grunndeild khÍ námskrárfræði og námsmat meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006
Post on 20-Dec-2015
237 views
TRANSCRIPT
![Page 1: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/1.jpg)
Grunndeild KHÍNámskrárfræði og námsmat
Meyvant Þórólfsson9. janúar 2006
![Page 2: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/2.jpg)
Kynning námskeiðsMarkmið námskeiðs, að nemendur:• Þekki og geti greint frá helstu hugmyndum um
námskrárgerð og skipulag náms og kennslu• Þekki fjölbreytilegar aðferðir við námsmat og mat á
skólastarfi, geti beitt þeim, borið þær saman og gagnrýnt fræðilegar forsendur þeirra.
Megininntak:• ... skipulag náms og kennslu og mat á því• …námskrárfræði, námskrárgerðarlíkön og hugmyndir
sem þau byggjast á. • …námsmat, prófagerð og mat á skólastarfi• ...námskrárgerð, markmiðssetning og námsmat á Íslandi
![Page 3: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/3.jpg)
Kynning námskeiðs
Vinnulag:
• Fyrirlestrar, umræðutímar, hópvinna og einstaklingsvinna. Gert ráð fyrir sjálfstæðri vinnu kennaranema og virkni í umræðum.
• Gert er ráð fyrir öflun fræðilegrar þekkingar og skilnings• En einnig innsæi og skapandi og gagnrýnum
hugmyndum nemenda sjálfra.
![Page 4: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/4.jpg)
Kynning námskeiðs
Nánar um fræðilega þekkingu vs. innsæi:
• Hollt og skynsamlegt er að kynna sér hvað forverar okkar hafa rannsakað, hugleitt og sagt, sbr „If I have seen further, it is by standing on the shoulders of giants“ -I. Newton
• „The secret to creativity is knowing how to hide your sources“ - A. Einstein
• M.ö.o.: Skapandi hugsun er hæfileiki sem felst í að tengja saman ólíkar hugmyndir á nýstárlegan hátt og varpa þannig nýju ljósi á þau viðfangsefni sem eru til umfjöllunar
![Page 5: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/5.jpg)
Kynning námskeiðsNánar um fræðilega þekkingu vs. innsæi:
• „Ekkert er nýtt undir sólinni“ – Nýja testamentið• M.ö.o.: Allt sem við gerum eða hugsum er einfaldlega
tilbrigði við það sem hefur verið gert eða hugsað einhverntímann áður .
• „Við stígum ekki út í sama fljótið tvisvar“, Heraklítos 500 árum fyrir Krist.
• M.ö.o. Þegar öllu er á botninn hvolft virðast kyrrstaða eða óbreytanleiki hvergi vera til. Tönn tímans er óstöðvandi.
![Page 6: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/6.jpg)
Kynning námskeiðsNámsmat:1. Einstaklingsverkefni í lok febrúar (20%) tengt
vettvangsheimsókn. Byggt verði á hugtökum og hugmyndum sem þá verður búið að ræða og fjalla um.
2. Gerð markmiða og hugmyndir um námsmat í kennsluverkefni (10%). Skilað með kennsluverkefninu í NKS-námskeiðinu.
3. Hópverkefni (20%)
4. Skriflegt lokapróf í maí (50%).
• Einnig er gert ráð fyrir þátttöku allra í umræðu um vandamál til íhugunar
![Page 7: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/7.jpg)
Kynning námskeiðs
Áætlun:• Fyrsti hluti (ca. fimm vikur): Námskrárfræði, tilgangur og
markmið, skipulag náms og kennslu, námskrár á Íslandi. • Annar hluti ( ca. fjórar vikur): Námsmat, gerð prófa,
óhefðbundið námsmat, samræmd próf, einkunnagjöf.• Þriðji hluti (ca 3 vikur): Vettvangsnám og undirbúningur
þess.• Fjórði hluti (ca 3 vikur): Samvinnuverkefni um námsmat
og mat á skólastarfi.• Fimmti hluti: Próf í maí sem vegur 50% af lokaeinkunn
![Page 8: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/8.jpg)
Að hverju þarf að huga?Hverju þarf að svara?
Nýr skóli ...(sbr. söguaðferð)
Engin opinber stefna til að fara eftir...
Engin aðalnámskrá ...
Engin gögn ...
Aðeins skólahús,
280 nemendur og foreldrar/forráðamenn
skólastjóri, aðstoðarskólastjóri,
25 kennarar
...og aðrir starfsmenn
![Page 9: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/9.jpg)
Hverju þarf að svara?
Þarf að huga að því...• ...hvað nemendur eiga að læra í skólanum? • ...hvers vegna þeir eiga að læra það frekar en annað? • ... að segja e-ð um tilgang og markmið skólastarfsins?• ... hvernig á að skipuleggja skólastarfið svo námið gangi
sem best fyrir sig? • ...hvaða umhverfi og aðstæður er heppilegast?• ... hvernig á að meta námið og til hvers? • ?• ?
![Page 10: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/10.jpg)
Rökleg nálgun: Ralph W.Tyler
Fjórar meginspurningar sem þarf að svara:
• 1. What are the purposes of the school? -Við verðum að hugsa um, geta réttlætt og sett skipulega fram hvað við ætlum okkur (markmið). Við verðum að geta rökstutt hvers vegna það sem á að læra og kenna er mikilvægara en eitthvað annað. Til hvers?
• 2. What educational experiences are related to those purposes? - Hvaða viðfangsefni og námsaðstæður stuðla best að því að þessi tilgangur náist?
![Page 11: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/11.jpg)
Ralph W.Tyler
Fjórar meginspurningar frh.:
• 3. What are the organizational methods which will be used in relation to those purposes? – Hvaða kennsluhættir og kennsluaðferðir falla best að þessum tilgangi og viðfangsefnum?
• 4. How will those purposes be evaluated? –Hvernig hyggjumst við meta hvað lærðist af því sem átti að læra?
Tyler, R. W. (1949) Basic principles of curriculum and instruction
![Page 12: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/12.jpg)
Nám, kennsla, menntun
• Nám, kennsla, menntun• Námskrá, kennsluskrá, menntunarskrá• HVAÐ á að nema og kenna?• HVER á að nema og HVER á að kenna? • HVAR á að nema og kenna?• HVENÆR á að nema og kenna?• HVERNIG á að nema og kenna?• HVENÆR telst maður hafa menntast?
![Page 13: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/13.jpg)
Nokkrir meginþræðir til um hugsunar
Staða námskrár í kerfinu...• Hvernig námskrá? • Opinber skrifuð námskrá? • Dulin námskrá?• Núll-námskrá?• Sverðkattanámskrá?• Gátlistanámskrá? • Hvað er eiginlega námskrá?
![Page 14: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/14.jpg)
Staða námskrár í kerfinu ...
Opinber fyrirmæli
Planned curriculum Samfélagið
Aðgerðir skólanna
Enacted curriculum
Kerfið sbr.
TIMSS-rannsóknina
Raunveruleg reynsla/afrakstur
Experienced curriculum
Skólinn/skólaumhverfið
Aðstæður nemandans, ófyrirséð reynsla
![Page 15: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/15.jpg)
Hvers konar námskrár?
Elliot Eisner: • “Það síðasta sem við þurfum í lýðræðisþjóðfélagi er
“one-size-fits-all” námskrá með einu setti af markmiðum handa öllum.”
Í Educational Leadership 2004
• Hin röklega nálgun Ralphs Tylers (1949) hafði lengst af áhrif, en í seinni tíð er talið eðlilegt að námskrá sé sniðin eftir samhengi og aðstæðum hverju sinni, sveigjanleg. Athugum þó hina íslensku þjóðarnámskrá...
![Page 16: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/16.jpg)
Hvers konar námskrár?
Aðalnámskrá grunnskóla 1999:
• Skýr markmið eru grundvallarþáttur skólastarfs. Markmið eru leiðarvísir í öllu skólastarfi og forsenda áætlanagerðar um nám og kennslu. Þau stýra kennslunni og námsmatinu og eru grundvöllur mats á gæðum skólastarfs. –Almennur hluti
• Að mínum dómi tekur núverandi aðalnámskrá of mikið ómak af kennurum og sníður þeim of þröngan stakk við markmiðssetningu og val á viðfangsefnum. Þetta setur kennara í afar erfiða stöðu.
– Börkur Vígþórsson
![Page 17: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/17.jpg)
Hin opinbera námskrá – hin dulda námskrá ...
• Eðlilegt er að námskrá hafi á sér tvær hliðar: Hina „sýnilegu” og hina „ósýnilegu”.
Dennis P. Doyle í Educ. Leadership
• Hin sýnilega feli í sér hefðbundnar, formlegar inntakslýsingar: t.d. „hefðbundnar námsgreinar” sem hafa það markmið að efla sjálfstæða hugsun, skilning og persónuleika.
• Hin ósýnilega námskrá feli í sér eflingu góðra siða (gilda): „Values are caught, not taught”.
![Page 18: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/18.jpg)
Hin opinbera námskrá – hin dulda námskrá ...• Minnir óneitanlega á slagorð sem oft hafa heyrst
í seinni tíð: „Nemendur séu bæði fróðir og góðir”.
• Hin dulda námskrá: Skólabragur, viðmót og samskiptasiðir o.s.frv. Birtist jafnvel í “sýn” skóla.
• Hér vakna spurningar um raunverulega birtingu námskrár: skrifuð, rædd, hugsuð ...að hluta þegjandi samkomulag.
• Ath. þrjá meginþætti sem skólinn leggur áherslu á: Bókvit, siðvit og verkvit.
![Page 19: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/19.jpg)
Hin opinbera námskrá – hin dulda námskrá ...• Hverjir eru hinir raunverulegu áhrifavaldar þegar
námsreynsla barna er til umræðu?
• „Planned curriculum” eða „Hidden curriculum”?
• Hverjir eru hinir duldu áhrifaþættir, hverjir þeirra hafa mest áhrif?
• Má líta á duldu námskrána sem hindrun eða tækifæri til að bæta nám og kennslu?
• Er til heildarskilgreining á námskrá sem tekur duldu námskrána með í myndina? Já.
![Page 20: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/20.jpg)
Núll-námskrá ...• Þegar velja á markmið, viðfangsefni og námsgögn í
skóla er óhjákvæmilegt að sleppa einhverju, en hverju á að sleppa? !!
• Elliot Eisner talaði um hina svonefndu núll-námskrá (null curriculum):
• ... It is my thesis that what schools do not teach may be as important as what they do teach. I argue this position because ignorance is not simply a neutral void; it has important effects on the kinds of options one is able to consider, the alternatives that one can examine, and the perspectives from which one can view a situation or problems -Elliot Eisner 1994
![Page 21: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/21.jpg)
„Sverðkattanámskrá“
• Í frægri ádeilu, The Saber-Tooth Curriculum, er sagt frá ákveðinni leikni hjá fornum ættbálki að hrekja burt sverðketti með eldi og ýmsa aðra leikni.
• Sá tími kom að aðstæður breyttust og ekki var þörf fyrir slíka leikni, heldur aðra.
• Þá vildu öldungarnir ekki varpa hinum eldri vinnubrögðum fyrir róða. Í þeim fælist nefnilega „hin sanna menntun“.
J. Abner Peddiwell. 1939
![Page 22: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/22.jpg)
„Sverðkattanámskrá“
• Er eitthvað sem styður það, að haldið sé í forna kunnáttu og gömul gildi?
• Er eitthvað sem hindrar að svo sé gert?
• Hugsum í því ljósi um menntun sem virðisauka á „sönnu manneðli“ annars vegar (sbr. GF 1907) og hins vegar sem „innvígslu í menningu“, samfélag sem tekur breytingum (e. enculturation).
• Eru „sverðkattanámskrár“ enn við lýði, opinberar og/eða duldar?
![Page 23: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/23.jpg)
Gátlistanámskrá: „Hundavaðsháttur“
• Nýlegar námskrár í ýmsum greinum, bæði fyrir grunnskóla og framhaldsskóla, innihalda lista yfir efnisatriði sem eru svo langir og miklir að ekki er nokkur von til að takist að þjálfa upp leikni í nema litlu af því sem upp er talið. Þrautalendingin verður því að göslast yfir á hundavaði.
Atli Harðarson 24/1/2004 Lesbók Mbl.
![Page 24: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/24.jpg)
Hvað er eiginlega námskrá?
• Curriculum = Hlaupabraut, línuleg með fyrirframákveðið upphaf og endi (upphafl. merking)
• Áætlun eða leiðarvísir um hvað skuli gert (lært, kennt) í skólum. - Andri Ísaksson
• Skólanámskrá: Rökstudd, skrifleg lýsing á því sem gert er og gera á í skólanum . – Aðalnámskrá grunnskóla 1989 (Hrólfur Kjartansson)
Vinnuskilgreining Marsh og Willis:• An interrelated set of plans and experiences that a
student undertakes under the guidance of the school
![Page 25: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/25.jpg)
Til umræðu:• Eru sverðkattanámskrár nauðsynlegar eða virka þær
sem hindrun í vegi fyrir eðlilegri skólaþróun?
• Er vænlegt að vera með nákvæm og sundurgreind markmið fyrir öll svið skólastarfs eða…
• Er skólastarfið svo flókið, krókótt og óútreiknanlegt í eðli sínu að ógerlegt sé að vera með fyrirfram skrifaða dagskrá?
• Hversu mikill sveigjanleiki á að vera innbyggður í námskrá?
![Page 26: Grunndeild KHÍ Námskrárfræði og námsmat Meyvant Þórólfsson 9. janúar 2006](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/56649d425503460f94a1e445/html5/thumbnails/26.jpg)
Reynið að svara:
• Hvað eru námskrárfræði? Hverjar eru megináherslurnar í þeim fræðum?
• Íhugið öll þau álitamál sem gætu falist í spurningunum fjórum neðst á bls. 11 í bókinni Að mörgu er að hyggja.