gözümüz daha yükseklerde - turkish airlines · partners boeing taraf›ndan "yetkili...

gözümüz daha yükseklerde...

faaliyet raporu 2002

2002 Y›l› Önemli Geliflmeler 01

Hukuki Statü02

THY’nin Misyonu03

Yönetim Kurulu Baflkan›’n›n Mesaj› 04

Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu 07

Trafik Sonuçlar›08

Mali Sonuçlar 09

2002 Y›l› Faaliyetleri 10

Uçufl ve Trafik Geliflimi 11

Ticari Geliflmeler19

Teknik21

‹nsan Kaynaklar› 22

Yat›r›mlar23

Hizmetler25

Bilgi Teknolojileri Projeleri 26

Mali Durum29

Terimler ve K›saltmalar 92

içindekiler

28 Mart 2002‹ki adet B737-800 filomuza kat›ld›.

15 Nisan 2002Prifltina hatt› aç›ld›.

7 Haziran 2002Airbus THY’ye A340’lar› en iyi uçuran ve eniyi hizmet veren havayolu flirketi olmas›nedeniyle "A340 ‹flletmecili¤indeMükemmeliyet Ödülü" verdi.

10 Haziran 2002Tüm A340 uçaklar›m›z›n "Business Class"koltuklar›nda kiflisel bilgisayar kullan›lmayabaflland›.

1 Temmuz 2002THY ile SunExpress Havayollar› Antalya-Münih-Antalya hatt›nda "code share"uçufllar›na bafllad›.

1 A¤ustos 2002IranAir ile Ortakl›¤›m›z aras›nda akdedilen"code-share" anlaflmas› çerçevesinde ‹stanbul-Tahran-‹stanbul seferleri IranAir ile ortakyap›lmaya baflland›.

27 A¤ustos 2002THY, k›vr›k kanat uçlar›n›n üreticisi AviationPartners Boeing taraf›ndan "Yetkili MontajMerkezi" ilan edildi.

16 Eylül 2002‹stanbul-Ankara-‹stanbul hatt›nda "BusinessClass" uygulamas› bafllad›.

28 Ekim 2002Kuala Lumpur hatt› kapan›rken, Hong Konghatt› aç›ld›.

2002 • 01

2002 y›l› önemli geliflmeler

Türk Hava Yollar› A.O. 20 May›s

1933 tarihinde 2186 say›l› Kanunla

"Hava Yollar› Devlet ‹flletmesi" ad›

alt›nda Ankara’da kurulmufl ve Milli

Savunma Bakanl›¤›’na ba¤l› olarak

faaliyete geçmifltir.

1935 y›l›nda Bay›nd›rl›k Bakanl›¤›’na

ba¤lanm›fl, 1938 y›l›nda "Devlet

Hava Yollar› Umum Müdürlü¤ü"

ad›n› alarak 1939 tarihinden itibaren

faaliyetlerini Ulaflt›rma Bakanl›¤›’na

ba¤l› olarak sürdürmüfltür.

1955 y›l›nda 6623 say›l› Kanunla

özel hukuk kurallar› ile sevk ve idare

edilen bir flirket yap›s›na

kavuflturularak, "Türk Hava Yollar›

Anonim Ortakl›¤›" ad› alt›nda

faaliyetlerine devam etmifltir.

9 Kas›m 1984 tarih ve 18570 say›l›

Resmi Gazete’de yay›nlanan baz›

Kamu Kurum ve Kurulufllar›

hakk›nda 233 say›l› Kanun

Hükmünde Kararname ile bir Kamu

‹ktisadi Kuruluflu olarak bu kanun

kapsam›nda yer alm›flt›r.

25 Eylül 1990 tarih ve 20646 say›l›

Resmi Gazete’de yay›nlanan 22

A¤ustos 1990 tarih ve 90/822 say›l›

Bakanlar Kurulu Karar› ile

Ortakl›¤›m›z›n 3291 say›l› kanun

kapsam›na al›narak özellefltirilecek

K‹K’ler aras›nda yer almas›na karar

verilmifltir. Yüksek Planlama

Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarih ve

90/18 say›l› karar› ile

Kuruluflumuzun yeni statüsüne göre

düzenlenen ana sözleflmesi kabul

edilmifl ve 5 Kas›m 1990 tarihinde

Ticaret Sicili’ne tescil ettirilmifltir.

Ortakl›¤›m›z 27 Kas›m 1994 tarih ve

22124 say›l› Resmi Gazete’de

yay›nlanarak yürürlü¤e giren

Özellefltirme Uygulamalar›n›n

Düzenlenmesi ve Baz› Kanun

Hükmünde Kararnamelerde

De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair 4046

say›l› Kanun kapsam›na al›n›p,

mezkur kanunun 35. maddesi

uyar›nca Özellefltirme ‹daresi

Baflkanl›¤›’na ba¤l› ‹ktisadi Devlet

Teflekkülü olmufltur. An›lan kanunun

20/a maddesi taht›nda ana

sözleflmesi mezkur kanundaki

hükümlere paralel hale getirilmek

amac›yla Özellefltirme ‹daresi

Baflkanl›¤›’n›n 5 Aral›k 1996 tarihli

onay› al›narak tadil edilmifl ve

Sermaye Piyasas› Kurulu’nun

5 Temmuz 2002 tarih ve 33/953

say›l› karar› ile onaylanan ve

Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›k

makam›n›n 8 Kas›m 2002 tarih ve

1006 say›l› Olur’u ile uygun bulunan

ana sözleflme de¤ifliklikleri de 17

Ocak 2003 tarihli ola¤anüstü Genel

Kurul’da kabul edilerek yürürlü¤e

girmifltir.

hukuki statü

Ortakl›¤›m›z istikrarla

uygulamaya devam etti¤i ak›lc›

stratejileri ve tüm kurulufla

yay›lan tak›m çal›flma ruhu

sonucunda, 2002 y›l›nda da

karl›l›¤›n› sürdürerek, y›l› SPK

esas›na göre vergi öncesi 137,3

trilyon TL, vergi sonras› 104,9

trilyon TL gibi rekor bir karla

kapatmay› baflarm›flt›r.

02 • 2002 TÜRK HAVA YOLLARI faaliyet raporu

Türkiye’nin bayrak tafl›y›c›s› olarak THY’nin misyonu, afla¤›daki amaçlarla hava tafl›mac›l›k hizmeti sunmaktad›r:

Ortakl›¤›n uzun menzilli uçufl a¤› (network) yap›s›n› büyüterek, küresel havayolu flirketi kimli¤ini gelifltirmek,

Ortakl›¤›n teknik bak›m ünitesini, bölgesinde önemli bir teknik bak›m üssü haline getirerek teknik bak›m hizmetleri

sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini/vasf›n› gelifltirmek,

Ortakl›¤›n yer hizmetleri ve uçufl e¤itimi dahil stratejik önemi olan her türlü sivil havac›l›k hizmeti alan›nda hizmet

sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini gelifltirmek,

Ortakl›¤›n yurtiçi hava tafl›mac›l›¤›ndaki lider konumunu muhafaza etmek,

Ortakl›¤›n yurtd›fl›ndaki imaj›n› gelifltirecek ve pazarlama imkanlar›n› yükseltecek flekilde kendi uçufl a¤›n› tamamlayacak

küresel bir havayolu ittifak› ile iflbirli¤ine girerek kesintisiz ve kaliteli uçufl hizmeti sunmas›n› sa¤lamak,

‹stanbul’u önemli bir uluslararas› uçufl merkezi (hub) haline getirmek.

Türk Hava Yollar›’n›n misyonu

2002 • 03

yönetim kurulu baflkan›’n›n mesaj›

Türk Hava Yollar›, gerek Türkiye’de,

gerekse dünyada ve özellikle de

havac›l›k sektöründe krizler y›l› olan

2001 y›l›nda, zaman›nda yapt›¤›

de¤erlendirmeler sonucunda

uygulamaya koydu¤u etkin maliyet

azalt›c› önlemler, planl› kapasite

kullan›m›, esnek filo anlay›fl›, yerinde

ve süratle al›nan kararlar sonucunda

y›l› karla kapatmay› baflaran nadir

havayollar›ndan biri olmufltur.

Ortakl›¤›m›z istikrarla uygulamaya

devam etti¤i ak›lc› stratejileri ve tüm

kurulufla yay›lan tak›m çal›flma ruhu

sonucunda, 2002 y›l›nda da

karl›l›¤›n› sürdürerek, y›l› SPK esas›na

göre vergi öncesi 137,3 trilyon TL,

vergi sonras› 104,9 trilyon TL gibi

rekor bir karla kapatmay› baflarm›flt›r.

2002 y›l›ndaki bu mali baflar›n›n en

sevindirici yönlerinden biri, daha

önceki y›llardaki faaliyet zarar›n›

157,6 trilyon TL gibi rekor bir

faaliyet kar›na dönüfltürmüfl

olmas›d›r.

2001 y›l›nda uygulanan önlemler

paketi kapsam›nda yer alan kapasite

azalt›lmas› ile bir havayolunun

kapasitesinin etkin kullan›m›n›n en iyi

göstergesi olan yolcu doluluk

oranlar›, 2002 y›l›nda iç hatlarda

%70,8, d›fl hatlarda %68,6 ve

toplamda %68,9 ile Türk Hava

Yollar›’n›n bugüne kadarki en iyi

de¤erlerine ulaflm›flt›r.

Filosunda kargo uça¤› olmamas›na

ra¤men, Ortakl›¤›m›z 2002 y›l›nda

119 bin ton ile rekor bir kargo

tafl›mas› gerçeklefltirerek 225,5

trilyon TL gelir elde etmifltir. Kargo

utilizasyonu da 2001 y›l›nda %58

iken 2002 y›l›nda %68’e

yükselmifltir.

Ortakl›¤›m›z 2002 y›l›nda, muhasebe

sisteminde dünyadaki pek çok

havayolunun uygulad›¤› flekilde ve


genel kabul görmüfl muhasebe

ilkelerinden dönemsellik ilkesine

uygun olarak, yolcu bilet sat›fl

bedelinin tafl›ma hizmeti

gerçekleflti¤inde faaliyet gelirleri

içinde yer almas› ve henüz

uçulmayan biletlerin kupon

paylar›n›n gelir tablosu ile

iliflkilendirilmeyip "gelecek aylara ait

gelirler", bu kuponlara düflen

komisyon paylar›n›n da "gelecek

aylara ait giderler" hesab›nda

bilançoda gösterilmesi uygulamas›na

geçmifltir.

Bu muhasebe uygulamas› de¤iflikli¤i

yap›lmam›fl olsayd›, geçmifl y›llarla

karfl›laflt›r›ld›¤›nda SPK esas›na göre

vergi öncesi kar›m›z 233,8 trilyon TL,

vergi sonras› kar›m›z ise 156 trilyon

TL olacakt›.

Türk Hava Yollar›, Avrupa Havayollar›

taraf›ndan yolcu memnuniyetine

yönelik olarak haz›rlanm›fl olan ve

yolculara seyahat öncesi, seyahat

s›ras›nda ve seyahat sonras›nda

yüksek bir hizmet standard› vermeyi

taahhüt eden "Havayolu Yolcu

Hizmet Taahhütnamesi" için tüm

haz›rl›klar›n› tamamlayarak

imzalayan ve uygulamaya koyan ilk

havayollar›ndan biri olmufltur.

Türk Hava Yollar›’n›n 2002 y›l›nda

elde etti¤i baflar›da yolcu ve kargo

tafl›mas›n›n yan› s›ra, bölgenin en

büyük ve en güvenilir bak›m

merkezlerinden biri olan Bak›m

Merkezi ile modern ve ça¤dafl

donan›mlara sahip Uçufl E¤itim

Merkezi’nde verilen hizmet

sat›fllar›n›n da önemli katk›s›

olmufltur.

2002 y›l›n›n bu kadar baflar›l› bir y›l

olmas›nda eme¤i geçen Yönetim

Kurulumuza, baflta Genel

Müdürümüz Say›n Yusuf Bolay›rl›

olmak üzere tüm yöneticilerimize,

özverili ve baflar›l› çal›flmalar› ile

bizleri destekleyen çal›flma

arkadafllar›m›za teflekkürlerimizi

sunuyorum.

Türk Hava Yollar›’na uzun y›llar

baflar› ile hizmet veren Say›n Yusuf

Bolay›rl›’n›n emeklili¤i nedeni ile bu

kurumun yönetiminde bayra¤›

devralm›fl olan Say›n Abdurrahman

Gündo¤du’nun flirketi daha ileri

tafl›yaca¤›na inan›yor ve yeni

görevinde baflar›lar diliyorum.

Baflta yolcular›m›z olmak üzere

çal›flanlar›m›z, sendikam›z, ifl

ortaklar›m›z ve iflbirli¤i yapt›¤›m›z

tüm kurulufllar›n destek ve katk›lar›

ile Ortakl›¤›m›z›n baflar›s›n›n

önümüzdeki y›llarda daha da

artaca¤›na inan›yorum.

Yönetim Kurulu ad›na,

Cem M. KOZLU

Yönetim Kurulu Baflkan›

2002 • 05

yönetim kurulu (31.12.2002)

Cem M. KOZLU

Yusuf BOLAYIRLI

Ahmet ERTU⁄RUL

Mehmet GÖK

Önder DO⁄U

Alaaddin KUDAY

Turgut BOZKURT

Yönetim Kurulu Baflkan›

Yönetim Kurulu Baflkan› Vekili

Üye

Üye

Üye

Üye

Üye

genel müdür

Yusuf BOLAYIRLI Genel Müdür

denetim kurulu

Yalç›n ER‹fi‹K

‹brahim PEKTAfi

fiefik BÜYÜKYÜKSEL

Denetim Kurulu Üyesi



2002 • 07

Toplam Trafik Sonuçlar›1998 1999 2000 2001 2002

KONMA SAYISI 108.155 113.964 117.916 109.028 102.607

UÇULAN KM (000) 129.665 138.742 149.349 143.617 138.058

ARZED‹LEN KOLTUK-KM (M‹LYON) 21.416 23.101 26.001 24.890 24.071

ÜCRETL‹ YOLCU-KM (M‹LYON) 13.814 13.903 17.396 15.679 16.594

YOLCU DOLULUK ORANI (%) 64,5 60,2 66,9 63,0 68,9

ARZED‹LEN TON-KM (M‹LYON) 2.974 3.117 3.502 3.574 3.285

ÜCRETL‹ TON-KM (M‹LYON) 1.481 1.578 1.976 1.968 2.118

GENEL DOLULUK ORANI (%) 49,8 50,6 56,4 55,1 64,5

ÜCRETL‹ YOLCU (000) 10.504 10.410 12.031 10.277 10.383

KARGO (TON) 95.010 110.598 125.742 104.778 118.906

POSTA (TON) 4.065 4.249 4.595 4.648 5.999

FAZLA BAGAJ (TON) 1.705 1.881 2.624 2.524 2.187

PERSONEL (YIL SONU) (TOPLAM) 11.282 11.759 12.480 11.242 10.984

trafik sonuçlar›


mali sonuçlar

Tekdüzen Muhasebe Sistemine Göre (milyon TL) 1998 1999 2000 2001 2002

‹fiLETME GEL‹R‹ 354.777.019 541.672.304 959.662.893 1.665.236.226 2.171.619.433

‹fiLETME G‹DER‹ 361.028.924 649.647.344 1.087.205.111 1.837.236.504 2.152.412.536

‹fiLETME KARI/(ZARARI) (6.251.905) (107.975.040) (127.542.218) (172.000.278) 19.206.896

D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN GEL‹R 14.286.372 38.408.599 35.728.573 159.125.631 196.467.307

D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN G‹DER 3.344.480 5.301.600 8.719.398 31.845.838 131.755.070

F‹NANSMAN G‹DERLER‹ 3.557.426 12.297.519 11.957.025 21.417.159 249.208

OLA⁄AN KAR/(ZARAR) 1.132.561 (87.165.560) (112.490.068) (66.137.644) 83.669.926

OLA⁄AN DIfiI GEL‹R 9.323.263 40.032.779 61.312.556 111.054.387 24.093.063

OLA⁄AN DIfiI G‹DER 2.993.988 20.381.596 12.856.882 24.973.439 7.961.281

VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARfiILI⁄I 1.999.663 - - - 32.398.092

NET KAR/(ZARAR) 5.462.173 (67.514.377) (64.034.394) 19.943.304 67.403.616

YIL SONU KURU (1 ABD dolar›) 312.720 540.098 671.765 1.439.567 1.634.501

ORTALAMA KUR (1 ABD dolar›) 259.825 417.094 623.354 1.220.517 1.503.494

SPK Kanunu Seri XI No:1 Tebli¤ Uyar›nca(milyon TL) 1998 1999 2000 2001 2002

‹fiLETME GEL‹R‹ 354.777.019 541.672.304 959.662.893 1.665.236.225 2.255.511.670

‹fiLETME G‹DER‹ 361.028.924 653.722.218 1.094.169.382 1.849.765.894 2.173.408.963

‹fiLETME KARI/(ZARARI) (6.251.905) (112.049.914) (134.506.489) (184.529.669) 82.102.707

D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN GEL‹R 14.286.372 38.319.322 34.724.275 158.920.291 200.298.421

D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN G‹DER 3.344.480 4.042.760 7.240.369 31.253.906 124.593.621

F‹NANSMAN G‹DERLER‹ 3.557.426 12.297.519 11.957.025 21.417.159 249.208

OLA⁄AN KAR/(ZARAR) 1.132.561 (90.070.871) (118.979.608) (78.280.443) 157.558.299

OLA⁄AN DIfiI GEL‹R 9.323.263 40.122.056 62.316.854 111.381.184 27.201.800

OLA⁄AN DIfiI G‹DER 2.993.988 20.381.594 12.856.882 24.973.438 47.442.683

VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARfiILI⁄I 1.999.663 - - - 32.398.092

NET KAR/(ZARAR) 5.462.173 (70.330.409) (69.519.636) 8.127.303 104.919.324

YIL SONU KURU (1 ABD dolar›) 312.720 540.098 671.765 1.439.567 1.634.501

ORTALAMA KUR (1 ABD dolar›) 259.825 417.094 623.354 1.220.517 1.503.494

2002 • 09

Y›l sonunda filomuzdaki uçak

adedi, tümü yolcu uça¤› olmak

üzere toplam 66, koltuk

kapasitemiz ise 10.672

olmufltur. Yolcu uçaklar›n›n yan›

s›ra ACMI baz›nda kiralanan bir

adet kargo uça¤› ile kargo

tafl›mac›l›¤› gerçeklefltirilmifltir.2002 y›l› faaliyetleri

uçufl ve trafik geliflimi

uçufl operasyonu

2002 y›l›nda filomuza iki adet B737-

800 tipi uçak kat›lm›fl olup, kira

süreleri dolan iki adet B737-400

uça¤› iade edilmifltir. Mahan Air’e üç

adet A310-300 tipi uça¤›n sat›fl

anlaflmas› yap›lm›fl, 26 Haziran 2002

ve 18 Ekim 2002 tarihlerinde iki

adedi teslim edilmifltir.

Böylece, y›l sonunda filomuzdaki

uçak adedi, tümü yolcu uça¤› olmak

üzere toplam 66, koltuk kapasitemiz

ise 10.672 olmufltur. Yolcu

uçaklar›n›n yan› s›ra ACMI baz›nda

kiralanan bir adet A300-200 kargo

uça¤› ile kargo tafl›mac›l›¤›

gerçeklefltirilmifltir.

2002 Y›l Sonu ‹tibariyle Filo

Yolcu Uçak Y›l Sonu

Uçaklar› Adedi Filo Yafl›

A340-300 7 6,54

A310-300 5 14,25

B737-400 14 9,76

B737-500 2 10,55

B737-800 26 3,13

RJ100 9 8,79

RJ70 3 6,64

Toplam 66 6,89

10.672

10.855

11.917

11.620

10.9111998

1999

2000

2001

2002

Toplam Koltuk Kapasitesi(Y›l Sonu ‹tibariyle)

10.000 10.500 11.000 11.500 12.000

2002 • 11

2002 y›l›nda gerçekleflen blok uçufl

saat ve uçak bafl›na ortalama günlük

uçufl saatleri 2001 y›l› de¤erleriyle

karfl›laflt›rmal› olarak afla¤›da

verilmifltir.

2002 y›l›nda 4,9 milyonu iç, 5

milyonu d›fl, 123 bini hac ile umre ve

344 bini özel kira seferlerimizde

olmak üzere toplam 10,4 milyon

yolcu tafl›nm›flt›r. Toplam trafik

faaliyetlerinde kapasite (arzedilen

koltuk-km) %3,3 azalt›l›rken, trafik

(ücretli yolcu-km) %5,8 artm›fl,

bunun sonucunda yolcu doluluk

oran› da bugüne kadarki en iyi

de¤erine ulaflarak 5,9 puan art›flla

%68,9 olarak gerçekleflmifltir.

Y›l içinde toplam 119 bin ton kargo

tafl›nm›flt›r.

2002 y›l sonu itibariyle 103 noktaya

uçufl yap›lm›fl olup, 138 milyon km

katedilmifltir.

Uçufl SaatleriOrtalama

Toplam Blok Günlük

Uçufl Saati Uçufl Saati

2001 2002 2001 2002

A340-300 36.255 36.942 14:11 14:28

A310-200 7.013 - 05:14 -

A310-300 21.169 18.316 08:17 08:00

B737-400 53.220 46.546 09:04 08:37

B737-500 6.776 6.459 09:17 08:51

B737-800 94.564 105.250 10:57 11:18

RJ100 25.376 20.694 07:44 06:18

RJ70 8.511 7.501 07:46 06:51

B727-200-F 428 - 01:10

A300-200 (*) 559 798

Toplam 253.871 242.506

(*) ACMI baz›nda kiral›k kargo uça¤›

trafik geliflimi

D›fl Hat %49

‹ç Hat %47

Özel Kira %3 Hac %1

Toplam Yolcu Da¤›l›m›

Bölgelere Göre D›fl Hatlar

Yolcu Da¤›l›m›

Avrupa %70

Uzakdo¤u %11

Kuzey Amerika %4

Ortado¤u %10

Kuzey Afrika %4 Güney Afrika %1


2002 y›l›nda toplam 10,4 milyon

yolcu tafl›nm›flt›r.

Y›l içinde toplam 119 bin ton

kargo tafl›nm›flt›r.

2002 y›l sonu itibariyle 103

noktaya uçufl yap›lm›fl olup,

138 milyon km katedilmifltir.

trafik sonuçlar›

‹ç Hatlar1998 1999 2000 2001 2002

KONMA SAYISI 62.910 66.783 66.872 58.239 51.542

UÇULAN KM (000) 34.154 36.654 36.979 32.298 28.782




ARZED‹LEN TON-KM (M‹LYON) 583 611 620 778 468

ÜCRETL‹ TON-KM (M‹LYON) 303 294 314 292 278


ÜCRETL‹ YOLCU (000) 6.031 6.067 6.491 5.189 4.970

KARGO (TON) 33.530 35.288 36.835 24.627 26.346

POSTA (TON) 1.698 1.921 1.901 1.771 1.759

FAZLA BAGAJ (TON) 721 714 918 801 896

D›fl Hatlar1998 1999 2000 2001 2002

KONMA SAYISI 45.245 47.181 51.044 50.789 51.065

UÇULAN KM (000) 95.511 102.088 112.370 111.318 109.276




ARZED‹LEN TON-KM (M‹LYON) 2.391 2.506 2.882 2.796 2.817

ÜCRETL‹ TON-KM (M‹LYON) 1.178 1.284 1.662 1.676 1.840


ÜCRETL‹ YOLCU (000) 4.473 4.343 5.540 5.088 5.413

KARGO (TON) 61.480 75.310 88.907 80.151 92.560

POSTA (TON) 2.367 2.328 2.694 2.877 4.240

FAZLA BAGAJ (TON) 984 1.167 1.706 1.723 1.291

2002 • 13

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

KONMA SAYISI 67.442 78.009 84.006 89.966 99.109 108.155 113.964 117.916 109.028 102.607

UÇULAN KM (000) 79.806 94.854 103.018 109.370 123.083 129.665 138.742 149.349 143.617 138.058

ARZED‹LEN KOLTUK-KM (M‹LYON) 13.028 15.084 16.612 17.823 19.992 21.416 23.101 26.001 24.890 24.071

ÜCRETL‹ YOLCU-KM (M‹LYON) 7.675 9.133 10.832 12.305 13.705 13.814 13.903 17.396 15.679 16.594

YOLCU YÜKLEME FAKTÖRÜ (%) 58,9 60,5 65,2 69,0 68,6 64,5 60,2 66,9 63,0 68,9

ÜCRETL‹ YOLCU (000) 6.099 7.274 8.599 9.281 10.266 10.504 10.410 12.031 10.277 10.383

KARGO VE POSTA (TON) 68.617 83.899 89.663 90.389 107.042 99.075 114.847 130.337 109.426 124.905

1993

1994

1995

1996

1997

1993-2002 ‹ç Hat - D›fl Hat Ayr›ml› Tafl›nan Ücretli Yolcu(000)

Toplam Trafik Sonuçlar›

‹ç Hatlar D›fl Hatlar

4.6475.619

4.1665.115

3.6574.942

3.0584.216

2.6773.422

1998

1999

2000

2001

2002 5.4134.970

5.0885.189

5.5406.491

4.3436.067

4.4736.031

0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000


1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

58,9

60,5

65,2

69,0

68,6

64,5

60,2

66,9

63,0

68,9

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

60.000

90.000

120.000

135.000

105.000

75.000

150.000

1993-2002 Tafl›nan Ücretli Yolcu Say›s›(000)

1993-2002 Tafl›nan Kargo ve Posta(Ton)

6.099

7.274

10.50410.410

12.031

68.617

7.675

13.028

9.13310.832

12.30513.705 13.814 13.903

83.899

89.663 90.389

107.04299.075

114.847

130.337

109.426

124.90510.277 10.383

8.5999.281

10.266

56 58 60 62 64 66 68 70 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Arzedilen Koltuk-Km

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

3.000

6.000

9.000

12.000

15.000

18.000

21.000

2000 24.000

2001 27.000

2002 30.000

1993-2002 Yolcu Yükleme Faktörü(%)

1993-2002 Arzedilen Koltuk-Km veÜcretli Yolcu-Km (Milyon)

Ücretli Yolcu-Km

17.39615.679 16.594

15.08416.612

17.823

19.992

21.41623.101

26.00124.890

24.071

2002 • 15

Uçufl A¤› - Tarife Yap›s›

15 Nisan 2002 tarihi itibariyle Prifltina

uçufllar› bafllat›lm›flt›r.

2002 K›fl Tarife döneminde Kuala

Lumpur hatt› kapat›larak, 28 Ekim

2002 tarihinde Hong Kong hatt›

aç›lm›flt›r.

21 Ocak 2002 tarihinde Sivas hatt›,

8 Mart 2002 tarihinde de

Kahramanmarafl hatt› kapat›lm›flt›r.

25 Mart 2002 tarihi itibariyle Ankara-

Samsun-Ankara uçufllar›m›z

kald›r›lm›flt›r.

28 Ekim 2001 tarihi itibariyle

durdurulan Osaka seferlerimiz, 8 fiubat

2002 tarihi itibariyle Seul ba¤lant›l›

olarak yeniden bafllat›lm›flt›r.

16 Eylül 2002 tarihi itibariyle ‹stanbul-

Ankara-‹stanbul hatt›nda Business

Class uygulamas› bafllat›lm›flt›r.

Ercan Havaliman›’ndaki pist bak›m› ve

apron çal›flmalar› nedeniyle 10 Eylül

2002 tarihinden itibaren K›br›s

seferlerimiz, Ercan Havaliman› yerine

Geçitkale Havaalan›’na yap›lm›flt›r.

Adana Havaliman›’ndaki onar›m

çal›flmalar› nedeniyle, meydan 4 Kas›m

2002-13 Ocak 2003 tarihleri aras›nda

trafi¤e kapat›lm›flt›r. Bu tarihler

aras›ndaki tüm ‹stanbul-Adana-

‹stanbul, Ankara-Adana-Ankara ve

Adana-Cidde-Adana seferleri iptal

edilmifltir.

Tarifeli Hatlar

2002 y›l›nda tarifeli iç hatlarda

kapasite bir önceki y›la göre %11,2

azalt›l›rken, trafik %5,3 oran›nda

düflmüfl, bunun neticesinde yolcu

doluluk oran› 4,4 puan art›flla %70,6

olarak gerçekleflmifltir. Tafl›nan yolcu

say›s› 4,9 milyon olurken, 26 bin ton

kargo tafl›nm›flt›r.

Tarifeli d›fl hatlarda kapasite %2,6

oran›nda azalt›l›rken, trafik %6,9 art›fl

göstermifl ve yolcu doluluk oran› 6

puan artarak %68,3 olarak

gerçekleflmifltir. Tafl›nan yolcu say›s› 5

milyon olurken, 84 bin ton kargo

tafl›nm›flt›r.


Tarifeli iç ve bölgesel da¤›l›ml› d›fl

hatlar trafik sonuçlar› afla¤›daki

tabloda verilmektedir:

Özel Kira Seferleri

2002 y›l›nda özel kira seferlerinde

2.276 konma yap›lm›flt›r. Bunlar›n

1.906 adedi d›fl hat, 370 adedi ise iç

hatt›r. 2001 y›l›na göre özel kira

seferlerinde %43,1 art›fl olmufltur. D›fl

hatlarda gerçeklefltirilen seferler %91,7

ile Avrupa, %4,2 ile Ortado¤u, %2,4 ile

Uzakdo¤u, %1,2 ile Kuzey Afrika ve

%0,5 ile Amerika bölgesine yap›lm›flt›r.

Hac ve Umre Seferleri

22 Ocak - 16 fiubat aras›nda gidifli, 25

fiubat - 21 Mart tarihleri aras›nda

dönüflü yap›lan hac seferlerinde toplam

108.634 hac› tafl›nm›flt›r.

3 - 17 Kas›m tarihlerinde gidifli,

5 - 17 Aral›k tarihlerinde dönüflü yap›lan

umre seferlerinde ise toplam 14.387

yolcu tafl›nm›flt›r.

Kargo

2002 y›l› THY Kargo için, 2001 y›l›nda

yaflanan ve havac›l›k sektörünü

derinden etkileyen olumsuzluklar

nedeniyle azalan kargo trafi¤inin

yeniden canland›¤› bir y›l olmufltur.

2002 y›l›nda kargo trafi¤ini art›rmak ve

mevcut kargo kapasitesini en iyi flekilde

de¤erlendirmek üzere hizmet

çeflitlendirilmesine gidilmifltir.

15 Nisan 2002 tarihi itibariyle

Prifltina uçufllar› bafllat›lm›flt›r.

28 Ekim 2002 tarihinde Hong

Kong hatt› aç›lm›flt›r.

16 Eylül 2002 tarihi itibariyle

‹stanbul-Ankara-‹stanbul

hatt›nda Business Class

uygulamas› bafllat›lm›flt›r.

D›fl Hatlar %78

‹ç Hatlar %22

Toplam Kargo Da¤›l›m› (Ton)

Yolcu Uçaklar› Tarifeli D›fl Hatlar

Kargo Da¤›l›m› (Ton)

Avrupa %51

Uzakdo¤u %23

Kuzey Amerika %13

Ortado¤u %9

Güney Afrika %3 Kuzey Afrika %1

Arzedilen Ücretli Yolcu Doluluk Oran› (%)Koltuk-km Yolcu-km

02/01 02/01(% De¤iflim) (% De¤iflim) 2001 2002

Tarifeli ‹ç Hatlar -11,2 -5,3 66,3 70,6

Tarifeli D›fl Hatlar -2,6 6,9 62,3 68,3

Avrupa -2,0 1,8 63,9 66,5

Kuzey Afrika 2,3 4,4 67,3 68,8

Ortado¤u 12,9 16,3 61,0 62,8

Uzakdo¤u 8,9 24,8 62,9 72,1

Kuzey Amerika -29,8 -11,2 55,8 70,5

Güney Afrika 23,8 32,6 65,4 70,0

2002 • 17

Kargo takibinin acentelerimiz

taraf›ndan WAP teknolojisi ile cep

telefonunun yan› s›ra web sitemiz

üzerinden de yap›lmas› sa¤lanm›flt›r.

2002 y›l›nda kargo sisteminde karar

destek modülünün yan› s›ra kamyon

tafl›malar› ve palet/konteyner ULD

takibini sa¤layan programlar

gelifltirilerek kullan›ma aç›lm›flt›r.

TACTIC Kargo Otomasyon Sistemi

yurtd›fl›nda 48, yurtiçinde befl olmak

üzere toplam 53 noktada on-line

olarak hizmet vermektedir.

New York - ‹stanbul sektöründe H›zl›

Kargo Tafl›ma ve H›zl› Kurye hizmeti

bafllat›lm›flt›r.

2002 y›l›nda, yolcu uçaklar›m›z ile

110.794 ton kargo tafl›nm›fl olup,

bunun 26.346 tonu iç hatlarda,

84.448 tonu d›fl hatlarda

gerçekleflmifltir.

2002 y›l›nda yolcu uçaklar›m›z›n kargo

kapasitelerinin yetersiz kald›¤›

noktalar›n kargo taleplerini karfl›lamak

üzere Frankfurt, Nürnberg ve

Maastricht’e ACMI baz›nda kiralanan

kargo uça¤› ile 8.112 ton kargo

tafl›mas› gerçeklefltirilmifltir.

Bunun yan› s›ra “hard block” kapasite

baz›nda kargo uça¤› kiralanarak 879

ton ilave kargo tafl›mas›


2002 y›l›nda en çok kargo tafl›nan

hatlar; s›ras›yla New York, Maastricht,

Frankfurt, Londra ve Bangkok

olmufltur.

2002 y›l›nda iç hatlarda bir önceki y›la

göre %7 oran›nda art›flla 7,4 milyon

ABD dolar›, d›fl hatlarda %15 oran›nda

art›flla 142,5 milyon ABD dolar› olmak

üzere toplam 150 milyon ABD dolar›

kargo geliri sa¤lanm›flt›r. (*)

THY Kargo havac›l›k sektöründe yurtiçi

kargo pazar›n›n tamam›n› elinde

bulundurmakta olup, d›fl hat kargo

pazar›ndaki pay› ise 2002 y›l›nda %44

olmufltur.

Akaryak›t

Petrol Ofisi A.fi. bayisi oldu¤umuz Türk

Hava Yollar› Akaryak›t Benzin

‹stasyonu, yeni bina ve tesisi ile 2002

y›l›n›n Mart ay›nda tamamen

otomasyona geçmifl ve (her tafl›ta

verilen kart ile yak›t verme) tafl›t

tan›ma sistemi ile hizmete girmifltir.

2002 y›l›nda Ortakl›¤›m›z yurtiçi ve

yurtd›fl› uçufllar›nda jet yak›t

tafl›mac›l›¤› yaparak, 1,5 milyon ABD

dolar› civar›nda tasarrufta

bulunmufltur.

2002 y›l›nda iç hatlarda bir

önceki y›la göre %7 oran›nda

art›flla 7,4 milyon ABD dolar›,

d›fl hatlarda %15 oran›nda

art›flla 142,5 milyon ABD dolar› olmak üzere toplam 150 milyon

ABD dolar› kargo geliri

sa¤lanm›flt›r.

2001 2002 02/01 % De¤.Konma say›s› 109.028 102.607 -5,9Yolcu Seferleri 108.716 102.354 -5,9

Kargo Seferleri 312 253 -18,9

Kargo (Ton) 104.778 118.906 13,5Yolcu Seferleri 97.668 110.794 13,4

Kargo Seferleri 7.110 8.112 14,1

Posta (Ton) 4.648 5.999 29,1

(*) Kargo gelirleri ortalama ABD dolar› kurlar› baz al›narak hesaplanm›flt›r.


Sat›fl ve Pazarlama

2002 y›l›nda ‹talya, Çekoslovakya ve

Romanya’da IATA acente komisyonlar›

%9’dan %7’ye indirilmifltir.

Avrupa havayollar›n›n Avrupa

hükümetleri, Avrupa Komisyonu ve

yolcu temsilcileri ile karfl›l›kl›

görüflmelerden sonra hizmet

standartlar›n› belirleyerek yolculara

seyahat öncesi, seyahat s›ras›nda ve

seyahat sonras›nda belli bir hizmet

seviyesini sa¤lamak amac› ile haz›rlanan

"Havayolu Yolcu Hizmet

Taahhütnamesi" Ortakl›¤›m›z taraf›ndan

da kabul edilmifl ve bu konuda tüm

haz›rl›klar tamamlanarak uygulamaya

bafllanm›flt›r.

Miles&Miles Özel YolcuProgram›

Miles&Miles Program›; s›k uçan

üyelerimizin Türk Hava Yollar› ile

anlaflmal› havayollar› uçufllar›ndan, otel

konaklamalar›ndan, oto

kiralamalar›ndan ve Garanti Bankas› ile

ortaklafla gelifltirilen co-branded kredi

kart› olan Shop&Miles ile yap›lan

harcamalardan kazan›lan miller karfl›l›¤›

ücretsiz bilet, refakatçi bilet ve uçufl

s›n›f›n› yükseltme gibi daha bir çok

hizmetlerin sunuldu¤u Türk Hava Yollar›

Özel Yolcu Program›’d›r.

31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle

Miles&Miles Özel Yolcu Program›

toplam üye say›m›z 465.917 kifliye

ulaflm›fl olup, üyelerimizden 456.208’i

Classic, 9.709’u Elite kart sahibidir.

Miles&Miles üyesi yolcular›m›z, mil

durumu, kiflisel bilgiler, promosyonlar,

üyelik rehberi, haber bülteni, eksik mil

iflleme, hesap özeti dökümü ve

Miles&Miles Program detaylar› ve

kurallar› ile ilgili bilgilere

www.tkmilesandmiles.com adresinden

ulafl›p, ifllem yapabilmektedirler. Ayr›ca,

yolcular›m›za ‹stanbul Atatürk ve

Ankara Esenbo¤a Havaliman›’nda ayn›

fonksiyonlar› kiosklardan gerçeklefltirme

imkan› sunulmufltur.

CIP salonlar›n›n kullan›m› ile ilgili "CIP

Express" ad› alt›nda 1 Mart 2002 tarihi

itibariyle yeni bir uygulama

bafllat›lm›flt›r. Yeni uygulama ile,

ekonomi s›n›f› bilete sahip tüm yolcular

belirli bir bedel karfl›l›¤›nda Türkiye

içindeki CIP salonlar›ndan

yararlanabilmektedirler.

Code-Share Anlaflmalar›

Ortakl›¤›m›z ile SunExpress Havayollar›

aras›ndaki "code share" anlaflmas›

çerçevesinde, 1 Temmuz tarihi itibariyle,

SunExpress’in Antalya-Münih tarifeli

seferlerine Ortakl›¤›m›z›n uçufl kodu ve

numaras› ile sat›fl yap›lmaya bafllanm›flt›r.

Ortakl›¤›m›z ile ‹ran Havayollar› aras›nda

"code share" anlaflmas› imzalanm›fl

olup, 1 A¤ustos 2002 tarihi itibariyle

‹stanbul-Tahran hatt›nda ortak seferlere

bafllanm›flt›r.

Ortakl›¤›m›z ile Çin Havayollar› aras›nda

30 Haziran 2002 tarihinden itibaren

geçerli olmak üzere "code share"

anlaflmas› imzalanm›fl olup, ayn› tarih

itibariyle ‹stanbul-Beijing-fianghay-

Beijing-‹stanbul hatt›nda ortak uçufllara

bafllanm›flt›r. Söz konusu seferler

yaln›zca Ortakl›¤›m›z taraf›ndan

gerçeklefltirilmektedir.

‹kili Hava Ulaflt›rmaAnlaflmalar›

Türkiye-Özbekistan aras›nda 24-25 Ekim

tarihlerinde Taflkent’te yap›lan Sivil

Havac›l›k toplant›s› sonucunda,

Ortakl›¤›m›z ‹stanbul-Taflkent hatt›nda

4. frekans› elde etmifltir.

Türkiye-Yemen aras›nda 13-14 Kas›m

tarihlerinde Sanaa’da yap›lan Sivil

Havac›l›k toplant›s› sonucunda, ‹kili

Hava Ulaflt›rma Anlaflmas› yenilenmifl

olup, söz konusu anlaflmaya "code

share" maddesi eklenmifl ve her iki ülke

havayoluna 14’er frekans uçufl hakk›

tan›nm›flt›r.

Türkiye-Japonya aras›nda 10-11 Eylül

tarihlerinde Ankara’da yap›lan Sivil

Havac›l›k toplant›s› sonucunda

Ortakl›¤›m›z, ‹stanbul-Tokyo, ‹stanbul-

Osaka uçufllar›n› K›fl 02/03 tarife

dönemi itibariyle, birleflik (co-

terminalize) olarak icra etme hakk›n›

elde etmifltir.

Türkiye ve Azerbaycan aras›nda

22-23 Ocak 2002 tarihlerinde yap›lan

Sivil Havac›l›k toplant›s› sonucunda,

Ortakl›¤›m›zca ‹stanbul-Bakü-‹stanbul

hatt›nda haftada 12 sefer yapma hakk›

elde edilmifltir.

Türkiye ve Nijerya Sivil Havac›l›k

Makamlar› aras›nda 14 Nisan 2002

tarihlerinde ‹stanbul’da yap›lan Sivil

Havac›l›k toplant›s› sonucu iki ülke

aras›nda ‹kili Hava Ulaflt›rma Anlaflmas›

imzalanm›flt›r.

ticari geliflmeler

2002 • 19

Atatürk Hava Liman›’nda

bulunan THY Bak›m

Merkezi’nde çok amaçl› olarak

planlanm›fl iki hangar

bulunmaktad›r. I. Bak›m Üssü

toplam 51.000 metrekare,

II. Bak›m Üssü ise 80.000

metrekare alana sahiptir. I. ve II.

Bak›m Üssü ayn› anda iki A340,

iki A310, befl B737 ya da bir

B737 ile üç RJ uça¤›na bak›m

hizmeti verebilmektedir.

teknik

Atatürk Havaliman›’nda bulunan THY

Bak›m Merkezi’nde çok amaçl› olarak

planlanm›fl iki hangar bulunmaktad›r. I.

Bak›m Üssü toplam 51.000 metrekare,

II. Bak›m Üssü ise 80.000 metrekare

alana sahiptir. I. ve II. Bak›m Üssü ayn›

anda iki A340, iki A310, befl B737 ya da

bir B737 ile üç RJ uça¤›na bak›m

hizmeti verebilmektedir.

Mevcut hangar ve eleman kapasitesi ile

2002 y›l›nda özel hava tafl›mac›l›¤›

flirketlerine ait uçaklara teknik hizmet

verilmesi ve yurtiçi ile yurtd›fl›

müflterilere teknik malzeme sat›fl›

yoluyla gelir elde edilmesi çal›flmalar›

sürdürülmüfltür.

IranAir ve K›br›s Türk Hava Yollar›’na

ait toplam 11 adet CF6-80A3 motoru

ile, Onur Air’e ait üç adet CF6-80C2

motorunun, Air Anatolia’ya ait bir adet

CFM56-3C1 motorunun “overhaul”leri

yap›lm›flt›r.

Ortakl›¤›m›z, Bak›m Merkezi’nin teknik

hizmet sat›fllar›ndan 44,7 milyon ABD

dolar›, hat bak›m hizmetlerinden

(anlaflmal› firma) 1,8 milyon ABD dolar›,

“surplus” malzeme sat›fl›ndan 5,5

milyon ABD dolar›, “warranty”den 3,3

milyon ABD dolar› olmak üzere toplam

55,3 milyon ABD dolar› gelir elde

edilmifltir.

2002 y›l›nda;

THY filosundaki uçaklar›n kokpit

kap›lar›n›n kuvvetlendirilmesine iliflkin

modifikasyonlar yap›lm›flt›r.

Ortakl›¤›m›z, Aviation Partners Boeing

firmas›n›n B737-700/800 için üretti¤i

“Winglet Modifikasyonu”nu uygulamak

için “Yetkili Modifikasyon Merkezi

Sertifikas›”n› alm›flt›r. ‹lk k›vr›k kanat

ucu montaj› 7-10 Ekim 2002 tarihleri

aras›nda SunExpress’in B737-800 tipi

uça¤›na uygulanm›flt›r.

A340 uçaklar›n›n Airshow sistemi

yenilenmifltir.

10 Haziran 2002 tarihinden itibaren

tüm A340 uçaklar›m›z›n “Business

Class” koltuklar›nda kiflisel bilgisayar

kullan›lmaya bafllanm›flt›r.

B737-800 uçak APU’lar›n›n ilk revizyonu


2002 • 21

2001 y›l› sonunda 11.242 olan toplam

personel say›s›, 2002 y›l›nda %2,3

azalarak 10.984 olmufltur.

Personel bafl›na düflen yolcu say›s›

geçti¤imiz y›la göre %3,4 artm›fl,

sonuç itibariyle, personel bafl›na düflen

üretim artm›fl, verimlilik yükselmifltir.

E¤itim

THY E¤itim Baflkanl›¤›’nda yerli ve

yabanc› havayolu flirketlerine Motor

Tip Kurslar›, Gövde Tip ve Aviyonik

Sistemleri kurslar›, acentelere Bilet

Sat›fl ve Rezervasyon e¤itimleri, kargo

acentelerine Kargo Sat›fl ve Tehlikeli

Maddeler e¤itimleri, tüm talep eden

müflterilere Davran›fl ve Kalite

e¤itimleri verilerek gelir elde

edilmektedir. Ayr›ca, Sivil Havac›l›k

Genel Müdürlü¤ü’nün verdi¤i yetki ile

lisans s›navlar› ücret karfl›l›¤›

yap›lmaktad›r.

2002 Ocak-Aral›k döneminde

planlamaya uygun olarak düzenlenen

Yolcu Sat›fl, Rezervasyon, Yolcu

Hizmetleri, Harekat, Kargo, Kalite,

Bilgisayar, Teknik ‹ngilizce ve Uçak

Teknik Temel ve Tip kurslar›na 8.129

personel kat›lm›flt›r.

E¤itimlerin (e-learning) uzaktan e¤itim

modeliyle verilmesine Yönetici

E¤itimleri ile bafllanm›flt›r. Bugüne

kadar 68 yurtd›fl› yöneticisi olmak

üzere toplam 121 yönetici bu

e¤itimleri alm›flt›r.

Uçufl E¤itim Merkezi

Uçufl E¤itim Merkezi, Kokpit ve Kabin

E¤itimi olmak üzere iki bölümden

oluflmakta olup, kokpit e¤itimleri için

bir B737-400, bir RJ ve bir B737-800

"Full Flight Simulator" bulunmaktad›r.

Kabin E¤itim Binas› bünyesinde ise bir

A340 "First Class" kabin servis arac›

(mock-up), bir B737 "Economy Class"

kabin servis arac›, bir

B737/A310/A340 hareketli acil tahliye

simülatörü ve bir A310 kanat üstü ç›k›fl

kap›s› e¤itim arac› (mock-up)

bulunmaktad›r.

Uçufl E¤itim Merkezi’nde kokpit

personeli için düzenlenen 105 kursa

1.270 kifli, kabin personeli için

düzenlenen 116 kursa 2.919 kifli

kat›lm›flt›r.

2002 y›l›nda Ortakl›¤›m›z d›fl›ndaki

kurulufllara verilen kokpit ve kabin

e¤itiminden elde edilen toplam gelir

2,6 milyon ABD dolar›d›r.

1998-2002 Personel Verimlili¤i Geliflimi

Uçak Bafl›na Düflen Personel Bafl›na Düflen

Y›llar Personel Say›s› Yolcu Say›s›

1998 152 931

1999 157 885

2000 171 964

2001 163 914

2002 166 945

insan kaynaklar›


Yolcular›m›za direkt

sundu¤umuz hizmetlerden biri

olan rezervasyon hizmeti

yurtiçinde tek bir numara

üzerinden (444 0 THY -

444 0 849) verilmektedir.

Miles&Miles ve internet sat›fl

uygulamalar› ile ilgili gelen

ça¤r›lar da bu numara

üzerinden cevaplanmaktad›r.

2002 y›l› Yat›r›m Program› Orta

Kapasiteli Orta Menzilli (OKOM)

Uçaklar› Temini, Uçak Motorlar› Temini,

Uçak Komponentleri Temini, Bilgisayar,

Uçak Gelifltirme, Yer Teçhizat›

Yenileme, Genifl Gövdeli Uzun Menzilli

Uçaklar›n Temini, Genel Da¤›t›m

Sistemi, Haberleflme Teçhizat›, Muhtelif

Meydanlar Tesis ve Tevsii, Uçufl E¤itim,

Tafl›t Al›m›, Muhtelif ‹llerde Kargo

Binalar› Yap›m› Tefrifli ve

Mekanizasyonu, ‹dame-Yenileme

(Ulaflt›rma Sektörü), II. Bak›m Üssü,

Revizyon Teçhizat›, ‹dame-Yenileme

(‹malat Sektörü) ile I. Bak›m Üssü Tevsii

Projeleri olmak üzere 18 adet projeden

oluflmaktad›r. Bafllang›ç ödene¤i

toplam 139.330 milyar TL ve y›l sonu

ödene¤i toplam 210.138 milyar TL

tutar›ndad›r.

Y›l sonunda program›n nakdi

gerçekleflmesi toplam 34.426 milyar TL

ve %53 oran›nda olup, finansal

kiralama yolu ile iki adet B737-800

yolcu uça¤› temin edilen OKOM

uçaklar› temini projesi dahil edildi¤inde

toplam 143.069 milyar TL ve %68

oran›na ulafl›lmaktad›r.

OKOM (Orta Kapasiteli OrtaMenzilli) Uçaklar› TeminiProjesi

Ortakl›¤›m›z›n orta kapasiteli orta

menzilli uçak ihtiyac›n›n karfl›lanmas›

için 6 Ekim 1997 tarih ve 125 say›l›

Yönetim Kurulu Karar› ile 1997 y›l›nda

Boeing firmas› ile 26 adet kesin siparifl

ve 23 adet opsiyon olmak üzere

toplam 49 adet B737 yolcu uça¤› için

anlaflma imzalanm›flt›r.

Y›l içinde finansal kiralama yoluyla iki

adet B737-800 uça¤› temin edilmifl ve

böylelikle Boeing firmas› ile yap›lan

anlaflma çerçevesinde 2002 y›l› sonuna

kadar 26 adet kesin siparifl B737-800

yolcu uça¤›n›n temini finansal kiralama

yoluyla tamamlanm›flt›r.

Uçak Motorlar› Temini Projesi

Proje kapsam›nda filomuzda bulunan

çeflitli uçak tiplerine ait motor

ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas› planlanm›fl

olup, y›l içinde bir adet B737-800 uçak

motoru temin edilmifltir.

yat›r›mlar önemli projeler

2002 • 23

Web sitemizden rezervasyon

yaparak bilet alan yolcular›m›za

"ofiste biletleme", Türkiye, ABD,

‹ngiltere ve Almanya’dan

bafllayan yolculuklar için

"postayla adrese bilet teslimi"

ve yurtiçi ve yurtd›fl›nda belli bafll›

havaalanlar›nda "havaalan›nda

biletleme" alternatifleri

sunulmaktad›r.

444 0 THY- Uçufl Hatt› Projesi

Yolcular›m›za telefonla rezervasyon

hizmeti yurtiçinde 444 0 THY -

444 0 849 nolu ça¤r› merkezimiz ile

verilmektedir. Miles&Miles üyeleri ile

on-line bilet hizmetinden faydalanan

müflterilerimizden gelen ça¤r›lara da

bu numara üzerinden hizmet

sunulmaktad›r.

Return Check-in

Türk Hava Yollar›, ‹stanbul, Ankara,

‹zmir, Antalya, Adana, Bodrum,

Dalaman, Trabzon, Gaziantep,

Samsun, Erzurum, Malatya, Kayseri,

Van, Elaz›¤, Diyarbak›r, Konya, Denizli,

Londra, Frankfurt, Paris ve Atina

istasyonlar› aras›nda ayn› gün içinde

gidifl ve dönüfl yapacak bagajs›z

yolcular›m›z için "Return Check-in"

hizmeti sunmaktad›r. Bagajs›z seyahat

eden yolcular›m›z dönüfl uçuflu için

rezervasyonlar› varsa bu hizmetten

yararlanarak, gidifl seferi için kontuara

baflvurduklar›nda dönüfl uçufllar› için

de binifl kart›n› alabilmektedirler.

E@sy Check-in

Faks ve e-mail check-in hizmeti,

‹stanbul ç›k›fll› d›fl hat Business Class

yolculara verilmektedir.

Alternatif Check-in

Yolcular›m›za Esenbo¤a Havaliman›’na

gitmeden bilet sat›fl ve check-in

ifllemlerini Havafl’›n terminalinde

yapt›rabilme imkan› sa¤lamaktad›r. Bu

hizmet bagajl›, bagajs›z, iç hat, d›fl hat

tüm yolcular›m›z için geçerlidir.

Otel Check-in

Türk Hava Yollar›’n›n anlaflmal›

otellerinde konaklama yapan tüm

yolcular›m›za havaliman›na gitmeden

binifl kartlar›n› alabilme imkan›

sunulmaktad›r.

On-line Internet Hizmetleri

Siteden sunulan on-line hizmetler on-

lineB‹LET, tarife görüntüleme,

Miles&Miles hizmetleri, Kay›p Bagaj

Takibi, Kargo Takibi, Kalk›fl-Var›fl

Bilgileri ve ifl baflvurusudur.

Web sitemizden rezervasyon yaparak

bilet alan yolcular›m›za "ofiste

biletleme", Türkiye, ABD, ‹ngiltere ve

Almanya’dan bafllayan yolculuklar için

"postayla adrese bilet teslimi" ve yurtiçi

ve yurtd›fl›nda belli bafll›

havaalanlar›nda "havaalan›nda

biletleme" alternatifleri sunulmaktad›r.

Ayr›ca, THY yurtd›fl› bürolar› taraf›ndan

haz›rlanan lokal sitelere www.thy.com

web sitemizden link verilmektedir. Bu

siteler flu an için ABD, Japonya,

Macaristan, Singapur ve Almanya

ofisleri taraf›ndan yerel dillerde eriflime

aç›lan sitelerdir.

hizmetler

2002 • 25

Ortakl›¤›m›z›n bilgi ifllem

operasyonu; saniyede toplam

995 milyon bilgisayar komutu

iflleme kapasiteli iki ana

bilgisayar ve 88 sunucu ile

yürütülmektedir. ‹stanbul

Kampüsü’nün yan› s›ra, 22 yurtiçi,

150 yurtd›fl› THY bürosu, 485

yurtiçi ve 249 yurtd›fl› acenteyi

kapsayan bir veri iletiflim a¤›

iflletilmektedir. 39 yurtd›fl› ve 20

yurtiçi havaliman›nda TROYA

sistemi ile on-line check-in

sa¤lanmaktad›r.

Ortakl›¤›m›z›n bilgi ifllem operasyonu;

saniyede toplam 995 milyon bilgisayar

komutu iflleme kapasiteli iki ana

bilgisayar ve 88 sunucu ile

yürütülmektedir. ‹stanbul

Kampüsü’nün yan› s›ra, 22 yurtiçi, 150

yurtd›fl› THY bürosu, 485 yurtiçi ve 249

yurtd›fl› acenteyi kapsayan bir veri

iletiflim a¤› iflletilmektedir. 39 yurtd›fl›

ve 20 yurtiçi havaliman›nda TROYA

sistemi ile on-line check-in

sa¤lanmaktad›r.

Ayr›ca, ola¤anüstü bir durumda bilgi

ifllem hizmetlerinin sürdürülebilmesi

için Antalya’da yedek bilgi ifllem

merkezi kurulmufl olup, yüksek h›zl›

data devreleri arac›l›¤› ile bu merkeze

2002 y›l›nda on-line bilgi ak›fl›

sa¤lanmaya bafllanm›flt›r. ‹htiyaç

halinde kritik sistemlerimiz yedek

merkezden hizmet vermeye haz›r

tutulmaktad›r.

Gider Sistemleri

Uçufllarla ilgili akaryak›t, handling-

konma konaklama-üstgeçifl ve ikram

gibi giderlerin günlük operasyon

baz›nda izlenmesi ve anlaflma ve

tarifelerin sistem içinde tutularak gider

kontrollerinin bilgi ifllem sistemleri ile

yap›lmas›n› sa¤lamak üzere gelifltirilen

gider sisteminin uçufl noktalar›m›za

yayg›nlaflt›r›lmas› çal›flmalar›

kapsam›nda 76 yurtd›fl› ve 17 yurtiçi

istasyon flefine e¤itim verilmifl,

istasyonlar›n sistemlere eriflimlerini

sa¤lamak üzere donan›m ve iletiflim

altyap›lar› kurulmufltur.

Ayn› kapsamda kargo handling

giderlerinin denetimi ve izlenmesine

yönelik yaz›l›mlar gelifltirilerek

kullan›ma aç›lm›flt›r.

TRACES - Uçufl Muhasebesi

TRACES gelir de¤erlendirme ve MIS

sistemlerinde uçufl muhasebesi için

gelifltirilen yaz›l›mlar tamamlanarak

kullan›ma haz›r hale getirilmifltir.

TROYA rezervasyon ve yolcu hizmetleri

sisteminde kullan›lan iç hat ücret

hesaplama yaz›l›m›, günün ihtiyaçlar›na

uygun olarak TOPS yolcu ücret sistemi

kapsam›nda yeniden gelifltirilerek

kullan›ma haz›rlanm›flt›r.

SCOPE Uçufl Planlama veOperasyon Sistemi

1 May›s 2002 tarihinde kullan›ma

aç›lan Netline/Ops Sistemi ile

operasyonel günler kapsam›ndaki

uçufllara grafiksel arayüz programlar›

arac›l›¤› ile kuyruk atamas› yap›lmas› ve

günün de¤iflen koflullar›na göre

uçufllar›n güncellenmesi mümkün

olmaktad›r. Bu sistemde uçufl baz›nda

yap›lan de¤ifliklikler ve üretilen

mesajlar eflzamanl› olarak Uçufl

Harekat Merkezi (UHM) ve Mesaj

Da¤›t›m Sistemleri’ne aktar›lmaktad›r.

Netline/Slot Sistemi 3 Eylül 2002

tarihinde kullan›ma aç›lm›fl olup, bu

sistem ile slot koordinasyon (SCR)

mesajlar›n›n otomatik üretilerek

gönderilmesi, Meydan

Koordinatörleri’nden gelen mesajlar›n

yorumlanarak istatistiki bilgilerin

güncellenmesi mümkün olmaktad›r.

bilgi teknolojileri projeleri


Yolcu Hizmetleri Sistemleri

Global Rezervasyon Sistemleri’nden

Galilo’yu kullanan seyahat

acentelerine, uçufllar›m›z›n koltuk

planlar›n› sistemlerinde görerek

rezervasyon yapabilmeleri olana¤›

getirilmifltir.

Bilet ücret hanelerinin yetersiz kalmas›

sebebi ile, Türkiye’de sat›lan d›fl hat

biletlerinde ücretin ABD dolar›

cinsinden gösterilmesi ve bilet

ücretlerinin muhasebe sistemlerine

Türk liras› cinsinden aktar›m› için,

TRACES, TROYA ve SOS sistemlerinde

düzenlemeler yap›lm›fl ve 1 Mart 2002

tarihinde uygulamaya geçilmifltir.

Bagaj›n› kaybeden yolcunun, bagaj›n›n

ak›betini internetten ö¤renebilmesinin

yan› s›ra, cep telefonundan da bu

hizmete ulaflmas› sa¤lanm›flt›r. Ayr›ca

cep telefonlar›ndan uçufllar›m›z›n

kalk›fl/var›fl bilgileri de

sorgulanabilmektedir.

Web sitemizde tüm d›fl hat uçufllar›n›n

“ekonomi” ve “business” kabini koltuk

planlar› görüntülenerek yolcular›m›za

rezervasyon s›ras›nda koltuk seçme

imkan› sa¤lanmaktad›r.

Miles&Miles Özel Yolcu Program›

üyelerinin kazand›klar› uçufl millerini

otellerde de sertifika karfl›l›¤›nda

kullanabilmeleri ve seyahat etmeyi

planlad›klar› parkurlarda ödül bilet

alabilmeleri için gereken mil bilgisini

web sitemizden ö¤renebilmeleri

sa¤lanm›flt›r. Ayr›ca Miles&Miles

üyeleri, web sitemizde yapabildikleri

tüm ifllemleri, ‹stanbul ve Ankara

havalimanlar›na kurulan kiosklar ile de

yapabilme imkan›na kavuflmufllard›r.

2002 • 27

IBRIS Bagaj efllefltirme sistemi

Ankara Esenbo¤a

Havaliman›’nda kullan›ma

aç›lm›flt›r.

Bütünleflik ‹letiflim Sistemi (B‹S)

11 Kas›m 2002 tarihinde

Ortakl›¤›m›z personelinin

hizmetine girmifltir.

Ortakl›¤›m›z, 1995 y›l›ndan beri,

Galileo International’›n Türkiye

temsilcisidir.

IBRIS Bagaj Efllefltirme Sistemi

Uçak park pozisyonlar›n› kapsayan

radyo frekansl› yerel veri iletiflim a¤›n›n

kuruluflunu takiben IBRIS Bagaj

Efllefltirme Sistemi Ankara Esenbo¤a

Havaliman›’nda kullan›ma aç›lm›flt›r.

Bak›m Merkezi BilgiSistemleri

I. ve II. Bak›m Hangarlar› ile Motor

Bremze’ye kurulan 13 kamera ile tam

ölçekli olarak hangarlarda ve hangar

önlerinde bulunan uçaklar›n canl›

olarak izlenmesine yönelik Hangar

‹zleme Sistemi kurulmufltur. Ayr›ca,

hangar içlerindeki uçak pozisyonlar›

anl›k olarak flematik biçimde intranet

üzerinde izlenebilmektedir.

Bütünleflik ‹letiflim Sistemi (B‹S)

Bütünleflik ‹letiflim Sistemi (B‹S) 11

Kas›m 2002 tarihinde Ortakl›¤›m›z

personelinin hizmetine girmifltir. Bu

sistem ile, gelen mesajlara (sesli mesaj,

e-posta, faks gibi) telefon veya kiflisel

bilgisayarlarla, intranet ve internetten

ulafl›labilmekte, faks çekme/alma

imkan› sa¤lanmakta, yaz›y› sese

dönüfltürebilen "Text to Speech"

özelli¤i ile e-postalar›n telefon ile

dinlenebilmesi ve gelen telefon

ça¤r›lar›n›n sesli mesaj olarak kiflisel

bilgisayarlardan dinlenebilmesi

sa¤lanmaktad›r.

GALILEO Türkiye

Galileo dünyan›n her noktas›ndaki

seyahat acentelerine otel, araba ve

uçak rezervasyonu ve biletleme

hizmetleri sa¤layan bir Genel Da¤›t›m

Sistemi’dir. Ortakl›¤›m›z, 1995 y›l›ndan

beri, Galileo International’›n Türkiye

temsilcisidir. Galileo Türkiye faaliyetleri

kapsam›nda Galileo Rezervasyon

Sistemi’nin seyahat acentelerine

pazarlanmas› sürdürülmüfl olup, 2002

y›l› sonu itibari ile 199 seyahat acentesi

Galileo sistemini kullanmaktad›r.


Ortakl›¤›m›z›n Türk liras› ve döviz cinsinden 2001 ve 2002 y›l› karfl›laflt›rmal› faaliyet sonuçlar› flu flekildedir:

31.12.2002 31.12.2001 31.12.2002 31.12.2001Milyon TL (Tek Düzen) (Tek Düzen) (SPK) (SPK)

Toplam Net Sat›fl ve Gelirler 2.392.179.803 1.935.416.244 2.483.011.891 1.935.537.700 Toplam Faaliyet Giderleri (2.292.128.887) (1.894.055.781) (2.345.445.267) 1.905.993.238 Faaliyet Kar›/Zarar› - - - -

(Finansman Giderleri Hariç) 100.050.916 41.360.463 137.566.624 29.544.462 Finansman Giderleri (249.208) (21.417.159) (249.208) (21.417.159)Vergi ve Yasal Yükümlülük Karfl.Bilanço Net Kar›/Zarar› 32.398.092 32.398.092

67.403.616 19.943.304 104.919.324 8.127.303

YIL SONU KURU (1 ABD dolar›) 1.634.501 1.439.567 1.634.501 1.439.567

ORTALAMA KUR (1 ABD dolar›) 1.503.494 1.220.517 1.503.494 1.220.517

Ortakl›¤›m›z›n 2002 mali y›l›, Vergi Usul Kanunu Hükümleri’ne uygun olarak haz›rlanan mali kay›tlarda 99.801.708 milyon TL vergi öncesi tekdüzen esas›dönem kar› ile sonuçlanm›flt›r.

Bu mali tablolarda 08.06.2001 tarih 62 say›l› Yönetim Kurulu Karar› do¤rultusunda, 2002 y›l›nda sat›lan Ortakl›¤›m›za ait iki adet JT8D-15 motor ile13.05.2002 tarih 49 say›l› Yönetim Kurulu Karar› do¤rultusunda sat›lan iki adet A310-300 uça¤› ve bir adet yedek motorundan elde edilen toplam68.289.699 milyon TL sat›fl kar› gelir tablosuna intikal ettirilmeyerek, vergi kanunlar› çerçevesinde 32.089.172 milyon TL Maliyet Revize Fonu, 36.200.527milyon TL Sabit K›ymet Yenileme Fonu oluflturulup Sermaye ve Kar Yede¤i olarak Öz Kaynaklara intikal ettirilmifltir.

Ortakl›¤›m›z önceki y›l ve dönemlerde yolcu bileti sat›fl bedellerini, sat›fl gerçekleflti¤inde gelir olarak kaydetmekteydi. Daha önceki dönemlerde SermayePiyasas› Kurulu Ba¤›ms›z Denetim Raporunda ve Baflbakanl›k Yüksek Denetleme Kurulu önerilerinde yer alan bu hususa iliflkin gerekli bilgi ifllem altyap›s›2002 y›l› sonu itibariyle tamamlanm›flt›r. Buna göre dünyadaki pek çok havayolunun uygulad›¤› flekilde ve Genel Kabul Görmüfl Muhasebe ‹lkelerindendönemsellik ilkesine uygun olarak yolcu bilet sat›fl bedelinin tafl›ma hizmeti gerçekleflti¤inde faaliyet gelirleri içinde yer almas› ve henüz uçulmayanbiletlerin kupon paylar›n›n ise "gelecek aylara ait gelirler", bu kuponlara düflen komisyon paylar› da "gelecek aylara ait giderler" olarak bilanço hesab›nakaydedilmesi uygulamas›na geçilmifltir. Benzer flekilde Shop&Miles uygulamas› kapsam›nda sat›lan millerin kullan›lmayan k›sm› da "gelecek aylara aitgelirler hesab›"na kaydedilmifltir. Garanti Bankas›’ndan garanti edilmifl mil tutar› karfl›l›¤› al›nan ve henüz mil yükümlülü¤ü do¤urmayan k›s›m ise "al›nansiparifl avanslar› hesab›" olarak de¤erlendirilmifltir. Bu muhasebe uygulamas› de¤iflikli¤i sebebiyle 142.362.897 milyon TL tutar›ndaki sat›lm›fl fakat henüzuçulmam›fl yolcu bileti kupon paylar›, kullan›lmam›fl mil yükümlülükleri ve mile dönüflmemifl mil avans› ilgili gelir gider hesaplar›ndan indirilerek bilançodagösterilmeye bafllanm›flt›r. Sonuç olarak gelir tablomuz bu politika de¤iflikli¤i olmaks›z›n geçen seneyle ayn› baza getirilince 2001 y›l›nda tekdüzen esasl›20 trilyon TL olarak oluflan kar 12 kat artarak 242 trilyon TL’ye ulaflmaktad›r.

Bununla birlikte,SPK Tebli¤leri gere¤ince Vergi Usul Kanunu’na göre haz›rlanan kanuni defterlere girilmeksizin, ‹MKB’de yay›nlanan mali tablolar›m›zda,sonuç olarak, 2001 y›l sonunda 8.127.303 Milyon TL (6.7 milyon ABD dolar›) olan Ortakl›¤›m›z SPK esasl› ticari kar›, 2002 y›l›nda 137.317.417 milyon TL(84 milyon ABD dolar›) ticari kara yükselmifltir. SPK esasl› bu kar uçufl muhasebesi de¤iflikli¤i olmaks›z›n geçen sene ile ayn› baza getirilince 96.768.780milyon TL artarak 234.086.096 milyon TL’ye ulaflmaktad›r

Ortakl›¤›m›z 2002 y›l›nda tekdüzen muhasebe sistemine göre 67.403.615 milyon TL net kar elde etmifltir.

MAL‹ DURUM

2002 • 29

SERMAYE DURUMU

Ortakl›¤›m›z Sermaye Piyasas› Kurulu’nun (SPK) 26.10.1990 tarih, 815 say›l› karar›yla ve 700 milyar TL sermaye tavan› ile kay›tl› sermaye sisteminegeçmifltir. Toplu Konut ve Kamu Ortakl›¤› ‹daresi Baflkanl›¤›, Yüksek Planlama Kurulu’nun 17.07.1989 tarih, 89/12 say›l› karar›na istinaden Ortakl›¤›m›zsermayesine ifltirak etmifltir. Ancak, daha sonra, Ortakl›¤›m›z 27.11.1994 tarihinde 22124 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e giren,Özellefltirme Uygulamalar›n›n Düzenlenmesi ve Baz› Kanun Hükmünde Kararnamelerde De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair 4046 Say›l› Kanun kapsam›na al›n›p,T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na ba¤lanm›flt›r.

31.12.2001 tarihi itibariyle Ortakl›¤›m›z kay›tl› sermayesi 500 trilyon TL, ç›kar›lm›fl sermayesi ise 175 trilyon TL’dir.

KAYITLI SERMAYE ÇIKARILMIfi SERMAYE

500.000.000.000.000 TL 175.000.000.000.000 TL

Ortakl›¤›m›z›n 31.12.2001 tarihi itibariyle ç›kar›lm›fl sermaye da¤›l›m› afla¤›da gösterilmifltir:

H‹SSEDARIN ADI SERMAYE M‹KTARI (TL) GRUP TÜRÜ H‹SSE ADED‹

T.C. BAfiBAKANLIK ÖZELLEfiT‹RME ‹DARES‹ BfiK. 101.788.947.557.834 A HAM‹L‹NE 101.788.947.558D‹⁄ER ORTAKLAR 3.211.052.441.166 A HAM‹L‹NE 3.211.052.441T.C. BAfiBAKANLIK ÖZELLEfiT‹RME ‹DARES‹ BfiK. 70.000.000.000.000 B NAMA 70.000.000.000T.C. BAfiBAKANLIK ÖZELLEfiT‹RME ‹DARES‹ BfiK. 1.000 C NAMA 1TOPLAM 175.000.000.000.000 175.000.000.000


‹fiT‹RAKLER‹M‹Z VE BA⁄LI ORTAKLIKLARIMIZ

fiirketin Unvan› Sermaye Pay› Oran› % Sermaye Taahhüdü Ödenmifl Sermaye

BA⁄LI ORTAKLIKLARTHY SRL (**) 254.016.480 100 - 254.016.480Sun Express A.fi. (*) 24.000.000.000 50 6.000.000.000 18.000.000.000

‹fiT‹RAKLEREmek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. 6.000.000.000 0,3 0 6.000.000.000Uçak Servisi A.fi. (USAfi) 570.000.000.000 10 0 570.000.000.000TOPLAM 600.254.016.480 6.000.000.000 594.254.016.480

B‹LANÇOMUZA ‹NT‹KAL EDEN KAR PAYLARI (TL) 2000 2001

Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. 1.055.604.342 937.579.071Qualiflyer Yer Hizmetleri Ltd. fiti. (*) 24.050.093.760

(*) Qualiflyer gruptaki fiilen sona ermifl olan üyeli¤imizin hukuken de sona erdirilmesi hususunda Ortakl›¤›m›z Yönetim Kurulu’nun 05.10.2001 tarihlitoplant›s›nda karar al›nm›flt›r.

EMEK ‹NfiAAT VE ‹fiLETME A.fi.Faaliyet konusu inflaat ve iflletmeciliktir. Büyük ortaklar› (%49) T.C. Emekli Sand›¤› ve (%49) T.C. K›z›lay Derne¤i’dir.

GÜNEfi EKSPRESS A.fi.Türkiye’nin turistik charter pazar›nda seferler yapan bir havayolu flirketidir. Di¤er büyük orta¤› (%50) Condor’dur.

THY SRLSermayesinin tamam› Ortakl›¤›m›za ait olmak üzere (tek ortakl›) Moldovya kanunlar› taht›nda Kiflinev merkezli "Türk Hava Yollar› SRL" unvanl› flirketkurulmufl olup, 12.10.2000 tarihi itibariyle söz konusu flirket faaliyete geçerek Kiflinev hatt› aç›lm›flt›r. Ancak, ticari faaliyetlerimizde kesintiye yolaçmaks›z›n ticari temsilcilik statümüzün tescil edilmesi ve flirketin tasfiyesi hususunda Ortakl›¤›m›z Yönetim Kurulu’nun 05.10.2001 tarihli toplant›s›ndakarar al›nm›flt›r.

UÇAK SERV‹S‹ A.fi.Ortakl›¤›m›z›n açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesine iliflkin olarak USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Ortakl›¤›m›z aras›nda15.11.2001 tarihinde imzalanan hisse devir sözleflmesinin 2. maddesi gere¤i; GGH USAfi’›n toplam sermayesinin %5’ine tekabül eden B grup hisselerinibedelsiz olarak Ortakl›¤›m›za (%10’u Nisan 2002 itibariyle geri kalan %5’lik k›s›m 01.01.2003 itibariyle %1,25 01.01.2004 itibariyle %1,25 01.01.2005itibariyle %1,25 01.01.2006 itibariyle %1,25 olmak üzere) devretmeyi kabul etmifltir. ‹lk y›l için verilmesi öngörülen ve USAfi ödenmifl sermayesinin%10’luk k›sm›na tekabül eden beheri 1000 TL’den 570 milyon adet, 570 milyar TL nominal de¤erli B grubu hisse 01.04.2002 tarihinde Ortakl›¤›m›zadevir ve temlik edilerek, fiziki senetler 21.06.2002 tarihinde Ortakl›¤›m›za teslim edilmifl olup, 31.12.2002 itibariyle Ortakl›¤›m›z›n USAfi’›n ödenmiflsermayesinde ifltirak pay› %10 olarak gerçekleflmifltir.

2002 • 31

Ortakl›¤›m›z›n 2002 y›l› faaliyetlerinden elde etti¤i 2.392.179.802.771.160 TL gelirin 2.145.798.051.120.690 TL’lik k›sm›n› döviz ve dövize ikame edilebilirgelir teflkil etmektedir.

Ortakl›¤›m›z›n 2002 y›l› dövizli harcamalar› ise 1.313.954.721.717.860 TL’dir.

Sonuç olarak Ortakl›¤›m›z›n Türk ekonomisine net döviz katk›s› 831.843.329.402.823 TL karfl›l›¤› 435.557.495 ABD dolar› döviz ve dövize ikame edilebilirgelir olmufltur.

Y›llar itibariyle bu de¤erler TL ve ortalama kurdan çevrilmifl ABD dolar› de¤erleri afla¤›daki tablolarda gösterilmifltir.

TÜRK L‹RASI (Milyon)

YILLAR GEL‹R G‹DER FARK

1998 302.574.563,8 193.655.718,1 108.918.845,7 1999 473.154.508,7 354.239.739,1 118.914.769,6 2000 845.926.701,6 600.427.870,9 245.498.830,7 2001 1.647.000.951,9 1.265.809.494,8 381.191.457,1 2002 2.145.798.051,1 1.313.954.721,7 831.843.329,4

ABD DOLARI (Milyon)

YILLAR GEL‹R G‹DER FARK

1998 1.156,4 728,4 428,0 1999 1.133,4 831,7 301,7 2000 1.356,3 949,5 406,8 2001 1344,6 1025,4 319,22002 1297,4 861,9 435,5

Ortakl›¤›m›z, ‹stanbul Ticaret Odas›’n›n en fazla döviz geliri sa¤layan kurulufllar› teflvik amac›yla düzenledi¤i "Baflar›l› ‹hracatç›lar Ödülü" s›ralamas›nda1994 y›l›ndan bu yana her y›l alt›n plaket alma baflar›s›n› sürdürmüfltür.

2002 y›l› döviz girdisi 857.798.029,54 ABD dolar› olarak gerçekleflmifltir.

Ortakl›¤›m›z›n 1994 y›l›ndan bu yana döviz girdi rakamlar› afla¤›daki gibidir:

DÖV‹Z G‹RD‹S‹ÖDÜL YILI YIL / ABD DOLARI SIRALAMA ÖDÜL

1995 1994 / 675.790.753 1. ALTIN PLAKET1996 1995 / 706.937.927 1. ALTIN PLAKET1997 1996 / 816.097.499 1. ALTIN PLAKET1998 1997 / 820.049.961 1. ALTIN PLAKET1999 1998 / 806.132.022,15 1. ALTIN PLAKET2000 1999 / 974.997.975,50 1. ALTIN PLAKET2001 2000 / 937.813.179,11 1. ALTIN PLAKET2002 2001 / 901.124.924,63 1. ALTIN PLAKET

DÖV‹Z VE DÖV‹ZE ENDEKSL‹ GEL‹R VE G‹DERLER

DÖV‹Z ve DÖV‹ZE ENDEKSL‹ GEL‹R ve G‹DERLER (M‹LYON ABD DOLARI)

0

1,400

1,200

1,000

800

600

400

200

1998

Gelir

Gider

Fark

1999 2000 2001 2002


01/00 MAL‹ DURUM 2001 2002 De¤iflim %

GEL‹RLERBilet Geliri 1.367.857.533.205.020 1.711.743.688.200.690 25,1Fazla Bagaj Geliri 12.504.666.577.487 13.529.606.328.524 8,2Posta Geliri 5.025.725.456.276 8.679.421.170.227 72,7Kargo Geliri 160.118.818.895.006 225.513.197.598.246 40,8Özel Kira Geliri 20.237.057.048.493 37.479.129.392.963 85,2Hac Geliri 47.331.738.437.982 39.800.658.955.513 (15,9)‹flletme ‹çi Di¤er Gelir 52.160.686.493.232 134.873.731.005.660 158,6Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gelir 159.125.631.171.066 196.467.307.397.581 23,5Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar 111.054.386.860.137 24.093.062.721.756 (78,3)TOPLAM GEL‹R 1.935.416.244.144.700 2.392.179.802.771.160 23.6

G‹DERLERDirekt ‹flletme Giderleri 545.603.530.770.351 620.190.679.331.082 13,7Yolcu Servis Giderleri 92.487.703.499.255 130.058.123.790.113 40,6Direkt Bak›m Giderleri 151.254.380.990.576 196.046.701.004.643 29,6Genel ‹mal Giderleri 653.394.028.093.310 712.471.320.147.021 9,0Pazarlama, Sat›fl, Da¤›t›m Giderleri 278.681.074.494.944 365.550.180.726.589 31,2Genel ‹dari Giderler 115.815.786.410.348 128.095.531.334.836 10,6Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Giderler 31.845.837.972.251 131.755.069.619.678 313,7Finansman Giderleri 21.417.159.086.256 249.207.754.588 (98,8)Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar 24.973.438.667.991 7.961.280.921.765 (68,1)TOPLAM G‹DER 1.915.472.939.985.280 2.292.378.094.630.310 19,7

KAR-ZARAR 19.943.304.159.416 99.801.708.140.846 400,4VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER - (32.398.092.373.228) -

NET KAR-ZARAR 19.943.304.159.416 67.403.615.767.618 238,0

TRAF‹KArzedilen Koltuk-Km 24.889.653.667 24.071.004.377 (3,3)Ücretli Yolcu-Km 15.679.266.179 16.593.898.265 5,8Ücretli Yolcu Say›s› 10.277.423 10.382.909 1,0Tafl›nan Kargo Ton 104.778 118.587 13,2Yolcu Utilizasyonu (%) 63 69 9,5Uçufl Saati 253.871 242.506 (4,5)Konma Say›s› 109.028 102.607 (5,9)Uçulan Km. 143.616.679 138.056.860 (3,9)Tafl›nan Posta Ton 4.648 5.999 29,1

TOPLAM SEFERLERDE ORTALAMALAR (YOLCU UÇAKLARI)Uçak Bafl›na Ortalama Ücretli Yolcu Say›s› 151.139 152.690 1,0Uçak Bafl›na Ortalama Günlük Uçufl Süresi 10:11 10:06 (0,8)Uçak Bafl›na Toplam Personel Say›s› 165 168 1,6Sefer Bafl›na Tafl›nan Yolcu Say›s› 94 101 7,3Toplam Personel Bafl›na Yolcu Say›s› 914 924 1,0Ortalama H›z (Km/Saat) 566 569 0,6Ortalama Menzil (Km) 1.317 1.345 2,1

2001-2002 YILI KARfiILAfiTIRMALI GENEL TABLO

2002 • 33

AKT‹F

I. DÖNEN VARLIKLAR 31.12.2002 31.12.2001

A. Haz›r De¤erler1- Kasa 122.462.322.767 80.579.424.293 2- Al›nan Çekler 275.918.894.542 635.957.887.877 3- Bankalar 369.296.045.220.668 100.934.391.328.883 4- Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (820.950.751.825) (2.646.945.096.891)5- Yoldaki Paralar - - 6- Di¤er Haz›r De¤erler 4.022.306.901.319 5.736.449.120.990

TOPLAM (A) 372.895.782.587.471 104.740.432.665.152

B. Menkul K›ymetler1- Hisse Senetleri 11.910.721.910.775 13.015.050.421.115 2- Öz.K.Sen. Bono - - 3- Kamu Kesimi Tah. Sen. ve Bono 3.850.000.000.000 4- Di¤er Menkul K›ymetler - - 5- Menkul K›y. De¤. Düfl. Kar. (-) - -

TOPLAM (B) 15.760.721.910.775 13.015.050.421.115

C. Ticari Alacaklar1- Al›c›lar 126.211.534.273.369 89.225.343.082.366 2- Alacak Senetleri - - 3- Alacak Senetleri Reeskontu (-) - - 4- Verilen Depozito ve Teminatlar - 287.913.400 5- fiüpheli Ticari Alacaklar 11.723.564.796.552 5.720.626.205.499 6- fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) (11.723.564.796.552) (5.720.626.205.499)

TOPLAM (C) 126.211.534.273.369 89.225.630.995.766

D. Di¤er Alacaklar1- Ortaklardan Alacaklar 10.000.000.000.000 - 2- ‹fltiraklerden Alacaklar - - 3- Ba¤l› Ortaklardan Alacaklar 108.141.434.424 27.487.324.101 4- Personelden Alacaklar 1.902.301.294.268 58.601.214.603 5- Di¤er Çeflitli Alacaklar 32.681.740.136.189 26.056.631.000.990 6- Di¤er Alacak Senetleri Reeskontu (-) - - 7- fiüpheli Di¤er Alacaklar 533.394.893 533.394.893 8- fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl›l›¤› (525.804.162) (525.804.162)

TOPLAM (D) 44.692.190.455.613 26.142.727.130.425

E. Stoklar1- ‹lk Madde ve Malzeme 94.664.772.659.293 67.841.075.451.102 2- Yar› Mamuller - - 3- Mamuller - - 4- Ticari Mallar - - 5- ‹flletme D›fl› Stoklar 652.554.768.178 178.042.631.253 6- Di¤er Stoklar - - 7- Stok De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) - - 8- Verilen Siparifl Avanslar› 310.580.430.767 883.975.382.834

TOPLAM (E) 95.627.907.858.238 68.903.093.465.188

F. Gelecek Aylara Ait Gid. ve Gel. Tah.1- Gelecek Aylara Ait Giderler 20.114.788.359.036 19.525.165.423.602 2- Gelir Tahakkuklar› 9.078.040.962.783 6.749.717.575.904

TOPLAM (F) 29.192.829.321.819 26.274.882.999.506

G. Di¤er Dönen Varl›klar1- Devreden KDV 31.174.730.810 - 2- ‹ndirilecek KDV 57.660.053.093 37.694.000.474 3- Di¤er KDV - - 4- Peflin Ödenen Vergiler ve Fonlar - 486.469.389.436 5- ‹fl Avanslar› 314.919.763.426 52.366.102.939 6- Personel Avanslar› 278.423.561.199 246.815.447.537 7- Say›m ve Tesellüm Noksanlar› - - 8- Di¤er Çeflitli Dönen Varl›klar 4.120.011.925 944.643.865 9- Di¤er Dönen Varl›klar Karfl›l›¤› (-) - -

TOPLAM (G) 686.298.120.453 824.289.584.251

DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 685.067.264.527.742 329.126.107.261.403

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.ÖZET B‹LANÇOSU (TEK DÜZENE GÖRE)


II. DURAN VARLIKLAR 31.12.2002 31.12.2001

A. Ticari Alacaklar1- Al›c›lar - - 2- Alacak Senetleri - - 3- Alacak Senetleri Reeskontu (-) - - 4- Verilen Depozito ve Teminatlar 17.866.908.315.575 17.138.897.552.858 5- fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) - -

TOPLAM (A) 17.866.908.315.575 17.138.897.552.858

B. Di¤er Alacaklar1- Ortaklardan Alacaklar - - 2- ‹fltiraklerden Alacaklar - - 3- Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar - - 4- Personelden Alacaklar - - 5- Di¤er Çeflitli Alacaklar 934.279.137.099 778.668.988.135 6- Di¤er Alacak Senetleri Reeskontu (-) - - 7- fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) - -

TOPLAM (B) 934.279.137.099 778.668.988.135

C. Mali Duran Varl›klar1- Ba¤l› Menkul K›ymetler 6.000.000.000 3.000.000.000 2- Ba¤l› Menkul K›y. De¤. Düfl. Kar. - - 3- ‹fltirakler 9.547.500.000.000 12.264.000.000 4- ‹fltiraklere Sermaye Taahhütü (-) - - 5- ‹fltirakler Sermaye Paylar› D. Düfl. Kar. - - 6- Ba¤l› Ortakl›klar 24.254.016.480 24.254.016.480 7- Ba¤l› Ortakl›klara Ser. Taah. (-) (6.000.000.000) (6.000.000.000)8- Ba¤l› Ortakl›klara Ser. Pay. De¤. Düfl. Kar. (-) - - 9- Di¤er Mali Duran Varl›klar 534.778.236.465 534.778.236.465

10- Di¤er Mali Duran Var. De¤. Düfl. Kar (-) - - TOPLAM (C) 10.106.532.252.945 568.296.252.945

D. Maddi Duran Varl›klar1- Arazi ve Arsalar 867.362 867.362 2- Yeralt› ve Yerüstü Düzenleri - 3- Binalar 51.140.045.815.529 31.318.280.901.155 4- Tesis, Makine ve Cihazlar 248.248.469.348.778 152.965.684.137.130 5- Tafl›tlar 333.709.481.769.080 293.586.962.481.542 6- Demirbafllar 6.755.904.519.214 4.738.409.794.661 7- Di¤er Maddi Duran Varl›klar 384.867.532.118 258.210.824.487 8- Birikmifl Amortismanlar (476.498.409.225.223) (332.869.429.798.780)9- Yap›lmakta Olan Yat›r›mlar 1.021.131.617.403 8.453.224.413.404

10- Verilen Avanslar 85.819.664.607.116 75.373.318.284.842 TOPLAM (D) 250.581.156.851.381 233.824.661.905.803

E. Maddi Olmayan Duran Varl›klar1- Haklar 7.642.127.830.163 5.144.247.511.579 2- fierefiye - - 3- Kurulufl ve Örgütlenme Gideri - - 4- Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri - - 5- Özel Maliyetler 1.384.820.232.575 1.304.863.584.125 6- Di¤er Maddi Olmayanlar Duran Varl›klar - - 7- Birikmifl Amortismanlar (-) (5.283.230.419.644) (3.606.675.392.034)8- Verilen Avanslar - -

TOPLAM (E) 3.743.717.643.094 2.842.435.703.670

F- Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar 1- Arama Giderleri - - 2- Haz›rl›k ve Gelifltirme Giderleri - - 3- Di¤er Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar 4.720.147.880.167 2.835.776.551.364 4- Birikmifl Tükenme Paylar› (-) (3.546.646.157.726) (1.594.432.914.062)5- Verilen Avanslar - -

TOPLAM (F) 1.173.501.722.440 1.241.343.637.301

G. Gelecek Y›llara Ait Gid. ve Gel. Tah.1- Gelecek Y›llara Ait Giderler 19.748.848.816.772 19.899.863.331.078 2- Gelir Tahakkuklar› - -

TOPLAM (G) 19.748.848.816.772 19.899.863.331.078

H. Di¤er Duran Varl›klar1- Gelecek Y›llarda ‹ndirilecek KDV - - 2- Di¤er KDV - - 3- Elden Ç›kar›lacak Stoklar ve MDV'ler 77.641.623.780 62.676.494.494 4- Di¤er Çeflitli Duran Varl›klar 33.653.339 -

TOPLAM (H) 77.675.277.120 62.676.494.494

DURAN VARLIKLAR TOPLAMI 304.232.620.016.428 276.356.843.866.285 AKT‹F (VARLIKLAR) TOPLAMI 989.299.884.544.170 605.482.951.127.688 NAZIM HESAPLAR 7.511.673.045.136.001 3.831.524.163.289.300

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.ÖZET B‹LANÇOSU (TEK DÜZENE GÖRE) / devam

2002 • 35


PAS‹F

I. KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR 31.12.2002 31.12.2001

A. Mali Borçlar1- Banka Kredileri - - 2- Uzun Vadeli Kredi Anapara Tak. ve Faizleri 739.393.936.328 550.425.607.920 3- Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri - - 4- Ç›kar›lm›fl Bono ve Senetler - - 5- Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler - - 6- Menkul K›ymetler ‹hraç Fark› (-) - - 7- Di¤er Mali Borçlar - -

TOPLAM (A) 739.393.936.328 550.425.607.920

B. Ticari Borçlar1- Sat›c›lar 160.717.518.280.700 174.367.526.605.762 2- Borç Senetleri - - 3- Borç Senetleri Reeskontu (-) - - 4- Al›nan Depozito ve Teminatlar 5.480.025.190.907 9.141.225.142.745 5- Di¤er Ticari Borçlar 92.406.175.114 101.430.065.421

TOPLAM (B) 166.289.949.646.721 183.610.181.813.928

C. Di¤er Borçlar1- Ortaklara Borçlar - - 2- ‹fltiraklere Borçlar - - 3- Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar - - 4- Personele Borçlar 214.369.812.576 385.671.726.509 5- Di¤er Çeflitli Borçlar 18.863.076.284.471 651.143.809.545 6- Di¤er Borç Senetleri Reeskontu (-) - -

TOPLAM (C) 19.077.446.097.047 1.036.815.536.054

D. Al›nan Avanslar 32.490.077.908.366 164.948.468.250TOPLAM (D) 32.490.077.908.366 164.948.468.250

E. Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler1- Ödenecek Vergi ve Fonlar 19.565.598.937.002 15.507.965.287.503 2- Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri 7.771.365.095.975 5.500.503.524.146 3- Vadesi Geçmifl Ertelenmifl Vergi ve Di¤er Yük. - - 4- Di¤er Yükümlülükler 98.937.735.847 100.402.651.325

TOPLAM (E) 27.435.901.768.825 21.108.871.462.974

F. Borç ve Gider Karfl›l›klar›1- Dönem Kar› Ver. ve Di¤. Yas. Yük. Kar. 32.398.092.373.228 - 2- Dönem Kar›n›n Pefl. Öd. Ver. ve Di¤. Kar. (-) (40.930.793.461.329) - 3- K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 21.518.321.400.000 14.923.607.180.000 4- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› 503.785.898.220 443.703.340.740

TOPLAM (F) 13.489.406.210.118 15.367.310.520.740

G. Gelecek Aylara Ait Gel. ve Gid. Tah.1- Gelecek Aylara Ait Gelirler 133.017.883.192.473 2.275.789.815.736 2- Gider Tahakkuklar› 120.832.283.263.146 122.277.307.534.883

TOPLAM (G) 253.850.166.455.620 124.553.097.350.619

H. K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar1- Hesaplanan KDV 157.438.970 6.507.873.543 2- Di¤er KDV - - 3- Say›m ve Tesellüm Fazlalar› - - 4- Di¤er Çeflitli Yabanc› Kaynaklar - -

TOPLAM (H) 157.438.970 6.507.873.543

KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI 513.372.499.461.999 346.398.158.634.028



II. UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR 31.12.2002 31.12.2001

A. Mali Borçlar

1- Banka Kredileri - 550.425.607.920

2- Ç›kar›lm›fl Tahviller - -

3- Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler - -

4- Menkul K›ymetler ‹hraç Fark› (-) - -

5- Di¤er Mali Borçlar - -

TOPLAM (A) - 550.425.607.920

B. Ticari Borçlar

1- Sat›c›lar - -

2- Borç Senetleri - -

3- Borç Senetleri Reeskontu (-) - -

4- Al›nan Depozito ve Teminatlar 10.710.841.119.562 -

5- Di¤er Ticari Borçlar - -

TOPLAM (B) 10.710.841.119.562 -

C. Di¤er Borçlar

1- Ortaklara Borçlar - -

2- ‹fltiraklere Borçlar - -

3- Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar - -

4- Di¤er Çeflitli Borçlar - 94.547.630.894

5- Di¤er Borç Senetleri Reeskontu (-) - -

6- Kamuya Olan Ertelenmifl veya Tak. Ba¤. Borç. 59.999.093.696 94.180.098.092

TOPLAM (C) 59.999.093.696 188.727.728.986

D. Al›nan Avanslar - -

TOPLAM (D) - -

E. Borç ve Gider Karfl›l›klar›

1- K›dem Tazminat› Karfl›l›klar› 97.021.226.031.701 69.949.154.294.435

2- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› 2.136.185.999.211 1.111.298.334.330

TOPLAM (E) 99.157.412.030.912 71.060.452.628.765

F. Gelecek Y›llara Ait Gel. ve Gid. Tah.

1- Gelecek Y›llara Ait Gelirler - -

2- Gider Tahakkuklar› - -

TOPLAM (F) - -

G. Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar

1- Gel. Y›l. Ait Ertelenen ve Terkin Edilen KDV - -

2- Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar - -

TOPLAM (G) - -

UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI 109.928.252.244.170 71.799.605.965.671

2002 • 37


III. ÖZKAYNAKLAR 31.12.2002 31.12.2001

A. Ödenmifl Sermaye1- Sermaye 500.000.000.000.000 500.000.000.000.000 2- Ödenmemifl Sermaye (325.000.000.000.000) (325.000.000.000.000)

TOPLAM (A) 175.000.000.000.000 175.000.000.000.000

B. Sermaye Yedekleri1- Hisse Senedi ‹hraç Primleri 181.185.157.700 181.185.157.700 2- Hisse Senedi ‹ptal Karlar› - - 3- MDV Yeniden De¤erleme Art›fllar› 145.037.848.805.347 100.426.613.927.961 4- ‹fltirakler Yeniden De¤. Art›fllar› 3.868.043.228 1.066.417.502 5- Di¤er Sermaye Yedekleri 32.089.172.373.348 -

TOPLAM (B) 177.312.074.379.623 100.608.865.503.163

C. Kar Yedekleri1- Yasal Yedekler 417.010.819.428 417.010.819.429 2- Statü Yedekleri - - 3- Ola¤anüstü Yedekler 7.806.888.830.769 7.806.888.830.770 4- Di¤er Kar Yedekleri 8.566.017 8.566.017 5- Özel Fonlar 49.665.002.078.513 15.057.880.412.581

TOPLAM (C) 57.888.910.294.729 23.281.788.628.797

D. Geçmifl Y›llar Karlar› - - TOPLAM (D) - -

E. Geçmifl Y›llar Zararlar› (-) (111.605.467.603.971) (131.548.771.763.386)TOPLAM (E) (111.605.467.603.971) (131.548.771.763.386)

F. Dönem Net Kar› Veya Zarar› 67.403.615.767.618 19.943.304.159.416 TOPLAM (F) 67.403.615.767.618 19.943.304.159.416

ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI 365.999.132.838.000 187.285.186.527.989 PAS‹F (KAYNAKLAR) TOPLAMI 989.299.884.544.170 605.482.951.127.688 NAZIM HESAPLAR 7.511.673.045.136.001 3.831.524.163.289.300


TÜRK HAVA YOLLARI A.O.ÖZET GEL‹R TABLOSU (TEK DÜZENE GÖRE)

01.01.2002-31.12.2002 01.01.2001-31.12.2001

A. Brüt Sat›fllar1- Yurtiçi Sat›fllar 882.183.685.518.218 645.832.083.218.640 2- Yurtd›fl› Sat›fllar 1.370.477.676.870.370 1.036.925.472.047.386 3- Di¤er Gelirler 134.873.731.005.659 52.160.686.493.232

TOPLAM (A) 2.387.535.093.394.249 1.734.918.241.759.258

B. Sat›fl ‹ndirimleri (-)1- Sat›fltan ‹adeler (72.375.994.551.776) (61.430.824.585.829)2- Sat›fl Iskontolar› - -3- Di¤er ‹ndirimler (143.539.666.190.645) (8.251.191.059.932)

TOPLAM (B) (215.915.660.742.421) (69.682.015.645.761)

C. Net Sat›fllar (A-B) 2.171.619.432.651.827 1.665.236.226.113.497

D. Sat›fllar›n Maliyeti (-)1- Sat›lan Mamuller Maliyeti - - 2- Sat›lan Ticari Mallar Maliyeti - - 3- Sat›lan Hizmet Maliyeti (1.658.766.824.272.860) (1.442.739.643.353.493) 4- Di¤er Sat›fllar›n Maliyeti - -

TOPLAM (D) (1.658.766.824.272.860) (1.442.739.643.353.493)

BRÜT SATIfi KARI VEYA ZARARI 512.852.608.378.966 222.496.582.760.004

E. Faaliyet Giderleri (-)1- Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri - - 2- Pazarlama, Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri (365.550.180.726.590) (278.681.074.494.945)3- Genel Yönetim Giderleri (128.095.531.334.837) (115.815.786.410.348)

TOPLAM (E) (493.645.712.061.426) (394.496.860.905.293)

FAAL‹YET KARI VEYA ZARARI 19.206.896.317.540 (172.000.278.145.289)

F. Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gel. ve Karlar1- ‹fltiraklerden Temettü Gelirleri 248.314.860.437 25.105.698.102 2- Ba¤l› Ortakl›klardan Temettü Gelirleri - - 3- Faiz Gelirleri 23.339.916.309.932 7.963.409.214.784 4- Komisyon Gelirleri 2.534.320.577.145 219.583.641.669 5- Konusu Kalmayan Karfl›l›klar 729.476.055.453 326.797.101.831 6- Menkul K›ymet Sat›fl Kar› - 13.017.468.097.367 7- Kambiyo Karlar› 166.334.496.629.549 125.108.413.957.607 8- Reeskont Faiz Gelirleri - - 9- Faaliyet ‹le ‹lgili Di¤er Gelir ve Karlar› 3.280.782.965.063 12.464.853.459.708

TOPLAM (F) 196.467.307.397.581 159.125.631.171.066

G. Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gider ve Zararlar (-)1- Gelir Ort. Sen. Faiz Gideri - - 2- Komisyon Giderleri - - 3- Karfl›l›k Giderleri (6.764.097.113.165) (3.373.210.284.873)4- Menkul K›ymet Sat›fl Zararlar› - - 5- Kambiyo Zararlar› (124.104.581.319.464) (27.960.931.132.065)6- Reeskont Faiz Giderleri - - 7- Di¤er Giderler ve Zararlar (886.391.187.047) (511.696.555.313)

TOPLAM (G) (131.755.069.619.678) (31.845.837.972.251)

H. Finansman Giderleri (-)1- K›sa Vadeli Borçlanma Giderleri (33.869.003.664) (19.237.319.494.104)2- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (215.338.750.925) (2.179.839.592.152)

TOPLAM (H) (249.207.754.588) (21.417.159.086.256)

OLA⁄AN KAR VEYA ZARAR 83.669.926.340.855 (66.137.644.032.730)

I. Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar1- Önceki Dönem Gelir ve Karlar 6.942.563.227.526 5.541.258.519.424 2- Di¤er Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar 17.150.499.494.229 105.513.128.340.713

TOPLAM (I) 24.093.062.721.756 111.054.386.860.137

J. Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar1- Çal›flmayan K›s›m Gider ve Zararlar› (2.427.221.575.405) (1.626.370.903.107)2- Önceki Dönem Gider ve Zararlar› (2.394.250.808.696) (9.739.014.086.929)3- Di¤er Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar (3.139.808.537.665) (13.608.053.677.955)

TOPLAM (J) (7.961.280.921.765) (24.973.438.667.991)

DÖNEM KARI VEYA ZARARI 99.801.708.140.846 19.943.304.159.416

K. Dönem Kar› Vergi ve Di¤er Yasal Yüküm. (32.398.092.373.228) -

DÖNEM NET KARI / ZARARI 67.403.615.767.618 19.943.304.159.416

2002 • 39

2002 2001 AÇIKLAMAL‹K‹D‹TE ORANLARI CAR‹ ORAN (DÖNEN VARLIK/K.V. BORÇ) 1,33 0,95 ‹DEAL‹=M‹N 1.5AS‹T-TEST ORANI ((DÖN. VARL.-STOK-D‹⁄ER DÖNEN VARL.)/K.V. BORÇ) 1,15 0,75 ‹DEAL‹=M‹N 0.80NAK‹T ORANI ((HAZIR DE⁄.+MEN.KIYMET)/K.V. BORÇ) 0,76 0,34 ‹DEAL‹= 0.20

F‹NANSAL YAPI ORANLARI ÖZKAYNAK/TOPLAM AKT‹F ORANI 0,37 0,31 KRED‹ VEREN AÇISINDAN ‹DEAL‹=1ÖZKAYNAK/TOPLAM BORÇ ORANI 0,59 0,45 ‹DEAL‹=M‹N 1.00NET ‹fiLETME SERMAYES‹(DÖNEN VARLIK-KISA VADEL‹ BORÇ) (Milyon TL) 171.694.765 (17.272.051)

KALDIRAÇ ORANLARIKALDIRAÇ ORANI (TOPLAM BORÇ/TOPLAM AKT‹F) 0,63 0,69 ‹DEAL‹=MAX 0.50TOPLAM BORÇ/ÖZKAYNAK 1,70 2,23 ‹DEAL‹=MAX 2.00FA‹Z ÖDEME GÜCÜ ((VERG‹ ÖNCES‹ KAR+F‹N. G‹D.)/F‹NANSMAN G‹DER‹) 401,48 1,93 ‹DEAL‹=M‹N 4.00

DEV‹R HIZLARI (GÜN) ALACAK DEV‹R HIZI=((KISA VADEL‹ ALACAKLAR*365)/NET SATIfiLAR) 20 20BORÇ DEV‹R HIZI=((T‹CAR‹ BORÇ*365)/SATIfi MAL‹YET‹) 36 46

DUPONT MODELI 2002 ARALIK 2001 ARALIK NET KAR MARJI (NET KAR/NET SATIfi) 0,03 0,01* AKT‹F DEV‹R HIZI (NET SATIfi/AKT‹F TOPLAMI) 2,20 2,75=AKT‹F KARLILIK ORANI 0,07 0,03ÖZKAYNAK KARLILIK ORANI 0,18 0,10

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.F‹NANSAL ANAL‹Z ORANLARI


B‹LANÇO KALEMLER‹ 31.12.2001 31.12.2002 B‹LANÇO KALEMLER‹ 31.12.2001 31.12.2002 AKT‹F PAS‹F

DÖNEN VARLIKLAR KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR Haz›r De¤erler %100 %356 Mali Borçlar %100 %134Menkul K›ymetler %100 %121 Ticari Borçlar %100 %91Ticari Alacaklar (Net) %100 %141 Di¤er Borçlar %100 %1840Stoklar %100 %139 Al›nan Avanslar %100 %19697Gelecek Aylara Ait Gid. ve Gel. Tah. %100 %111 Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler %100 %130Di¤er Dönen Varl›klar %100 %83 Borç ve Gider Karfl›l›klar› %100 %88Di¤er Alacaklar %100 %171 Gelecek Aylara Ait Gid. ve Gel. Tah. %100 %204Dönen Varl›klar Toplam› %100 %208 K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar %100 %2

K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar Toplam› %100 %148DURAN VARLIKLARTicari Alacaklar %100 %104 UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR Di¤er Alacaklar %100 %171 Mali Borçlar %100 %0Mali Duran Varl›klar %100 %1778 Ticari Borçlar %100 (*)Maddi Duran Varl›klar %100 %107 Di¤er Borçlar %100 %32Maddi Olmayan Duran Varl›klar %100 %132 Al›nan Avanslar %100 %0Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar %100 %95 Borç ve Gider Karfl›l›klar› %100 %140Gelecek Y›llara Ait Gid. ve Gel. Tah. %100 %99 Gelecek Y›llara Ait Gid. ve Gel. Tah. %100 %0Di¤er Duran Varl›klar %100 %124 Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar %100 %0Duran Varl›klar Toplam› %100 %110 Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar Toplam› %100 %153

ÖZKAYNAKLAR Ödenmifl Sermaye %100 %100Sermaye Yedekleri %100 %176Kar Yedekleri %100 %249Geçmifl Y›llar Karlar› %100 %0Geçmifl Y›llar Zararlar› %100 %85Dönem Net Kar› veya Zarar› %100 %338

Özkaynaklar Toplam› %100 %195

AKT‹F TOPLAMI %100 %163 PAS‹F TOPLAMI %100 %163

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.E⁄‹L‹M YÜZDELER‹NE GÖRE 2001 VE 2002 YILLARI GEL‹R TABLOLARI

01.01.2001- 01.01.2002- GEL‹R TABLOSU KALEMLER‹ (M‹LYON TL) 31.12.2001 31.12.2002

A- BRÜT SATIfiLAR %100 %138B- SATIfi ‹ND‹R‹MLER‹ (-) %100 %310C- NET SATIfiLAR (A - B) %100 %130D- SATIfiLARIN MAL‹YET‹ (-) %100 %115BRÜT SATIfi KARI VEYA ZARARI (C - D) %100 %230E- FAAL‹YET G‹DERLER‹ (-) %100 %125FAAL‹YET KARI VEYA ZARARI (C - D - E) %100 %(11)F- D‹⁄ER FAAL. OLA⁄AN GEL‹R VE KARLAR %100 %123G- D‹⁄ER FAAL‹YET. OLA⁄AN G‹DER VE ZARARLAR (-) %100 %414H- F‹NANSMAN G‹DERLER‹ (-) %100 %1OLA⁄AN KAR VEYA ZARAR %100 %(127)I- OLA⁄AN DIfiI GEL‹R VE KARLAR %100 %22J- OLA⁄AN DIfiI G‹DER VE ZARARLAR (-) %100 %32DÖNEM KARI VEYA ZARARI %100 %5K- DÖNEM KARI VE D‹⁄. YAS. YÜK. KAR. (-) - (*)DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI %100 %338

(*) ‹lgili hesaplar›n 2001 y›l›nda bakiyesi olmay›p, 2002 y›l›nda bakiye vermektedir.

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.E⁄‹L‹M YÜZDELER‹NE GÖRE 2001 ve 2002 YILLARI B‹LANÇOLARI

2002 • 41

Ba¤›ms›z Denetim Raporlar›

- Sermaye Piyasas› Kurulu Seri XI Tebli¤i’ne göre Düzenlenen Ba¤›ms›z Denetim Raporu Sayfa 43

- Uluslararas› Muhasebe Standartlar›’na göre Düzenlenen Ba¤›ms›z Denetim Raporu Sayfa 65


TÜRK HAVA YOLLARI ANON‹M ORTAKLI⁄I1 OCAK 2002-31 ARALIK 2002 DÖNEM‹NE A‹T

BA⁄IMSIZ DENET‹M RAPORU

1. Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›’n›n ("Ortakl›k") 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle düzenlenmifl bilançosunu ve bu tarihte sona eren y›la ait gelirtablosunu incelemifl bulunuyoruz. ‹ncelememiz genel kabul görmüfl denetleme ilke, esas ve standartlar›na uygun olarak yap›lm›fl ve dolay›s›yla hesapve ifllemler ile ilgili olarak muhasebe kay›tlar›n›n kontrolü ile gerekli gördü¤ümüz di¤er denetleme yöntem ve tekniklerini içermifltir.

2. 1 Ocak 2001 - 31 Aral›k 2001 dönemine ait ba¤›ms›z denetim raporumuzda, Ortakl›¤›n finansal tablolar›nda, yolcu ve kargo bedellerini bilet sat›fl›gerçekleflti¤inde gelir olarak, tafl›ma hizmetinin maliyetini ise uçufl hizmetini ifa etti¤inde gider olarak kaydetti¤ini ve Ortakl›¤›n, gelirlerini tafl›mahizmetini gerçeklefltirdi¤inde (uçufl bazl›) kay›t edebilmek için gerekli sistem çal›flmalar›na devam etti¤ini, ancak 25 Mart 2002 tarihli denetimraporumuz tarihi itibariyle bu çal›flmalar sonuçlanmad›¤›ndan uçufl geliri tutar›n›n kesin olarak saptanamad›¤›n› belirtmifltik. Not 11a’da detayl› olarakbelirtildi¤i gibi Ortakl›k dünyadaki pek çok havayolunun uygulad›¤› flekilde ve Genel Kabul Görmüfl Muhasebe ‹lkelerinden dönemsellik ilkesine uygunolarak 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle gerekli bilgi ifllem altyap› sistemleri tamamlayarak yolcu ve kargo tafl›ma gelirlerinin, tafl›ma hizmetitamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmesi uygulamas›na geçmifltir. E¤er Ortakl›k bu uygulamaya 31 Aral›k 2001 tarihi itibariyle geçmiflolsayd› 31 Aral›k 2002 tarihinde biten y›la ait vergi öncesi dönem kar› tahmini olarak 39.972.081 Milyon TL daha yüksek olacakt›.

3. Not 11’de aç›kland›¤› üzere 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›k tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler hakk›ndatahmini hesaplamalar sonucu 45.594.117 Milyon TL’yi gelir olarak kaydetmifltir. Not 33’te aç›kland›¤› üzere A tipi yer iflletme ruhsat›n›n iptali sonucu18.203.028 Milyon TL gelir olarak kaydedilmifltir. Ancak, Türk Vergi Mevzuat›’na göre bu kalemlerin gelir olarak kayda al›nmalar› 31 Aral›k 2002tarihinden sonraki dönemlerde gerçekleflece¤i için vergi karfl›l›¤› ayr›lmam›flt›r.

4. Ortakl›¤›n gelirlerinin ve giderlerinin ço¤u yabanc› para cinsinden ifllemlerden oluflmaktad›r. Yabanc› paraya ba¤l› bilet ücretleri Not 11’de detayl›olarak belirtildi¤i gibi acentelerin ve bürolar›n raporlama dönemlerine göre sat›fl geliri hesab›na kaydedilmektedir. Bilet sat›fl›ndan do¤an alacaklartahsil edildi¤inde oluflan kur fark› tutar›, kur fark› geliri hesab› yerine sat›fl hesab›na kaydedilmektedir. Üçüncü flah›slardan elde edilen yabanc› paracinsinden mal ve hizmet teslimleri ile ilgili ödeme esnas›nda oluflan kur fark› tutar› da, kur fark› gideri hesab› yerine sat›fllar›n maliyeti ve faaliyetgiderleri hesaplar›na kay›t edilmektedir. Ortakl›¤›n, 31 Aral›k 2002 tarihi itibari ile bu ifllemlerle ilgili brüt sat›fllar›na 32.975.292 Milyon TL, sat›fllar›nmaliyetine 50.233.712 Milyon TL ve faaliyet giderlerine 1.470.371 Milyon TL tutar›nda dahil etti¤i kur fark› geliri veya gideri mevcuttur.

5. Görüflümüze göre, söz konusu mali tablolar, yukar›da belirtilen ikinci, üçüncü ve dördüncü paragraflardaki hususlar›n etkisi d›fl›nda, Türk Hava Yollar›Anonim Ortakl›¤›’n›n 31 Aral›k 2002 tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu,mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarl› bir flekilde uygulanan Sermaye Piyasas› Kurulu taraf›ndan yay›mlanan genel kabul görmüfl muhasebeilkelerine uygun olarak do¤ru bir biçimde yans›tmaktad›r.

‹stanbul, 7 Mart 2003

DRT DENET‹M REV‹ZYON TASD‹KYEM‹NL‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K A.fi.

Member firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU

Zeki KurtçuSorumlu Ortak, Bafldenetçi

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(SERMAYE P‹YASASI KURULU SER‹ XI TEBL‹⁄‹’NE GÖRE DÜZENLENEN)

2002 • 43

Ba¤›ms›z Denetim’den GeçmiflAKT‹F 31.12.2002 31.12.2001I. DÖNEN VARLIKLAR 687.378.378 317.634.063

A. Haz›r De¤erler 367.529.598 100.720.040 1. Kasa 122.462 80.579 2. Bankalar 363.384.829 94.267.054 3. Di¤er Haz›r De¤erler 4.022.307 6.372.407

B. Menkul K›ymetler 9.772.675 12.449.548 1. Hisse Senetleri 11.910.722 13.015.051 2. Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonolar› - - 3. Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar› 3.850.000 - 4. Di¤er Menkul K›ymetler - - 5. Menkul K›ymetler De¤er Düflüklü¤ü Karfl. (-) (5.988.047) (565.503)

C. K›sa Vadeli Ticari Alacaklar 123.083.202 87.378.536 1. Al›c›lar 124.160.550 88.239.061 2. Alacak Senetleri - - 3. Verilen Depozito ve Teminatlar - 288 4. Di¤er K›sa Vadeli Ticari Alacaklar 21.485.859 14.660.181 5. Alacak Reeskontu (-) (1.077.349) (860.813)6. fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) (21.485.858) (14.660.181)

D. Di¤er K›sa Vadeli Alacaklar 28.788.169 26.441.909 1. Ortaklardan Alacaklar 10.240.960 - 2. ‹fltiraklerden Alacaklar - - 3. Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar 108.141 27.487 4. K›sa Vadeli Di¤er Alacaklar 18.439.594 26.414.947 5. Alacak Reeskontu (-) - - 6. fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) (526) (525)

E. Stoklar 91.823.796 67.655.463 1. ‹lk Madde ve Malzeme 87.142.847 60.826.868 2. Yar› Mamuller - - 3. Ara Mamuller - - 4. Mamuller - - 5. Emtia - - 6. Di¤er Stoklar 8.174.480 7.192.250 7. Stok De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) (3.804.111) (1.247.630)8. Verilen Siparifl Avanslar› 310.580 883.975

F. Di¤er Dönen Varl›klar 66.380.938 22.988.567

II. DURAN VARLIKLAR 331.522.604 276.356.845 A. Uzun Vadeli Ticari Alacaklar 17.866.908 17.138.898

1. Al›c›lar - - 2. Alacak Senetleri - - 3. Verilen Depozito ve Teminatlar 17.866.908 17.138.898 4. Di¤er Uzun Vadeli Ticari Alacaklar - - 5. Alacak Reeskontu (-) - - 6. fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) - -

B. Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar 29.886.223 778.669 1. Ortaklardan Alacaklar - - 2. ‹fltiraklerden Alacaklar - - 3. Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar - - 4. Uzun Vadeli Di¤er Alacaklar 29.886.223 778.669 5. Alacak Reeskontu (-) - - 6. fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-) - -

C. Finansal Duran Varl›klar 8.444.570 568.296 1. Ba¤l› Menkul K›ymetler 6.000 3.000 2. Ba¤l› Menkul K›y. De¤. Düfl. Karfl›l›¤› (-) - - 3. ‹fltirakler 9.547.500 12.264 4. ‹fltiraklere Sermaye Taahhütleri (-) - 5. ‹fltirakler De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-) (1.527.420) - 6. Ba¤l› Ortakl›klar 24.254 24.254 7. Ba¤l› Ortakl›klara Sermaye Taahhütleri (-) (6.000) (6.000)8. Ba¤l› Ortakl›klar De¤er Düflüklü¤ü Karfl. (-) - - 9. Di¤er Finansal Duran Varl›klar 400.236 534.778

D. Maddi Duran Varl›klar 250.581.159 233.824.662 1. Arazi ve Arsalar 1 1 2. Yerüstü ve Yeralt› Düzenleri - - 3. Binalar 51.140.046 31.318.281 4. Makine, Tesis ve Cihazlar 248.248.469 152.965.684 5. Tafl›t Araç ve Gereçleri 333.709.482 293.586.963 6. Döfleme ve Demirbafllar 6.755.905 4.738.410 7. Di¤er Maddi Duran Varl›klar 384.868 258.211 8. Birikmifl Amortismanlar (-) (476.498.409) (332.869.430)9. Yap›lmakta Olan Yat›r›mlar 1.021.132 8.453.224

10. Verilen Siparifl Avanslar› 85.819.665 75.373.318 E. Maddi Olmayan Duran Varl›klar 4.917.220 4.083.780

1. Kurulufl ve Teflkilatlanma Giderleri - - 2. Haklar 2.943.653 1.886.998 3. Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri - - 4. Di¤er Maddi Olmayan Duran Varl›klar 1.973.567 2.196.782 5. Verilen Avanslar - -

F. Di¤er Duran Varl›klar 19.826.524 19.962.540

A K T ‹ F T O P L A M I 1.018.900.982 593.990.908


AYRINTILI B‹LANÇO (Milyon TL)


Ba¤›ms›z Denetim’den GeçmiflPAS‹F 31.12.2002 31.12.2001I. KISA VADEL‹ BORÇLAR 504.005.483 340.096.672

A. Finansal Borçlar 742.960 567.017 1. Banka Kredileri - - 2. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri 742.960 567.017 3. Tahvil Anapara Taksitleri ve Faizleri - - 4. Ç›kar›lm›fl Bonolar ve Senetler - - 5. Di¤er Finansal Borçlar - -

B. Ticari Borçlar 189.141.716 226.195.687 1. Sat›c›lar 183.684.345 217.012.769 2. Borç Senetleri - - 3. Al›nan Depozito ve Teminatlar 5.457.371 9.182.918 4. Di¤er Ticari Borçlar - - 5. Borç Reeskontu (-) - -

C. Di¤er K›sa Vadeli Borçlar 58.805.471 30.306.618 1. Ortaklara Borçlar - - 2. ‹fltiraklere Borçlar - - 3. Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar - - 4. Ödenecek Giderler 14.212.404 8.533.514 5. Ödenecek Vergi, Harç ve Di¤er Kesintiler 27.438.647 21.117.216 6. Ertelenen ve Taksite Ba¤lanan Devlet Alacaklar› - - 7. K›sa Vadeli Di¤er Borçlar 18.890.462 655.888 8. Borç Reeskontu (-) (1.736.042) -

D. Al›nan Siparifl Avanslar› 32.639.780 165.049 E. Borç ve Gider Karfl›l›klar› 222.675.556 82.862.301

1. Vergi Karfl›l›klar› 32.398.092 - 2. Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› 190.277.464 82.862.301

II. UZUN VADEL‹ BORÇLAR 131.497.931 86.726.324 A. Finansal Borçlar - 553.080

1. Banka Kredileri - 553.080 2. Ç›kar›lm›fl Tahviller - - 3. Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler - - 4. Di¤er Finansal Borçlar - -

B. Ticari Borçlar 10.762.199 - 1. Sat›c›lar - - 2. Borç Senetleri - - 3. Al›nan Depozito ve Teminatlar 10.762.199 - 4. Di¤er Ticari Borçlar - - 5. Borç Reeskontu (-) - -

C. Di¤er Uzun Vadeli Borçlar 59.999 189.184 1. Ortaklara Borçlar - - 2. ‹fltiraklere Borçlar - - 3. Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar - - 4. Ertelenen ve Taksite Ba¤lanan Devlet Alacaklar› 59.999 94.180 5. Uzun Vadeli Di¤er Borçlar - 95.004 6. Borç Reeskontu (-) - -

D. Al›nan Siparifl Avanslar› - - E. Borç ve Gider Karfl›l›klar› 120.675.733 85.984.060

1. K›dem Tazminat› Karfl›l›klar› 118.539.547 84.872.762 2. Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› 2.136.186 1.111.298

III. ÖZ SERMAYE 383.397.568 167.167.912 A. Sermaye 175.000.000 175.000.000 B. Sermaye Taahhütleri (-) - - C. Emisyon Primi 181.185 181.185 D. Yeniden De¤erleme De¤er Art›fl› 145.041.717 100.427.680

1. Duran Varl›klardaki De¤er Art›fl› 145.037.849 100.426.614 2. ‹fltiraklerdeki De¤er Art›fl› 3.868 1.066 3. Borsa'da Oluflan De¤er Art›fl› - -

E. Yedekler 89.978.083 23.281.789 1. Yasal Yedekler 417.011 417.011 2. Statü Yedekleri - - 3. Özel Yedekler 49.665.011 15.057.889 4. Ola¤anüstü Yedek 7.806.889 7.806.889 5. Maliyet Art›fl Fonu 32.089.172 - 6. Serm. Eklenecek ‹flt. His. ve Gayr. Sat›fl Kazançlar› - - 7. Geçmifl Y›l Kar› - -

F. Net Dönem Kar› 104.919.324 8.127.303 G. Dönem Zarar› (-) - H. Geçmifl Y›llar Zararlar› (-) (131.722.741) (139.850.045)

1. ........... Y›l› Zarar› (131.722.741) (70.330.409)2. ........... Y›l› Zarar› - (69.519.636)

P A S ‹ F T O P L A M I 1.018.900.982 593.990.908


AYRINTILI B‹LANÇO (Milyon TL) / devam

2002 • 45

Ba¤›ms›z Denetim’den Geçmifl31.12.2002 31.12.2001

A. Brüt Sat›fllar 2.366.122.532 1.734.918.241 1. Yurtiçi Sat›fllar 846.212.555 645.832.083 2. Yurtd›fl› Sat›fllar 1.370.477.677 1.036.925.472 3. Di¤er Sat›fllar 149.432.300 52.160.686

B. Sat›fllardan ‹ndirimler (-) (110.610.862) (69.682.016)1. Sat›fltan ‹adeler (-) (72.375.995) (61.430.825)2. Sat›fl ‹skontolar› (-) - - 3. Di¤er ‹ndirimler (-) (38.234.867) (8.251.191)

C. Net Sat›fllar 2.255.511.670 1.665.236.225

D. Sat›fllar›n Maliyeti (-) (1.655.139.664) (1.442.739.643)

BRÜT SATIfi KARI (ZARARI) 600.372.006 222.496.582

E. Faaliyet Giderleri (-) (518.269.299) (407.026.251)1. Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri (-) - - 2. Pazarlama, Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri (-) (363.876.220) (277.225.681)3. Genel Yönetim Giderleri (-) (154.393.079) (129.800.570)

ESAS FAAL‹YET KARI (ZARARI) 82.102.707 (184.529.669)

F. Di¤er Faaliyetlerden Gelirler ve Karlar 200.298.421 158.920.291 1. ‹fltiraklerden Temettü Gelirleri 248.315 - 2. Ba¤l› Ortakl›klardan Temettü Gelirleri - - 3. Faiz ve Di¤er Temettü Gelirleri 23.394.105 8.109.972 4. Faaliyetle ‹lgili Di¤er Gelirler ve Karlar 176.656.001 150.810.319

G. Di¤er Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-) (124.593.621) (31.253.906)

H. Finansman Giderleri (-) (249.208) (21.417.159)1. K›sa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) (33.869) (19.237.319)2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) (215.339) (2.179.840)

FAAL‹YET KARI (ZARARI) 157.558.299 (78.280.443)

I. Ola¤anüstü Gelirler ve Karlar 27.201.800 111.381.184 1. Konusu Kalmayan Karfl›l›klar 3.028.386 326.797 2. Önceki Dönem Gelir ve Karlar› 6.942.563 5.541.259 3. Di¤er Ola¤anüstü Gelirler ve Karlar 17.230.851 105.513.128

J. Ola¤anüstü Giderler ve Zararlar (-) (47.442.683) (24.973.438)1. Çal›flmayan K›s›m Giderleri ve Zararlar› (-) (2.427.222) (1.626.371)2. Önceki Dönem Gider ve Zararlar› (-) (42.366.332) (9.739.014)3. Di¤er Ola¤anüstü Giderler ve Zararlar (-) (2.649.129) (13.608.053)

DÖNEM KARI (ZARARI) 137.317.416 8.127.303

K. Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-) (32.398.092) -

NET DÖNEM KARI (ZARARI) 104.919.324 8.127.303


AYRINTILI GEL‹R TABLOSU (Milyon TL)


CAR‹ DÖNEM ÖNCEK‹ DÖNEM31.12.2002 31.12.2001

KAYNAKLAR 401.342.760 209.062.7031- Faaliyet Kar›ndan Sa¤lanan Kaynaklar 259.752.111 -

a) Faaliyet Kar› 157.558.301 -b) Amortismanlar (+) 56.376.019 -c) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Di¤er Giderler (+) 46.678.604 -d) Fon Girifli Sa¤lamayan Gelirler (-) (860.813) -

2- Ola¤anüstü Kardan Sa¤lanan Kaynaklar - 86.407.746a) Ola¤anüstü Kar - 86.407.746b) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler (+) - -c) Fon Girifli Sa¤lamayan Gelirler (-) - -

3- Dönen Varl›klar›n Tutar›nda Azal›fl - -4- Duran Varl›klar›n Tutar›nda Azal›fl - -5- K›sa Vadeli Borçlarda Art›fl 131.510.720 110.300.2526- Uzun Vadeli Borçlarda Art›fl 10.079.929 -7- Sermaye Art›r›m› (Nakit Karfl›l›¤›) - 12.339.9318- Emisyon Primi - 14.774

KAYNAK KULLANIMLARI 401.342.760 209.062.7031- Faaliyet Zarar›ndan Dolay› Kaynak Kullan›m› - (7.361.997)

a) Faaliyet Zarar› - 78.280.443b) Amortismanlar (-) - (45.620.530)c) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Di¤er Giderler (-) - (40.263.565)d) Fon Girifli Sa¤lamayan Di¤er Gelirler (+) - 241.655

2- Ola¤anüstü Zarardan Dolay› Kaynak Kullan›m› 17.813.661 -a) Ola¤anüstü Zarar 20.240.883 -b) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler (-) (2.427.222) -c) Fon Girifli Sa¤lamayan Gelirler (+) - -

3- Ödenen Vergi ve Benzerleri - -4- Ödenen Temettüler - -5- Dönen Varl›klar›n Tutar›nda Art›fl 379.343.010 145.947.7786- Duran Varl›klar›n Tutar›nda Art›fl (Yeniden De¤er. Hariç) 4.186.089 70.900.7967- K›sa Vadeli Borçlarda Azal›fl - -8- Uzun Vadeli Borçlarda Azal›fl - (423.874)9- Sermayede Azal›fl - -

NET ‹fiLETME SERMAYES‹NDEK‹ DE⁄‹fi‹M1- Net ‹flletme Sermayesindeki Art›fl 205.835.501 25.839.2942- Net ‹flletme Sermayesindeki Azal›fl - -


AYRINTILI FON AKIM TABLOLARI (Milyon TL)

2002 • 47


A- DÖNEM BAfiI NAK‹T MEVCUDU 100.720.040 29.081.269

B- DÖNEM ‹Ç‹ NAK‹T G‹R‹fiLER‹ 2.663.448.579 1.933.881.0381- Sat›fllardan Elde Edilen Nakit 2.212.764.503 1.621.717.454

a) Net Sat›fl Has›lat› 2.255.511.670 1.665.236.225b) Alacaklardaki (Sat›fllardan Kaynaklanan)

Azal›fllar - -c) Alacaklardaki (Sat›fllardan Kaynaklanan)

Art›fllar (-) (42.747.167) (43.518.771)2- Di¤er Faaliyetlerden Gelirler ve Karlardan

Dolay› Sa¤lanan Nakit 199.437.609 158.678.6363- Ola¤anüstü Gelir ve Karlardan Sa¤lanan Nakit 27.201.800 111.381.1844- K›sa Vadeli Borçlardaki Art›fl

(Al›mlarla ilgili olmayan) 147.132.141 -a) Menkul K›ymet ‹hraçlar›ndan - -b) Di¤er Art›fllardan 147.132.141 -

5- Uzun Vadeli Borçlardaki Art›fl (Al›mlarla ilgili olmayan) 10.079.929 -

a) Menkul K›ymet ‹hraçlar›ndan - -b) Di¤er Art›fllardan 10.079.929 -

6- Sermaye Art›r›m›ndan Sa¤lanan Nakit - 12.354.7057- Emisyon Priminden Sa¤lanan Nakit - -8- Di¤er Nakit Giriflleri 66.832.597 29.749.059

C- DÖNEM ‹Ç‹ NAK‹T ÇIKIfiLARI 2.396.639.021 1.862.242.2671- Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Ç›k›fllar› 1.709.735.531 1.313.904.960

a) Sat›fllar›n Maliyeti 1.655.139.664 1.442.739.643b) Stoklardaki Art›fllar 26.724.815 20.410.715c) Borçlardaki (Al›mlardan Kaynaklanan)

Azal›fl 27.871.052 -d) Borçlardaki (Al›mlardan Kaynaklanan)

Art›fl (-) - (103.624.868)e) Amortisman ve Karfl›l›klar Gibi Nakit Ç›k›fl›

Gerektirmeyen Giderler (-) - (45.620.530)f) Stoklardaki Azal›fl (-) - -

2- Faaliyet Giderlerinden Dolay› Nakit Ç›k›fl› 298.283.501 295.405.666a) Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri - -b) Pazarlama Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri 365.550.181 278.681.075c) Genel Yönetim Giderleri 126.421.570 129.800.570d) Nakit Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler (-) (193.688.250) (113.075.979)

3- Di¤er Faaliyetlerden Giderler ve Zararlardan Dolay› Nakit Ç›k›fllar› 131.345.506 18.071.825

a) Di¤er Faaliyetlerle ‹lgili Giderler ve Zararlar 150.891.168 29.798.512b) Nakit Ç›k›fl› Gerektirmeyen

Giderler ve Zararlar (-) (19.545.662) (11.726.687)4- Finansman Giderlerinden Dolay› Nakit Ç›k›fllar› 249.208 21.417.1595- Ola¤anüstü Gider ve Zararlardan Dolay›

Nakit Ç›k›fl› 45.015.461 24.973.438a) Ola¤anüstü Gider ve Zararlar - 24.973.438b) Nakit Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler ve Zararlar (-) - -

6- Duran Varl›k Yat›r›mlar› Nedeniyle Nakit Ç›k›fllar› 41.182.835 69.989.9867- K›sa Vadeli Borçlar›n Anapara Ödemeleri - 32.714.348

a) Menkul K›ymetler Anapara Ödemeleri - -b) Di¤er Ödemeler - 32.714.348

8- Uzun Vadeli Borçlar›n Anapara Ödemeleri - 13.293a) Menkul K›ymetler Anapara Ödemeleri - -b) Di¤er Ödemeler - 13.293

9- Ödenen Vergi ve Benzerleri - -10- Ödenen Temettüler - -11- Di¤er Nakit Ç›k›fllar› 170.826.979 85.751.592

D- DÖNEM SONU NAK‹T MEVCUDU 367.529.598 100.720.040

E- NAK‹T ARTIfi VEYA (AZALIfi) 266.809.558 71.638.771


NAK‹T AKIM TABLOLARI (Milyon TL)



SATIfiLARIN MAL‹YET‹ TABLOLARI (Milyon TL)


ÜRET‹M FAAL‹YET‹A- Dolays›z ‹lk Madde ve Malzeme Giderleri - - B- Dolays›z ‹flçilik Giderleri - - C- Genel Üretim Giderleri - - D- Yar› Mamul Kullan›m› - -

1- Dönem Bafl› Stok (+) - - 2- Dönem Sonu Stok (-) - -

ÜRET‹LEN MAMUL MAL‹YET‹ - -

E- Mamul Stoklar›nda De¤iflim - - 1- Dönem Bafl› Stok (+) - - 2- Dönem Sonu Stok (-) - -

I- SATILAN MAMUL MAL‹YET‹ - -

T‹CAR‹ FAAL‹YET

A- Dönem Bafl› Emtia Stoku (+) - - B- Dönem ‹çi Al›fllar (+) - - C- Dönem Sonu Emtia Stoku (-) - -

II- SATILAN EMT‹A MAL‹YET‹ - -

III- SATILAN H‹ZMET MAL‹YET‹ 1.655.139.664 1.442.739.643

SATIfiLARIN MAL‹YET‹ (I+II+III) 1.655.139.664 1.442.739.643

2002 • 49

Ba¤›ms›z Denetim’den Geçmifl31.12.2002 31.12.2001

A- Dönem Kar›n›n Da¤›t›m›1- Dönem Kar› 137.317.417 8.127.3032- Geçmifl Y›llar Zararlar› (131.722.741) (139.850.044)3- Ödenecek Vergiler (Cari) (32.398.092) -4- Ertelenmifl Vergiler - -5- Birinci Tertip Yedek Akçe - -

NET DA⁄ITILAB‹L‹R DÖNEM KARI (26.803.416) (131.722.741)

6- Ortaklara Birinci Temettü - -a) Adi Hisse Senedi Sahiplerine - -b) ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine - -

7- Yönetim Kurulu'na ve Memurlara Temettü - -8- Ortaklara ‹kinci Temettü - -

a) Adi Hisse Senedi Sahiplerine - -b) ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine - -

9- ‹kinci Tertip Yedek Akçe - -10- Statü Yedekleri - -11- Özel Yedekler - -

FEVKALADE YEDEK AKÇE - -

B- Hisse Bafl›na Kar (MTL / %) 599,54 TL/%59,95 46,44 TL / %4,64C- Hisse Bafl›na Kar Pay› (MTL / %) - -

Rapor tarihi itibariyle kar da¤›t›m tablosu kesinleflmemifltir.


KAR DA⁄ITIM TABLOSU (Milyon TL)


1- Ortakl›k, yurtiçinde ve yurtd›fl›nda her türlü yük ve insan hava tafl›mac›l›¤› ve buna iliflkin servis, tedarik, onar›m ve depolama ifllerini yapmak üzere1933 y›l›nda Hava Yollar› Devlet ‹flletmesi ad› ile kurulmufltur. 8 Haziran 1984 tarihli 233 say›l› Kanun Hükmünde Kararname ile Kamu ‹ktisadi Teflekkülüniteli¤i kazanan Ortakl›¤›m›z›n 22 A¤ustos 1990 tarih ve 90/822 say›l› Bakanlar Kurulu Karar› ile 3291 say›l› kanun kapsam›na al›narak özellefltirilmesinekarar verilmifltir.

2- Sermayenin %10 ve daha fazlas›na sahip ortaklar›n:

Ad› Pay Oran› Pay Tutar›31.12.2002 31.12.2001

T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› %98,17 171.788.948 171.788.948

‹liflikteki mali tablolarda özel flah›slara ait 1.644.075 TL (Tam) tutar›ndaki sermaye pay› Ortakl›k 1984 y›l›nda 233 say›l› Kanun kapsam›na al›n›rken dikkateal›nmam›fl, bilahare Ortakl›¤›n 3291 say›l› Kanun kapsam›na al›nmas›na istinaden yüksek Planlama Kurulu’nun 30 Ekim 1990 gün ve 90/18 say›l› karar›ylaonaylanan ana sözleflmesi gere¤i söz konusu hisseler T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ad›na kaydedilmifltir.

3- Ana Sözleflme 17 Ocak 2003 tarihinde Ola¤anüstü Genel Kurul toplant›s›ndaki yap›lan de¤iflikliklere göre düzenlenmifltir.

1 Adet C grubu imtiyazl› hisse senedinin sa¤lad›¤› imtiyazlar ilgili ana sözleflme maddelerinde belirtildi¤i flekilde afla¤›daki gibidir:

Ana Sözleflme Madde 7: Nama yaz›l› hisselerin devrinde (C) grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu oyu bulunmas› flartt›r.

Ana Sözleflme Madde 10: Yönetim Kurulu 7 üyeden oluflur. 7 üyeden birisinin (C) grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilmesi zorunludur.

Ana Sözleflme Madde 14: Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i (C) grubundan seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumluoy kullanmas›na ba¤l›d›r.- ‹flbu Ana Sözleflmenin 3.1. maddesinde belirtilen aç›kça olumsuz etkileyecek kararlar›n al›nmas›;- Genel Kurula Ana Sözleflme de¤iflikli¤i önerilmesi;- Sermaye art›r›lmas›;- Nama yaz›l› hisselerin devrinin onaylanmas› ve devrin pay defterine ifllenmesi;- Ortakl›¤›n Sermaye Piyasas› Kurulu’na sundu¤u son y›ll›k bilançosunda yer alan aktif toplam›n› beher sözleflme baz›nda %5’ini geçen ve Ortakl›¤›do¤rudan ve dolayl› olarak ba¤layan her türlü ifllem yapmas›, taahhüt alt›na sokacak her türlü kararlar›n al›nmas› (flöyle ki Kamu Pay›n›n Ortakl›ksermayesindeki pay› %20’nin alt›na düfltü¤ünde bu bent hükmü kendili¤inden ortadan kalkacakt›r);- Ortakl›¤›n baflka flirketlerle birleflmesi, feshi veya tasfiyesi;- Münhas›ran pazar flartlar› dahilinde veya di¤er kaynaklarla operasyon giderini dahi karfl›lamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçufl hatt›n›n kald›r›lmas›veya sefer say›s›n›n belirgin bir flekilde azalt›lmas›na iliflkin kararlar›n al›nmas›.

Ana Sözleflme Geçici Madde 1: Ortakl›k Yönetim Kurulu Üyeleri, Denetçileri ve Genel Müdürü Ortakl›k sermayesindeki kamu pay› %50’nin alt›nadüflünceye kadar kanunda öngörülen flartlar haiz olmak kayd›yla, T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›n›n teklifi ve Baflbakan’›n onay› ile atan›r.

4- Ortakl›¤›n kay›tl› sermaye tutar› 500.000.000 TL’dir (2001: 500.000.000 TL).

5- Cari dönem içerisinde sermaye art›r›m› yap›lmam›flt›r.

6- Cari dönemde menkul k›ymet ihraç edilmemifltir.

7- Cari dönemde Ortakl›¤›n itfa edilen borçlanmay› temsil eden menkul k›ymetleri yoktur.

8- Cari dönemde maddi duran varl›k hareketleri:


B‹LANÇO D‹PNOTLARI (Aksi belirtilmedikçe Türk Liras› tutarlar (Milyon TL) yabanc› para cinsinden tutarlar ise tam olarak gösterilmifltir.)

2002 • 51

31.12.2002 31.12.2001a) Sat›n al›nan, imal veya infla edilen maddi duran varl›klar›n maliyeti: 33.467.057 34.451.348 b) Sat›lan veya hurdaya ayr›lan maddi duran varl›k maliyeti: 88.240.908 182.575.013c) Cari dönemde ortaya ç›kan yeniden de¤erleme art›fllar›:

- Varl›k maliyetlerinde (+) 212.145.072 137.092.368 - Birikmifl amortismanlarda (-) 145.818.390 88.911.349

d) Yap›lmakta olan yat›r›mlar›n niteli¤i, toplam tutar›, bafllang›ç ve bitifl tarihi ve tamamlanma derecesi:

31.12.2002Toplam Projenin 31.12.2002

Proje Proje Gerçekleflme Toplam Yap›lmakta Projenin Ad› Süresi Tutar› Oran› % Harcamalar› Olan Yat›r›mlarYer Teçhizat Yenileme ve Tafl›t Al›m› 2002-2003 35.627.000 %1,0 342.158 -Uçufl E¤itim Projesi 2002-2003 26.023.000 %1,1 280.820 -Ortakl›k Bilgisayar Yaz›l›m ve Donan›m›

ile Haberleflme Teçhizat› 1999-2003 39.523.000 %23,9 9.452.717 -Filo Uçak Al›mlar› 1997-2004 2.360.897.442 %0,4 9.365.200 965.337Uçak Komponentleri ve Ekipmanlar› 2002-2003 75.583.000 %30,3 22.868.230 12.238‹nflaat ‹flleri ve Teçhizatlar› 1986-2003 76.348.000 %69,2 52.845.791 16.500Bak›m Üstleri ve ‹dame Yenileme (Ulaflt›rma Sektörü) 2002-2002 1.475.000 %49,4 728.146 -Atölye Tak›m ve Teçhizatlar› 2002-2003 30.287.000 %6,9 2.076.505 27.057

TOPLAM 2.645.763.442 %3,7 97.959.567 1.021.132

31.12.2001Toplam Projenin 31.12.2002

Proje Proje Gerçekleflme Toplam Yap›lmakta Projenin Ad› Süresi Tutar› Oran› % Harcamalar› Olan Yat›r›mlarYer Teçhizat Yenileme ve Tafl›t Al›m› 2001-2002 8.766.554 %36,5 3.202.513 142.882Uçufl E¤itim Projesi 2001-2001 9.768.000 %0,2 15.544 -Ortakl›k Bilgisayar Yaz›l›m ve Donan›m›

ile Haberleflme Teçhizat› 1998-2005 38.232.000 %55,0 21.027.672 -Filo Uçak Al›mlar› 1997-2005 927.657.942 %1,2 11.413.647 7.945.087Uçak Komponentleri ve Ekipmanlar› 1998-2005 35.726.500 %25,0 8.946.975 7.441‹nflaat ‹flleri ve Teçhizatlar› 1986-2002 37.397.000 %73,2 27.375.869 342.313Bak›m Üstleri ve ‹dame Yenileme (Ulaflt›rma Sektörü) 2001-2001 2.676.000 %18,7 500.946 4.454Atölye Tak›m ve Teçhizatlar› 2001-2001 10.781.000 %16,3 1.758.831 11.047

TOPLAM 1.071.004.996 %6,9 74.241.997 8.453.224

9- Cari ve gelecek dönemlerde yararlan›lacak yat›r›m indiriminin toplam tutar›: 285.951.031 TL


B‹LANÇO D‹PNOTLARI / devam(Aksi belirtilmedikçe Türk Liras› tutarlar (Milyon TL) yabanc› para cinsinden tutarlar ise tam olarak gösterilmifltir.)


10- ‹flletmenin ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klarla olan alacak borç iliflkisi:

31.12.2002

Alacaklar Borçlar

Ticari Ticari Olmayan Ticari Ticari Olmayan

1) Ortaklar

T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› 10.240.960

2) Ba¤l› Ortakl›klar

Sun Ekspress A.fi. 1.007.121 - 112.104 -

3) ‹fltirakler

Uçak Servisi A.fi. (USAfi) 7.044 - 5.258.468 -

31.12.2001

Alacaklar Borçlar

Ticari Ticari Olmayan Ticari Ticari Olmayan

1) Ortaklar - - - -

2) Ba¤l› Ortakl›klar - - - -

Sun Ekspress A.fi. 204.489 - 83.690 -

3) ‹fltirakler

Qualiflyer - 27.487 -

11- Bilanço kalemlerinde uygulanan de¤erleme, envanter ve amortisman ay›rma yöntemleri ile bunlarda ve di¤er muhasebe politikalar›nda önceki

dönemlere göre yap›lan de¤ifliklikler afla¤›daki gibidir:

a) Gelir Tahakkuklar›: 2001 y›l›nda Ortakl›¤›m›z yolcu ve kargo bedelleri THY bürolar› taraf›ndan sat›fl gerçekleflti¤inde; IATA acenteleri taraf›ndan sat›fl›n

yap›ld›¤› ay sonlar›nda, di¤er acentelerde ise sat›fl›n yap›ld›¤› ay içinde önceden belirlenen raporlama dönemlerine göre THY’na bildirilen tarihlerde gelir

olarak kaydedilmekteydi.

Ortakl›¤›m›z gerekli bilgi ifllem altyap›s›n› 2002 y›l› sonu itibariyle tamamlayarak dünyadaki pek çok havayolunun uygulad›¤› flekilde ve Genel Kabul

Görmüfl Muhasebe ‹lkelerinden dönemsellik ilkesine uygun olarak tafl›ma hizmetinin gerçekleflti¤inde faaliyet gelirleri içinde yer almas› ve henüz

uçulmayan biletlerin kupon paylar›n›n ise sat›fl avans› olarak kaydedilmesi uygulamas›na geçmifltir. Yolcu gelirlerine iliflkin olarak acentelere verilecek

komisyonlar tafl›mac›l›k hizmeti gerçekleflti¤inde gider olarak kaydedilmektedir. Tafl›mac›l›k hizmeti öncesi sat›lan biletlerin komisyon giderleri dönen

varl›klara peflin ödenmifl gider olarak kaydedilmektedir. Ortakl›¤›m›z tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler tutar›n›

tahmini hesaplamalar yaparak, di¤er faaliyet gelirlerine kaydetmifltir.

Ortakl›¤›m›z bu uygulama de¤iflikli¤inin 31 Aral›k 2001 tarihi itibariyle mali tablolara olan etkisini 39.972.081 TL olarak belirlemifl ve bu tutar› önceki

dönem gider ve zararlar› hesab›na kaydetmifltir.

b) Menkul K›ymetler: Menkul k›ymetler yurt d›fl› borsalarda ifllem gören hisse senetlerinden oluflmufl olup bilanço tarihinden önceki befl ifl günü boyunca

ilgili borsada oluflan günlük a¤›rl›kl› ortalama fiyatlar›n›n ortalamas› üzerinden de¤erlenmektedir.

c) Stoklar: Stoklar›n de¤erlemesinde elde etme maliyeti ve net gerçekleflebilir de¤erin düflük olan› esas al›nmaktad›r. Stoklar ‘Hareketli A¤›rl›kl› Ortalama

Maliyet Yöntemi’ kullan›larak belirlenmektedir.

d) Finansal Duran Varl›klar: Ba¤l› ortakl›klar ve SITA INC taraf›ndan verilen depozito sertifikalar›n›n bedelsiz edinilenleri nominal de¤er üzerinden, ba¤l›

menkul k›ymetler elde etme maliyeti üzerinden ve bedelsiz olarak elde edilen ifltirakler borsa ve teflkilatlanm›fl di¤er piyasalarda ifllem gördü¤ü için elde

etme tarihindeki piyasa de¤erinden kay›t edilmifltir.

Borsa ve teflkilatlanm›fl di¤er piyasalarda ifllem gören ifltirakler bilanço tarihinden önceki befl ifl günü boyunca ilgili borsada oluflan günlük a¤›rl›kl› ortalama

fiyatlar›n›n ortalamas› üzerinden de¤erlenmektedir.

e) Duran Varl›klar: Maddi duran varl›klar T.C. Maliye Bakanl›¤›’n›n saptad›¤› yeniden de¤erleme katsay›lar› çerçevesinde de¤erlenmektedir (Arazi ve

arsalar ile tesis, makine ve cihazlar grubu içinde yer alan komponentler hariç). Maddi duran varl›klar yeniden de¤erlenmifl tutarlar› üzerinden normal

amortisman metoduna göre amortismana tabi tutulmaktad›r.

Maddi olmayan duran varl›klar içinde yer alan haklar ve di¤er maddi olmayan duran varl›klar 5 y›ll›k sürede eflit taksitlerle itfa olunmaktad›r.



2002 • 53

f) Alacak ve Borç Reeskontu: 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle haz›rlanan mali tablolarda avans, depozito ve teminat niteli¤indeki alacaklar d›fl›nda kalanTürk Liras› ve yabanc› para cinsinden üç aydan uzun vadeli alacaklar ve borçlar reeskonta tabi tutulmufltur.

g) Borç ve Gider Karfl›l›klar›:

- K›dem Tazminat› Karfl›l›klar›: ‹fl Kanunu'na göre hesap dönemi sonu itibariyle, k›dem tazminat›na hak kazanm›fl personele ileride ödenmesimuhtemel borç yükü hesaplanmakta ve gerekli karfl›l›k Sermaye Piyasas› Kurulu'nun düzenlemeleri do¤rultusunda ayr›lmaktad›r.

- Özel Yolcu Mil Yükümlülü¤ü Karfl›l›¤›: Ortakl›¤›m›z, üyelerine "Miles and Miles" ad›nda bir S›k Uçufl Program› (frequent flyer program) dahilindebirikmifl mesafe üzerinden ücretsiz uçufl ödülü (mil) vermektedir. Ücretsiz seyahatin artan maliyet yöntemi ile hesaplanan tahmini maliyeti, programüyeleri seyahat ettikçe yükümlülük olarak kaydedilmektedir.

Ortakl›¤›m›z ayr›ca "Shop and Miles" ad›nda bir program dahilinde kat›l›mc› firmalara mil sat›fl› yapmaktad›r. Bu sat›fltan elde edilen has›lat gelecekdönemlere ait gelirler hesab›nda takip edilmekte ve tafl›ma hizmeti tamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir.

- Dahili Sigorta Risk Karfl›l›¤›: Y›llar itibariyle sigorta prim/hasar istatistikleri göz önüne al›narak iç sigorta fonundan karfl›lanmas› kararlaflt›r›lan risklertespit edilerek piyasa araflt›rmas› neticesi saptanan sigorta primleri üzerinden dahili sigorta risk karfl›l›¤› ayr›lmaktad›r.

- fiüpheli Alacaklar: Ortakl›k 3 ay› aflk›n tahsil edilmemifl alacaklar›na iliflkin geçmifl y›llardaki benzer alacaklar›n tahsil edilemez risklerini göz önünealarak karfl›l›k ay›rmaktad›r.

- Aleyhte Davalar: Ortakl›k aleyhine aç›lan ve teminat› olmayan davalar›n kaybedilme riskine karfl›l›k ay›rmaktad›r.

- Tamir Edilememe Risk Karfl›l›¤›: Ortakl›¤›m›z yurtd›fl› firmalarda tamir amac›yla bulunan stoklar›n tamir edilememe riskine yönelik karfl›l›kay›rmaktad›r.

h) Yabanc› para cinsinden varl›k ve borçlar: Dönem içinde tamamlanan yabanc› paral› ifllemler, ilgili tarihlerdeki kurlarla TL'ye çevrilerek hesaplarayans›t›lm›flt›r. Bilançoda yer alan yabanc› paraya ba¤l› varl›klar, (baz› Ortado¤u ülkelerindeki alacaklar d›fl›nda) bilanço tarihindeki T.C. Merkez Bankas› al›flde¤erleme kurlar› kullan›larak, borçlar ise Sermaye Piyasas› Kurulu’nun Ba¤›ms›z Denetim Kurulufllar›na göndermifl oldu¤u duyuru gere¤i bilançotarihindeki T.C. Merkez Bankas› döviz sat›fl kurlar› ile de¤erlemeye tabi tutulmufltur. Bu ifllemlerden do¤an kur farklar› sat›fllara, sat›fllar›n maliyetine vefaaliyet giderleri dahil olmak üzere ilgili gelir ve gider hesap gruplar›na kaydedilmektedir.

›) Finansal Kiralama: Ortakl›k, finansal kiralama yolu ile elde edilen uçaklar, yer teçhizatlar›, yedek motor ve simülatöre iliflkin kira tutarlar›n›, ilgili kirasözleflmelerinin geçerli oldu¤u dönemler boyunca her y›l sözleflme flartlar› dahilinde gider kaydederek muhasebelefltirmektedir.

i) Hibe Krediler: Hibe krediler uçak al›m› ile ilgili sat›c› firma taraf›ndan malzeme, e¤itim, finansal yard›m fleklinde bedelsiz olarak Ortakl›¤a sunulan mal,hizmet ve nakit tutarlar›ndan oluflmakta olup, finansal kiralama yoluyla filoya kat›lan uçaklarla ilgili kira sözleflmelerinde sözleflmenin akdi ile hak edilenfinansman üretici firmadan sa¤lanan hibe krediler temerrüt halinde iadesi hiçbir zaman söz konusu olmad›¤›ndan gelir olarak kay›tlara al›nm›flt›r.

j) Bak›m Giderleri: Her y›l yap›lmas› gereken küçük bak›m ve tamir giderleri ile finansal kiralama sözleflmesi kapsam›nda iade edilen uçaklar›n cari y›ldakibüyük bak›m giderleri gerçekleflti¤i anda gider olarak kaydedilmektedir. Bir y›ldan uzun süreli aral›klarla meydana gelen büyük bak›m giderleri di¤erdönen ve duran varl›klar hesab›na kaydedilerek bir sonraki bak›ma kadar olan süre içindeki dönemlere eflit da¤›t›larak giderlefltirilmektedir.

k) Vergi: fiirket kurumlar vergisi ve gelir vergisi stopaj›na tabidir. Kurumlar vergisi oran› vergiye tabi kurum geliri üzerinden %30 ve vergiler üzerindenfon pay› oran› %10 olarak belirlenmifltir. Vergiye tabi kurum kazanc›, birçok karfl›l›klar gibi kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesi ve al›nantemettüler gibi vergiye tabi olmayan gelirler ile yat›r›m indirimlerinin düflülmesi yoluyla bulunmaktad›r.

Kurumlar vergisine ek olarak, da¤›t›lmas› durumunda temettü üzerinden gelir vergisi stopaj› öngörülmektedir. Sonuç olarak kar›n da¤›t›lmamas›durumunda toplam vergi oran› %33 olacak, da¤›t›lmas› durumunda ise ilave olarak gelir vergisi stopaj› yükümlülü¤ü de do¤acakt›r. Gelir vergisi stopaj›halka aç›k flirketlerde %5, di¤er flirketlerde ise %15 olarak ilan edilmifltir. Ayr›ca vergiye tabi kurum kazanc›ndan indirilen yat›r›m indirimi kurumlarvergisinde, %19,8 oran›nda gelir vergisi stopaj ve fon pay›na tabidir.




12- Bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan ve aç›klamay› gerektiren hususlar afla¤›daki gibidir:

- 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere k›dem tazminat tavan› çal›fl›lan her tam y›l için 1.260 TL’den 1.324 TL’ye yükseltilmifltir.

- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve Paris Borsas›’nda ifllem gören 202.735 adet France Telecom

hisse senedinin borsa fiyat› 27 fiubat 2003 tarihi itibariyle 31 Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 17,15 Euro’dan 20,12 Euro’ya yükselmifltir. Bu nedenle

27 fiubat 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u France Telecom hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 1.155,791 TL de¤er kazanm›fl

bulunmaktad›r.

- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem gören 570,000,000

adet USAfi hisse senedinin borsa fiyat› 27 fiubat 2003 tarihi itibariyle 31Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 14,020 TL’den 15,185 TL’ye yükselmifltir. Bu

nedenle 27 fiubat 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u USAfi hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 635,345 TL de¤er kazanm›fl

bulunmaktad›r.

- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n ‹fltirakler Sermaye Paylar› USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Ortakl›¤›m›z aras›nda

15.11.2001 tarihinde imzalanan hisse devir sözleflmesinin 2. Maddesi gere¤i, USAfi sermayesinin %1.25’lik k›sm›na tekabül eden 71.250.000 adet,

71.250 TL nominal de¤erli hisse senedinin Ortakl›¤›m›za devri 02.01.2003 tarihinde gerçeklefltirilmifltir. USAfi sermayesinde ifltirak pay›m›z %11,25

oran›nda 641.250 TL nominal de¤ere yükselmifltir.

- Ba¤l› Ortakl›¤›m›z Sun Ekpress A.fi. sermayesinde gayrikabulü rücu "Taahhütname ve yetki belgesi"ne istinaden emaneten Yusuf Bolay›rl›’ya tahsis

edilmifl bulunan %5’lik hisse yine ayn› taahhütname ve yetki belgesi çerçevesinde ve ayn› mahiyette taahhütname ve yetki belgesi tanzimi suretiyle

06.02.2003 tarihinde Sertaç Haybat’a devredilmiflti. Ancak 17.02.2003 tarihinde Sn. Yusuf Bolay›rl›’n›n emekli olmas› nedeniyle %5’lik hisse 21.02.2003

tarih, 17 say›l› Yönetim Kurulu Karar› ile Ortakl›¤›m›z Genel Müdürü Sn. Abdurrahman Gündo¤du’ya devredilmifltir.

- Filomuzda operasyonel kiralama metodu ile kiralanm›fl olan E3241 seri no.lu RJ100 uça¤›n›n 8 Ocak 2003 tarihinde Diyarbak›r’da düflmesi sonucu,

Ortakl›¤›m›z›n filosundaki RJ100 uçaklar›n say›s› dokuzdan sekize inmifltir.

13- fiarta ba¤l› olaylar;

fiarta ba¤l› giderler: Ortakl›k aleyhine aç›lan ve flarta ba¤l› zarar olarak 2.994.513 TL karfl›l›k ayr›l›p gelir tablosuna yans›t›lan davalar haricinde, flirket

aleyhine aç›lan ancak sigorta kapsam›nda bulunan davalar tutar› 1.769.153 TL’dir.

14- fiirketin gayrisafi kar oranlar› üzerinde önemli ölçüde etkide bulunan muhasebe tahminlerinde herhangi bir de¤ifliklik yoktur.

15- 31.12.2002 tarihi itibariyle mali tablolara kay›tl› aktif de¤erler üzerinde herhangi bir ipotek veya teminat bulunmamaktad›r.

16- 31.12.2002 tarihi itibariyle aktif de¤erler üzerindeki toplam sigorta tutar› 507.011.125 TL'dir (31.12.2001: 475.629.819 TL).

‹ktisadi K›ymet Cinsi Net Defter De¤eri Sigorta De¤eri Kapsam Yüzdesi %

Binalar 48.920.567 80.539.345 164,63

Simülatör ve ana bilgisayar› 19.931.651 18.888.294 94,77

Tesis, makine ve cihazlar 20.649.606 122.932.959 595,33

Uçak 0 246.850.677 -

Tafl›tlar 4.353.365 37.799.850 868,29

TOPLAM 93.855.189 507.011.125

17- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n alacaklar› için alm›fl oldu¤u teminat mektuplar›n›n toplam tutar› 88.476.918 TL’dir

(31.12.2001: 102.816.299 TL).

18- 31.12.2002 tarihi itibariyle verilen teminat mektuplar›n›n toplam› 61.252.227 TL’dir (31.12.2001: 59.602.878 TL). Ba¤l› Ortakl›klardan Sun Express

A.fi. lehine 2.900.000 USD ve 2.556.459 EURO tutar›nda referans mektubu (Letter of Comfort) verilmifltir (31.12.2001: 2.900.000 USD ve 6.500.000

DEM).

Ayn› tarih itibariyle Ortakl›k mevcut finansal ve operasyonel kiralama borcu 2.565.698.752 TL’dir (31.12.2001: 2.680.956.618 TL).



2002 • 55

19- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ortakl›k banka hesaplar›nda Johannesburg’da 79.752 TL teminat mektubu karfl›l›¤› bloke mevduat bulunmaktad›r

(31.12.2001: 51.022 TL). Milano’da 674.321 TL bloke mevduat bulunmaktad›r.

20- Bilançoda maliyet bedeli üzerinden gösterilmifl menkul k›ymetlerin ve finansal duran varl›klar›n borsa rayiçlerine göre, borsa rayiçleri üzerinden

gösterilmifl menkul k›ymetlerin ve finansal duran varl›klar›n maliyet bedellerine göre de¤erleri afla¤›da belirtilmifltir:

31.12.2002

Kay›tl› De¤er Maliyet Bedeli Borsa Rayici

(Milyon TL) (Milyon TL) (Milyon TL)

Menkul K›ymetler (France Telecom) 5.922.674 - 5.922.674

‹fltirakler (Uçak Servis A.fi.) 8.020.080 - 8.020.080

31.12.2001

Kay›tl› De¤er Maliyet Bedeli Borsa Rayici

(Milyon TL) (Milyon TL) (Milyon TL)

Menkul K›ymetler (France Telecom) 12.449.548 - 12.449.548

21- Menkul k›ymetler ve ba¤l› menkul k›ymetler grubu içinde yer al›p iflletmenin ortaklar›, ifltirakleri ve ba¤l› ortakl›klar taraf›ndan ç›kar›lm›fl bulunan

menkul k›ymet yoktur.

22- Mali tablolardaki "di¤er" ibaresini tafl›yan hesap kalemlerinden dahil oldu¤u grubun toplam tutar›n›n %20'sini veya bilanço aktif toplam›n›n %5'ini

aflan kalemlerin isim ve tutarlar› afla¤›daki gibidir:

31.12.2002 31.12.2001

a- K›sa Vadeli Di¤er Alacaklar 18.439.594 26.414.947

KTHY Sat›fl› Turbandan Alacaklar - 24.584.118

A Tipi Ruhsat ‹ptal Alacaklar› 11.587.342 -

Petrol Ofisi Alacaklar› 3.824.102 -

Uçucu Personele Verilen E¤itim Bedeli 230.745 -

Boeing Firmas›ndan Alacaklar 1.146.895 930.030

Yurtd›fl› Firmalardan Teknik Malzeme Al›m› 523.480 157.460

‹fl Avanslar› 314.654 52.366

Personel Avanslar› 278.424 58.601

SITA Yat›r›m Sertifikas›ndan Alacaklar 201.429 172.496

Malzeme Sat›fl›ndan Alacaklar 147.494 -

Personelden Alacaklar 78.874 246.815

Libya Ofak Bloke Nedeniyle Alacaklar 78.345

Vergi Dairesinden Alacaklar 17.990 35.183

Di¤er 9.820 177.878

b- Di¤er Dönen Varl›klar 66.380.938 22.988.567

Peflin Ödenen Vergiler 40.930.793 -

Peflin Ödenen Giderler 17.840.116 19.525.165

Yurtd›fl› ‹ade Al›nacak KDV 2.868.057 2.944.803

Teknik Hizmet Gelir Tahakkuklar› 2.600.203 -

Di¤er Gelir Tahakkuklar› 1.498.992 -

‹kram Firmalar› ‹skonto Gelir Tahakkuklar› 544.498 -

‹ndirilecek KDV 57.660 31.186

Di¤er Dönen Varl›klar 40.619 487.413

c- Uzun Vadeli Di¤er Alacaklar 29.886.223 778.669

KTHY Sat›fl›ndan Alacaklar 27.359.796 -

Personelden Uzun Vadede Alacaklar 1.592.148 -

SITA Yat›r›m Sertifikas›ndan Alacaklar 934.279 778.669




31.12.2002 31.12.2001d- Di¤er Maddi Olmayan Duran Varl›klar 1.973.567 2.196.782

Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar 1.384.820 1.304.864Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar Amortisman› (584.755) (349.426)Uça¤a Tak›lan ‹lave Komponentler 3.461.473 1.839.064Uça¤a Tak›lan ‹lave Komponentler Birikmifl Amortisman› (3.095.272) (1.394.201)RJ Simülatörü Modifikasyon 10.381 10.381RJ Simülatörü Modifikasyon Amortisman› (4.449) (2.965)A340 B/C Koltuklar› Modifikasyonu 986.331 986.331A340 B/C Koltuklar› Modifikasyon Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar Amortisman› (394.532) (197.266)B737-800 Uça¤› Koltuk Modifikasyonu 261.963 -B737-800 Uça¤› Koltuk Modifikasyonu Amortisman› (52.393) -

e- Di¤er Duran Varl›klar 19.826.524 19.962.540Uzun Dönemli Peflin Ödenen Uçak Giderleri 18.820.424 16.621.206Uzun Dönemli Peflin Ödenen Büyük Bak›m Giderleri 920.309 995.844A Tipi Ruhsat Yer Hizmetleri Ruhsat Belgesi - 2.274.672Elden Ç›kar›lacak Stoklar 77.642 62.676Di¤er 8.149 8.142

f- Di¤er Finansal Duran Varl›klar 400.236 534.778SITA INC. 534.778 534.778SITA INC. De¤er Düflüfl Karfl›l›¤› (134.542) -

g- K›sa Vadeli Di¤er Borçlar 18.890.462 -DHM‹ Protokol Borçlar› 18.494.369 -Lufthansa Sistem Yaz›l›m Borçlar› 127.634 -Hatal› Banka Kay›tlar› 62.454 -Mahiyeti Tespit Edilemeyen Banka Giriflleri 78.672 -Ray Sigortaya Borçlar 40.847 -Di¤er 86.486 -

h- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar› 190.277.464 82.862.301Finansal Kiralama Gider Tahakkuku 79.364.032 72.835.996Gelecek Aylara Ait Gelirler 12.258.893 2.281.114Frequent Flyer Karfl›l›¤› 11.848.477 4.478.457Aleyhte Davalara Ayr›lan Karfl›l›k 2.994.513 1.870.168Vergi ‹htilafl› Davalara Ayr›lan Karfl›l›k 486.381 950.722‹ran Air Hibe Karfl›l›¤› 503.786 445.844Shop And Miles Mil Yükümlülükleri 15.529.572 -Yolcu Bileti Uçufl Taahhütleri 67.291.810 -

i- Uzun Vadeli Di¤er Borçlar - 95.004Lutfhansa Sistem Yaz›l›m Borçlar› - 95.004

j- Di¤er Sat›fllar 149.432.300 52.160.686Sigorta Harc› Geliri 56.607.754 6.529.596D›flar›ya Verilen Hizmetler 52.957.088 24.266.678Al›nan Komisyonlar 3.772.175 4.595.734Reklam Geliri 4.900.248 -Galileo Sistem Geliri 2.866.803 3.781.184Malzeme Sat›fl Kar› 1.708.799 6.178.581Duty Free Gelirleri 2.412.004 1.241.831Bilet ‹ptal Geliri 8.298.820 5.418.989Uçak ve Komponent Kira Geliri 940.734 -Di¤er 14.967.875 148.093



2002 • 57

31.12.2002 31.12.2001k- Di¤er ‹ndirimler 38.234.867 8.251.191

Uçuflu Gerçekleflmemifl Bilet Sat›fllar› - -Uçuflu Gerçekleflmemifl Mil Sat›fllar› 37.058.098 -Çevre Kirlili¤i Önleme Fonu 917.307 886.113OHAL Bölgesi ‹ndirimleri 259.462 7.365.078

l- Faaliyetle ‹lgili Di¤er Gelirler ve Karlar 176.656.001 150.810.319Kur Fark› Gelirleri 165.195.456 125.108.414Reeskont Faiz Geliri 5.645.442 -Al›fl Iskontolar› 2.856.823 4.846.946Komisyon Gelirleri 2.534.321 219.584Uçak Kiralama Geliri - 2.899.696Menkul K›ymet De¤erleme Geliri - 13.017.468Reklam Gelirleri - 4.580.249Di¤er 423.959 137.962

m- Di¤er Ola¤anüstü Gelir ve Karlar 17.230.851 105.513.128A Tipi Ruhsat ‹ptal Geliri 7.718.351Yurtd›fl› Firmalardan Al›nan Yedek Parça ve Tamir Hibe Kredileri 2.877.529 1.874.0375 Y›ll›k ‹kram Anlaflmas›na ‹stinaden Usafl'a Bedelsiz Al›nan Hisse Senetlerinin 2002 y›l› 12 ayl›k geliri 1.909.500 -Yap› Kredi Protokol Geliri 1.389.540 -Sigorta ve Tazminat Gelirleri 996.508 1.878.690Hibe Malzeme Geliri 899.991 604.766Hibe Kredisi Geliri 196.170 2.393.863MDV Sat›fl› 213.746 4.049.336Di¤er Tazminat ve Ceza Gelirleri 105.161 59.744Ayr›lan Personelden Kesilen Tazminat Geliri 51.762 25.608Uçak Sat›fl Geliri - 93.206.394Di¤er 872.593 1.420.690

n- Di¤er Ola¤anüstü Gider ve Zararlar 2.649.129 13.608.053Sat›lan veya ‹ade Edilen Uçaklar›n Büyük Bak›m Giderleri 1.983.880 2.504.649Gecikme Faizi 7.130 10.211.344MDV Kay›t Düflme Gideri 270.106 595.976Emekli Personel Sosyal Yard›m 207.564 185.221Tazminat ve Ceza Giderleri 61.157 9021999 Y›l› Ek Vergileri - 88.6932002 Y›l› Ek Vergiler (Deprem Vergisi) 115.116 -Di¤er 4.176 21.268

o- Di¤er faaliyetlerden giderler ve zararlar 124.593.621 31.253.906Kur Fark› Giderleri 92.981.256 29.286.817Kambiyo Zararlar› 26.816.574 -DHM‹ Faiz Giderleri 3.909.399 50.380Vizesiz Yolcular 719.031 454.999Garanti Bankas› Co-Branded Faiz Gideri 107.745 -Stok De¤er Düflüklü¤ü - 836.277Alacak Reeskontu - 619.167Di¤er 59.619 6.268

23- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Di¤er K›sa Vadeli Borçlar içerisinde ödenecek giderler hesab›nda Ortakl›k yurtiçi ve yurtd›fl› bürolar›nda görev yapanpersonele ödenecek ücret tahakkuklar› 14.212.404 TL’dir (31.12.2001: 22.323.194 TL).




24- Ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klardan alacaklar nedeniyle ayr›lan flüpheli alacak yoktur.

25- Vadesi gelmifl ve vadesi gelmemifl alacaklara iliflkin 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle flüpheli alacaklar 21.485.859 TL’dir (31.12.2001: 14.660.706 TL).

26- ‹fltirakler, ba¤l› ortakl›klar ve ba¤l› menkul k›ymetler hesab›nda yer alan ortakl›klar›n isimleri, ifltirak oran ve tutarlar› afla¤›daki gibidir:

31.12.2002 31.12.2002 31.12.2001 ‹fltirak Net Dönem Net Dönem

Tutar Oran› Kar/Zarar Kar/ZararBa¤l› Ortakl›klar 18.254Sun Express A.fi. (*) 24.000 %50 4.417.930 119.650THY SRL 254 %100 - -

Sermaye Taahhütleri (-) (6.000)

‹fltirakler 8.020.080Uçak Servis A.fi. (USAfi) 8.020.080 %10 21.721.844 -Ba¤l› Menkul K›ymetler 6.000Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. 6.000 %0,3 1.366,726 408.750

(*) Ortakl›k Yönetim Kurulu’nun 12 Ocak 1990 tarih ve 15 no’lu karar›yla flirket sermayesinde %40 ifltirak pay› ile, Lufthansa Alman Hava Yollar› ilemüfltereken kurulmas› kararlaflt›r›lan ortak Charter flirketinin (Sun Express A.fi.) kurucu ortaklar›ndan Meftun Yurdagül ve Atilla Parla’ya ait %10’lukhisseye tekabül eden sermaye paylar›n›n THY A.O. taraf›ndan ad› geçenlerden al›nan gayrikabili rücu ‘Taahhütname ve Yetki Belgesine’ istinaden SunExpress A.fi.’ne ödenmesine karar verilmifltir. 1999 Mart ay› itibariyle Lufthansa’n›n %40 ifltirak pay› Condor’a, Meftun Yurdagül ve Atilla Parla’n›n%10’luk hisseleri de Yusuf Bolay›rl› ve Gürol Yüksel’e devredilmifl bulunmaktayd›. Ancak 17.02.2003 tarihinde Sn. Yusuf Bolay›rl›’n›n emekli olmas›nedeniyle, %5’lik hisse 21.02.2003 tarih, 17 say›l› Yönetim Kurulu Karar›yla Ortakl›¤›m›z Genel Müdürü Sn. Abdurrahman Gündo¤du’ya devredilmifltir.

Bu hisseler Sun Ekspress A.fi.’nin kurulufl safhas›nda ba¤›ms›z Ortaklara emaneten verilmifl olup, bu kiflilerin hisseler üzerinde tasarruf hakk›bulunmamaktad›r. Hali haz›rda Sun Ekspress sermayesine ait hisse senetleri bas›l› olmad›¤›ndan, bu hisse senetleri fiziken mevcut olmay›p, satma vedevretme yetkisi de tamamen THY A.O.’ya aittir.

Borsalar ve Teflkilatlanm›fl Di¤er Piyasalarda ifllem görmeyen Ba¤l› Ortakl›k, ‹fltirak ve Ba¤l› Menkul K›ymetlerimiz olan Sun Express ve Emek ‹nflaat A.fi.’ninmali tablolar› Sermaye Piyasas› Kurulu Standartlar›’na göre ba¤›ms›z denetime tabi tutulmam›flt›r. Uçak Servis A.fi. (USAfi)’nin mali tablolar› ba¤›ms›zdenetimden geçmifltir.

27- ‹fltirakler ve ba¤l› ortakl›klarda içsel kaynaklardan yap›lan sermaye art›r›m› nedeniyle, Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi.’den elde edilen bedelsiz hisse seneditutar› cari y›l içerisinde 2.802 TL’dir.

28- Tafl›nmazlar üzerinde sahip olunan ayni hak yoktur.

29- Maddi duran varl›klarda son üç y›lda yap›lan yeniden de¤erleme de¤er art›fllar› afla¤›daki gibidir:

Maddi Duran Birikmifl AmortismanlardaVarl›k Maliyetlerinde Yeniden De¤erleme Yeniden De¤erleme

Y›l Yeniden De¤erleme De¤er Art›fl Fonu De¤er Art›fl Fonu31.12.2000 131.029.019 92.035.335 38.993.68431.12.2001 137.092.368 88.911.349 48.181.01931.12.2002 212.145.072 145.818.390 66.326.681



2002 • 59

30- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›m›z›n yabanc› para ile temsil edilen ve kur garantisi olmayan alacaklar› ayn› tarihte T.C. Merkez Bankas› taraf›ndan

aç›klanan döviz al›fl kurlar› ile, borçlar ise Sermaye Piyasas› Kurulu’nun Ba¤›ms›z Denetim Kurulufllar›na yapm›fl oldu¤u duyuru gere¤i, döviz sat›fl kuru ile

de¤erlenmifltir. ABD Dolar› cinsinden döviz al›fl kuru 1.634.501 TL (Tam), döviz sat›fl kuru 1.642.384 TL (Tam) ile de¤erlenmifltir. Ortakl›k faaliyet

gösterdi¤i sektör itibariyle fazla say›da dövizli alaca¤› ve borcu oldu¤undan Ortakl›¤›n dövize ba¤l› alacak ve borçlar› ile aktifteki mevcut yabanc› paralar›n

dökümü ABD Dolar› karfl›l›¤› olarak afla¤›daki gibidir:

31.12.2002 31.12.2001

Döviz Miktar› TL Karfl›l›¤› Döviz Miktar› TL Karfl›l›¤›

(ABD Dolar›) (Milyon TL) (ABD Dolar›) (Milyon TL)

Muhtelif Bankalardaki Mevduat 224.188.243 366.435.908 70.292.864 101.191.287

Ticari Alacaklar 69.660.890 113.860.795 45.201.592 65.070.721

Di¤er Alacaklar 20.181.243 32.986.263 18.769.613 27.020.115

Di¤er Dönen Varl›klar 9.627.500 15.736.159 10.274.346 14.790.610

Verilen Siparifl Avanslar› 52.695.131 86.130.245 52.358.326 75.373.318

Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksit ve Faizleri 458.068 752.323 764.709 1.106.160

Ticari Borçlar 119.582.563 196.400.489 62.794.551 90.832.946

Di¤er Borçlar 974.389 1.600.321 211.539 305.993

Al›nan Siparifl Avanslar› 19.873.416 32.639.780 14.500 20.974

Borç ve Gider Karfl›l›klar› 46.991.562 77.178.190 55.214.236 79.867.945

Banka Kredileri 764.709 1.106.160

31- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ba¤l› Ortakl›klardan Sun Express A.fi. lehine 2.900.000 USD (31.12.2001: 2.900.000 USD) ve 2.556.459 EURO

(31.12.2001: 6.500.000 DEM) tutar›nda referans mektubu (Letter of Comfort) verilmifltir.

32- Kategorileri itibariyle y›l içinde çal›flan personelin ortalama say›s›:

31.12.2002 31.12.2001

Daimi Personel

- Kapsam ‹çi 6.950 7.517

- Kapsam D›fl› 999 1.069

Sözleflmeli (*) 10 12

Geçici Personel (**) 3.125 3.319

TOPLAM 11.084 11.917

(*) Kabin Memurlar›, ilk iki y›llar›n› birer y›ll›k hizmet akdi ile çal›flt›klar›ndan "Belirli Süreli Hizmet Akitli" veya "Sözleflmeli" karfl›l›¤› gösterilmifltir (K.H.K.’de

yer alan "Sözleflmeli" statüde personelimiz yoktur).

(**) Geçici Sözleflmeli Personel ve Part-time olarak çal›flt›r›lan üniversite ve yüksekokul ö¤rencileri "Geçici" karfl›l›¤› gösterilmifltir.

33- Mali tablolar› önemli ölçüde etkileyen ya da mali tablolar›n aç›k, yorumlanabilir ve anlafl›labilir olmas› aç›s›ndan aç›klanmas› gerekli olan di¤er hususlar:

-Yurtd›fl›nda bulunan baz› banka hesaplar›nda çeflitli ülkelerin döviz politikalar›ndaki uygulamalar ve ambargo dolay›s›yla Türkiye’ye transferinde güçlük

çekilen mebla¤lar bulunmaktad›r.

- 1989 y›l› sonunda savafl nedeniyle kapanan Irak ofisimizin 1989 y›l› sonuna kadar yapm›fl oldu¤u sat›fltan ötürü oluflan mevduat›m›z 31.12.2002

itibariyle 2.909.721 USD karfl›l›¤› 4.764.806 TL için 2002 y›l›nda da transfer gerçekleflmemifl ve karfl›l›k ayr›lmak suretiyle mali tablolara yans›t›lm›flt›r.

- Ayr›ca Ortakl›¤›m›z Kahire’deki banka mevduat› için ülkede 2003’de yaflanan devalüasyon neticesinde 601.379 TL karfl›l›k gideri ay›rm›flt›r.

- 31.12.2002 itibari ile; Ortakl›¤›m›z, filosuna finansal kiralama yöntemi ile kat›lan B737-800 ve A-340 uçaklar›yla ilgili olarak finansörler taraf›ndan

karfl›lanmayan toplam 52.505.116 USD karfl›l›¤› 85.819.665 TL'lik k›sm› ödemifltir. THY söz konusu uçaklar› finansal kiralama dönemi sonunda sat›n alma

opsiyonuna sahiptir. E¤er Ortakl›k bu opsiyonunu kullan›rsa uçaklar›n mülkiyeti, finansman ömrü olan 12 y›l sonunda THY’ye geçecek ve bu tutarlar uçak




maliyeti de¤eri olarak Maddi Duran Varl›k Grubuna intikal ettirilecektir. E¤er Ortakl›k finansal kiralama dönemi sonunda sat›nalma opsiyonunu

kullanmaktan vazgeçerse söz konusu uçaklar sat›l›p bu avanslar Ortakl›¤a geri ödenecektir. Bu do¤rultuda Ortakl›k yap›lan ödemeleri "Verilen Siparifl

Avans›" olarak maddi duran varl›klar hesab›na kaydetmifltir. Yabanc› para cinsinden olan siparifl avanslar› dönem sonu kurlar›ndan de¤erlemeye tabi

tutulmakta olup, kur farklar› gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r. Ortakl›¤›m›z ayr›ca söz konusu uçak al›mlar› ile ilgili olarak üretici firmadan 73.827.305 USD

karfl›l›¤› hibe kredi alm›fl olup, uçak teslimi ile do¤an ve ola¤anüstü gelir olarak kaydedilen bu hibe kredi 2002 y›l› için 146.790 USD karfl›l›¤› 196.170

TL’dir.

- Ortakl›¤›m›z havaalan› ve terminal binalar›n›n, bak›m onar›m merkezlerinin, e¤itim binalar›n›n ve bilgi ifllem merkezlerinin bulundu¤u arsalar Devlet HavaMeydanlar› ‹flletmesi’nden (DHM‹) kiralanm›flt›r. Bu arsalar›n üzerindeki binalar Ortakl›¤›m›z taraf›ndan yapt›r›lm›fl ve Ortakl›¤›m›z sabit k›ymetlerinekaydedilmifltir. Arsa kira sözleflmesi, sözleflmenin ilgili maddesine istinaden her y›l otomatik olarak yenilenmektedir. 31 Aral›k 2002 tarihi itibari ile bu türbinalar›n net defter de¤erleri 25.542.652 TL’dir.

Maliye Bakanl›¤›’nca Ortakl›¤›m›za 49 y›l süre ile irtifak hakk› tesis edilen arazi üzerine Ortakl›¤›m›zca yapt›r›lan binan›n net defter de¤eri 220.009 TL’dir.

Ayr›ca, 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle yap›lmakta olan yat›r›mlardaki 5.000 TL’lik muhtelif meydanlardaki binalar da DHM‹’den kiralanan arsa üzerineyap›lm›flt›r.

- Ortakl›¤›m›z›n açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesi Uçak Servis A.fi. (USAfi) taraf›ndan kazan›lm›fl ve 01 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaflmas› imzalanm›flt›r.Yap›lan anlaflma çerçevesinde USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Ortakl›¤›m›z aras›nda yap›lan hisse devir sözleflmesine istinadenGGH USAfi’›n toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisselerini bedelsiz olarak Ortakl›¤›m›za devredecektir. Yine sözleflme gere¤i 21 Haziran2002 tarihinde ilk %10 hissenin mülkiyeti al›nm›fl olup, 2003, 2004, 2005 ve 2006 y›llar›nda %1,25 oranlar›nda hissenin mülkiyeti devral›narak %15’etamamlanacakt›r. Bu çerçevede USAfi sermayesinin ilk %10’luk k›sm›na tekabül eden ve 21 Haziran 2002’de bedelsiz olarak teslim al›nan 570 milyonadet hisse teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 9.527.500 TL karfl›l›kl› olarak ba¤l› menkul k›ymetler ve kazan›lmam›fl gelirler hesaplar›na al›nm›flt›r.Kazan›lmam›fl gelir tutar› befl y›ll›k ikram anlaflmas› süresince gelir olarak kaydedilmektedir.

-Ocak-Aral›k 2002 döneminde sat›fllar›n maliyetinde 50.233.712 TL (31.12.2001: 87.341.729 TL) ve faaliyet giderlerinde 1.470.371 TL (31.12.2001:1.088.227 TL) tutar›nda dahil edilen kur fark› gideri ve brüt sat›fllarda 32.975.292 (31.12.2001: 26.398.737 TL) kur fark› geliri mevcuttur.

- Ortakl›k 2001 y›l› içerisinde üçüncü flah›slara yer hizmeti verilebilmesi için yaklafl›k 13,648,035 Milyon TL karfl›l›¤› A tipi ruhsat elde etmifltir. Ancak 16Nisan 2002 tarihinde yap›lan Özellefltirme Yüksek Kurulu toplant›s›nda Ortakl›¤›n üçüncü flah›slara yer hizmeti vermemesi yönünde bir karar al›nm›flt›r.14 Ocak 2003 tarihinde T.C. Ulaflt›rma Bakanl›¤› taraf›ndan söz konusu A tipi ruhsat›n iptaline ve Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi ‘DHM‹’ne ödenmiflolan ABD Dolar› cinsinden tutarlar›n Ortakl›¤a iadesi ve kalan borcun silinmesine karar verilmifltir. Bu sebepten dolay› Ortakl›k A tipi ruhsat ile ilgili olarak2002 y›l›nda kaydetmifl oldu¤u 10.544.532 TL tutar›ndaki gideri iptal etmifl ve 2001 y›l›nda giderlefltirdi¤i 7.718.351 TL’yi ise 2002 y›l›nda di¤erola¤anüstü gelirler hesab›na kaydetmifltir.

-29 Kas›m 2002 tarihli Yönetim Kurulu toplant›s›nda, Ortakl›¤›n 31 Aral›k 2000 tarihinde K›br›s Türk Hava Yollar› A.fi.’ndeki hisselerinin Turban TurizmA.fi.’ne sat›fl›ndan kalan 17.077.439 ABD Dolar› tutar›ndaki alaca¤›n›n TL’ye çevrilerek ayn› koflullarda faiz iflletilmesine karar verilmifltir. Bu kararaistinaden T.C. Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ile yap›lan yaz›flmalar neticesinde söz konusu alacak 9 Aral›k 2002 tarihli Merkez Bankas› Döviz Sat›flkurundan 26.733.518 TL olarak TL’ye çevrilmifl ve faiz iflletilmeye bafllanm›flt›r.



2002 • 61


GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI (Aksi belirtilmedikçe Türk Liras› tutarlar (Milyon TL) yabanc› para cinsinden tutarlar ise tam olarak gösterilmifltir.)

1- Dönemin tüm amortisman giderleri ile itfa ve tükenme paylar›:

31.12.2002 31.12.2001

a) Amortisman Gideri 56.541.891 44.140.994

aa) Normal Amortisman Gideri 16.544.989 15.917.450

ab) Yeniden De¤erlemeden Do¤an Amortisman Gideri 39.996.902 28.223.544

b) ‹tfa ve Tükenme Paylar› 2.261.349 1.479.537

2- Karfl›l›k giderleri afla¤›daki gibidir:

31.12.2002 31.12.2001

K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› Gideri 33.666.786 30.213.677

Dahili Sigorta Risk Karfl›l›¤› Gideri 1.024.888 437.169

fiüpheli Alacak Karfl›l›¤› Gideri 2.303.622 5.292.166

Alacak Reeskontu 216.537 619.167

Tamirdeki Stok Malzemeleri Tamir Edilememe Risk Karfl›l›¤› Gideri 2.556.481 836.227

Özel Yolcu Mil Yükümlülü¤ü Karfl›l›¤› Gideri 7.370.021 2.030.902

Menkul K›ymet De¤er Düflük Karfl›l›¤› Gideri 1.527.420 565.503

Aç›lan Davalar Karfl›l›¤› Gideri 660.004 1.267.609

France Telecom De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› Gideri 5.422.545

TOPLAM 54.748.344 41.262.420

3- Dönemin tüm finansman giderleri:

31.12.2002 31.12.2001

a) Üretim maliyetine verilenler 419.554.309 418.467.747

b) Sabit varl›klar›n maliyetine verilenler 26.375 6.890.537

c) Do¤rudan gider yaz›lanlar 249.208 21.417.159

TOPLAM 419.829.892 446.775.443

4- Cari döneme ait finansman giderlerinin ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklerle ilgili k›sm› yoktur.

5- Cari dönemde ba¤l› ortakl›klara ve ifltiraklere verilen hizmet karfl›l›¤›nda elde edilen gelirlerin toplam› 2.042.479 TL’dir (31.12.2001: 2.528.783 TL).

Al›nan hizmetler karfl›l›¤›nda yap›lan giderlerin toplam› 48.458.161 TL’dir (31.12.2001: Al›nan hizmetler karfl›l›¤›nda yap›lan gider yoktur).

6- Cari döneme ait ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklerden al›nan faiz tutar› 240.960 TL’dir.

7- Yönetim kurulu baflkan ve üyeleriyle genel müdür, genel koordinatör, genel müdür yard›mc›lar› gibi üst düzey yöneticilere cari dönemde sa¤lanan

ücret ve benzeri menfaatlerin toplam tutar› 809.228 TL’dir (31.12.2001: 621.336 TL).

8- Binalar ve komponentler hariç maddi duran varl›klar, yeniden de¤erlenmifl tutarlar› üzerinden, binalar ve komponentler ise tarihi maliyet tutarlar›

üzerinden normal amortisman yöntemine göre amortismana tabi tutulmaktad›r. Y›ll›k amortisman oranlar› binalar için %2, uçaklar ve yedek motorlar

için %6,6, simülatör için %10 ve di¤er maddi duran varl›klar için %20 olarak uygulanmaktad›r.

Amortisman hesaplama yöntemi ile bu yöntemlerde yap›lan de¤iflikliklerin dönemin amortisman giderlerinde meydana getirdi¤i art›fl (+) veya azal›fl (-)

yoktur.

9- Stok maliyeti hareketli a¤›rl›kl› ortalamaya göre hesaplanmaktad›r.

10- Stok çeflidi çok fazla oldu¤u için, y›l sonunda bir kere stok say›m› yerine y›l boyunca günlük olarak sistem taraf›ndan otomatik olarak örnekleme

yöntemine göre seçilen stoklar devaml› olarak say›lmaktad›r.

11- Brüt sat›fllar›n %20’sini aflan hurda ve döküntü sat›fllar› yoktur.

12- Ortakl›¤›n sat›fllar› ile ilgili ald›¤› teflvik ve sübvansiyon yoktur.


13- Önceki döneme iliflkin gelir ve karlar ile giderler ve zararlar›n detay› afla¤›daki gibidir:

31.12.2002 31.12.2001Önceki Dönem Gelir ve Karlar›:Geçmifl y›l e¤itim gider tashihi 1.976.916 -CFM INTL, HAMILTON ve AIRBUS INDUSTRI firmalar›ndan al›nan

2001 tarihli credit note’lar›n muhasebeleflmesi 994.298 -KTHY faturalar›ndan kaynaklanan önceki dönem gelirleri 686.133 306.485Tel Aviv Müdürlü¤ü 2001 y›l›nda teflvik primi iade komisyonu 374.416 -Air France’dan gelen malzeme al›m› faturas›n›n mükerrer masraflaflt›r›lmas› 374.287 -Türksan Turizm sat›fl komisyon bedeli 313.944 -Zürih Müdürlü¤ü 2001 y›l›na ait iade komisyonu 262.838 -2001 y›l›nda gidere verilen ancak hibe malzeme geliri oldu¤u anlafl›lan mebla¤ 253.178 -AEROFLOT royalty gideri 2001 dönemi tahakkuk-fatura fark› 149.494 -Geçmifl y›la ait yolcu geliri 140.834 -‹kram firmalar› 2001 y›l› indirimi 197.318 177.887Transworld Air’den 2001 y›l›na ait alaca¤›m›z tutar 109.399 -Paris 2001 dönemi handling indirimi 100.494 -Clearing House kanal›yla hizmet ald›¤›m›z firmalar›n faturalar›n›n

reject edilmesi nedeniyle gelire al›nmas› 99.338 428.523SN 25372 uça¤›n›n tesliminde sa¤lanan credit note 75.974 -Chicago Müdürlü¤ü oto sigorta, akaryak›t vergi iadesi ve geçmifl y›llara ait credit note’lar›n kapan›fllar› 70.462 -Biflkek ve Amman Müdürlükleri’nin vergi dairesinden alacaklar 87.909 -EB‹ destek hizmetleri geliri 42.671 -Newyork Müdürlü¤ü teknik ofis kiras›n›n fazla hesaplanmas› nedeniyle 39.829 -Teknik malzeme depo hareketlerine iliflkin düzeltme 38.983 -fiam Müdürlü¤üne ait tahmini olarak girilen giderlerin tahakkukundan sonra yap›lan kay›t 37.893 33.168Boeing Firmas›na ait credit note’lar›n muhasebelefltirilmesi 34.388 -Bilet, kargo ve di¤er gelirler - 475.131Brüksel 2000 y›l› akaryak›t gider iptali - 48.321Önceki döneme ait yurtd›fl› firmalardan al›nan yedek parçalar için düzenlenen credit note’lar toplam› - 1.539.331ILFC Firmas› taraf›ndan TC-JDI uça¤›na ait 2000 y›l› finansal kira ›skontosu - 61.177Önceki döneme ait çek tahsili (NTS Firmas›) - 65.0782000 y›l› maddi duran varl›k al›mlar›na iliflkin düzeltme - 66.723Lyon 2000 y›l› iade al›nan KDV tutar› - 61.164Tehlikeli madde içeren kargonun uça¤a verdi¤i zarar›n tahmini - 106.784Swissair kargo handling ULD cihaz› kullan›m faturalar› - 849.336Bakü’de önceki y›llara iliflkin geri al›nacak KDV tutar› - 217.0102000 y›l› tahakkuk ettirilen giderlerin iptali - 210.845Di¤er 481.567 894.296

6.942.563 5.541.259


GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI / devam(Aksi belirtilmedikçe Türk Liras› tutarlar (Milyon TL) yabanc› para cinsinden tutarlar ise tam olarak gösterilmifltir.)

2002 • 63

31.12.2002 31.12.2001Önceki Dönem Gider ve Zararlar›:Uçufl Muhasebesi kayd›n›n 2001 y›l›na ait etkisi 39.972.080 -Geçmifl y›la ait operasyonel giderler (Konma konaklama, handling, akaryak›t, ikram, üstgeçifl) 448.224 2.672.923Yurtd›fl› büro giderleri 35.076 54.294Komisyon giderleri 8.180 55.557Hava emniyeti gideri 5.285 -Interline giderleri 169.311 1.935.931 Faiz Gideri 27.073 9.924Code share giderleri 16.056 -Noksan tahsil. iptal ve tashihleri 116.898 1.032.828Geçmifl y›llara ait tamir gideri 436.668 780.474E¤itim gideri 72.956 67.2022001 y›l› JEPPESEN 15.408 -Muhtelif firmalar taraf›ndan THY’ye düzenlenen geçmifl döneme ait iade faturalar› 568.946 317.193Geçmifl y›l hibe kredi iptali 58.373 -Posta idaresi geçmifl y›llara itirazlar 114.306 -Geçmifl y›l sigorta gideri 27.702 72.535Lufthansa ile yap›lan anlaflma gere¤i personelin 2001 y›l›na ait harc›rah ve seyahat gideri 43.345 -2001 y›l›nda Atraxis firmas›ndan al›nan meteoroloji hizmeti 27.339 -Teknik malzeme depo hareketlerine iliflkin düzeltmeler 72.274 -2000 teslimi 7 adet B737-800 uça¤›na ait 2000-2001 dönemi gözetim ve yeddi emin ücreti 28.604 -Botafl firmas›na 1999 y›l›nda düflen TC-JEP uça¤›n›n enkaz kald›rma hizmeti için ödenen - 50.462Geçmifl y›l teflvik primi gideri - 1.778.559Royalty gideri - 37.804Birleflmifl Milletler tazminat›n›n Hava Kuvvetleri’ne ait k›sm› - 91.390K.T.H.Y. teknik hizmet faturas› - 155.785Tripoli Temmuz, A¤ustos, Eylül 2000 kurumlar vergisi - 27.8172000 y›l› Visa/Mastercard cezalar›na iliflkin iadeler - 110.702Di¤er giderler 102.228 487.634TOPLAM 42.366.332 9.739.014

14- Cari dönem 104.919.324 TL kar ile kapanm›flt›r (2001 kar› 8.127.303 TL).

2002 2001 Hisse Bafl›na Kar (TL/%)

a. Adi hisse senedi sahiplerine 599,54 / %59,95 46,44 / %4,64 b. ‹mtiyazl› hisse senedi sahiplerine 599,54 / %59,95 46,44 / %4,64

15- Ortakl›¤›n dönem içinde gerçeklefltirdi¤i hizmet miktarlar›ndaki de¤iflmeler afla¤›daki gibidir:

Arz Edilen Koltuk / KmOcak-Aral›k 2001 : 24.889.653.667Ocak-Aral›k 2002 : 24.071.004.377De¤iflim : %(3)

16- Ortakl›¤›n dönem içinde gerçeklefltirdi¤i hizmet sat›fl miktarlar›ndaki de¤iflmeler afla¤›daki gibidir:

Ücretli Yolcu/KmOcak-Aral›k 2001 : 15.679.266.179Ocak-Aral›k 2002 : 16.593.898.265De¤iflim : %6


GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI / devam(Aksi belirtilmedikçe Türk Liras› tutarlar (Milyon TL) yabanc› para cinsinden tutarlar ise tam olarak gösterilmifltir.)


TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)

BA⁄IMSIZ DENETÇ‹ RAPORU

Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›na

1. Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›’n›n (“fiirket”) Türk Liras›n›n 31 Aral›k 2002 tarihindeki sat›n alma gücüne eflde¤er olarak haz›rlanan 31 Aral›k2002 tarihi itibariyle bilançosunu ve bu tarihte sona eren y›la ait gelir, özsermaye de¤iflim ve nakit ak›m tablolar›n› denetlemifl bulunuyoruz. Bu malitablolardan fiirket yönetimi sorumludur. Bizim sorumlulu¤umuz, yapt›¤›m›z denetime dayanarak bu mali tablolar üzerinde görüfl bildirmektir.

2. Denetimimizi, Uluslararas› Denetim Standartlar›'na uygun olarak yapt›k. Bu standartlar, denetimin mali tablolarda önemli bir yanl›fll›¤›n olup olmad›¤›konusunda makul bir güvenceyi sa¤lamak üzere planlanmas›n› ve yap›lmas›n› gerektirmektedir. Bir denetim, mali tablolardaki tutarlara ve aç›klamalarabaz olan kan›tlar›n, test usulü incelenmesini içerir. Denetim, ayn› zamanda, uygulanan muhasebe ilkelerinin ve yönetim taraf›ndan yap›lan önemlimuhasebe tahminlerinin ve genel olarak, mali tablolar›n sunumunun de¤erlendirilmesini de içerir. Denetimimizin, beyan etti¤imiz görüflümüze makulbir baz teflkil etti¤i kan›s›nday›z.

3. 16 Nisan 2002 tarihli raporumuzda fiirket’in 2001 y›l› mali durumunun ve bu tarihte sona eren y›la ait faaliyet sonuçlar›n›n, ve nakit ak›mlar›n›nUluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›'na (“UFRS”), 36 numaral› Uluslararas› Muhasebe Standard› (UMS) “Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü”haricinde uygun olarak haz›rland›¤›n› belirttik. fiirket, Eylül 2001’de Amerika Birleflik Devletleri’nde ticari uçaklar kaç›r›larak gerçeklefltirilen teröristsald›r›lar sonucu ikinci el uçak fiyatlar›ndaki düflüflün geçici veya kal›c› olup olmad›¤› 2001 y›l› raporu tarihi itibariyle belirsizli¤ini sürdürdü¤ündendolay› UMS 36’y› baz› uçaklar› için uygulamam›flt›r. fiirket yönetimi söz konusu uçaklar›n fiyatlar›ndaki düflüklü¤ün 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyledevam etmesinden dolay› ve bu de¤er düflüklü¤ünün kal›c› oldu¤u düflüncesiyle, 2002 y›l›nda, kay›tl› de¤erdeki düflüflü, faaliyet giderlerine de¤erdüflüfl gideri olarak kaydetmifltir. 2002 y›l›nda söz konusu uçaklara ait de¤er düflüfl karfl›l›k gideri 248 Trilyon TL (vergi öncesi) olup, 2001 y›l›ndakaydedilmesi gereken 145 Trilyon TL’yi de (yaklafl›k tutar olup vergi öncesidir) içermektedir. Sonuç olarak, e¤er de¤er düflüklü¤ü 2001 y›l› malitablolar›na kaydedilseydi, 31 Aral›k 2001 tarihi itibariyle sabit k›ymetlerin net defter de¤eri ve ertelenmifl vergi yükümlülü¤ü s›ras›yla 145 Trilyon TLve 29 Trilyon TL daha düflük ve 31 Aral›k 2001 tarihinde sona eren y›la ait net zarar, 31 Aral›k 2002 tarihinde sona eren y›la ait net kar ve 31 Aral›k2001 tarihi itibariyle birikmifl zarar 116 Trilyon TL daha yüksek olacakt›.

4. Görüflümüze göre, yukar›daki 3. paragrafta aç›klanan hususla ilgili do¤abilecek düzeltmelerin etkileri d›fl›nda, yukar›da bahsedilen mali tablolar,fiirket’in 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle mali durumunu ve bu tarihte sona eren y›la ait faaliyet sonuçlar›n›, ve nakit ak›mlar›n› Uluslararas› FinansalRaporlama Standartlar›'na uygun olarak arzetmektedir.

DRT DENET‹M REV‹ZYON TASD‹KYEM‹NL‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K A.fi.

Member firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU

‹stanbul, 7 May›s 2003

2002 • 65

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹ ‹T‹BAR‹YLE B‹LANÇOLAR(Tüm tutarlar UMS 29’a göre 31 Aral›k 2002 tarihindeki Türk Liras› (TL)’n›n sat›n alma gücüyle ifade edilmifltir.)

31.12.2002 31.12.2001VARLIKLAR Not (Milyon TL) (Milyon TL)Kasa ve Nakit De¤erler 5 355.000.990 123.199.116 Menkul K›ymetler 6 9.772.674 16.288.977 Ticari Alacaklar (Net) 7 122.069.035 114.058.074 Grup fiirketlerinden Alacaklar 8 12.498.974 1.548.021 Stoklar 9 71.759.000 58.080.547 K›sa Vadeli Verilen Siparifl Avanslar› 11 - 20.315.169 Peflin Ödenen Vergi 22 8.532.701 -Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar 10 52.788.535 51.561.805

TOPLAM DÖNEN VARLIKLAR 632.421.909 385.051.709

Uzun Vadeli Verilen Avanslar 11 24.837.979 30.860.649 Özsermaye Metoduna Göre De¤erlenen ‹fltirak 12 3.837.000 2.056.730 Di¤er Finansal Varl›klar 12 8.436.483 1.459.636 Maddi Duran Varl›klar (Net) 13 2.424.459.411 3.020.805.348 Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar ve Varl›klar 14 41.899.565 48.947.956

TOPLAM DURAN VARLIKLAR 2.503.470.438 3.104.130.319

TOPLAM VARLIKLAR 3.135.892.347 3.489.182.028

31 Aral›k 2002 31 Aral›k 2001BORÇLAR Not (Milyon TL) (Milyon TL)Uzun Vadeli Kredilerin Cari Dönem Taksitleri 15 742.960 738.326 K›sa Vadeli Finansal Kiralama Borçlar› 16 300.454.567 320.965.024 Sat›c›lar 155.087.911 276.279.681Grup fiirketlerine Borçlar 17 5.370.572 109.500 Di¤er K›sa Vadeli Borçlar 18 47.489.688 31.968.519Al›nan Depozito ve Teminatlar 19 53.137.319 12.176.189 Bilet Sat›fl Avanslar› 20 83.817.514 67.786.885 Di¤er Gider Tahakkuklar› 21 67.434.785 48.281.985

TOPLAM KISA VADEL‹ BORÇLAR 713.535.316 758.306.109

Banka Kredileri 15 - 720.176 Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borçlar› 16 1.680.056.258 2.128.412.744 Uzun Vadeli Ticari Borçlar 119.997 246.930 Hibe Krediler (Net) 23 7.042.247 10.494.830 Uzun Vadeli Ertelenmifl Vergi Borçlar› 22 55.547.217 31.523.666 K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 24 76.721.751 67.569.483 Di¤er Uzun Vadeli Borçlar 18 6.660.772 -

TOPLAM UZUN VADEL‹ BORÇLAR 1.826.148.242 2.238.967.829

ÖZSERMAYESermaye 25 1.475.577.862 1.475.577.862 Yedekler 26 108.826.170 108.826.170 Yeniden De¤erleme Fonu - 95.944.069 Birikmifl Zarar (988.195.243) (1.188.440.011)

TOPLAM ÖZSERMAYE 596.208.789 491.908.090

TOPLAM BORÇ VE ÖZSERMAYE 3.135.892.347 3.489.182.028


TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹NDE SONA EREN YILLARA A‹T GEL‹R TABLOSU(Tüm tutarlar UMS 29’a göre 31 Aral›k 2002 tarihindeki Türk Liras› (TL)’n›n sat›n alma gücüyle ifade edilmifltir.)

2002 2001Not (Milyon TL) (Milyon TL)

Faaliyet Gelirleri 30 2.575.073.781 2.695.755.415 Faaliyet Giderleri 31 (2.554.905.367) (2.608.694.403)

FAAL‹YET KARI 20.168.414 87.061.012

Di¤er Faaliyetlerden Gelirler 33 40.132.959 194.512.829 Di¤er Faaliyetlerden Zararlar 34 (20.132.275) (40.297.797)

F‹NANSMAN G‹DERLER‹, PARASAL KAZANÇ VE VERG‹ ÖNCES‹ KAR 40.169.098 241.276.044

Finansman Giderleri (Net) 32 (373.962.603) (1.989.034.769)Parasal Kazanç 615.994.029 1.701.095.403

VERG‹ ÖNCES‹ KAR/(ZARAR) 282.200.524 (46.663.322)

Vergi 22 (81.955.756) (7.836.726)

NET KAR/(ZARAR) 200.244.768 (54.500.048)

Hisse Bafl›na Kar/(Zarar) (TL) 1.144 (314)

2002 • 67

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹NDE SONA EREN YILLARA A‹T ÖZSERMAYE DE⁄‹fi‹M TABLOSU (Tüm tutarlar UMS 29’a göre 31 Aral›k 2002 tarihindeki Türk Liras› (TL)’n›n sat›n alma gücüyle ifade edilmifltir.)

YenidenDe¤erleme Birikmifl

Sermaye Yedekler Fonu Zarar(Milyon TL) (Milyon TL) (Milyon TL) (Milyon TL)

31 Aral›k 2000 Bakiyesi 1.446.586.005 108.826.170 - (1.133.939.963)‹laveler 28.991.857 - 95.944.069 -Cari Dönem Zarar› - - - (54.500.048)

31 Aral›k 2001 Bakiyesi 1.475.577.862 108.826.170 95.944.069 (1.188.440.011)Ç›k›fllar - - 95.944.069 -Cari Dönem Kar› - 200.244.76831 Aral›k 2002 Bakiyesi 1.475.577.862 108.826.170 - (988.195.243)


TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹NDE SONA EREN YILLARA A‹T NAK‹T AKIM TABLOSU (Tüm tutarlar UMS 29’a göre 31 Aral›k 2002 tarihindeki Türk Liras› (TL)’n›n sat›n alma gücüyle ifade edilmifltir.)

2002 2001(Milyon TL) (Milyon TL)

FAAL‹YETLERDEN KAYNAKLANAN NAK‹T AKIMLARIVergi Öncesi Net Dönem Kar›/(Zarar›) 282.200.524 (46.663.322)Faaliyetlerden Sa¤lanan Nakit Ak›m›na Ulaflmak ‹çin Yap›lan Düzeltmeler:Amortisman 263.577.488 279.139.666K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 12.594.723 11.020.706Faiz Geliri (25.719.673) (14.207.925)Sabit K›ymet Sat›fl (Kar›)/Zarar› (9.096.710) (17.206.392)Ertelenmifl Vergi Üzerindeki Parasal (Kar)/Zarar (1.847.173) -De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› 376.901.236 (133.138.507)‹fltirak (Kar›)/Zarar› (1.780.500) -Sabit K›ymetlerde Hibe Kredileri ‹çin Yap›lan Düzeltmeler - 7.697.083Faiz Giderleri 86.707.710 206.444.706Stok De¤er Düflüfl Karfl›l›¤›ndaki Art›fl/(Azal›fl) - (1.015.001)Hibe Kredilerdeki De¤iflim (3.452.583) (949.911)Finansal Kiralama Üzerindeki Kur Fark› Gideri/(Geliri)

(parasal kazanç ile netlefltirilmifltir) (321.948.440) 350.390.215‹fltirakin Piyasa De¤eri ‹le De¤erlenmesi - (16.281.126)‹fltirak ve Menkul K›ymetler De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› 12.979.059 759.303USAfi Hisse Transferi Ertelenmifl Gelir ‹tfas› (2.220.256) -fiüpheli Alacak Karfl›l›¤›ndaki Art›fl/(Azal›fl) 2.304.491 3.620.072‹flletme Sermayesindeki De¤iflikliklerden Önceki Faaliyet Kar› 671.199.896 629.609.567Ticari Alacaklardaki (Art›fl)/Azal›fl (10.315.452) 12.537.489Grup fiirketlerinden Alacaklardaki (Art›fl)/Azal›fl (10.950.953) (348.257)Stoklardaki (Art›fl)/Azal›fl (13.678.453) 208.911Peflin Ödenmifl ve Di¤er Varl›klardaki (Art›fl)/Azal›fl (1.222.756) 63.946.146Di¤er Uzun Vadeli Varl›klardaki (Art›fl)/Azal›fl 7.044.419 7.363.492K›sa ve Uzun Vadeli Verilen Avanslardaki (Art›fl)/Azal›fl 26.337.841 12.669.086Ticari Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl (121.191.770) 4.403.922Grup fiirketlerine Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl 5.261.072 (160.436)Tahakkuklar ve Di¤er Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl 32.453.715 (33.268.633)Al›nan Avanslardaki (Azal›fl)/Art›fl 40.961.096 (886.715)Bilet Sat›fl Avanslar›ndaki (Azal›fl)/Art›fl 16.030.663 (21.621.904)Uzun Vadeli Ticari Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl (126.926) (169.791)Faaliyetlerden elde edilen nakit 641.802.392 674.282.877Ödenen K›dem Tazminatlar› (3.442.455) (24.697.028)Ödenen Faizler (94.706.760) (220.541.302)Ödenen Gelir Vergisi (40.930.793)

Faaliyetlerden Elde Edilen Net Nakit 502.722.384 429.044.547YATIRIM FAAL‹YETLER‹NE ‹L‹fiK‹N NAK‹T AKIMLARIMenkul K›ymetlerdeki Art›fl (2.405.099) 93.752Finansal Varl›k (Al›m›)/Sat›fl› 67.011 (632)Maddi Duran Varl›k Sat›fl›ndan Elde Edilen Nakit 77.411.585 137.564.536Al›nan Faiz 25.719.673 14.207.925Maddi Duran Varl›k Al›m› (101.730.651) (67.354.944)Yat›r›m Faaliyetlerinde (Kullan›lan)/Sa¤lanan Edilen Net Nakit (937.481) 84.510.637F‹NANSMAN FAAL‹YETLER‹NE ‹L‹fiK‹N NAK‹T AKIMLARISermayedeki Nakit Art›fl› 28.991.857Finansal Kiralama Borcu Ödemeleri (269.267.488) (350.047.548)Kredilerden Sa¤lanan Nakit Kredi Ödemeleri (715.541) (114.059.379)Finansman Faaliyetlerinde Kullan›lan Net Nakit (269.983.029) (435.115.070)NAK‹T DE⁄ERLERDEK‹ NET ARTIfi/(AZALIfi) 231.801.874 78.440.114 SENE BAfiINDAK‹ KASA VE BANKALAR 123.199.116 44.759.002 SENE SONUNDAK‹ KASA VE BANKALAR 355.000.990 123.199.116

2002 • 69

TÜRK HAVA YOLLARI A.O.(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)F‹NANSAL TABLO NOTLARI (Tüm tutarlar UMS 29’a göre 31 Aral›k 2002 tarihindeki Türk Liras› (TL)’n›n sat›n alma gücüyle ifade edilmifltir.)

1- fi‹RKET’‹N FAAL‹YET ALANI VE YIL ‹Ç‹NDEK‹ ÖNEML‹ OLAYLAR

Türk Hava Yollar› A.O. (“fiirket” veya “THY”) 1933 y›l›nda Türkiye’de kurulmufltur. fiirket’in ana faaliyet konusu yurt içi ve yurt d›fl›nda yolcu ve kargohava tafl›mac›l›¤› yapmakt›r.

31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle fiirket’in hissedarlar› ve hisse da¤›l›m› afla¤›daki gibidir:

Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› %98,17 Di¤er %1,83

%100,00

2- MAL‹ TABLOLARIN HAZIRLANMASINDAK‹ ESASLAR

‹liflikteki finansal tablolar Uluslararas› Muhasebe Standartlar›na (“UMS” veya “IFRS”) ve UMS Yorumlama Komitesi’nin yay›mlad›¤› yorumlara görehaz›rlanm›flt›r.

Enflasyon Düzeltmesi

fiirket’in yasal kay›tlar› tarihsel maliyet esas›na göre düzenlenmifl olup, maddi duran varl›klar yeniden de¤erlemeye tabi tutulmaktad›r. Uluslararas›Muhasebe Standartlar›’na göre düzenlenen ekteki mali tablolar UMS 29’un (Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Raporlama) öngördü¤ü üzere TürkLiras›’n›n al›m gücündeki de¤iflimi yans›tmak üzere yeniden de¤erlenmifltir.

UMS 29 uygulamas› hiperenflasyonist ekonomilerin para birimi ile haz›rlanan mali tablolar›n›n bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini, geçendönem bakiyelerin de ayn› birimden gösterilmesi için yeniden de¤erlenmesini öngörmektedir. UMS 29 uygulamas›n› gerektiren durumlardan biri, üç y›ll›kkümülatif enflasyon oran›n›n yaklafl›k %100 veya üzerinde olmas›d›r. Türkiye’de Devlet ‹statistik Enstitüsü taraf›ndan yay›mlanan toptan eflya fiyat endeksibaz al›nd›¤›nda, söz konusu kümülatif oran 31 Aral›k 2002 tarihinde sona eren üç y›ll›k dönem için %227’dir. Enflasyona göre yap›lan yeniden de¤erleme,Devlet ‹statistik Enstitüsü taraf›ndan yay›mlanan toptan eflya fiyat endeksi kullan›larak bulunan katsay›lar esas al›narak hesaplanm›flt›r.

Ekte sunulan mali tablolar›n düzeltilmesinde kullan›lan sözkonusu endeks ve katsay›lar afla¤›da belirtilmifltir.

(1994 ortalama endeksi: 100):

Endeks Katsay›

31 December 2000 2,626.0 2.467131 December 2001 4,951.7 1.308331 December 2002 6,478.8 1.0000

Enflasyon düzeltmeleri afla¤›da belirtilen yöntemler izlenerek mali tablolara yans›t›lm›flt›r:

• Bilanço tarihindeki cari para biriminden ifade edilmeyen tüm tutarlar toptan eflya fiyat endeksi ile de¤erlenmifltir. Ayr›ca geçen dönem bakiyeleri debenzeri flekilde yeniden de¤erlenmifltir.

• Parasal aktif ve pasif kalemler bilanço tarihindeki cari para birimi ile gösterildiklerinden yeniden de¤erlenmemifltir. Parasal kalemler nakit olarak tutulanpara ile nakit cinsinden tahsil edilecek veya ödenecek kalemleri ifade etmektedir.

• Mali tablolara maliyet de¤erleriyle aktar›lan parasal olmayan aktif ve pasif kalemler ile özsermaye kalemleri al›m gününden bilanço gününe kadar oluflantoptan eflya fiyat endeksindeki de¤iflim sabit k›ymetler için ilk al›fl maliyetine ve birikmifl amortisman›na uygulanarak belirlenmifltir. fiirket kay›tlar›na göreyap›lan her türlü yeniden de¤erleme elimine edilmifltir.

• Gelir tablosundaki tüm kalemler ilgili katsay›lar kullan›larak endekslenmifltir.

• fiirket’in net parasal varl›¤› veya borcu üzerindeki enflasyonun etkisi gelir tablosunda parasal kazanç ve kay›p olarak gösterilmifltir.



Enflasyon ve Döviz Kurlar›

fiirket’in faaliyetlerinin önemli bir bölümü, özellikle gelirler ve giderler ABD Dolar› cinsinden oluflmaktad›r. E¤er fiirket mali tablolar›n› UMS 21 no’lustandart uyar›nca ABD Dolar› cinsinden haz›rlam›fl olsa idi, Türk Liras›’n›n ABD Dolar› karfl›s›nda u¤rad›¤› devalüasyonun, resmi enflasyon oran›ndan farkl›olmas› nedeniyle mali tablolar daha farkl› sonuçlar do¤urabilirdi. Türk Liras›’n›n ABD Dolar› karfl›s›ndaki devalüasyon oran›n›n, toptan tüketici fiyat endeksiile karfl›laflt›r›lmas› afla¤›daki gibi verilmifltir:

Y›l 2002 2001

Devalüasyon oran› USD %13,5 %114,3Toptan eflya fiyat endeksi %30,8 %88,6

31 Aral›k 2002 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas›’n›n aç›klam›fl oldu¤u dolar kuru 1.634.501 TL’dir.

3- BÖLGESEL RAPORLAMA

3.1. Faaliyet Alanlar›

fiirket a¤›rl›kl› olarak bir tek endüstri alan›nda faaliyet göstermektedir. Ana faaliyet alan› yurt içinde ve d›fl›nda Türkiye ba¤lant›l› yolcu ve kargo havatafl›mac›l›¤› yapmakt›r. Ayr›ca fiirket’in ifltirakleri de havayolu iflletmecili¤ine iliflkin faaliyetlerde bulunmaktad›r.

3.2. Co¤rafi Alanlar

Gelir analizi, THY’nin hizmet verdi¤i uçufl hatlar› baz al›narak yap›lmaktad›r. Türkiye’de yap›lan yolcu ve kargo tafl›ma gelirleri, yurtiçi hizmet geliri olarakkaydedilmektedir. Tarifeli ve tarifesiz bütün yurtd›fl› uçufl gelirleri uçuflun yap›ld›¤› co¤rafi bölgelere göre kaydedilmektedir.

4- ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹

‹liflikteki mali tablolar›n haz›rlanmas› s›ras›nda uygulanan önemli muhasebe politikalar› afla¤›daki gibi aç›klanm›flt›r.

4.1. Gelir Kaydedilmesi ve Komisyon Giderleri

Yolcu ve kargo tafl›ma gelirleri, tafl›ma hizmeti tamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir. Sat›lan ancak henüz kullan›lmayan (uçulmayan)biletler, bilet sat›fl avans› olarak kaydedilmektedir.

fiirket tarihsel istatistikler kullan›larak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler hakk›nda tahmini hesaplamalar yapabilmektedir ve 2002 y›l›nda, yaklafl›k29.387 Milyar TL tutar›ndaki kullan›lmayan bilet faaliyet geliri içerisinde kaydedilmifltir.

Yolcu gelirlerine iliflkin olarak acentalara verilecek komisyonlar tafl›mac›l›k hizmeti gerçekleflti¤inde gider olarak kaydedilmektedir. Tafl›mac›l›k hizmetiöncesi sat›lan biletlerin komisyon giderleri dönen varl›klara peflin ödenmifl gider olarak kaydedilmektedir.

4.2. Menkul K›ymetler

Menkul k›ymetler yurt d›fl› borsalarda ifllem gören hisse senetlerinden oluflmufl olup, bilanço tarihinden önceki befl ifl günü boyunca ilgili borsada oluflangünlük a¤›rl›kl› ortalama fiyatlar›n›n ortalamas› üzerinden de¤erlenmektedir.

4.3. Stok De¤erlemesi

Stoklar maliyet ya da net gerçekleflebilir de¤erinin düflük olan› ile hareketli a¤›rl›kl› ortalama maliyet metodu kullan›larak de¤erlenmektedir.

4.4. ‹fltirakler

‹fltirak oran› %20 ile %50 aras›nda de¤iflen ve Ortakl›k taraf›ndan kontrol edilmeyen ifltirakler özkaynak yöntemiyle kaydedilmektedir.

‹fltirak oran› %20’den az olan ifltiraklerden borsada ifllem gören ifltirakler bilanço tarihindeki piyasa de¤erleriyle, di¤er ifltirakler ise UMS 29’a göreendekslenmifl maliyet üzerinden kaydedilmektedir.

2002 • 71


4.5. Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varl›klar

Tarihi maliyet de¤erleriyle gösterilen maddi ve maddi olmayan duran varl›klar al›m tarihinden itibaren endekslenmifl tutarlar›ndan kay›tlara al›nm›flt›r.

Maddi ve maddi olmayan duran varl›klar, tamir edilebilir yedek parçalar hariç, tüm kategoriler için normal amortisman yöntemi kullan›larak amortismanatabi tutulmaktad›r. Tamir edilebilir yedek parçalar grup olarak amortismana tabi tutulmaktad›r. Aktiflerin ekonomik ömürleri ve hurda de¤eri afla¤›dabelirtilmifltir:

Ekonomik Ömür Hurda de¤eri

- Arsa - -- Bina 50 -- Uçak 15-20 %10-30- Motorlar 15 %30- Komponentler 10 -- Tamir Edilebilen Yedek Parçalar 2-3 -- Simülatör 10 -- Makina ve Ekipman 6.5 -- Döfleme ve Demirbafllar 5 -- Tafl›tlar 5 -- Di¤er Maddi Duran Varl›klar 5 -

31 Aral›k 2002 itibariyle, enflasyon oran›n›n, Dolar’›n TL karfl›s›ndaki de¤er kazanc›ndan daha fazla gerçekleflmesi nedeniyle, uçaklar›n endekslenmifl TLnet defter de¤erleri ABD Dolar› cinsinden net defter de¤erinin oldukça üstünde kalm›flt›r. Bu nedenle, uçaklar›n net defter de¤erleri Dolar baz›ndaki netdefter de¤erlerine indirgenmifltir. Bu de¤er azal›fl›, direkt olarak uçak baz›nda Yeniden De¤erleme Art›fl rakam›n› aflmamas› kofluluyla, ilgili Yeniden De¤erArt›fl› hesab›ndan mahsup edilmifl ve kalan k›s›m ise gider yaz›lm›flt›r. Daha sonra bu de¤erlerin, uçaklar›n tahsil edilebilir de¤erlerini afl›p aflmad›¤› kontroledilmifltir. UMS 36’ya “Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü” göre tahsil edilebilir de¤er tespitinde, varl›ktan beklenen nakit ak›mlar›n›n bugünkü de¤eriyle netsat›fl fiyat›n›n büyük olan› kullan›lm›flt›r. Net sat›fl fiyat›n›n tespitinde Ortakl›k yönetiminin uluslararas› uçak fiyat kataloglar›na göre gelifltirdi¤i tahminlerindüflük olan› kullan›lm›flt›r. Kay›tl› de¤erdeki düflüfl faaliyet giderlerine de¤er düflüfl gideri olarak kaydedilmektedir.

4.6. Hibe Krediler

Hibe krediler uçak ve motorlar›n, sat›n al›mlar›nda veya finansal kiralama yöntemiyle elde edilmelerinde al›nmaktad›r. fiirket, hibe kredileri aktiflerinmaliyetinden düflmekte ve bu aktifleri ekonomik ömürleri veya finansal kiralama süresince amorti etmektedir. Faaliyet kiralamas›na iliflkin hibe krediler,ertelenmifl gelir olarak kaydedilmekte ve finansal kiralama süresince amorti edilmektedir.

4.7. Bak›m ve Onar›m Giderleri

Maddi duran varl›klar›n ve kiralanan varl›klar›n düzenli bak›m› ve onar›m› için yap›lan harcamalar ilgili döneme faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. Büyükbak›mlar periyodik bazda gider olarak tahakkuk ettirilmektedir.

4.8. S›k Uçufl Program›

THY, üyelerine “Miles and Miles” ad›nda bir S›k Uçufl Program› (frequent flyer program) dahilinde birikmifl mesafe üzerinden ücretsiz uçufl ödülüvermektedir. Ücretsiz seyahatin artan maliyet yöntemi ile hesaplanan tahmini maliyeti, program üyeleri seyahat ettikçe yükümlülük olarakkaydedilmektedir.

THY, ayn› zamanda “Shop & Miles” Program› dahilinde kat›l›mc›lara mil kredisi satmaktad›r. Bu gelirin bir k›sm› ertelenmifl gelir olarak kaydedilmekte ve seyahatsa¤land›kça gelir olarak kaydedilmektedir.

4.9. Vergi

Cari y›l vergi gideri cari y›l sonucunun kanunen kabul edilmeyen giderlere ve istisnalara göre düzeltilmesine göre hesaplanmaktad›r. Vergi gideri bilançotarihinde geçerli olan vergi oranlar› kullan›larak hesaplanm›flt›r.



Ertelenmifl vergi iliflikteki finansal tablolarda kay›tl› olan varl›k ve borçlar›n, vergi hesaplamas›na baz olan benzer kalemler ile aras›ndaki zamanlamafarklar›n›n bilanço metoduna göre muhasebelefltirilmesinden oluflmufltur. Prensip olarak, ertelenmifl vergi borçlar› tüm geçici zamanlama farklar› içinkayda al›nmakta, ertelenmifl vergi varl›¤› ise geçici zamanlama farklar›n›n kullan›labilece¤i vergilendirilebilir kar›n olmas›n›n muhtemel oldu¤u durumdakayda al›nmaktad›r.

Ertelenmifl vergi, ilgili varl›klardan faydalan›lmas› veya borçlar›n ödenmesi beklenilen zamanlarda uygulanacak vergi oranlar› üzerinden hesaplanmaktad›r.Ertelenmifl vergi gelir tablosunda gelir veya gider olarak muhasebelefltirilmektedir.

Peflin ödenmifl kurumlar vergisi ve kurumlar vergisi borçlar› ayn› vergi dairesi taraf›ndan tarh edildi¤i için netlefltirilmifltir. Ertelenmifl vergi varl›klar› veborçlar› da tahmini gerçekleflme tarihlerine göre netlefltirilmifltir.

4.10. Emeklilik ve K›dem Tazminat› Provizyonu

Türkiye’deki ‹fl Kanunlar› gere¤i emeklilik ve k›dem tazminat provizyonlar› iliflikteki finansal tablolarda gerçeklefltikçe provizyon olarak ayr›lmaktad›r. UMS19’a uygun olarak gelecek y›llarda ödenecek emeklilik tazminat›n›n bilanço tarihindeki bugünkü de¤erinin hesaplanmas› için enflasyon oran›ndanar›nd›r›lm›fl uygun faiz oran› ile iskonto edilmifltir. Emeklilik tazminat giderine dahil edilen faiz maliyeti faaliyet sonuçlar›nda faiz gideri olarakgösterilmektedir.

4.11 ‹liflkili fiirketler

‹liflikteki mali tablolarda, THY’nin ortaklar›, iliflkili olarak bilinen di¤er flirketler ve bu flirketlerin direktör ve yöneticileri iliflkili taraf olarak adland›r›lm›fllard›r.

4.12. Yabanc› Para ‹fllemleri

Y›l içerisinde gerçekleflen döviz ifllemleri ifllem tarihindeki kurlar kullan›larak Türk Liras›’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize ba¤l› varl›k ve borçlarbilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullan›larak Türk Liras›’na çevrilmifllerdir. Bu çevirimden ve dövizli ifllemlerin tahsil/tediyelerinden kaynaklanankambiyo karlar›/zararlar› gelir tablosunda yer almaktad›r.

31 Aral›k tarihleri itibariyle y›l sonu ve ortalama ABD Dolar› kuru afla¤›daki gibidir:

Y›l Sonu Kuru Ortalama Kur31 Aral›k 2000 671.765 605.93231 Aral›k 2001 1.439.567 1.196.78031 Aral›k 2002 1.634.501 1.504.597

4.13. Finansal Kiralama

fiirket finansal kiralama ve faaliyet tipi kiralama yöntemiyle uçak, simülatör, bilgisayar ekipman› ve tafl›t araçlar› kiralamaktad›r. UMS 17 no’lu standart›nöngördü¤ü üzere, fiirket finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktif ve pasiflerini kiralama taksitlerinin bugünkü de¤erine eflit olarak kaydetmektedir.Finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktiflere ekonomik ömürleri süresince amortisman ayr›lmaktad›r. Faaliyet tipi kiralamalar faaliyet gideri olarakkaydedilmektedir.

4.14. Mali Enstrümanlar

Mali Varl›klar

fiirket’in temel mali varl›klar› nakit ve nakit benzeri kalemler, hisse senetleri, ticari alacaklar, ba¤l› flirketlerden alacaklar ve finansal duran varl›klard›r.

Ticari alacaklar ve iliflkili flirketlerden alacaklar›n defter de¤eri, tahsil edilemeyen tutarlar için gerekli karfl›l›klar ayr›ld›ktan sonra, uzun vadeli alacaklar›nreeskonta tabi tutulmas› haricinde, yaklafl›k pazar de¤erine ulaflt›¤› tahmin edilmektedir. Üç aydan uzun vadeli alacaklar, reeskonta tabi tutulmufltur.Menkul k›ymetler, bankalarla yap›lan devlet tahvili ve hazine bonosuna dayal› k›sa vadeli repo sözleflmelerinden oluflmakta olup, sat›n alma bedeli üzerinebilanço tarihi itibariyle faiz tahakkuk ettirildi¤inden, yaklafl›k pazar de¤erine ulaflmaktad›r. Hisse senetleri de borsa de¤erinden de¤erlenmifltir.

2002 • 73

Sun Express ve Uçak Servis A.fi. d›fl›nda olan ve Ortakl›¤›n önemli bir etkisinin olmad›¤› veya kontrol etmedi¤i finansal duran varl›klar, makul de¤erlerigüvenilir bir biçimde ölçülemedi¤i için maliyet de¤erinden gösterilmifllerdir.

Ortakl›k, Sun Express üzerinde önemli bir etkiye sahip oldu¤u için bu ifltiraki özsermaye metoduna göre muhasebelefltirmifltir. Uçak Servis A.fi. sat›fla haz›ryat›r›m olarak s›n›fland›r›lm›flt›r ve makul de¤erdeki de¤iflim gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r.

Mali Borçlar

Mali Borçlar ilgili anlaflmalar›n özüne göre s›n›fland›r›lm›flt›r. Faize tabi banka borçlar›, ticari ve di¤er borçlar, ba¤l› flirketlere borçlar ve finansal kiralamaborçlar› önemli mali borçlar› oluflturmaktad›r. Faize tabi yabanc› paraya ba¤l› krediler y›l sonu kurundan de¤erlenmifltir. Finansal giderler tahakkuk esas›nagöre muhasebelefltirilmekte olup, ilgili dönemde ödenmedikleri takdirde di¤er gider tahakkuklar› hesab›nda izlenmektedir. Ticari ve di¤er borçlar ile ba¤l›flirketlere borçlar pazar de¤erine yaklafl›k olan nominal de¤erlerinden gösterilmektedir.

Kredi Riski

fiirket’in kredi riski temel olarak ticari alacaklar›na iliflkindir. Bilançoda gösterilen tutar fiirket yönetiminin önceki tecrübelerine ve cari ekonomik flartlaraba¤l› olarak tahmin etti¤i flüpheli alacaklar düflüldükten sonraki net tutardan oluflmaktad›r.

fiirket’in kredi riski çok say›da müflterilerle çal›flt›¤›ndan dolay› da¤›lm›fl durumda oldu¤undan önemli bir kredi riski yo¤unlaflmas› yoktur.

Fiyat Riski

• Döviz Kuru Riski

Ortakl›k iflinin özelli¤inden dolay› yabanc› paralar ile Türk Liras› aras›ndaki kur de¤ifliminden etkilenmektedir. Ortakl›¤›n bilet gelirinin ço¤u Euro veAmerikan Dolar’›ndan, giderlerin ço¤unlu¤u ise Amerikan Dolar› ve Türk Liras›’ndan oluflmaktad›r.

• Faiz Riski

Leasing ifllemlerine ba¤l› faiz oranlar› LIBOR’a ba¤l›d›r, dolay›s›yla fiirket uluslararas› pazardaki faiz oranlar›ndaki de¤iflimden etkilenmektedir. fiirket faizoranlar›na ve kur de¤iflimine karfl› risklerini s›n›rland›rmaya yönelik hedging anlaflmalar› yapmam›flt›r.

• Piyasa Riski

THY, k›sa vadeli repo sözleflmelerine dayal› hazine bonosu ifllemleri ve bankada gerçeklefltirdikleri günlük mevduat ifllemleri arac›l›¤›yla yat›r›mlar›n›gerçeklefltirmektedir. Bu yat›r›mlar, piyasa koflullar›ndan dolay› meydana gelen dalgalanmalar sebebiyle de¤ifliklik göstermektedir.

• Nakit Riski

Genel olarak biletler önceden sat›lmakta ve tafl›mac›l›k sonradan gerçeklefltirilmektedir. Dolay›s›yla fiirket, gelirlerini önceden tahsil edip ve tafl›mac›l›kmaliyetini sonradan gerçeklefltirdi¤inden dolay› avantaj elde etmektedir.

fiirket ayr›ca tahsil ve ödeme süresi aras›ndaki farktan dolay› da avantaj elde etmektedir. fiirket’in müflterilerinden ortalama tahsilat süresi 30 gün vesat›c›lar›na ödeme süresi ortalama 60 gündür.

4.15. Netlefltirme

Finansal varl›k ve yükümlülükler, tan›mlanan tutarlar›n netlefltirilmesi için bir zorunluluk veya niyet varsa veya varl›k yükümlülük ile denklefliyorsa,netlefltirilmifl ve bilançoda net olarak gösterilmifltir.

4.16. Tahmin Uygulamas›

Finansal tablolar›n Uluslararas› Muhasebe ‹lkeleri’ne uygun olarak haz›rlanabilmesi, yönetimin raporlanan varl›k ve yükümlükleri, koflullu borçlar› ve gelirve giderleri etkileyebilecek tahminler yapmas›n› gerektirmektedir. Gerçek sonuçlar bu tahminlerden farkl› olabilir.



4.17. Hisse Bafl›na Kar

33 no’lu UMS “Hisse Bafl›na Kar” halka aç›k veya aç›lmakta olan flirketler için hisse bafl›na kar›n veya kar› azalt›c› etkisi bulunan kalemlerden sonraki hissebafl›na kar›n (dilutive profit veya suland›r›lm›fl kar) dipnotlarda belirtilmesini öngörmektedir.

Hisse bafl›na kar› azalt›c› etkisi bulunan (dilutive equity instruments) özkaynak kalemi bulunmamaktad›r.

Toplam hisse adedinin 2002 ve 2001 tarihlerindeki a¤›rl›kl› ortalamas› ve hisse bafl›na kar›n hesaplanmas› afla¤›da gösterildi¤i gibidir:

2002 2001

1 Ocak tarihi itibariyle toplam hisse hisse adedi (tam de¤er) 175.000.000.000 162.660.070.000Bedelsiz hisse art›r›m› (yeniden de¤erleme fonu kaynakl›) (tam de¤er) - -Ç›kar›lan yeni hisseler (nakit art›fl›) (tam de¤er) - 12.339.930.00031 Aral›k tarihi itibariyle hisse adedi (tam de¤er) 175.000.000.000 175.000.000.000Toplam hisse adedinin y›l içerisindeki a¤›rl›kl› ortalamas› (tam de¤er) 175.000.000.000 173.444.830.740

Dönem Net Kar›/(Zarar›) (Milyon TL) 200.244.768 (54.500.048)Hisse Bafl›na Kar/(Zarar) (TL) 1.144 (314)

5- KASA VE NAK‹T DE⁄ERLER

Kasa ve nakit de¤erlerin dökümü afla¤›daki gibidir:

31 Aral›k 2002 31 Aral›k 2001(Milyon TL) (Milyon TL)

Kasa 122.462 105.429 Al›nan Çekler 275.919 832.087 Banka 350.580.302 114.756.036 Di¤er Haz›r De¤erler 4.022.307 7.505.564

355.000.990 123.199.116

31 Aral›k 2002’de yabanc› para banka bakiyeleri 341.671.897 Milyon TL’dir.

Vadeli Mevduatlar31 Aral›k 2002

Tutar Para Birimi Aç›l›fl Tarihi Faiz % Vade (Milyon TL)

70.000.000 USD 29.11.2002 %3,01 02.01.2003 114.415.07035.000.000 USD 09.12.2002 %2,81 09.01.2003 57.207.53540.000.000 USD 16.12.2002 %2,81 16.01.2003 65.380.04020.750.000 USD 31.12.2002 %1,60 02.01.2003 33.915.89622.700.000 EUR 30.12.2002 %3,20 02.01.2003 38.668.928

309.587.469

31 Aral›k 2001Tutar Para Birimi Aç›l›fl Tarihi Faiz % Vade (Milyon TL)

8.000.000 Milyon TL 24.12.2001 %60,5 03.01.2002 10.467.1932.500.000 Milyon TL 28.12.2001 %60,5 03.01.2002 3.270.9982.300.000 Milyon TL 31.12.2001 %49 02.01.2002 3.009.31810.000.000 USD 24.12.2001 %2,8 02.01.2002 18.835.2825.000.000 USD 27.12.2001 %2,8 03.01.2002 9.417.64111.300.000 USD 28.12.2001 %3,5 04.01.2002 21.283.869

66.284.301

fiirket’in Johannesburg’da 79.752 Milyon TL tutar›nda, Milano’da 674.321 Milyon TL tutar›nda bankalardan ald›¤› teminat mektubuyla ilgili olarak blokehesab› bulunmaktad›r.


2002 • 75


6- MENKUL KIYMETLER

Menkul k›ymetlerin dökümü afla¤›daki gibidir:


France Telecom Hisseleri 15.583.979 17.028.880France Telecom De¤er Düflüklü¤ü (9.661.305) (739.903)Repo * 3.850.000 -

9.772.674 16.288.977

* Repo 02.01.2003 vadeli olup, faiz oran› %35,88’dir.

7- T‹CAR‹ ALACAKLAR

Ticari alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Ticari Alacaklar 143.554.894 133.239.442 fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (21.485.859) (19.181.368)

122.069.035 114.058.074

8- GRUP fi‹RKETLER‹NDEN ALACAKLAR

Grup flirketlerden alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Günefl Ekspress Havac›l›k A.fi. (SUN EXPRESS) 1.007.121 267.553Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› (*) 10.240.960

Uçak Servisi A.fi (USAfi) 7.044THY SRL 108.141 35.963Sita 1.135.708 1.244.505

Grup fiirketlerinden AlacaklarK›sa Vadeli 12.498.974 1.548.021

(*) Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’ndan olan alacak için %40 faiz uygulanmaktad›r.

9- STOKLAR

Stoklar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Yedek Parça, Uçufl Ekipman› 62.890.015 47.448.407 Di¤er Stoklar 8.868.985 10.632.140

71.759.000 58.080.547



10- D‹⁄ER ALACAKLAR VE KISA VADEL‹ VARLIKLAR

Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar›n dökümü afla¤›daki gibidir.


‹ndirilecek KDV 88.835 49.319 Geri Al›nacak Vergi 2.868.057 636.496 Teknik Bak›m Gelir Tahakkuku 3.362.514 -A Tipi Ruhsat ‹ptal Alaca¤› 11.587.347 -Peflin Ödenmifl Faaliyet Tipi Kiralama Giderleri 5.710.162 10.672.332 Peflin Ödenmifl Sat›fl Komisyonlar› 3.501.164 10.181.962 Peflin Ödenen A Tipi Yer Hizmetleri Ruhsat Ücreti - 8.928.539 Petrol Ofisi A.fi.’ye Verilen Depozito 3.824.102Peflin Ödenmifl Kira Giderleri 663.560 615.519 Peflin Ödenmifl Di¤er Giderler 3.716.424 5.044.324 Uçak Üreticilerinden Alacaklar 1.146.895 1.216.850 Personelden Alacaklar 588.577 76.673 ‹fl Avanslar› 314.920 68.516 Fon Transferi K›s›tlanan Banka Hesaplar› (*) 13.349.559 12.046.156 Di¤er Alacaklar 2.066.419 2.025.119

52.788.535 51.561.805

* Bankalardan fon transferleri k›s›tlamalar› ‹ran ve Libya bankalar›nda tutulan fonlarla ilgilidir. Bu tutarlar, ilgili sat›fl bürolar›nca Türkiye’ye transferi veyagider ödemesi olarak 3 aydan uzun ancak 1 y›ldan k›sa bir zaman içinde kullan›labilir olduklar› için K›sa Vadeli Di¤er Aktifler alt›nda s›n›flanm›flt›r.

11- VER‹LEN AVANSLAR

Verilen avanslar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


a) K›sa Vadeli:Gelecek Y›lda Tahsil Edilecek Ön Ödemeler - 20.315.169 Toplam Verilen K›sa Vadeli Avanslar - 20.315.169

b) Uzun Vadeli:Uçak için Verilen Avanslar 7.190.402 10.076.875 Faaliyet Tipi Kiralamalar için Verilen Avanslar 15.537.259 18.399.993 Verilen Di¤er Avanslar 2.110.318 2.383.781 Toplam Verilen Uzun Vadeli Avanslar 24.837.979 30.860.649

2002 • 77


12- F‹NANSAL DURAN VARLIKLAR

Özsermaye metoduna göre muhasebelefltirilen ifltirakler afla¤›daki gibidir:


Günefl Ekspress Havac›l›k A.fi. (Sun Express) 3.837.000 2.056.730

Maliyet de¤eri üzerinden gösterilen di¤er finansal duran varl›klar afla¤›daki gibidir:


Qualiflyer Yer Hizmetleri Ltd. - 67.011 Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. 15.479 15.248 Sita Inc.1.376.692 1.376.691 Sita De¤er Düflüklü¤ü (976.456) -THY SRL 688 686 Uçak Servisi A.fi. (USAfi) 11.101.281 -USAfi De¤er Düflüklü¤ü (3.081.201) -

8.436.483 1.459.636

Ortakl›¤›n açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesi Uçak Servis A.fi. (USAfi) taraf›ndan kazan›lm›fl ve 1 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaflmas› imzalanm›flt›r.Yap›lan anlaflma çerçevesinde USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G.(GGH) ile Ortakl›k aras›nda yap›lan hisse devir sözleflmesine istinaden GGH,USAfi’›n toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisselerini bedelsiz olarak Ortakl›¤a devredecektir. Yine sözleflme gere¤i 21 Haziran 2002tarihinde ilk %10 hissenin mülkiyeti al›nm›fl olup, 2003 ve 2006 y›llar› aras›nda her y›l %1,25 oran›nda hissenin mülkiyeti devral›narak %15tamamlanacakt›r. Bu çerçevede USAfi sermayesinin ilk %10’luk k›sm›na tekabül eden ve 21 Haziran 2002’de bedelsiz olarak teslim al›nan 570 milyonadet hisse, teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 11.101.281 Milyon TL, karfl›l›kl› olarak ba¤l› menkul k›ymetler ve sonraki y›llara ait gelirler hesaplar›naal›nm›flt›r. Sonraki y›llara air gelir tutar› befl y›ll›k ikram anlaflmas› süresince gelir olarak kaydedilmektedir.

fiirket’in finansal duran varl›klar›n›n 31 Aral›k 2002 itibariyle detaylar› afla¤›daki gibidir:

fiirketin ve Sahip Olunanfiirketin Ünvan› Faaliyetin Yeri Sahiplik Oran› Oy Hakk› Ana Faaliyet Alan›

Günefl Ekspress Havac›l›k A.fi. (Sun Express) Türkiye %50 %50 Hava Tafl›mac›l›¤›Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi. Türkiye %0,3 %0,3 ‹nflaat, Bilgi ve

Telekomünikasyon Sita Vakf› Hollanda %0,1’den az Yok HizmetTHY SRL Kiflinev %100 %100 Sat›fl BürosuUçak Servis A.fi. (USAfi) Turkey %10 %10 Catering


TÜRK

HA

VA

YO

LLA

RI A

.O.

(ULU

SLA

RARA

SI M

UH

ASE

BE S

TAN

DA

RTLA

RI’N

A G

ÖRE

DÜ

ZEN

LEN

EN)

F‹N

AN

SAL

TABL

O N

OTL

ARI

(T

üm t

utar

lar

UM

S 29

’a g

öre

31 A

ral›k

200

2 ta

rihin

deki

Tür

k Li

ras›

(TL

)’n›

n sa

t›n a

lma

gücü

yle

ifade

edi

lmifl

tir.)

13-

MA

DD

‹ D

URA

N V

ARL

IKLA

R

Di¤

er F

inan

sal

Tekn

ikD

i¤er

Kira

lam

a Yo

luTo

plam

Fin

ansa

l

Ars

a, Y

er Ü

stü

Ekip

man

,Ek

ipm

anla

r,U

çakl

ar v

eKo

mpo

nent

ve

Sahi

p O

luna

nile

Al›n

an S

abit

Kira

lam

a Yo

lu

Düz

enle

mel

eri

Sim

ülat

ör

Dem

irbafl

lar

Yede

kTa

mir

Edile

bilir

Yap›

lmak

ta o

lan

Topl

amFi

nans

al K

irala

ma

K›ym

etle

r ve

ile A

l›nan

ve B

inal

arve

Tafl

›tlar

ve

Yaz

›l›m

Mot

orla

rYe

dek

Parç

alar

Yat›r

›mla

rVa

rl›kl

arile

Al›n

an U

çakl

arSi

mül

atör

Varl›

klar

Topl

am

Mal

iyet

Aç›

l›fl B

akiy

esi

1 O

cak

2002

116,

200,

381

229,

658,

267

222,

545,

124

566,

914,

619

201,

857,

742

1,17

3,23

7 1,

338,

349,

370

3,21

9,86

0,51

7 48

,642

,472

3,

268,

502,

989

4,60

6,85

2,35

9

‹lava

ler

1,71

5,25

9 8,

032,

789

2,45

2,69

510

,396

,797

79

,133

,101

10

10

1,73

0,65

1 12

9,91

2,77

9 43

5,27

1 13

0,34

8,05

0 23

2,07

8,70

1

Ç›k›

fllar

-(3

,484

,573

) (3

,222

,044

)(9

5,64

4,56

8)(6

,315

,583

) (1

,111

,732

) (1

09,7

78,5

00)

(78,

471,

281)

-

(78,

471,

281)

(1

88,2

49,7

81)

Yeni

den

De¤

erle

me

--

--

--

-(1

37,3

30,0

01)

(137

,330

,001

) (1

37,3

30,0

01)

31 A

ral›k

200

2

Kapa

n›fl

Baki

yesi

117,

915,

640

234,

206,

483

221,

775,

775

481,

666,

848

274,

675,

260

61,5

15

1,33

0,30

1,52

1 3,

133,

972,

014

49,0

77,7

43

3,18

3,04

9,75

7 4,

513,

351,

278

Biri

kmifl

Am

orti

sman

Aç›

l›fl B

akiy

esi

1 O

cak

2002

14,5

10,6

15

172,

353,

046

176,

682,

777

329,

795,

673

109,

576,

727

-80

2,91

8,83

8 67

8,26

0,73

0 29

,832

,004

70

8,09

2,73

4 1,

511,

011,

572

Cari

Y›l A

mor

tism

an›

2,32

6,04

8 15

,055

,069

15,0

85,1

8425

,518

,895

52,1

64,5

56

-11

0,14

9,75

2 14

9,96

7,46

6 3,

460,

270

153,

427,

736

263,

577,

488

Ç›k›

fllar

-(3

,385

,171

)(8

87,4

02)

(52,

918,

083)

(6,3

15,5

83)

-(6

3,50

6,23

9)

(47,

628,

761)

-

(47,

628,

761)

(1

11,1

35,0

00)

Yeni

den

De¤

erle

me

--

--

--

-(1

7,69

8,99

2)

-(1

7,69

8,99

2)

(17,

698,

992)

31 A

ral›k

200

2

Kapa

n›fl

Baki

yesi

16,8

36,6

63

184,

022,

944

190,

880,

559

302,

396,

485

155,

425,

700

-84

9,56

2,35

1 76

2,90

0,44

3 33

,292

,274

79

6,19

2,71

7 1,

645,

755,

068

Birik

mifl

De¤

er

Düfl

üklü

¤ü-

--

27,4

73,5

56

--

27,4

73,5

56

410,

954,

150

4,70

9,09

3 41

5,66

3,24

344

3,13

6,79

9

31 A

ral›k

200

2

Net

Def

ter

De¤

eri

101,

078,

977

50,1

83,5

39

30,8

95,2

16

151,

796,

807

119,

249,

560

61,5

15

453,

265,

614

1,96

0,11

7,42

111

,076

,376

1,

971,

193,

797

2,42

4,45

9,41

1

31 A

ral›k

200

1

Net

Def

ter

De¤

eri

101,

689,

766

57,3

05,2

2145

,862

,347

203,

294,

035

92,2

81,0

151,

173,

237

501,

605,

621

2,50

0,78

3,94

918

,415

,778

2,51

9,19

9,72

73,

020,

805,

348

2002 • 79

14- D‹⁄ER ALACAKLAR VE UZUN VADEL‹ AKT‹FLER

Di¤er Alacaklar ve Uzun Vadeli Aktifler’in dökümü afla¤›daki gibidir:


Peflin Ödenen A Tipi Yer Hizmetleri Ruhsat Ücreti - 2.976.179Peflin Ödenen Uçak Finansman Giderleri 3.669.340 3.577.811Peflin Ödenen Eximbank USA Garanti Ücreti 9.166.596 10.097.370 Personelden Alacaklar 1.592.148‹fltirak Sat›fl›ndan Alacaklar (*) 27.359.795 32.165.839Di¤er Alacaklar 111.686 130.757

41.899.565 48.947.956

(*) ‹fltirak Sat›fl›ndan Alacaklar, THY’nin K›br›s Türk Hava Yollar›’ndaki hissesini 31 Aral›k 2000 tarihindeki sat›fl›yla ilgilidir. THY, bu sat›fl ile ilgili alaca¤›n›TL’ye çevirmifl ve Aral›k 2002’den bafllamak üzere %40 faiz iflletmifltir. Bu alaca¤›n vadesi henüz belirlenmedi¤i için, 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle hesab›nbakiyesi, Di¤er K›sa Vadeli Alacaklar hesap grubundan Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar hesap grubuna s›n›flanm›flt›r.

15- BANKA KRED‹LER‹

Banka kredilerinin dökümü afla¤›daki gibidir:


Uzun Vadeli Banka Kredilerinin Cari Dönem Taksitleri 742.960 738.326 Uzun Vadeli Banka Kredileri - 720.176

742.960 1.458.502

16- F‹NANSAL K‹RALAMA BORÇLARI

Gelecek y›llara ait finansal kiralama ödemeleri afla¤›daki gibidir:


1 y›ldan az 229.056.279 397.331.974 1-2 y›l aras› 199.844.695 392.964.680 2-5 y›l aras› 337.926.715 677.540.264 5 y›ldan fazla 1.355.883.912 1.358.272.746

2.122.711.601 2.826.109.664 Eksi: Gelecek y›llara ait faiz gideri (142.200.776) (376.731.896) Mali tablolarda gösterilen Finansal kiralama borçlar›n›n bugünkü de¤eri 1.980.510.825 2.449.377.768 Gösterimi:K›sa Vadeli Borçlar (*) 300.454.567 320.965.024 Uzun Vadeli Borçlar 1.680.056.258 2.128.412.744

1.980.510.825 2.449.377.768 Faiz Aral›¤›:De¤iflken oranl› borçlar 355.845.866 456.441.791 Sabit oranl› borçlar 1.624.664.959 1.992.935.977

1.980.510.825 2.449.377.768

31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle, ABD Dolar› cinsinden ifade edilen finansal kiralama borçlar›n›n faiz oranlar› LIBOR art› %0,02 ve %1,44 aras›ndad›r.



17- GRUP fi‹RKETLER‹NE BORÇLAR

Grup flirketlerine borçlar afla¤›daki gibidir:


Sun Express 112.104 109.500Uçak Servisi A.fi. (USAfi) 5.258.468 -

5.370.572 109.500

18- D‹⁄ER KISA VE UZUN VADEL‹ BORÇLAR

Di¤er k›sa vadeli borçlar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Ödenecek Vergi ve Fonlar 19.565.599 20.299.123 Ödenecek SSK Primleri 7.773.953 7.196.853 Personele Borçlar 214.370 504.612 DHM‹ Protokol Borcu 18.494.369DHM‹ Protokol Borcu Reeskontu (1.736.042)USAfi Gelir Tahakuku 2.220.256 -Ertelenmifl Gelir 522.151 2.984.608 Di¤er Borçlar 435.032 983.323

47.489.688 28.983.911

Di¤er uzun vadeli borçlar›n dökümü afla¤›daki gibidir:

USAfi Gelir Tahakuku 6,660,772 - 6,660,772 -

19- ALINAN DEPOZ‹TO VE AVANSLAR

Al›nan avanslar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Al›nan Depozito ve Teminatlar 16.168.371 11.960.371 Mil Kredi Sat›fllar› için Al›nan Avanslar 21.233.937 -T.C. Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›’ndan Al›nan Depozito 11.283.522 -Di¤er Al›nan Avanslar 4.451.489 215.818

53.137.319 12.176.189


2002 • 81


20- B‹LET SATIfi AVANSLARI


Bilet Sat›fl Avanslar› 68.287.942 67.786.885Mil Sat›fl›ndan Do¤an Mil Yükümlülü¤ü Karfl›l›¤› 15.529.572 -

83.817.514 67.786.885

21- D‹⁄ER G‹DER TAHAKKUKLARI

Di¤er gider tahakkuklar›n›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Teflvik Primi Tahakkuku 16.688.035 9.816.719POAfi Gider Tahakkuklar› 6.435.117 -Maafl Tahakkuklar› 14.212.404 10.660.624 Bak›m Onar›m Gider Tahakkuklar› 12.535.055 16.223.653 S›k Uçufl Program› Gider Tahakkuklar› 11.848.477 5.859.609 Yasal Yükümlülük Karfl›l›¤› 3.480.894 3.690.849 Dahili Sigorta Risk Karfl›l›¤› 2.136.186 960.092Di¤er Yükümlülükler 98.617 1.070.439

67.434.785 48.281.985

22- ÖDENECEK VERG‹

Türk Vergi Kanunlar›na göre, kurumlar vergisi oran› %30’dur ve bu orana ilave olarak %10 fon uygulanmaktad›r. Da¤›t›lan temettüden ilave gelir stopaj›düflülmektedir. Yat›r›m indirimi kurumlar vergisi matrah›ndan düflülebilir. Ancak %18 vergi ve ilave stopaja (toplam efektif oran %19,8) tabidir.

Efektif vergi oran› 2002 y›l› için %33; 2001 y›l› için %19,8 olarak tahmin edilmifltir.

Ödenecek Kurumlar Vergisi afla¤›daki gibidir:


Ödenecek Kurumlar Vergisi 32.398.092 - Peflin Ödenen Vergi ve Fonlar (40.930.793) -

(8.532.701) -Vergi giderinin ana kalemleri afla¤›dakilerden oluflmaktad›r:


Cari Vergi Gideri (32.398.092) -Ertelenmifl Vergi Gideri (49.557.664) (7.836.726) Vergi Gideri (81.955.756) (7.836.726)



Geçici Zamanlama Farklar›: Ertelenmifl Vergi Aktifi/(Borcu)


fiüpheli Banka Alaca¤› Karfl›l›¤› 1.770.841 1.073.000 Peflin Ödenmifl Gider Düzeltmesi - (1.412.306) fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› 676.825 1.242.907 Stoklar›n Endekslenmesi (3.680.799) (89.432)K›sa Vadeli Finansal Kiralama Borcu 73.105.663 59.009.599 Bilet Sat›fl Avans Karfl›l›¤› (13.837.502) 13.421.796 Gider Tahakkuklar› 10.580.947 (9.133.216) Sabit K›ymetlerin De¤erlemesi (703.154.298) (528.224.577) Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borcu 554.418.565 421.425.723K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› 25.318.178 13.378.758Uzun Vadeli Varl›klara Yap›lan Düzeltme Kayd› (2.300.453) (5.692.682)Hibe Kredilere Yap›lan De¤ifliklik 2.323.942 2.077.976A Tipi Ruhsat ‹ptal Geliri (6.006.999) -Ertelenmifl Gelir 2.930.739 -Alacak Reeskontu 355.526 223.005Borç Reeskontu (572.895) -Menkul K›ymetler ve Finansal Varl›klar De¤er Düflüklü¤ü 2.524.503 -Banka Hesaplar› Faiz Tahakkuku - (31.463) Devreden Zarar - 1.207.246Ertelenmifl Vergi Aktifi/(Pasifi) (55.547.217) (31.523.666)

Bilançodaki ertelenmifl vergi aktifi hareketinin gelir tablosundaki net ertelenmifl vergi kazanc› ile mutabakat› afla¤›daki gibidir:


Geçici Zamanlama Farklar›ndan Kaynaklanan Net Ertelenmifl Vergi Kazanc›/(Gideri) (45.564.629) (7.836.726)Efektif Vergi Oran›ndaki Art›fltan Kaynaklanan Net Ertelenmifl Vergi Kazanc›/(Gideri) (3.993.035) -Net Ertelenmifl Vergi Kazanc›/(Gideri) (49.557.664) (7.836.726)Yeniden De¤erleme Fonundan Düflülecek Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü 23.686.940 (23.686.940)Ertelenmifl Vergi Aktifinden/(Pasifinden) Do¤an Parasal Kazanç/(Kay›p) 1.847.173 -Ertelenmifl Vergideki Net De¤iflim (24.023.551) (31.523.666)

Tahmin edilen vergi geliri ile mali tablolarda belirtilen vergi gelirinin mutabakat› afla¤›daki gibidir:


Vergi Öncesi Kar/(Zarar) 282.200.524 (46.663.322) Beklenen Vergi Geliri (2002 için %33 ve 2001: %19,8) 93.126.172 (9.239.338) Mutabakat Kalemleri: Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler - 13.852.910 Birikmifl Zarar (1.537.876) (19.023.077) Vergilendirilemeyen Parasal Kay›p/Kazanç (13.625.575) 22.246.231Efektif Vergi Oran›ndaki De¤iflimden Kaynaklanan Ertelenmifl Vergi Gideri 3.993.035 -Gerçek Vergi Gideri 81.955.756 7.836.726

2002 • 83

23- H‹BE KRED‹LER (NET)

Hibe kredilerden kazan›lmam›fl gelir afla¤›daki gibidir:


Brüt Hibe Kredileri 20.650.286 23.796.496 Birikmifl Amortisman (13.608.039) (13.301.666)

7.042.247 10.494.830

24- KIDEM TAZM‹NATI KARfiILI⁄I

Türkiye’de mevcut ifl kanunlar› çerçevesinde, fiirket çal›flanlar› ifl akitleri sebebsiz yere sona erdi¤inde veya 25 y›ll›k hizmetlerini tamamlayarak (kad›nlar için 20y›l) emekli olduklar›nda veya askerlik görevi için ça¤›r›ld›klar›nda toplu para almaya hak kazan›rlar. Ödenecek miktar tamamlanan her hizmet y›l› için bir brütmaaflt›r. Brüt maafl ifl aktinin bitti¤i tarihteki brüt maaflt›r, ancak 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle üst limit TL 1,260,150,000’dir (31 Aral›k 2001: TL 978,020,000).Emeklilik öncesi gerekli olan çal›flma süresi 1999’da yürürlü¤e giren yeni yasaya dayanan de¤iflken bir skalaya göre artmaktad›r. Yukar›da belirtilen bu sistemfonlanmayan tan›mlanm›fl emeklilik ikramiyesi olarak s›n›flanabilir. Finansal tablolardaki karfl›l›k, kazan›lm›fl emeklilik ikramiyelerinin tahmini bugünkü de¤erleriniyans›tmaktad›r.

Gelir tablosunda kayda al›nan k›dem tazminat› yükümlülü¤ü afla¤›daki gibidir:


Cari Hizmet Maliyetleri 8.590.606 6.145.958 Faiz Maliyeti 4.004.117 4.874.748

12.594.723 11.020.706

Bilançoda kayda al›nan k›dem tazminat› yükümlülü¤ündeki de¤iflim afla¤›daki gibidir:


Dönem Bafl› Ayr›lm›fl Karfl›l›k 67.569.483 81.245.805 Gelir Tablosundaki Gider 12.594.723 11.020.706 Ödemeler (3.442.455) (24.697.028) Dönem Sonu ‹tibari ile Ayr›lan Karfl›l›k 76.721.751 67.569.483

Ödenecek yükümlülü¤ün ve ilgili limitin gelecekteki art›fl etkileri düflünülerek, tahmini kazan›lm›fl k›dem tazminat› yükümlülü¤ü (Türk Liras› olarak) y›ll›kyaklafl›k %6 oran›nda iskonto edilmifltir.



25- SERMAYE

fiirketin sermaye yap›s› afla¤›daki gibidir:

31 Aral›k 2002 31 Aral›k 2001Grup % (Milyon TL) (Milyon TL)

Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi (Ö.‹.) A, B ,C 98(*) 224.768.511 224.768.511

Di¤er A 2 4.201.338 4.201.338

Nominal Sermaye (Tarihi) 228.969.849 228.969.849 Endeksleme Etkisi 1.246.608.013 1.246.608.013 Endekslenmifl 1.475.577.862 1.475.577.862

31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle fiirket’in ç›kar›lm›fl ve ödenmifl sermayesi her biri 1.000 TL nominal de¤erli 104.999.999.999 adet A grubu hisse,70.000.000.000 adet B grubu hisse ve 1 adet C grubu hisseden oluflmaktad›r. A grubu hisseler adi hisselerdir. B grubu hisseler nama yaz›l›d›r. C grubuhisse ise Özellefltirme ‹daresi’ne ait 1.000 TL nominal de¤erli özel hisseler olup afla¤›da belirtilen imtiyazlara sahiptir:

Ana Sözleflme 17 Ocak 2003 tarihinde Ola¤anüstü Genel Kurul toplant›s›ndaki yap›lan de¤iflikliklere göre düzenlenmifltir.

Ana Sözleflme Madde 7: Nama yaz›l› hisselerin devrinde (C) grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu oyu bulunmas› flartt›r.

Ana Sözleflme Madde 10: Yönetim Kurulu 7 üyeden oluflur. 7 üyeden birisinin (C) grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilmesi zorunludur.

Ana Sözleflme Madde 14: Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i (C) grubundan seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumluoy kullanmas›na ba¤l›d›r.

a) Ana Sözleflmede de¤ifliklik b) Sermaye art›r›lmas› ve/veya azalt›lmas›c) Nama yaz›l› hisselerin devrinin pay defterine ifllenmesid) Personel yönetmeli¤inin özellikle iflten ç›kartmaya iliflkin esaslar›n belirlenmesie) Ba¤›ms›z denetim kuruluflunun atanmas›f) Üst düzey yöneticilerin ücret ve ikramiyelerinin belirlenmesig) Kar›n da¤›t›m önerisih) Ana sözleflmenin 30. maddesinde yer alan temsil yetkisini gösterir belgenin fleklinin belirlenmesi›) Ortakl›¤›n strateji kararlar› ile yat›r›m kararlar›n›n al›nmas›i) Ortakl›k taraf›ndan yeni bir flirket veya flirketler kurulmas›, kurulu bulunanlara ortak olunmas› ve/veya bunlarla birleflilmesi, flirket sat›n al›nmas›

Ana Sözleflme Geçici Madde 4: Ortakl›k Yönetim Kurulu Üyeleri, Denetçileri ve Genel Müdürü, Ortakl›k sermayesindeki kamu pay› %50’nin alt›nadüflünceye kadar kanunda öngörülen flartlar haiz olmak kayd›yla, T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’n›n teklifi ve Baflbakan’›n onay› ile atan›r.

(*): Özel flah›slara ait 1.644 adet hisse THY 1984 y›l›nda özellefltirme program›na al›nd›¤› s›rada dikkate al›nmam›flt›r. Bilahare, THY’n›n Yüksek PlanlamaKurulu’nun 30 Ekim 1990 tarihli karar›yla onaylanan ana sözleflmesi gere¤i söz konusu hisseler Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ad›na kaydedilmifltir.


2002 • 85

26- YASAL YEDEKLER

Türk Ticaret Kanunu’na göre flirketler karlar›n›n bir k›sm›n› birinci ve ikinci kanuni yedek ad› alt›nda kanuni yedek akçe olarak ay›rmak zorundad›r. Ay›r›mafla¤›da belirtildi¤i gibidir:

a. Birinci yasal yedek akçe, y›ll›k net ticari kar›n %5’i oran›nda ve ödenmifl sermayenin %20’sine kadar ayr›lmaktad›r.

b. ‹kinci yasal yedek akçe ise birinci tertip yasal yedek akçe ve birinci temettüden sonra kalan kardan, ödenmifl sermayenin %5’den fazla olan nakittemettü da¤›t›mlar›n›n %10’u kadar ayr›lmaktad›r.

Yasal yedek akçeler ödenmifl sermayenin %50’sini afl›ncaya kadar da¤›t›lamazlar, ancak faaliyetlerin devam›n› sa¤lamak, personel çal›flt›rmak veyaekonomik durgunluk oldu¤unda birikmifl karlar›n tükenmesi durumunda zararlar›n kapat›lmas›nda kullan›labilirler.

Birikmifl karlar yukar›da belirtilen yasal yedek akçelere ba¤l› olmak üzere da¤›t›labilirler.

27- fiARTA BA⁄LI OLAYLAR

a) Verilen Teminatlar:


Verilen Teminat Mektuplar› 61.252.227 77.984.354

b) Al›m Taahütleri:

fiirket’in sat›n almas› kendi tercihine ba¤l› olan yaklafl›k olarak 1,2 Milyar ABD Dolar› tutar›nda uçak al›m taahhüdü vard›r. THY bu opsiyonunu güvencealt›na almak için 5,2 Milyon ABD Dolar› depozit ödemifltir. Opsiyonun kullan›lmamas› durumunda, depozitonun üretici firmadan tahsili mümkün de¤ildir.

c) Referans Mektubu:

31 Aral›k 2002 31 Aral›k 2001

Sun Express’eVerilen 2.900.000 ABD $ 2.900.000 ABD $Referans Mektubu 2.556.459 EURO 6.500.000 DEM

d) Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi’ne ait arsa üzerine infla edilen arazi ve binalar›n yasal yap›s›:

THY’nin havaalan› ve terminal binalar›n›n, bak›m onar›m merkezlerinin, e¤itim binalar›n›n ve bilgi ifllem merkezlerinin bulundu¤u arsa Devlet HavaMeydanlar› ‹flletmesinden kiralanm›flt›r. Bu arsan›n üzerindeki binalar THY taraf›ndan yapt›r›lm›fl ve fiirket’in sabit k›ymetlerine kaydedilmifltir. Ancaküzerinde binalar›n oldu¤u bu arsa THY’nin sabit k›ymeti de¤ildir. Arsa Maliye Bakanl›¤›’n›n mal›d›r ve kullan›lmak üzere Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesinetahsis edilmifltir. DHM‹ arsay› THY’na finansal kiralama yoluyla kiralam›flt›r. fiirket arsan›n kira bedelini DHM‹’ye ödemektedir. fiirket’in DHM‹ ile yapt›¤›kiralama anlaflmas› bir y›l için geçerlidir. E¤er taraflardan herhangi bir itiraz gelmezse, anlaflma, her sene bafl›nda kendi kendine yenilenmektedir. DHMI’ningayri resmi yapm›fl oldu¤u iddialara göre THY binalar›n inflas›ndan 10 y›l sonra DHM‹’ye kira ödeyecektir. En son 1996 y›l›nda DHM‹ bir bina üzerinde hakiddia etmifl ve bir daha di¤er binalar için hak iddia edilmemifltir. Yöneticilerin düflüncesine göre THY, DHM‹’den kiralad›¤› arsa üzerindeki binalar için kiraödemek zorunda de¤ildir. Bu soruna çözüm getirecek yetkili merci Maliye Bakanl›¤›’d›r. Anlaflmazl›¤›n THY aleyhine sonuçlanmas› durumunda THYhavaalan›ndaki binalar için kira ödemek zorunda kalacakt›r.

e) THY, k›dem tazminat›n› UMS 19 (yenilenen)’e göre iskonto etmifltir (not 23). ‹skonto edilmifl k›dem tazminat› yükümlülü¤ü 76.721.751 Milyon TL’dir.31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle THY’nin tüm çal›flanlar›n› iflten ç›karmas› durumunda ödeyece¤i miktar ise 118.539.547 Milyon TL’dir.



28- FAAL‹YET T‹P‹ K‹RALAMA BORÇLARI

Faaliyet tipi kiralama borçlar›n›n dökümü afla¤›daki gibidir:


Uçak Finansal Kiralama BorcuBir y›ldan az 64.058.392 365.934.163 1-2 y›l 219.087.697 304.695.982 2-5 y›l 140.632.466 41.594.142 5 y›l üstü - 45.403.083

423.778.555 757.627.370

29- B‹LANÇO TAR‹H‹NDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR

• 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve Paris Borsas›’nda ifllem gören 202.735 adet France Telecomhisse senedinin borsa fiyat› 7 May›s 2003 tarihi itibariyle 31Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 17.15 Euro’dan 19.17 Euro’ya yükselmifltir. Bu nedenle 7May›s 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u France Telecom hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 808.700 TL de¤er kazanm›flbulunmaktad›r.

• 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem gören 570.000.000adet USAfi hisse senedinin borsa fiyat› 7 May›s 2003 tarihi itibariyle 31Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 14.020 TL’den 12.361 TL’ye düflmüfltür. Bunedenle 7 May›s 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u USAfi hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 949.024 TL de¤er kaybetmiflbulunmaktad›r.

• Filomuzda operasyonel kiralama metodu ile kiralanm›fl olan E3241 seri no’lu RJ100 uça¤›n›n 8 Ocak 2003 tarihinde Diyarbak›r’da düflmesi sonucu,Ortakl›¤›m›z›n filosundaki RJ100 uçaklar›n say›s› dokuzdan sekize düflmüfltür.

• 14 Ocak 2003 tarihinde T.C. Ulaflt›rma Bakanl›¤› taraf›ndan A tipi ruhsat›n iptaline ve Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi ‘DHM‹’ne ödenmifl olan ABDDolar› cinsinden tutarlar›n Ortakl›¤a iadesi ve kalan borcun silinmesine karar verilmifltir. Bu sebebten dolay› Ortakl›k A tipi ruhsat ile ilgili olarak 2002y›l›nda kaydetmifl oldu¤u 10.544.532 TL tutar›ndaki gideri iptal etmifl ve 2001 y›l›nda giderlefltirdi¤i 7.761.707 TL’yi ise 2002 y›l›nda di¤er ola¤anüstügelirler hesab›na kaydetmifltir.

• 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere k›dem tazminat tavan› çal›fl›lan her tam y›l için 1.260 TL’den 1.324 TL’ye yükseltilmifltir.


2002 • 87


30- BÖLGESEL B‹LG‹

Trafik Geliri Analizi:


Tarifeli HizmetlerYolcu 2.072.920.548 2.203.976.996 Kargo ve Posta 252.683.853 266.625.520

2.325.604.401 2.470.602.516

Tarifesiz Hizmetler 44.267.130 34.470.754 Di¤er Gelirler 205.202.250 190.682.145

Toplam Gelir 2.575.073.781 2.695.755.415

Tarifeli seferlerin co¤rafi da¤›l›m› afla¤›daki gibidir:


- Avrupa 1.006.474.811 1.081.744.158 - Orta Asya 210.110.924 224.069.318 - Güney Afrika 22.454.067 23.308.759 - Kuzey Afrika 60.262.237 60.435.061 - Kuzey Amerika 155.485.369 203.212.676 - Uzak Do¤u 384.118.217 355.540.065

1.838.905.625 1.948.310.037

Yurtiçi 486.698.776 522.292.479 Toplam Tarifeli HizmetlerUçufl Geliri 2.325.604.401 2.470.602.516



31- FAAL‹YET G‹DERLER‹

Faaliyet giderlerinin dökümü afla¤›daki gibidir:


Akaryak›t Giderleri 328.465.313 466.707.933 Bak›m Giderleri 134.725.019 141.615.016 Yolcu Hizmet Giderleri 140.368.284 149.197.965 Konma Konaklama Giderleri 203.937.321 248.001.968 Yer Hizmetleri Giderleri 168.583.475 202.991.452 Personel Giderleri 442.479.618 546.678.672 Sat›fl ve Pazarlama Giderleri 315.171.690 329.243.332 Genel Faaliyetler 50.917.547 75.837.806 Genel Yönetim Giderleri 20.563.872 18.140.728 Sigorta Giderleri 29.042.942 32.733.465 Amortisman Giderleri 263.577.489 279.139.668 Faaliyet Kiralama Giderleri 67.014.469 99.001.160 De¤er Düflüfl Karfl›l›¤› 376.901.236Di¤er 13.157.092 19.405.238

2.554.905.367 2.608.694.403

32- F‹NANSMAN G‹DERLER‹ (NET)

Finansman giderlerinin dökümü afla¤›daki gibidir:


Faiz Geliri 25.719.673 14.207.925 Kur Fark› Geliri 185.281.715 316.847.569 Reeskont Geliri 1.736.043Finansman Geliri 212.737.431 331.055.494

Kur Fark› Zarar› (495.713.882) (2.107.130.063) Faiz Gideri-Üçüncü fiah›slar (282.528) (44.477.485) Finansal Kiralama Faiz Gideri (86.425.182) (161.967.221) K›dem Tazminat› Faiz Maliyeti (4.004.118) (4.874.748) Reeskont Gideri (274.324) (1.640.746) Finansman Gideri (586.700.034) (2.320.090.263)

Finansman Gideri (Net) (373.962.603) (1.989.034.769)

2002 • 89


33- D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN GEL‹RLER

Di¤er faaliyetlerin dökümü afla¤›daki gibidir:


Komisyon Geliri 2.705.554 -Reklam Geliri (*) - 7.861.658 Ifltirak Gelirleri 1.780.500 46.612 Uçak/Helikopter Kiralama Gelirleri (*) - 4.977.112 Sigorta Hasar Tazmin Geliri 1.134.107 2.808.747 Sabit K›ymet Sat›fl Geliri 9.096.710 17.206.392 Alacak Dekontlar› 3.243.065 2.801.795 Hisse Senedi Yat›r›m›n›n Piyasa Fiyat›ndan De¤erlenmesi - 16.281.126Önceki Y›llar Kar› 5.751.384 1.031.681 Hibe Krediler Geliri 1.106.782 3.013.790 Bedelsiz Malzeme Geliri 1.019.088 904.161 De¤er Düflüfl Karfl›l›¤› ‹ptali - 133.138.507Konusu Kalmayan Provizyonunun ‹ptali 3.137.777 1.015.002 A Tipi Ruhsat ‹ptal Geliri 7.761.707 -Di¤er 3.396.285 3.426.246

40.132.959 194.512.829

(*) 4.900.248 Milyon TL tutar›ndaki Reklam Geliri ve 940.734 Milyon TL tutar›ndaki Helikopter Kira Geliri, 1 Ocak - 31 Aral›k 2002 döneminde Di¤erSat›fllar hesab›na s›n›flanm›flt›r.

34- D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN ZARARLAR

Di¤er Faaliyetlerden Zararlar›n dökümü afla¤›daki gibidir:


DHM‹/USAfi/Petrol Ofisi Faiz Gideri 113.207 69.175 Ceza Giderleri 86.590 19.653.933 Karfl›l›k Giderleri 2.881.948 17.409.813 Finansal Duran Varl›klar De¤er Düflüklü¤ü 12.979.059 759.303Di¤er Giderler 4.071.471 2.405.573

20.132.275 40.297.797



35- ‹L‹fiK‹L‹ KURULUfiLARLA OLAN ‹fiLEMLER

Ekteki mali tablolarda fiirket’in sermayedarlar› ve ifltirakleri iliflkili kurulufl olarak gösterilmifltir.

‹liflkili Kurulufllarla olan ifllemler afla¤›daki gibidir:


Sun Express’e Verilen Hizmetler 2.080.331 4.269.022USAfi’a Verilen Hizmetler 221.188 -

2.301.519 4.269.022

Sun Express’ten Al›nan Hizmetler 522.027 -USAfi’tan Al›nan Hizmetler 54.081.900 -

54.603.927 -

‹fltiraklerden sa¤lanan temettü gelirleri afla¤›daki gibidir:


France Telecom 287.940 -Emek ‹nflaat ve ‹flletim A.fi. 1.092 46.612

289.032 46.612

2002 • 91

Arzedilen Koltuk-Kilometre Her uçufl baca¤›nda arzedilen koltuk ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir.

Ücretli Yolcu-Kilometre Her uçufl baca¤›nda tafl›nan ücretli yolcu ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir.

Arzedilen Ton-Kilometre Her uçufl baca¤›nda uça¤›n o hatta tafl›yabilece¤i belirlenen ücretli yük kapasitesi (yolcu, bagaj, kargo ve posta) ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir.

Ücretli Ton-Kilometre Her uçufl baca¤›nda tafl›nan ücretli yükün (yolcu, bagaj, kargo ve posta) ton cinsinden ifadesi ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir.

Yolcu Yükleme Faktörü Ücretli yolcu kilometrenin arzedilen koltuk kilometreye oran› olup, arzedilen koltuk kapasitesinin % olarak kullan›m›n› ifade eder.

Genel Doluluk Oran› Ücretli ton kilometrenin arzedilen ton kilometreye oran› olup, arzedilen yük kapasitesinin (yolcu dahil) % olarak kullan›m›n› ifade eder.

Ücretli Yolcu Ayr› sefer numaralar› ile noktadan noktaya tafl›nan ve bilet ücretinin %25 veya daha fazlas›n› ödeyen yolcular›n toplam›d›r.

Blok Saat Uça¤›n kalk›fl için motorlar›n› çal›flt›rd›¤› an ile iniflten sonra motorlar›n› durdurdu¤u an aras›nda geçen süredir.

Uçulan Kilometre Ücretli uçufl say›s› ile uçulan kilometrenin çarp›m› neticesinde elde edilen de¤erdir.

Ortalama Günlük Uçak Utilizasyonu Uçak tipine göre filodaki ayn› tip uçak adedi ve uçaklar›n toplam ücretli uçufl saatinin hizmette tutuldu¤u gün say›s›na bölünmesi neticesinde elde edilen de¤erdir.

TER‹MLER VE KISALTMALAR


uçufl noktalar›

KUZEY AMER‹KA

(*) Amerika iç hat uçufllar› American Airlines ile yap›lmaktad›r.

GÜNEY AMER‹KA

AFR‹KA

TÜRK‹YE

AVRUPA

AFR‹KA

Cape TownCezayirJohannesburgKahireTripoliTunus

AmsterdamAtinaBaküBarselonaBaselBerlinBrükselBudapeflteBükrefl

CenevreDüsseldorfFrankfurtHamburgHannoverK›evKiflinevKopenhagKölnLefkofle

LondraLyonMadridManchesterMilanoMoskovaMünihN›ceNürnbergOdesa

ParisPragPrifltinaRomaSaraybosnaS›mferopolSofyaStokholmStrasburgStuttgart

TiflisTiranÜsküp ViyanaVarflovaZagrepZürih

AVRUPA

Code-Share Uçufllar›

Atlanta*Baltimore*Boston*Cleveland*Dallas*Denver*Detroit*Durham*Houston*Los Angeles*Las Vegas*Miami*

Minneapolis*New YorkOrlando*Pittsburgh*San Diego*San Francisco*Seattle*St Louis*Raleigh* fiikagoWashington*

KUZEY AMER‹KA

‹STANBUL

EDREM‹T

BODRUM

DALAMAN

ANTALYA

DEN‹ZL‹

‹ZM‹R

KONY

ANKARA

ASYA

AlmatyAmmanAflkabatBahreynBangkokBeijingBeyrutBiflkek

CiddeDubaiHong KongKaraçiKuveytOsakaRiyadSeul

SingapurfiamfianghayTahranTaflkentTel AvivTokyo

ASYA

Filomuz

A340-300Uçak Adedi: 7

A310-300Uçak Adedi: 5

B737-400Uçak Adedi: 14



RJ100Uçak Adedi: 9

RJ70Uçak Adedi: 3

YA

ADANA

KAYSER‹

GAZ‹ANTEP fiANLIURFA

MALATYAD‹YARBAKIR

MARD‹N

BATMAN

VANELAZI⁄ MUfi

A⁄RI

KARS

ERZURUM

ERZ‹NCAN

TRABZONSAMSUN

Fin

ar

Kuru

msa

l T

asa

r›m

tara

f›ndan ü

reti

lmifl

tir.

TÜRK HAVA YOLLARI

GENEL YÖNET‹M B‹NASI

Genel Yönetim Binas› Atatürk Havaliman› Yeflilköy 34149 ‹STANBUL

Tel: 212 663 63 00 Faks: 212 663 47 44 Rezervasyon: 212 663 63 63 - 444 0 849 - 444 0 THY

e-mail: [email protected] http://www.thy.com.tr

gözümüz daha yükseklerde - turkish airlines · partners boeing taraf›ndan "yetkili...

Documents