hawaiimakahiki i hala aku nei, o na rao-knk-aua farani i piholo ai me kona mau koa be elima tausarii...
TRANSCRIPT
..?..
"or-t- jf "V- - "V r VV 'V! ' v - J'-s- V r
. . X---- - f
. --' .
HAWAII ZUKAA-HOLOMU- A uli'-- 5, i3 '. i1 . j
. . -- r V-"-- -',.jt .u?a"-inj"x- .
. r ".rs."( --w JMl .i W1 a."" ,iW ,5
r; fSFrrjSryr. g
I?--- '
. "? 't
-
tSfte
'.21
.. -
't
k'--
- - , .?
1, P8E
SS?4&
v." :kwr..- -
'- - ..T'.t.. .
r;-.-- -'
'.aK.;f"''; .
V-S- s
T.'El-- M r 1
SUf
J.---
Raft
iS-V- .
3K3?V
saKifl53SI8Kf.
Mi',w'e"7 - .
;iM
: M"?.
.
. aA.V-- a
."2f r
. & .
- , :.i& JSjF- - t?
"CTa,
BUKE I.
KA NQPEPA PUKA-L- A
flwn v jm&ww
Hoopuka mau ia mai ka Poakahia ka Poalima, o kela rne keiaMahiua o ka Hui Hoolaba pa
Hawaii Holomua.
33T" Uku Pepa, he Kanalimakoueta o ka Mabina. No ko kopo
. bjokabi be 5 keneta.
E loaa no ka pepa mai keena akua ma ka lima o na Luna.
. Aolo bo pepa e boounaia mai keKeena aku no na kuaaina, aiairalo no a uku mua mai.
E boouua mai i na Mea Hou,jia Kumumanao, Olelo Hoolabana Kanikuu a me na Mole Inoaia
THOMAS P. SPENCER,
-- ;ka Lunabooponopono o ka Pepa.Aolo loa o pai ia kokabi Olelo
Hoolaba, Kanikau a Mele Inoapaba ko olo o bookaa mua ia kauiku. Aolo no boi e boouua iaiekahi nupopa ma ka owili paka-b- i,
aia wale no a bookaa e ia kaukn mamua.
23" 0 ua Kauoba Nupepa ame na Hookaa Dala ana, e loaa
. aku no na Bila Hookaa mai koKeena pololoi aku a i na Luna, ai ole e boouna pololei ia aku
i na poe lawe pepa, ma kaoouna mua ana mai i ke ola o ka
Nupepa ia
ABRAHAM PEENANDEZ,
ka Luna Nui o ka Pepa.
Olelo JKaliea!
Owau o ka mea nona ka inoanialalo ibo nei, ko kabea nei au i
.Jca poe a pan e makemako ana emai i ka lakou mau
wabi bunabuna iloko o
:ka "Hui Hookuonoono
Lahui Hawaii,"
"Uji makaukau au e lawe mai i kaJiuiua mai ka HOOKAHI DALA..aku A PII AKU 1LUNA, no kapono a me ka pomaikai o naJcauaka Hawaii wale no. E loaa
..no au ma ke Keena o ka nupepa
.HAWAII HOLOMUA,
.Alauui Moi, mai ka bora 9 A. M.--a biki i ka bora i P. M.
T E oluolu e boomanao maii ka uka o ka Bake HoomanaoJloaliu, ho 25 KENETA no ka
.JBUKEbookahi.
ABRAHAM FERNANDEZ, KahuF
jSfo ka Hui Hookuonoono LahuiHawaii. jan 13-- tf
--tI?l.-5
3vdIa,iJL 3e 'Ja; o
HONOLULU, FEBERUAEI 7, 1S94.
KasabianakaKe Reiki Opio Puuwai Wiwo-Ol- e
o Kosika.
ICa Hooili-Kau- a- Halianaa na Aamofcii Beritania,vie Farani maluna o keKahua-Kau- a, o Nile;
Malalo o net Alakai ana ana Adiviarala puuwai o
ka wiiuo-ol- e JSaku Nele-kon- a
me Burue.
"E ku ana ke Keiki Opio punvrai baokilaiualunn o ka oueki o ka iuoku-pau- -
alii." Mrs. Hem an.
KA H00HAXA nOU IA ANA O XA
AUMOKU.
He kanaiwa makabiki a oi i kelamakahiki i hala aku nei, o na rao-knk- aua
Farani i piholo ai me konamau koa be elima tausarii ma kelakahua kaua o ka Naile, ua moemalie lakou me ka malubia no kolakowa o na makahiki loihi ilalo o
Ka papaku hohonu o ke Kaiknonoo Abokia. a biki i ka hoala ia anao ka manao e kekahi abahui Pele-ka- ue
o ke kulanakaubale o Alek- a-
nedero, a i ae ia hoi e ke Aupuni o
Aikupita no ka hanai ana i ua poemoku nei i piholo ai ilalo o ka ho-
honu mamuli o ka manaoio ia, o
na wawai makamae, na Ke'a Hoohanohano, a me na lako dala o keAupuni Farani i hookomo ia ilokoo na pahu maluna o keia mau au-mo- ku,
aia no lakou ke waiho la meku tuaikai iloko 0 ka hohonu o ke
Kaikuono o Abokio.
I ka wa a ke Aupuni o Aikupitai haawi aku ai i ka ae i kela huiPeiekane no ka hoolana ana i kelamau aumoku a lawe i na waiwai,oia ka wa a ke Aupuni Faraui i
boouna koke aku ae i kekahi pala-pa-la
kue lahui i ke Aupuni o Aiku-
pita, me ka hooia ana aku i ka ma-
nao aihae a me ka lima hao wale ikn waiwai pilipaa o kekahi lahuie waiho ana ma kekahi wahi o keao nei me ka ae mua ole o ka aba-ol- elo
kaukanawai o ia aupuni.
Ua haawi hou ia aku na noi anai ke Aupuni Farani e keia ahahuiPeiekane, a mamuli o ka ae aha o
ka aha kuhina o Farani malalo ona knmu i waiho in mai, e-- hoihoiia aku no na Ke'a Hoohanohano okoua mau koa i haule pio ai ilokoo ka hohonu. ua haawi ia aku lana ae ana e ke Aupuni Farani, aua hooko ia ka hi olana ana i uaaumoku, a ua loaa aku no na wai-
wai o ua pahu lako kaua, oia napoka, na pukuniaht, na pahikaua.na pahu waiwai waiho o na Ke'aHanohano o na halepule, a iloko oka huikau o keia mau waiwai. ihuki ia ae iluna o ka ilikai, ualoaa pu aku la ka pahikaua gula
as--
Iszs. --ira.su I 3s:a
a ke keiki opio Kasabianaka o Ko-
sika i kuni ia kona inoa ma ke pooo kana pahikaua. a ua lawe ia akuia e ke Aupuni Farani he waiwaipili lahui no ka oihana aumokukaua hanohano o Farani.
I mea e hoomau ia ai na hooma-
nao poina ole no kela keiki opio o
ke kaulana a me ka wiwo ole, uahaawi ia aku ka inoa hoohanoha-n- o
o kekahi mokukaua lkaika loao Farani e holoholo nei ma keKaiwaenahonua iloko o keia lamalalo o ka inoa Ka MokukauaHiiokiia " Kasabianaka " o Fa-
rani.
Lele BalunaHooko Kauoha Weliweli Loa
0 KE
Kapitala o Parisa;
Ke Paniku a na PualikoaGevemaniu i ka hoopunimaw alio o.Vivisa, -
I KE
Kukala Kaua o ka Maka-hiki 1S70.
Moolelo o Ka Lele Baluxa.
I ka pau ana o na olelo hoo-
manao o ke aloha a ka Alihi-kau- a
Nui e kamailio nei ia'u,me ka hai moakaka mai hoi i
ke kulana pilikia o ka lehule-h-u
maloko o ke kulanakauhaleo Parisa e ku nei iloko o keia
hora, ua kauoha ae Ja oia i kaEneginia Nui o ke Aupuni noka waiho mai i na kuhikuhihookele i ka baluna e lele ai auiluna o ka lewa, a oia kana i
hooko koke mai ai i ke kauohama ka hoike piha ana i na loi-n- a
a me na kulana hookele, kahuki ana i na kaula hoakea ekomo ai o ke ea-ma- no kahoomau i ka lele ana iluna lilo
a me ka hoemi ana ilalo o kahonua. I ka pau pono ana okeia mau kuhikuhi, ua huli hoiaku la au no ko'u home, a hoo-makauk- au
ia'u iho ma keiahuakai imi ola o ka lawe kau-
oha iloko o na ao kaalelewa o
ke aouli maluna ae o ko'u poo.
I ka wa a ka malamalaraa oke ao e hookokoke aku ana ekauo iloko o ka pouli, ua hikihou aku la au i ka Hotele o kaOihana Alihikaua o Parisa, ahe mau haneri o na tausani ka-
naka o na ano a pau e hoopuniana i ke kahua o ka baluna huio ka lawe kauoha, a oia ka ma-na- wa
a ka Enecrinia i hai-nia-i'
Pono.'HELU 5.
ai ia'u, e kali iki ana ka'u hua-
kai o ka lele iloko o ke aouli auhi mai ka pouli piha o kapomaluna o ka aina, i ole ai au e
ike koke ia mai e na koa Peru-si- a
e kiai nei maluna o na kle-kien- a,
a ukali koke ia ae ko'uwahi e lele nei no ka haule ihoilalo o ka honua.
0 ka hoi-- a S ia o keia ahiahipiha laukanaka, a ua puka aenae ke Aliiwahine o ka po auhola mai la i kona malamala-ra- a
piha maluna o ke kulana-
kauhale Moiwahine, a oia ka.wa a ka Eneginia i haawi mai
ai i kana kauoha ia'u e komoaku iloko o ka baluna, a ma-
kaukau no ka'u huakai imi po-
maikai o ke4ola me ka make,no ka hoopakele i ka miliona o
na ohana lehulehu maloko o kekulanakauhale o Parisa.
Ua kali hou ko'u lele ana nokekahi ao-elee- le e pii mai anamahope o ka mahina. i Idaa aihe pouli piha maluna o ke ku-
lanakauhale holookoa, a hemnu minute pokole wale no iao ke kali ana aku, ua uhipu ia
ae la ka malamalama piha o keAliiwahine o ka po e ka pouli,oia no ka manawa i hookuu ia
ae ai o na kaula e paa ana o
ka baluna, a o ko'u wa no ia i
neeu malie aku ai i ka pii kolo-li- o
iluna o ke aouli, e like puhoi me kelcahi mokuahi hololoa e kuupau ia ana ka ikaikahoohana o kona mau enegine
l
mahu iluna o ka moanawai laimalie o.ke kai nialino alealeole.
Aolc i pau.
SOL. H. KALA.MAKEE,
Loio a be Kokua ma ko Kanuwai
Ua makaakau o hnu l na pepapili kanawai.
He Lana Llooko .lire iloko okeia Aupnni. He olu wuipabena kakele olelo uu no ka ukuS
E loaa no ma Waialiitt i kaEliulai o 1'uaena.
dec 9-t- f
...... ,....!,.-- ., Ill lfc
Kula Kamehameha!
E weheia ana ka hoomakahou ana o keia Kula i ka
Poakahi, Feb. 12, 1894
O na noi no ke komo ana i keKula, e noi ia i keia manawa, mekn boike pn mai i ka nui o namakahiki, a mo ke ano o konakulana noi i ke
EJMU NTJI o ke KUEA.feb 3 2fc
Swkly
m
m
M
-- m.'"!
--Mi
mm
'ais--
ygt.
vX-f- i
'I
Iv
IS?
MI fIT t
fr
AWi '4Wf:ijm-'''&- eMi&
?- -
Ri. -
If 4
: IV ..
Si .'!MR1 li
&'t -- ' v - ' v N"" v" 5"jy'' -- '' y gr t 'y . .- w
fr - V - Vifl'
,
-- i &C&
A
4l
1
$a.
.
A:-
IV
&
I"y.
IK
.
V--'.'!3f
3flJ
AT
Ka Nupepa
2inu?au Solomua Suhn-$- a
ABRAHAM FERNANDEZ
l-wi-a Aui.
7!FOS. P. SPENCER4,
Lunahooponopono.
Honolulu, Feberuari 7, 1S91.
Memoriala i ke Aupuni
Aoierika.
Palapala TToi Lahui a kaAhahui Aloha Aina
o ka huina Ewalu Tausani o
ka Lahui Hawaii, imua o kaAhaolelo Senate.
O keia malalo iho nei ke kope
0 I'.a palapala noi o ksi aouo lubuii waihoaku imua o ka mana heoko o Amerika, no ka hookomoaku iloko r ka Ahaolelo Senate i
ka wa o hapai ia ai ka uoouoo
ana no ka in mm hooliui a me ka
aihue muu a ka poai mikmele e
hookele nei ia Hawaii iloJO o
keia la. Ma keia paiapaL noi e
ike ia iho ai &e koikoi o ka iuanao Rue o keia lahni i ke kuraohuna'ole wale o ke pauharanuu a
ka poai aihue aina a me mi ah.ihui powa e ohnmu m.tlu nei i keola o keia lahui kanaka mai kekuleaua hooke'e i ko lakou ainahanau ponoi e like mo ko lakoumakemake iho, a e hoonele loa iaai ho ma keia mua aku, ke Ioaa
ole ka laau lapaau kupono nana e
hoomama i kola ma'i pill lahui e
kapee ia ai ua lima a me na wawae o Hawaii aina a me Hawaiilnhu iioko o ke kuleaua ole mana liana kaukanawai no ko lakouman pomaikai iloko o ka nohoohatia ana iloko o ko lakou mauhome ponoi.
Na keia palapala malalo uei, e
hoikei koua manao iho u pill ana1 ko kakou ninau lahui, a i kakauinoa ia hoi e kona Peresidena a
me Kakauolelo o ka Ahahui Alo
ha Ama, a inakou e lana nei o kamauao kaualua ole, e hookaakaaia no na niaka o kc kanaka Hawaii aloha i kona ama hanau,mamuli o keia imi pouo e uoi akul ka oluolu o keia aupuni boalohapill kokoke Ion ia kakou ma keiaaoao mai o ke kapawai akea o kamoana Pakipika.
Ka Mbmoiuela.
Honolulu. Dec. 30, 1SQ3.
I na Hoa Hanohano o ka AhaSenate, a me ka Hale Aha-
olelo o Amerika Huipuia maWasinetona.0 ka Hui Alohu Aiua Hawaii,
he mu'j elele uo ka huina o 8,000a oi aku o na kanaka o ka lahuiHawaii o ka poe hookaa auban, ai Kupono hoi no ke koho batotamulaio o n kanawai o ko HawaiiPaeaina, uo lakou hoi na inoa ame ua makahiki i waiho mua ia
aku ia Komisina Balauna oiai oia ,
ma kanb huakai pi ii kauohu i Hawan net, ke noi tku Lei ma keiapalapala hoopii i ka manao kaulike o ka Ahaolelo Lahui o keAcpnni Amenka, ma ka hapa o
ka lahuikauaka o ko makou aiua(
a me ko Hawaii nohu Aapunikunkoa ana. '
i
Ma ka la 17 o Ianuari l hala,1893. rnamoli o ke kocuo kino ana ;
oJno. L. Kivim, ke Knbina NoLoAmerika ma ka Paeaina o H.wali !
iloko o ua halawai ohumu malu j
me kekahl poe kakaiki.bi o ka '
hoala kipi, ua hookahuli ia keAupuni Komubanawai o Hawaii e '
hoomalu ia ana malalo o ha xoho- -
alii. O ka uhaki aua l na hoopaa j
ae kmkahi, ka uhaki i ua kana-wa- i
hooponopono pili lahui, a meka uhaki me ka manao ino o ka
ohumu i ua kumuhana a pau o
ke kauiike, ua hoolele ia mat na
pualikoa i lako me na mea kanano ka hooko ana a kakoo i keiahana hewa loa o ka uhaki kanawai imua o kekuhi lahui nawaliwali e like me Hawaii uei, nonana wain kanaka uuku tiia konahelu lahui ko huipn ia na kane,na wahiue a me na karaahi, aoleno e loaa kekahl wahi hapaumi o
kou jkaika ma kou ano heauput.imana uui ma keia hapa poepoe o
ka honua nei. Nolaila, i kumuepale ia aku al ka bookui ana o nahiko kaua o na . ouo elua ma iala, a e hoopoino makehewa ia hoi
kekahi mau ola iloko paha o namanao kuhihewa, a aole no hoihe uoho'iia enemi o Ba aina eluauo ka hapalua kenetuna o ua makahiki i hala ae nei a hiki l keiala 17 o Ianuari, akahi no a ikemaka ia ka ha'na kailiku a Amerikamalalo o ka lima lkaika i kouahoaloha pili kokoke o ka paeainao Hawaii nei ma o kona luna aupuni la. Malalo o keia Kumu o kamana oikelekela o kou aomokukaua aoana, ua haawi pio aku lao Hawaii iaia iho iloko o ka pohoo kou lima, me na hilinai ana oka manao kanalua cle no kouhoopono a me kou inoa o ka mana nui, e loaa mai ana uo mai iaoo mai ka olelo hooholo kauiikeno ka pono a me ka maha o kekahi lahui nawaliwali e like me Hawan nei, i makaukau ole no kekaua a me na lako o ke kaua. palee kue aku i kekahi Aupuni mananui e like me Amerika ma o konamokukaua "Bosetona" la e kuana iloko o ke awu o Honolulu,malalo o ke alakai a me na kuhiknhi hookokauohaa ke KomisinaKivini me Kapena "Wihze.
O kau kauwa hooko hana meka manaoto ole o ka hilinai ia, uakomo poo akn oia iloko o kekahipoai mawaho ae o kana oihana,rae ka loaa olo o na kakoo anamai ka lahuikauaka ponoi akn o
koia paeaina, no na manao ake ehconele loa ia makou me kaikaika lahui kupono ole, a e uhipu hoi i ko makou noho'na ku-ok- oa
mau a me na kuleana pilipaa a ke Akua i haawi mai iamakou ma ke ano Aupuni lahui.A nolaila, o na hana kini a meka powa a keia poe e puliki nei iko makou mau pu-a- i, a i makau- -
kan hoi me na lako k.-u- a e hooko j
mai maluna o na kanaka makee i !
ka pono a me ke kinlike o ke
Karistiano o Amerika, aole loakona aupuni e ae ana i keia hanahewa hilahila ole o ka hookahniiaupuni lahui powa ia Hawaii o
ke kulana aihue haahaa loa, e
hapala ia akn maluna o konainoa e li'.o i mea paani keaka nakekahi poai kalai aupuni uuku o
ka ohumu kipi a me ka pakahaaina.
Aole wale o ko makou ola pililahui a mo ke kuokoa o ko makouaina ke halawai palua i keia po-pilik- ia
akea o ka lehnlehu makeia pieaina, aka, e komo pu akuana me ko makou mau pono o kanoho'na kuokoa o ke kino ka-
naka a me na pono kuleaua pilipaa maluna o ka home oiwi, inaaole oukou e maliu mai ana ehana ia mai ke kauiike maluna okoia lahui, e haule pahn akn nomakou initio o ka mana hoo-
kele o ka enemi e like me kolakou makemake ponoi iho meka nana ole ia o ka aoao hapanuino ka pono o keia lahuikanaka.
Ina e kukala mai ana ka Aha-olelo ma ka lakou olelo hooholo,e lawo aku ia Hawaii no ka ma-la-
a me ke kiai ana, e ae aku
ana makou e hooko ia kauoha e
like me ko makou kuleana muano makou ponoi iho, mamua o
na hoomalu ana o keia AupuniP. G. malalo o --na Misionari hoo-punipu- ui
mai o Bosetoua.Mawaho ae o keia manao mua,ua makemake nui makou e nohokuokoa mau malalo o ka hoomaluana o ka Nohoalii, e like no meko ka wa i hala ae net, a i kukulumua loa ia ai hoi ke AupuniKumukanawai malalo o ka hoo-
malu a kekahi alii hanau o kaaina,
Mamuli o ka hana poholalo oke kapakahi a ko Amerika lunaaupuni iloko o keia hookahuliaupuni, pela i loaa ai ia makouko kuleana e noi aku i ko Ame-
rika Hale Ahaolelo hanohano, emaliu mai a hoopakele ia makou,mailoko ae o ka hana hewa loa i
hooko ia e kona Luna AupuniKomisina o noho ana ma Hawaiinei, i hauhoa ia ai hoi makouiloko o ka noho'na pio malalo ona hana kipi a ka enemi, i kokuaia e na mana kaua o kekahimokukaua lahui e welo ana o kahao poo-hok- u o ke Aupuni Bupn-balik- a
2ui o Amerika Huipuia.
Ko nonoi aku nei makou ma kainoa hanohano a me ke kauliko oka lahui Amerika, e hooko ia maika makou leo uwaio, a na keAkua Mana Loa o na lahui a pauo ka honua e kokua like ia kakoue halawai iloko o ka noho'namaluhia, a me ka haaoli konaraanawa e hiki mai ana, a e ka-pa- e
mau loa ia aku ai hoi nahoala kipi kuloko me ke kiai paaa hoopuehu liilii akn i ka poai ona hui malu a me na hana kipihilahila ole o ka aihue malalo o
ka inoa maemue a me ka hano-hano o kekahi aupuni hoa'loha.
Me ke aloha nui,
Iva oukou mau kauwa,
J. A. CUMMINS,
Peresidena.
J. K. KAULIA,
Kakauolelo.
Akepoka ma Kapalakiko
0 keia kekahi manao a .
makou i ike iho ai e ka-mai- lio
ana no ko C. W. Ake-
poka hiki ana aku nei i Kapa-lakik- o,
a i hookaulana ia ae hoie ka poai o na poe kakau nu-
pepa o ka aoao misionari, uaholo aku oia i Amerika malalo-- o
kekahi hana malu. Na keiamau kukai olelo malalo iho ehoike maopopo mai i kona anoa me kana hana. he kanakahiki ole oia ke fulu wale ia aalakai ia ma kona ihu, e hooko-- i
ka makemake o ka poai paka-
ha a me ka powa i ka pono pili
paa o kekahi lahui malalo o kamanao kuko a me ka lili o kamanao. O keia na olelo i hoopuka ia maloko o na nupepa
C. AY. Akepoka, ke kaikainao keia kanaka a kakou i lohepinepine ai i kona moolelo epili ana i ka oihana koa malalo-- o
ka hoohana ana a kekahipoai pakaha o ka hookahuli au-
puni, iloko o ke au uluku enohoalii ana o ka Moi Kala-kau- a
j maluna o ko HawaiiPaeaina, ua hiki mai nei oia i
keia kulanakauhale ma kamokuahi Monowai mai Hono-
lulu mai. Ua ulono ia ae keano nui o kana huakai awiwi iholo mai nei, eia oia ma ke alahele pololei malalo o kekahihana no ke kulanakauhale oWasinetona.
He loio ko C. W. Akepokakulana pili oihana o ka Poro-fes- a,
a he lehulehu wale o uahana kaulana ana i komo poo-a- i
a ikemaka i ke au nui a meke au iki o na hana hookahuliaupuni o ka ohumu i ko kaMoi Kalakaua au o ka noho-alii, a ua hooko ia kekahi hoo-
kahuli aupuni me ke kulu ole oka hunahuna koko hookah i
maluna o ke kahua kaua, a ua --
palua hou ia iho Jkona kaulana.maluna o na haawfna wiwo olei makaikai ae maloko o na paiao ka Hale Ahaolelo Kaukana-wa- i,
i ka wa hoi i mokuahanaai ka Alia Kuhina o ka AoaoHoomaemae o na Misionari, epoholo pu mai na hilinai ole-an- a
a na wahaolelo X ka lehu-lehu i koho ia a puni ka pae-aina. He oiaio, he kanakamakaukau oia a me ka loeama kana oihana pili i ke kana-w- ai,
a e hoike no oia i konamanao kuokoa i ka wa e heleloa aku ai o na hana pilikino akona poai mawaho o ka moali-laina- jo
ka hanohano, ma ke ano-- o
ka hookauwa kuapaa i ke-kahi mau poe a me kekahi la-
hui e noho ana me ka maluhia.o kona noho Aupuni Kumu-kanawai pili lahui ana.
Ua kipa aku ko inakou meakakau nupepa iloko o.ke kdena
IV
MM
(i(itii;- -
till smr -
USE?- - '. tfU
mm .
nHX33F5Kj.Jt'
III:
4
arzE ' wez&:i t ,
Mm ififefi t
W8U. - 4 i
JIJm-mmmm-- jft- -- . :
k
ar--; JT "L J" !a""'1' " " "' ''l n tii Tiri i -J fr 'ii iXiiiimi!JDa!Smfi7TwwYrtrTfnT,rilM'-iMtn.yf- HH'MIPim1 team, mjr ... trr Ifc Jp$c" P fVySs'V.jr-- ar v i,--
f ESi r , mum&z&JXA
Ty..v .,Av- - .
,5J&S'A m? x
3& - ar'tL o 5j." &FT ' V
" V",
4V ""' ' f v ' & ' V y V
J
liookipa nui o ka mokuahi Mo-iww-ai,
oiai oia e hookomo mai
ana i ka nuku awa mawaho aeo ka Lae Line, a ua halawailike aku laua lie alo a he alo
ine na helehelena oluolu o keiino hoa'loha kahiko, a oia kaMr. Kakau Nupepa i pane akuai me na huaolelo tnua o kawehe manao i ka laua mea e
kemailio ai, penei :
"Aloha oe e Mr. Akepoka.Hauoli nui au i ka halawai aname oe i keia kakahiaka, eia kao oe kekahi ohua kaulana a kamokuahi e lawe mai nei no keawa o Kapalakiko nei. Hemanao koho ko'u eia oe malaloo kekahi liana nui ma kau hua-k- ai
no keia aina, e pili ana i kekulana hooponopono ninau la-h- ui
o Hawaii.""Aole, a he ole loa no mai
kona hookumu ia ana mai,"wahi a Mr. Akepoka iloko o
na huaolelo pokole wale no.
"E oluolu mai anei oe, ehaawi ia aku kekahi mau ninaui na kumu nui o kou holo anamai i Amerika nei, ina pahaaia oe uialalo o ka hooko kau-h- a
no ia keena 1" wahi hou aka mea kakau nupepa.
""Ua ae au i na ninau o naano a pau e pane aku.. 0 ka'uhuakai mama no Amerika nei,no ka hooluolu no ia i ko'u oiakino, a me ka hoomaha hoi i
ka manao mai na hoohana hui-ka- u
ana o keia au o ka mao-pop- o
ole e kali nui ia nei o
kona hopena mai ka olelo hoo-hol- o
a keia Pepubalika e hoo-pu- ka
mai ai.""He manao anei kou e holo
loa aku i ke kulanakauhale o
AYasinetona ? "
"Ina au i makemake e holo i
"Wasinetona, e holo ana au.Ina au i makemake --e noho i
Kapalakiko nei, e noho ana au.No'u ia kuleaua, a o ko'u ma-
kemake wale no ke hooko ia.""He mau manao oluolu anei
kekahi ou no ke Aupuni P. G.hou o Hawaii?" wahi a ka meakakau nupepa.
"Ae, me ka manao oluoluno," wahi a Akepoka.
"A he mau manao oluolulike no anei i na luna oihana apau o ke Aupuni P. G. e ku
" nei iloko o keia la?""Ae, me ka oluolu mau no
lakou a hiki i na kupuua o kaohaua misionari, koe ko makouhele like ole e akoakoa iloko oIce anaiua haipule hookahi, mehookahi puuwai o ka manaoiome na panapauau eueu o nalehelehe."
"Ua kamaaina nui paha oeia Lolena Kakina o Honolulu?"
"Ae, ua kamaaina piha auiaia, me kona mau kino-ak- a
lohulehu ma ka huina o na tau-sa- ni
e like mo ho kinotupapnuo ke aliua debolo o Hanibaiame Habakibala."
"Aia no anei oe malalo o kamanao oluolu i ko Mr. Kakinakulana pili oihana Kanikela, heKuhina Noho no' ke AupuniHawaii ma ke kulanakauhaleo "Wasinetona- ?-
'Ae, me ka manao oluolu
mau no au no Mr. Kakina, ana'u oia i peku aku maloko o
ka rumi Aliaolelo iloko o kekau o 1S90, ma ka huai pau
ana i na hana hilahila ole o kapoholalo e umiapuaa loa i keialahuikanaka makee a pulamamau i ke kuokoa o ko lakouaina hanau malalo o ka hoo-mal- u
a ka nohoalii."
1I00PAU OIHANA.
I ke awaKea o keia la, Hememaopopo mai ai makou i ka hoo-pa- u
ia ana o keia kamaaina ka-
hiko iloko o ka oihana piliKalepa i ka Hui o Burua, oia hoika inoa kamaaina loa l na ka-
naka Ilawaii J. 0 Carter Keo
Kaaka, inaimili o ke kulike oleo kona mau manao knlaiaina e
hoopili jieaai mahope o na hoae ua o ki hui a me ka poai mi-kane-
le
hoopunipuni o ka hoo-katna- ni,
a o ke poo o ua hui laoia uo o P. C. Jones, kekabi o
na kakoo ikaika loa d Kaukeanoa me ke Aupuni P. G., nolaila,ua hoopau in mai la oia mai kanoho hana ana iloko o ua huikalepa powu la o na mikanele.
0 ka hoike maoli ana maikeia o ka poai pegana o na mi-
sionari ma Hawaii nei, aia hemau manao lili i k" hoakanaka,ka anoano i kanu ia iloko o ko
lakou mau puuwoi o ka huwa ame ka ohumu, a ua kapae ia kamanaoio o ka olelo a ke Akuaina he kanaka kekahi e kulikeole ana kona manao me ko la-
kou, e kipaku ia oia me ka hewaole, aia wale no a hoopilimeaaiaku l ka lakou mau hana o kekipi a me ka pepehikanaka i
ka hoalauua, oia na ano kanakae hookomo ia a lilo l hoahauaiino ka halepule o Kaukeano, a
oia ka makou e olelo ae nei, hehana hilahila ole ka na mikaneleo Hawaii e kipi nei i keia aupunia me" kona lahui malalo o namanao lili pilikino e like me iai hoopau ia aku la olveo Kaaka.
Ke haawi aku nei makou i kealoha pumehana o ka manaopaaia Keo Kaaka, a he la no e hikimai ana e hoomama ia ai nakaumaha no ka hauoli ma. keiauma koke iho ina e hiki mai kamanawa.
He umikumamaha ka nui o naohua uiakaikai Pele i kan aku make Kinau onebinei.
TJa kau aku ma ke Kin&u one-hino- i,
no ka uiakaikai ana ia Pelekeia mau kaiknabine Paniolo, nailiss Albu.
"Feb .4kIS94. ATauka o Siolo-pu- ,
ua banan mai o Kahoopala-pal- a
w.,na Manialoha ma laua oHopu.
0 na dnla gula a pan e hooha-
na ia nei ke ao holookoa, ua hikiaku no ia l ka S6o toaa ke kau-
maha.
?apa Jttlu JUhina.FEB. 1S94.
Su M T W T F S. Mahina boa
, 12 3' Hapaha amt t n - " li O U I & J lUs ri;-;- kuauiuu j
11 12 13 14 15 16 17 19
IS 19 20 21 22'23 2i Hapata hope2526'27'23 i ! .
" 27
jSihcxa Kuloko.Keia ka la Kau Lebn.
O ka waiwai io o na bale oiha-
na o ke kulanaknnhale o Ladana,be $3,500,000,000.
Ke luku mai uoi na poe P. G. iua ilio. pau ka na kanaka me kakekahi poe baole i ka make.
Ua hoopiiia ae imua o ka AhaApmii o Rev. Hanaro Palek.i, kekahunapule o Kawniahao no kapnu-ik- a i ka uku ole i ka auhau o
keia aina ona ma Koolanpoko, uawikiwiki ka waba i k.i ae.
Ua pau hou i ka mai na koa
P. G. mamuli o ka hoonuu inoana i ka papapa, ke kulina ahiki i ka pehu ana o ia maumea iloko o na naau. He ane-an-e
e haneri ka poe e ahu la, aua hopohopoia ko lakou pale-kan- a
ana ae.
Ua loaa aku i kekabi malihinibele ma kahawai o Hanmma, make Sabati i bala, he elua mau pu-ol- o
lole, be mau tin! mea ai, n.ilako lawaia a he lehulebu wale u
n.i lua obiki i oli ia. Ua manaoia ua bele kekabi poe i ka lawaiama ia la.
Ma ka la Konohi o na keiki o
ka aina pua. Ua hauoli lakouapau uie ka maikai. A ka. iwaeuao ko lakou lealea ana. Ua komopn aku la na wabino knnaka e
hauoli pu ma ke Ko-no-no- -hi
pa-k- o so-- o pu ana. a ua lilo ialakou (wabine) ke sahiohio muaana i ka la h.iuoli o ka pake.
Ma ke ahiahi onehinei ualawe ia aku e ka Mokolii noKan-nakakaik- a
waapa huelo-po-ki hei-h- ei
mama Kapiolani, ae konamau poe hoe lacnla i maanaa maia hana; a e malamaia ana keka-
hi heihoi waapa ma Kaunakakaima ka Poaha a i ole Poalima. noke kumu pili o $100 ma ka aoaohookahi.
Ua haawi boomaauea ae o 11a-mu- ku
Hikikoki be ?5 mokana noka ilio a Kleme i make i ka ponei ma o ka hauai ia ana i ka laanmake.
Leahi: Nonoliki-no-; Uwiniflow ikaika. East-kauka- u laaumake elua koa kiai o Klemehukonahua Kauai, he mautini opiuma Waianae, Ololaiki.
E loaa nidi ana ia kakou nalono makamaka hou loa epili anai ka Amerika boapouo holookoaana i ko na Hawaii kulnni aupu-ni kumu, maluna mai o ka moku-ahi Monowai o keia man la aku.
He mau wabine baole ona ma-kil- o
Konohi ka kekabi knapio iabai uku ai me ka pua hi kaanai,oiai na wawae lima o kekabi elalawe ae ana ma ke ano hnlpaba.
He 2,500 ka hniua o na kankawabine e lapaau nei ma Amerika,a i loaa hoi ko lakou man laikinipiha mai ke aupuni aku.
Keia ahiahi paani hapa Paelena keiki o ka mokukaua Berita-ni- a
Champion ma ka Halepai-ka- u
kahiko, Alauui Moiwabino.
"He Punikoko,' oia ke poo o
kekabi kuknlu manao a ka Bule-ti- na
o ke ahiahi 0 nohinei i boo-- 1
iha ae ai, e pili ana i ka leta a
Dr. Bekuwiki, (Beckwith) i ka-
kau aku ai ia L. T. Atwood maiHonolulu nei aku, a i hoolabaiama ka nupepi Br deport Stand-ard. Pehea aua la ko Kuokoa. o
boolaba ae ana anei oia i ka "bi-lihi- li
o ua koko i kahi olemakulekahunapule ? Ao he.
Ua ike iho makou i ka pokakekeleawe (wati) a!ko Kuokoa o ma-ka- na
nei i na Luna nupepa nanao lawe a haawi wale aku i kekahipoe, aole hoi i ka poo nana i uku.
pololoi mai ko dila. Ho pokakenui keia, o like no me ka nui o
ka Kimo Pakaka pokake o lei la.
He pomaikai kapakabi keia a ke
Kuokoa i na luna wale no. aole e
loaa i ka poe uku pepa pololei.ai boomau i ka lawe ana a elimaa iwakalua makahiki mo ka hanle-- o
kekahi manawa lawe.
Hoolaha Hookapu Aina.
Ua papa loa ia ka poo a pan o helo ku-lea-
ole ana malana o ko maua aina owaiho la ma KAUNALOA, Puna, Hawaii;
j a uu hookohn pu in uku o G. Kexaula i
Ageiia no niana, a nana no e hopu i na
e hoopii imua o ke kauawai raa ko manaiuoa. O mana no me ka oiaio,
POOLOA (k),310MOXA (w).
Waiakea, Hilo, Jan. 19th, ISOt.jan27-l- m
Hale Hoolimalima.
He Elua Hale me na Rnmi nui, ipakui pu ia akn me ka Halekuke, a hakaponu no na hale inoe a ruoii oihanapaha, aia mahopo aku o ka tlalekmneka Kamaa o
C. GERTZ,dec 2-- tf Alanui' Papu.
Leta Akea.E na poe i loohia mo na popili
kia, e malm mai, a hoolohe.Ko na makahiki lohulehu elima
a oi i hala hope ae nei, na loohiaia au me ka ma'i aketau nana iboOmailo mai i ko'u kino mo na
.haawe kaumaha o ka nawaliwalima Keia oia aua, a ua boao ia ea'u na lapaau a na kauka i kaulana nui no ko lakou makankau amo ka piha ike akeakwrnai, a uaaneane hiki kupono ole ka booman aku i ka lakou mau lawelawolapaau ana, a iloko o ua kupoulio ka ehaeha kupilikii o anai nei iko'u oia kino no ka hopena weliweli loa o ko ke kanaka wahimau, ua boao aku la au i na lawelawe lapaau ana a Kauka C. T- -
AKANA, a ua loaa koke ia'u kaoluolu o ka niaha a mo ka palekana o na nlina a keia ma'i weliweli loa iloko o ko'u punwai, noko kowa o" keia mau makahikiloihi i boike mua ia ao uaimaluna.
Ke kono ska nei au i na poe iloohia mo na ma'i o ko akepao. okipa ae ia Kauka C. T. AKAKAma alanui Nnuanu, beln 324, maka bale maluna, a e loaa no kapomaikai no ko oakou miu oiame ka waiwai io o kn oukon dala.
LILY HUSSEY.Honolulu Feb. 1, 1S94
feb 7--lm
;- - '' ' "''tj TT""" .Ji11 v '? yi!MtfltilipIIUMiBMiaU U hrf. 1T' -
'.i- -
fe
e4i3
fc
yi
--
JT&ii!BBeSfc
j
J
si&tr'--d9&KSKr
5
'w 1
J'" .,.
a
1
r. JSP
WE v
.4'
4fS-. ...--i
fw ti--
&l- 3FV
If
-
ItinV . S
o
If"
TS
"-iT- K-v v,.uJs - vK vi.v.sv .- - Hfy t,
3EEaku JBerona
Wm.LanakasaMA KA nU.AKAI
Huli EaikamaMne
. Iloko o Auseteralia. '
KA P0HA1 AIHUE HOLO- -
!
HOLONA-- NA ULIA 0 KE- -
KAHI YANKI AMEBJKA
I KA LUA 0 KONA MA- -
KAIKAI ANA IA AUSETE-KALI- A.
MOKUNA III
KA DAIMAXA I AIHUE IA KA UI
KUAI 1UMAME KOXA I UAUI
MAKUAKAXE.
Pane mai la o Murden ia'u me
keia man olelo:
Mai hoolilo aku oe ia oe lho l
puna hao no ke kai inoa, aol1 kelao ke auo wahine a'u i makemakeai e lilo i wahine mare nan. A inae hoomano aku ana oe maluna onama keia mua aku, ke manao e waleaku nei no an, e hlo nia'u wale akuana no kou ola.
He puni nani kela la e ku maila, a i na mea honnani no pahaauanei oe e uu ai, koe iho oe i kauaua i ka ua mea o ka l'lhune.Pehea, ke makemaKe la no anei oe
e huai hou aku nu i kekahi maumea e ae e pili ana i ua ui la au e
makahehi nei?
Me ka bauoli au e hoolohe akuai, a i ole ia, owau hoi ke kamailioae, me ka ehaeha e konikoni nei i
ka iuihiio no ka ui i hoopuni ia
me ua poe hakihaki kanawai.
Mai hoolilo iki oe ia oe iho ipuna ha.) kai supa no kona nani;nahi a Mr. Murden i pane mai ai.He ouh ino lua ia nu kou holomuama ke kuonoono a nie ka hanoha-n- o
ma Ausrteralia.
Noho hamau iho la wau me naminoak.i no kela mau olelo a Mr.
Murden.
lien ha la kau mea e noonuo nei?Ke ole au e kuhihena e kuko anaoe no kela kaikamahine niaka poniponi.
hai hou mai hoi ha oe i namea aku i koe.
Ae; a e hoolohe mui oe:
I ka 14 o na makahiki oiala. uamake aku la ka makuahiue, a maia hope mai, ua hoolilo ia oia makela wahi i mea kuai ram a no keiahale 0 ke kumu nui no.nae i
hoihoi ia ai nia ma ia wahi. no kaui o kona mau heleht.U'nH ke nanaaku, a hevuui wale ka poe i puni- -
hei i Kela mau papalina ula a mekela mau maka poniptini, aole naei loaa ia lakou he wahi kaiuaihooluolu pu ana me ia. Lohe maila oe?
Ae he au ko ka manawnl '
Like pu maoli no oiala me kuu. Martha aloha no hoi oe e noho
rnci la i ka ola o Nuhamesire,wahi a Hess.
llu te la ko maua aka no ko ian i pa no Martha. Ku ae la o
S im Syes. a hele ae la ma kahi aua kanaka e noho ana ma ke kihi,a a wihi aku la kona mau niuka iahua, ma ke ano he mea huna, ai.t-l- e 'o.i mai la oia a ku ana imuao makou.
Ei. e na poe kanaka, pehea kabia? wahi ana.
Maikai hoi, makemake - makou i
wahi bia hou.
Jeiin', i bia hou maanei; wahiana l kahea aku ai.
L.iwe mai la ua ui la i poki biano makou, a oia ka wa i ninau maiai o Sam Pet ia makou, e huli anaanei mi kou i moku no oukou?
0 ko makou kuleana in, ke loaaia mak'ou ka uku maikai; wah: aMurden i pane aku ai.
E hele mai ia'u, ina oukou e ma-keaiu- ke
ana e hoopokole i ko oukouluhi ma ia mea, me kona noonoo
ana he poe makou e manao ana eui.ihuka, e loaa ia makou ka wakupono e kepa ia ai iluna o kamoku.
I a hiki ia'u ke huli i moku mai-k.- ii
no oukou, a me ka loaa o ke-L.- ihi
uku kupono.
Pane .iku la au iaia, aia a kekahiwa kuuxvaie ukoa aku, alaila, kamallio Kau. i no ia mea. Aole makoue kau miiluna o kekahi moku no
na hor.i he 24. e noho lanakila ananiakuu no ia kowa o ka manawa.
M.i keia kamakamailio ana amaun, k.ipae aku la ka ui ku;:i
r:iina 1 kona mau boa. a hoolohemai l.i i !a maua kamailio ana mek.i ho'in'i nui i ka ike a kuu maka.bj .ilu.:lo ana kona mau maka i
Kt ia : me keia mea, a i ka hopeJi-- k.ui aheahe mai la maluna o
ku'u iiihu maka kohu wahine, mehe mea l.i e hnouaii ana oia i ko'uDi.lU (Hill.
Aole ipau.
Pau na ilio owaho o Waiki-k- ii ka make, uaike ia be hao-l- e
ina ka lio ka mea nana i ba-n-ai
i ka laau make, a ke ma-iif- ui
wale ia nei na na makaikau bo ia mau baua.
Hoolalia.(Jivnii o ka mea nona ku inca
nut li( ih". aole an hookua i naitt- - a .n. o ka'u uiitiine ma ko'u-in-a- ,
ia o Mrs. TJixah Kaimi,i:.e k'i'ti kukainiuM ole inuluuu ok"'kbhi pulupal? hou e
JNU. KAIMI.jan 13 -- 1m
B1BI NALOWALE.
K haavvi ia no heuku tr.aknnakip)!o i ku meae I nan ana a hoiimii mi i kekahi Bibi-wai- u Jese. i
n felicntt aku a natowale m:iihknif u ?h pa ma Alanui Yung,
'il...K fa, i ka jk. a i ke kaka- -s
pth. o ka i'oakahi, Ftb. 5.W". M. GlFfAKD.
b5rtf. '
ELIAS KAULULAAU WRIGHT
Ivauka Hcki Smo.Kihi o na Alanui 3Ioi me Betela,
Eumi Maluna ae o kaHale Haua Pu.
2CA HOBA MA KE KEtiXAilt: ka honx 9 a.m. a hiki ; ka
hra 12 in.; mai ka bora 1 p.m. ah ki i ka hora4p.ni., koe nala Subati."
Hooiaha Hookapu Aina.
KE PAPA I.OA ia aka nei na kanaka a pauaole e hele rale malnna ona JIUKU M AXU.mawalio akuo Mokapn, Koolaupoko, Ojbn,na kajm loa ci li keiu la aku, Ionnari 25,1S94. ira"ke kunohn a
JXO. A. KAHOEKA.t Buna Xui e Waimanalo.j.in 27--1 m
HOOLAHA HOOKAPUKAI LAWAIA.
KE PAPA LOA ia aku nei na kanaka apan, aole e hele wale a lawuia mai Makapuna hiki i ka Lae o Wailea, Manana a meMoknohope. O ka Uhu, no ke Konohikiia ano i'a. Ma ke kauoha a
JNO. A. KAHOEKA,Luna Xui o Waimanalo.
jan 27-1- m
Laau Hoohapai KeikiA
Kauka Apana !
I NA MAKAMAKA i hooneleia l ke KEIKI ole, ka wanvaimakamue hoi o keia old an, heeha makahiki o ko'u noho aname ka'u kane, aole uae I loaa kamaua keiki. A ma o ko'u ikeana i ka hooiaha u KAUKAAPANA. no kiiDH LAAU HOO-
HAPAI KlilKI, uu hele an ahoike aku la i ko'u makemake iaKaukn Apaua no kana LauHoohapai Keikl, uu haawi mai la
oia ia'u i na laau la. Da hookoiako'u makemake mainnfi o kuuhapai aca a hanan, a eia oia '
ola nei i keiu maimwii. He miia lehulehn loa ka poe l ai l keialaau, a ua loau ka lakou maukeiki.
ggf Ke kono aku ne an iaoukou e o'u m u hoa o ka ainakulaiwi, e hi le la Kauka Apan.inta Alanui Mauuukea. im k:maLAAU IIOOHAi'Al KEIKI kaulanu loa.
MRS. KAUHANE,Alanui Puowaina, Dec. 12, 1893.
j.tu 13 lm.
Henry, May & Co
Mea Kuai Ti,
Hoomoa Kope,
Mea Ai, c.
HELU OS ALAXm PAPU, HONOLULU.
Mea Ai Hou Maikai
o ua ano a pau e loaamau mai ana ma na
Mokuabi mai Kaleponrmai.
C. T. AHAN.
TELA LOLE NOEAU.
Heln 324. Alanui Nnuanu
TJA'Bl KI ke H:ini an Lnle o naano Kiilana Maikai Lrtt a me
ka Nani i oi aki: i ko naanwahi ae.
HE POOKELA NA PAIKINI.
E kipa mai a e ik-- pono i kaiini a lon o kiiiikohu ui ka manaomaiiiua o ka hele ana aku i na halee ae. uov.25tf.
KA HUILAkO -:-HA- Q
Alauni Papn, ma kekahi ooaomai o ka Baneko o ka OnaMiliona.
A!i PKl' 4i
nivfats. !rV0 NA WA1WAI
IflLlJ iKHll.iVA LAKO RAO
hoomne a knkulu o ke anomaikai loa. a he oluolu
loa ke kumukuiii.N'a Lako Mahiko o
na ano t pau, i kuPmio no na kauoha lkc ole.
Na PALAU Kila a me ua PaliiMthiko.
NA MEA MA HIAT,
Na Oo Kope. na Kopaln,Na Kipikna, na Uwea Pa
a pela aku, a pela aku.Na Lako Kamatia
Am bra me Muk:nika,Na rlll Piik, na Pua
Aila hoowali me'hdomaloo.Na Hiilo Pena o na ano a. pau
.Na P.xuma Muhu a
BLAKE,! Na iVikun Humuhnmu a
WEliTHEIN.Na Aila Ilnopakiko o ke ano mai
kai loa e pakelo ai ua hao.
NA WA I WAI KA L EPA
0 kela a me keia ano, o pau ofeai ke helu papa aku.
Tna he makemake koukekahi mea, e hele mai e nimtuiAole he pihkia o a ninau ana .ka makou mau Wahvai.
Hoikeike Nui !
O NA
Makana Nani
Aiwaiwa!Ma ka Halekuai Nui o
T.H.Davies&Co.
Kihi o na uUnui Kaahnmunua me Meiwahiue.
Aia ma ka Halekuai nui lieluekah . na Makana Aiwaiwa likeole o na ano u p.iU. (.ia nu
Kii, Pahn llmikani,Ka.-- Luhi, Kau Huila Blula,
Buke Kii Makana Kursimakaaiih keiki, nn Lako Buke,
a paju hkn.
2sa K;ik:ni mIiku, Lei Ai.Hamaka Silika,
Iluiiiaka Stliku Kuweln,Paluie Sihka, a pela aku
Na Paha Kolo-k- e, a me nr meaa pau e pili ana la auo pauni.
oct2S
SSL
r
H J ? -;
m
H"
i