hassan bar bahlul. lexicon syriacum. 1901. volume 3

8/7/2019 Hassan bar Bahlul. Lexicon syriacum. 1901. Volume 3.

1/310

?>-w >-^-

li->vv^^'^.^

. Vl>'

mp^iM^s-^f"-.'"'h-'

r^^.

44'


2/310


3/310

^vli y 'j,r%

w:r

^^^^^ '


4/310

/


5/310


6/310

i


7/310

COLLECTION ORIENTALE TOME XVIIDEUXlfeME S^RIE TOiME III

LEXICON SYRIACUMAUCTORE

HASSANO BAR BAHLULE


8/310

IMPRIMiEN VERTU DE LA DECISIO?* PRe'sIDENTIELLE DU 8 AVRIL 1886

APPROUVANT

L'AVIS DU COMITE DES IMPRESSIONS GRATUITES

I


9/310


HASSANO BAR BAHLULEE PLURIBUS CODICIBUS EDIDIT ET NOTULIS INSTRUXIT

RUBENS DUVAL

TOMUS TERTIUSINTRODUCTIO ET INDICES

PARISIISE REIPUBLICtE TYPOGRAPHtEO

PROSTAT APUD ERNESTUM LEROUX RIBLIOPOLAMVIA BONAPARTE , 28

> /

l/99 6 4b'^'3. a^.

MDCCCCI


10/310


11/310


HASSANO BAR BAHLULEVOCES SYRIACAS GRyECASQUE

CUM GLOSSIS SYRIACIS ET ARABICISCOMPLECTENS

E PLURIBUS CODIGIBUS EDIDIT ET NOTULIS INSTRUXIT

RUBENS DUVAL

PARISIISE REIPUBLIC^ TYPOGRAPH/EO

PROSTAT APUD BOUILLON ET VIEWEG BIBLIOPOLASVIA RICHELIEU, 67

M DCCC LXXXVIII


12/310


13/310

ILLUSTRISSIMIS VIRIS ROINARUMQUE ARTIUM FAUTORIRUS

ERNESTO RENANACAnEMI^ GALLIC/K KT AC.ADEMm WSCRIPTIOMIM KT LITTERARUM HUMANIORUSI SOCIO

ET

RARBIER DE MEYNARDACADKHI* mSCRIPTIONrM KT LITTKRARIJM HIIMAmORUM SOCIO

HOC OPUSGRA.TO ANIMO DEDICAVIT

EDITOR


14/310

i!


15/310

PR^FATIOFASCICULI PRIMI.

Fasciciilus lexici Bar Bahlulis primus quem judicio tuo, benevole lector, permitto,unius tantum seriei olaj' vocabula continet. Quam quidem unam litteram per grande3/i8 columnarum spatium porrigi haud mirum tibi videbitur, si appendice, quam adcalcem subjunxi, ocuhs perlustrata, grsecarum etiam vocum molem hac in parte con-gestam repereris. Ibi enim vocabula greeca coUegit auctor quee a vocaiibus aut a di-phthongis, quge sunt a, au, aj, e, eu, t, :?, t, o, ot, ou, u, aut etiam a consonantibusquibusdam, ut a- et (j]^ incipiunt; adde insuper ahquot voces quse illuc falso per corrup-telam haud raram irrepserunt. At contra rehquarum viginti et unius litterarum singulasquasque locum multo arctiorem occupaturas esse easque faciie in k fasciculos divisumiri pro certo habeo. Pars prima, quae nunc e prehs exit, ante octodecim nienses inceptaest; cumque etiam eorum, qui deinde sequentur, fasciculorum singuios quosque eodemtemporis spatio in lucem prodituros esse confidam, magna spes est, fore, ut totum liocopus anno 1898 vel si tardius, non uUra annum 189^ ad finem adducatur. Longumsane tempus! Qua re permotus iexicon per partes edere statui, quamquam bene scie-ham, ad commoditatem ex eo percipiendam multo consuitius fore, si una cum apparatucritico et indicibus perfectis publici juris fieret; sed, re perpensa, non ultra morarisatius videbatur.

Prooemium quod libro prseponere mihi in animo est, jamdudum conditum liabeo, sedillud, impresso demum toto opere, prelo tradere piacebit, ul si nonnulla nunc etiamsubojjscura occurrant, tunc plane perspicua evadant. In procemio ilio agetur : 1 de ori-gine et compositione iexici; 2 de ratione edilionis; 3 de auctoribus et fontibus quosadiit Bar-Bahlul; k de dialectis aramaicis in lexico nuncupatis; 5 de codicibus lexiciin Europa asservatis; 6 de praifatione syriaca et arabica quam operi suo pra3misit Bar-Bahiul cujusque latina versio ibidem adjici


16/310

if PR/EFATIO FASGICULI PRIMI.Indices compiectentur : i voces syriacas secundiiin ordinem radicum inslruclas;

a" voces arajjicas quas propter formam suam vel sensum notare interest, atque prae-sertim nomina plantarum; 3 voces persicas; k voces hebraicas; 5 locos Bihlicos inlexico citatos vel interpretatos. Vocahula autem graeca quae ssepissime occurrunt, prodisciplinis grajcis parvi momenti videntur esse; e versionihus lihrorum graecorum sy-riacis vel e glossis graecis margine codicum syriacorum inscriptis in iexica Bar Aiii et BarBahiulis ea namque niaxima ex parte pervenisse iiquet; manca et corrupta pleraque sunlet parum cautus esset qui eis ad textum graecum restituendum inconsiderate uteretur.Vocahuia aiia quao syriacum in sermonem transierunt, varias mutationes Syrorum in oresuhiisse vix dui)ium est, neque muita iiaurient ex hoc fonte iih qui dialectos graecas inAsia usitatas exquirere conantur. Altamen, si vocahuia ista per se ipsa infirma sunt, uti-litalem eximiam pra?henl glossae syriacae et arahicee quae ea sequuntur. Illae enim multaanimaliuni plantarumque nomina servaverunt quorum sensus ii)i clarus apparet vel tuteindagari potest; equidem hic est iexici nucieus. Qua de causa voces graecas in indiceaiphahetico disponere mihi minus aptum videhatur quam unicuique fasciculo appendicemadjungere quae voces graecas secundum ordinem iexici inquisitas et suae formae restitutaspraei)eret. Quoties in littera olaf idem vocahuium variis in iocis repetitur, in quovis locoad caeteros iocos refertur; si vero in aiia serie repetitio ista fit, ad seriem istam non re-fertur, nisi suadeat commoditas; exempii gratia, vocahuiorum a vocali e vei a consonan-tihus (7 et al incipientium , et in serie o// coiiectorum quaedam suh iittera od, quaedamvero suh littera g> rursus reperientur; at contra in appendice seriei olaf suhjuncta adseries os et oo de iiis vocahuiis nihii usquam refertur.

In prooemio , ut supra dixi , fuse de codicihus iexici agetur, nunc vero ad inteiiigentiamnotuiarum quae imis paginis adduntur pauca iiaud ahsona erunt. Sciendum est codicestredecim numero esse quos sigiis sequentihus notavi :

A. Anglicus, Britannico in museo sub n 2^61 asservatus.B. Beroliniensis , rcgia in bibliotheca Berolini sub n" 2 1 2-2 1 3 collectionis Sachauianae asservatus.B/. n"' 196 ejusdem collectionis.BAft. n"' SgS ejusdera collectionis.Qbbb. n"' 171 ejusdem collectionis.C. Canlabrigiensis , universitatis in bibliotheca Cantabrigae asservatus.F. Florentiensis , Laurentiana in bibliotlieca Florentiae asservatus.H. Huntitigtonianus , Bodleiana in bibliotheca Oxonii sub n" 187 asservatus.L. Lipsiensis, universitatis in bibliotheca Lipsiae asservatus.M. Marshianus, Bodleiana in bibliotheca Oxonii sub u 188 asservatus.


17/310

PRyEFATiO FASCICULI PRIMI. uiR. Romanus, Propagandae in niuseo Romae asservatus.S. Socinianus, e codicibus Alberti Socin linguarum orientalium apud Tubingienses professoris.Ss. Sociniatms altei\

Codices istos series in tres dividere licet.Prima series codices orientales seu Nestorianos amplectitur, quos siglis BRSSs notavi. B fragmenta veteris codicis continet et supplemenlis anno i883 ex alio codice efTictisexpletus est. R quatuor tomis constat, qui variis temporibus conscripti sunt. Tomumtertium qui a littera > usque ad litteram ^ pergit, olim secundum tomum codicis Ssfuisse e piuribus signis in procemio enuntiandis conjicio. Ss tertiam partem lexicitantum prsebet et post J^ desinit; ejus primae paginae usque ad vocabula ~^3 r^\rCr^xyjAT), vide inf. coi. 1^7, 1. 7, manu recentiori scriptse sunt; vetustissima pars aquadragesima et una pagina incipit. S anno 1796 exaratus lexicon totum continet;ad amussim cod. Ss sequitur, sed vocabuia haud pauca e Bar Alii iexico depromptaaddit. Hos inter codices vetustissimus est Ss, quippe qui anno \-2\h (22 Ab anni611 Arabum sevi) scriptus sit. Uitimus tomus codicis R annum i5o8 exhibet, sedprinite partes muito vetustiores esse haud dubium. Notuia itaiiana codicem iilum anno1 2,33-1 2 34 iiis verbis attribuit : cr Questo codice e scritto fanno deli' Egira 63 1 . w Undescientiam suam notuifle auctor hauserit nescio, sed tempus istud in titulo nunc deperditonotatum fuisse vix dubito; primee enim codicis paginse partim erasee sunt. Vetera cod. Bfragmenta Nestorianis iitteris exarata ad xvi"'" saecuium refero.

Seriem secundam eflingunt codices occidentaies , Jacobitici et Maronitici, sigiis CHFMsupra insignati. H ionge praestantissimus mense lianTjin i anni 1696 Gr. (mense De-cembri 12 84) perfectus est. CFM apograplia unius et ejusdem codicis sunt qusea monachis coenobii sancto Antonio dicati et monte in Libano siti scripta fuerunt,scilicet : M aimo 1097, G anno 1601 et F anno 1606; vix inter se differunt.

Tertia series mixtos codices, k^h^hb^bhhL cum Bar Ahi et Bar Bahluiis aiiorumquelexicographorum glossis compositos includit, qui tamen quum de edilione lexici BarBahiuhani agitur parvi sunt momenli.

Codices HFSSs, quos, me rogante, custodes bibliothecae Bodleianeae et bibliotheceeLaurentianae et amicus meus Aibertus Socin, quisque sua pro parte, ad Parisios bene-vole miserunt, totos exscripsi vel contuii, eorumque omnes varias iectiones imis pa-ginis invenies; praeterea muitos iocos aiiorum codicum inspexi et notavi. Primis inpaginis iectiones omnium codicum retuii ut de eorum pretio mutuaque affinitate quilibet


18/310

,v PRyEFATlO FASCICUIJ PinVlI.jiidicare possit. Apographa vero quae vir cl. Bernsleiu o plurihus codicihus conficiendacuraverat et quae bihliotheca in regia Berohni suh numcris 542-564 asservantur, om-nino pneterniisi, sed iexicon Bar Ali sedulo iuspexi editione HofTmanniana el codicc Pa-risiensi 255 usus. Ilic codex vocahuhs scatet qua? in edilione Iloirnianuiana desunt. Innotulis sic desig-natur : B. Ali, Paris. a55; editio autem IIoiTmanniana his verhis no-tatur : B. Ali Hoff., vel simpliciter : B. Ali.

De fontihus lexici Bar-Balilulis serius, ut supra dixi, dispulahilur, nunc pauca saliserunt. Lcxicographum , qui modo Zacharias, t^Ij-K-^^n, niodo Merwensis, rw_i\o\_::73,


19/310

PRJiFATIO FASCICULI PRIMI. varabicam Syriae insignare videntur, retinui, ex. gr. : voc. fj*'^ omphaciumw in cod. Hpiuries *j^:*- pingitur, cf. 67, 3; 189, 7; 191, 2; notandum est codice in illo dhammapro kesra vel etiam Tprofatha haud raro reperiri; imo forma Jocij saepe JJiLaj scripta in-venitur, sed editione in nostra tantum JotAj manet.

Quereris fortasse de vocabulis permixtis quae, inverso ordine, iocum suum non te-nent; quaedam bis terque variis in coiumnis leguntur; alia versa pagina inveniuntur,quum ea recta pagina exspectares. Sed nihii mutare praestabat, sin minus omne vestigiumdeleretur quod vocabula post opus conditum in margine a scribis scripta et deinde intextum recepta prodit. Praeterea pluribus in iocis repetita vocabula variis glossis expli-cantur, quee loco in uno congestae et confusae detrimentum haud parvum cepissent. De-nique vocabulum corruptum, ioco quem obtinet inspecto, restituere quandoque inpromptu est, ex. gr. : voc. >Ao-a\^ cy)Y^, col. 195, 1. 2^, inter vcfc. seriei "^.cor^r^reperilur, restitue ergo ^Aq-a^^ onvC^v^ = dv


20/310

VI PR^FATIO FASGIGLLI PRIMI.Accipe poslromo intorj^retalionem compendiosarum quarumdam scriptionum quibus

Bar-Bahliil uti soiet :

~z == rd*^ cf cotlex, apograplium.~L=3 = r^MMf=i ffin codice quodaniT).i? "pa = T^-ViiKf r^>liY= crin alio codicen et

raro ^^ T.v vv.. -HvijivjVv:L ffvetere in codicen.

\ rp^ = r^-=va.\A TC^vvvy> ft in codicc Zachariano n,sed \ saepe menduni pro f est.

5 "p3 = ^VvjVvm r^vM^ fc in codice accurato v.^ ~p=s = '^^^*^ T


21/310

PROOEMIUM.

I. DE ORIGINE ET COMPOSITIONE LEXICI BAR-BAHLULIS.Glossaria inde a saeculo nono post J.-C. conficienda curarunt Syri, quum consuetudo linguae ara-

bicae apud eos praevaluisset et priscus patrum sermo absolevisset. Antea libelli canonum de aequi-litteris tantummodo conditi fuerunt, quibus discipuli vocabula iisdem litteris scripta, vocalibusautem non notatis, secernere discebant. Difficiliores autem voces, et quae proximum sensum praebe-bant, brevi commentario subjecto, additae fuerunt, ita ut opuscula ista de homonymis et synonymistractarent.

Quod vero glossaria syriaca in Mesopotamia orientali, imo Bagdadi, prodierint non miraberis, sieo tempore regia in urbe chabfarum insignes scholas floruisse memineris, quibus medici in disci-plinarum quoque genere versati praeerant. A chalifa Al-Mansor arcessitus, anno 786 Bagdadumadierat medicus iilustris Georgius Bohtiso , qui in scbola Gondesaporis scientias docebat et egregiamfamam adeptus erat. Bagdadi quidem novam scholam inchoavit doctor iste, quae facile primumlocum obtinuit et summis viris, ut lahya ben Maswaih, Gabriele Bohtiso, nepote Georgii Bohtiso,Honaino, aliisque multis inclaruit. Qui omnes ad litteras graecas jam a saeculo quinto in Mesopo-tamia cultas animum verterunt. Gabriel Bohtiso compendium ex operibus Dioscoridis, Galeni etPauii Jllginetae arabice conscripsit; Ibn Meswaih et Honainus opera graeca in sermonem syriacumvel arabicum transtulerunt, et praeterea Honainus aliquas versiones a Sergio Besainensi factasrecognovit. Attamen verba pro verbis reddere perdifficilis labor erat, quum vox propria syriacadeesset; quare vocem graecam litteris syriacis transcriptam servare saepe necesse fuit. Nec minordifficultas oriebatur, quum de opere syriaco in sermonem arabicum vertendo ageret. Tunc ad litterasgraecas et syriacas in scholis discendas giossario ad hunc usum confecto uti coeperunt discipuii.

Primi autem glossarii auctor videtur esse medicus Honainus, quod*:^ox=r>jt Tajtcva interpretatiovocumfl inscriptum erat, ut nos docet Ibn al-Baitar, qui haec vocabuia syriaca arabicis litteris ^Uu4wjimperite transcripsit*'^. Titulus etiam plenior T^-=\cvtY\1 r^"cvj rd'


22/310

VIII pkooj (y\-\m.\ n^-vs, AcAoxrs Sra

ttBar-Bablul composuil lexicon coUecticium e multis bbris et ex Iso bar Ali medico et Merwensiet Gabrielen; non autem , ut perperam intellexit Assemanius : crBar-Bablul composuit lexicon exmuUis libris, et Josue Bar-Ali medicus et Maruzaeus et Gabriel. n iNuUibi enim glossarii a GabrieleBoljtiso conscripti mentio occurrit.

Re vera Iso Merwensem solummodo lexicon Honaini retractasse non autem opus propriumconfecisse a Bar-Bahlule ipso docemur, qui bunc auctorem saepe laudans boc modo citat : ts^jjl' ^'jftaddidit Merwensisn, quuni de glossa arabica agatur, vel : r:^\o-v=r> A-coors^, si syriaca sit glossa.

Hanc recensionem lexici auctam, quam Iso Merwensis prodidit, male concinnatam et digestamjudicarunt schola) Bagdadensis discipuli, si Abrabam discipulum Iso bar Ali medici audiamus, quimagistruin rogabat, ut glossarium aptius reficeret. Testimonii loco adhibeamus hic praefationemlexici Bar-Ali, quam latine versam proferre interest. Textum a G. HolTmann initio sui libri, Syrisch-arabisclie Glossen, 2-5, editum secuti sumus, quem cum iibello Gesenii, Sacra Pentecoslalia, i3-2i,et cum praefatione codicum A et L'*) contulimus (^)

tf Quum tempore longo diuturnoque lectioni librorum indulgeres.^''), Abrabam, sedulo me rogabas,ut quascunque vocabula tibi occurrerent modo e sermone syriaco in arabicum modo in eumdemsyriacum explicarentur, ita ut difficiiia in prompta, et externa^') in vernacuia verterentur. Mihi lexi-

''' VideG. Hoffmann, Opuscula Nestoriana , p. 2 etseq. Frag- '*' Cf. supra, Prmfatio fasciculi primi , p. 11.mcnla alius recensionislocupletiorisin cod.Sachau ^^(Sachau, ''' Cf. etiam Payne Smith, Catal. cod. tiis. syr. Bibl. Bod-Verzeichiiiss, n 69, p. 271; R. Gottheii, A treatise on Syr. leianee, coi. 6o3.graminar ofMar Elias of Sobha) et in cod. collegii Union theo- '"' Lege cum Gesenio et AL : rdiiwVvrr) ioco T>^r^Vvro,fogical Scminary of New-York dicti (R. Gottheil, Hebraica, VI, quod sane mendosum est.2i5 et seq.) reperiuntur. ''' Payne Smith in Catalogo, coL 6oa, et Thesauro syriaco,

'*' Vide infra, p. xi. coi. 9880, TCfVi-^Aoa rd\~h vocabula insolita , absonia,loco'^' Vide Assemani, B. 0., III, pars i, a&y. peregrina, extema reddidit.


23/310

PROOEMIUM. IXcon a Rabban Honaino digestum et compositum necnon lexicon ab Iso Merwensi coilectum com-memorabas. Utrumque simul mihi proferebas et te saepenumero ambo evolvisse et diligenter in-spexisse indicabas. Accuratam quidem dispositionem et eruditionem lexici doctoris Honaini laudabas;opus autem Iso Merwensis vituperabas utpote prave digestum et sine ordine compositum. Imo discre-pantiam non minimam inter utrumque in vocabulis explicandis reperieras. Qua causa sollicitus eraset anxius, quum nuUa re prsefinita et cognita niti mens tua posset. Me ergo tanquam doctrinaeamicum impellebas, ut duo iila opuscuia, quae memoraveras, inspicerem et in unum colligerem,aliis atque aliis glossis additis, quae a magistro meo audiverim, vei e iibris longo tempore didicerim,vel a doctoribus rogatis acceperim , non solum de vocibus difliciiibus et externis '^\ sed etiam de ver-nacuiis. Addebas etiam, o frater noster, vocabuia quaevis difficiiia, quae in Bibliis occurrunt, ita utea simul cum prioribus, quantum res sineret, indicata et ordinata forent. Ego autem, quum difficul-tatem rogationis tua) praestandae sentirem, et haud pauce saeculi negotiis quae nuilum otium dabantimpeditus essem, toto hoctempore studio tuo obsequi moratus sum. Attamen eamdem postulationemiterum et iterum repetere te non taedebat. Quare, ansam praebente tempore, quo onus ministeriimihi impositi ievius factum est, quum commoditatem ex hoc percipiendam non tibi solum fore repu-tassem, sed etiam aliis tui similibus discentibus et perfectis discentibus quidem ad ea adipiscendaquae nondum investigarint, perfectis autem ad ea in memoriam revocanda quae prius didicerintdesiderium tuum expiendum miiii visum est. Statim huic negotio manum admovi spei in Deo fidens'*'.Vocabula juxta ordinem aiphabeticum disposui, ut faciiius quae quaererentur inveniantur. Tu vero,

frater, vosque omnes qui huic rei indulgetis, quando per laborem, quem pro vobis insumpsi,edocti et exerciti eritis, preces et grates auctori felicitatis vestrae persoivete. Quod si aiia piura, quamquae vobis consignavimus, temporis decursu invenieretis, ea litteris mandata sine taedio addite; neinvideatis posteris vos quoque utiles esse ! -n

Magistri jussis obtemperasse diaconum Abrahamum nos docet riotula post praefationem quibus-dam in codicibus^^' adjecta his verbis : Ego debiiis et peccator Abrahamus, nomine diaconus, con-siiio nostri fratris inter Justos commemorati Iso (Bar-Ali) obsecutus sum, et addidi in lioc iibroaliquid ex eo quod in iibris sacris aiiisque inveni, quum animum intenderem, ut iliis qui eumiegent prosim. Aiiaque addemus pro facuitate nostra imbeciiia, si vivere nos voluerit Dominus.

Vere miratu dignura est, quod opus genuinum Bar-Aii, in codice cujus priorem partem G. HoH-mann in iibro supra laudato evulgavit, servatum sit. Gaeteri codices Bar-Aii nomine signati, quorumnumerus non parvus est, aiteram editionem ab Abrahamo revisam praebent, atque giossis, quae abaemuiis doctoris Abrahami immixtae sunt, pius minusve scatent. Lexicon Bar-Balduiis etiam memo-ratum est in notula supra^dicta, quam Paync Smith suo in Gataiogo (coi. Go4) retulit, ibique cl.vir animadvertit : rtPatet igilur scribas minime in animo habuisse textum iexici, quod Bar-Ali con-scripserat, ad verbum exhibere, sed undicunque omnia quae ad voces syriacas explicandas usuiessent, congerere. Unde exempiaria quinque, quae inBibl.Bodi. conservantur, omnia multa exhibent,quibus caetera carent. 11

Glossario Bar-Ali usum esse non videtur Bar-Bahiui, qui Honainum et Zachariam testes saepe

'' Adde w^Vvj"\^cuo juxta Gesenium cl codicps AL. ''' God. Oxon., 26; vide Gesen., Sacra Pcnl., ai; Payne''' Lgo cum Gesenio et cod. AL r^S>fY> loco r^-\ii. Smith, Catal., col. 6o4; cod. AL.


24/310

PROOEMIUM.adliibuit, Bar-Ali autem noinen nusquam memoravit''). Quod ergo dixit Abdiso (Ebedjesu) locosupra citalo, scilicet crBar-Baldulem ex liio bar Ali medico hausissei), vel ut falsum respuendum,vel de additamentis, qua; posleriore tempore in lexicon irrepserunt, intelligendum est.

Saeculo nono daruerunt Ilonain, Zacbarias et Bar-Ali. Initio saeculi sequentis innotuit Ilenanisobar Seroswai, auctor quarti lexici, quod accuratissimum fuisse et glossarium Ilonaini explevisse suain praBfatione asseruit Bar-Bablul. Hoc lexicon bodie deperditum in glossario Bar-Babluiis verbisQ^s^ 'vra usjt^ ffjuxta Bar-Seroswai t) sub plerisque articulis citatum est.

Mediante saeculo decimo lexicon longe locupletius conscripsit Bar-Bahlul, quod ad nos posterio-ribus glossis valde auctum pervenit. Abu-I Hassan bar Bahlul'^) e vico AwAn^ non longe ab urbeTagrit in provincia TirhAn et a Bagdado decem parasangis distante''^ oriundus erat, ut nos docetIhn Abi Uscibia qui dixit (ed. A. Miilier, I, 109) : duo opera coliectanea a Joanne filio Scrapionissyriace composita fuisse, alterum majus duodecim lihris constans, alterum brevius et celebrius inseptem libros divisum; addiditque posterius hoc ab AI-Haditbi al-KAtib pro Abu-I Hassan benNafis medico anno 3i8 (980 post J.-C.) in arabicum sermonem translatum esse, atque istius ver-sionem meliorem esse quam versio ab Hassan ben Bahiul confecta : ^j ^j^Jl -y^i) c^lsOl ts^.jJl *JLJj

Bar-Baiiiulem vero primos aetatis annos in diocesi nestoriana Tiriiun degisse ex lexico ejus ipsopatet; quotiescunque enim de dialecto sua vernacuia ibi ioquitur Bar-Balilui, liis verbis uti soiet :Vv-\X^tvr3 ..^cA, o-j-Sl*j lj.XjLfi aapud nos in Tagritn, seu .^^Ki.\^ .^^cA, .>_


25/310

PROOEMIUM. XIin istis cod. haec leguntur : \m ^_=r> vd\_ oan>v.a cuj'-vft\^ twtA ct Libei" lexici Bar-Bali-lulis, doctoris periti, de secta Nestorianorum, quem Bagdadi'^' conscripsitn.

Quo proposito et quo modo compositum fuerit Bar-Bahlulis lexicon ex opere ipso et e praefationeei praemissa (vide coi. i-U) discimus. Duplex est praefatio : altera syriaca; altera arabica; utramquemanu Bar-Bahlulis scriptam fuisse constat. Hic locus est eas in latinam linguam quam maxime adverbum translatas exliibere :

PROCEMIUM (SYRIAGUM).ff Digestum est hoc lexicon compendiosum et coliecticium manu liominis ignavi et aiumni schoia-

rum , Ijassani bar Bahiuiis nomine , qui pro facuitate sua imbeciiia e muitis quae praisto erant gios-sariis atque ex aiiquot iibris interpretum scientiae probatorum id coiiegit, ut fiiii sui amicique et qui-cunque in hunc iibrum inciderent edoceantur. Juxta ordinem aiphabeticum opus disposuit, quuma littera olaf inciperet et seriei hujus iitterae insereret : primo omnia vocabuia quorum in fronteoJaf est, sequente alia olaf^-^; deinde ea in quibus post o/a/" sequitur belh; dein ea in quibus post olufsequitur gomal; dein ea in quibus post olaf sequitur dolath; et sic continuate usque ad olaf quamsequitur iav. Eodem modo et seriem iitterae beth et post eam unamquamque aiiarum litterarumordinavit.

frSed tempus est monendi iilum qui in hoc lexicon incideret compilatorem non respexisse iitteras,qucC aiiquando in conjugatione verborum adduntur aut mutantur, quum iijitio vocabuiorum occur-rerent; sed rediisse ad stirpem veriji et inde ejus principium, ut suae seriei inseratur, sumpsisse;ex. gr. , rc^vyi.i, rÂwVv, TÂAvsr non sub iitteris nun, tav, mim, sed sub iittera heth digessit, quuin istae r^ôA^ deriventur(^). Vocabuia autem aiiquot, quae cum iitteris additiciis melius innotuerunt etusus communis sunt, in utraque serie attulit. Litterae vero, quae initio vocabuiorum aiiquando perconjugationem mutantur, hae sunt : r^, ^, 'v, o, A, ~o, ^, ^, quae numero sunt octo''').

tcDe muitis quidein vocibus hoc in iexico congestis, quarum interpretes nominatim non indicatisunt, iocutus est Rabban Ilonain'^'. His exceptis, caeterarum interpretes nominati sunt, sciiicet :Gregorius Nyssaenus, Bar-Dasandjid, Zacharias Merwensis et Samii medicus juxta Ilonainum; deindeJoannes fiiius Serapionis medicus, Daniei Garamaeus ('') episcopus Taliaiae, Henaniso fiiius Seroswai,episcopus Ilirlae, cujus lexicon maxime accuratum est alque opus Ilonaini medici expievit'^); sicut

'"' Verbatirn : (rBabylone Arsacidarum (= Ctesiphon) urbe legcin hoc in loco enunliatam non videntur ubique servasse.munita (= Mulwze, ^\cM^n) et civitate pacis (= Ragdad, '*' De signis quae hunc numerum efficiunt, v. R. Gottheil,j^ Mt. Ji iLjLjtX^).') In codice Parisino desuut vocab. ^=^ Z. D. M. G., XLIII, ]>. 121.oij-voX^^-A c^yi.o\m ifde secta NestorianorumB. \jQje.o vidctur.


26/310


27/310

PROQEMIUM. xiiinon absonnm videtur; at confusio ista interpolatoribus sa^pius incumbit, qiii singiili per saecuialexicon glossis novis auxerunt. Ibi inveniuntur excerpta e scriptis Bar-Hebraei, qui post trecentosannos vivebat, necnon glossae quae scriptorem jacobiticum produnt, quum Bar-Baliluiem asseclamsectae nestorianae fuisse constet. Quaeritur ergo qua via editor lexici incedere deberet; num arche-typum Bar-Bablulis, farragine extranea rejecta, restituere interesset, an codicem operis veterem etbonum juris publici facere praestaret. De liac quaestione paucis disserere libet.

In novum etproprium opus conficiendum Bar-Babiul animum non intenderat, sed compiiationemquam utiiissimam e iexicis Honaini, Zacliariae Merwensis, Henaniso iibrisque scriptorum aiiorumdesumptam conscripsit, cui muitas de rebus ccciesiasticis, inedicinaiibus et iogicis giossas, nomi-nibus auctorum adjectis, iocutionesque variarum diaiectorum, quae ei innotuerant, intexuit, ut ipsesuis in praefationibus professus est. Ex iisdem fonti])us piures glossas, quas Bar-Baidui omiserat,hausisse intei-poiatores probabiie est, nam nonnuiiis in codicibus istae desunt. Saepissime autem parviinterest scire num hae giossae a Bar-Baliiule ipso an ab uiteriore compiiatore introductae sint, et frus-tra iaboraret qui rem tentaret. Igitur ad Lexicon edendum codicem optimum eiigere et sequi, atquevarias lectiones aiiorum codicum ima pagine referre expediebat. Hanc viam commendavit iil. virLagardius, quum scriberet''' : crQuod Bar-Aiium et Bar-Bahiuiein nuncupamus est coiiectio glossa-rum pretio inaequaiium et auctoribus diversarum per saecuia continuata. n Imo, corpus glossarumintegrum edere jubebat. Scias autem quod vetustissimus iexici codicum, qui ad nos pervenerunt,longe post mortem Bar-Bahiuiis scriptus sit et textum quam maxime interpoiatum praebeat; videinsuper quae de iiac quaestione olim disseruimus in epiiemeride : Journal asiatique, janvier-fevrier1894, p. ik^ seq.

Codices iexici Bar-Balilulis infra describentur. Quo modo eis ad Lexicon edendum usus siin jamin praefatione fascicuii primi (p. ii-iii) locutus sum. Addendus est novus codex jacobiticus (P si-gnatus), qui Parisiis in Bibliotheca nationali asservatur. Apud nos ex Oriente ailatus est, quum iitterafhe editionis meae sub preiis esset. Varias iectiones, quas praebet, inde tantum a coi. 1535 exhiberepotui (vide notam 6 hnjus coiumnae). A codicibus Socinianis pauce diflert; tamen addimenta piuracontinet.

in. DE FONTIBUS LEXICL

Muiti sunt iiiiri, e quibus giossas iexici sui excerpsit Bar-Baiilui; eos jam tituio operis jam nomineauctoris iaudavit. Quod de quoque scimus hic breyiter juxta ordinem alphabeticum dainus :

AitiiA Kaskarensis, anno 7^1 Ncsloriiinoruin patrlarrha Notis vi (227, 1) Iioc nomen iii(licatiiin ossc hand vori-factns, r^jaiAoVi^p r^\ajCA v^v^ y\^, 1063, siniilc videtur. An iste auctor idcin sil ac Abdos medi-24, ubi ejns homilia de martyrft Zachojo citata est. De cus chalifa; Motaded, qui Hbrum memoriahHem de nie-operibus Abbffi II vide Assemani, /?. 0.,I1I, part. i, i5/t. dicina ((IXy! ^ HS^) scripsit, dubiuin esl (cf. Ibn Abi

Annos FiMus Yazdpanaii,


28/310

XIV PROOEMIUM.cihil esl : /l87, a, suh .iô-A^vAj^, ^^1 d JL*ylj^ (^; (sic) (i\^\y>\; /iO:>. 1, siil) n^\_l^, JUcjjJUj^' :yjL) /w A^pUajt

Anu Zaid, JsjVj.jI. Ejus interpretatio vocab. ^.^Vvcvjjtversionis Pescbitta; (/)., I, i3) allata est, 1970, ii.An de Honaino agatur, cujus noinen jilenum eral _j_;l^âUjJ! ^^! fjj (j*^ >s?;' dubium est.Abzld Scuolasticus, rdAcvs (Y\x^ ôvrsT^, (jui elianiBazud et Mikael. Libri defmitionum auctor est. Ex hoc librojflossam in voceni rîrvi^Kjo excerpsit Bar-Bahlul, 18/13,8, qua3 in cod. 88, foi. iî t, Bibliothecaj regiaj Bero-lini invenitur (cf. Sachau, Verzeichniss der syr. Handschr.zu Berlin, 1899, p. 322 b). Ibi auctor nuucupatur Ba-y.ud seu Bazwad doctor, t^xacvAra Aov=a; iii aiio codiceLondini [India Ojjice) asservato Liber dejiniliontm Mikaeiiadscriptus est, cf. Hoffiiianii, De Ilermeneuticis apud SyrosAristotekis, p. i5i, et Opiiscula Nestoriana, p. xxi. Aljzudcirca ann. 900 vixisse videtur.

AlIARONIS VITA , ..^HtTST^ y\m ^VOÂ T^VviJtV\ ,171,3, ubi de pago Alon in provincia Meiitinaj agitur. Dehoc sancto inoiiacho vidc Bar-Hebr. , Chron. eccL, I, 87;Wrigbt, Catal., 112/1, n""' 7.

A^ûLAS (AquiIas?OceIlus?), coa\xix -n^r^r^ lAVv_ro, 269, 3;313, 17; 547, 19; 612, 8; 866, 26; 883, 18; 896,

19; 1037, 3; 1051, 19; 1148, 2; 1153, ai; 1352,2/1; 1356, 16; 1369, i5; 1979, 10; 2007, 2; 2072,18. Ilis iii locis de quodain libro fal)ulai'uni apud .\ra-ma;os Babylonia; in B^th-Aramaye (r^ -r>^w^ V Jvulgato agi putamus. Sunl qui pro v^ -n-^r^ (Arama;i)T^xrrj-^KT (elhnici) legere nialunt et fabulas elhnicoruin,id est Harranensium, intelligunt, cf. G. Hoirmann inZ. D. M. G. , XXXII, 7^6. (Mossa vero in quadam Lexici,295, 9 3, T^.::73Arsf per T


29/310

PROQEMIUM. XVBar-Dasandad (AnnAiiAM), inodio in sa'c. vii, -H.

Abrabam filius Dasandad in schola a Babai bar Nesibnayeinstituta Baui prodocebat; ejus socii , oia-v::3.vi , ^Li^lut ejusdem scholae magistri inteliigendi videntur essc.Bar-Bahiul sua in prcefatione Bar-Dasandad expressememoravit. Syriace scribebat, glossa;que in lexico allatoead vocabula syriaca spectant : 145, i; 161, 6; 1215, 99;1367, i; 1390, i8; 1784, ao; 2052, 9. Operum Bar-Dasandddi catalogo in suo meminit Ebedjesu; vide Asse-mani, B. 0., III, part. i, 19^.

BaR-HatIM, -pJis\Si S.=3, ^îla> yj!, a3U- yi>i (^.a? Sub hoc nomine pauca vocabula gra^ca et syriaca lexicoinserta suiit, maxima e parte corrupta : tâ \ r\ ~^ etooalja.S= BouxefpaAos, 176, i5; 1823, 19; et forsan92, 23; Mwv^c7iAi5s.^=7)'aio-is, /iS/i, 25; T^*3>'HX.fn =yecojpoi(piai., 607, 3; '^ \. "^ '^''^ "^ = apaima-nos(praipositus, cf. 954, i3), 1633, 10; Ma.. \a-^ =Ilaao? (?), 1507, 11; syriace : y-r>r^\s\ryn, 1776, 11; v^:=i,\\s3, 1847, 17; t^Xrrjjt,1987, 17; A_v_=.>(\, 2031, 5; y ^ ffchimistffiii corruptum vidotur, siciitt^t^\tx^ pro T^T^rrx^ = y(ri(istci vetus mendum est(cf. 901, 9; 904, 10). De cliimia apud Syros vide Bor-tiielot, La chimie au moyen dge, t. II, ul)i piera3(|ue lexiciBar-Bahluiis giossa; de metaliis et sideribus inveniuntur.

Chronographi, .^.^cvxxjjo^S.^ >:iijjevi, 75, 19.Commentarius aradicus i\ i'sALMos,cujus auctor non iu-

dicatusest,ijl*>Ji JlA.,85, 1 iîjiJ^^jJlUi, 1999, i4.CoNCILIORUM ACTA,


30/310

XVI PROOKMllJiM.Cyrucus, rs^ôx, 1 121, 93, de vocab. K^^voam-,

forsan Cyriaciis t'|(isco|iLis iirl)is Nisihis (rirca aiiii. ().'5o);de cujus operibus vide Assciiiani. B. 0. , III , part. i , 2 1 5.

Cyrillus, de voc. rd\=nX^, 500, ao, citahis. Cy-rillus quideni Alexandrinus, quuni jjlossa in Maltheum,XXIX, 9'i, e coinniontario bujus in Novuni Testainentunisane excerpta Cuerit. Quu' {flossa ueslorianis in cod. deest,et in lexicon ab interpoiatore jacobitico aliata fuisse vi-detur. Hic ergo non valet annotatio Gesenii, qui de Cy-riilo in cod. locupletiorllms Har-Aiii citato scripsit :ttCyrillus isque Ilierosolymitanus, naiu Aiexandrinuinodio babebant Nestoriani ; Sacra Pentecostalia , p. 26.

Damel Garamsus episcopus Tai.ial.e, quem inter scrip-lores in Lexico citatos noniinavit IJar-Haiiliil sua inpraefatione syriaca, sed nomen ejus nuHo in loco lexiciinvenimus. Hic est Daniel bar Tubanita, episcopus Ta-balfe, qui plura opera syriaca conscripsit et doctrinamIsaaci Ninivita; refellit; quo tempore vivebat incertum;forsan Isaaci in sfficulo septimo ajqualis fuit, cf. Cbabot,Noies sur la littirature syriaqtie, in Revue semitique, 1896,p. 95i et 957.

DioscoRiDES modo e compendio arabico Gabrielis ibnBohtiSo modo e versione syriaca Honaini citatus; videGahRIEL et HoNAINUS.

DoMiTii iioMiLiA, .^^TXtA j^rrjA T^\roTdm, 1276,not. f); lioc est, panegyrica oralio in martyrem Domi-lium, vide Wrijjlit, Ca(rt/. , p. iili^, Add., 17901. Sanctihujus vita a Bedjan iii Acla mart. et sanctorum, VI, 536scq. edita est.

Edessenorum >arratiuxcul.b, 678, i3, ^^-u k v.TâjOjAoT^ > \ >^ ijkja^ ^p3 A.M.ra; forsan libellus adpueros deleclandos vuljjari sermone conscriptus; conferjojSotâ K^N \ -7X-rr>, 1755, h; r^\^w^ t^ \ \v^\aria, 2011, 6.

Elias Anharexsis, H *n ^y^-a r^-K-\v^, 803, pen., denomine > -r\ t.\j Sra >.=nLi.\^, Marc, x, 4C. Elias istecirca annum jqs daruit; carminum tres tomos, apolo-giam, epistolas et homiiias conscripsit; vide Assemani,/i. 0.,III, part. 1, 2 58.

Elias f.piscopus Hierosolymorum, qui Aii liiius Obeiddicebatur, .Kxx* ^^ ^*j Tâ_-> zn :^ 'S =0T^j3jAaVvT


31/310

PROCEMIUM. XVIICompendium (^1^^^) operum Dioscoridis, Galeni et Pauli^gineta; arabice conscripsit, quod sub nominibus plan-tarum et rerum medicinalium soBpissime in lexico Bar-Baiiiuiis citatur, hoc modo : ?j-i*j ovJ*? ^l Jj^-s?- 1^'j^jy_jj Jlij La^>o yd ^j5Û. yl Jjjâ., 22, 7; 98, i;U^^j^Jum~},:> (jft Js>rS=>-' i^^ ? ^2, 29; 63, 10; 98, 7;aut brevius, Joj?w Jli, Joj^^ ^/^, J.^^-^ a*j,^j_SsJ^jjjwa., 18, 3; 29, 10; 32, 9; 55, 1; 63, 16 et ai;68, 16; 69, 22 et pen.; 71, 9; 83, pen.; 84, 6 et 23;89, 19; 93, 23; 94, 27; etc. Gabrielem e graecis fon-tibus ipsis non hausisse, sed syriacis et arabicis versio-nibus usum esse constat; vide infra Galenus, Diosco-RiDES, P*uLus tEgineta. ffHoc arabicum compendium, aitImm. Loew [Armueische Pjlanzennamen , p. 12 et i3), nul-lam syriacam vocem prffibet sed invicem copiam nuga-rum genuit. Per translationem arabicain vocabulorunigraecorum syriace scriptorum depravata sunt mirum inmodum nomina plantarum grajca, atque occasionem nonpraetermisit Bar-Bahiui quin ea corrupta vocabuia utuovas voces initio articuii aut ut synonyma medio inarticuio afFerret. De iexico faise Gabrieli adscripto videsupra p. VIII.

Galenus ex versionibus syriacis Sergii et Ilonaini aute compendio araljico Galirielis citatus est; vide Sergius,HoNAiNus, Gabbiel. Aiiquando tamen glossas Gaieni sy-riacas et arabicas, interprete non indicato, Bar-Baliiuladiiibuit:84,2G;819,9; 864, 7; 1516, 4; 2000, 12.

Geoponicouum VERSio SYHiACA. Bai-Baliiui nouiina pian-larum et animalium pauca e iibro de agricuitura excerp-sit, cujus auctorem lonios, lonanes, Ivannes nuncupat :-\ ^ fvt \ irt .yg^ 395, 16; yS-jY^r^â-\_2kT^ -. > QojA-iTSâjT^, 630, 25; aii-(|uoties sine auctoris nomine : vC ra^tv ^ _^ =73TCrâ-=v-a.T


32/310

XVlll PROOEMIUM.Bupra AnAMôBUM fabiii,*. Alia in [[lossa Lexici, 1/|20, a,oralio Uarranctmum (y^xi^-a r^JêAj) laudata est, (jua;in codein libro luisse vidtslur, si iocum Bar-Hebrasi{CEuvn'sfframm.,\, p. 38, 1. 18) conferas. Videlur bocopus versibus (decasyllabis?) conscriptum fuisse. An adbunn libruiiJ pertincat {flossa, 1423, 19, de vocabulor^r^ '^ ^ ([uod Iki-IJabhil in Ethnicorim feriis(y \r>\^, 198, a,i et 7; 200, ult; 258, 8; 314, ult.; etc; glossffi ab in-terpolatore jacobitico addita;.

Hexaplabis (Vebsio syriaca A. T.), rffock, passim.HlPPOCRATIS LIBKR DE VICTUS RATIOXE, 20G7, 1 () , \mr^

v^tfY^f l\i5(\a T^-vraa-A; forsan iiber Ilep} Stat-rtis; vide Hippocratis opera omnia, ed. Gottlob Kiihn, I,626 et seq.

HoBAiS AL-AssAM, ceieberrimi medici lionaini disci-puius et ejus sororis fiiius, in iexico Bar-Bahluiis semeicitatus est, 11, 18 : xv_ci)l ^?- . t -^ tJ^^:, trquod(vocabuium) ex llonaino IloljaiS ai-Assam attuiitT); cf.in iinea prajcedente ôm ysjT^.

HoMERi OPERUM vERsio sYRiACA , quam Theophiius Edes-senus (f 785) confecit, citata est, 1644, 18, sub voca-buio \jea in hac versione frequentissimo , ut ibi dictumest.

HOJIAINDS (f 878),^**^, ^COA, ^C04 V^"^' V^^*Prooemio in syriaco (vide supra, p. xi) nos docet Bar-Bahiul, quotiescunque giossarum auctor non indicatussit, hunc Rabban Honainum esse. Quibus verbis libeiiumde oiquiiilteris et iexicon Honaini alludere videtur; cf.supra , p. VII ''). Aiia hujus auctoris opera modo expressemodo v.ocab. ^ > >(^-m ust^, . >-\ wjt^ aiiata sunt,nempe : Ciironicon ejus , ô^-a Tîrax VxaxraVw Tica322, 90; G84, 17; 802, 20; 1781, 19; et libri quose grffico in syriacum vei arabicum sermonem transtuiit,

sciiicet: 1 Liber de aiimenlis, iijjî)! j, jUSî (jjUs^,583, 3; 078, 8, syriacus el arabicus, sicut ex bac giossaiiquet : ^j * '1. caJv -^j > 1 q *,c o-iO tCIa^ôx

^ \i>jSi> Lcl^ I i>jZ,i itsA.I k ^yA -^ >>^ ^ oJjUjjli s ,.w M 1 678, 8, forsan e iii)ro Gaieni llep) tpo^rirvSvvd(jLerA)S arabice ioJ>*i)l ^^ ijLa^ versus(rl'. Klainrolh,Z. D. M. G., XL, 63i); 2 Versio syriaca Dioscoridis.ttlnter omnia, quae nobis Bar-Babiui attulit, ait Imma-nuei L(E\vC^), maximi sunt momenti fraginenta syriaca?versionis Dioscoridis ab Honaino confecta;, et pierumquevocab. ^^s H sjt^, aiiquoties etiam vocal). ^cm, in-troducta;. Quod sic introductum est ad versionem Dios-coridis spectat '^'. Excipienda; autem sunt (jiossm qua;dame iexico Honaini deproinpta; '*', quod ybraK et fragmentaversionis suppeditavit. ii Addidit postea (p. i5) : tfBar-Bahlui, aut quivis glossas excerpendas curavit, excerptaquani maxime correcta pra^buit; menda vero citatis iniocis paucissima sunt. Quum Gabriei ita correctus est,ut Honaino assentiatur, iiluin, sicut omnes glossas con-gruentes duorum fontium, cum vocab. a;^ Bar-Bahiulintroduxit.

tfHonainus magnum nominum gifficoium numerumservare debuit; quum ea traduxerit, tutissimus est,quantum rem probare possumus ; quum greecas voces nonintelligcret, id aperte confcssus est, vide, ex. gr. , xp/(9-(JLOV (1841, 16), fJLsh'a. (1021, pen.), vdaxa^pOov (1208,ult.), aiaapov (1344, 22), axdvSv^ (1379, 5), et pis-cium nomina : xoj^t6v (1720, pen.), afiapts (1356, 9).

(tVenit quidem in contentionem utruin versionemDioscoridis Bar-Bahlul ipse excerpserit. Bar-AIi siepeattuiit congrucntias voces Honaini, e quo hauriebat etqueui Rabban nuncupabat, quia ejus discipuius erat.Bar-Aii Honainuin forsan excerpebat, quanquam nosterBar-Aii compendiose compositus fusos iocos non adhi-buit'^'. Verisimilius tainen videtur tam Dioscoridis ver-sione quain Honaini lexico, cujus expositiones adjecto

'' Titulus lexici Honaini in col. 667, 1. 10, plene scriptus esse videtur. Gloss iibelli de aquilitteiis (juando(jue cum vocab.^S NjTînserte sunt, ex. gr., col. 1966, ult.; 1967, 1.'*' Aramieische PJlaiKennamen , p. i3.


33/310

PROOEMIUM. XIX^yLa^ inseruit, Bar-Bahiulem usuni esse; vide ex. gr.'sdvBsov (147G, ih). Expresse citatus est commentariusarabicus Dioscoridis ab Honaino scriptus, hoc est, com-mentarius vcrsionis arabica; a Stepiiano editiE, quamipse reviseratf^'. Insuper Honainus juxta Zachariam ci-tatus est, ex. gr. , 1468, 11.

(fHonainus quidem versiones a Sergio factas accurateinspexit. Sed Sergii sermo proprius, quem Bar-AH etBar-Bahlul fortasse juxta Ilonaini lexicon citabant etsaepe cum vocab. avx^^^-co ri/vn introduccbant, multisin punctis jam Honaino obscurus fuit (conf. 1521, i-'i;1846, i5; 1954, i).nHuB vel JoB. In Lexico sub nomine .rao-M inserta^

sunt de vocibus quibusdam Veteris Testamenti glossa;syriacffi. Omnes codices .=20 unanimiter in glossis seq.exliibent : ^V " \ ^'^^ 223, i3 {Gen., xxxvn,95, Hex.); \.y\^\>, 397, 12 ; us. r "^n\, 1212, 3; 0 Vji\um., IX, 2 9

J Jy-i; 1450, 5, L_a-S (w n... [Ex., XXIX, 4o; Num., xxviii, 21)

i_*_JuII (j*w^ {var. j^}; lege tjj-a-! ylf^) .=3^^;1646, i,sub vocalj. Ti^Vo^tvA (/06. XXVIII , 18), .raojr^et .=3 {Lev., xxiii, i4),.=3 .\->--^ ^DT^mLn

Isaias asceta, T^Aj.vij r^j.vje.T


34/310

XX PROOEMIUM.(jtiatiior annos obiit : 52, i; 60, 4; 79, la; lOG, 27;123, Cet 10; 216, 5; /1I6, 3; 551, 2; 650, 22; 652,19; 715, 17; 1193, 22; 119/1, 2; 1768, 19; 18/0,4; 2078, 3. Mulla opera consciipsit Io bar Nun (videAsseniani,/?. 0., ni,part. i, iC5),el e\ (|uo lihio jjios-sas sub ejus noiniiie allalas hauserit Bar-lJaliiui dictudifDciie est. Attamen ioci, 551, 2; 652, 19; 1193,22; 119/i, 2; 1768, 19; I8/4O, ti; 2078, 3, ad gios-.sariuin di^ ,i'([uilittcris et dubiis vocibus, (juod inemoratIJar-ilebriLnis [OEuvres grammat., ed. jMartin, JI, 77),pertinerc videntur. Vocabuia graeca, 52, 1; 79, 12;106, 27; 123, C et 10; 216, 5, forsan ex eodem iibrodesuinpta suut, (juanivis vox (Yt,* tYx'^ -S ^, *^^.axj,287, 7; /i20, 91; 875, C; 878, 19; 900, ulu; 139A,3; 1/162, 21; 1676, 9; 1726, 16; 1761, 10; 1777, 9.Dc (jiio auctore iiis in locis agatur non constat. Iii cata-iogo Ebedjesu (vide Assemanii liibliothecam orienl., ill,j)arl. I, 194) memoratus est Jesuboclit, Persidis metro-poiita (circa annum 800), (jui iibrum de Universo, re-soiutiones ecciesiasticas et tractatum prognosticorumcomposuisse dicitur. Sed in iexico Bar-Baiiiuiis sub no-miiie Jesubocht mcdicum inteliigendum esse e glossisiiquet, quii^ ad nomina plantarum et vesica3 utiiiummedicamentorum referuntur (287, 7; 420, 21). Jesu-ijociit forsan idem nomen ac Bociitjesu erat, ita eniminonachus Ze^cbajesu etiam Jesuzeclia appellaiiatur. Bag-dadi , sicut supra diximus , quondam florebat ceieberrimaBochtjesu medicorum familia, inter quos duo nomineBocbljesu, nuiio cognomento addito, praecipue designa-ijantur, sciiicot Bochljesu fiiius Georgii et Bochtjesufiiius Gahrieiis, qui ambo iibros de medicina scripserunt.Liiinini cxjrositionis causaruni, oj__x_\-S a^i vei


35/310

PROQEMIUM. XXIet minus alterum libris septom syriace consrripsit. Alte-rum, quam maxime a medicis usitatum, citare videturBar-Bahiul.

Iste sub nomine filii Serapionis multa nomina graeca,syriaca et persica attuiit, quaj ad medicinam et ponderaspoctanl, ex. gr., 1 1, 22; 159, 22; 209, 24; 2/45, 12;265, i5; 512, 5; 5U, 21; 517, 5 et 19; 518, ult.;525, 8; 557, 7; 579, 21; 673, 19; 677, 22; 1377,6; 1807, 18; 1815, 2; 18/17, 7; 1876, i3; 1884,i/i; 1995, 18; 2013, iG; 2085, not. 3; et quajdamdiversi generis aiia, 11, 22; 1389, i4; 1880, i5;2024, i5; etc.

Hoc brevius compcndium a Bar-Baliiule aiiis(jue ara-bice translatum esse aiunt, vide supra, p. x.

JoB, vide supra Hub.JoNAs Djobdjanensis, r^ 1. V \>â-^^ ô.. Sub ejus

nomine glossa? syriacfe de plantis quibusdam Lexico in-serta' sunt, sciiicet : iiilorprolatuiii fuisso. lii oditioneHolfmauniana lexici Bar-Alii amho libri ctiam citantur :TSiÂaA ri^raWr, n'' 6716 (= B. 15., 1159, 19)

IMPBIUHIIIC KJkTIOKlLE.


36/310

XXII PROOEMIUM.cl 7q5/i (IJ. I{. (Ic , ii" 3^97(I{. |{. (Iccsl ^Â^(va^).

Ex (liiobiis or{jo libris {flossas doprompsisse Bar-Bab-lulcin piitamiis, quos scriba; posteriores eodoiii titulofonCudisse vidcntur. Altcr eral Hisloria Lausiaca; altercrat Libcr Permrum (Ibrsan lexicon), (|ui lonjjc maximampartein glossaruin boc modo allatarum pra;buerit. Subuna litt(!ra olaf (juinque ct quadrajjinta vocabula grajcaet quinquc ct vij;inti syriaca sic notata rcpcriuntur.

Massiii, -a). Multa opcra de medicinact pbysicis arabice scripsit Al-Massihi , quorum notissi-mum est compcndium totius medicinae seu Liber capitumrentum. Sub nominc ^*' ^STJ-*- ^"âuctor paucis in glossis Lexici arabice citatur, 192, ai;532, 3; de quo opere agalur non liquet.

Nativitatis Domisi J.-C. sessio (xixOtaixa), 34 1 , 1 , de vo-cabulo A^jaVvY^. Ha;c glossa e libris liturgicis Svrorum(jacobiticorum, quum in codicibus nestorianis desit) de-sumpta videtur esse.

Orod (Arud, Arvad?), v^%sy*ic3L r^tA^ !\c%\ar^\a^ ^rn^ , Orod chaldeeus phoenicmis a Tyro , 1 1 6 , 1 5 et2 3, dc Jobo; rf. Payne Sinitb, Catal. cod. syr. Biblio-thecm Bodleiame, p. 4, r^^vraVv.î.so -â^r^, quod P. S.Arvad historicus transcripsit; Chronique de Michel le Syrien,ed. Ciiabot, text. 12, trad. 94, - ât^; aequeB. H. , Chron. syr., ed. Bruns, 10; ed. Bedjan, 10.

Paulds jEgiseta. Versio arabica compendii Pauli jEgi-netiB(i), ^j^jlyi ^bS' {211 , i5; 1993, i3), saepe inlexico Bar-Bablulis laudatur, quum de plantis sive de remedicinali agitur, boc inodo : ojcAa:^ ysjr^ 53, 92;oSa "^ usjr^, 76, a3 et 26;


37/310

PROQEMIUM. XXIIIPethion, y^**i, 1373, 9; 1987, 9; glossae arabicae

in nomina gemmarum. Forsan idem est iste ac Pethionhistoriae ecclesiasticae auctor, quem memorat Elias Nisi-henus et qui octavo saeculo exeunte floruisse videtur.

Petri Iberii Vita, 1801, i3, de vocabulo rdfîyysi{Matth. ,iu,ti); vide iocum ihi citatum in Petrus der Iberer,ed. R. Raabe, p. ia5-i26.

PiiYsiOLOGus. Physiologi sive Historiae animalium tresrecensiones syriacae usque adhuc inventae sunt : primain codice Vaticano, quam edidit Tychsen; secunda incodice Leidensi, a Land in Anecdotis syriacis, t. IV, evul-gata; et tertia in codice Londinensi, quam juris publicifecit Abrens. Recensione e tertia quae non solum de ani-malibus, sed etiam de arboribus et lapidibus et de geo-graphia agit, multa capita verhatim allata deprompsitBar-Rabiul, ex. gr. : 96, ô =Ahrens, p. /19; 175,io=Ahr., p. 91-99; 262, i5=iAr., p. 99; 692,^5=Ahr., p. 36; 1006, i6-23=i//r., p. 66; 1322,i5 = Ahr., p. 89; 1324, i^ = Ahr., p. Ag-So; 1348,i=Ahr., p. 59; 1353, i^=Ahr., p. 3^ ; 1353,v.lt.= Ahr., p. 5o; 1421, 11= Ahr., p. 49; 1677,i4 = iAr., p. 34; 1690, i^=Ahr., p. 53; 1747,i=Ahr.,^. 3i-39; 1758,;7P.= iAr., p. 95; 2044,i9i= Ahr., p. 49-43. Haec non indicato fonte excerptasunt, quia recensio illa sub nomine Aristotelis et nonPbysiologi inscripta erat; cf. 892, 1 : iJLjlS'^ cayMjJ^ y'_>*^ 5 sequente glossa arabicaex eadem recensione summatim translata. Equidem no-men Pbysiologi duobus in iocis tantum invenitur : 1 29429, Qocv^yftW fY>oA r^rao.tjû (ibi agitur de vocabuloa-riTria, quod nuiia recensio syriaca praebet); 1354, 5o,ooa!b,^\^] juxtarecensionem Tychsenianam invenitur. Recensio ista titu-lum Kîrtijj^^ A^ AX=73cr (= Physioiogus) gerebat.Hos iocos et aiios e priore compiiatore arcessisse videturBar-Rahiui; cf. 115, 7; 200, 7, juxta recensionemTyclisenianam cum vocab. orvi \r3; 127, 7 (Land,cap. XVI ; Ahrens, p. i5); etc. Notandum est Physioio-gum in recensione Landiana Basilio Magno adscriplumesse; cf. Land, Scholia in Phijs. Leid., iii tomo IV Anecd.syriac, p. i33, ct supra Basilius Magnus.

Probi gommentarius sub vocai). T^^^jjcva^'-ÔL , 1635,17, citatus est. De Prolio, qui saecuio quiiilo vixissevidctur, ejusque commentario in Aristotelis ]ii)rum Ilep}ipHVfeias inscriptum, vide HofTmann, De hcrmeneuticisapud Syros Aristoteleis , p. 69 et seq.

Razes ("1- circa annum ^Sa), ôiUI (juxta Arabes ÎjolJ! LvS\ /jj Xj^ ySJ). liiuslris medicus ex urbe Ragesoriundus. Operum de medicina notissimorum auctor est,quorum LiJer yl /-ilfnsuri, Mansurio urbis Rages praefectodicatus, duobus in iocis a Rar-Raiilule citatus est : 178,8 , sub v^-vx^kT : lyiLiJ! ^j^y^] i Jyb ^s)!^! ; 1 6451, sub ^Vvjt-VJtA : (jaXwÛJI i^jyoLiW *j pU^. Inutroque ioco de specie vitis agitur.

Samli (floruit noiio saecuio), ^J^, v^* tnt^ >\jnjt.Syriaco in prooemio Bar-Bahiui dixit âmlium juxtaHonainum scripsisse; etenim in Lexico iegitur: LJ^/w*JL:w y* (J^? 6'^- (jr-> 188, ult., et r^* oor^ >\j3jt.^cui ^=r)A ysjT^. Sub nomine Samli vocabula grT^:73.r3 . . . >-\o^rvje.Ti^Tw=3^cvÂ Tcv=o.t A.:w, 312, 93-24 (cf. Sacbau,Jnedita syriaca, 101 et se(|.; Iminanuei Lojw, AranueischePJlanzennamen , ai); 9 nomiua plantaruiu et luedicina-iia : T^Vrvvi^ T^VvsvSrs sub .__eucv}â-\r3T^, 20, 91;r


38/310

XXIV PROOEMIUM.rhv oupavbv tov ovpavov, 2025, 3; tsatplxioi, 1537, 4;laipas, 1A95, a5; isXvpc^ôpia, 1575, 6; tapÔecris,1(18,C; 1020, 1/4; 'Gsp6\V^; ajcjue >o^ \=3 in Bar-Aii,ed. HofTinann, n" 2881. l)e lioc sciiplore, qui initiononi saiculi vixisse videtur, cf. Pognon , Inscriptioru man-daiies dcs coupes de Khouabtr, Append. 11; Sachau , Ver-zeichniss dcr syr. Handschr., Vorrede, xiv, yachschrift.

TnEODonus Mopsuestesus, cujus cominentarii biblicijam quinto sseculo ab Iba et hujus discipulis Edessae insermonem syiiacuin versl sunl, ter cilatus est : 116,i8, de Jobo; 599, i5, de vocab. ioj^rîpos; 1186, 18,de Melliodio (Comment. in quintam parlein Psaiterii).

Theodosius Edessenus, r^wKor^ jjBoo-Aorîtv . Isinilio SKCuii noni florei)al, fralerque patriarchae DionysiiTeiiniaiiarensis eral; Gregorii Xazianzeni jioemata iam-bica et lioiniiiain de propiieta Eiia in sernionein syria-cum vertil. in Lexico, 92, pen., interpretatio vocabulivisxiâv^ {wpiKos) sub ejus nominc reiata est.

TuBANA, T^vracv!^, dc vocab. rcTosAr^, 167, 20. HicTubana monaclius jacobilu, (jui in Iradilionem Biblio-rum seu Massoram apud Syrosmultumlaboravit, videturesse, cf. in Lexico col. 1363, i. 20 et seq.; in Reainaurbe inilio octavi sa;cuii degebat. Nolandum est giossasad eum spectantes codicibus in nestorianis deesse.

Yahya ibn Hatim, vide supra Bar-Hatim.

Zacuarias Merwexsis, vide Io Merwensis.ZosiMUS,


39/310

PROOEMIUM. XXVDiALECTus REGioMS Beth-Aramaye , f^t^n^x^! v^vx^, 212, 23; 2^2, 5; 497, ult.; Vv > ^SrrxL.A ^j\>r^

riLf-=n^v^, 668, 6; v^ * -n'-\x^, 1377, 7; sij y, ) l, 1965, 7; i^_t-Kr


40/310

XXVI PROOEMIUM.

V. DESCRIPTIO CODICUM LEXICI.Codices, quibus ad Lexicon edendum usi sumus, fuse Inc describentur; caeterorum, qui pro edi-

tione nostra nuHius utilitatis fuerunt, indiculum alFerre satis erit. A codicibus, qui pra; caeterisexscripti vel comparati sunt, descriptionem incipimus.

CoDEX H.

Codex Hunt. iBy, nunc Oxonii in bibliotheca Bodleiana asservatus et in Catalogo Payne Smithii,n 187, col. 617, sic descriptus : irCodex charlaceus laevigatus in quarto, fT. liÛ constans, syriaceet arabice charactere simpHci (jacobitico) anno G. i6/i5 summo nilore cxscriptus. n

Titulus rubro colore pictus : jjVv ^ -oJi rÂ_x.r^ A-:^ v^\sn v^m^rd-^ T^Vxoira.^ r^ r^\t.\\ .\^.v^\tmsn r^\!\(y> AcAmra \i3-A ..^rn,(Y>r\,\ rr Opo Dei Omnipotentis, quae spem non fallit, aggrediorscribere librum vitae et lucri plenum, in quo juxta ordinem Htterarum syriacarum digestae suntvoces quae in libris inveniuntur, id est, Lexicon Bar-BahiuUs, doctoris periti.io Sequitur initiumprooemii syriaci usque ad ^r^J^r^ (vide coL 2, 1. 9), et lacuna duabus paginis vacuis indicatur;deinde prooemium arabicum (vide col. H) totum invenitur, his additis : J^jus aMLo UUrl J!jw Lj c-o!^

Ji_*JSp! **ij U**c^ yfij aM! *Ui yl AxSX yfi ^-3? i) (^ji:^ liJ J>JLj JJy^ i *^2^ y! aXs oJ-ii Ij^l (t Te au-tem , Fiii mi , per Deum exceisum obsecro , hunc iibrum mirum conserva , ne egrediatur e manibustuis et possessione et domo. Quod si cuidam eum transcribere concedas, hanc conditionem imponasut in domo tua et apud te transcribatur, ita ute possessione tua non egrediatur, si modo velit Deus,qui patronus et sponsor optimus est. "

Expiicit his verbis : ~^,jv^ .^^-Aas> . r^rx^K 'tv> rsf-sAjoo AcA^rxra \=ja w^rn(w-v\A r^ra^^^ y3^)t\.ye.r^ . % -TJT^ y^snr^ ^3znrd ~j>=n\N.. '^pA.v\ . v\~-vy,Vv .\rs r^XsAja or)cvr3T^\ jÂa . r^)s\'is*=rxs ^^3 pjAi^Ho . A.-v ^so tôa x-iT^ Hj1-:\ T^VvT^^ . Tili^Â TOJOAr3,^n.. ,\ '^ y V T^cv,^ T^^cA^ oMscui^ ^V\.-vI vNy^ t Til\i\=D Â. \VvVv=o crA o


41/310

PROCEMIUM. XXVIIpro ccenobio juxta mensuram amoris fundat; et qua ipse mensura metitus fuerit ea iHi mensura-bitur.

cf Librum pro memet scripsi , non ut lineis istis tortuosis gloriarer, sed mihi ipso misero prodessem.Haec facta sunt die quarto hebdomadis et sexto (primot^^) mensis Kanun posterioris, in festo bene-dicto et excelso Patrum beatorum et inter omnes sanctos principum, Basilii et Gregorii, quorumauxilio ad finem et peractionem operis pervenimus, anno Graecorum igBG. Gloria Deo In Kanun II1986 januario i6/i5 post J.-G. natum respondetf^l

Hic codex prsestantissimam recensionem lexici Bar-Bahlulis praebere jam agnovit vir egr. Bern-stein, qui eum transcribendum curaverat, quum in Lexicon edendum animum intenderet'^). Equidemmultae glossse a jacobiticis lectoribus insertae sunt, sed nestoriani codices glossis interpolatis etiam erecensione jacobitica excerptis non carent. Glossae arabicae litteris arabicis scriptae sunt, sed eascarsunice, id est litteris syriacis in archetypo, quod scriba transcripsit, pictas fuisse liquet, namaliquando vocabulum media in glossa arabica syriacis litteris scriptum manet.

CoDicES CFM.Tria exemplaria archetypi, quod in coenobio S. Antonii maronitico in monte Libano sito asserva-

tum erat; cod. M anno 1 Bgy, G anno 1 60 1 , F anno 1606 datus. Codex coenobii maronitici ex eodemvetere archetypo, ex quo cod. H exscriptus fuit, procedere videtur; eadem est redactio, si glossasnonnallas additicias excipieris; quapropter cod. CFM ad lacunas cod. H explendas optime inserviunt.Cod. CFM textum archetypi maronitici fideliter exhibent, syriace et canunice scripti inter se mirecongruunt; pronomen suffixum ^ô plerumque ÎIto scriptum est. Nuliam praefationem habent.

M. Codex Marsh 198, nunc Oxonii in bibUotheca Bodleiana asservatus et in Catalogo PayneSmithii, n'' 188, col. 628, descriptus. Chartaceus, foliis 7/19 (o,3i Xo,2o), binis columnis, pravosed iectu faciii charactere simplici seu jacobitico scriptus. Ad .lacobum Gohum a suo fratre anno i65omissus fuit, ut ex his notuhs initio codicis scriptis hquet : Missum ad me ex monte Libano, annoDomini i65on. crDescriptum in monte Libano a viro docto et syriacae iingua? peritissimo, itauti per litteras modo mihi significavit frater meus Petrus Golius, nunc dictus fr. Cailestinus a S.Liduina. CaL Nov. iîg.n

Post Utteram sin legitur : ^^^^ ooji


42/310

jxvm PROOEMIUM.Kiizhaye, et hoc exemplar exscribemlum curavit(?); me aulem miserum jussit, ut id transcriberem.Epo autem, qui in ditione Dei et Patris metropolitai Jonae et Patris supradicti suni, ea conditioneonus suscepi, ut pro eo mihi exscriberctur exemplar''' et libri liturgiae romani; quodconsensu ejus et nostro consensu, cum consensu Dei ejusque ecclesiae et consensu Patrum supradic-torum elTectum est, his et Patre Jacobo presbytero et filio fratris mei chorepiscopo Joanne testibusadhibitis. Deus vero verborum nostrorum sponsor est, Amen. Quisque votum suum persolvatln

C. Codex in bibliotheca Universitatis Cantabrigiae asservatus; chartaceus, binis columnis, foh'is0,3 1 Xo,2i, duobus tomis (altero p. 1-655, altero p. 656-1 5oi) constat. Manu ejusdem Sergii**),qui cod. M confecit, scriptus est anno i 6oi. Ex hbris Erpenii ohm fuit, cujus post mortem in bibho-thecam Cantabrigiensem allatus est. Hoc exempiari ad Lexicon heplagloUon componendum usus estCastelhis.

Ad calcem httera^ olaf legitur : ^* ii 4! cj^LCJI ^}a _>La} *a5-jj *i*jy ij"^} *MI (j^ olab oJil! Ojsw *3A tv>ft . ,\mo -jev j^m '^'^-^\ -" cmTâ ams^yr^ .\^.o Tâvaj^Vra i-;> scriptum; scriba autem iectorem deprecatur ut errores libri corrigat(f Quia ipse debiiis mentis est, et arclietypum vetus et vocabuiis arabicis et syriacis perraixtum; quis-que vero horao iraperfectus, Dei soiius est perfectioi^, (^js- aIsjJU^j ovJLx.* iUsrûJ! ootS^ *^! juJli jilli!i J^l aJ ti..=n-\ tc^-K-vdo -p^M .ard o ^^ ~-t ~-> . . . -OT^ t^VvOi^-jmo t^-\j3jTô ôje 03o'^v:Dîk.A v^\stm.zna nf\\xy\m \^ rd-\zn

^=oTcf ,jj->\s\ ox3ajc=> V\\!^ >3oo\:3 ^jznr^ orExpiicit iittera mim ope Dei oranipotentis, servo-'"' Hic aliquot vocab. evanida. Ad calceni litterse olafeaiem ''' De hoc Sergio, cf. Wright, Catalogue ofthe syriac mam-

notula legitur, sed pars posterior inde a oJLvSl erasa est. scripts, p. ai et 3a.


43/310

PROQEMIUM. XXIXrum suorum firmatoris et adjutoris, cui gloria et honos et adoratio, Amen! Vos deprecor, fratres etmagistri, ut oretis pro Antonio Sionita''), qui Domini nostri ergo scripsit, ut dignus sit qui intermonachos S. Antonii Patris nosti-i numeretur. Factum est anno 1606 post Dominum nostrum na-tum, cui gloria, Amen; in urbe Roma nomine ejus in perpetuum servata, Amenln Ex hac notulaliquet Antonium, ex Hierosolymis oriundum et in coenobio S. Antonii in monte Libano monachum,exemplar suum Romae (forsan ex exemplari nunc Cantabrigiensi descriptum) confecisse.

Ad calcem tomi posterioris hiEc scripta inveniuntur : >..^ o . fvt ^^ \ ^m-^ o^-^ T=nv^ cfExphcit iittera tav lexici Bar-Bahluhs. Gloria Deo qui adjuvit, Amen ! MisericordiaDei sit supra scribam et lectorem et possessorem , Amen ! n

CODEX P.

Codex Parisinus sub n" 3i8 in Bibhotheca Nationah asservatus; exemplar anno Christi 1886 inregione Tur-'Abdin accuratissime et nitido charactere jacobitico descriptum; fohis chartaceis 343(o,io X 0,28) constat.

Titiihis rubro colore : rd_jt_.-:\ n r^d-MaÂa rcfS-ra-Ao T^-=iKfA KfVvjci-A-n rcfVvojVjA^-rv vsIXam -^s.,\r3 . fv^v^ t-^^ Jii^mn T^xraÂTd^ rdv-i-So^ ^mo . r^^MajJcS^ t^V.kv rrvN. . T^=j^rt.^^ ^jv^îvimA y3-\mvsjAjt^ . v^m\.*^ Vvjj-:v=oo T^jjto^^ VjAOja T^^\*^jf\^ A. *-.-> oa-Ats..^ t^-ajox=o x^- -n^ f-Krcf >_1_TÂ A_T^ ^0 \ . \t^ AjtC1\ "isvtV^rjx^v^ .^.ôisw^ fo\v^ ^j^VvjTâo vîcoav^^swHA \v^ vd\\a)s\v^ A-=v \^ i.v^n ô__jfHrfo .=30^Tô SojTCfA V\ v^ 'K \v^ v^-ii\aviL=3 \yiv^=n\ Sis^v^zT^."isuv^Sixs^v^ ftOpe Trinitatis sanctae, Patris et Filii et Spiritus sancti, scribimus Lexicon sive inter-pretationem vocum usitatarum syriacaruni et graecarum necnon vocum anomahum, quaecunque inhbris reperiantur; in quo voces difliciies in faciles, syriacae in arabicas vertuntur t"^). Quod lexiconcoJlegit Rabban Hassan bar Bahhd, doctor peritus, qui opus Bagdadi (') confecit.

cfPrssidia tua divina et aeterna, Deus, auxiho debilitatis meae patrie veniant, Deus adjutormeus^*), ut viam alphabeticam sedulo ingredi et litteram ofc/âccurate depingere, eflingere et descri-bere possim. -n

Ad calcem litterae olaf : j->vjJ! JsAej^JUJ! ^ J.e aH! qjjo olJi)! tAj JJ aExpleta est httera olaf opeDei manu miseri Abd-al-Aziz. n

Ad calcem litterae beth : ('' o \ôjATd=3o\\^\rd=3o ao.^^^ Âo^^ri^ V*=3a v^\-^ca v^Vviaowô -TsAjt-^ t y "> (w t. \â-.\^ rdxijua V=> oxxajAoAr^ yr).xt rdvisjjS vjviAr^ -a~->.n. ik^v^ ^pa T^v\jje:oji-ojeu\=olAAi o^:f KrVj.ujje=o ffPerfecta et expleta est iittera belh opc et auxiiio Domini noslri Jesu Christi,manu Aijd-ai-Aziz Pigana, nomine subdiaconi, fihi Georgii presbyteri, anno Domini 1886.1?

Post alias iitteras ciausuia ejusdem generis invenitur, quam huc referre non interest.''' De Antonio Sionita, cf. Wright, Catal., p. aJ. '*' Scriptor ambigûas vocabiJi AjI^ sijjnificationes aliigat,'"' Gf. Payne Smilh, Calal., col. 601 et 609. quod ialine reddcre non valemus.''' De epithetis Bagdadi in versione omissis vide supra, ''' De his vocabuiis vide Lexicon Bar-Baldulis , in editione

p. XI, not. 1. uostra, col. 207, a et 4.

IUPHIUERIE KATIOKALE.


44/310

XXX PROOEMIUM.Ad calcein lihri lefitur : ^m .viLir Ll iUUill ^^WU-J' cal^ji)!^'>*? i ^ij^' '^^V'^ "^^


45/310


46/310

XXXII PUOOEMIUM.

CODEX S.

Codex chartaceus foliis 3ii (o,33xo,93), binis columnis, anno Doniini 1796, syriace et car-unice exaratus; olim inter libros professoris egregii Alberti Socin, nunc in bibliolheca Societatisorientabs gcrmaniccB [Dte deulschc moi^genldndische Geselhchajl) asservatus. Eumdem textum ac cod. Spraebet, sed mullae glossae aliena; insertae sunt.

Initio notula arabica, quae nomina discipulorum magistri Abd-al-Ahad ibn Al-Mokadassi Eliae tradit.Ad calceni litterae tjlh : ,.._a ^ ."'>.j bjs_*..M i5A.ji- iJjJ Jji)! (^15^^^ li^^V^ '^ -^Jt*^^ *r**5 (J**5^J -11 **-tJ iuLiljit .iujfiW>(j_ yL>-Lw ^_J-a^t (jjI ^jjfcj LAiJju (j*JjJt OIJO (JJ* t5JJI 45a>SJiaJI AMI A*J ^Ljj LuoI AAJuij i A^il ytS^ . ^.^'


47/310

PROOEMIUM. xxxnitjLoJa-kJI (jwjjJoLubl ^syt yjjo bjyw ^^,^j&^\ jjAS^ __,Îaci)I t_>i)l iU.L>j i JJS yL5^ .. ***xJ XfJkS^JsJi^ t5;j^' '^^. (^5-*>-L-iijji)l f^yS^\ !a_iL*a .j_^-iojJL! ,j~LaJ! y^paô Lijj! t^! ,jjjj_jA>^ ji' yL*^ yLj^ ^LjJI yUj^ ^l^ yU;^ LjS yb;^ ^^ yU^^ t^**^-* yl-yj ,_A_*i_j jI y'-? tJTîS!^ ^j^' yv;.} i.^*^^ tKî)! _s yL;j t^^;L tjill _fi*_ i) (jA^jill! jy^'^ J^' ^. (J^J 0;^ '^^ (J^ iiS^;L (j>a.-a>OLjwwJI cjLXJI Ij^ Xjj^ (j Ouwd! (ÔJI (?) v:^! ^ j /^jj (^jÛI (âajLUI^l o^lj ojvi*. ^l ^yS"*j oiUajj djLJLI oUSUl liXA i jlaAJ Li.1 j! L! J:^ (j l^sÛ iijbXJI Jk* Ujv ^^yL) 4^;^(jtc) j .^ )Lj xJ>- |totAj J Xk :>UXmj^ M (^yM (^*^'.9 S>>-^j J'j J^fj j-JiAJ' (j^ysJ! J^ô-.*^ (ic) l * A )l j c5j-^.j (j . >j l (^y (ji.. f>l'".ll (jyA*MjXilI 1*.! Ja (jij^jil^Lj! y!yi*p!î ^^! tJj.yJI (^xJl wiilj iuiA5~XAA v_iX5i!i>j XwjLj JI (^^tXjuJI aM! a4l< ybj ^^xll Luj! xJLS^JsJij Xmj^Î (^^;U iUj>v j^yw^j yjJLwl>OUj ;-*jU i>JJJ AJ c^yij (^ CjLaSOI lXA >J=._JJ U ybUi)! kiUj i yi) . i>s*s jX 0 StX^j(^y-*-*'^ (J-:?' ^^-6-*-^ ^^t;-*^ *^ ^LLaawJ^ *j tS^ ^^ Lfc^j .yjyjai-jil *Ji>J!_jij *J LiUs IjlSiXj *J ^^ Js?jJ^ bUjffExpletus et perfectus est hic liber benedictus, qui lexicon Bar-Bahlulis est. Totus seriptus est dievigesima quarta mensis Kanun prioris (decembris), nocte natalium Domini et Salvatoris nostri JesuChristi, ope Patris aeterni, quem anni et tempora non hmitant, et Filii sempiterni, rerum et mun-dorum creatoris, et Spiritus Sancti vivi et excelsi supra intellectum sapientum, Dei unius, cujus estvis et robur, potestate et virtute valentis, immortalis. In eo sunt trinitas et unitas, cui laus et gloria !Unitas essentiae et trinitas personarum et attributorum , Pater et Filius et Spiritus Sanctus, finis etinitii creator. Pater, cujus paternitatis nuHa est simiiis; Fiiius, cujus fiiiationi non aequa est alia;et Spiritus, cujus aeternitati quivis spiritus impar est, Deus unus, majestas una, potestas una, actiouna, vis una, essentia una, natura una, vohmtas una. Quodcunque Patris est et Filii est, exceptapaternitate; quodcunque Filii est et Patris est, exceptis filiatione et nativitate; et quodcunque Patrisct Filii est etiam Spiritus Sancti est, exceptis [paternitate et filiatione; et quodcunque SpiritusSancti est, etiam Patris et Filii est, excepta] processione; dominus unus, perpetuus, misericors,cujus existentiae non erit finis, nec sapientia? obex seu impedimentum. Ei ipsi confidamus dura viva-mus, et spem in tempus mortis et resurrectionis capiamus; cui sit iaus et gloria perpetue, sempi-terne, aeterne, Amenl

Hoc quidem factum est anno 9107 Gr., qui anno 1796 post Chr. et anno 1210 Hegirae re-spondet; die vigesima quarta mensis Kanun prioris, nocte natalium Domini et Salvatoris nostri JesuChristi. Qui aulem opus scribendum curavit, est Pater Rabban (ei misericors sit Deus!) Al-Sadadi


48/310

XXXIV PROOEMIUM.e domo Al-Alimi dicta, filius beati Soleiman e domo Al-Kuri, qui pro semet id conscribi jussit. Ethoc factum est sub patriarcbatn Patris maximi et sacerdotis mafTnificissimi, domini nostri MarIpnatii patriarcbae, qui venerabilis Mattbieus Mardinonsis est; lempore Patris venerabiiis MarGregorii, cpii et metropoUta Elias Mosulensis, sedem Hierosolymorum lenentis; et lempore Pa-trum metroj)oiitarum, qui sunt : metropoiita Ibrabim Mardinensis; metropolita Aljd-Aliab l.laia-bensis; metropoiita Jacobus Didr-Beicrensis; metropolita Simeon SirwAnensis; episcopus Abd-ai-AzizMausiiensis; et tempore monacborum nobiiium, qui sunt : Rai)l)an Denlia Tur-Abdinensis; Rab-banlonan Tur-Abdinensis; Rabban Abd-ai-Aiiad Dadj^iensis; Rabl)an Ilindi; Rabban Mattai; RabbanTboma; Rabban Bebnam; Rabban Eiias; Rabban Simeon Mausiiensis; Rabban Abd-Aiiali aequeMausiiensis; Rabban Abd-ai-Ab Mardinensis; Rabban Abd-ai-Abad Bandbiiensis; Rabijan TiiomaDiar-Belcrensis; Rabban Ibraliim Busiraiwensis; Rabban Joseph Sadadensis; Rabban Abd-ai-AijadSaraasensis; Rabban Mirza Busiraiwensis; Rabban Georgius Ilaiabensis; Rabban Josepb Tur-Abdi-nensis; Rabban Abd-Aiiab Hazaraiweusis; et tempore diaconorum, qui ad vitam monasticamprfeparantur; bi sunt : diac. Petrus Mardinensis; diac. Abd-al-Massih Mardinensis; diac. SimeonMardinensis; diac. Hanna Mausiiensis; diac. Yalda Ditlr-Belcrensis; diac. Mirza Didr-Belcrensis; diac.Hanna AI-Raiis Di^r-Beivrensis; diac. Moyses Ban^biiensis.

ffld scripsit homo vilis et miser, qui non dignus est, ut cum nomine diaconi sanctis in librisnomen ejus memoretur, re ipsa pubiicanus, diaconus Abd-ai-Massiii, fiiius diaconi Georgii Mardi-nensis e domo FoKorum dicta. Patres et Fratres mei venerabiles, ne mibi de arte scribendi irasca-mini, etenim in veritate ex scribis peritis non sum, sed ex corruptoribus imbeciibs. Qua autem reurgente studuerim, ut bunc librum eximium nigrarem, quatenus eum perficerem, haec est, quodsperabam fore, ut quivis Pater et Frater librum istum benedictum inspiceret, et vocem aut litteramsupervacuam sive deficientem vel errorem animadverteret , scientia sua haec menda corrigeret.Nulius enim perfectus est, nisi Deus soius. Quicunque librum ieget et ex eo utililatem et eruditionemadipiscetur, misericors sit pro corruptore misero et ejus parentibus defunctisque, atque pro saluteanimae ejus oret; ille vero qui misericors est, a Deo excelso misericordiam consequetur.

frScriptum in ccenobio throni apostoiici, id est, Dair-ai-Zafardn, incolarum ditissimo et subnominibus Sanctorum maximorum Mar Eugenii, Mar Hananiae et Mar Saiomonis notissimo, quodad orientem urbis munitae Mardin spectat. Gonfectum est opus jussu Patris nostri supradicti Rabban(ei sit misericors Deus!) Ai-Sadadi pro semet, qui ad hoc impensam magnam in se sumpsit, dumanimum intenderet, ut iibrum ad regionem suam mittat, boc est ad regionem Sadad, quia locis inistis non invenitur, ita ut ipse legat et aiios doceat, et post iongum tempus iiber iste pro bona me-moria ejus et parentum defunctorum maneat, et supra eos, quamdiu pragsto erit et iegetur et ex eoutilitas percipietur, misericordiam evocet, Amen ! n

E praecedentibus ciausulis liquet bunc codicem non ad codices nestorianos lexici, ut falso in prae-fatione fascicuii primi, p. ni, diximus, sed ad jacobiticos pertinere.

CODEX Ss.Codex chartaceus iaevigatus foliis 968 (0,26x0,1 6), anno i9i4, syriace et arabice exaratus,tomum primum lexici et litteras olaf et seq. usque ad teth inciusam continet. Vetere manu inde a


49/310

PROOEMIUM. XXXVvoc. rclcoAx ^^^p3 rcf\.TCf (apud nos col. ihl , 1. 7) scriptus; pars anterior manu recentiori ex arche-typo, quod glossis arabicis carebat, refecta est, sed istae glossae postea ex alio codice in fme linearumseu in margine additae sunt. Eumdem textum syriacum et arabicum praebet ac cod. S. Olim interlibros prof. Alberti Socin, nunc in Bibliotheca Societatis orientalis germanicae asservatus.

Ad calcem hujus tomi legitur : /^T^lra A-=o-K ^\j^A [in margine rsf^Sja rdjT^ Vjca ^rr Aj-S^vdXo^ ^f^ "^ .>_j^v=rjLocoi '^=3]cvs>> ^i^nr**^ U*aA!i^ LiOyuM ij*o -^ ^ jLlj.g^ ^ -Ll ax*mJ ^ iUw yA* Ajt**-; is>Ln.-05yjy! /Cha>^j Laj! lyi.j t5^!j UJj tjLx53l IJ^. crlnspexit liunc iibrum benedictum, qui iexicon appeiiatur,viiissimus servorum Dei et humiiiimus hominum, presbyter Ibrahim, fdius presbyteri Masud, fdiipresb. Barsaumae, fdii presb. Isaaci, e regione Tyri et vico Kaiuk; anno 1917 (Gr.), die nonamensis lyar (maii), die Ascensionis Domini et Saivatoris nostri Jesu Christi, Fiiii Dei. Misericors sitDeus pro eo, qui hunc iibrum exaravit, nostrique et ejus qui ieget etiam misereatur, Amen !

Hunc codicem inter jacobiticos , non autem inter nestorianos, numerandum esse nunc constat.

GoDEX R.Codex chartaceus quatuor tomis constans, nunc Romae in Museo Borgiano, H. III i-ti, asservatus.

Non eadem manu nec eodem tempore exarati sunt tomi, sed disjecta membra exempiarium nestoria-norum et jacobitorum videntur esse, quae postea in unum coiiecta fuere. His in tomis giossae arabicajlitteris arabicis scriptae sunt.


50/310

XXXVI PROOEMIUM.Tomus primus, foliis haud numeratis (0,22X0,16) exaratus, initio et fine mancus, vermibus

erosus, nuilum tempus fert; ad saeculum decimum tertium vel quartum referri potest. Insunt praj-fationis syriacae pars ultima et praefatio arabica tota. Nomina auctorum, quos Bar-Bahiul laudat, fereubique rubro colore infecta. Incipit a littera olaf et pergit usque ad Ha lilterai dolat. Desunt muha?glossae, quas ahi codices praebent; aiiquot lineae madore deletae.

Titulns htterae olafsic sonat : >-v_=3 i\j'-vjt. ^_=n Vv.i^j-\^ ^33l.> y-^j *^' oikL uAJi)! 0^ *3 Finita est lit-tera o/a/ benignitate Dei et eximio ejus auxilio et misericordia. Gratiae ei aganturln Sequitur oratiocharacteribus nestorianis scripta, cujus initium fviAv^wÂj ys^ est; postea : rcl=*i^_aLA V^v-ii^KfY^\, \ V ,ojo_iA_n_x_i-^ ^jo A-rô rdAr^ T^\vv:r> rH^v^ .^__ojVa ,\.=oa r^^-^viA ..^rvxw-xTaA-^v v^mltr>\.vi VvwVv rôt. rcfV\oiÂ trDedi hoc lexicon ecclesiae Mar Petionis, ego debihs Elias, et quiviscupiditate actus id surriperet, anathema sitln

Tomus secundus, foliis haud numeratis (0,95X0,17), et litteris crassioribus et pauce recentio-ribus exaratus; nomina auctorum a Bar-Bahiuie citata atramenlo nigro picta. Incipit a iittera he etpergit usque ad -KVa. litterae kaph. Plures glossae manu alia sed vetere additae sunt. Folium vocab.eu^îi - r:fô;=x*M continens a praecedente separatum est, quinque foliis (a T..,evxv..co.a. rôi r^raVvr^ ,ojoVjvcfrdxjjus . . . r^ . fv^v^ \=3 . . . rclstjjtn rdvrC^ . . . -H-nvô rC^cTa v^s=!is\.->\ Vvv=3\ (stc) -p^m^^ v^xxjta \=3vi^.;,>.r,i y^v>-\^r> .Vi'=t^t cT


51/310

PROQEMIUM. xxxvutionem praebent, iste numeros v^jS (261) iisque ad orso>(Vi;^ri * >A-roT^ cnaV\_r^ ^mo->o rCÂra^T^ trxxioA^ra x5 -TajtraA mjX^s. v^xxrrjJCrA v^m rdraVv^ cnaVvir^x;f x.a-Kn ftHic liber est diaconi Abd-al-Ahad, filius Mokadassi Josephsa, filii Darwis, Ami-densisr). Cf. notulam cod. Ss supra, p. xxxv, 1. 91, aHatam, quse tres tomos lexici nestoriano Mo-kadassi Josephsah, fiho Darwis, venditos fuisse praedicat. Ex his notulis inter se coHatis novum fitargumentum, olim tertium tomum codicis R e tomis codicis Ss fuisse.

Tomus quartus foHis chartaceis non numeratis (0,^5x0,17), auno i5o8, manu jacobiticaexaratus. Incipit a littera ain et explicit post ultimam litteram tav. Glossae htterarum ain et phe con-tinue scriptae sunt, nullo spatio distinctae; litteris autem in sequentibus quaeque glossa locum pro-prium tenet. Littera sade multas abbreviationes passa est.

Margine ultimi folii recti legitur : i JJij JjJl^ ^j yA>-^yfij j^jyU.J3 tjUSytf' eJJi ^^ ^.bJI o^ *3^j_*_! j^j?JI aXj x>jby_ '^H (sic) Ki^ j\i>\j^js^\j\ rcFinita est littera tav et cum ea finitum est lexicon Hos-saini (sjc) ibn RahluL Factura est exeunte mense Adar (martio) anni [i]8i9 Gr. (i5o8 post J.-C).Gloria Deo, Amenlr)

Ultimo folio verso : V3 r^zna^ \r3 r^xoen -Kra -Ao^xiorTj vHxtxxi \r3 '-Dm\r2r^ Vvijt ._ôxVvlV\ .^^^t^ Vui^Tô VvraVvô ..raaVv >nja-^ra.u TîaVv^-j^jrrjT^ .^^f Vui vcfa Vvr3Vva.o >1 ttEgo debiHs presbyter Abrahani, filius presbyteri Masud, filiipresbyteri Barsaumae, filii presbyleri Isaaci, e valle Tyrensi et castro benedicto Kaiuk oriundus,inspexi hunc tomum cum duobus aliis ejus sociis, et transcripsi eos tres anno igaS Gr. (1612 poslJ.-G.)[pro presbytero Abd-al-Ahad'''], qui mihi eos transcribendos tradidit, Amenln

Ex hac notula exemplar, quod transcripsit Abraham, e tribus tomis compositum fuisse constat,quorum tertius nunc quartus cod. R est.Eadem notula sic arabice transcripta est : xiLijIîll ^j^^^y obyJ! t_>U53l \^ j, {kge caîai)^^

O^î)! .X-k^ (jJ c-jUXJI \^^ c.i.Lo laia? c_)Ji .M\ o\,>J> J_^ JaxW liJ^kxJi j.L>i ^j i^^y?. (J)y^} AjSAjj ^jLf^Mjj(j.>y! (jjy.1 (jjyI jyJ! -I ;J^jJ! i^Loi *^ ovai^ ^jw. oOc5Ji i)yfc jUacI t^JJI tt Inspexi huiic tomum nobilemcum duobus ahis ejus sociis, et eos transcripsi, ego debilis presbyter Ibrahim, fiiius presl>yteriMasud, filii presbyteri Rarsaumae, fiiii presbyteri Isaaci, e regione Tyrensi et loco Kalulc oriundus,anno 1928 Gr., tempore patriarcha; maximi Hidayat-Aiiah (-'. Dominus saivet possessorem hujusiibri, presbyterum Abd-al-Aijad , qui mihi hos tomos dedit, ut eos transcriberem ope orationis Vir-ginis, Lucis genitricis, Amenlr)

''' Isla verba e notula arabica infra transcripla siipplenda '"' Forsan melius Hadiyat-Allah , hoc est itDei donunit,sunl. {[ailice Dieudonne. De patriarcha Jacobitarum agilur.

1'


52/310

xvxvm PROQEMIUM.Alia nolula presbyterum Abd-al-Ahad bar Mokadassi Josephsah die vigesima nona meosis Tamuz

anni igai Gr. ordinationem sacerdotalem accepisse nos docet.

CODEX B.Codex chartaceus foliis hhk (o,3iXo,9i) et characterihus nestorianis conscrij)tus, Berolini

in Hihholhoca regia sub n loo (Sachau, 91 9-21 3); vidc Sachau, Verzeichniss der mjr. Ilandschriften:u Berlin, p. 356. Vclcribus et novis fragmenlis constat et in duos tomos divisus est : pars prior Ht-loras oIaf-[elh, pars altera litteras caeteras continet. Vetera fragmenta, quae ad xvi"?" sieculuiii refere-ham (v. Praefat. fasciculi primi, p. in), saec. xvii" vel xviii'* adscrihere mavult Sachau (v. Verzeichnissder sijr. llandschr., p. 356); folia 83-88, 90-99, 101-118, 120-139, \h\, 1A2, i^^-iag, 162-i85, 187-191, 218-225, 2^2-271, 288, 289, 3/io-35o, 367-565, partem veterem effinfjunt,continuis lineis scripta, exceptis foliis 2 i8-6o5, qua? binis coiumnis exarata sunt. Recentiora folia adcodicem explendum anno i883 ex aho apographo exscripta sunt; mendis scatent, cf. Rahlfs, Gotlinfr.(jclehrte Atizeigen, 1893, p. 98/1.

Giossa arabicaj fere ubique litteris syriacis expressa; sunt. Initio inveniuntur Bar-Baiiluiis praifa-tiones syriaca et arabica.

Ad calcem foiii 556 versi iegitur : o^ o > ry> -^ctjlAa viLim rciraVvA r^v v^m^v^ w^-^cvx^a -p\ie^T^Vv_-S_J3 ^-son . TCr-v.30 . >, Soo-fc^v^ ^=3 jv>\'=t4 v^TCzryx.^ Y^\.y.\~n xird mV\o-Vk.


53/310

PROOEMIUM. xxxixCodex L Lipsiae in bibliotheca Universitatis asservatus, olim ex libris Prof. Sachau; foliis char-

taceis 9/18 (o,33xo,23), quorum lexicon 227 occupat; anno 1881 raanu Abd-al-Aziz, fihi pres-bvteri Georgii ex oppido Jacobitarum Basika (in Tur-Abdin) exaratus. Initio nomen Bar-Aiii erasumesl et loco ejus nomen Bar-Bablulis inscriptum. Praefationis Bar-Alii textum syriacum et versionemarabicam praebet.

Godex B6 Beroiini in Bibiiotheca regia sub n" 229 (Sachau igi^i) asservatus; foiiis chartaceis 2^5(0,32 X 0,22), binis coiumnis; anno 1882 die sexta novembris manu ejusdera Abd-ai-Aziz absoiutus.Initio nonien Bar-Aiii fert, sed praefatio Bar-Aiii deest. Vide Sachau, Verzeichniss der syr. Hanihchr.zu Berlin, p. 711.

Godex BW Berohni in eadem Bibliotheca sub n" 228 (Sachau 3o5, non autem SgS, uti in prae-fatione fasc. primi, p. n, errore impressum est) asservatus; foiiis 5o8 (o,33 Xo,23), anno iH^gdie septiraa junii manu presbyleri David absolutus. Sed Sachau duos scribas agnovit, quorumposterior, non muito post priorem vivens, presbyter David esset. Arabicae glossae iitteris syriacisscriptae. Initio est prsefatio syriaca et arabica Bar-Aiii, ut in cod. L, sed notuia additicia nomen pres-byteri David praebet, dum in cod. L et in aiiis codicibus (cf. supra p. ix, i. 'ik) nomen Abrahaniiinscriptum fuerit. Vide Sachau, Verzeichniss der syr. Handschr. zu Berhn, p. 710.

Godex Hbbb Berolini in eadem Bibliotheca sub n" 23o (Sachau 171) asservatus; foliis 3^2(0,33 X 0,23), binis columnis, anno i883 manu Abd-ai-Aziz supra nominati (vide cod. L et Hb)exaratus. Nuliam praefationera continet. Vide Sacliau, Verzeichniss der syr. Handschr. zu Berlin,p. 712.

Apographa, quae vir ciar. Bernstein e pluribus codicibus in Bibliotiiecis Europae asservatis confi-cienda curaverat, Beroiini in Bibliotheca regia sub n" 227 (Ms. Orient., 562-546) deposita sunt,ut in praefatione fascicuii prirai, pag. iv, jam diximus. Haec insunt : A, exempiar codicis H,paginis 1001 constans et anno i836 scriptum, (paginae 873-882 cod. oraissae sunt); B, exenipiarcodicis M parlis dimidiae prioris (litt. kT A), addita coiiatione codicis F coiore viridi et codicis Ccoiore rubro; paginis 701 constans, et columnis binis, annis i836 et 18^7 scriptum; G, partesquaidam cod. F (iitterarum 70, A, x. et Vv), paginis 1 19 scriptae. Cf. Bernstein, Z. D. M. G., II,371; Sachau, Verzeichniss der syr. Handschr. zu Berlin, p. 709.

VL DE PR/EFATI01\K SYRIACA ET ARABICA 13AR-BAHLULIS.

E descriptione sub articuio praecedente ailata codicum Lexici, qui ad nos pervenerunt, liquelpraefationes Bar-Bahiulis soiummodo in cod. BHRSs inveniri. His codicibus inter se coliatis, texturainitio editionis (col. 1-6) impressum retulimus, cujus versiolatina hoc in procEmio, p. xi-xii, data est.

Scribebam caleiidis junii anni M DCGCC.RUBENS DUVAL.


54/310


55/310

APPENDIX, INDICESLOCI BilBLICI, ADDENDA ET CORRIGENDA

IMrMHEKtC KA


56/310


57/310

APPENDIX AD LITTERAM\


58/310

APPENDIX AD LITTERAM kT


59/310

APPENDIX AD LITTERAM y7


60/310

APPENDIX AD LITTERAM kT57,57,

r.7,

57,57,57,57,57,57,57,58,58,58,58,58,58,58,

58,59,

59,

59,59,59,59,

60,60,

60,

60,60,60,60,6fl.60,

61,61,61,61,61,61,61,

61,

y. aOTo, e/. 76, 99; 159, 99.i5. d^aXpirj, D. I, 709.17. 6iiyXwov, c/ G. XVIII b, 466.91. d$6xpaT0v, ^. G. XI, 439, ult.93. d^eia.9 5. ()|t/axav5a, D. I, 116; IL. P/iSg, c/". itif. 189, 19.

1. It/p/s, IL. /y. 48.3. oxrcb.5. ()$ifisX(, c/. 159, 9.7. (5Sos, ^. i55, 4.9. o^xjypapos.18. aix.poi, c/. 59, 95.90. &x_pa, D. I, 774; G. XVIII b,167.

93. 6TriDpos, G. I, 387; XVIII a,4o9;XVIIU, 397.

62,


61/310

APPENDIX AD LITTERAM x


62/310

API'EiM)lX AI) JJTTERAM r^.ft:5


63/310

APPENDIX AD LITTERAM \;Aos, c/". 128, 7.131, 3. ixlsiypia, PS.131, 6-19. rjXiOTpoTxiov tb p-ija;

vAioTpdiriow Tc> p.ixp6v, D. I, 683-68i.

131 , 16. j^AexTpot'.131. 17-18. rjXiaiov (creS/ov); da-

(^(JSeAos, PS., c/. IL. P/. 291 not.;inf. 2 38, 7.

131, 95. llAiiTToAis, conf 38, 6; 128,i3; 171, 17.

131, ult. eOAaSeia, cf. 117, 16.132, 1-2. ifiSAe^/is, PS.132, 3. >7(itep6xaXAis, U. I, /170; cf. inf.

i32, i5 ; i3^i , 1.1 32 , 8. iiticop.dpaOov, cf. 80 , 1 3 ; 1 /12 ,

2.

132, 10. arfxa, cf i35, ih.132, 12. dvsp.wvr), cf. 11 5, 22; 201,

6; 309, 20.132, i5. vfiep


66/310

10l/il , I). v-itoxMpiov, PS., conf. 8, 18;

>.'M, to; 954, 6.l/il, ji. iir/ffxoiro*, c/". u6o, 1 1 , 961,

94.141, t6. tiTTovpts, D. I, 54o; IL P/.

107, c/. in/ 1/11, ult.; i43, 8;1^4, 93.

141, 18. itnriixaf/iros, D. 1, 1G8, c/.in/ 1 4 4 , 1 1 ; 9 13, 11.

141, 90. iipfufta, PS., c/ i44, 3.141, 99. (lyl/talos, con/ iflo, 90; 262,

93.141 , 9 3. iva


67/310

APPENDIX AD LITTERAM y< 11152153m154

154154154154154155155155155155156156

156

156156156156156156157157158158158158158159

159159159159159

159159

159159

159

159

160

i4. avdos.24. iv9os xa^^xov, D. I, ySi..3. evdovcTictaixds , G. XIX, 469,cf.mf. 217, 8.5. dvoLcrlaiyla vel avaaTaais, conf.177, l8; 195, 19; 2U, ult.

6. -ndiKbv, HoF. 1 60 b.8. kyaia.10. A.)(aiM.as [(ivas).11. ijxrjeya, cf. 126, ai.18. i/^thva.4. dôs, cf 61, 7.5. dxupos {d)(ci)p), cf 60, 10.9. iôvl6voopLa , IL. N.10. d)(yp7 ^sX&JV;, PS.22. ey^îfx&xTis?23. ? cf. mf 209, 18.97. &)(\jpov.ult. eâx6(7tot, cf 168, 5.10-1 5. 6)(kos; OTtelpa.i 6. dyXrjs.5. OAvfiTTO, cf. 63, 18; 170, 90.16. ai)(p.a'kwcria, cf. 126, 20.18. mhpa, cf i58,2 5.29. iîjyrjTrjs.qS. sfeSpa, c/". i58, 18.1. d^lvas {dîvrj), PS, cf 160, 7et 21; 161, 4.2. 6$tifieA(, c/l 61, 5.6. eôpla.8. ikoptoOiv, PS.1 1. iôpla, cf 189, 6.i4. iS^pxr^TOv, exercilus, c/l i63,9-16. diiiyaXa.18. fvoSo;êrov, co/i/". 160, 5, 10et 18; i6a , 20.90. iôhos = iôliaais.9 1. aSoti^yiov, conf. 66, 7; i4o,16; 159, ult.

2 9. dStiSaôr, c/". 60, i3; 176,29.

ult, dôiyytov, cf.Go,']; 1 4o , 1 6169, 91.

3. iâyuvos, cf 160, l5.

160,

160,160.

160,160,

160,160,160,160,160,

160,

160,160,

161,161,161,161,161,161,

162,162,162,162,

162,163,163,163,163,163,163,163,

163,163,163,163,163,164,

164,

5. êvoSopêra , cf. 169, 18; 160,10 et 18; 169 , 20.

6. 1 cf 93i, 18.7. dîvrj, conf iSg, 1; 161, 4;F. N. 8,eCeriani, lofe.9. êvla, cf 162, 1 3.1 o. SsvoSopêroi, cf i59,i8;i6o,5 et 18; 169, 20.12. aîas (alâ).1 4. Etifeiros (-nrtirTOs).i5. iâyajvos, cf. 160, 3.17. dSnaaos, cf. i4, ig.1 8. Seiio8o;êro)', cf. 159,18; 160,5 el 10; 162 , 20.19. a)(i^MV, PS., cotf. 160, 93;282, 16.9 1. diivrj, cf 160, 7; 161, 4.23. or;êS/a, PS. , cf neo-heh. mDNet Fr.enkel, Die aratn. Fremdw.,p. 9, not. 1; cf sup. 160, 19 etilf. 2 32, 16.3. eTT&jfiiSioi ? cf 161, 21.4. dîvrj, c/l 160, 7 e 2 1.6. Itofxa.2 1 . ^TDUfi/Siov 1 cf 161, 3.28. d^tdTTiaTos.ult. 162, 1. iêecs (^Sis); SiaSeffis, conf G. IV, 762, et inf169 , 3.3-4. S|is, cf voc. preeced.1 1. i^wp.oaia, PS.i3. fer/a, ^. 160, g.20. |voSo;êra, c/". 159, 18; 160,5, 10 et 18.99. êvol6)(os.I. ailz/Sa (ai|'is).3. a?i(iXoyoi, c/". i63, 12.5. ikax6atoi, cf. 106, itlt.6. iSioi.7. S/a.8. e^taect-^s.1 o. (7;êS/a , c/! 1 60 , 1 9 e 2 3 ; leg.inglossa : v^m%rt.I I . o|ii;ôAos.12. d^toXoyot, cf i63, 3.i3. ^CiTj^pior, F. N. 8.17. s^dptaTos.19. iîpxrjrov, cf iSg, i4.7-10. dp)(ets xie/lopos, conf. Phy-siol. syr. , ed. Land, cap. viii inAnecd. syr., IV.12. d)(pas, D. I, l5i; IL. Pf

164, 2 4. d)(drjaovrat , Ps. xuv, 16; c/^/. 949, 19.

16'(, 26. ix^pa, cf. 210, 6.165, 1-2. aA6>;, D. I, 364, cf. 168, 1;

168, 9; ^TraTrTis, cf IL. Pf.295.

165, II. ilaia, D. I, i33.165, 12. i\eos.165, 16. liAaAos.165, 18. aAiis (6 dtAs), conf. 166, 19;

177' 9-165, 19. aAaAayfxiis.165, 20. ÂaTr7 = fTâ, conf i93, 22;

171, 12.165, 23. iWiSopos, D. I, 627 et 63o;

IL. Pf 180.165, 95. iXa


68/310

12169, ig- dXvaHfx, cf. iGoye(Te.Ifi!), -j/i. a>


69/310

APPENDIX AD LITTERAM KT 13185, 10. ifxiit rd xottI tndv, IL. Pf. ii&o,

not. i; ZDMG., i88.3, p. h-jZ;cf. sup. i8i, i6.

185, 12. afx/Sa [d^ls)'l cf. voc. seq.185, i3. d(ils, cf. i88, 5 et 7.185, ao. dfiiiivTov [ii( aafia), cf. hcic in

appendice i36, 6.186, 1. afiiavTOi' ifkldov), conf. luic in

appendice i36, 6.186, 91. ajx/avTOs, cf. hae in appendice

i36, 6.186, -ih. afivXov, ef. 65, aS; i8i, 96.187, 6. bnoXoyia, conf. 66, 12; i83,

2 3.187, 8. EfifxiXsia.187, 10. [dSuJaHarfiia, II.. N, cf 60,

aS; i8a , la et voc. seq.187, IX. {d^]Mavda, IL. A^., c/ 60,

aS; i8a, la el voc. prwced.187, ia-i4. afiapaxirov; lisyaXslov,D. I, ya-yS; ^. inf i(j3, 16.

187, i5. iiiiios.188, 5. afjis, c/. i85, i3; 188, 7.188, 7. afxis, c/. i85, i3; 188, 5.188, IQ. afiTreAiiwpaffoi', D. I, 989; IL.

Pf 996.188, i5-i8. ifxireAos Aeiix>7; (Spufu-

v/a, D. I, 6^3; Lagarde, Abhandl.,38, " 96; IL. Pf 90.

188, 19-20. Aii-nsXos, D. 1, 686.188,91. iftTreXos j^fiepos^c/". D. I, 673,

ult.188,9 3. (iftTreAos dypla, D. I, 679,

c/: iV/. 191, 8.189, 1. afXTreXos fti/.aiva, cf. i83, 3;

191, i3.189, 3. ft^dSorTa (af/ôSows), PS.189, /i. dii.(plxoitos , PS.189, 6. ofJiâHiov, cf. 67, 6; 189, 11.189, 9. afxipixupTO;, PS.189, 11. Of/pixior, c/. 67, 6; 189, 6,189, ih. afx(p)7Ai$, PS.189, 16. Afj^nroAis, ic. XVII, 1.18^, 18. s^j^fxepiixis, G. X, 56i.189,90-99. afnreAiiTrpauoi ? c/". 188,

19; Â^vioi; ipTcvXXos;IL. Pf 981, co;/. sup. i3o, 9^;173, 93; 991, h.

189, 93. ifi^fxa, Frsnkel, rfte aram.Freindw. , p. 1 4 , no


70/310

u499, 10. Ivitxriaivei, indiclio, c/. iio,

1.199, 93. /JpoJTOs (%is), c/. hfi, 6.199, q4. dvhpdaaxes , c/. 1 15, 3.200, 1-9. ^AflTvpior, c/. 171, a6;

iypios alHve, c/. 33, 7.200, 3. a.vlptxm\xov, c/. 11 3, (j; 200,

16.200,6. ivlpi/Lvza {dvipiis), con/. 49,

99.200, 7. Mhpiov, c/ 115,7.200, 11. ap;^i5itxoros.200, i3. ive


71/310


72/310

16221, 17- ff7(ifjxo.222, 3. lalpMdv iXaiov, cot/. Geop. ed.

Laoabdb, 86, a5; PS.222, 5. (Txwpla, c/. aio, i5; a/ii, i4.2^2, 6. hloph (^iXoOeiat.222, 9. ialditoia (lalditovs), PS., cf.

370, 17.222, 11. alitpa.5; olvos alvpixivosVi

cf. i36, 17.222, i3. aUpa^, D. F, 8a; IL. Pf. 58.222, i5. Stalio, PS.222, 17. aloXri, cf. aa^, 3.222, 30. ar7/ftfte&)((T7/ftfii), 0,1,762,

cf. F. 0. in Jes. LIV, 11, nol. 39.222, aa. (77aup()f, cf. asG, 16.222, a4. ;p AT7ix(is, D. I, 6o5; IL.

Pf.bli;cf.in

hassan bar bahlul. lexicon syriacum. 1901. volume 3

Documents