ТЕХНОЛОgİya7 - trims.edu.az · 7-ъи синфи цчцн texnologiya фянни цзря...

ÍÀÒÈÃ ÀÕÓÍÄÎÂ, ÙÖÌÅÉÈÐ ßÙÌßÄÎÂ,ÔßÐÈÄß ØßÐÈÔÎÂÀ, ÕÓÐÀÌÀÍ ÑßËÈÌÎÂÀ

Цмумтящсил мяктябляринин7-ъи синфи цчцн Texnologiya фянни цзря дярслийин

МЕТОДИК ВЯСАИТИ

БАКЫ–2018

Bu nəşrlə bağlı irad və təkliflə[email protected] və dе[email protected] ünvanlarına göndərməyiniz xahiş olunur.

Əməkdaşlığa görə əvvəlcədən təşəkkür edirik!

«АСПОЛИГРАФ»

ТЕХНОЛОGİYA 7

MÜNDƏRİCAT

Giriş ........................................................................................................................3Məzmun standartlarının reallaşdırılma cədvəli ....................................................11VII sinif üçün «Texnologiya» fənninin illik planlaşdırma cədvəli ......................13

Məişət mədəniyyəti

1. İctimai yerlərdə davranış və ünsiyyət mədəniyyəti..........................................262. Ailə xərclərinin təyin edilməsi. Qidalanmaya ayrılmış vəsait........................293. Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyası ...........................................................32

Oduncağın emalı texnologiyası

4. Quraşdırma elementləri olan məmulatların spesifikasiyası .............................355. Oduncağın əsas fiziki və mexaniki xassələri ...................................................386. Texnoloji maşın və mexanizmlər haqqında məlumat.......................................417. Тоrnа dəzgahının quruluşu və iş prinsipi .........................................................448. Oduncağın zivana ilə birləşdirilməsi ................................................................47

Sadə təmir işləri

9. Şagird partalarının və məişət masalarının təmiri..............................................5010. Stulların təmiri ................................................................................................5311. Nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanma texnologiyası.......................................56

Elektrotexniki işlər

12. Elektrik çaydanının quruluşu və iş prinsipi....................................................5913. Elektrik ütüsünün quruluşu və iş prinsipi.......................................................6214. Fenin quruluşu və iş prinsipi ..........................................................................6515. Mətbəx bıçağının itilənmə texnologiyası .......................................................68

Metalın emalı texnologiyası

16. Burğu dəzgahının quruluşu və iş prinsipi.......................................................7017. Metalın çapılma texnologiyası .......................................................................7218. Detalların yivli birləşmələri............................................................................74

Ərzaq məhsullarının emalı texnologiyası

19. Balığın mexaniki emalı texnologiyası ............................................................7720. Balığın isti emalı. Balıq yeməkləri.................................................................8021. Quş ətinin mexaniki mətbəx emalı texnologiyası ..........................................8222. Ətin mexaniki emalı texnologiyası.................................................................8423. Duru yeməklərin hazırlanma texnologiyası ...................................................86

Parçanın emalı texnologiyası

24. Süni və sintetik liflərdən parçalar...................................................................8825. Əl ilə yerinə yetirilən tikiş əməliyyatları .......................................................9026. Naxışvurma texnologiyası ..............................................................................92Lüğət .....................................................................................................................94İstifadə olunmuş ədəbiyyat ...................................................................................95

ÝÈÐÈØ

Щюрмятли мцяллимляр!Мцasir dюvrdя технолоэийа фянн програмы (курикулуму) цmum tяhsil mяk -

tяblяri шa gird lя rinin texnoloji tяfяkkцrцnцn inkiшa fы na, onlarda tex no lo ji baca rыq - larыn forma laш masыna, sonrakы mяrhя lя lяr dя tяhsillяrini davam et dir mяk цчцnzяruri biliklяrя yiyяlяn mя lя ri nя xidmяt edir.

Азярбайъан Республикасынын цмумтящсил мяктябляри цчцн фянн ку ри кулу мун -да технолоэийа фяннинин мягсяди беля тягдим олунур: «Tex no logiya» fяn nininmяqsяdi yeni sosial-iqtisadi шяraitdя шa gird lяrin mцs tяqil hяyata, kцtlяvi vя pers -pek tivli peшяlяrя hazыrlanma la rыnы, цmu mяmяk bacarыq vя vяrdiшlяrinя yi yяlя n -mя lяrini, yaradыcы dц шцncя vя aktiv fяaliyyяt яsasыnda mцxtяlif шяraitlя rя asan lыq -la uy ьun laш ma la rыnы tяmin etmяkdяn ibarяtdir.

Цмумтящсил мяктябляринин ВЫЫ синфи цчцн «Технолоэийа» фянни цз ря дярс ликкомплекти щазыр ла нар кян шаэирдйюнцм лц лцк, нятиъяйю нцмлц лцк, юйрядянин вя юй -ря нянин ишини асанлашдырмаг ясас мягсяд олмуш дур.

Мялум олдуьу кими, 2005-ъи илдян башлайараг Азярбайъан Рес пуб ли касындахцсуси гай ьы йа ещтийаъы олан (саьламлыг имканлары мящдуд олан) ушагларын тящ си -линин тяшкили цзря Инкишаф Програмы щяйата ке чирил мяйя баш ланмышдыр. Буну нязяряалараг, вясаитдя инклцзив тящсилдя ва ъиб олан бязи мясялялярин шярщини вер мяйи ва -ъиб щесаб едирик.

Инклцзив тящсил щяр бир шаэирдя психоложи дястяк верилмясини, она гар шы диг гят лиолмаьы, онун цчцн ня тиъяйюнцмлц тялими тямин едян шя раит йарадылмасыны нязярдятутур. Щяр бир шаэирд, яс лин дя, фярди йа наш ма тяляб едир. Щяр бир синифдя бу вя йадиэяр дяряъядя беля проблемли ушаг ола биляр. Бу щалда мцяллимляр адаптасийа вямодификасийа страте эийаларындан истифадя едя билярляр.

Адаптасийа хцсуси тящсиля ещтийаъы олан шаэирд цчцн тапшырыьын даща яйанишякилдя тягдим едилмясидир. Дярсликдя верилян йарадыъы тапшырыглар, ясасян, синифдяйериня йетирилмялидир. Яэяр тапшырыгда верилян мямулатын иърасы йарымчыг галарса,ша эирд ев дя валидейнляринин кюмяйи иля ону тамамлайа биляр.

Модификасийа мясялянин мязмунунун садяляшдирилмясидир. Синифдя аутист(юзц ня гапылан) ша эирд варса, диггятинин мящдуд олдуьуну ня зя ря алараг мцял лимтапшырыглары онун цчцн садя ляш дирир.

Гейд етмялийик ки, мцяллим вясаитиндя ВЫЫ синиф цзря стандартлар яса сын дадярс лярин тядриси мяр щяляляри арашдырылмыш, сявиййяляр цзря гиймятляндирмя стан-дартлары, мязмун стандарт ла рынын реал лашма вя интеграсийа ъядвялляри, иллик план лаш -дырма нцмуняси верил миш дир.

Вясаитдя верилян бцтцн дярс моделляри йени интерактив тялимля кечирилян дярсинструктуруну якс етдирир. Дярс моделляриндя шаэирдлярин идраки, информатив-комму-никатив, психомотор фяалиййятляринин инкишафы, щабеля зярури вярдишляря йийялянмя-ляри диггят мяркязиндя сахланылмышдыр. Тягдим олунан дярсляря йарадыъы йанашыл-магла, ону зянэинляшдирмяк вя даща мараглы етмяк мцяллимин ихтийарына верилир.Башлыъасы, шаэирд тяряфиндян биликлярин мцстягил газанылмасына имкан вя шяраитйаратмаг, «юйрянмяйи юйрятмяк» принсипиня садиг галмаг лазымдыр.

Мялумдур ки, фяал тялим заманы истифадя олунан цсуллар тялим стратеэийаларынынгурулмасында вя тящсилин щяйата кечирилмясиндя ящямиййятли йер тутур. Бу вясаит-дя верилян дярслярдя мювзуйа уйьун олараг педагожи ядябиййатларда эюстярилян

3

бейин щямляси, БИБЮ, кластер (шахяляндирмя), мцзакиря, Венн диаграмы вя с. тя -лим цсулларындан истифадя едилмишдир.

Вясаитдя верилян дярс моделляриндя иш формасы кими кичик групларла ишдян эенишистифадя олунмушдур. Бу бахымдан биз шаэирдлярин билик вя баъарыгларыны щяр бирмювзу иля баьлы гиймятляндирмяк цчцн методик ъядвял нцму ня си нин вясаи тя дахиледилмясини мягсядяуйьун щесаб etдик.

Qrup fяaliyyяtinin qiymяtlяndirilmяsinя dair meyarlar cяdvяlи

Республикамызда шаэирд наилиййятляринин гиймятляндирилмяси цзря йени системмцв яфф я гиййят ля тятбиг олунур. Мязмун стандарт ла ры нын мя ним сянилмяси исти г -амятиндя мцхтялиф гиймятляндирмя нювля рин дян истифадя едилир. Бу гиймят лян дир -мя нювляри мцвафиг мясяляляря айдынлыг эятирмяк мягсяди дашыйыр:

Илкин сявиййянин гиймятляндирилмяси (диагностик гиймятляндирмя) ша эирдинартыг няляри билдийини мцяййян едир вя тялимин дцзэцн гурул ма сында мцяллимя кю -мяк едир. Шаэирдляр ясас билик вя баъа рыг лара мцяййян дяряъядя ма лик дир лярми?Шаэирдляр тядрис олунмуш материалын щансы щиссясини билирляр?

Tяlim prosesindя dцzgцn istiqamяtlяndirilmiш шagird юyrяnilmiш materialыn tяkrarыnavaxt itirmir, hяmчinin onun цчцn baшa dцшцlmяyяn vя ya tanыш olma yan material qalmыr.

Иlkin sяviyyя qiymяtlяndirmяsinin suallarы bir-biri ilя elя яlaqяlяndirilib tяn zim -lяnmяlidir ki, onlarыn bяzilяri шagirdin hansы biliklяrя malik olduьunu айдын лашд ырсын,digяrlяri isя yeni materialы mяnimsяdiyi gцman olunan шagirdlяri mцяy yяn etsin.

Шagird irяlilяyiшlяrinin monitorinqi (formativ qiymяtlяndirmя) vasitяsilяtяd ri sin dцzgцn istiqamяtlяndirilmяsi hяyata keчirilir. «Standarтlarыn mяnim sяnil -mя sinя doьru шagirdlяr kifayяt qяdяr irяlilяyя bilirlяrmi?» – сuaлыna cavab axtarыlыr.Mцяllim belя mo ni torinq vasitяsilя tяdris prosesini tяnzimlяyir, bцtцn шagirdlяrinirяlilя yiш lяrini tяmin edir, eyni zamanda uьur qazana bilmяyяn шagirdlяrin ehti -yac larыnы юyrяnяrяk onlara яlavя kюmяk gюstяrir. Bu mяnada шagirdlяrin faktikfяaliyyяtinin nяti cя lяri mцяllim цчцn real indikatorlara чevrilir.

Monitorinqlяr mцяyyяn anlayышlarыn mяnimsяnildiyini mцшahidя etmяk vя ev tap -шыrыqlarыnы nяzяrdяn keчirmяklя, yaxud daha formal qiymяtlяndirmя ti pin dяn istifa dяetmяklя aparыla bilяr.

Bundan яlavя, hяr altы hяftяdяn gec olma ya raq, шagirdlяrin standartlar цzrя nailiy -yяt lяrinin daha цmumi mo ni to rinqi – сумматив гиймятляндирмя tяшkil edil mяlidir.

Бу monitorinq шagirdlяrin яldя etdiyi nailiyyяtlяrin mюv cud stan dartlara uy -ьun luьunu юyrяnmяk mяqsяdilя aparыlыr. Сum ma tiv qiymяtlяndirmя stan dart vяya standartlar qrupunda mцяyyяn olunmuш mяq sяd lяrя шagirdlяrin hansы sяviy -

4

Групун№-си

Бирэяфяал иййят,дцзэцн ишбюлэцсц

Давраныш, тяд-гигатлар зама-

ны цнсиййят -йаратма, йол-

дашларынын уьу-руна севинмя

Мювзу -нун ящатяолун масывя мяг-

сядяна илолма

Тягдимат -ларда фяаллыг

эюстярмя,динлямя,

суаллар вермя,ялавяляр етмя

Тягдимат заманыфикрини дягиг ифадяет-мя, айдын, сялис нитг,

юз йолдашларыныинандырма,

нятиъяляндирмя

Цмумибал

ЫЫЫЫЫЫЫВ

yяdя nail olduqlarыnы mцяyyяn edir вя aшaьыdakы suallara cavab verir: «Шagird ma - terialы bilir vя baшa dцшцrmц? Bildiklяrini tяtbiq edя bilirmi? Daha irяli get mяkцчцn lazыmi sя viyyяyя чatmышdыrmы?» Bu qiymяtlяn di r mя nю vц mюvzunun, bяhsvя bюlmяnin, yaxud da tяdris ilinin sonunda eyni qaydada hяyata keчirilir.

Гиймятляндирмя заманы тяйин едилмиш мейарла даща чох кямиййят сяъиййяли-дирся, онда онлар ша эирдлярин эюстяря биляъякляри нятиъяляря уйьун 4–5 сявиййядядяряъялянмяли вя кон крет фяалиййятин щансы мейар цзря щансы сявиййяйя уйьунолдуьу мцяййянляшдирилмялидир.

Яэяр Кичик Сумматив Гиймятляндирмядирся вя йа щяр щансы диэяр сябябдянмцяллим фяалиййяти рягямля гиймятляндирмяк истяйирся, онда гябул едилмиш балсистеминя уйьун олараг, мейарларын 5 сявиййядя дя ря ъялянмяси даща мягсядяуй -ьундур. Бу щалда щяр сявиййя цзря эюстяриъини мцвафиг балла гиймятляндирмякля,гиймятин формалашмасы просесини асанлашдырмаг олар.

Qiymяtlяndirmя standartlarы mяzmun standartlarыnыn hansы sяviyyяdя real laш -dыьыnы yoxlamaqla baш vermiш dяyiшikliklяrin dяrяcяsini mцяyyяn edir.

Bu standartlar tяhsilin keyfiyyяtini qiymяtlяndirmяk цчцn яsas meyarlarы tя -yin edir, шagird naиliyyяtlяrinin vя tяhsil imkanlarыnыn qarшыlыqlы dяyяr lяn dirilmяsiцчцn istifadя olunan qiymяtlяndirmя цsullarы vя vasitяlяrinin key fiyyяtini tяsviredir, qiymяtvermя prosesinin qanuniliyinя zяmanяt verir.

Bцtцn nюv qiymяtlяndirmяlяrin aparыlmasыnda aшaьыdakы prinsiplяrя riayяt olunur:• mяqsяdяuyьunluq;• nailiyyяtlяrin vя tяhsil imkanlarыnыn qarшыlыqlы dяyяrlяndirilmяsi;• toplanmыш mяlumatlarыn keyfiyyяtcя mцvafiqliyinin vя etibarlыlыьыnыn tя min olunmasы;• гiymяtlяndirmяdя шяffaflыq, яdalяtlilik, qarшыlыqlы razыlaшma vя яmяkdaшlыq;• tяlim fяaliyyяtindя qiymяtlяndirilmя nяticяlяrinin inkiшafetdirici rolunun

tяmin olunmasы.Aшaьыda VЫЫ sinif цчцn mяzmun standartlarы vя onlara uyьun qiy mяt lяn dirmя

standartlarы verilmiшdir.

5

Məzmun standartları Qiymətləndirmə standartları

1.1. Emal texnologiyalarınınözünəməxsus cəhətlərinianladığını nümayiş etdirir.

1.1.Q.S.1. Emal texnologiyalarının özünəməxsuscəhətlərini anladığının nümayişinə dairqiymətləndirmə sxemi.

1.1.1. Maşın, qurğu vədəzgahlardan istifadəetməklə emal texno -logiyalarını düzgün izahedir.

1.1.1.Q.4. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadəetməklə emal texnologiyalarını düzgün izah edir.1.1.1.Q.3. Maşın, qurğu və dəzgahların funksiyalarınısərbəst izah edir.

1.1.1.Q.2. Emal texnologiyalarına uyğun maşın, qurğuvə dəzgahları müəyyən edir.

1.1.1.Q.1. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadəbarədə fikirlərini sadə formada izah edir.

1.2. Emal prosesinə hazırlıqişlərini yerinə yetirir.

1.2.Q.S.2. Emal prosesinə hazırlıq işlə ri nin yerinəyetirilməsinə dair qiymətləndirmə sxemi.

1.2.1. Maşın, qurğu vədəzgahlardan istifadəetməklə məmulathazırlamaq üçün işyerini təşkil edir.

1.2.1.Q.4. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadə etməkləhazırlanacaq məmulata uyğun iş yerini düzgün təşkil edir.1.2.1.Q.3. Maşın, qurğu və dəzgahlardan istifadəetməklə hazırlanacaq məmulata uyğun iş yerinindüzgün təşkili üçün ardıcıllığı müəyyənləşdirir.

6


1.2.1.Q.2. Hazırlanacaq məmulata uyğun maşın,qurğu və dəzgahlar seçir.

1.2.1.Q.1. Hazırlanacaq məmulata uyğun maşın,qurğu və dəzgahları müəyyən edir.

1.2.2. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə məmulatınhazırlanması ardıcıllığınımüəyyənləşdirir.

1.2.2.Q.4. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə hazırlanacaq məmulata uyğuniş ardıcıllığını düzgün müəyyənləşdirir.

1.2.2.Q.3. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə hazırlanacaq məmulata uyğuniş ardıcıllığının əhəmiyyətini izah edir.

1.2.2.Q.2. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə hazırlanacaq məmulata uyğuniş ardıcıllığını fərqləndirir.

1.2.2.Q.1. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə hazırlanacaq məmulata uyğuniş ardıcıllığını sadalayır.

1.2.3. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə məmulatınhazırlanması üçün uyğunemal texnologiyası seçir.

1.2.3.Q.4. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə məmulatın hazırlanması üçünemal texnologiyasını düzgün seçir.

1.2.3.Q.3. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə məmulatın hazırlanması üçünemal texnologiyasını düzgün müəyyənləşdirir.

1.2.3.Q.2. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə məmulatın hazırlanması üçünemal texnologiyasını fərqləndirir.

1.2.3.Q.1. Maşın, qurğu və dəzgahlardanistifadə etməklə məmulatın hazırlanması üçünmüvafiq emal texnologiyalarını sadalayır.

1.3. Verilmiş materiallardan (odun caq,metal, plastik kütlə, parça, ərzaq)müxtəlif məmulatlar hazırlayır.

1.3.Q.S.3. Verilmiş materiallardan (oduncaq,metal, plastik kütlə, parça, ərzaq) müxtəlifməmulatların hazırlanmasına dairqiymətləndirmə sxemi.

1.3.1. Verilmiş materialdan birmürəkkəb detaldan ibarət olan məmulat hazırlayır.

1.3.1.Q.4. Verilmiş materiallardan bir mürəkkəbdetaldan ibarət məmulatı düzgün hazırlayır.

1.3.1.Q.3. Verilmiş materiallardan birmürəkkəb detaldan ibarət məmulathazırlanması üçün emal texnologiyalarıvə vasitələrini seçir.

1.3.1.Q.2. Verilmiş materiallardan birmürəkkəb detaldan ibarət məmulatınhazırlanması üçün iş ardıcıllığınımüəyyənləşdirir.

1.3.1.Q.1. Verilmiş materiallardan birmürəkkəb detaldan ibarət məmulatınhazırlanması üçün alətləri müəyyənləşdirir.

7


1.3.2. Bir mürəkkəb detaldanibarət məmulathazırlayarkən tərtibatbacarıqları nümayişetdirir.

1.3.2.Q.4. Bir mürəkkəb detaldan ibarət məmulat hazır la -yarkən düzgün tərtibat bacarıqlarını nümayiş etdirir.

1.3.2.Q.3. Bir mürəkkəb detaldan ibarəthazırlayacağı məmulatın materialına uyğun düzgüntərtibat forması seçir.

1.3.2.Q.2. Bir mürəkkəb detaldan ibarət məmulathazırlayarkən tərtibat formalarını fərqləndirir.

1.3.2.Q.1. Bir mürəkkəb detaldan ibarət məmulathazırlayarkən tərtibat formalarını sadalayır.

1.3.3. Qrup tərkibindəmüxtəlif məmulatlarhazırlayarkənbirgəfəaliyyətbacarıqları nümayişetdirir.

1.3.3.Q.4. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarhazırlayarkən düzgün birgə fəaliyyət bacarıqlarınümayiş etdirir.

1.3.3.Q.3. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarınhazırlanmasında üzərinə düşən işi məsuliyyətləyerinə yetirir.

1.3.3.Q.2. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarınhazırlanmasında iş bölgüsünü düzgün təyin edir.

1.3.3.Q.1. Qrup tərkibində müxtəlif məmulatlarınhazırlanmasında birgə fəaliyyətin əhəmiyyətini izah edir.

1.3.4. Məmulatlarınhazırlanmasıprosesində işinxarakterinə uyğuntəhlükəsizlik vəsanitariya-gigiyenaqaydalarına əməl edir.

1.3.4.Q.4. Məmulatların hazırlanması prosesində işinxarakterinə uyğun təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına düzgün əməl edir.

1.3.4.Q.3. Məmulatların hazırlanması prosesindətəhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarınariayət etməyin vacibliyini və əhəmiyyətini izah edir.

1.3.4.Q.2. Məmulatların hazırlanması prosesində işinxarakterinə uyğun təhlükəsizlik və sanitariya-gigiye naqaydalarını sadalayır və onların arasındakı fərqi izah edir.

1.3.4.Q.1. Məmulatların hazırlanması prosesində işinxarakterinə uyğun təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarını sadalayır.

1.4. Şəraitə və təbii imkanlarauyğun əmək bacarıqları(becərmə, bəsləmə, təda -rük, emal) nümayiş etdirir.

1.4.Q.S.4. Şəraitə və təbii imkanlara uyğun əməkbacarıqlarının (becərmə, bəsləmə, tədarük, emal)nümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.

1.4.1. Ev quşlarının bəslənməsitexnologiyasına aid bilikvə bacarıqlar nümayişetdirir.

1.4.1.Q.4. Yaşadığı ərazinin iqlim şəraitinə uyğun evquşlarının bəslənməsi texnologiyalarına aid bilik vəbacarıqlar nümayiş etdirir.

1.4.1.Q.3. Yaşadığı ərazinin iqlim şəraitinə uyğun ev quş la -rının bəslənməsi texnologiyalarını mərhələlərlə izah edir.

1.4.1.Q.2. Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyalarınınardıcıllığını sadə şəkildə izah edir.

1.4.1.Q.1. Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyalarınısadalayır.

8


2.1. Texnoloji maşın, cihaz vəvasitələr haqqında biliklərəmalik olduğunu nümayiş etdirir.

2.1.Q.S.5. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələrhaqqında biliklərə malik olduğunun nümayişinədair qiymətləndirmə sxemi.

2.1.1. Maşın, qurğu və dəzgahlarıtəsnif edir, onların iş prinsipini şərh edir.

2.1.1.Q.4. Maşın, qurğu və dəzgahların işprinsipinə görə təsnifatını düzgün şərh edir.

2.1.1.Q.3. İş prinsipinə görə maşın, qurğu vədəzgahların təyinatını izah edir.

2.1.1.Q.2. İş prinsipinə görə maşın, qurğu vədəzgahları təsnif edir.

2.1.1.Q.1. Maşın, qurğu və dəzgahların işprinsiplərini sadalayır.

2.1.2. Elektrotexniki avadanlıqlarıniş prinsipini izah edir.

2.1.2.Q.4. Elektrotexniki avadanlıqların iş prin-sipini düzgün izah edir.

2.1.2.Q.3. Elektrotexniki avadanlıqları işprinsipinə görə təsnif edir.

2.1.2.Q.2. Elektrotexniki avadanlıqların işprinsipini fərqləndirir.

2.1.2.Q.1. Elektrotexniki avadanlıqların işprinsipini sadalayır.

2.2. Texnoloji maşın, cihaz vəvasitələrdən istifadəbacarıqları nümayiş etdirir.

2.2.Q.S.6. Texnoloji maşın, cihaz və vasitələrdənistifadə bacarıqlarının nümayişinə dairqiymətləndirmə sxemi.

2.2.1. Maşın, qurğu və cihazlarıidarə edir.

2.2.1.Q.4. Maşın, qurğu və cihazları təyinatınauyğun sərbəst idarə edir.

2.2.1.Q.3. Maşın, qurğu və cihazlardan istifadəzamanı təhlükəsizlik və gigiyena qaydalarına əməl edir.

2.2.1.Q.2. Hazırlanacaq məmulata uyğun maşın,qurğu və cihazları seçir.

2.2.1. Q.1. Maşın, qurğu və cihazları təyinatınagörə fərqləndirir.

2.2.2. Elektrotexniki avadanlıqlarıdövrəyə qoşur, onlara xidmətgöstərir.

2.2.2.Q.4. Elektrotexniki avadanlıqları sərbəstdövrəyə qoşur, onlara keyfiyyətlə xidmət göstərir.

2.2.2.Q.3. Elektrotexniki avadanlıqları dövrəyəqoşarkən və onlara xidmət göstərərkən təhlükəsizlik,sanitariya və gigiyena qaydalarına əməl edir.

2.2.2.Q.2. Elektrotexniki avadanlıqları dövrəyəqoşarkən və onlara xidmət göstərərkən işardıcıllığına düzgün əməl edir.

2.2.2.Q.1. Elektrotexniki avadanlıqlardanistifadə qaydalarını izah edir.

9


3.1. Məişətdə zəruri hesab edilənbilik və bacarıqlara yiyələn -di yini nümayiş etdirir.

3.1.Q.S.7. Məişətdə zəruri hesab edilən bilik vəbacarıqlara yiyələndiyinin nümayişinə dairqiymətləndirmə sxemi

3.1.1. Küçədə və nəqliyyatdamədəni davranış vəünsiyyət qaydalarınışərh edir.

3.1.1.Q.4. Küçədə və nəqliyyatda mədəni davranışvə ünsiyyət qaydalarını (salamlaşmaq, müraciətəcavab vermək, hal-əhval tutmaq, kömək təklifetmək, müsahibini sonadək dinləmək, danışanınsözünü kəsməmək, təbrik etmək, müsahibinətəşəkkür etmək, xudahafizləşmək) şərh edir.

3.1.1.Q.3. Küçədə və nəqliyyatda mədəni davranışvə ünsiyyət qaydalarının (salamlaşmaq, müraciətəcavab vermək, hal-əhval tutmaq, kömək təklifetmək, müsahibini sonadək dinləmək, danışanınsözünü kəsməmək, təbrik etmək, müsahibinətəşəkkür etmək, xudahafizləşmək) mahiyyətinisadə şəkildə izah edir.

3.1.1.Q.2. Küçədə və nəqliyyatda mədəni davranışvə ünsiyyət qaydalarını (salamlaşmaq, müraciətəcavab vermək, hal-əhval tutmaq, kömək təklifetmək, müsahibini sonadək dinləmək, danışanınsözünü kəsməmək, təbrik etmək, müsahibinətəşəkkür etmək, xudahafizləşmək) fərqləndirir.

3.1.1.Q.1. Küçədə və nəqliyyatda mədəni davranışvə ünsiyyət qaydalarını (salamlaşmaq, müraciətəcavab vermək, hal-əhval tutmaq, kömək təklifetmək, müsahibini sonadək dinləmək, danışanınsözünü kəsməmək, təbrik etmək, müsahibinətəşəkkür etmək, xudahafizləşmək) sadalayır.

3.1.2. Yaşayış yerində vəməktəbdə sadə təmir işləriniyerinə yetirir.

3.1.2.Q.4. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmirişlərini düzgün yerinə yetirir.

3.1.2.Q.3. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmirişlərini yerinə yetirərkən təhlükəsizlik və gigiyenaqaydalarına düzgün əməl edir.

3.1.2.Q.2. Müşahidələrinə əsasən yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir işlərini yerinə yetirir.

3.1.2.Q.1. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmirişlərini yerinə yetirmək üçün uyğun alətləri seçir.

10


3.2. Ailə və onun büdcəsinin idarəolunması haqqında bilik vəbacarıqlar nümayiş etdirir.

3.2.Q.S.8. Ailə və onun büdcəsinin idarəolunması haqqında bilik və bacarıqlarınnümayişinə dair qiymətləndirmə sxemi.

3.2.1. Büdcəyə uyğun ailənintələbatlarının müəyyənləşdirilməsihaqqında fikirlərini şərh edir.

3.2.1.Q.4. Büdcəyə uyğun ailənin tələbatlarınınmüəyyənləşdirilməsi haqqında fikirlərini düzgünşərh edir.

3.2.1.Q.3. Büdcəyə uyğun ailənin tələbatlarınınmüəyyənləşdirilməsinin əhəmiyyətini izah edir.

3.2.1.Q.2. Ailə büdcəsinin müəyyənləşdirilməsihaqqında fikirlərini sadə şəkildə izah edir.

3.2.1.Q.1. Büdcəyə uyğun ailənin bəzitələbatlarını sadalayır.

4.1. Məmulatların texnikispesifikasiyasını şərh edir.

4.1.Q.S.9. Məmulatların texniki spesifikasi ya -sının şərhinə dair qiymətləndirmə sxemi.

4.1.1. Quraşdırma elementləri olanməmulatların spesifikasiyasınışərh edir.

4.1.1.Q.4. Quraşdırma elementləri olan məmulatlarınspesifik xüsusiyyətlərini düzgün şərh edir.

4.1.1.Q.3. Quraşdırma elementləri olan məmu la t larınspesifik xüsusiyyətlərini nümunələrlə izah edir.

4.1.1.Q.2. Quraşdırma elementli detalları olanməmulatların detallarını təsvir edir.

4.1.1.Q.1. Quraşdırma elementləri olan məmu -latların bəzi spesifik xüsusiyyətlərini sadalayır.

4.2. Məmulat və onun detallarınıntexniki sənədləşdirilməsibacarıqlarını nümayiş etdirir.

4.2.Q.S.10. Məmulat və onun detallarının texnikisənədləşdirilməsi bacarıqlarının nümayişinə dairqiymətləndirmə sxemi.

4.2.1. Quraşdırma elementləri olanməmulatların qrafik təsvirini,çertyojunu, texnoloji xəritəsiniçəkir və oxuyur.

4.2.1.Q.4. Quraşdırma elementləri olanməmulatların qrafik təsvirini, çertyojunu,texnoloji xəritəsini düzgün çəkir və oxuyur.

4.2.1.Q.3. Quraşdırma elementləri olanməmulatların qrafik təsvirini, çertyojlarını,texnoloji xəritəsini düzgün çəkir.

4.2.1.Q.2. Quraşdırma elementləri olanməmulatların müəyyən hissələrinin qrafiktəsvirini, çertyojlarını çəkir.

4.2.1.Q.1. Quraşdırma elementləri olan məmulatlarınmüəyyən hissələrinin qrafik təsvirini çəkir.

Мязмун стандартларынын реаллашдырылма ъядвяли

11

Стандарт МювзуМювзунун

№-сиМювзунундярсликдясящифя №-си

Вясаитинсящифя№-си

3.1.1.İctimai yerlərdə davranış və ünsiyyətmədəniyyəti

1 6 26

3.2.1.Ailə xərclərinin təyin edilməsi.Qidalanmaya ayrılmış vəsait

2 10 29

1.4.1. Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyası 3 14 32

4.1.1.; 4.2.1. Quraşdırma elementləri olan məmulatlarınspesifikasiyası

4 17 35

1.3.2.Oduncağın əsas fiziki və mexanikixassələri

5 20 38

2.1.1.Texnoloji maşın və mexanizmlər haqqındaməlumat

6 23 41

2.1.2.; 2.2.1. Тоrnа dəzgahının quruluşu və iş prinsipi 7 26 44

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.3.2.;1.3.3.; 4.1.1.;4.2.1.

Oduncağın zivana ilə birləşdirilməsi 8 30 47

3.1.2.Şagird partalarının və məişət masalarınıntəmiri

9 33 50

3.1.2. Stulların təmiri 10 38 53

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.3.1.;1.3.3.; 1.3.4.;2.1.1.; 2.2.1.;4.1.1.; 4.2.1.

Nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanmatexnologiyası

11 42 56

1.3.4.; 2.1.1.;2.1.2.; 2.2.2.

Elektrik çaydanının quruluşu və iş prinsipi 12 45 59

1.3.4.; 2.1.2.;2.2.1.; 2.2.2.;

Elektrik ütüsünün quruluşu və iş prinsipi 13 48 62

1.3.4.; 2.1.1.;2.1.2.; 2.2.2.

Fenin quruluşu və iş prinsipi 14 52 65

12

Стандарт МювзуМювзунун

№-си

Мювзунундярсликдясящифя №-си

Вясаитинсящифя№-си

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.;1.2.3.;1.3.4.

Mətbəx bıçağının itilənmə texnologiyası 15 55 68

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.3.4.;2.1.1.; 2.2.2.

Burğu dəzgahının quruluşu və iş prinsipi 16 58 70

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.2.3.;1.3.4.

Metalın çapılma texnologiyası 17 61 72

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.2.3.;1.3.1.; 1.3.3.;1.3.4.

Detalların yivli birləşmələri 18 65 74

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.3.4.

Balığın mexaniki emalı texnologiyası 19 68 77

1.2.3.; 1.3.1.;1.3.2.; 1.3.3.

Balığın isti emalı. Balıq yeməkləri 20 71 80

1.2.2.; 1.2.3.;1.3.1.; 1.3.3.

Quş ətinin mexaniki mətbəx emalıtexnologiyası

21 74 82

1.1.1.; 1.2.2.;1.3.4.

Ətin mexaniki emalı texnologiyası 22 78 84

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.2.3.

Duru yeməklərin hazırlanma texnologiyası 23 81 86

1.1.1.; 1.2.2. Süni və sintetik liflərdən parçalar 24 85 88

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.2.3.;1.3.1.; 1.3.2.;1.3.3.; 1.3.4.

Əl ilə yerinə yetirilən tikiş əməliyyatları 25 89 90

1.1.1.; 1.2.1.;1.2.2.; 1.2.3.;1.3.1.; 1.3.2.;1.3.3.; 2.1.1.

Naxışvurma texnologiyası 26 92 92

13

ВЫЫ

син

иф ц

чцн

«Тех

ноло

эийа

» фя

ннин

ин ил

лик п

ланл

ашды

рма

ъядв

яли

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те -

грас

и йа

Стра

теэи

йала

р:иш

форм

алар

ы, иш

цсул

лары

Рес

урсл

арГ

ийм

ятля

ндир

мя

мей

арла

рыСа

ат

1.Д

иагн

ости

к ги

ймят

лянд

ирм

я1

2.3.

1.1.

Кцч

яdя

vяnя

qliy

yatd

am

яdяn

i dav

ranы

шvя

цns

iyyя

tqa

ydal

arыn

ы шяr

hed

ir.

Иctim

aiye

rlяr

dяda

vran

ышvя

цnsi

y-yя

tm

яdя -

niy y

яti

Мяи

-шя

тм

я -дя

-ни

й -йя

ти

Щ-б

.:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

rol

luoy

unla

r ki

mi i

шцs

ulla

rыnd

anis

tifad

я et

mяk

tюvs

iyя

olun

ur.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,kц

чяdя

n vя

ictim

ainя

qliy

yatd

anvi

deoy

azыla

r,da

yana

caqд

aol

an m

цxtя

lifvя

ziyy

яtlя

rдя

шяki

llяr

kim

ire

surs

lard

anis

tifad

я et

mяk

olar

.

Qiy

mяt

lяnd

irmя

peda

qoji

mяt

buat

da d

яrc

olun

anqi

ymяt

lяnd

irmя

qayd

alar

ыna

mцv

afiq

apa

rыlыr.

Шag

irdlя

rinca

vabl

arыn

ы qiy

mяt

lяnd

irяrk

яnkц

чяdя

dav

ranы

ш qa

ydal

arыn

ы iza

h-et

mя,

ictim

ai n

яqliy

yatd

ada

vran

ыш q

ayda

larыn

ы iza

hetm

я,da

yana

caqd

a da

vran

ыш q

ayda

larыn

ыiz

ahet

mя,

yol

hяr

яkяt

iqa

ydal

arыn

a ria

yяt e

tmяy

inva

cibl

iyin

i iza

hetm

я ki

mi

qiym

яtlя

ndirm

я m

eyar

larыn

dan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

3.3.

2.1.

Bцd

cяyя

uyь

unai

lяni

ntя

lяba

tlarы

nыn

mця

yyяn

lяшd

i-ri

lmяs

i haq

qыn -

da f

ikir

lяri

niшя

rh e

dir.

Ailя

xяrc

lяri

-ni

n tя

-yi

n ed

il -m

яsi.

Qid

alan

-m

aya

ayrы

lmыш

vяsa

it

Щ-б

.:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

кla

ster

,pr

oble

mli

vяzi

yyяt

kim

i iш

цsul

larы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,m

цxtя

lifqя

bzlя

r (e

lek-

trik

ene

rjis

i,qa

z, s

u),

elek

tron

-щe -

sab l

ayыъ

ыkim

ire

surs

lard

anis

tifad

я et

mяk

olar

.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n ai

lяxя

rclя

rini

nm

цяyy

яnlя

шdir

ilmяs

i, sя

mяr

яli

qida

lanm

anыn

vac

ibliy

ini

izah

etm

я, s

яmяr

яli b

azar

lыqet

mяn

in q

ayda

larы

nы b

ilmя

kim

i qiy

mяt

lяnd

irm

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

14

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

тегр

а -си

йа

Стра

теэи

йала

р:

ишфо

рмал

ары,

ишцс

улла

рыР

есур

слар

Гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

Саат

4.1.

4.1.

Еv

quшl

arыn

ыn b

яslя

nmяs

ite

xnol

ogiy

asыn

a ai

d b

ilik

vя б

acar

ыqla

r n

цmay

iшet

diri

r.

Ev

quшl

a -rы

nыn

bяsl

яn -

mяs

ite

xno-

logi

yasы

Мяи

шят

мя д

я -ни

й йят

и

Щ-б

.:1.

2.1.

;Б

ио.:

2.1.

1.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яk tю

vsiy

яol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i, ev

quшl

arыn

ыn,

hini

n, y

emnю

vlяr

inin

,yu

mur

tala

rыn,

lяlя

k vя

narы

n tц

kdяn

hazы

rlan

mыш

mяm

ulat

larыn

tяsv

iri i

lяsl

aydl

ar k

imi

resu

rsla

rdan

istif

adя

etm

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n ev

quшl

arыn

ыn b

яslя

nmяs

ite

xnol

ogiy

asыn

a da

irbi

lik v

я ba

carы

qnц

may

iшet

dirm

я,ev

quш

larы

nыn

verd

iyi

яrza

qlar

ыn s

adal

anm

asы,

ev q

uшla

rыnы

n dц

zgцn

yem

lяnm

яsi q

ayda

larы

nыbi

lmя,

ev

quшl

arыn

ыnxя

stяl

iklя

rini

n vя

onla

rla

mцb

ariz

я цs

ulla

-rы

nы b

ilmя

kim

iqi

ymяt

lяnd

irm

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

5.4.

1.1.

;4.

2.1.

1. Q

uraш

dыrm

a el

emen

tlяri

olan

mяm

ulat

larы

nsp

esif

ikas

iyas

ыnы ш

яrh

edir.

2. Q

uraш

dыrm

a el

emen

tlяri

olan

mяm

ulat

lar

цчцн

texn

iki s

яnяd

lяшd

irilm

явя

тярт

ибет

мя

baca

rыql

arыn

ы nцm

ayiш

etdi

rir.

Qur

aш -

dыrm

ael

e-m

ent -

lяri

olan

mяm

u -la

tlarыn

spes

ifi -

kasi

yasы

Оду

н-ъа

ьын

ема л

ыте

хно -

ло эи

йасы

Т.и.

:2.

1.1.

;2.

1.2.

;2.

2.1.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,m

цzak

irя,

BИB

Ю,

кlas

ter

(шaх

яlяn

-di

rmя)

kim

i iш

цsul

larы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,te

xnol

oji

sяnя

dnц

mun

яlяr

i,de

talla

rыn

чert

yojla

rыki

mi

resu

rsla

rdan

istif

adя

etm

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

nqu

raшd

ыrm

a el

emen

tlяri

olan

mяm

ulat

larы

nsp

esif

ikas

iyas

ыnы ш

яrhe

t-m

я, t

exno

loji

sяnя

dlяr

itя

rtib

etm

я, я

mяk

daшl

ыqki

mi q

iym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

6.К

ичик

Сум

мат

ивГ

ийм

ятля

ндир

мя

1

15

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

тегр

а -си

йа

Стра

теэи

йала

р:иш

форм

алар

ы,иш

цсу

ллары

Рес

урсл

арГ

ийм

ятля

ндир

мя

мей

арла

рыСа

ат

7.1.

3.2.

Бir

mцr

яkkя

b de

tal -

dan

ibar

яt m

яmul

atha

zыrl

ayar

kяn

tяrt

ibat

baca

rыql

arы n

цmay

iшet

diri

r.

Odu

nca ь

ыnяs

as fi

ziki

вяm

e-xa

nik i

xass

яlя r

i

Оду

н-ъа

ьын

емал

ыте

хно-

лоэи

-йа

сы

Щ.б

.:2.

3.1.

;Фи

з.:

2.1.

4.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,m

цxtя

lif a

ьac

cins

lяrin

in н

юв-

лярин

дян

щисс

яляр

,ел

ектро

н-ще

саб-

лайы

ъыki

mi

resu

rsla

rdan

istif

adя

etm

яkol

ar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

nod

unca

ьыn

sыxl

ыьыn

ы vя

nяm

liyin

i tяy

inet

mя,

odun

caьы

n яs

as f

izik

ivя

mex

anik

i xas

sяlя

rini

bilm

я, я

mяk

daшl

ыq k

imi

qiym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

8.2.

1.1.

Maш

ыn, q

urьu

vя

dяzg

ahla

rы tя

snif

edir

, iш

prin

sipi

niшя

rh e

dir.

Texn

o-lo

jim

aшыn

vяm

exa-

nizm

lяr

haqq

ыn -

dam

яlu -

mat

А-д

.:1.

2.4.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

шax

я-lя

ndir

mя

kim

i iш

цsul

larы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,te

xnol

oji m

aшыn

vя m

exan

izm

-lя

rin

tяsv

iri i

lяsl

aydl

ar, е

лек-

трон

-щес

абла

-йы

ъыki

mi

resu

rs la

r dan

istif

adя

etm

яkol

ar.

Шagi

rdlя

rin c

avab

larыn

ыqi

ymяt

lяnd

irяrk

яn m

aшыn

,qu

rьu

vя d

яzga

hlar

ыtя

snife

tmя,

iш p

rinsi

plяr

ini

шяrh

etm

я, e

lekt

rote

xnik

iav

adan

lыqla

rыn iш

prin

sipi

ni iz

ahet

mя,

maш

ыn, q

urьu

vя

ciha

zlar

ыid

arяe

tmя,

яm

яkda

шlыq

kim

i qiy

mяt

lяnd

irmя

mey

arla

rыnda

n is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

9.2.

1.2.

Тор

наdя

zgah

ыnыn

iшpr

insi

pini

izah

edi

r.

Torn

аdя

zga -

hыnы

nqu

rulu

шuvя

iшpr

insi

pi

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя

kim

i iш

цsul

larы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik,

iш v

яrяq

-lя

ri, то

рна

dяz g

a -hы

nыn,

onu

n яs

ashi

ssяl

яrin

in tя

s -vi

ri ilя

sla

ydla

r,m

цxtя

lif i

skяn

я -lя

r ki

mi r

esur

s -la

rdan

istif

adя

etm

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin c

avab

larыn

ыqi

ymяt

lяnd

irяrk

яn то

рна

dяzg

ahыn

ыn iш

prin

sipi

niiz

ahet

mя,

торн

аdя

zgah

ыnы

idar

яetm

я, я

mяk

daшl

ыqki

mi q

iym

яtlя

ndirm

яm

eyar

larыn

dan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

16

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

г рас

ийа

Стра

теэи

йала

р:

ишфо

рмал

ары,

ишцс

улла

рыР

есур

с лар

Гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

Саат

10.

1.1.

1.;

4.1.

1.;

4.2.

1.

1. O

dunc

aьыn

ziv

ana

ilяbi

rяшd

irilm

яsi t

ex -

nolo

giya

sыnы

izah

edi

r.2.

Йеш

ийин

спес

ифик

асий

а-сы

ны ш

ярщ

едир

.3.

Йеш

ийин

граф

иктя

свир

и-ни

, чер

тйож

уну

чяки

рвя

охуй

ур.

Odu

n -ca

ьыn

ziva

nailя

birl

яш -

diri

l -m

яsi

Оду

н-ъа

ьын

емал

ыте

хно-

лоэи

-йа

сы

Щ.б

.: 4.

2.1.

;4.

1.1.

;А

-д.:

1.2.

1.;1

.2.2

.;1.

2.4.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,zi

vana

birl

яшm

я -lя

ri o

lan

mяm

ulat

-la

rыn

tяsv

iri i

lяsl

aydl

arki

mi

resu

rsla

r -da

nis

tifad

яet

mяk

olar

.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы q

iy m

яt -

lяnd

irяr

kяn

birl

яшdi

rmя

texn

o lo -

gi ya

sы nы

izah

etm

я, iш

yeri

ni tя

шkile

tmя,

iшar

dыcы

llыьы

nыm

цяyy

яnlя

шdir

mя,

bir

mцr

яkkя

bde

tald

an ib

arяt

mя -

mul

at h

azыr

lam

a, tя

r -ti b

at b

acar

ыqla

rыnц

may

iш e

tdir

mя,

яmяk

daшl

ыq,

sani

tari

ya-g

igiy

ena

vя tя

hlцk

яsiz

ликqa

ydal

arыn

a яm

яlет

-м

яki

mi q

iym

яt -

lяnd

irm

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

11.

Кич

икСу

мм

атив

Гий

мят

лянд

ирм

я1

17

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те -

г рас

ийа

Стра

теэи

йала

р:

ишфо

рмал

ары,

ишцс

улла

рыР

есур

слар

Гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

Саат

12.

3.1.

2.Й

aшay

ыш y

erin

dя v

яm

яktя

bdя

sadя

tяm

iriш

lяri

ni y

erin

я ye

tirir.

Шagi

rdpa

rtal

arы -

nыn

vяm

яiшя

tm

asal

a -rы

nыn

tяm

iri

Садя

тям

иришл

яри

T.i.

:2.

2.1.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

Ven

ndi

aqra

mы k

imi i

шцs

ulla

rыnd

anis

tifad

я et

mяk

tюvs

iyя

olun

ur.

Dяr

slik

, iш

vя -

rяq l

яri,

шa gi

rdпа

ртала

рынын

vя

мяи

шятm

a sa -

larыn

ыn, м

асал

а-рын

mцx

tяlif

sыnm

alar

ы ныn

tяs -

vi ri

ilя s

lay d

lar,

meb

elin

tяm

irind

яis

tifad

я ed

ilяn

alяt

lяr k

imi r

e -su

rsla

r dan

istif

adя

etm

яkol

ar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

nya

шayы

ш ye

rind

я vя

mяk

tяbd

я sa

dя tя

mir

iшlя

rini

yer

inя y

etir

mя,

meb

el tя

mir

i цчц

nal

яtlя

ribi

lmя,

meb

elin

tяm

iri ц

чцn

alяt

lяrd

яnis

tifad

яetm

я, я

mяk

daш-

lыq k

imi

qiym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

13.

3.1.

2.Й

aшay

ыш y

erin

dя v

яm

яktя

bdя

sadя

tяm

iriш

lяri

ni y

erin

я ye

tirir.

Stul

larы

ntя

mir

i

T.i.

:2.

2.1.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яk tю

vsiy

яol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,шa

gird

vя

evst

ulla

rыnы

n,on

larы

n гц

sur-

larы

nыn,

stul

larы

n tя

mir

iцч

цn a

lяtlя

rin

tяsv

iri i

lяsl

aydl

ar k

imi

resu

rsla

rdan

istif

adя

etm

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n ev

dяvя

mяk

tяbd

я sa

dя tя

mir

iшlя

rini

yer

inяy

etir

mя,

яl a

lяtlя

rind

яn is

tifad

яba

carы

ьы k

imi

qiym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

18

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

грас

ийа

Стра

теэи

йала

р:иш

форм

алар

ы,иш

цсул

лары

Рес

урс л

арГ

ийм

ятля

ндир

мя

мей

арла

рыСа

ат

14.

1.1.

1.;

1.2.

1.;

1.2.

2.;

1.3.

1.;

1.3.

3.;

1.3.

4.;

2.1.

1.;

2.2.

1.;

4.1.

1.;

4.2.

1.

1. N

яfяs

lik ц

чцn

чяrч

ivяn

inha

zыrl

anm

ate

xnol

ogiy

asыn

ы iza

h ed

ir.2.

Nяf

яslik

haz

ыrla

maq

цчц

niш

yer

ini t

яшki

l edi

r.3.

Nяf

яslik

цчц

n чя

rчiv

яnin

hazы

rlan

ma

ardы

cыllы

ьыnы

mця

yyяn

ляшд

ирир

.4.

Вер

илмиш

дета

ллард

ання

фясл

ийий

ыьыр

.5.

Bir

gя f

яaliy

yяt b

acar

ыqla

rыnц

maй

iш e

tdir

ir.6.

Nяf

яslik

цчц

n чя

rчiv

яni

dцzя

ldяr

кян

tяhl

цkяs

izлик

qayd

alar

ыna

riay

яt e

dir.

7. Ч

яrчi

vяni

n dц

zяld

ilmяs

iцч

цn a

lяtlя

ri tя

snif

eдi

r vя

sada

layы

r.8.

Яла

лятля

ринд

янис

тифад

яед

ир.

9. Г

ураш

дырм

аел

емен

тляри

олан

няфя

слик

цчцн

чярч

и-вя

нин

спес

ифик

асий

асын

ышя

рщед

ир.

10. Ч

яrчi

vяni

n ha

zыrl

anm

asы

цчцn

texn

oloj

i xяr

itяtя

rtib

edi

r.

Nяf

яs -

lik ц

чцn

чяrч

ivя-

nin

hazы

r -la

n ma

texn

o -lo

giya

sы

Садя

тям

ириш

ляри

Щ-б

.: 4.

2.1.

;4.

1.1.

;А

-д.:

1.2.

1.;1

.2.2

.;1.

2.4.

Cцт

лярля

иш,

кiчi

k vя

bюyц

kqr

upla

rla iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

prob

lem

livя

ziyy

яt k

imi

iш ц

sulla

rыnda

nis

tifad

я et

mяk

tюvs

iyя

olun

ur.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,nя

fяsl

ikцч

цn ч

яrчi

-vя

lяri

ntя

svir

i ilя

slay

dlar

,xя

tkeш

,ka

rand

aш,

buca

qlыq

,xы

rdad

iшli

bычq

ы,is

kяnя

,ye

yя k

imi

resu

rsla

r -da

nis

tifad

яet

mяk

ola

r.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

nha

zыrl

anm

ate

xnol

ogiy

asыn

ыiz

ahet

mя,

iш y

erin

itя

шkile

tmя,

haz

ыrla

nma

ardы

cыllы

ьыnы

mця

yyяn

etm

я,m

яmul

atы y

ыьm

a,tя

hlцk

яsiз

ликqa

ydal

arыn

ari

ayяt

etm

я, a

lяtlя

ritя

snif

etm

я vя

sada

lam

a, a

lяtlя

rdяn

istif

adяe

tmя,

texn

oloj

ixя

ritя

tяrt

ibet

mя,

яmяk

daшl

ыгki

mi

qiym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

15.

Ыйа

рым

илцч

цнБ

юйцк

Сум

мат

ивГ

ийм

ятля

ндир

мя

1

19

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

тегр

а -си

йаСт

рате

эийа

лар:

ишфо

рмал

ары,

ишцс

улла

рыР

есур

слар

Гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

Саат

16.

1.3.

4.;

2.1.

1.;

2.1.

2.;

2.2.

2.

1. E

lekt

rik

чayd

anыn

dan

isti

fadя

edя

rkяn

tяhl

цkяs

izlik

vя

sani

tari

ya-g

igiy

ena

qayd

alar

ыna

яmяl

edi

r.2.

Ele

ktri

k чa

ydan

larы

nыtя

snif

edi

r.3.

Ele

ktri

k чa

ydan

ыnыn

iшpr

insi

pini

izah

edi

r.4.

Ele

ktri

k чa

ydan

ыnы

dюvr

яyя

qoшu

r, on

axi

dmяt

gюs

tяri

r.

Ele

ktri

kчa

yda-

nыnы

nqu

rulu

-шu

vя

iшpr

insi

pi

Еле

к-тр

отех

-ни

киишл

яр

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,el

ektr

ikчa

ydan

la-

rыnы

nm

цxtя

lifnю

vlяr

iki

mi

resu

rsla

r -da

nis

tifad

яet

mяk

olar

.

Шagi

rdlя

rin

cava

bla -

rыnы

qiy

mяt

lяnd

irяr

-kя

n el

ektr

ik ч

ayda

nla-

rыnы

n nю

vlяr

ini s

ada -

lam

a, e

lekt

rik

чayd

a-nы

nыn

iш p

rins

ipin

iiz

ahet

mя,

ele

ktri

kчa

ydan

ыnda

n is

tifad

яba

carы

ьы, e

lekt

rik

чay-

danы

ndan

istif

adя

zam

anы t

яhlц

kяsi

zlik

vя s

anita

riya

qay

da -

larы

na r

iayя

tetm

я ki

mi

qiym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

17.

1.3.

4.;

2.1.

2.;

2.2.

1.;

2.2.

2.

1. E

lekt

rik

цtцs

ц ilя

iшlя

yяrk

яntя

hlцk

яsiz

ликvя

gigi

yena

qay

dala

rыna

riay

яt e

dir.

2. E

lekt

rik

цtцs

цnцn

iшpr

insi

pini

izah

edi

r.3.

Ele

ktri

k цt

цсцн

dяn

istif

adя

edя

bilir

.4.

Ele

ktri

k цt

цсцn

цdю

vrяy

я qo

шur,

ona

xidm

яt g

юstя

rir.

Ele

k-tr

ikцt

цsцn

цnqu

rulu

-шu

vя

iшpr

insi

pi

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,el

ektr

ikцt

цсц,

elek

trik

цtцс

цnцn

quru

luшu

nuяk

s et

dirя

nsl

aydl

arki

mi

resu

rsla

r -da

n is

tifad

яet

mяk

ola

r.

Шagi

rdlя

rin

cava

b -la

rыnы

qiy

mяt

lяnd

irяr

-kя

n el

ektr

ik ц

tцsц

nцn

iш p

rins

ipin

i iza

hetm

я,el

ektr

ik ц

tцsц

ndяn

istif

adя

etm

яyi b

acar

-m

a, e

lekt

rik

цtцs

цnц

dюvr

яyя

qoшm

a vя

ona

xidm

яt g

юstя

rmя,

elek

trik

цtц

sц il

яiш

lяyя

rkяn

tяhl

ц kя -

sizл

iк v

я gi

giye

naqa

ydal

arыn

a ri

ayяt

еt -

mя

kim

i qiy

mяt

lяn -

dirm

я m

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

20

№Ст

ан-

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

г ра с

ийа

Стра

теэи

йала

р:

ишфо

рмал

ары,

ишцс

улла

рыР

есур

слар

Гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

Саат

18.

1.3.

4.;

2.1.

1.;

2.1.

2.;

2.2.

2.

1. М

яишя

тфен

индя

н is

tifad

яed

яrkя

n tя

hlцk

яsiz

ликqa

ydal

arыn

a ri

ayяt

edi

r.2.

Еле

ктри

к гу

руду

ъу ъ

ищаз

ла-

рыны

tяsn

if e

dir.

3. М

яишя

тфен

инин

iш p

rins

ipin

iiz

ah e

dir.

4. М

яишя

тфен

ини d

юvrя

yяqo

шur,

истис

мар

гайд

алар

ына

риай

ятед

ир.

Фени

нqu

rulu

-шu

vя

iшpr

insi

pi

Еле

ктро

тех-

ники

ишля

р

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

-rы

ndan

istif

adя

etm

яk tю

vsiy

яol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,фе

нляр

инqu

rulu

шla-

rыnы

n sx

e-m

i вя

tяs -

vir l

я ri i

lяsl

ayd l

arki

mi

resu

rsla

r-da

n is

tifad

яet

mяk

ola

r.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n фе

нляр

инnю

vlяr

ini s

adal

ama,

мяи

шят

фени

нин

iш p

rins

ipin

iiz

ahet

mя,

мяи

шятф

енин

иdю

vrяy

я qo

шma,

ona

xidm

яt, м

яишя

тфен

индя

нis

tifad

я ed

яrkя

ntя

hlцk

яsiz

лик q

ayda

larы

nari

ayяt

etm

я k

imi

qiym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

я ed

ilяbi

lяr.

1

19.

1.1.

1.;

1.2.

1.;

1.2.

2.;

1.2.

3.;

1.3.

4.

1. И

tilяm

я dя

zgah

ыnda

nis

tifad

я et

mяk

lя m

яtbя

xbы

чaьы

nыn

itilя

нmя

texn

olog

iyas

ыnы i

zah

edir.

2. М

яtbя

x bы

чaьы

nыn

itilя

nmяs

i цчц

n iш

yer

ini

tяшk

il ed

ir.3.

Быч

аьын

иtilя

нmя

ardы

cыllы

ьыnы

mця

yyяn

edi

r.4.

Мяt

bяx

bычa

ьыnы

niti

lяnm

яsi ц

чцn

uyьu

nte

xnol

ogiy

a se

чir.

5. М

ятбя

х бы

чаьы

ныiti

lяyя

rkяn

tяhl

цkяs

izлик

qayd

alar

ыna

riay

яt e

dir.

Mяt

bяx

bычa

ьы -

nыn

itilя

nmя

texn

olo -

giya

sы

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя

kim

iiш

цsu

llarы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,iti

lяm

яdя

zgah

ы-nы

n, m

яt-

bяx

bычa

гlar

ы-nы

n tя

svir

iilя

sla

ydla

rki

mi

resu

rsla

r-da

n is

tifad

яet

mяk

ola

r.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n iti

lяm

яdя

zgah

ыnda

n is

tifad

яet

mяk

lя m

яtbя

x bы

чaьы

nыn

itilя

mя

texn

olog

iyas

ыnы

izah

etm

я, it

ilяm

я цч

цn iш

yeri

ni tя

шkile

tmя,

itilя

mя

ardы

cыllы

ьыnы

seч

mя,

uyьu

n iti

lяm

я te

xno -

logi

yasы

nы s

eчm

я, m

яtbя

xbы

чaьы

nыn

itilя

nmяs

iza

man

ы tяh

lцkя

sizл

икqa

ydal

arыn

a ri

ayяt

etm

яki

mi q

iym

яtlя

ndir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

яed

ilя b

ilяr.

1

21

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

г рас

ийа

Стра

теэи

йала

р:иш

форм

алар

ы, иш

цсул

лары

Рес

урс л

арГ

ийм

ятля

ндир

мя

мей

арла

рыСа

ат

20.

1.1.

1.;

1.2.

1.;

1.2.

2.;

1.3.

4.;

2.1.

1.

1. B

urьu

dяzg

ahыn

dabu

rьul

ama

texn

olog

iyas

ыnы

izah

edi

r.2.

Bur

ьudя

zgah

ыnda

iшlя

mяk

цчц

niш

yer

ini t

яшki

led

ir.3.

Bur

ьu d

яz ga

-hы

n da

burь

u la -

ma

ardы

cыllы

ьыnы

mця

yyяn

ляш-

дири

р.4.

Bur

ьudя

zgah

ыnda

iшlя

yяrk

яntя

hlцk

яsiz

ликqa

ydal

arыn

ari

ayяt

edi

r.5.

Bur

ьudя

zgah

ыnыn

iшpr

insi

pini

izah

edir.

Bur

ьudя

zgah

ыnыn

quru

luшu

vя

iш p

rins

ipi

Мет

алын

емал

ыте

хно-

лоэи

йасы

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

;Щ

-б.:

1.1.

1.;

4.2.

1.;

4.1.

1.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя

kim

i iш

цsul

larы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,bu

rьu

dяzg

ahы -

nыn,

mцx

tяlif

burь

unю

vlяr

inin

vя

pяs

tahl

a rыn

tяsv

iri i

lяsl

aydl

ar, ч

яkic

,pa

z ki

mi

resu

rsla

r dan

istif

adя

etm

яkol

ar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

nbu

rьul

ama

texn

olog

iyas

ыnы

izah

etm

я, iш

yer

ini

tяшk

iletm

я,bu

rьul

ama

ardы

cыllы

ьыnы

mця

yyяn

lяшd

irm

я,tя

hlцk

яsiz

likqa

ydal

arыn

ari

ayяt

etm

я, d

яzga

hыn

iш p

rins

ipin

iiz

ahet

mя,

dяz

gahы

idar

яetm

я, d

яzga

hышя

bяkя

yя q

oшm

aki

mi q

iym

яt -

lяnd

irm

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

21.

Кич

икСу

мм

атив

Гий

мят

лянд

ирм

я1

22

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

грас

ийа

Стра

теэи

йала

р: иш

фор-

мал

ары,

ишцс

улла

рыР

есур

с лар

Гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

Саат

22.

1.1.

1.M

etal

ыn ч

apыlm

a te

x -no

logi

yasы

nы iz

ah e

dir.

Met

alыn

чapы

lma

texn

olo -

giya

sы

Мет

алын

емал

ыте

хно-

лоэи

йасы

Физ.

:3.

2.1.

;3.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,qя

lяm

, чя -

kic,

mцx

tя lif

met

al p

яs -

tahl

ar, m

яn -

gяnя

, zin

dan

ki m

i res

urs -

lard

an is

ti -fa

dя e

t mяk

olar

.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

nm

etal

ыn ч

apыlm

ate

xnol

ogiy

asыn

ы iza

hetm

я,iш

yer

ini t

яшki

l etm

я,чa

pma

ardы

cыllы

ьыnы

mця

yyяn

lяшd

irm

я, ч

apm

aцч

цn u

yьun

texn

olog

iya

seчm

я, tя

hlцk

яsiz

лик

qayd

alar

ыna

riay

яtet

mя

kim

i qiy

mяt

lяnd

irm

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

23.

1.1.

1.;

1.3.

4.;

4.1.

1.;

4.2.

1.

1. Y

ivin

aчы

lma

tex -

nolo

giya

sыnы

izah

edi

r.2.

Qru

p tя

rkib

indя

iшlя

yяrk

яn b

irgя

fяal

iyyя

t bac

arыь

ыnц

maй

iш e

tdir

ir.3.

Yiv

либи

рляш

мяс

иола

нм

ямул

атла

рын

спес

ифи-

каси

йасы

нышя

рщед

ир.

4. Й

ивли

бирл

яшм

ясио

лан

мям

улат

лары

нгр

афик

тясв

ирин

и, че

ртйо

жуну

,те

хнол

ожих

яритя

сини

чяки

рвя

охуй

ур.

Det

alla

-rы

n yi

vli

birl

яш -

mя l

яri

Щ-б

.:4.

2.1.

;4.

1.1.

А-д

.:1.

2.1.

;1.

2.2.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя

prob

lem

li vя

ziyy

яtki

mi i

ш цs

ulla

rыn-

dan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,pa

fta,

paf

-ta

saxl

a yan

,yi

vbur

ьu su

,yi

vbur

ьu -

suну

sax l

a -ya

n tя

rtib

at(v

я ya

on -

larы

n tя

svir

iilя

sla

yd -

lar)

, mцx

-tя

lif q

ay ka

-la

r, bo

ltlar

,vi

ntlя

r ki

mi

resu

rsla

rdan

istif

adя

etm

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n йи

в-aч

ma

texn

olog

iyas

ыnы

izah

etm

я, iш

yer

ini

tяшk

iletm

я, a

чman

ыnar

dыcы

llыьы

nыm

цяyy

яnlя

шdir

mя,

uyь

unte

xnol

ogiy

a se

чmя,

yiv

inaч

ыlmas

ы, яm

яkda

шlыq

,tя

hlцk

яsiz

ликqa

ydal

arыn

ari

ayяt

etm

я ki

mi q

iym

яt -

lяnd

irm

я m

eyar

larы

n dan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

23

24.

1.1.

1.;

1.2.

2.;

1.3.

4.

1. B

alыь

ыn m

exan

iki e

mal

ыte

xnol

ogiy

asыn

ы iza

h ed

ir.

2. Б

alыь

ыn m

exan

iki e

ma -

lыar

dыcы

llыьы

nыm

цяyy

яnlя

шdiri

r.3.

Bal

ыьыn

mex

anik

iem

alы z

aman

ы tяh

lцkя

-si

zlik

vя

sani

tariy

aqa

ydal

arыn

a яm

яl e

dir.

Bal

ыьыn

mex

a-ni

kiem

alы

texn

o lo -

giya

sы

Ярз

агм

ящ-

сулла

ры-

нын

емал

ыте

хно-

лоэи

-йа

сы

Щ-б

.:4.

2.1.

;4.

1.1.

;Ъ

оь.:

2.1.

7.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

BИB

Юki

mi i

ш цs

ulla

-rы

ndan

istif

adя

etm

яk tю

vsiy

яol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i, ba

lыьыn

me x

anik

i em

alы

цчцn

alя

t vя

tяrt

i -ba

t lar

ki m

i re s

urs -

lar d

an is

ti fad

я et

-m

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n em

alte

xnol

ogiy

asыn

ы iza

hetm

я, iш

yeri

ni tя

шkile

tmя,

ard

ыcыll

ыьы

mця

yyяn

lяш d

irm

я,tя

hlцk

яsiz

lik v

я sa

nita

riya

qayd

alar

ыna

riay

яtet

mя

kim

iqi

y mяt

lяnd

irm

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

25.

1.2.

3.;

1.3.

1.;

1.3.

2.;

1.3.

3.

1. Б

алыь

ынем

алыц

чцн

уйьу

нем

алте

хнол

оэи-

йала

рысе

чир.

2. Б

алыг

дан

мцх

тялиф

йем

якля

ринща

зырла

н-м

асы т

ехно

лоэи

йасы

нышя

рщ е

дир.

3. Б

алыг

дан

йем

якща

зырла

дыгд

атя

ртиба

тба

ъарыг

лары

щагг

ында

фикирл

ярин

и билд

ирир.

4. Б

ирэя

фяал

иййя

тбаъ

а -рыг

лары

нцм

айиш

етди

рир.

Bal

ыьыn

isti

emal

ы.B

alыг

yem

яk -

lяri

Щ-б

.:4.

1.1.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

prob

lem

livя

ziyy

яt k

imi i

шцs

ulla

rыnd

anis

tifad

я et

mяk

tюvs

iyя

olun

ur.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i tяz

я vя

kюhn

я ba

lыq la

rыn

tяsv

ir lя

ri il

я sl

ayd -

lar,

balыь

ыnm

цxtя

lif i

sti e

mal

ыnю

v lя r

i ilя

vid

eo -

ya zы

lar

kim

i re s

urs -

lar d

an is

ti fad

я et

-m

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin c

avab

larыn

ыqi

ymяt

lяnd

irяrk

яn e

mal

texn

olog

iyas

ыnы i

zahe

tmя,

iшye

rini t

яшki

letm

я, u

yьun

em

alte

xnol

ogiy

asы s

eчm

я, s

anita

r-gi

giye

nik

qayd

alar

a ria

yяt

etm

я ki

mi q

iym

яtlя

ndirm

яm

eyar

larыn

dan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

26.

1.2.

2.;

1.2.

3.;

1.3.

1.;

1.3.

3.

1. Т

ойуь

унбю

лцнм

яар

дыъы

ллыьы

ным

цяй-

йянл

яшди

рир.

2. Т

ойуь

убю

лмяк

цчцн

уйьу

нем

алте

хно-

лоэи

йасы

сечи

р.3.

Той

уьу

щисс

яляр

ябю

лцр.

4. Б

ирэя

фяал

иййя

тбаъ

а-ры

глар

ынцм

айиш

етди

-ри

р.

Quш

яt

inin

mex

a-ni

kim

яt-

bяx

emal

ыte

xno-

lo gi

ya-

sы

Щ-б

.:4.

2.1.

;4.

1.1.

А.-д

.:1.

2.4.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

кla

ster

kim

i iш

цsul

larы

n-da

n is

tifad

яet

mяk

tюvs

iyя

olun

ur.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,m

цxtя

lif h

ey va

n la r

ыncя

m dя

к lя r

inin

tяs v

i ri i

lя s

layd

lar,

mцx

tяlif

яtlя

rin

tяsv

iri i

lя s

layd

lar

(hey

va nы

n ya

шы il

я,rя

n gi i

lя f

яrq l

яnяn

),то

йуьу

нm

яtbя

xдя

bю lц

n mя s

i sxe

mi

kim

i res

ursl

arda

nis

tifad

я et

mяk

ola

r.

Шagi

rdlя

rin

cava

blar

ыnы

qiym

яtlя

ndir

яrkя

n em

alte

xnol

o giy

asыn

ы iza

hetm

я, iш

yeri

ni tя

шkile

tmя,

uyь

unte

xnol

ogiy

a se

чmя,

tяhl

ц -kя

sizл

ик v

я gi

gi -

y ena

qay

dala

rыna

ria

yяt-

etm

я k

imi q

iym

яtlя

n dir

mя

mey

arla

rыnd

an is

tifad

я ed

ilяbi

lяr.

1

27.

Кич

ик S

умм

атив

Qий

мят

лянд

ирм

я1

24

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

грас

и-йа

Стра

теэи

йала

р: иш

форм

алар

ы, иш

цсул

лары

Рес

урсл

арГ

ийм

ятля

ндир

мя

мей

арла

рыСа

ат

28.

1.1.

1.;

1.2.

2.;

1.3.

4.

1. Я

tin m

exan

iki e

mal

ыte

xnol

ogiy

asыn

ы iza

h ed

ir.2.

Яtin

em

alы ц

чцn

uyьu

n em

alte

xnol

ogiy

asы s

eчir.

3. Я

tin m

exan

iki e

mal

ы иля

ялаг

ядар

тяhl

цkяs

izlik

vя

sani

tari

ya q

ayda

larы

nыса

дала

йыр.

Яtin

mex

ani k

iem

alы

texn

o lo -

giya

sы

Ярз

агм

ящсу

лла-

рыны

нем

алы т

ех-

ноло

эийа

сы

Щ-б

.:4.

2.1.

;4.

1.1.

;А

.-д.:

1.2.

4.

Kiч

ik v

я bю

yцk

qrup

larl

a iш

form

alar

ыnda

n,be

yin

hяm

lяsi

,m

цzak

irя,

Kla

ster

kim

i iш

цsul

larы

ndan

istif

adя

etm

яktю

vsiy

я ol

unur

.

Dяr

slik

, iш

vяrя

q lяr

i,m

цxtя

lif h

ey va

nlar

ыncя

m dя

кlя r

i nin

tяsv

iriilя

sla

ydla

r, m

цxtя

lifяt

lяrin

tяsv

iri il

яsl

aydl

ar (h

eyva

nыn

yaшы

ilя,

rяng

i ilя

fяrq

lя nя

n), q

oyun

cяm

dяyi

nin

mяt

bяx

bюlц

nmяs

i sxe

mi k

imi

re su

rsla

r dan

istif

adя

etm

яk o

lar.

Шagi

rdlя

rin

cava

b la -

rыnы

qiy

mяt

lяn d

i -rя

rkяn

em

alte

xnol

ogiy

asыn

ыiz

ahet

mя,

iш y

erin

itя

шkile

tmя,

uyь

unte

xnol

ogiy

a se

ч mя,

tяhl

цkяs

izлiк

vя

gigi

yena

qay

da la

rыna

riay

яtet

mя

kim

iqi

ymяt

lяn d

ir m

яm

eyar

larы

ndan

istif

adя

edilя

bilя

r.

1

29.

1.1.

1.;

1.2.

1.;

1.2.

2.;

1.2.

3.

1. D

uru

yem

яklя

rin

hazы

rlan

ma

texn

olog

iyas

ыnы i

zah

edir.

2. D

uru

yem

яklя

rin

hazы

rlan

mas

ыцч

цn iш

yer

iniн

tяшk

ilища

ггын

-да

фики

рляр

иниб

илдир

ир.

3. D

uru

yem

яklя

rin

hazы

rlan

mas

ыar

dыcы

llыьы

nы m

цяyy

яnlя

шdir

ir.

4. D

uru

yem

яklя

rin

hazы

rlan

mas

ыцч

цn u

yьun

texn

olog

iya

seчi

r.

Дур

уйе

мяк

-ля

рин

щазы

рлан

-м

а те

х-но

лоэи

-йа

сы

Щ-б

.:4.

2.1.

;4.

1.1.

;А

.-д.:

1.2.

4.

Кич

ик в

ябю

йцк

груп

лаr-

laиш

фор

мал

а-ры

ндан

, бей

инщя

мля

си,

мцз

акир

я ки

ми

иш ц

сулла

рынд

анис

тифад

я ет

мяк

тювс

ийя

олун

ур.

Dяr

slik

, iш

vяrя

qlяr

i,m

цxtя

lif ш

орба

лары

нtя

svir

i ilя

sla

ydla

r,ду

руйе

мяк

ляри

нща

зырл

анм

асы ц

чцн

лазы

м о

лан

ярза

гла-

рын

тясв

ири и

лясл

айдл

ар к

ими

ресу

рсла

рдан

истиф

адя

ет м

як о

лар.

Шаэи

рдля

рин

ъава

б-ла

рыны

гий

мят

лянд

и-ря

ркян

шор

бала

рын

щазы

рлан

ма

техн

о-ло

эийа

сыны

изащ

ет-

мя,

иш й

ерин

и тяш

кил-

етм

я тя

щлцк

ясиз

ликвя

эиэ

ийен

а га

йда-

лары

на р

иайя

тетм

яки

ми г

ийм

ятля

ндир

-м

я м

ейар

лары

ндан

истиф

адя

едиля

биля

р.

1

30.

1.1.

1.;

1.2.

2.

1. С

цни в

я си

нтет

ик ли

фляр

ин ис

тещ-

салы

техн

олоэ

ийас

ыны и

защ

едир

. 2.

Ким

йяви

лифл

ярин

щаз

ырла

нма

арды

ъыллы

ьыны

сад

алай

ыр.

Сцни

вяси

нтет

иклиф

ляр-

дян

парч

алар

Парч

анын

емал

ыте

хно-

лоэи

йасы

Щ-б

.:4.

2.1.

;4.

1.1.

Бей

ин щ

ямля

си,

мцз

акиря

, БИБ

Ю,

проб

лем

ливя

зийй

ят к

ими и

шцс

улла

рында

н ис

ти-фа

дя е

тмяк

тювс

и-йя

олу

нур.

Дяр

слик,

ишвя

рягл

яри,

синте

тиквя

сцни

лифля

р-дя

нща

зырла

нмыш

парч

акя

сикля

ри, к

имйя

ви ли

фля-

рин ис

тещс

алы п

росе

синин

вя сц

ни в

я син

тетик

эейи

мля

рин тя

свири

иля

слайд

лар к

ими р

есур

слар-

дан

истифа

дя е

тмяк

ола

р.

Шаэи

рдля

рин

ъава

блар

ыги

ймят

лянд

ириля

ркян

исте

щсал

техн

олоэ

ийа-

сыны

изащ

етм

я, щ

азыр

-ла

нма

арды

ъыллы

ьыны

сада

лам

а ки

ми г

ий-

мят

лянд

ирм

я м

ейар

-ла

рынд

ан ис

тифад

яед

иля б

иляр.

1

25

№Ст

ан -

дарт

Тял

имм

ягся

диМ

ювзу

Тяд

рис

ващи

диИн

те-

гра-

сийа

Стра

теэи

йала

р:иш

форм

алар

ы,иш

цсул

лары

Рес

урсл

арГ

ийм

ятля

ндир

мя

мей

арла

рыСа

ат

31.

1.1.

1.;

1.2.

1.;

1.2.

2.;

1.3.

1.;

1.3.

2.;

1.3.

4.

1. Я

лиля

йерин

яйе

тириля

нтик

ишям

ялий

йатла

-рын

ын те

хнол

оэий

асын

ы иза

щ ед

ир.

2. Я

лиля

йери

няйе

тириля

нтик

ишям

ялий

йат-

лары

цчц

н иш

йер

ини т

яшки

л еди

р. 3.

Яли

ляйе

риня

йетир

илян

тикиш

ямял

иййа

т-ла

рыны

н а

рдыъ

ыллыь

ыны м

цяйй

янля

шдир

ир.

4. В

ерилм

иш м

атер

иалд

ан м

цряк

кяб

дета

л-ла

ры о

лан

мям

улат

щаз

ырла

йыр.

5. Т

икиш

ям

ялий

йатла

рыны

йер

иня

йетир

дик-

дя тя

ртиб

ат б

аъар

ыгла

ры н

цмай

иш е

тдир

ир.

6. Т

икиш

ямял

иййа

тлары

ны й

ерин

я йе

тиряр

-кя

н тя

щлцк

ясиз

лик г

айда

лары

на я

мял

едир

.

Ял и

ляйе

риня

йетир

и-ля

н тик

ишям

ялий

-йа

тлары

Парч

а-ны

нем

алы

техн

о-ло

эийа

сы

Щ-б

.:4.

2.1.

Фярд

и, ки

чик

вя б

юйцк

груп

ларл

а иш

форм

алар

ын-

дан,

бей

инщя

мля

си,

мцз

акир

я,Б

ИБЮ

, про

б -ле

мли

вязи

й -йя

т ким

и иш

цсул

лары

ндан

истиф

адя

етм

як тю

вси-

йя о

луну

р.

Дяр

слик

, иш

вяря

гляр

и,са

п, ий

ня,

гайч

ы, па

рча

кяси

кляр

ики

ми р

есур

с-ла

рдан

истиф

а-дя

етм

якол

ар.

Шаэи

рдля

рин ъ

аваб

ларын

ыги

ймят

лянд

ирярк

ян ти

кмя

ямял

иййа

тларын

ын те

хно-

лоэи

йасы

ны из

ащет

мя,

ишйе

рини т

яшки

летм

я, б

асды

рыбтик

мян

ин а

рдыъ

ыллыь

ыны

мця

ййян

ляшд

ирмя,

бас

ды-

рыб ти

кмян

ин у

йьун

тех-

ноло

эийа

сыны

сеч

мя,

бас

-ды

рыб ти

кмя

зам

аны т

ящ-

лцкя

сизл

ик г

айда

ларын

а риа

йяте

тмя

ким

и гий

мят

-ля

ндирм

я м

ейар

ларын

дан

истиф

адя

олун

мас

ы тюв

си-

йя о

луну

р.

1

32.

1.1.

1.;

1.2.

2.;

2.1.

1.

1. Н

ахыш

вурм

ате

хнол

оэий

асын

ыиза

щед

ир.

2. Н

ахыш

вурм

анын

арды

ъыллы

ьыны

мця

йй-

янля

шдир

ир.

3. Н

ахыш

вурм

ацч

цнал

ятля

риса

дала

йыр.

Нах

ыш-

вурм

ате

хно-

лоэи

йасы

Щ-б

.:4.

2.1.

Фярд

и, ки

чик

вябю

йцк

груп

ларл

аиш

форм

алар

ын-

дан,

бей

инщя

мля

си,

мцз

акир

яки

ми и

ш цс

ул-

лары

ндан

исти-

фадя

етм

яктю

всий

я ол

у-ну

р.

Дяр

слик

, иш

вяря

гляр

и,на

хышв

урм

ацч

цний

нявя

сапл

ар,

gярk

ащ,

мцх

тялиф

нахы

шню

вля-

рини

нтя

свир

ииля

сла

йдла

рки

ми р

есур

с-ла

рдан

истиф

а-дя

етм

якол

ар.

Шаэи

рдля

рин

ъава

блар

ыны

гийм

ятля

ндир

яркя

нна

хышв

урм

а те

хнол

оэи-

йасы

ны из

ащет

мя,

ишйе

рини

тяшк

илетм

я,на

хышв

урм

анын

ард

ы-ъы

ллыьы

ны м

цяйй

янля

ш-ди

рмя,

уйь

ун те

хно-

лоэи

йа с

ечм

я, тя

щлцк

я-си

злик

гай

дала

рына

риа

-йя

тетм

я, н

ахыш

вурм

ацч

цн а

лятля

ри с

адал

ама

ким

и гий

мят

лянд

ирм

ям

ейар

лары

ндан

истиф

адя

едиля

биля

р.

1

33.

Кич

икСу

мм

атив

Гий

мят

лянд

ирм

я1

34.

ЫЫйа

рым

илцч

цнБ

юйцк

Сум

мат

ивГ

ийм

ятля

ндир

мя

1

26

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Кüçədə və nəqliyyatda mədəni davranış və ünsiyyətqaydalarını şərh edir (3.1.1.).

1-ci мювзу. İctimai yerlərdə davranış və ünsiyyət mədəniyyəti

А

Б

Küçədə və ictimai nəq liy yatda özünü necə apar maq lazımdır?

ÒßÄÃÈÃÀÒ ÑÓÀËÛ

Beyin həmləsi, mü -za kirə, rollu oyun-lar kimi iş üsul la-

rından istifadə et mək töv -si yə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,kü çədə və ictimai nəq liy -yat da davranışı əks etdi -rən videoyazılar, daya na -caqda olan müxtəlif və -ziy yətləri əks etdirən şə -kil lər kimi resurslardanis tifadə etmək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edə rəkaşağıdakı suallarla şagird -lə rə müraciət edə bilər:

1. İctimai yerlər deyən -də hara nəzərdə tutulur?

2. Küçədə hansı davra nışqaydalarına əməl edir siniz?

3. Bu qaydalara əməletməyənlərə necə müna -si bət bəsləyirsiniz?

Şagirdlərin suallara ca -vab ları lövhədə qeyd edi lir.

А

Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərs lik üzrə oxunuşu tapşırılır. Sinifqruplara bölünür. Hər qrupa üstündə tapşırıqlar olan iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıqlar ola bilər:– Küçədə düzgün olmayan davranışa aid səhnəcik hazırlayın.

B

МЯИШЯТ МЯДЯНИЙЙЯТИ

27

B

– İctimai nəqliyyatda düzgün olmayan davranışa aid səhnəcik hazırlayın.– İctimai nəqliyyata giriş və çıxış zamanı düzgün olmayan dav ranışa aid səh -

nəcik hazırlayın.– Dayanacaqda düzgün olmayan davranışa aid səhnəcik hazırlayın.

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri istərqrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diq -qət mərkəzində saxlayır.Müəllim be lə şagirdlərətez-tez nə zarət edərək on -ların işi nin icrası ilə ma - raqlanmalı, lazım gə lər sə,kö mək etməlidir.

Hər qrup fikirləşdiyisəhnəciyi nümayiş etdirir.Hər səhnəcikdən sonraşa girdlər belə davranışınmə dəni ünsiyyət qay da la -rına zidd olduğunu vəözü nü həqiqətdə necəapar maq lazım gəldiyinibirlikdə müzakirə edirlər.

Müəllim tərəfindəntəşkil olunan mü -

za ki rə zamanı şagird lə rəaşağıdakı sualların ve -rilməsi tövsiyə olunur:

C

1. Səki ilə hərəkət za ma nı hansı qaydalara ria yət etmək lazımdır?2. Yol getdiyin zaman ki minləsə toqquşanda nə etmək lazımdır?3. Küçədə nəyi etmək olmaz?4. Yoldan keçənlərdən nə isə öyrənmək lazım gələndə necə hərəkət et mək

lazımdır?5. Yolu keçərkən hansı yol hərəkəti qay da la rı na riayət etmək lazımdır?6. Dayanacaqda dav ra nış qaydaları necədir?7. İctimai nəqliyyata minərkən hansı qaydalara riayət etmək lazımdır?

28

B

vafiq aparılır. Şa gird lə rin cavabları qiy mət lən dirilərkən kü çə də davranışqayda larını izahetmə, ictimai nəq liyyatda dav ranış qay dalarını izahetmə,daya na caqda davranış qayda la rı nı izahetmə, yol hərəkəti qay dalarına riayətetməyin vacibliyini izahetmə kimi qiymətləndirmə meyar la rın dan istifadəolunması töv siyə olunur.

Müəllim şa gird lə rindiqqətini tədqiqat sua -lı na yönəldir və on la -rın cavablarını ümu mi -ləşdirir. Bir daha şa -gird lərlə ictimai nəq -liy yatda və kü çə dəeti ket qay daları tək -rarlanır.

Yaradıcı tətbiq et mə -də öyrənilən davranışqaydalarına uyğun rol -lu oyun üsulu vasitə -silə səhnəcik yarat ma -ğı tapşırmaq olar.

Qiymətləndirmə peda qo ji mətbuatda dərcolunan qiy mət lən dir -mə qaydaları na mü-

Д

8. İctimai nəqliyyatda ki mə yer vermək lazım dır?9. İctimai nəqliyyatda özünü necə aparmaq lazımdır?

10. İctimai nəqliyyatdan düşərkən hansı qaydalara riayət etmək lazımdır?

C

29

2-ci мювзу. Ailə xərclərinin təyin edilməsi.Qidalanmaya ayrılmış vəsait

А

Б

Ailə büdcəsini necə qruplaşdırmaq olar?


Beyin həmləsi, mü -za kirə, klaster kimi işüsul la rından istifadə et -mək töv siyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,müx təlif qəbzlər (elektrikenerjisi, qaz, su), elek-tron-hesablayıcı kimi re -surs lardan istifadə etməkolar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edə rəksinfə aşağıdakı suallarlamüraciət edə bilər:

1. Ailə büdcəsi nədir?2. Ailə büdcəsi nədən

formalaşır?3. Ailədə hansı xərclər

olur?Şagirdlərin suallara ca -

vabları lövhədə qeyd edi -lir.

А

Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxusu tapşırılır. Klaster üsulundan istifadə edərək müəllim lövhədə «Ailə xərcləri»

yazır. Şagirdlər ailə xərclərini sadalamağa başlayırlar.

B

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Büdcəyə uyğun ailənin tələbatlarının müəy yən ləş di -ril məsi haqqında fikirlərini şərh edir (3.2.1.).

30

Sinif qruplara bö -lü nür. Tədqiqat üçün

şagirdlərə iş vərəqləripaylanılır. İş vərəq lə rin -də aşağıdakı sual və tap -şı rıqlar ola bilər:

– Kreditin nə oldu -ğunu və onun alınmaşər tlərini izah edin.

– Kommunal xərc -lə rə nə aiddir? Qəbzəəsa sən aylıq elektrikener jisinə görə ödə ni lə -cək pulu hesablayın.

– Klaster üsulundanistifadə edərək bizim qi-dalanmada yol ver di yi -miz səhvləri yazın.

– Səmərəli bazarlıqet mək üçün hansı qay-dalara riayət etmək la -zım dır?

Müəllim təlimdə çə -tin likləri olan şagird ləriistər qrup tərkibində, is -tərsə də fərdi çalışan za -man diqqət mərkəzindəsaxlayır. Müəllim beləşagirdlərə tez-tez nə za -rət edərək onların işininic rası ilə maraqlanmalı,lazım gələrsə, kömək et -məlidir.

Б

Hər qrupun nüma yə ndəsi ayrıca təqdimatedir, sonra onlar bir-birinin işinə münasibət bil -d irirlər. Müəllim qrup la rın təqdimatını dinləyir.

Àèëÿ õÿðúëÿðè

äÿéèøÿí

äàèìèýþçëÿíèëìÿç ìþâñöìè

äþâðè

Б

31

B

C

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagird lərə aşa ğı dakısualların verilməsi tövsiyə olunur:

1. Ailə xərcləri hansılardır? 2. Daimi xərclər dedikdə nə başa düşülür?3. Kommunal ödəmələrə nə aiddir? 4. Kredit nədir? 5. Qidalan ma necə ol -malıdır? 6. Ərzaqların qidalılıq də yəri nə ilə öl çü lür? 7. Hansı qidalanma sə -mə rəli hesab edilir? 8. Ərzaq alarkən pula necə qənaət etmək olar? 9. Qidaməh sullarına sərf edilən vəsaitin planlaşdırılması necə həyata keçirilir?10. Səmərəli bazarlıq zamanı hansı qaydalara riayət etmək lazımdır?

C

Müəllim şa gird lə -rin diqqətini təd -

qiqat sualına yö nəl dir vəcavabları ümu mi ləşdirir.O bir daha şa girdlərindiq qətini ai lə nin əsasxərc lərinə, səmərəli qi da -lanmanın vacibliyinə, evxərcləri kitabının aparıl-ması qay dalarına yönəldir.

Qiymətləndirmə pe -da qoji mətbuatda dərcolu nan qiymətləndirməqaydalarına müvafiqapa rılır. Şagirdlərin ca -vab ları qiymət ləndiri -lər kən ailə xərclərininmüəyyənləşdirilməsi,səmərəli qidalanmanınvacibliyini izahetmə,sə mərəli bazarlıq et mə -nin qaydalarını sa da la -ma kimi qiy mət ləndir -mə meyarlarından istifadəolunması tövsiyə olunur.

Д

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi haqda tövsi yə -lərini verir və hər şagirdə ailə xərclərini daimi, dövri və mövsümi xərclərə

bölməyi tapşırır.

Ç

Ч

32

3-cц мювзу. Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyası

Ev quşları necə bəslənilir?


Beyin həmləsi, mü -zakirə, BİBÖ kimi

iş üsullarından istifadəetmək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,ev quşlarını, hini, yemnövlərini, yumur ta la rı,quş tükündən ha zır lan -mış məmulatları əks et -dirən slayd lar və s. kimiresurs lardan istifadə et -mək olar.

Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək sinfə aşağıdakı sual -larla müraciət edə bilər:

1. Siz hansı ev hey -vanlarını tanıyırsınız?

2. Ev quşları hansı lar -dır?

3. Ev quşlarının bəs -lən məsi və saxlanmasışəraiti necə olmalıdır?

Şagirdlərin suallara ca -vabları lövhədə qeyd edilir.

Şagirdlərə BİBÖ cəd -və linin birinci və ikincisütunlarını doldurmaqtəklifi verilə bilər. Evquşları haqqında nə bi -lirsiniz, nəyi öyrənməkistərdiniz?

Билирям Истяйирям билям Юйряндим

А

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Ev quşlarının bəslənməsi texnologiyasına aid bilikvə bacarıqlar nümayiş etdirir (1.4.1.).

А

33

– Toyuqlara necəqulluq etmək lazımdır?

– Toyuqlar hansıxəstəliklərə yoluxur vəonlarla necə mübarizəaparmaq lazımdır?

Müəllim təlimdə çə -tinlikləri olan şagirdləriistər qrup tərkibində, is -tərsə də fərdi çalışan za -man diqqət mər kə zin -də saxlayır. Müəllim be -lə şagirdlərə tez-tez nə -zarət etməli, onların işi -nin icrası ilə ma raq lan -malı, lazım gəldikdə kö -mək etməlidir.

Hər qrupun nüma -yən dəsi ayrıca təqdimatedir, sonra onlar bir-biri -nin işinə mü na si bət bil -di rirlər. Müəllim qrup larıntəqdimatını dinləyir.

Müəllim şagirdlərə mətni dərslikdən oxumağı tapşırır. Sinif qruplaraayrılır. Tədqiqat aparmaq üçün onlara iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı suallar verilə bilər:– Ev quşları insanlara nə verir?– Toyuq hini necə olmalıdır?

B

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşa -ğıdakı sualların verilməsi tövsiyə olunur:

1. Ev quşları insana nə verir?2. Nə üçün insanlar toyuq saxlamağa üstünlük verirlər?3. Yumurta hansı dəyərlərə malikdir?4. Quş əti digər ət növlərindən nə ilə fərqlənir?5. Toyuq tükündən nə üçün istifadə edilir? 6. Toyuq hini necə olmalıdır?7. Toyuqları nə ilə və necə yemləyirlər?

C

B

34

Müəllim şagird -lərin diqqətini

təd qiqat sualına yö nəl -dir və onların ca vab la -rını ümumiləşdirir. O,şa girdlərin diqqətini birdaha ev quşlarının in -san lara verdiyi xeyirə,onlardan alınan ər zaq -lara, ev quşlarına düz -gün qulluğun vacib -li yinə yönəldir.

Toyuqların yumur-tadan kəsilməsininhansı səbəblər üzündənbaş verdiyini, onlarımütəmadi olaraq açıqhavaya, günəş şüalarıaltına çıxarmağın va-cibliyini, toyuqlardagöz xəstəliklərinin baş -ver mə səbəblərini ay -dın laşdırır.

Şagirdlərə BİBÖcədvəlinin 3-cü sütu-nunu doldurmaq təklifedilir.

D

Qiymətləndirmə pe da qoji mətbuatda dərc olunan qiy mət lən dirmə qaydaları -na müvafiq apa rılır. Şa gird lərin ca vab ları qiymət lən diri lər kən ev quş la rı nınbəslənməsi tex no logi yasına dair bilik və ba carıqlar nüma yiş etdir mə, ev quş -larının sax lanmasından alınan ərzaqların sadalan ma sı, ev quşlarının düzgünyem lənməsi qayda la rı nı bilmə, ev quşlarının xəstəliklərini və onlarla mü barizəüsul la rını sa da lama kimi qiy mət lən dirmə me yar l arın dan is ti fadə olun masıtövsiyə olu nur.

B

C

8. Toyuqların yumurtlaması nədən asılıdır?9. Hansı növ quş xəstəlikləri məlumdur?

35

A

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Quraşdırma elementləri olan məmulatların spesifi -ka siyasını izah edir ( 4.1.1.). 2. Quraşdırma ele ment -ləri olan məmulatlar üçün texniki sənədləşdirmənitərtibetmə bacarıqlarını nümayiş etdirir (4.2.1.).

4-cц мювзу. Quraşdırma elementləri olanməmulatların spesifikasiyası

Quraşdırma elementləri olan məmulatların spesifikasiyası necədir?


Müzakirə, BİBÖ,ziqzaq, klaster (şa -

xə lən dir mə) kimi iş üsul -la rın dan istifadə et məktöv siyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,texnoloji sənəd nümu -nə ləri, detalların çertyoj -ları kimi resurslardanistifadə etmək olar.

Şagirdlərdə artıq 5-civə 6-cı sinif kursla rın -dan çertyoj, spesifi ka si -ya, eskiz haqqında an -layışlar vardır. Buna gö -rə də müəllim şagirdlərəBİBÖ cədvəlinin ilk ikisütununu doldurmaq tək -lifini verə bilər. Bununüçün müəllim sinfə busualla müraciət edir: – Siztexniki sənədlər haq -qın da nə bilirsiz və nəyiöyrənmək istəyərdiniz?

Şagirdlərin cavablarıcədvəldə qeyd edilir.

А


ОДУНЪАЬЫН ЕМАЛЫ ТЕХНОЛОЭИЙАСЫ

36

Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunması tap şırılır.Sinif qruplara bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagird lə rə iş vərəqləri pay -

la nılır. İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:– Klaster üsulundan istifadə edərək konstruktor sənədlərinə nə aid olduğunu

yazın.

– Detalın çertyoju nəyi əks etdirir? Hansı hallarda quraşdırma çertyojuyerinə yetirilir?

– Ümumi görünüş çertyoju, sxem, təlimat nədir? Texniki təsvir nə üçün isti -fadə edilir?

– Texnoloji proses, texnoloji əməliyyat, texnoloji keçid, texnoloji xəritə nəyədeyilir?

Klaster üsulundan istifadə etmək olar, məsələn:

– Klaster üsulu ilə məmulatın hazırlanmasında iştirak edən mü tə xəssislərisadalayın.

B

Konstruktor sənədləri

Quraşdırma çertyoju

TəlimatlarSxemlər Detalın çertyoju

Spesifikasiya ilə birlikdə ümumi görünüş çertyoju

Òåõíîëîæè

Əməliyyatlar

ProseslərSxemlər Keçidlər

Xəritələr

Detalların çertyojauyğunluğunu yoxlayırlar

NəzarətçilərDetalları hazırlayır və

məmulatı yığırlar

KonstruktorlarFəhlələr

Texnoloqlar

Məmulatın detallarınınemalı texnologiyasını və

onun yığılmasını işləyirlər

×åðòéîæëàðûèøëÿéèðëÿð

İstehsalatdaiştirak edirlər

37

B

B

C

Müəllim təlimdə çətinlikləriolan şagirdləri istər qrup tər ki -bində, istərsə də fərdi çalışanza man diqqət mərkəzində sax -layır. Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək onlarınişinin icrası ilə maraqlanmalı,lazım gələrsə, kömək etməlidir.

Hər bir qrupdan nümayəndətəq dimat edir, sonra onlar bir-birinin işinə münasibət bil di rir -lər. Müəllim şagirdlərin təq di -matını dinləyir.

Müəllim tərəfindən təşkilolunan müzakirə zamanışagirdlərə aşağıdakı sual -

ların verilməsi tövsiyə olunur:1. Quraşdırma nə deməkdir?2. Quraşdırma prosesində nə

alınır?3. Quraşdırma sənədləri nədir?4. Çertyoj nədir?5. Yığma çertyoju nə zaman

yerinə yetirilir?6. Ümumi görünüş çertyoju nədir?7. Texnoloji sənədlərə nə aiddir?

Ж

Müəllim şagirdlərin di q -qətini tədqiqat sualına yö -nəl dir və cavabları ümu -

miləşdirir. Daha sonra BİBÖcəd vəlinin son sütununu doldur-maq təklifini vermək olar.

Qiymətləndirmə pedaqojimət buatda dərc olunan qiymət -lən dirmə qaydalarına müvafiqaparılır. Şagirdlərin cavablarıqiy mətləndirilərkən quraşdırmaelementləri olan məmulatlarınspesifikasiyasını izahetmə, tex -no loji sənədləri tərtibetmə, əmək -daşlıq kimi qiymətlən dir mə me-yarlarından istifadə olun masıtöv siyə olunur.

Д

38

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Bir mürəkkəb detaldan ibarət məmulat hazırlayarkəntərtibat bacarıqları nümayiş etdirir (1.3.2.).

5-cи мювзу. Oduncağın əsas fiziki və mexaniki xassələri

А

Б

Oduncağın əsas fiziki-mexaniki xassələri hansı -lardır?


Beyin həmləsi, ka -ru sel, mü za kirə, klas -

ter, BİBÖ ki mi iş üsul la - rın dan isti fa də etmək töv -siyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,müx təlif ağac növlə rin -dən nümunələr, elektron-hesablayıcı kimi resurs -lar dan is tifadə etmək olar.

Müəllim şagirdlərə BİBÖcədvəlinin ilk iki sü tu nu -nu doldurmaq tək lifini ve -rə bilər:

– Oduncaq haqqındanə bilirsiniz və nəyi bil -mək istəyər diniz?

А

Müəllim tərəfindən mətnin dərslik üzrə oxunması tapşırılır. Daha sonralövhədə klaster üsulu ilə oduncağın əsas fiziki və mexaniki xassələri

göstərilə bilər.

B


39

B

Ôèçèêè õàññÿëÿð

íÿìëèê

ðÿíý ñûõëûã

èé

Ìåõàíèêè õàññÿëÿð

åëàñòèêëèê áÿðêëèê

ìþùêÿìëèê

Sinif qruplara bölü nür.Tədqiqat aparmaq üçünşagirdlərə iş vərəqləri pay -lanılır. İş vərəqlərindəaşağıdakı sual və tapşı rıq -lar veri lə bilər:

– Oduncağın sıxlığı vənəmliyi necə ölçülür? (Şa -girdlərə oduncaq nü mu -nələri və ya kütlənin, həc -min, qurutmadan əvvəlvə sonra olan rəqəmləriniver mək, oduncağın sıx lı -ğı nı və nəmliyini təyinetmək təklif edilə bilər.)

– Oduncağın bərkliyivə möhkəmliyi deyəndənə başa düşülür? Onlarınecə təyin etmək olar?

– Oduncağın elastikliyideyəndə nə başa düşülür?

– Oduncağın rənginəvə iyinə görə nəyi təyinet mək olar?

– Oduncağı nə üçünqurudurlar?

Cədvəli dol durun.


Qurutma növləri Harada keçirilir? Üstünlükləri

Təbii qurutma Açıq havada Əlavə xərc tələb etmir

Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də fərdiçalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nəzarətedərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə, kömək etməlidir.

Hər qrupun nümayəndəsi ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin işinəmü nasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.

40

Müəllim tərəfin -dən təşkil olunan

müzakirə zamanı şa -gird lərə aşağıdakı sualvə tapşırıqla rın veril -mə si tövsiyə olunur:

1. Oduncağın fizikivə mexaniki xassə lə ri -ni sadala.

2. Sıxlıq, nəmlik, bərk- lik, möhkəmlik, elastik-lik nəyə deyilir?

3. Oduncağı nə üçünqurutmaq lazımdır?

4. Kamerada qurutmaüsulunun üstünlüyü nə -dədir?

5. Oduncağın nəmli -yini necə təyin etməkolar?

6. Oduncağın xassə -lə rini necə müəy yənləş -dirmək olar?

Ж

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat suallarına yönəldir və cavablarıümumiləşdirir. Bir daha şagirdlərin diqqətini oduncağın əsas fiziki-mexa -

niki xassələrinə yönəldir, oduncağın qiymətli xammal olduğunu qeyd edir vəme şələrə qayğı ilə yanaşmanın vacibliyini şagirdlərin yadına salır.

Daha sonra şagirdlərə BİBÖ cədvəlinin üçüncü sütununu doldurmaq təklifinivermək olar.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qayda ları -na müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən oduncağın sıxlığınıvə nəmliyini təyinetmə, oduncağın əsas fiziki və mexaniki xassələrini sadalama,əməkdaşlıq kimi qiymətləndirmə meyarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.

B

Ч

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi haqda töv si -yələrini verir.

Ç

C

41

B

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Maşın, qurğu və dəzgahları təsnif edir, onların işprinsipini şərh edir (2.1.1.).

6-cы мювзу. Texnoloji maşın və mexanizmlər haqqında məlumat

Texnoloji maşın və mexanizmlər dedikdə nə başa düşürsünüz?


Beyin həmləsi, mü -zakirə, klaster ki -

mi iş üsullarından isti fa -də etmək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,tex noloji maşın və me -xanizmlərin təsviri iləslaydlar, elektron-hesab -layıcı ki mi resurslardanistifadə etmək olar.

Müəllim beyin həm -lə si üsulundan istifadəedərək sinfə aşağıdakısuallarla müraciət edəbilər:

1. Hansı müasir tex -no logiyaları tanıyır sınız?

2. Hansı nəqliyyat tex -nologiyalarını tanıyır sınız?

3. Məişətdə hansı tex -no logiyalardan istifadəedirik?

Şagirdlərin cavablarılöv hədə qeyd edilir.

А

Müəllim tərəfindən mətnin dərslik üzrə oxusu tapşırılır. Qruplar ya radılır,onlara iş vərəqləri paylanılır. İş vərəqlərində:

– Klaster üsulu ilə maşınları təsnif edin. Şagirdlərin cavabları təx mi nən aşa ğı dakı kimi görünəcək:

Б

A

42

Şagirdlərə aşağıdakısual və tapşırıqlar veriləbilər:

– Hərəkətin ötürülməsivə dəyişdirilməsi mexa -nizm ləri nə üçün lazım -dır? Ötürmə nisbəti hansıdüstur ilə hesablanır?

– Əgər D1=40mm, n2=60dövr/dəq., D2=70mm-dirsə,aparıcı qasnağın dövrləsayını hesablayın.

Təlimdə çətinlikləri olanşagirdlər istər qrup tərki -bində, istərsə də fərdi ça -lı şan zaman müəllimindiq qət mərkəzində olur.Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək on -ların işinin icrası ilə ma -raqlanmalı, lazım gələrsə,kömək etməlidir.

Б

Mikser, paltaryuyan maşın, tozsoran, məişət, nəqledici, işlək maşınlar, mə -lu mat maşınları, elektron-hesablayıcı maşınlar, nasoslar, kranlar, nəqliyyat va -sitələri, texnoloji maşınlar, energetik maşınlar, generatorlar, avtomobillər,təy yarələr, lokomotivlər, torna dəzgahı.

– İstənilən işlək maşın hansı hissələrdən ibarətdir? Onların hər birinin funk -si yasını izah edin.

– Mexanizm nədir? Cədvəli doldurun.

Mexanizm-lərin növü

Tətbiqi

Qayış-qasnaq Dəzgahlarda

Dişli Drellərdə

Zəncirli Velosipeddə

Vintli Sıxaclarda

Dişli-tamasalı Dəzgahlarda

Hər qrupun nümayən dəsi ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birinin işinə münasibət bildirirlər.

Müəllim şagirdlərin təq di ma tını dinləyir.

43

B

C

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısual və tapşırıqların verilməsi tövsiyə olunur:

1. Texnoloji tərəqqinin inkişafında maşın və mexanizmlərin nə kimi roluvar?

2. İşlək maşınların hansı növləri var?3. Texnoloji maşın hansı əsas hissələrdən ibarətdir?

C

4. Dülgər (xarrat) vers -ta kının vintli sıxacı nədir?O me xanizmdir, detaldır,yoxsa maşındır? Onda hə -rə kə tin hansı növün dənis tifadə edilir?

5. Hərəkətin ötürül -məsi və dəyiş dirilmə sinifərqləndirən mexa nizm lə -rə aid misallar göstərin.

Müəllim şagirdlərindiqqətini tədqiqat

sualına yönəldir və ca-vabları ümumiləşdirir. Birdaha maşınların növləri,onların quruluşu və insa -nın həyatındakı rolu haq -qında danışır.

Hərəkətin ötürülməsivə ya dəyişdirilməsi üçünnəzərdə tutulmuş mexa -niki sistemlər, ötürücümexanizmlər haqqındamüfəssəl məlumat verir,ötürmələrin növlərinisa dalayır.

Д

Qiymətləndirmə pe da qoji mətbuatda dərc olu nan qiymətləndirmə qay - dalarına müvafiq apa rılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən ma şın, qurğuvə dəzgahları təsnifetmə, iş prinsip lərini şərhetmə, aparılan qasnağın diametrinihe sab lama, əmək daşlıq kimi qiy mət ləndirmə me yarlarından istifadə olunmasıtövsiyə olunur.

Ч

44

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Torna dəzgahının iş prinsipini izah edir (2.1.2.).

7-cи мювзу. Torna dəzgahının quruluşu və iş prinsipi

А

Б

Torna dəzgahının qu ru -luşu və iş prinsipi nədəniba rətdir?


Beyin həmləsi, mü -zakirə kimi iş üsul -

larından istifadə etməktövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri, üzə-rində torna dəzgahı vəonun əsas hissələrinin təs -viri olan slaydlar, müx təlifiskənələr və s. kimi re surs -lardan istifadə etmək olar.

Müəllim beyin həm ləsiüsulundan istifadə edərəksinfə aşağıdakı suallarlamü raciət edə bilər:

1. Əl ilə silindr və ko nus -ş əkilli detalların ha zır lanmatexnologiyası necədir?

2. Detalların əl ilə ha -zırlanması zamanı hansıalətlərdən istifadə edilir?

Şagirdlərin suallara ca -vabları lövhədə qeyd edilir.

А

Şagirdlərə müəllim tərəfindən mətnin dərslik üzrə oxunuşu tapşırılır. Sinifqruplara bölünür.Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri pay la nı -lır. İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:

– Torna dəzgahı nə üçün nəzərdə tutulub?– Yonma nədir?– Torna dəzgahının əsas hissələrini sadalayın.– Pəstahların bərkidilməsi üçün hansı tərtibatlardan istifadə edilir?– Çatının və qabaq aşığın quruluşunu və onların təyinatını izah edin.

B

45

B

– Arxa aşığın və əlaltı dayağın quruluşunu izah edin. Onlar nə üçün nəzərdətutulmuşdur?

– Xarrat işləri zamanı hansı kəsici alətlərdən istifadə edilir? Torna dəz ga -hın da işləyərkən təhlü kə sizlik qaydalarını sadalayın. Burada «Həyat bilgisi»fənnindən 4.2.1. standartı ilə inteqrasiya yaratmaq mümkündür.

Müəllim təlimdə çə -tin likləri olan şagirdləriis tər qrup tərkibində, is -tər sə də fərdi çalışan za -man diqqət mərkəzindəsax layır. Müəllim belə şa -girdlərə tez-tez nəzarət et -məli, onların işinin icrasıilə maraqlanmalı, lazımgə lərsə, onlara kömək et - mə lidir.

Hər qrupdan bir nü ma -yəndə təqdimat edir. Son raqruplar bir-biri nin işinəmünasibət bil di rirlər. Müəl -lim şagirdlərin təqdi ma tı -nı dinləyir.

Müəllim tərəfindəntəşkil olunan mü za -kirə zamanı şa gird -

lərə aşağıdakı sualların ve- rilməsi tövsiyə olunur:

1. Torna dəzgahındaodun caqdan hansı detal -ları hazırlamaq olar?

Ж

2. Torna dəzgahı hansı əsas hissələrdən ibarətdir?3. Çatı nədir?4. Şpindel nədir və onun fırlanması üçün hansı ötür mədən istifadə edilir?5. Pəstahın bərkidil mə si üçün hansı tərtibat lar dan istifadə edilir?6. Arxa aşıq nəyə xid mət edir?7. Əlaltı dayaq nə üçün istifadə edilir?8. Torna işlərində han sı kəsici alətlərdən isti fadə edilir?9. Sadə detalların yonulması üçün hansı iskənələrdən istifadə edilir?

10. Torna dəzgahında işləyərkən hansı təhlü kə sizlik qaydalarına riayət et məklazımdır?

C

Ç

46

Müəllim şagird lərin diqqətini təd qiqat sual ına yö nəldir və cavabları ümu -miləşdirir. Dərsin so nunda şagirdlərə kol lek tiv şəkildə aşağıdakı cədvəlidoldurmaq tək lifini vermək olar.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarınamüvafiq olaraq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən torna dəz -gahının quruluşu və iş prinsipini izahetmə, əmək daş lıq kimi qiymətləndirməmeyarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi haqda tövsi -yələrini verir.

Ç

Torna dəzgahınınhissələri, alətlər

Təyinatı

Çatı Dəzgahın əsas hissələrini bərkidirlər

Qabaq aşıq Şpindel quraşdırılıb

Arxa aşıqUzun pəstahın sağ ucununbərkidilməsinə dayaq kimi xidmət edir

Əlaltı dayaq Kəsici alətə dayaq kimi xidmət edir

Yarımdairəvi iskənə Kobud yonma üçün

Çəp iskənə Təmiz yonma üçün

Yastı, düzbucaqlı, girdə,qarmaqlı iskənələr

Mürəkkəb olmayan detalların yonulmasıüçün

47

8-cи мювзу. Oduncağın zivana ilə birləşdirilməsi

Oduncağın zivana bir -ləşməsinin texnologiyasınədən ibarətdir?


Beyin həmləsi, mü -zakirə, BİBÖ ki -mi iş üsullarından is -

tifadə etmək tövsiyə olunur. Dərslik, iş vərəqləri,

zivana birləşməsi olankiçik bir məmulat, zi-vana birləşmələri olanməmulatların təsviri iləslaydlar kimi resurslar-dan istifadə etmək olar.

Müəllim beyin həm -lə si üsulundan istifadəedərək şagirdlərə aşa ğı -dakı sualla müraciət edəbilər: «Oduncağı han sıüsullarla birləşdirməkolar?» Müəllim şagird -lərə BİBÖ cədvəlinin ilkiki sütununu doldurmaqtəklifini verə bilər.

А

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Oduncağın zivana birləşdirilməsi texnologiyasınıizah edir (1.1.1.). 2. Yeşiyin spe si fi ka si yasını şərh edir (4.1.1.). 3. Yeşiyinqrafik təsvirini, çertyojunu çəkir və oxuyur (4.2.1.).


Müəllim şagirdlərə mətni dərslikdən oxumağı tapşırır. Sinif qruplara bö - lünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır. İş vərəq -lərində aşağıdakı tapşırıqlar verilə bilər:

Б

A

B

48

– Zivana birləşmə si nin əsas elementlərini və on la rın təyinatını sadalayın.– Zivana birləşmələ rinin növlərini sadalayın.– Paylama materialı üçün yeşiyin yığma çertyojunu çəkin.Müəllim təlimdə çətin lik ləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də fərdi

çalışan zaman diq qət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nəzarətedərək on ların işinin icrası ilə ma raqlanmalı, lazım gələrsə, kömək etməlidir.

Hər qrupdan bir nü mayəndə təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin işinə mü na -sibət bil dirir lər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.

B

Бирляшдирмялярин нювляри Цстцнлцкляри Гцсурлары

Мисмарларла

Шурупларла

Йапышганла

Зиваналарла

Müəllim tərəfindəntəşkil olunan mü za -

kirə zamanı şagirdlərə aşa -ğıdakı sual və tapşırıqlarınverilməsi tövsiyə olunur:

1. Mismar birləşməsi iləbirləşdirilən oduncaq mə -mu latları hansılardır?

2. Şurup birləşməsi iləbirləşdirilən oduncaq mə -mulatları hansılardır?

3. Zivana birləşməsihan sı elementlərdən iba -rətdir?

4. Zivanalı birləş mə -lərinin əsas növlərinisa dala.

5. Ən möhkəm və eti -barlı zivana birləşməsihan sıdır?

6. Yığma çertyojununspesifikasiyasına nə da -xildir?

Ж

49

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və onların ca -vab larını ümumiləşdirir.

Bir daha sökülən və sökülməyən xarrat məmulatları, oduncaqdan olan de -talların zivana birləşmələri, zivanа birləşmələrinin əsas elementləri, belə bir ləş -mələri olan əşyaların yığma çertyojları haqqında əsaslı məlumat verir.

Daha sonra BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütunu nu dol durmaq təklifini verməkolar.

D

B

C

Müəllim dərslikdə ve -ri lən praktik işin yerinəye tirilməsi haqda tövsi -yə lərini verir.

Ç

Qiymətləndirmə pe -da qo ji mətbuatda dərcolu nan qiymətləndirməqay da la rına müvafiqaparılır. Şagirdlərin ca -vab ları qiymət lən di ri -lər kən bir ləş dirmə tex-no lo gi ya sını izahetmə,iş yerini təş kil etmə, işardıcıllı ğı nı müəy yən -ləşdirmə, bir mü rəkkəbdetaldan iba rət məmulathazırlama, tər tibat ba ca -rıq larını nü ma yiş et dir -mə, əmək daş lıq, sa ni-ta ri ya-gigi yena və təh -lü kə siz lik qay dalarınaəməl et mə ki mi qiy mət -lən dir mə me yar larındanisti fa də olun ması töv si -yə olu nur.

Ç

50

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir işlərini ye -ri nə yetirir (3.1.2.).

9-cу мювзу. Şagird partalarının və məişət masalarının təmiri

А

Б

Beyin həmləsi, mü -za kirə, Venn diaq ra -

mı kimi iş üsullarından is -tifadə etmək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,şa gird partalarının vəməi şət masa larının, ma sa -ların təmirə ehtiyacı olanhissələrinin təsviri olanslaydlar, me belin tə mi rin -də istifadə edi lən alətlərvə s. bu ki mi resurslardanistifadə etmək olar.

Müəllim müxtəlif ma-sala rın (müxtəlif partalarvə məişət masaları) təs -viri ilə slaydı nümayiş et -di rə və şagirdlərə suallamü raciət edə bilər: «Bumasaların oxşar və fərqlicəhətləri hansılardır?»

Daha sonra lövhədə Venndiaqramı çəkib cavab larıorada qeyd etmək olar.

А

Şagird partası Məişət masası

Şagird partalarını və məişət masalarını necətəmir etmək olar?


Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunuşu tapşırılır. Sinifqruplara bölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar ola bilər: 1. Partanın təmiri texnologiyasını izah edin.

B

САДЯ ТЯМИР ИШЛЯРИ

51

B

2. Məişət masası hansı hissələrdən ibarətdir və onun detalları hansı üsullarla bərkidilir?Bu üsulları cədvəldə qeyd edin, onların üstün və çatışmayan cəhətlərini göstərin:

3. Masanın üst taxta -sının ayrılması texnolo gi -yasını izah edin və «çər -çivə-ayaq» birləşməsininnövlərini sadalayın.

4. Masa ayağının yu xa -rı hissəsindəki çatın tə mi -ri texnologiyasını və kün -cün bərkidilmə texno lo -giyasını izah edin.

Burada «Təsviri incə-sənət» fənnindən 2.2.1.standartı ilə inteqrasiyayaratmaq mümkündür.

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri istərqrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diq -qət mərkəzində saxlayır.Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək on -ların işinin icrası ilə ma - raqlanmalı, lazım gə lər sə,kömək etməlidir.

Hər qrupun nümayən -dəsi ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birininişi nə münasibət bildirir -lər. Müəllim şagirdlərintəq di matını dinləyir.

Бирляшдирмя цсуллары Цстцнлцкляри Чатышмайан ъящятляри

Müəllim tərəfindən təşkil olunan mü zakirə zamanı şa gird lərə aşağıdakı sual -ların verilməsi tövsiyə olunur:

1. Parta hansı hissələrdən ibarətdir? 2. Partada hansı qüsurlara rast gəlinir?3. Masaların parıltılı lak örtükləri necə təmir edilir? 4. Partaların laklanması zamanıhansı laklardan istifadə olunur? 5. Məişət masası hansı hissələrdən ibarətdir?6. Məişət masalarında hansı birləşmələrdən istifadə olunur? 7. Hərəkətli hissələriolan masalar necə təmir edilir? 8. Masanın sökül məsi zamanı nə etmək lazımdır?9. Masanın ayağının yuxarı hissəsində olan çatı necə təmir etmək olar?10. Küncün bərkidilmə texnologiyası nədən ibarətdir?

Ж

52

Müəllim şagird lə -rin diqqətini təd qiqatsualına yönəldir və ca -vabları ümumiləşdirir.Bir daha şagirdlərindiq qətini masalarıntər kib hissə lərinə, on -ların birləş di rilmə üsul - larına və tə mir edil mətexno logi ya sı na yö nəl -dir.

Bir daha partanın tə -mir texno lo giyasınıizah edir, onun detal -la rının bər ki dilməsiüsul larından danışır,bu üsulların üstünlük -lə ri və çatış ma yan cə -hət ləri haq qın da mə- lumat verir.

Д

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi üzrə tövsi yə ləriniverir.

B

C

Ç

Qiymətləndirmə pe daqoji mətbuatda dərc olunan qiymətlən dir mə qayda -la rına müvafiq apa rılır. Şa girdlərin ca vabları qiymət ləndiri lər kən yaşayışyerində və məktəbdə sadə təmir işlərini ye ri nə yetirmə, mebel təmiri üçünalət ləri sadalama, mebelin təmiri üçün alətlərdən isti fa dəetmə, əmək daş lıqkimi qiymət lən dir mə me yar larından isti fa də olunması tövsiyə olunur.

Ч

53

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Yaşayış yerində və məktəbdə sadə təmir işləriniyerinə yetirir (3.1.2.).

10-cу мювзу. Stulların təmiri

Beyin həmləsi, mü -zakirə, BİBÖ kimi

iş üsullarından istifadəetmək tövsiyə olunur.

Dərslik, şagird və məi -şət stullarının, onlarınzədələnmələrinin, stullarıntə miri üçün alətlərin təs -viri olan slaydlardan, işvərəqləri kimi resurslar-dan istifadə etmək olar.

Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə mü ra -ciət edə bilər: – Deməkolar ki, hər gün siz mək -təbdə bir neçə saat olurvə parta arxasında şa -gird stullarında oturur-sunuz. Şagird mebelin -də hər hansı bir qüsur vəya sınıqların olması sizənecə təsir edir? Siz şa -gird və məişət stulu haq -qın da nə bilirsiniz? Bustul ların hansı qüsur və sı -nıq ları ilə rastlaş mı sı nız?

Yazı taxtasında BİBÖcədvəli çəkilir.

А


Şagirdlərə cədvəlin ilk iki sütununu doldurmaq təklif edilir.

A

B

54

Б

Müəllim tərəfindənşagirdlərə mətnin

dərs lik üzrə oxun masıtapşırılır. Sinif qruplarabö lünür. Şagirdlərə iş və -rəqləri paylanılır. İş və -rəq lərində aşağıdakı sualvə tap şırıqlar ola bilər:

1. Şagird stulunun zə -də lənmələrinin qiymət lən -dirilməsi necə aparılır?

2. Şagird stulunu cila -la ma və laklama texnolo -giyasını izah edin.

3. Məişət stulunun taxtaele mentlərinin təmiri tex -no logiyasını izah edin.

4. Məişət stulunun otu -ra cağının tarım çəkilmətex nologiyası necədir?

Burada «Təsviri incə-sənət» fənnindən 2.2.1.standartı ilə inteqrasiyayaratmaq mümkündür.

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri istərqrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diq -qət mərkəzində saxlayır.Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək on -ların işinin icrası ilə ma -raqlanmalı, lazım gə lər sə,kömək etməlidir.

Hər qrupun nümayən -dəsi ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildirir -lər. Müəllim şagirdlərintəq di matını dinləyir.

Б

Şagird və məişət stullarını necə təmir etmək olar?


Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşağıdakı sualların ve -

rilməsi tövsiyə olunur:1. Şagird stulu hansı hissələrdən ibarətdir?2. Şagird stullarında hansı zədələnmələrə rast

gəlinir?3. Hansı hallarda cilalamadan istifadə edilir?4. Faneri cilaladıqdan sonra nə etmək la zımdır?

Ж

55

B

C

5. Məktəb mebeli hansı lakla örtülür?6. Lak durulaşdırıcısından nə üçün istifadə edilir?7. Məişət stulunun təmiri prosesi hansı əsas mərhələlərdən ibarətdir?8. Hansı alətin köməyi ilə üzlük stulun oturacağına bərkidilir?9. Stulun boşalmış hissələri necə təmir edilir?Şagirdlərə BİBÖ cədvəlinin axırıncı sütununu doldurmaq təklif edilir.

Müəllim şagirdlərindiqqətini tədqiqat

sua lına yönəldir və ca -vabları ümumiləşdirir. Birdaha şagirdlərin diqqətiniev və şagird stullarındarast gəlinən əsas sınmanöv lərinə, onların aradanqaldırılma üsullarına yö -nəldir.

Zədələnmənin qiy mət -lən dirilməsi, cilalama, lak -lama üsullarından danışır,təmir zamanı istifadə edi -ləcək yapışqanların tə yi -na tını müəyyənləş dir-məyə kömək edir.

Qiymətləndirmə peda -qoji mətbuatda dərc olu-nan qiymətləndirmə qay -dalarına müvafiq aparılır.Şagirdlərin cavabları qiy -mətləndirilərkən evdə vəməktəbdə sadə təmir işlə -rini yerinə yetirmə, əlalət lərindən istifadə baca -rı ğı, əməkdaşlıq kimi qiy -mətləndirmə meyarla-rın dan istifadə olunmasıtövsiyə olunur.

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işinyerinə yetirilməsi haqda tövsi yələriniverir.

Ç

Ч

56

11-cи мювзу. Nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanma texnologiyası

А

Б

Nəfəslik üçün taxta çər -çivəni necə hazırlamaq olar?



la rın dan istifadə etməktöv si yə olunur.

Nəfəslik üçün torlu çər -çi vələrin təsviri ilə slayd-lar, xətkeş, karandaş, bu -caqlıq, xırdadişli bıçqı, is -kənə, yeyə, dərslik, iş və -rəqləri kimi resurslardanistifadə etmək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edə rəkaşağıdakı suallarla mü -raciət edə bilər:

1. Tor çərçivəyə nə üçünçəkilir?

2. Torlu çərçivə ne cəha zırlanır?

Şagirdlərin suallara ca -vab ları lövhədə qeyd edilir.

А

Müəllim tərəfindən mətnin dərslik üzrə oxusu tapşırılır. Qruplar ya ra -dılaraq onlara iş vərəqləri paylanılır. İş vərəqlərində aşağıdakı sual vətapşırıqlar verilə bilər:– Cədvəli doldurun:

B

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanma texnologi ya -sı nı izah edir (1.1.1.). 2. Nəfəslik hazırlamaq üçün iş yerini təşkil edir (1.2.1.).3. Nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanma ardıcıllığını müəyyənləşdirir (1.2.2.).4. Verilmiş detallardan nəfəsliyi yığır (1.3.1.). 5. Birgə fəaliyyət bacarıqlarınümayiş etdirir (1.3.3.). 6. Nəfəslik üçün çərçivəni düzəldərkən təhlükəsizlikqay dalarına riayət edir (1.3.4.). 7. Çərçivənin düzəldilməsi üçün alətləri təs -nif edir və sadalayır (2.1.1.). 8. Əl alətlərindən istifadə edir (2.2.1.). 9. Qu -raş dırma elementləri olan nəfəslik üçün çərçivənin spesifikasiyasını şərh edir(4.1.1.). 10. Çər çivənin hazırlanması üçün texnoloji xəritə tərtib edir (4.2.1.).

57

B

– Çərçivə üçün tircikləri hansı üsullarla birləşdirmək olar? Necə düşünür sü -nüz, hansı birləşmə daha möhkəm olar?

– Nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanma ardıcıllığını sadalayın.

Тиръикляри бирляшдирмяцсуллары Цстцнлцкляри Чатышмайан

ъящятляри

– Nəfəslik üçün çərçi -və hazırlayarkən lazımolan alət və tərtibatları sa -dalayın. Onların təyi na tı -nı izah edin.

– Zivana birləşmələ -rin dən hansı hallarda is ti -fadə edilir?

– Hansı tirciklərdə zi-vana mişarlanır?

– Hansı tirciklərdə ya -rıqlar açılır?

– Zivana birləşməsiolan məmulatları hazır -layar kən təhlükəsizlik qay -da la rını sadalayın.

– Zivana birləşməsiolan məmulatları yığar -kən hansı qaydalara ria -yət etmək lazımdır?

Təlimdə çətinlikləri olanşagirdlər istər qrup tərki -bin də, istərsə də fərdi ça -lı şan zaman müəllimindiq qət mərkəzində olur.Müəllim belə şagirdlərətez-tez nəzarət edərək, on - ların işinin icrası ilə ma -raqlanmalı, lazım gə lər sə,kömək etməlidir.

Hər qrupun nümayən dəsi ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birinin işi nə münasibət bildirir -lər. Müəllim şagirdlərin təq dimatını dinləyir.

58


müzakirə zamanı şa -gird lərə aşağıdakı sual -ların verilməsi tövsiyəolunur:

1. Hansı birləşmələrəzivana birləşmələri de -yilir?

2. Zivana birləşmə lə -rindən harada istifadəedilir?

3. Nəfəslik üçün çər -çi vəni necə hazırlamaqlazımdır?

4. Zivana və yarıq -ları necə və nə ilə mi -şar lanır?

5. Yarıqları dəlməküçün hansı alət lərdənistifadə edilir?

6. Zivana ilə yarıq larnecə və nə ilə uy ğun -laşdırılır?

Ж

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -mi ləşdirir. Bir daha nəfəslik üçün çərçivənin hazırlanma texnologiyası, ziva nabirləşməsi olan məmulatları yığarkən riayət etmək lazım olan qaydalar, təh lü -kə sizlik qaydaları haqqında danışır.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarınamüvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən hazırlanma texno -logiyasını izahetmə, iş yerini təşkiletmə, hazırlanma ardıcıllığını müəyyənetmə,məmulatı yığma, təhlükəsiz iş qaydalarına riayətetmə, alətləri təsnifetmə vəsadalama, alətlərdən istifadəetmə, texnoloji xəritə tərtibetmə, əməkdaşlıq kimiqiymətləndirmə meyarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.

B

C

D

59

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Elektrik çaydanından istifadə edərkən təhlükəsizlikvə sanitariya-gigiyena qaydalarına əməl edir (1.3.4.). 2. Elektrik çaydanlarınıtəsnif edir (2.1.1.). 3. Elektrik çaydanının iş prinsipini izah edir (2.1.2.).4. Elektrik çaydanını dövrəyə qoşur, ona xidmət göstərir (2.2.2.).

12-cи мювзу. Elektrik çaydanının quruluşu və iş prinsipi

BİBÖ, beyin həm ləsi,müzakirə ki mi iş üsul -larından isti fadə etməktövsiyə olunur.

Elektrik çaydanla -rının müxtəlif növləri,dərslik, iş vərəqləri kimiresurslardan istifadə et -mək olar.

Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə suallamüraciət edə bilər: – Elek -trik çaydanları haq da nəbilirsiniz və nəyi bil məkistəyirsi niz?

BİBÖ cədvəlinin ilkiki sütu nu nu doldurmaqtək li fi verilə bilər.

А

Elektrik çaydanının qu ruluşu və iş prinsipi nə dən ibarətdir?



A

B

ЕЛЕКТРОТЕХНИКИ ИШЛЯР

60

Б

Müəllim tərə fin -dən şagirdlərə mət nindərs likdən oxunması tap -şırılır. Sinif qruplara bö -lü nür. Tədqiqat apar maqüçün şagirdlərə iş və - rəqləri paylanılır. İş və -rəqlərində aşağıdakı sualvə tap şırıqlar verilə bilər:

– İlk elektrik çaydan la -rının gövdəsi hansı mate-rialdan hazırlanırdı?

– Elektrik çaydanınınquruluşunu izah edin.

– Elektrik çaydanınınavtomatik elektrik açarı -nın iş prinsipini izah edin.

– Ərp nə üçün yaranırvə onu necə təmizləməkolar?

– Elektrik çaydanındayığılan ərp nə üçün tə -miz lənməlidir?

– Elektrik çaydanındanistifadə zamanı təhlükə -siz lik və sanitariya qayda -la rını sadalayın.

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri is -tər qrup tərkibində, istər -sə də fərdi çalışan zamandiqqət mərkəzində sax -layır. Müəllim belə şa gird -lərə tez-tez nəzarət edə -rək onların işinin icrasıilə maraqlanmalı, lazımgə lərsə, kömək etməlidir.

Б

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşağıdakı sualların veril -

məsi tövsiyə olunur:1. Elektrik çaydanı nə üçün nəzərdə tutul -

muşdur?2. Əvvəllər çaydanın gövdəsi hansı mate rial -

lar dan hazırlanırdı?

Ж

Hər qrupun nümayən dəsi ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birinin işi nə münasibət bildirir.Müəllim şagirdlərin təq di matını dinləyir.

61

B

C

3. Elektrik çaydanları nə üçün plastik kütlə dən hazırlanır?4. Elektrik çaydanı hansı quruluşa malikdir?5. Qızdırıcı elementin elektrik çaydanının işində rolu nədən ibarətdir?6. Su qaynadıqdan sonra çaydan şəbəkədən necə ayrılır?

Müəllim şagirdlərindiqqətini tədqiqat sual la -rına yönəldir və ca vablarıümumiləşdirir. Dahason ra şagirdlərə BİBÖcədvəlinin son sütununudoldurmaq təkli fini verir.

Qiymətləndirmə peda -qo ji mətbuatda dərc olu-nan qiymətləndirmə qay -dalarına müvafiq aparılır.

Д

7. Qızdırıcı ele ment lə -rin hansı növləri var?

8. Ərp necə əmələ gəlirvə o nəyə səbəb ola bilər?

9. Ərpin təmizlən mə -sinin hansı üsulları var?

10. Elektrik çayda nın -dan istifadə edərkən hansıtəhlükəsizlik və sanitariyaqaydalarına riayət etməklazımdır?

Şagirdlərin cavabları qiy mətləndirilərkən elektrik çaydanlarının növlərinisadalama, elektrik çay da nının iş prinsipini izah et mə, elektrik çaydanından isti -fadə bacarığı, elektrik çaydanından istifadə za manı təhlükəsizlik və sa nitariyaqay dalarına ria yət etmə kimi qiy mət lən dirmə meyarlarından isti fa də olunmasıtöv siyə olu nur.

Ч

62

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Elektrik ütüsü ilə işləyərkən təhlükəsizlik və sa -nitariya qaydalarına riayət edir (1.3.4.). 2. Elektrik ütüsünün iş prinsipiniizah edir (2.1.2.). 3. Elektrik ütüsündən istifadə edir (2.2.1.). 4. Elektrikütüsünü dövrəyə qoşur, ona xidmət göstərir (2.2.2.).

13-cц мювзу. Elektrik ütüsünün quruluşu və iş prinsipi

А

Б

Beyin həmləsi, mü -za kirə, BİBÖ kimi

iş üsullarından istifadə et -mək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,elektrik ütüsü, elektrikütü sünün quruluşunu əksetdirən slaydlar kimi re -surslardan istifadə etməkolar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edərəkşagirdlərə sualla müraciətedə bilər: «Elektrik ütüsühaqqında nə bilirsiniz vənəyi bilmək istəyərdi niz?»BİBÖ cədvəlinin ilk ikisütununu doldurmaq tək -li fini vermək olar.

А

Elektrik ütüsünün quruluşu və iş prinsipi nədən ibarətdir?



63

B

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısuallardan istifadə edilməsi tövsiyə olunur:

1. Ütü nə üçün nəzərdə tutulmuşdur?2. Ütü hansı hissələrdən ibarətdir?3. Ütünün iş prinsipi nədən ibarətdir?4. Temperatur tənzimləyicisinin funksiyası nədən ibarətdir?5. Ütünün temperaturu necə tənzimlənir?6. Ütü ilə işləyərkən təhlükəsizlik qaydaları nədən ibarətdir?7. Ütünün altını hansı üsullarla təmizləmək olar?

Ж

Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxusu tapşırılır. Si nifqruplara bölünür. Tədqiqat aparmaq üşün şagirdlərə iş vərəqləri pay la nılır.İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:

– Ütü nə üçün nəzərdə tutulub və o hansı hissələrdən ibarətdir?– Temperatur tənzimləyicisinin iş prinsipini izah edin.

B

– Elektrik ütüsü ilə iş -ləyərkən təhlükəsizlik qay -dalarını sadalayın.

– Ütünün altını çirk lən -mədən necə təmiz lə məkolar?

Müəllim təlimdə çətin -lik ləri olan şagirdləri istərqrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqətmərkəzində saxlayır. Müəllimbelə şagirdlərə tez-tez nə -zarət edərək onların işininicrası ilə maraqlanmalı, la -zım gələrsə, kömək etmə -lidir.

Hər qrupun nümayən -dəsi ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildi rir -lər. Müəllim şagirdlərintəq dimatını dinləyir.

64

Müəllim şagird lərindiqqətini təd qiqat sualı -na yönəl dir və ca vab la -rı ümu mi ləş dirir.

Müəllim bir dahaelektrik ütüsünün qu ru -luşu, iş prinsipi haq qın -da məlumat verir.

Məişət ütülərinin tem -peratur tənziml ə yicisi,kontaktlar bloku, parçanövlərinin ütülənmətem peraturu haqqındadanışır.

BİBÖ cədvə linin so-nuncu sütununu doldur-maq təklifi verilir.

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin ye ri nə yetirilməsi haqda töv si yə -lə rini verir.

B

Ч

Ç

Qiymətləndirmə pe da qoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydala -rı na müvafiq apa rılır. Şagirdlərin ca vabları qiymət lən di ri lərkən elektrik ütü sü -nün iş prinsipini izah et mə, elektrik ütüsündən is tifadə etməyi bacar ma, elektrikütüsünü döv rəyə qoşma və ona xidmət göstərmə, elektrik ütüsü ilə işləyərkəntəh lükəsizlik və sanita riya qaydalarına ria yətetmə kimi qiy mət lən dir mə meyar -ların dan is tifadə olunması töv siyə olunur.

C

65

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Məişət fenindən istifadə edərkən təh lü kəsizlik qay -dalarına riayət edir (1.3.4.). 2. Elektrik quruducu cihazlarını təsnif edir (2.1.1.).3. Məişət feninin iş prinsipini izah edir (2.1.2.). 4. Məişət fenini dövrəyə qoşur,istismar qaydalarına riayət edir (2.2.2.).

14-cц мювзу. Fenin quruluşu və iş prinsipi

Beyin həmləsi, mü-zakirə, BİBÖ ki -

mi iş üsullarından isti -fa də etmək tövsiyə olu -nur.

Məişət feni, onun qu -ruluş sxemi və ucluql a -rı nın təsviri olan slayd lar,dərslik, iş və rəq ləri kimiresurslardan istifadə et -mək olar.

Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə aşa ğı -dakı sualla müraciət edəbilər: – Siz məişət fen -ləri haqda nə bi lirsinizvə nəyi bilmək istəyər -di niz?

BİBÖ cəd vəlinin ilkiki sütununu doldurmaqtəklifi ni ver mək olar.

А

Məişət feninin quruluşu və iş prinsipi nədən ibarətdir?



A

B

66

Б

Müəllim şagird lərəmətnin dərslik üzrə

oxunmasını tapşırır. Sinifqruplara bölünür. Şa gird -lərə iş vərəqləri pay la -nılır. İş vərəqlərində aşa -ğıdakı sual və tapşırıqlarveri lə bilər:

– Neçə cür elektrik qu-ruducu cihazı var və on la -rın daxili forma və qu ru-luşlarında hansı oxşarəlamətlər mövcuddur?

– Məişət feni nə üçünlazımdır və o hansı his -sələrdən ibarətdir?

– Məişət feninin işprinsipini izah edin.

– Saç düzümü və quru -dul ması üçün məişət feni -nin əsas tərkib hissələrihansılardır?

– Məişət feni ilə işləyər -kən təhlükəsizlik qaydala -rı nı sadalayın.

– Məişət feninin filtri -nin təmizlənməsi texno -lo giyasını izah edin.

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri is -tər qrup tərkibində, is -tərsə də fərdi çalışan za -man diqqət mərkəzindəsaxlayır. Müəllim beləşagirdlərə tez-tez nəzarətedərək onların işinin ic -rası ilə maraqlanmalı, la -zım gələrsə, onlara kö -mək etməlidir.

Б

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşağıdakı sualların ve -

rilməsi tövsiyə olunur:1. Fen nə üçün nəzərdə tutulmuşdur?2. Məişət feni hansı hissələrdən ibarətdir?3. Məişət feninin iş prinsipi necədir?4. Temperatur tənzimləyicisinin funksiyası nə -

dən ibarətdir?

Ж

Hər qrupdan bir nü ma yəndə ayrıca təqdimatedir, sonra onlar bir-biri nin işinə münasibətbil dirirlər. Müəllim şa gird lərin təqdimatlarınıdin ləyir.

67

B

C

5. Ucluqlar nə üçün nəzərdə tutulmuşdur?6. Fenlə işləyərkən hansı təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmək lazımdır?7. Feni necə təmizləmək lazımdır?

Müəllim şa gird lə rin diq- qətini təd qiqat sualına yö -nəldir və ca vab ları ümu -mi ləş dirir.

Bir daha məişət feni -nin əsas tərkib hissələri,iş prinsipi və əhəmiy yə -ti haqqında danışır.

BİBÖ cədvəlinin sonsü tununu doldurmaq tək -li fi ni vermək olar.

Qiymətləndirmə peda -qoji mətbuatda dərc olu-nan qiymətləndirmə qay -dalarına müvafiq aparılır.Şagirdlərin cavabları qiy -mətləndirilərkən elektrikquruducularının növlərinisadalama, məişət feni niniş prinsipini izah etmə,məi şət feni ni döv rə yə -qoş ma, ona xidmət, məi -şət feni ndən istifadə edər -kən təhlükəsizlik qayda -larına riayətetmə kimiqiy mətləndirmə me yar la -rı ndan istifadə olunmasıtövsiyə olunur.

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinəyetirilməsi üzrə tövsi yə lərini verir.

Ç

Ч

68

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. İtiləmə dəzgahından istifadə etməklə mətbəx bı ça ğınınitilənmə texnologiyasını izah edir (1.1.1.). 2. Mətbəx bıçağının iti lən məsi üçün işyerini təşkil edir (1.2.1.). 3. Bıçağın itilənmə ardıcıllığını müəyyən edir (1.2.2.). 4. Mətbəx bıçağının itilənməsi üçün uyğun texnologiya seçir (1.2.3.). 5. Mətbəxbıçağını itiləyərkən təhlükəsizlik qaydalarına riayət edir (1.3.4.).

15-cи мювзу. Mətbəx bıçağının itilənmə texnologiyası

А

Б


larından istifadə etməktövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,itiləmə dəzgahının, mət -bəx bıçaqlarının təsviri iləslaydlar və s. kimi resurs -lardan istifadə etmək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edə rəksinfə aşağıdakı suallarlamüraciət edə bilər:

1. Siz mətbəxdə hansıkəsici alətlərdən istifadəedirsiniz?

2. Küt alətlərlə işləməkrahatdırmı?


А

Mətbəx bıçağını necə iti -lə mək olar?


Müəllim tərəfindən mətnin dərslik üzrə oxusu tapşırılır. Qruplar yara -dı lır və onlara iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər: – İtiləmə dəzgahı hansı hissələrdən ibarətdir? Elektrik itiləmə dəzgahlarında

kəsici alətlərin itilənməsinin xüsusiyyətləri hansılardır?– Mətbəx bıçağının itilənmə texnologiyasını izah edin. Mətbəx bıçaqlarını

hansı bucaq altında itiləmək lazımdır?

B

69

B

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümumiləşdirir.Bir daha iti kəsici alətlərlə işləmənin rahatlığı, onların itilənmə texnologiyası, itiləməzamanı təhlükəsizlik qaydalarına riayətetmənin vacibliyi haqqında danışır.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarınamüvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən itilənmə dəzgahındanistifadə etməklə mətbəx bıçağının itiləmə texnologiyasını izahetmə, itiləmə üçüniş yerini təşkiletmə, itiləmə ardıcıllığını seçmə, uyğun itiləmə texnologi yasınıseçmə, mətbəx bıçağının itilənməsi zamanı təhlükəsizlik qaydalarına ria yətetməkimi qiymətləndirmə meyarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.

– İtilənmiş tiyədən tilişkələri necə təmizləyirlər? Tiyədə iti kəsici kənarı necə alırlar?– Mətbəx bıçağının itilənməsi zamanı təhlükəsizlik qaydalarını sadalayın.Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də fərdi

çalışan zaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim belə sagirdlərə tez-tez nəzarət edə -rək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə, kömək etməlidir.

Hər qrupun nümayəndəsi ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin işinəmünasibət bildirirlər. Müəl lim şagirdlərin təqdi ma tı nı dinləyir.

Müəllim tərəfindəntəşkil olunan mü -

zakirə zamanı şa gird lərəaşağıdakı sualların veril -mə si tövsiyə olunur:

1. Nə üçün küt bıçaqlakəsmək çətindir?

2. Bıçaq nə ilə itilənir?3. İtiləmə dəzgahı han -

sı hissələrdən ibarətdir?4. İtiləmə zamanı tiyə -

nin göyərməsi nəyin əla -mətidir?

5. İtilənən bıçağı necətut maq lazımdır?

6. Bıçağın tiyəsinin qız - maması üçün nə etməklazımdır?

7. Bıçağın tiyəsindəkitilişkələr necə təmizlənir?

Ж

D

C

Ч

70

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Burğu dəzgahında burğulama texnologiyasını izah edir(1.1.1.). 2. Burğu dəzgahında işləmək üçün iş yerini təşkil edir (1.2.1.). 3. Burğudəzgahında burğulama ardıcıllığını müəyyənləşdirir (1.2.2.). 4. Burğu dəz ga -hında işləyərkən təhlükəsizlik qaydalarına riayət edir (1.3.4.). 5. Burğu dəz ga -hının iş prin sipini izah edir (2.1.1.).

16-cы мювзу. Burğu dəzgahının quruluşu və iş prinsipi

А

Б


larından istifadə etmək töv -siyə olunur.

Burğu dəzgahının, müx -təlif burğu növlərinin vəpəstahların təsviri ilə slayd-lar, çəkic, paz, dərslik, işvə rəqləri kimi resurslardanistifadə etmək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşağıdakı sual-larla müraciət edə bilər:

1. Pəstahda deşiyi necəaçmaq olar?

2. Siz hansı deşik növ -lərini tanıyırsınız?

3. Siz hansı burğu növ -lərini tanıyırsınız?

Şagirdlərin suallara ca-vabları lövhədə qeyd edilir.

А

Müəllim tərəfindən şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunuşu tapşırılır.Sinif qruplara bölünür.Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər: – Burğu dəzgahı nə üçün nəzərdə tutulub və o hansı hissələrdən ibarətdir?– Burğu dəzgahının iş prinsipini izah edin.– Burğunu patrona necə quraşdırırlar?– Burğulamanı bitirdikdən sonra nə etmək lazımdır?

B

Burğu dəzgahının quru luşuvə iş prinsipi nədən iba rətdir?


МЕТАЛЫН ЕМАЛЫ ТЕХНОЛОЭИЙАСЫ

71

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarınamü vafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən burğulama texno lo giyasınıizahetmə, iş yerini təşkiletmə, burğulama ardıcıllığını müəyyənləşdirmə, təhlükəsizlikqaydalarına riayətetmə, dəzgahın iş prinsipini izahetmə, dəzgahı şəbəkəyə qoşmakimi qiymətləndirmə meyarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.

– Burğulama zamanı təhlükəsizlik qaydalarınısadalayın.

Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləriistər qrup tərkibində, istərsə də fər di çalışanzaman diqqət mərkəzində saxlayır. Müəllim be -lə şagird lərə tez-tez nə zarət edərək onların işininicrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə, kö məketməlidir.

Hər qrupun nüma -yəndəsi ayrıca təq -di mat edir, sonra on lar

bir-birinin işinə mü na si -bət bildirirlər. Müəllim şa -gird lərin təqdimatını dinləyir.

Müəllim tərəfindən təş - kil olunan müzakirə za -ma nı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi töv si -yə olunur:

1. Burğu dəzgahı hansıəsas hissələrdən ibarətdir?

2. Fırlanma hərəkətielektrik mühərrikindənşpin delə və burğuya hansıqayda ilə ötürülür?

3. Burğu dəzgahı necəişə salınır?

4. Burğulama zamanıburğunun verilməsi necəhəyata keçirilir?

5. Burğu dəzgahda ne -cə quraşdırılır?

6. Pəstah dəzgah stolundahansı üsullarla bər kidilir?

7. Burğulama əməliy -yatı hansı ardıcıllıqla hə -ya ta keçirilir?

8. Dəzgahdan burğu vəbur ğu patronu necə çıxarılır?

Ж

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi üzrə tövsi yə lərini verir.Ç

B

Ж

Ч

Müəllim şagirdlərindiq qətini tədqiqatsua lına yö nəl dir və

cavabları ümu miləşdirir.Bir daha burğu dəzga hı -nın quruluşu və iş prin-sipi, dəz gahda işlə yər kəntəh lükəsizlik qay da ları haq- qında danışır.

D

72

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: Metalın çapılma texnologiyasını izah edir (1.1.1.).

17-cи мювзу. Metalın çapılma texnologiyası

А

Б


iş üsullarından istifadə et -mək tövsiyə olunur.

Qələm, çəkic, müxtəlifme tal pəstahlar, məngənə,zindan, dərslik, iş vərəq -lə ri kimi resurslardan isti -fadə etmək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsulundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşağıdakı sual-larla müraciət edə bi lər:

– Müxtəlif metal pəs tah -ları necə hissələrə ayır maqolar və bu zaman han sıalətlərdən istifadə edilir?

BİBÖ cədvəlinin ilk ikisütununu doldurmaq tək -li fini vermək olar.

А

Müəllim tərəfindən mətnin dərslik üzrə oxunuşu tapşırılır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:– Metalın çapılması nə deməkdir? Hansı hallarda metalın çapılması həyata keçirilir?– Qələm hansı hissələrdən ibarətdir?– Metalın çapılması zamanı qələmin itilənmə bucaqları necə seçilir? Qələmlə

iş ləmə texnologiyasını izah edin.– Metalın çapılması zamanı hansı növ zərbələr olur?

B

Metalın çapılma texno lo giyası necədir?


Били-рям

Истяйирямбилям

Юйрян-дим

73

B

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sual ına yönəldir və cavabları ümu mi -ləş dirir. BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu dol dur maq təklifini verir.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay -da larına müvafiq aparılır. Şagird lərin cavabları qiymətləndirilərkən metalınçapılma tex nologiyasını izahetmə, çapma ardıcıllığını müəy yən ləş dirmə, çapmaüçün uyğun texnologiya seçmə, təh lükəsizlik qay da larına ria yətetmə kimi qiy -mət ləndirmə meyarlarından istifadə olunması töv siyə olunur.

– Çapma zamanı təhlükəsizlik qaydalarını sadalayın.Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə də fər di

ça lışan zaman diq qə t mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nəzarətedərək on la rın işinin icrası ilə ma raqlanmalı, lazım gə lər sə, kömək etməlidir.

Hər qrupdan bir nü ma yəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin işi -nə münasibət bil di rir lər. Müəllim şa gird lərin təq dimatını dinləyir.

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi haqda tövsiyələrini verir.Ç


kirə zamanı şagird lə rəaşağıdakı sualların ve ril -məsi tövsiyə olunur:

1. Qələmin element lə rihansılardır?

2. Qələm ilə çilingər bıç -qısı arasında oxşarlıq vəfərq nədədir?

3. Metalın əl ilə çapılmaüsulları hansılardır?

4. Bilək zərbəsindən han -sı hallarda istifadə edilir?

5. Hansı hallarda çiyinzərbəsindən istifadə edilir?

6. Hansı hallarda dir -sək zərbəsindən istifadəedilir?

7. Metalın çapılması za -manı hansı təhlükəsizlikqaydalarına riayət et məklazımdır?

Ж

Ж

Ç

74

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Yivin açılma texnologiyasını izah edir (1.1.1.).2. Qrup tərkibində işlə yər kən birgə fəaliyyət bacarığı nümayiş etdirir (1.3.3.).

18-cи мювзу. Detalların yivli birləşmələri

А

Б

Beyin həmləsi, mü za -kirə, problemli və ziyyətkimi iş üsul la rından isti -fa də etmək töv siyə olunur.

Pafta, paftasaxlayan,yivburğusu, çığrıq (və yaonların təsviri ilə slayd-lar), müxtəlif qaykalar,boltlar, vintlər, dərslik, işvərəqləri kimi resurslar-dan istifadə etmək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsu lundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşağıdakı sual -larla müraciət edə bilər:

1. Hansı birləşmə növ -lə rini tanıyırsınız?

2. Bu üsulların üstün -lük ləri və çatışmayan cə -hətləri hansılardır?

Cəd vəli doldurmaq tək -lif olu na bilər.

А

Бирляшдирмя нювляри Цстцнлцкляри Чатышмайан ъящятляри

Мисмарларла

Гатлама тикиши иля

Йапышганла

Пярчимля

75

B

Yivin açılma texnologiyası necədir?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxunmasını tapşırır. Sinif qruplarabölünür. Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar verilə bilər:

B

– Yiv nədir? Yivli bir -ləş mələrin hansı növləriolur? Yivli birləşmənin üs - tünlüyü nədədir?

– Yivli birləşmənin əsaselementlərinə nə aiddir?(Cədvəli doldurmaq təkli -fi ni vermək olar.)

– Daxili və xarici yiv-ləri açarkən hansı tərti bat -lar dan istifadə edirlər?On la rın quruluşunu və işprin sipini izah edin.

Деталынады

Юзлцйцндяня тяшкил едир

Тяйи-наты

Bолт

Vинт

Mил

Qайка

Шайба

– Hansı yiv metrik yiv adlanır? Yivin açılması za manı təhlükəsizlik qay -dalarını sadalayın.

Müəllim təlimdə çə tin likləri olan şagirdləri is tər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diq qət mərkəzində sax layır. Müəllim belə şa gird lərə tez-teznəzarət edərək on la rın işinin ic rası ilə ma raq lanmalı, la zım gələr sə, köməketməlidir.

Hər qrupun nüma yən də si ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin işi nəmünasibət bildi rir lər. Müəllim şagirdlərin təq dimatını dinləyir.

76


müzakirə zamanı şa gird - lərə aşağıdakı sual vətapşırıqların verilməsitövsiyə olunur:

1. Yiv birləşmələrinəmisal göstərin.

2. Bolt vint və mil -dən nə ilə fərqlənir?

3. Yivin element lə ri -ni sadalayın.

4. Xarici yiv nə ilə vənecə açılır?

5. Daxili yiv nə iləvə necə açılır?

6. Paftadakı iki tərəfiaçıq deşiklər və yiv bur -ğusundakı qanovcuq -lar nə yə xidmət edir?

7. Yiv burğusu hansıhissələrdən ibarətdir?

Ж

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümumiləşdirir. Bir daha yivli birləşmələrin növləri, yivin açılma qaydaları

və yivaçma zamanı təhlükəsizlik qaydaları haqqında danışır.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarına

müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən yivaçma tex no -logiyasını izahetmə, yivaçmanın ardıcıllığını müəy yən ləşdirmə, əməkdaşlıq,təhlükəsizlik qaydalarına riayətetmə kimi qiymətləndirmə meyarlarından istifadəolunması tövsiyə olunur.

B

D

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi haqda töv si -yələrini verir.

Ç

C

Ч

77

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Balığın mexaniki emalı texnologiyasını izah edir (1.1.1.).2. Ba lı ğın mexaniki emalın ardıcıllığını müəyyənləşdirir (1.2.2.). 3. Balığınmexaniki emalı za ma nı təhlükəsizlik və sanitariya-gigiyena qaydalarına əməledir (1.3.4.).

19-cу мювзу. Balığın mexaniki emalı texnologiyası

Beyin həmləsi, mü -zakirə, BİBÖ, klaster ki -mi iş üsullarından is ti -fadə etmək tövsiyəolu nur.

Balığın mexaniki ema lıüçün alət və tərtibatlar,dərslik, iş vərəqləri kimiresurslardan istifadə et -mək olar.

Müəllim beyin həm -ləsi üsulundan istifadəedərək şagirdlərə aşa ğı -dakı suallarla müraciətedə bilər: – Qida məh su -lu kimi balıq haqqındanə bilirsiniz? Daha nə lə -ri bilmək istəyərdiniz?BİBÖ cədvəlinin ilk ikisütununu doldurmaq tək -lifini vermək olar.

А

Balığın mexaniki emalı texnologiyası nədən ibarətdir?



A

B

ЯРЗАГ МЯЩСУЛЛАРЫНЫН ЕМАЛЫ ТЕХНОЛОЭИЙАСЫ

78

Б

Müəllim şagirdlərəmətnin dərslik üzrə

oxunmasını tapşırır. Si nifqruplara bölünür. Təd qi -qat aparmaq üçün şa gird -lərə iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağı -dakı sual və tapşırıqlar ve -rilə bi lər:

– Balığın tərkibindəhan sı xeyirli maddələrvar dır?

– Balığın donunu necəaçmaq lazımdır?

– Ba lığın mexaniki emalıüçün hansı alət və tər tibat -lar dan isti fadə edilir?

– Balığın təmizlənməardıcıllığı necədir?

– Balığın mexanikiemalı zamanı təhlükə siz -lik və sanitariya qay da la -rını sadalayın.

Müəllim təlimdə çə tin-likləri olan şagirdləri is tərqrup tərkibində, is tər sə dəfərdi çalışan zaman diq -qət mər kə zində sax la yır.Müəllim belə şa gird lərətez-tez nəzarət edə rək on -la rın işinin ic ra sı ilə ma -raqlanmalı, la zım gə lərsə,kömək etməlidir.

Hər qrupdan bir nü ma - yəndə ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birininişinə münasibət bildi rir -lər. Müəllim şa gird lərintəqdimatını din ləyir.

Б

2. Balığın təzə olmasını hansı əlamətlərinə görətəyin etmək olar?

3. Balığın köhnə olmasını hansı əlamətlərinə görətəyin etmək olar?

4. Balıq ətinin tərkibində hansı qidalı maddələr var?5. Dondurulmuş balığın donu necə açılır? 6. Balığın mexaniki emalı hansı mərhə lə lər -

dən ibarətdir?

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirəzamanı şagirdlərə aşağıdakı sualların ve ril -

məsi tövsiyə olunur:1. Balıq satışa hansı vəziyyətdə daxil olur?

Ж

79

B

C

7. Balıq hansı ardıcıllıqla doğranılır?8. Balığı emal etmək üçün hansı alət və tərtibatlardan istifadə edilir?9. Balığı mexaniki emal etdikdə hansı təhlükəsizlik və sanitariya qaydalarına

riayət etmək lazımdır?

Müəllim şagirdlərindiqqətini tədqiqat sualınayönəldir və onların ca vab -larını ümumiləşdirir.

Müəllim bir daha ba lı -ğın mexaniki emal tex no -lo gi ya sının əsas mər hə -lələri haq qında danışır.

Satışa daxil olan ba lı -ğın təzə və köhnə ol ma -sı nın əsas əla mət lərin dən,isti mətbəx emalının əsasüsullarından, bu qidalı ər -zaq məhsulunun orqa -nizm üçün faydasından,balığın təmizlənmə vəadambaşına hissələrə bö -lünmə texnologi ya sın danbəhs edir.

BİBÖ cəd vəlinin sonsütununu doldurmaq tək -li fi ni ver mək olar.

D

Qiymətləndirmə peda qo ji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay dala -rı na müvafiq aparılır.

Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən emal texnologiyasını izahetmə, işyerini təşkiletmə, emal ardıcıllığını müəy yən ləş dirmə, təhlükəsizlik və sa ni -tariya qaydala rı na riayətetmə kimi qiy mət lən dirmə me yarların dan istifadəolun ması tövsiyə olunur.

Ч

80

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Balığın emalı üçün uyğun emal texnologiyalarıseçir (1.2.3.). 2. Balıqdan müxtəlif yeməklərin hazırlanması texnologiyasınışərh edir (1.3.1.). 3. Balıqdan yemək hazırladıqda tərtibat bacarıqları haq -qında fikirlərini bildirir (1.3.2.). 4. Birgə fəaliyyət bacarıqları nümayiş etdi-rir (1.3.3.).

20-cи мювзу. Balığın isti emalı. Balıq yeməkləri

А

Б


la rın dan istifadə etməktöv si yə olunur.

Təzə və köhnə balıq la -rın təsvirləri ilə slaydlar,balığın müxtəlif isti ema -lı növləri və videoyazılar,dərslik, iş vərəqləri kimiresurslardan istifadə et -mək olar.

Müəllim beyin həmləsiüsu lundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşağıdakı sual-larla müraciət edə bi lər:

1. Hansı balıq yemək -lə rini tanıyırsınız?

2. Bunlardan hansı istiyeməklərdir?

3. Siz balıqdan hansıyeməklərin hazırlanmasıüsulunu bilirsiniz?


А

Balığın isti emalı tex no -logiyası necə aparılır?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrə oxusunutapşırır. Sinif qruplara bölü nür. Tədqiqat apar -maq üçün şagirdlərə iş vərəqləri paylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar ve -ri lə bilər:

– Balığın təzəliyini necə müəyyən etmək olar?– Cədvəlləri doldurun:

B

81

B

C

– Balığın sobada bi şi rilmə texnologiyasını izah edin. Balığın isti emalı za -manı hansı sanitar-gi giyenik qaydalara riayət et mək lazımdır?

Burada «Həyat bilgisi» fənnindən 4.1.1. standartı ilə inteqrasiya yaratmaqmümkündür.

Müəllim təlimdə çətin lik ləri olan şagirdləri is tər qrup tərkibində, istərsə də fərdiçalışan zaman diq qət mərkəzində saxla yır. Müəllim belə şagird lə rə tez-tez nəzarətedərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gələrsə, kömək etməlidir.

Hər qrupdan bir nüma -yən də ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birinin işi nəmünasibət bil dirirlər. Müəl -lim şa gird lərin təqdi ma tınıdin ləyir.

Müəllim tərəfin dəntəş kil olunan mü za -kirə za ma nı şa gird lə -

rə aşağıdakı sualların ve ril -məsi töv si yə olunur:

1. Balıq yeməklərinininsan orqanizminə fay da -sı nədədir?

2. Balığın keyfiyyətininecə müəyyən etmək olar?

3. Hansı emal növündəbalığın tərkibində olan qi -dalı maddələr nisbətəndaha çox qa lır?

4. Balıq yeməklərinin ha -zır lanmasında hansı isti emalüsullarından istifadə edilir?

5. Balıq necə qaynadılır?6. Balıq necə qızardılır?7. Balığın pörtlədilmə

üsulu nədən ibarətdir?8. Balıq sobada necə

bi şirilir?

Ж

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -mi ləşdirir. Bir daha balığın təzəliyini müəyyən etməyin vacibliyi, ba lı ğın

müx təlif isti emal üsulları haqqında danışır.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarına mü-

vafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən balığın isti emal texno lo giyasınıizah etmə, uyğun emal texnologiyası seçmə, sanitar-gigiyenik qaydaları sadalamakimi qiymətləndirmə meyarlarından istifadə edil məsi tövsiyə olunur.

D

İsti emal üsulu Emal texnologiyasıQaynadılmaBuğda bişirilmə

İsti emal üsulu Emal texnologiyasıQızardılmaPörtlətmə

Ч

82

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Toyuğun bölünmə ardıcıllığını müəyyənləşdirir(1.2.2.). 2. Toyuğu bölmək üçün uyğun emel texnologiyası seçir (1.2.3.).3. Toyuğu hissələrə bölür (1.3.1.) 4. Birgə fəaliyyət bacarıqları nümayiş et-dirir (1.3.3.).

21-cи мювзу. Quş ətinin mexaniki mətbəx emalı texnologiyası

А


iş üsul larından istifadə et -mək tövsiyə olunur.

Quşların, onların me -xa niki mətbəx emalı üçünalətlərin, quşun emalınınmüxtəlif mərhələlərinintəsviri olan slaydlar, dərs -lik, iş vərəqləri kimi resurs -lar dan istifadə etmək olar.

Müəllim beyin həm ləsiüsulundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşa ğı dakı sual-larla müraciət edə bilər:

1. Siz ev quşları haq- qında nə bilirsiniz?

2. Quş ətinin mətbəxemalı haqqında da ha nəyiöyrənmək istə yərdiniz?

BİBÖ cəd və linin ilkiki sütununu doldurmaqtəkli fi ni vermək olar.

А

Били-рям


Юйрян-дим

Quşun mexaniki mət -bəx emalı nədən ibarətdir?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrəoxu sunu tapşırır. Sinif qruplara bölü nür.Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş və -

rəqləri paylanılır.İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşırıqlar

verilə bilər:– Hinduşka əti digər ev quşlarının ətindən nə

ilə fərqlənir?– Cədvəlləri doldurun:

B

83

B

C

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sua -lı na yönəldir və cavabları ümumi ləş dirir.BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu dol -

dur maq təklifini vermək olar.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan

qiymətləndirmə qaydalarına müvafiq apa rı lır. Şa -gird lə rin cavabları qiymətləndirilərkən emal texno -lo gi yasını izahetmə, iş yerini təş kil etmə, emal ar -dıcıllığını müəyyənləşdirmə, təhlü kə sizlik və sani-tariya qayda la rına riayətetmə kimi qiymətləndirməmeyarlarından is tifadə olunması tövsiyə olunur.

D

Emalın mərhələsi

Emal texnologiyası

Dondurulmuştoyuğundonunun açılması

Oda verərəkütmə

Emalın mərhələsi Emaltexnologiyası

Başın, boyunun,ayaqların və qanadlarınkənarlaşdırılmasıİçalatın təmizlənməsiYuma

– Yarımfabrikatlar nə dir?– Toyuğun bölünmə ar -

dı cıllığını sadalayın.Müəllim təlimdə çə tin -

likləri olan şagirdləri istərqrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqətmərkəzində saxlayır. Müəllimbelə şagirdlərə tez-tez nə -za rət edərək onların işi ninicrası ilə maraq lanmalı,lazım gələrsə, kö məketməlidir.

Hər qrupdan bir nü ma -yəndə ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-birinin işi nəmünasibət bildirir lər. Müəl -lim şagirdlərin təqdimatınıdinləyir.

Müəllim tərəfindəntəşkil olunan mü za -kirə zamanı şagird -

lərə aşağıdakı suallarınve rilməsi tövsiyə olunur:

1. Ev quşunun əti nəüçün faydalıdır? 2. Hin -duş ka əti digər ev quş la rı -nın ətindən nə ilə fərqlə -nir? 3. Toyuq ətinin tər -kibində hansı qida mad -də ləri var? 4. Hansı əmə - liy yatlar toyuğun mexani -ki mət bəx emalına daxil -dir? 5. To yu ğun donu ne -cə açı lır? 6. Toyuq oddanecə ütülür? 7. To yu ğuniçalatının təmizlənməsinecə yerinə yetirilir? 8. To -yuğun hissələrə bölün məardıcıllığı necədir?

Ж

Ч

84

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Ətin mexaniki emalı texnologiyasını izah edir(1.1.1.). 2. Ətin ema lı üçün uyğun emal texnologiyası seçir (1.2.2.). 3. Ətinmexaniki emalı ilə əlaqədar təhlükəsizlik və sanitariya qaydalarını sada-layır (1.3.4.).

22-cи мювзу. Ətin mexaniki emalı texnologiyası

А

Б

Beyin həmləsi, mü-zakirə kimi iş üsul -

larından is tifadə etməktöv siyə olu nur.

Dərslik, iş vərəq lə ri,müxtəlif hey van la rın cəm-dəklərinin təsviri iləslayd lar, müx təlif ətlərintəs viri ilə slaydlar (hey va -nın yaşı ilə, rəngi ilə fərq -lənən), qo yun cəm dəyi-nin mət bəx bölünməsisxemi kimi resurslardanisti fadə etmək olar.

Müəllim beyin həm lə -si üsulundan istifadə edə -rək şagirdlərə aşa ğı da kısuallarla müra ciət edəbilər:

1. Siz hansı iribuy nuz -lu heyvanları tanı yır sınız?

2. Azərbaycan mət bə -xində ən çox hansı hey va -nın ətindən isti fa də edilir?

Şagirdlərin suallara ca -vab ları lövhədə qeyd edi -lir.

А

Ətin mexaniki emalı tex no -logiyası nədən ibarətdir?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrəoxu sunu tapşırır. Sinif qruplara bö lü nür.

Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəq ləripaylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı tapşırıq verilə bilər:– Cədvəlləri doldurun:

B

85

B

Ъ

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sual ınayönəldir və cavabları ümumiləşdirir. Bir dahaətin mexaniki emalı texnolo gi yası, ətin bö lünməsi

zamanı təhlükəsizlik qay da ları haqqında danışır.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan

qiymətləndirmə qaydalarına müvafiq apa rı lır. Şagird -lə rin cavabı qiymətləndirilərkən emal texno logi ya -sını izahetmə, iş yerini təşkiletmə, uyğun emal tex -nologiyası seçmə, təhlükəsizlik və gigiyena qayda -la rına riayətetmə kimi qiymətlən dirmə meyarla -rından istifadə olunması tövsiyə olunur.

D

Ətin növü Xüsusiyyətləri (ətin rəngi,piyin rəngi, ətin quruluşu)

Mal əti

Yaşlı inək vəöküz əti

Ətin növü Xüsusiyyətləri

Dana əti

Qoyun əti

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri istərqrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqətmərkəzində saxlayır. Müəl -lim belə şagirdlərə tez-teznəzarət edərək onlarınişinin icrası ilə maraq lan -malı, lazım gələrsə, kö -mək etməlidir.

Hər qrupdan bir nüma -yən də ayrıca təqdimat edir,sonra onlar bir-bir inin işi nəmünasibət bil dirirlər. Müəl -lim şagirdlərin təqdi ma -tını dinləyir.


kirə zamanı şagird lərə aşa -ğıdakı sualların ve rilməsitövsiyə olunur:

1. Ət nə üçün qiymətliərzaq hesab edilir?

2. Ətin qida dəyəri nə -dən ibarətdir?

3. Hansı ət növləri da -ha çox istifadə edilir?

4. Əti hansı əlamət lə -rinə görə fərqləndirirlər?

5. Ətin mexaniki emalıtexnologiyasına nə daxildir?

6. Qoyun cəmdəyi han -sı hissələrə bölünür?

Ж

Ч

86

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Duru yeməklərin hazırlanma texnologiyasını izahedir (1.1.1.). 2. Duru yeməklərin hazırlanması üçün iş yerinin təşkili haqqındafikirlərini bildirir (1.2.1.). 3. Duru yeməklərin hazırlanması ardıcıllığını müəy -yənləşdirir (1.2.2.). 4. Duru yeməklərin hazırlanması üçün uyğun texnologiyaseçir (1.2.3.).

23-cц мювзу. Duru yeməklərin hazırlanma texnologiyası

А

Б

Beyin həmləsi, mü -zakirə, klaster, prob-

lemli vəziyyət ki mi işüsullarından is tifadə et -mək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,müxtəlif şorbaların, du ruyeməklərin hazır lan masıüçün lazım olan ərzaq la -rın təsviri ilə slayd lar ki -mi resurslardan istifadəetmək olar.

Müəllim beyin həm ləsiüsu lundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşa ğı dakı sual-larla müra ciət edə bilər:

1. Hansı yeməkləri «bi -rinci» yeməklər ad lan dı -rırlar?

2. Siz hansı «birinci»yeməkləri tanıyırsınız?

3. Azərbaycan mətbə -xinin hansı yemək lə rini«birinci» yemək lərə aidetmək olar?

Şagirdlərin suallara ca -vab ları lövhədə qeyd edi -lir.

А

Duru yeməklərin hazır lan -ma texnologiyası necədir?


Müəllim şagirdlərə mətni dərslik üzrə oxu -mağı tapşırır. Sinif qruplara bölü nür. Təd -

qi qat aparmaq üçün şagirdlərə iş və rəqləripaylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tap şı rıqlarverilə bilər:

– Şorba nədir və onun xeyri nədədir? – Cəd vəli doldurun:

B

87

B

C

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavabları ümu -miləşdirir. Bir daha duru yeməklərin xeyri haqqında və daha yaxşı dad almaq

üçün əməl etmək lazım olan qaydalar haqqında danışır. Qiymət ləndirmə pedaqojimət buatda dərc olunan qiymətləndirmə qay dalarına müvafiq aparılır. Hazırlanma tex -no logiyasını izahetmə, hazırlanma texnologiyasını müəy yən ləşdirmə, tərtibat bacarıqla -rı nı nü ma yiş etdirmə, təhlükəsizlik və sanitariya qaydalarına əməletmə kimi qiy mət -ləndirmə meyarlarından istifadə olunması tövsiyə edilir.

D

– İsti şorbaların ha zır lanmasının ümumi prin -siplərini sadalayın.

– Klaster üsulu ilə si zə məlum olan Azər bay canmilli mətbə xinin duru yeməklərini və on la rın ha zır -lanma tex nologiyasını sada la yın.

– Dadlı şorba hazır lanması və C vitami ni nin qo -ru nması üçün hansı qaydalara ria yət etmək lazımdır?

Şorbanınnövü

Xarakteris-tikası

Şəffaf

Qatışıqlı

Püreşəkilli

– Şorbaların əsasını nətəşkil edir?

– Qa tı şıqlı şorbalaraqarnir əlavə edilir?

Müəllim təlimdə çətin -likləri olan şagirdləri is -

tər qrup tərkibində, is tər sədə fərdi çalışan za mandiq qəti mərkə zində sax -la yır. Müəllim belə şa -gird lərə tez-tez nəzarətedə rək onların işinin ic -rası ilə maraq lanmalı, la -zım gələrsə, kömək et mə -lidir.

Hər qrupdan bir nü ma -yən də ayrıca təq dimatedir, sonra onlar bir-bi ri -nin işinə mü na sibət bildi -rirlər. Müəllim şagirdlərintəqdimatını dinləyir.

Ч

88

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Süni və sintetik liflərin istehsalı texnologiyasını izahedir (1.1.1). 2. Kimyəvi liflərin hazırlanma ardıcıllığını sadalayır (1.2.2.).

24-cц мювзу. Süni və sintetik liflərdən parçalar

А

Б

Beyin həmləsi, mü-zakirə, BİBÖ kimi iş

üsul larından isti fadə et -mək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,sintetik və süni liflər dənhazırlanmış kə sik ləri, kim -yəvi liflərin istehsalı pro -se sinin təs vi ri ilə slaydlar,süni və sintetik parçalar-dan ti kil miş geyimlərintəs vi ri ilə slaydlar kimire surslardan istifadə et -mək olar.

Müəllim beyin həm ləsiüsulundan istifadə edərəkşagirdlərə aşa ğı dakı sual-larla müra ciət edə bilər:– Süni və sintetik parçalarhaq qında nə bilirsiniz?Da ha nəyi bilmək istə -yərdiniz?

BİBÖ cədvəlinin ilkiki sütununu doldurmaqtəklifin vermək olar.

А

Süni liflər necə istehsaledilir?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrəoxusunu tapşırır. Sinif qruplara bö lü nür.

Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş və rəq ləripaylanılır.

İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşı rıq larve rilə bilər:

– Kimyəvi liflərin emal mərhələlərini sadalayın.– Cədvəlləri doldurun:

BБили-рям


Юйрян-дим

ПАРЧАНЫН ЕМАЛЫ ТЕХНОЛОЭИЙАСЫ

89

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümu miləşdirir. BİBÖ cədvəlinin üçüncü sütununu doldurmaq təklifini verməkolar.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay dalarınamü vafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən istehsal texnologi -yasını izahetmə, hazırlanma ardıcıllığını sadalama kimi qiymətləndirmə me -yar larından istifadə olunması tövsiyə olunur.

D

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:1. Kimyəvi toxuculuq liflərinin istehsal texnologiyası necədir?

2. Kimyəvi liflərin istehsalı üçün xammal nədir?3. Parçaların lif tərkibini nə üçün bilmək lazımdır?4. Süni və sintetik liflər üçün xammal nədir?5. Viskoz parçalar hansı xüsusiyyətlərə malikdir?6. Sizin qarderobunuzda hansı parçalardan hazırlanmış geyimlər üstünlük

təşkil edir?

Ж

Lifinnövü

Alınmasıüçün xammal

Xaricigörünüşü

ÜstünlükləriÇatışmayan

cəhətləriYanma

xüsusiyyəti

Viskoz lifi

Lifinnövü


Xaricigörünüşü


cəhətləriYanma

xüsusiyyətiAsetat vəümasetat

Lifinnövü


Xaricigörünüşü


cəhətləriYanma

xüsusiyyəti

PoliamidliflərElastanliflər

Müəllim təlimdə çətinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, istərsə dəfərdi çalışan zaman diqqəti mərkəzində saxlayır. Müəllim belə şagird lərə tez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə maraqlanmalı, lazım gə lərsə, köməketməlidir.

Hər qrupdan bir nümayəndə ayrıca təqdimat edir, sonra onlar bir-birinin işinəmünasibət bildirirlər. Müəllim şagirdlərin təqdimatını dinləyir.

90

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Əl ilə yerinə yetirilən tikiş əməliyyatlarının tex no lo giyasınıizah edir (1.1.1.). 2. Əl ilə yerinə yetirilən tikiş əməliyyatları üçün iş yerini təş kil edir(1.2.1.). 3. Əl ilə yerinə yetirilən tikiş əməliyyatlarının ar dıcıllığını müəy yən ləşdirir(1.2.2.). 4. Verilmiş materialdan mürəkkəb detalları olan məmulat hazırlayır(1.3.1.). 5. Tikiş əməliyyatlarını yerinə yetirdikdə tərtibat bacarıqları nü mayişet dirir (1.3.2.). 6. Tikiş əməliyyatlarını ye rinə yetirərkən təhlükəsizlik qay da -la rına əməl edir (1.3.4.).

25-cи мювзу. Əl ilə yerinə yetirilən tikiş əməliyyatları

Б

Beyin həmləsi, mü -zakirə, BİBÖ, prob-

lemli vəziyyət kimi işüsul larından istifadə et -mək tövsiyə olunur.

Dərslik, iş vərəqləri,sap, iynə, qayçı, parça kə -sikləri kimi resurslardanistifadə etmək olar.

Müəllim beyin həm ləsiüsulundan istifadə edə rəkşagirdlərə aşa ğı dakı sual-larla mü ra ciət edə bi lər:

– Tikmə iş ləri haq qın -da nə bilir siniz? Daha nə -yi öy rən mək istəyər di niz?

BİBÖ cədvəlinin ilk ikisü tununu doldurmaq tək -li fini vermək olar.

А

Hansı tikiş əməliyyat la -rı əl ilə yerinə yetirilir?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrəoxu sunu tapşırır. Sinif qruplara bö lü nür.Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş vərəq -

lə ri paylanılır.İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşı rıq lar

verilə bilər:

B

Били-рям


Юйрян-дим

А

91

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və cavablarıümu mi ləşdirir. BİBÖ cədvəlinin sonuncu sütununu doldurmaq təklifini

vermək olar.Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qaydalarına

müvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən tikmə əməliy yat la -rının texnologiyasını izahetmə, iş yerini təşkiletmə, basdırıb tikmənin ardı cıl -lığını müəyyənləşdirmə, basdırıb tikmənin uyğun texnologiyasını seçmə,bas dırıb tikmə zamanı təhlükəsizlik qaydalarına riayətetmə kimi qiymətləndirməme yarlarından istifadə olunması tövsiyə olunur.

– Basdırma tikişi nədir? Detalın kənarı basdırma tikişinə necə hazırlanır?– Cədvəlləri doldurun:

– Köbənin biçilmə texnologiyasını izah edin.Müəllim təlimdə çə tinlikləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, is tərsə də

fərdi çalışan za man diqqət mər kə zində saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-teznə zarət edərək, onların işinin icrası ilə ma raq lanmalı, lazım gələrsə, köməketməlidir.

Hər qrupdan bir nü mayəndə ayrıca təq di mat edir, sonra onlar bir-birinin işinəmü na sibət bildirirlər. Müəl lim şagirdlərin təqdi matını dinləyir.

Müəllim tərəfindən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısualların verilməsi tövsiyə olunur:

1. Məmulatların tikilməsi zamanı hansı qatlama tikişindən istifadə edilir?2. Düz qatlama tikişi çəpəki qatlama tikişindən nə ilə fərqlənir?3. Çəpəki köbə necə biçilməlidir?4. İki hissədən ibarət çəpəki köbəni necə hazırlamaq olar?

Ж

Tikişin növüYerinə yetirilmə

texnologiyası

Düz tikiş

Çəpinə tikiş

Tikişin növüYerinə yetirilmə

texnologiyası

Xaçvarı tikiş

Köbələrin tikilməsi

Müəllim dərslikdə verilən praktik işin yerinə yetirilməsi haqdatövsiyələrini verir.

Ç

Д

92

ДЯРСИН МЯГСЯДИ: 1. Naxışvurma texnologiyasını izah edir (1.1.1.).2. Naxışvurmanın ardıcıl lı ğı nı müəyyən ləş dirir (1.2.2.). 3. Naxışvurma üçünalətləri sadalayır (2.1.1.).

26-cы мювзу. Naxışvurma texnologiyası

A

Beyin həmləsi, mü-zakirə kimi iş üsul -

larından istifadə et məktövsiyə olu nur.

Dərslik, iş vərəqləri,na xışvurma üçün iynə vəsaplar, gərgah, müx təlifnaxış növlərinin təsviri iləslaydlar kimi resurslardanistifadə et mək olar.

Müəllim beyin həm lə -si üsulundan istifadə edə -rək şagirdlərə aşa ğı dakısual larla müra ciət edə bi lər:

1. Geyim və ya məişətəşyalarını necə bəzəməkolar?

2. Naxışvurma üçünhansı materiallardan is ti -fadə edilir?

3. Sizə hansı naxış vu r -ma növləri mə lum dur?

Şagirdlərin suallaraca vab ları lövhədə qeydedi lir.

А

Naxışvurmanın tex no lo -gi yası necədir?


Müəllim şagirdlərə mətnin dərslik üzrəoxu sunu tapşırır. Sinif qruplara bölünür.Tədqiqat aparmaq üçün şagirdlərə iş və rəq -

ləri paylanılır.İş vərəqlərində aşağıdakı sual və tapşı rıq lar

ve rilə bilər:– Sapın parçanın üzərində bərkidilmə tex no -

lo giyasını izah edin.– Cədvəli doldurun:

B

Б

93

Müəllim şagirdlərin diqqətini tədqiqat sualına yönəldir və ca vablarıümumiləşdirir. Bir daha müxtəlif tikişlərin naxışvurma texnolo gi yası,

naxışvurma zamanı təhlükəsizlik qaydalarına riayət etmə yin vacibliyi haqqındadanışır.

Qiymətləndirmə pedaqoji mətbuatda dərc olunan qiymətləndirmə qay da larınamüvafiq aparılır. Şagirdlərin cavabları qiymətləndirilərkən na xışvurma texnolo -gi yasını izahetmə, iş yerini təşkiletmə, naxışvurmanın ardıcıllığını müəy yən -ləşdirmə, naxışvurma üçün uyğun texnolo gi ya seç mə, təhlükəsizlik qaydalarınaria yətetmə, naxışvurma üçün alətləri sa da lama kimi qiymətləndirmə meyar la -rın dan istifadə olunması tövsiyə olunur.

D

– Su tikişi ilə na xış vurma texnologiyasını izah edin.– Zəncir tikişi ilə na xışvurma tex no lo gi ya sını izah edin.Müəllim təlimdə çə tin likləri olan şagirdləri istər qrup tərkibində, is tərsə də

fərdi çalışan za man diqqət mərkə zin də saxlayır. Müəllim belə şagirdlərə tez-tez nəzarət edərək onların işinin icrası ilə ma raq lanmalı, lazım gələrsə, köməketməlidir.

Hər qrupdan bir nü ma yəndə ayrıca təq di mat edir, sonra onlar bir-birinin işinəmü na sibət bildirirlər. Müəl lim şagirdlərin təqdi ma tını dinləyir.

Tikişin növü Müxtəlifliyi Naxışvurma texnikası

İynəninistiqaməti

«iynəqabağa»

Müəllim tərə fin dən təşkil olunan müzakirə zamanı şagirdlərə aşağıdakısual ların verilməsi tövsiyə olunur:

1. Naxışvurma nədir?2. Naxışvurma hara da tət biq edilir?3. Cüt sayda saplarla na xışvurma zamanı han sı sap bərkitmə üsulunu tət biq

etmək daha rahatdır?4. Saplar necə bərki di lir?5. Siz hansı tikiş növ lə rini tanıyırsınız?6. «İynə qabağa» tikişi necə yerinə yetirilir?7. «İynə qabağa» tikişi nin hansı növləri var?

Ж

94

LÜĞƏT

Kronşteyn – divara bənd edilmiş altlıq, dayaqZamaskalama – boşluqları xüsusi materiallarla doldurmaMexanizm – maşının, aparatın və s. daxili quruluşuOymaq – çarxların içərisində sürtünməni azaltmaq üçün metal halqaFosfor – tez alışan və işıqverən kimyəvi elementTar – ağacdan hazırlanmış kiçik qalınlıqlı tircikRasion – müəyyən müddət üçün verilən yemək və ya yem normasıTəknə – heyvan və quşlara su vermək üçün qabAvitaminoz – yeyintidə vitaminlərin azlığı nəticəsində törəyən xəstəlikDezinfeksiya – xüsusi dərmanlar vasitəsilə yoluxucu mikrobların məhv edilməsi

və ya zərərsizləşdirilməsiKonduktor – vaqonlarda nizama baxan, bilet satan və yoxlayan işçiLokomotiv – rels üzərində işləyən və vaqonları hərəkətə gətirən maşın (parovoz,

teplovoz, elektrovoz)Transportyor – yükün yerini dəyişdirmək üçün xüsusi qurğuQasnaq – intiqal qayışını hərəkətə gətirən çarxPlanşayba – işlənəcək materialı dəzgahda bənd etmək üçün tərtibatKonstruksiya – tikintinin, maşın və s. quruluşuŞtopor – mexanizmin hərəkət edən hissələrini dayandırmaq və bu vəziyyətdə

saxlamaq üçün qurğu

95

İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT

1. Технология: 6-7 кл. (Для мальчиков) / Под ред. В.Д.Симоненко. М.: Вен-тана-Граф, 2002, 2005.

2. Технология: 6-7 кл. (Для девочек) / Под ред. В.Д.Симоненко. М.: Вен-тана-Граф, 2004, 2005.

3. Бешенков А.К. Технология. Трудовое обучение: 5-7 кл. М: Дрофа, 1999.4. Карабанов И.А. Технология обработки древесины: 5-9 кл. М.: Просве-

щение, 2002.5. Коваленко В.И., Кулененок В.В. Дидактические материалы по

трудовому обучению: Технология обработки металлов: 5-7 кл. М.:Просвещение, 2001.

6. Муравьев Е.М. Технология обработки металлов: 5-9 кл. М.: Просвеще-ние, 2002.

7. Симоненко В.Д. Основы семейной экономики. М. Вита-Пресс, 1999.8. Технология: 6-7 кл. (Для девочек) / Под редакцией И.А.Сасовой. М.:

Вентана-Граф, 2004, 2005.9. Технология: 5-7 кл. (Для мальчиков) / Под редакцией И.А.Сасовой. М.:

Вентана-Граф, 200510. Технология: 6-7 кл. Технический труд. / Под редакцией Ю.Л.Хотунцева,

Е.С.Глозмана. Изд. Мнемозина. М.: 2011.11. Спиридонов И.Г., Буфетов Г.П., Копелевич В.Г. Слесарное дело. Уч.

по собие для учащихся 7-8 кл. М.: Просвещение, 1985.12. https://www.molnet.ru/spare_time/013408913. etiguetterules.ru14. www.kmigge.ru/obshestvennitransport.html15. www.tsuricom.com.ua16. https://www.youtube.com/watch?v=-tAFmTnkr4

BURAXЫЛЫШ МЯЛУМАТЫ

ТЕХНОЛОЭИЙА 7

Цмумтящсил мяктябляринин 7-ъi синфи цчцнТехнолоэийа фянни цзря дярслийин

МЕТОДИК ВЯСАИТИ

Щесаб-няшриййат щяcми 6,1. Физики чап вяряги 6,0. Fорматы 70х1001/16.

Сящифя сайы 96. Ofset kaьыzы. Мяктяб qarnituru. Ofset чaпы.

Тираj 6245. Пулсуз. Bakы–2018.

Редактор Севинъ НуругызыБядии вя техники редактор Абдулла ЯлякбяровДизайнер Сяадят ГулузадяЦз габыьы Тящмасиб МещдийевКорректор Цлкяр Шащмурадова

Натиг Лйутфиг оьлу АхундовЩцмейир Щцсейн оьлу ЯщмядовФяридя Сийавуш гызы ШярифоваХураман Ряъяб гызы Сялимова

© Азярбайcан Республикасы Тящсил Назирлийи – 2018

Тяртибчи щейят:

«Àñïîëèãðàô ËÒÄ» ÌÌÚБакы, АЗ 1052, Ф.Хойски кцч., 149

Mцяlliflik hцquqlarы qorunur. Xцсusi icazя olmadan bu nяшri vяyaxud onun hяr hansы hissяsini yenidяn чap etdirmяk, surяtini чыxarmaq,

elektron informasiya vasitяlяri ilя yaymaq qanuna ziddir.

Мцяллифляр

Азярбайъан Республикасы Тящсил Назирлийинин гриф нюмряси: 2018-120

ТЕХНОЛОgİya7 - trims.edu.az · 7-ъи синфи цчцн texnologiya фянни цзря...

Documents