Yenilikçi ve azimli kişidir.

Girişimcinin Kişisel ÖzellikleriBir kişinin girişimci olabilmesi için;

◦ Risk ve sorumluluk üstlenebilen,

◦ Dinamik bir kişiliğe sahip,

◦ Yeniliklere ve gelişime açık,

◦ Büyüme tutkusu olan bir kişi olması gerektiği söylenebilir.

İşletmenin başarısını etkileyecek temel girişimci özellikleri şunlardır;◦ Uzun süre yorulmadan çalışabilme

◦ Zorluklara karşı koyabilme (hemen yılıp vazgeçmeme)

◦ Davranış ve kararlarda azimli olma

◦ Mali gücü kuvvetleninceye kadar az kârla yetinme

◦ İşin gerektirdiği teknik ve sosyal (beşeri) beceriye sahip olma

Girişimcinin Kişisel ÖzellikleriBaşarılı girişimci kişilik özellikleri;

◦ Özgüven

◦ Kararlı olma

◦ İletişim becerileri

◦ Yeni fikirlere açık olma

◦ Vizyon sahibi olma

◦ İnisiyatif kullanabilme

◦ Güvenilirlik

◦ Olumlu düşünme

◦ Gerçekcilik

◦ Esneklik

◦ Risk alma

Bunlara ilaveten;◦ Çalışkanlık

◦ Organizasyon kabiliyeti

◦ Denetim yeteneği

◦ Bilgi

◦ Çevresi ile barışık olma

◦ Azim

◦ Akılcılık

◦ Kararlılık ve

◦ Sürekli kendini yenileme sayılabilir

Girişimcilik TürleriFırsat girişimciliği temelde,

◦ Pazardaki mevcut fırsatları görerek veya

◦ Potansiyel fırsatları sezinleyerek

◦ Mevcut bir ürünü pazara sunmaktır

Fırsatçı girişimci var olan bir ürünün;◦ pazara yeterince sunulamaması veya

◦ pazarda hiç olmaması veya

◦ nitelik bakımından yetersiz olmasından faydalanarak yüksek kâr elde eder.

Girişimcilik TürleriYenilikçi Girişimcilik

◦ Yeni bir fikir veya buluşu ya da

◦ Mevcut olan bir mal veya hizmetin dizayn, fiyat kalite gibi yönlerden iyileştirilerek piyasa sunulmasıdır.

Fırsat vs. Yenilik◦ Fırsat girişimciliğinde pazardaki potansiyel fırsatların kollanması ve buna göre yatırımlara girişilmesi,

◦ yaratıcı girişimcilikte ise mevcut ürünlerde tasarım veya kullanım itibarı ile bazı değişiklikler yapılması esastır.◦ Hatta, işletmelerin tüketici beklentilerini aşarak,

◦ mevcut olmayan ürünleri yeni bir fikir veya buluşun pazara sürülmesi şeklinde üreterek, müşterilerin kullanımına sunulması, önemli bir ayrıntıdır.

Girişimcilik TürleriTakipçi girişimcilik;

◦ Piyasadaki gelişmeleri izlemekle yetinen,

◦ bu gelişmelere göre davranan,

◦ yenilik yapan girişimcilerin yolundan gitmeyi içeren girişimcilik türüdür.

Girişimciliğin Tarihsel GelişimiBaşlangıçta girişimcilik, kişilerin kendi sermayeleri ile iş kurması olarak algılanıyordu.

Klasik iktisatçılar girişimciyi bir «lider» olarak değil sadece «kapital sağlayan kişi» olarak görüyorlardı.

Bunun yanında;◦ sanayi devriminden önce var olan arz sıkıntısı pazarlamada üretim anlayışını getirmiş ve

◦ ne üretirsem satarım düşüncesiyle girişimcinin üstlendiği karar verici rolü önemsenmemekteydi.

Pazarın ve rekabetin gelişimiyle◦ girişimcinin önemi artmış ve

◦ neyin, nasıl üretileceğine karar veren girişimcinin bir üretim faktörü olarak kabul edilmesine yol açmıştır.

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren şirket sahipliği ve yöneticiliğin birbirinden ayrılmasıyla girişimcilik tanımı yöneticilikten soyutlanmış, konumu ve tanımı daha belirgin hale gelmiştir.

Türkiye’de GirişimcilikCumhuriyet dönemi öncesi;

◦ Osmanlı’da ticaretin ve zanaatkarlığın azınlıklar ve yabancılar tarafından yapılması◦ Osmanlı’nın sanayi devrimine katılamaması◦ Anadolu’ya altyapı yatırımlarının yapılmaması sonucu ekonomik gelişim ve çeşitlilik sağlanamamıştır

Cumhuriyetin ilk dönemlerinde◦ Özel teşebbüsün yatırım yapacak yeterli sermaye ve bilgi birikimine sahip olmaması devletin yol gösterici

olarak ekonomik alanda faaliyet göstermeye başlamasının ana nedenidir.◦ Ekonomik faaliyetler ve sanayi yatırımlar devlet öncülüğünde başlamış olsa da karma ekonomi modeli

geçerlidir.

Türkiye’de girişimciliği;◦ Cumhuriyet öncesi dönem◦ Cumhuriyetin ilk yılları,◦ 1950 – 1980 dönemi ve◦ 1980 sonrası dönem olarak dört döneme ayırmak doğru olur.