Haizea airearen mugimendua da. Ingurumena eraldatzeko ahalmena dauka. Tenperaturaren

eragilea da.

Tornado bat, hodeietatik lur zorura doan eta bere buruaz biratzen duen haize-

zurrunbilo bortitzaren itxura duen fenomeno meteorologikoa da. Bere

haizeak 100 eta 400 kilometro orduko arteko abiadurakoak izan daitezke eta alderantzizko konoaren itxura dute.

Tornado batek hiru alde ditu:Ama hodeia: tornadoa eskegita dagoen hodeitik.

Onila: ama hodeitik lurzorura doan aldea. Zurrunbiloa: onilaren beheko partea, lurzorua ukitzen duena

Jakin dezagun, xeheazkiago, zertan den haizearen jarduera

geologikoa.

1.Higadura:

Haizearen indarrak partikula txikiak eta hondar-aleak garraiatzen ditu. Garraiatutako partikula horiek arroken gainazala jo eta higidura nabarmena eragiten diete.

HIGIDURA:

Haizearen indarrak partikula txikiak eta hondar-aleak garrraiatzen ditu.

Garraiatutako partikula horiek arroken gainazala jo eta higidura

nabarmena eragiten diete.

2.Garraioa:

Haizeak garraiatzen dituen partikula txikienek, airean esekiduran daudela, zenbait kilometro egin ditzakete airean.

GARRAIOA:

Haizeak garraiatzen dituen parikula txikienek, airean esekiduran daudela, zenbait

kilometro egin ditzakete airean.

3.Sedimentazioa:

Haizearen abiadura moteltzen denean edo garraiatzen dituen partikulek oztopo baten aurka jotzen dutenean, sedimentazioa gertatzen da.

SEDIMENTAZIOA:

Haizearen abiadura moteltzen denean edo garraiatzen dituen partikulek oztopo baten

aurka jotzen dutenean, sedimentazioa gertatzen da.

Hondar partikula asko eta asko metatzen, duna-eremuak edo erg izenekoak osatzen dira. Dunak ilargi marra erdiaren forma dute muino txikiak

dira, haizearen norabidearen arabera itxuratuak.

Loess izenekoak lohi-metaketak dira, hau da, harea aleak baino askoz ere partikulak finagoen metaketak. Partikula

horiek basamortuetatik datoz eta toki hezeagoetan jalkitzen dira, eta labore-lur emankorrak eratzen dituzte.

Energia eolikoa, haizea erabiliz lortzen den energia da.Haize-energiaren erabilera oso sinplea da. Eguzkiak

Lurra berotzen du, baina lurrazalaren forma irregularren eraginez, tenperatura desberdineko aire-masak sortzen

dira, hots, dentsitate eta presio desberdinekoak. Desberdintasun horiek alde baterako eta besterako korronte horizontalak sortzen dituzte, hots haizea sortzen dute. Eta haize horren abiadurak (energia zinetikoa) higiaraziko ditu bere bidean jarritako

errotaren palak.

Energia eolikoaren aplikazio nagusiena HAIZE ERROTAK dira. Gaur egun oso ohikoa da gure inguruko paisaietan ikustea. Geldirik ikusi egiten baditugu, haize gutxi dabilelako izango

da, aldiz biratzen badaude, haize nahikoa badagoelako izango da. Hartzen duten abiadura motelena 12km/h-koa da

eta azkarrena 65km/h-koa.. Haize errota bakoitza 72m-ko diametroa izan ohi dute eta 80m-ko luzera.