hazzard managment

Assignment Cover PageFaculty of Allied Health Sciences

STUDENT INFORMATION:

STUDENT NO. 201411040053NAME JAIDE BIN MASRIN

PHONE NO. 0148618216

[email protected]

Instructions for submission are found in the unit description. Assignments with Cover Page not signed at the bottom will be returned unmarked and may then incur a penalty for late submission.

ASSESSMENT INFORMATION:

SUBJECT NAMEHazardous Waste Management

SUBJECT CODEBNEH 3182

ASSIGNMENTDETAILS (title) Assignment 1 ( Individual )

LECTURER /TUTOR’S NAME Ir. Dr. Aminuddin Mohd. Baki CAMPUS /

PROVIDER

Fakulti Kejururawatan & Sains Kesihatan

DUE DATE12.2.2016

SUBMITTED ON12.02.2016

PLAGIARISM:The Faculty of Allied Health Sciences and the University regards as a very serious matter the action of a student who acts dishonestly or improperly, including plagiarism or cheating, in connection with his or her academic work. Plagiarism may take many forms including:

Direct copying of sentences, paragraphs or other extracts from someone else’s published work (including on the Internet and in software) without acknowledging the source;

Paraphrasing someone else’s words without acknowledging the source; Using facts, information, ideas, concepts or diagrams derived from a source without acknowledging them; Producing assignments which should be the student’s own independent work, in unauthorised collaboration with and /

or using the work of other people (e.g. a student or tutor, or working in pairs or groups and producing similar assignments on individual assignment tasks;

Not referencing accurately (e.g. not citing correctly the work you have actually read).

OTHER UNACCEPTABLE BEHAVIOUR: Stealing and later using other students’ work (e.g. taking discs, picking up other’s marked assignments). Recycling your own work / assignments or ‘double dipping’ (e.g. re-submitting whole or significant parts of assignments

across units, access years or across courses). Assisting plagiarism – which may involve a student lending work (or by positioning it on the Internet for sales) which is

intended for submission for assessment, or which has already been submitted, so that it can be copied in part or whole and handed in by another student as that student’s own work. Students are warned against making assignments etc., available to others, as they then could be regarded as a contributor to plagiarism and may be penalised as if they themselves had committed an act of plagiarism.

Student’s StatementI have read and understood the information provided on this assignment cover page, relating to plagiarism and other unacceptable behaviour and therefore declare that the attached work is entirely my own, except where work quoted is duly acknowledged in the text, and that this work has not been submitted for assessment in any other unit or course.

Signature JAIDE BIN MASRIN Date 12.02.2016

Faculty of Allied Health Sciences (FOAHS)

mailto:[email protected]

Date : 10 FEB 2016 Course : BNEH 3182 Hazardous Waste Management

CHAPTER TITLE PAGE

SOALAN ASSIGNMENT 1 3

PEMILIHAN TEMPAT KAJIAN 3

1. PENDAHULUAN 4 - 5

2. METADOLOGI 5

3. PENGURUSAN SISA KLINIKAL 5 - 10

4. PENUTUP 10

RUJUKAN 11

LAMPIRAN 12 - 17

of 18


SOALAN ASSIGNMENT 1

Students are to select an area ( either a factory/university/factory/hospital or any facility which

generates hazardous wastes ). Describe the hazardous waste generated from this area you

have selected, and explain clearly the method of handling, storage and transportation of the

hazardous waste.

You are not allowed to have overlapping area with your classmate. Marks will be deducted

should there be any overlapping of areas. Submit the assignment in a report format with

proper referencing.

PEMILIHAN TEMPAT KAJIAN

Untuk tujuan tugasan ini, Klinik Pergigian Daerah Pitas, Sabah telah dipilih kerana premis ini

menghasilkan sisa merbahaya iaitu sisa klinikal yang memerlukan kaedah-kaedah dan

proses-proses pengurusan dalam aspek seperti pengendalian, penyimpanan dan

pengangkutan sisa merbahaya supaya mematuhi peraturan bagi pengurusan sisa klinikal

atau perubatan yang telah diperkenalkan pada tahun 1993 iaitu Dasar Pengurusan Sisa

Hospital; Garis Panduan Bagi Pengurusan Sisa Klinikal Dan Yang Berkaitan di Hospital Dan

Pusat Jagaan Kesihatan, Pelan Tindakan Bagi Pengurusan Sisa Di Hospital Dan Pusat

Jagaan Kesihatan.

of 18


1.0 PENDAHULUAN

Selaras dengan pertambahan penduduk dan masalah kesihatan yang pelbagai, semakin

banyak hospital dan pusat kesihatan yang telah didirikan bagi memenuhi dan menampung

bilangan pesakit yang memerlukan rawatan di Malaysia. Dalam usaha untuk mengurangkan

masalah kesihatan serta risiko penyakit terhadap masyarakat, aktiviti pembukaan kemudahan

kesihatan yang baru turut menghasilkan sisa merbahaya yang mana menjadi ancaman

kepada kesihatan dan keselamatan masyarakat umum dan juga terhadap alam sekeliling jika

tidak dikendalikan dengan sempurna.

Merujuk kepada ‘Guidelines For The Management of Clinical And Related Wastes in Hospital

And Health Care Establishment 1993’, sisa klinikal ditakrifkan sebagai :-

a) Sebarang sisa yang terdiri daripada keseluruhan atau sebahagian tisu manusia atau

binatang, darah atau cecair badan, rembesan, dadah atau lain-lain produk farmaseutikal,

kapas, pencucian, jarum suntikan, jarum atau lain-lain alat tajam yang mungkin menjadi

bahaya kepada sesiapa yang bersentuhan dengannya.

b) Sebarang sisa lain berpunca daripada perubatan, perawatan, pergigian, veterinar,

farmaseutikal atau yang bersamaan dengannya, penyiasatan, perawatan, penjagaan,

pengajaran dan penyelidikan atau pendermaan darah untuk tujuan pemindahan menjadi sisa

yang boleh menyebabkan jangkitan kepada sesiapa yang bersentuhan dengannya.

Akta Kualiti Alam Sekitar 1974 di bawah Peraturan-Peraturan Kualiti Alam Sekitar ( Sisa

Terjadual ) 1989, mengklasifikasikan sisa klinikal sebagai sisa-sisa terjadual dan perlu

diuruskan mengikut garis panduan yang telah ditetapkan oleh semua premis-premis

pengeluar sisa klinikal. Sisa klinikal dianggap merbahaya kerana sifat semulajadinya iaitu :-

a) mengandungi agen jangkitan.

b) bersifat genotoksik iaitu menyebabkan DNA rosak atau bermutasi.

c) mengandungi bahan kimia atau toksik yang berbahaya.

d) bersifat radioaktif.

of 18


e) terdiri daripada bahan yang tajam ( ‘sharp’ ).

Pengurusan sisa klinikal yang baik dan bersistematik dapat mengurangkan sebarang risiko

yang mengancam kepada keselamatan dan kesihatan manusia serta melindungi alam sekitar

daripada pencemaran.

2.0 METODOLOGI

2.1 Lawatan Tapak

Untuk melaksanakan tugasan ini, lawatan tapak telah dilakukan iaitu melibatkan Klinik

Pergigian Daerah Pitas serta Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd. yang terletak di Hospital Pitas dan lain-

lain fasiliti dan infrastruktur yang terlibat dalam pengurusan sisa klinikal tersebut. Untuk

memudahkan pelaksanaan aktiviti lawatan ini, temu janji dan kebenaran telah diperolehi

daripada pegawai dan kakitangan yang bertanggungjawab dalam pengurusan sisa klinikal

dari kedua-dua fasiliti tersebut.

2.2 Temu Bual

Semasa lawatan tapak dilakukan, temu bual dengan kakitangan yang bertanggungjawab

langsung dalam pengurusan sisa klinikal turut dijalankan. Temu bual tersebut adalah

merupakan temu bual untuk mendapatkan segala maklumat yang berkaitan dengan

pengurusan sisa klinikal di kedua-dua fasiliti. Pemerhatian yang teliti keatas prosedur-

prosedur sewaktu pengendalian sisa klinikal berbanding dengan prosedur-prosedur standard

yang sedia ada turut diberikan tumpuan dan perbandingan.

3.0 PENGURUSAN SISA KLINIKAL

Terdapat dua pihak yang terlibat bertanggungjawab secara langsung dalam pengurusan sisa

klinikal di tempat kajian iaitu Klinik Pergigian Pitas dan Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd.. Sedafiat

( M ) Sdn. Bhd. adalah merupakan syarikat konsesi yang telah dilantik oleh Kementerian

Kesihatan Malaysia untuk menguruskan sisa klinikal untuk semua hospital dan pusat

kesihatan di Sabah.

of 18


3.1 Latar Belakang Klinik Pergigian Pitas

Klinik Pergigian Pitas merupakan salah satu daripada komponen utama dalam Pejabat

Kesihatan Kawasan Kudat. Unit ini bertanggungjawab dalam memberikan perkhidmatan yang

berkualiti dengan fokus utama keatas pembangunan kesihatan keluarga yang bermula

daripada kanak-kanak di peringkat pra-sekolah, sekolah rendah dan sekolah

menengah.Selain daripada itu klinik ini juga menyediakan perkhidmatan kepada orang

dewasa dan membantu dalam pembedahan yang melibatkan bahagian muka di hospital.

Klinik Pergigian Pitas ditadbir oleh 3 seorang Pegawai Perubatan (Pergigian) dan dibantu

oleh 4 orang Jururawat Pergigian,4 orang Pembantu Pembedahan Pergigian dan 2 orang

Pembantu Perawatan Kesihatan serta seorang Pemandu Kenderaan. Klinik ini telah mula

beroperasi pada tahun 1995 dan berkongsi bangunan dengan Pejabat Kesihatan serta Klinik

Kesihatan Ibu dan Kanak-Kanak.

3.2 Proses-Proses Pengurusan Sisa Klinikal

Proses-proses pengurusan sisa klinikal di Klinik Pergigian Pitas dan di Sedafiat ( M ) Sdn.

Bhd. yang terletak di Hospital Pitas boleh dikategorikan kepada :-

a) Proses Mengenalpasti Dan Mengasingkan Sisa Klinikal.

Pengurusan sisa klinikal di klinik pergigian Pitas dikawal selia oleh seorang Jururawat

pergigian dan dibantu oleh dua seorang Pembantu Pembedahan pergigian. Kakitangan

tersebut akan bertanggungjawab untuk mengenalpasti dan mengasingkan di antara sisa-sisa

klinikal dan sisa domestik dalam tong yang di khaskan. Bagi sisa klinikal selain dari jarum

suntikan, ia akan dibuang dalam tong kuning yang disaluti oleh beg plastik kuning. Bagi jarum

suntikan atau benda tajam pula akan dibuang ke dalam ‘sharp container’. Tugas ini penting

kerana jika ia tidak dilaksanakan akan menyebabkan pertambahan kuantiti sisa buangan dan

meningkatkan kos rawatan serta pertambahan beban tugas.

Berdasarkan kriteria yang telah ditetapkan oleh Badan Kesihatan Sedunia ( WHO ), kategori

sisa klinikal di Malaysia boleh dibahagikan kepada lima kumpulan iaitu :-

i) Sisa Klinikal Kumpulan A

Sisa klinikal Kumpulan A terdiri daripada sisa-sisa seperti :-

of 18


1. Sisa-sisa seperti kapas dan plaster yang telah tercemar dengan darah dan cairan badan

yang digunakan dalam perkhidmatan kesihatan.

2. Peralatan yang digunakan untuk merawat penyakit berjangkit.

3. Sisa patologikal termasuklah tisu manusia, organ badan, anggota badan yang dipotong,

fetus manusia dan bangkai atau tisu haiwan dari makmal.

ii) Sisa Klinikal Kumpulan B

Sebarang peralatan yang digunakan dalam perkhidmatan kesihatan dan berpotensi

mengakibatkan kecederaan dan jangkitan adalah tergolong dalam sisa klinikal Kumpulan B.

Contoh peralatan ini ialah jarum suntikan yang telah digunakan, kaca yang pecah, peralatan

tajam dan alat-alat pembedahan.

iii) Sisa Klinikal Kumpulan C

Sisa klinikal Kumpulan C adalah sisa-sisa dari bilik makmal dan bilik Post-Mortem iaitu sisa

yang selain daripada sisa Kumpulan A. Contoh sisa kumpulan ini ialah spesimen patologikal,

spesimen hematologikal dan lain-lain lagi.

iv) Sisa Klinikal Kumpulan D

Sisa farmaseutikal dan sisa kimia tertentu tergolong dalam kumpulan ini. Contohnya ialah

dadah atau ubat yang telah tamat tarikh luputnya.

v) Sisa Klinikal Kumpulan E

Sisa yang tergolong dalam Kumpulan E ini adalah bahan-bahan atau peralatan yang

digunakan untuk membuang bahan-bahan perkumuhan dan apa-apa cecair yang dikeluarkan

oleh badan. Contohnya bekas simpanan air kencing dan tuala wanita yang telah digunakan.

b) Proses Pelabelan Dan Pembungkusan Sisa Klinikal

of 18


Setelah proses mengenalpasti dan mengasingkan sisa klinikal selesai dilakukan maka proses

berikutnya ialah proses pelabelan dan pembungkusan sisa klinikal yang dijalankan oleh

kakitangan Klinik Pergigian Pitas sendiri. Setiap tong plastik dan dan beg plastik yang

digunakan adalah berdasarkan kepada satu standard, kod warna dan turut dilabelkan dengan

simbol ‘biohazard’ yang mana merupakan satu keperluan di bawah Peraturan-Peraturan

Kualiti Alam Sekitar ( Sisa Terjadual ) 1989, Third Schedule, ( Peraturan 8 ).

‘Biohazard’ adalah organisma atau bahan-bahan dari organisma yang mendatangkan

mudarat kepada kesihatan manusia. Ini termasuklah sisa klinikal, sampel dari mikro

organisma, virus atau toksin daripada sumber biologikal yang memudaratkan kesihatan

manusia dan termasuklah bahan-bahan yang memudaratkan kepada haiwan. Terma dan

simbol tersebut umumnya digunakan sebagai amaran supaya sesiapa yang berkemungkinan

terdedah kepadanya supaya mengambil langkah keselamatan.

Setiap sisa klinikal yang telah dikutip dan dibungkus akan diikat ( ‘seal’ ) dengan ‘one way

plastic seal’ serta dilabelkan. Kekerapan pengutipan dan pembungkusan akan ditentukan

sendiri oleh jururawat pergigian itu dan bergantung kepada jenis sisa dan jumlah sisa yang

dihasilkan. Manakala bagi ‘sharp container’ pula akan dikutip apabila ¾ penuh atau selepas 7

hari digunakan mengikut mana yang terdahulu. Tong kuning yang telah dikosongkan akan

dicuci dengan menggunakan air, sabun serta dinyah kuman ( disinfeksi ) dan seterusnya

disaluti dengan beg plastik kuning yang baru.

Jadual 3.1 Kod Warna Untuk Tujuan Pembungkusan

WARNA JENIS SISA

Hitam Sisa Domestik

Kuning Sisa klinikal yang akan dilupuskan menggunakan incinerator

Biru Muda Sisa klinikal dari penyakit merbahaya

c) Penstoran Dalaman ( ‘Internal Storage’ ) Sisa Klinikal

of 18


Sisa-sisa klinikal yang telah dilabel dan dibungkus akan disimpan sementara dalam stor sisa

klinikal di klinik pergigian Pitas sebelum dihantar ke Stor Pusat yang dikendalikan oleh

Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd. di Hospital Pitas. Pemerhatian di stor sisa klinikal klinik pergigian

pitas,tidak ada satu sistem penyimpanan sementara sisa klinik tersebut.sisa klinikal itu hanya

diletakan kedalam tong sisa klinikal sahaja.

d) Proses Pengangkutan Dalaman ( ‘Internal Transportation’ ) Sisa Klinikal

Proses pengangkutan dalaman iaitu pengangkutan sisa klinikal dari klinik pergigian Pitas ke

Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd. yang terletak di Hospital Pitas diuruskan sendiri oleh kakitangan

Klinik pergigian Pitas. Syarikat konsesi tersebut hanya bertanggungjawab terhadap urusan

pelupusan sisa klinikal. Syarikat konsesi tersebut akan dibayar yuran berdasarkan jumlah

berat sisa klinikal yang diterima.

Pemerhatian mendapati jadual penghantaran sisa klinikal dari Klinik Pergigian Pitas ke

Hospital Pitas tidak ditetapkan dan ia bergantung kepada kuantiti sisa klinikal yang terkumpul

di tong sisa klinikal klinik pergigian Pitas. Pengangkutan sisa klinikal pula menggunakan

kenderaan klinik pacuan 4 roda tetapi ia tidak mematuhi peraturan sedia ada di mana

kenderaan yang digunakan tidak mempunyai lesen daripada Jabatan Alam Sekitar dan tiada

nota konsaimen.

Walaubagaimanapun, pemerhatian juga mendapati semua kakitangan Klinik Pergigian Pitas

yang terlibat ada dibekalkan dengan alat perlindungan diri seperti ‘head scarf’, ‘gloves’,

‘mask’ dan apron yang mencukupi serta telah mengikuti kursus dan latihan dalam

pengendalian sisa klinikal. Peralatan lain seperti tong beroda turut digunakan semasa proses

ini dilaksanakan untuk memudahkan kerja-kerja tersebut.

e) Proses Penstoran Berpusat Sisa Klinikal

Memandangkan sisa klinikal tidak dapat diangkut ke loji rawatan setiap hari, maka syarikat

konsesi iaitu Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd. telah menyediakan stor pusat di dalam kawasan

Hospital Pitas untuk tujuan penstoran sisa klinikal yang diterima dari Klinik Pergigian Pitas

dan juga pihak Hospital Pitas sebelum diangkut ke loji rawatan yang terletak di Lok Kawi,

of 18


Sabah. Stor pusat tersebut dilengkapkan dengan kemudahan alat penghawa dingin dengan

suhu dikekalkan antara 4^ c hingga 6^ c.

Kemudahan stor yang lengkap dan mematuhi garis panduan penstoran sisa klinikal adalah

penting memandangkan ianya berpotensi mendatangkan kesan mudarat keatas kesihatan

manusia dan pencemaran kepada alam sekitar.

f) Proses Pengangkutan Sisa Klinikal

Berdasarkan Akta Kualiti Alam Sekitar 1974, sebarang sisa merbahaya termasuklah sisa

klinikal yang bergerak daripada premis pengeluar sisa tersebut ke loji rawatan hendaklah

menggunakan kenderaan yang mempunyai lesen yang dikeluarkan oleh Jabatan Alam

Sekitar. Manakala segala maklumat berkaitan dengan sisa klinikal tersebut perlu

dimaklumkan juga kepada Jabatan Alam Sekitar melalui nota konsaimen. Pemeriksaan yang

telah dilakukan mendapati bahawa syarikat konsesi iaitu Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd. telah

mematuhi garis panduan dan peraturan sewaktu proses pengangkutan sisa klinikal dari

Hospital Pitas ke loji rawatan yang terletak di Lok Kawi, Kota Kinabalu, Sabah. Pengangkutan

sisa klinikal tersebut dijalankan mengikut jadual seminggu sekali iaitu pada setiap hari Isnin.

4.0 PENUTUP

Berdasarkan kepada pemerhatian sewaktu lawatan tapak dan temu bual, didapati sistem

pengurusan sisa klinikal yang diamalkan oleh Klinik Pergigian Pitas adalah memuaskan tetapi

masih boleh diperbaiki seperti menyediakan satu jadual tetap penghantaran sisa klinikal ke

Hospital Pitas, menyediakan kenderaan khas yang berlesen daripada Jabatan Alam Sekitar,

memastikan nota konsaimen disediakan serta kemudahan penstoran sisa klinikal di satu

bangunan yang berasingan dan lengkap dengan alat penghawa dingin.

Klinik Pergigian Pitas berperanan penting dalam memastikan pengurusan sisa klinikal

diuruskan dengan selamat dan mematuhi segala peraturan dan garis panduan sedia ada

demi menjamin kesihatan kakitangan klinik, pesakit, masyarakat awam dan juga mengelak

alam sekitar daripada pencemaran.

Pertambahan bilangan hospital dan pusat kesihatan di Malaysia turut mengakibatkan

pertambahan dalam kuantiti dan kepelbagaian sisa klinikal yang dihasilkan. Perancangan dan

of 18


pengurusan yang bersistematik keatas sisa klinikal tersebut adalah penting, bukan hanya

melibatkan pelupusan sisa klinikal tetapi juga lain-lain aspek seperti meminimakan

penghasilan sisa melalui pendidikan kesihatan serta penguatkuasaan akta yang berkaitan.

of 18


RUJUKAN

1. M. Tsakona, E. Anagnostopoulou, E. Gidarakos ( 2006 ). Hospital waste management and

toxicity evaluation : A Case Study. Waste Management.

2. Dr. Leela Anthony ( 2006 ). Potential risks and hazards of not implementing a proper

clinical waste management system. Waste Management Conference and Exhibition 2006.

3. Camille Martin ( 2006 ). Best Management Practices for Hospital Wastes. Hospital and

Clinical Wastes Reduction and Mnagement Conference.

4. Office of Solid Waste RCRA Hazardous Waste ( 2004 ), e – Manifest Roadmap

Conference Proceedings. US Environmental Protection Agency.

5. Zamastura Binti Ibrahim ( 2005 ). Management and Disposal of Clinical Waste ( Case

Study : Hospital Kebangsaan Malaysia ). University Teknologi Malaysia.

6. Akta Kualiti Alam Sekitar 1974.

7. Peraturan-Peraturan Kualiti Alam Sekitar ( Sisa Terjadual ) 1989.

8. Guidelines for the Management of Clinical and Related Wastes in Hospital and Health Care

Establishment 1993. Bahagian Kejuruteraan Kementerian Kesihatan Malaysia.

9. Safe Management of Wastes from Health Care Activities. World Health Organization 1999.

of 18


LAMPIRAN

Gambar 1 : Simbol ‘Biohazard’.

Gambar 2 : Tong Sisa Klinikal Beroda

of 18


Gambar 3 : Tong Sisa Klinikal

Gambar 4 : ‘Sharp Bin/Container’

of 18


Gambar 5 : tong Sisa Klinikal Klinik Pergigian Pitas

of 18


Gambar 6 : Stor Sisa Klinikal Klinik Pergigian Pitas

Gambar 7 : Stor Pusat Sisa Klinikal Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd.

of 18


Gambar 8 : Stor Pusat Sisa Klinikal Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd.

Gambar 9 : Kenderaan Pengangkutan Sisa Klinikal

of 18


Gambar 10 : Sedafiat ( M ) Sdn. Bhd.

Gambar 11 : Klinik Pergigian Daerah Pitas

of 18

hazzard managment

Documents