Grupet e Presionit (Interesit)Per literature shih dokumentin e skanuar qe ja u kam dhene vete te skanuar (te bashkangjitur me literature tjeter)

Cka jane Grupet e presionit? • Grupet e presionit jane elemente te

jetes politike te cdo shoqerie moderne te organizuar mire.• Nje grup interesi eshte:• « Grup qe ndan veprime te

perbashketa dhe i cili ben disa kerkesa mbi grupet tjera duke vepruar nepermjet institucioneve te Qeverise ».• Keto grupe ndryshe quhen edhe lobby

(anglisht)

Lobby • Lobby (eshte koridor ose prapaskene);• Lat. Koridor = vestibula• Grupet e interesit jane struktura te

organizuara per te perfaqesuar dhe per te mbrojtur interesat e nje grupi te caktuar• Dimensioni i interesit: lobbing-u eshte

veprim qe ka per qellim te influencoje - ne menyre direkte ose jodirekte- procesin e elaborimit, te aplikimit ose te interpretimit te masave legjislative, normave, rregulloreve dhe me gjeresisht, te gjitha intervenimet mbi pushtetin publik.

• Per ndryshim nga Partite politike, Grupet e Presionit nuk synojne marrjen e pushtetit.

• Cka i difernecon atehere nga Partite politike?• 1) Anetaret e grupeve te interesit nuk zgjedhen nga

votuesit dhe per kete arsye nuk kane pergjegjesi per veprimet e tyre (gjinden jashte procesit zgjedhor). Pra mbijetesa e tyre nuk mvaret nga zgjedhjet sikurse eshte rasti i Partive politike

• Kandidatet politik ne zgjedhje paraqiten vetem nen flamurin e Partive politike edhe pse shume shpesh perkrahen nga Grupet e Presionit;

• Grupet e Presionit kane nje anetaresim me selektiv (psh. sindikalistat ndajne zakonsiht kushte jete te ngjajshme dhe kane nivel edukimi te ngjajshem

• Edhe ato Grupe Presioni qe mbrojne ceshtje specifike ( per ceshtje ekologjike ose per ndalimin i armeve atomike, angazhojne njerez nga spektra te ndryshem edhe pse edhe ata kane ngjashmeri me te medha sesa anetaret e partive.

Qellimet• Qellimi i partise politike eshte marrja dhe ushtrimi i

pushtetit kurse grupet e presionit veprojne me programme te cilat nuk figurojne formalisht ne Qeveri.

• Grupi i presionit ka per qellim ti shtyje partite politike drejt disa politikave te caktuara, me shume sesa ti percaktoje ato.

• Zakonsiht nje Grup Intersi kerkon favor te shume Partive politike.

• Shembulli: Mrojtesit e Mjedisit (Environmentalism) ne SHBA per shembull perkrahin edhe Republikanet edhe Demokratet ne luften e tyre per te zvogeluar demet ekologjike.

• Shume shpesh, ne momente te caktuara ato favorizojne partine qe ata mendojne se do te ndihmoje qellimet e tyre.

Presioni?• A eshte Grup Interesi nje grup qe ushtron

presion? Jo gjithmone;• Grupet e presionit veprojne vetem ne momente

kur e konsiderojne se pushteti ja u ndalon atyre disa te drejta.• Sindikatat si grupe presioni aktivizohen vetem

ne momente te caktuara (kur u kercenohen interesat e tyre me nje projekt ligje te caktayu qe ja u ule rrogat ose ja u zgjate oraret e punes per shembull).• Grupet e presionit mbrojne zakonisht vetem nje

ceshtje te caktuar dhe kane perkrahjen e vetem nje kategorie te caktuar personash (perkrahesish);

• Karakteristikat: • Cdo grup presioni duhet te kete nje organizim te brendshem minimal;• Duhet te kete drejtues te afte per te bere strategjine e grupit dhe per te rekrutuar nga kategoria e individeve qe grupi duhet ti perfaqesoje;• Grupet e presionit duhet te kene nje shkalle pamvaresie sepse disa levizje te te rinjeve dhe grave jane krijesa te partive politike te cilat i krijojne partite politike per te konsoliduar ndikimin e tyre. • Ideologjia dhe linja e ketyre levizjeve percaktohen

nga partite politike.

• A jane protestat grup presioni?• Protesta eshte presion, mirepo nese nuk i mbijeton

shprendarjes atehere nuk luan rol afatgjate

• Tipologjia• Grupet qe mbrojne interesat materiale jane zakonisht organizata

korporatash dhe Grupet Morale qe jane organizatat qe mbrojne te drejtat e femrave ose te studenteve. Organizatat qe mbrojne interesat e grupeve fetare (ne SHBA shume te fuqishme ose ne Evrope)

• Grupet e presionit Materiale• Keto grupe shprehin dhe kordinojne veprimin kolektiv te

anetareve te nje profesioni;• Quhen materiale sepse interesi eshte para se gjithash material

(ekonomik) edhe pse keto grupe mbrojne edhe interesa jomateriale (profesionet kane nevoje edhe per dinjitet, prestigj etj.)

• Shembull klasik i ketyre grupeve jane sindikatat e punetoreve;• Mirepo, nuk jane vetem punetoret qe kane sindikata (edhe

pronaret, bujqit…kane sindikata) dhe sindikatat luftojne per permiresimin e kushteve te tyre;

• Sindikatat organizohen sipas : • 1) Profesionit (Metalurget nuk i kane te njejtat kerkesa si Bujqit,

Peshkataret etj.) • 2) Gjeografise (sindikatat jane grupe lokale edhe pse organizohen

sipas profesioneve. Zakonisht jane te organizuara ne Unione.

• Format e organizimit

• Ne disa Shtete sindikatat grupohen ne nje dege te vetme qendrore (rasti i Britanise se madhe-Trade Union Council dhe i Gjermanise DGB)

• Ne France ka shume sindikata (CGT, CFDT, FO etj.)• Per keto ndamje ka nje spjegim historik sepse per nje kohe

te gjate sindikimi ka qene i ndaluar me pretekst se ka cenuar konkurencen e lire. Edhe sot ne disa shtete e drejta e sindikimit nuk egziston.

• Tek shteti komunist, sindikalizmi ka qene pjese e partise unike dhe nuk ka pamvaresi (ideologjikisht ).

Presioni

• Zakonisht moment i pershtatshem per grupet e presionit eshte momenti zgjedhor

• Qellimi eshte qe te marrin nga pushteti publik vendime qe u afrohen kerkesave te ketyre grupeve.

• Nese behet fjale per vendime legjislative, presioni ushtrohet mbi legjislativin

Tipologjia tjeter• Profesionale (Aktoret ekonomik, Grupet

industriale, financiare, firmat multinacionale te organizuara ne sektore, sindikatat, federatat

• Qytetare: Organizatat Joqeveritare; grupet per mbrojtjen e interesit, grupe per mbrojtjen e konsumatoreve etj.

• Think Tanks• Cdo grup presioni i rendesishme posedon mjetet e veta te

refleksionit dhe te influences.• Keto mjete marrin nganjehere formen e kabineteve (te

eksperteve) te quajtura Think Tanks. Ndryshe quhen « Brain box » ose « think factory » (laboratore te ideve);

• Ne vitin 2010 ka pasur dikun rreth 6480 Think Tanks • Ato jane institucione (ne princip) te pavarura nga partite

politike dhe nuk kane interesa materiale.• Keto institucione prodhojne studime dhe propozime ne lemine

e politikave publike.• Personat qe i perbejne keto kabinete jane ekspert ne lemi te

ndryshme dhe jane zakonisht ura ndermjet njohurive dhe pushtetit.

• Fakti qe kane nje dimension apolitik, jane vend ku ekspertet debatojne per politika te ndryshme.

• Keto klube shume shpesh kan formen e universiteteve pa student si Carnegie Foundation ose IFRI ne France. Quhen Univerzitete sepse prodhojne studime akademike