B NG H TH NG HOÁ CÁC TÁC PH M TH VI T NAM HI N Đ I.(NV9)Ả Ệ Ố Ẩ Ơ Ệ Ệ Ạ

Tác ph mẩ - Tác giả

Th th -ể ơ PTBĐ

- Hoàn c nh sáng tácả- Tác d ngụ

N i dung c b nộ ơ ả Ngh thu tệ ậ

Đồng chí -

Chính H uữ

T do- bi uự ể c m, t s ,ả ự ự miêu tả

- Đ c vi t đ u năm 1948, sau khi tác gi tham gia chi n d chượ ế ầ ả ế ị Vi t B c (thu đông 1947). In trong t p “Đ u súng trăng treo”ệ ắ ậ ầ (1966)- Hoàn c nh đó giúp cho ta hi u sâu s c h n v cu c s ng chi nả ể ắ ơ ề ộ ố ế đ u gian kh c a nh ng ng i lính và đ c bi t là tình đ ng chí,ấ ổ ủ ữ ườ ặ ệ ồ đ ng đ i thiêng liêng cao c .ồ ộ ả

Bài th ca ng i tình đ ng chí, đ ngơ ợ ồ ồ đ i thiêng liêng c a nh ng ng iộ ủ ữ ườ lính vào th i kì đ u c a cu c khángờ ầ ủ ộ chi n ch ng Pháp.ế ố

- Hình nh th m c m c, gi n d ,ả ơ ộ ạ ả ị có s c g i c m l n.ứ ợ ả ớ-S d ng bút pháp t th c, có sử ụ ả ự ự k t h p hài hoà gi a y u t hi nế ợ ữ ế ố ệ th c và lãng m nự ạ

Bài th vơ ề ti u đ i xeể ộ không kính- Ph m Ti nạ ế Du tậ

K t h p thế ợ ể th 7 ch vàơ ữ th tám chể ữ (t do)- Bi uự ể c m, t s ,ả ự ự miêu tả

- Vi t năm 1969 khi cu c kháng chi n ch ng Mĩ đang trong gianế ộ ế ố đo n vô cùng ác li t. N m trong chùm th đ c t ng gi i Nh tạ ệ ằ ơ ượ ặ ả ấ cu c thi th Báo Văn ngh (1969) đ c đ a vào t p th “V ngộ ơ ệ ượ ư ậ ơ ầ trăng qu ng l a” ầ ử- Hoàn c nh sáng tác đó giúp em hi u thêm v cu c kháng chi nả ể ề ộ ế gian kh , ác li t c a dân t c và tinh th n dũng c m, l c quanổ ệ ủ ộ ầ ả ạ c a nh ng ng i lính trên tuy n đ ng Tr ng S n.ủ ữ ườ ế ườ ườ ơ

Hình nh nh ng chi n sĩ lái xe trênả ữ ế tuy n đ ng Tr ng S n trongế ườ ườ ơ nh ng năm ch ng Mĩ v i t thữ ố ớ ư ế hiên ngang, tinh th n l c quan, dũngầ ạ c m, b t ch p khó khăn nguy hi mả ấ ấ ể và ý chí chi n đ u gi i phóng Mi nế ấ ả ề Nam.

- Gi ng đi u ngang tàng, phóngọ ệ khoáng pha chút ngh ch ng m.ị ợ- Hình nh th đ c đáo, ngôn t cóả ơ ộ ừ tính kh u ng g n v i văn xuôi.ẩ ữ ầ ớ- Nhan đ đ c đáo.ề ộ

Đoàn thuy nề đánh cá- Huy C n.ậ

Th t ngônấ tr ng thiênườ (7 ch )- Bi uữ ể c m, miêu tả ả

- Gi a năm 1958, Huy C n có chuy n đi th c t dài ngày vùngữ ậ ế ự ế ở m Qu ng Ninh. T chuy n đi th c t này, h n th Huy C nỏ ả ừ ế ự ế ồ ơ ậ m i th c s n y n tr l i và d i dào c m h ng v thiên nhiênớ ự ự ả ở ở ạ ồ ả ứ ề đ t n c, v lao đ ng và ni m vui c a con ng i tr c cu cấ ướ ề ộ ề ủ ườ ướ ộ s ng m i. Bài th đ c vi t vào tháng 10/1958. In trong t pố ớ ơ ượ ế ậ “Tr i m i ngày l i sáng” (1958)ờ ỗ ạ- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi u thêm v hình nh conả ể ề ả ng i lao đ ng m i, ni m vui, ni m t hào c a nhà th đ i v iườ ộ ớ ề ề ự ủ ơ ố ớ đ t n c và cu c s ng m i.ấ ướ ộ ố ớ

Bài th là s k t h p hài hoà gi aơ ự ế ợ ữ c m h ng v thiên nhiên vũ tr vàả ứ ề ụ c m h ng v lao đ ng và cu cả ứ ề ộ ộ s ng m i. Qua đó, b c l ni m vui,ố ớ ộ ộ ề ni m t hào c a con ng i laoề ự ủ ườ đ ng đ c làm ch thiên nhiên vàộ ượ ủ làm ch cu c s ng c a mình.ủ ộ ố ủ

- Âm h ng th v a kho kho nưở ơ ừ ẻ ắ sôi n i, v a ph i ph i bay b ng.ổ ừ ơ ơ ổ- Cách gieo v n có nhi u bi n hoáầ ề ế linh ho t các v n tr c xen l n v nạ ầ ắ ẫ ầ b ng, v n li n xen v i v n cách.ằ ầ ề ớ ầ- Nhi u hình nh tráng l , trí t ngề ả ệ ưở t ng phong phú. ượ

B p l a-ế ử B ng Vi tằ ệ

K t h p 7ế ợ ch và 8 ch -ữ ữ Bi u c m,ể ả miêu t , tả ự s , ngh lu n.ự ị ậ

- Đ c vi t năm 1963, khi tác gi đang là sinh viên h c ngànhượ ế ả ọ Lu t n c ngoài (Liên Xô cũ). Bài th đ c đ a vào t pậ ở ướ ơ ượ ư ậ “H ng cây- B p l a” (1968) t p th đ u tay c a B ng Vi t-ươ ế ử ậ ơ ầ ủ ằ ệ L u Quang Vũ.ư- Hoàn c nh này cho ta hi u thêm tình yêu quê h ng đ t n cả ể ươ ấ ướ và gia đình c a tác gi qua nh ng k ni m c th v ng i bàủ ả ữ ỉ ệ ụ ể ề ườ và b p l a.ế ử

G i l i nh ng k ni m đ y xúcợ ạ ữ ỉ ệ ầ đ ng v ng i bà và tình bà cháu,ộ ề ườ đ ng th i th hi n lòng kính yêuồ ờ ể ệ trân tr ng và bi t n c a cháu đ iọ ế ơ ủ ố v i bà và cũng là đ i v i gia đình,ớ ố ớ quê h ng, đ t n c.ươ ấ ướ

- Hình t ng th sáng t o “B pượ ơ ạ ế l a” mang nhi u ý nghĩa bi uử ề ể t ng.ượ- Gi ng đi u và th th phù h pọ ệ ể ơ ợ v i c m xúc h i t ng và suyớ ả ồ ưở ng m.ẫ

Khúc hát ru nh ng emữ bé l n trênớ l ng m -ư ẹ Nguy nễ

Ch y u là 8ủ ế ch - Bi uữ ể c m, t sả ự ự

- Đ c vi t năm 1971, khi tác gi đang công tác chi n khuượ ế ả ở ế mi n Tây Th a Thiên.ề ừ- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi u đ c tình yêu con g n li nả ể ượ ắ ề v i tình yêu quê h ng đ t n c c a ng i ng i ph n dânớ ươ ấ ướ ủ ườ ườ ụ ữ t c Tà-ôi.ộ

Th hi n tình yêu th ng con c aể ệ ươ ủ ng i m dân t c Tà-ôi g n v iườ ẹ ộ ắ ớ lòng yêu n c, tinh th n chi n đ uướ ầ ế ấ và khát v ng v t ng lai.ọ ề ươ

Gi ng đi u ng t ngào, trìu m n,ọ ệ ọ ế mang âm h ng c a l i ru.ưở ủ ờ

Khoa Đi mềÁnh tr¨ng ­NguyÔn Duy

ThÓ th¬ 5 ch÷­   BiÓu c¶m,   tù sù.

­ §îc viÕt n¨m 1978, 3 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nam thèng nhÊt ®Êt níc. In trong tËp th¬ cïng tªn cña t¸c gi¶.­ Hoµn c¶nh s¸ng t¸c gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng trong hoµ b×nh víi ®Çy ®ñ c¸c tiÖn nghi hiÖn ®¹i khiÕn con ngêi dÔ quªn ®i qu¸ khø gian khæ khã kh¨n; hiÓu ®îc c¸i giËt m×nh, tù vÊn l¬ng t©m ®¸ng tr©n träng cña t¸c gi¶ cña t¸c gi¶.

Nh  mét lêi nh¾c nhë cña t¸c   gi¶   vÒ   nh÷ng   n¨m th¸ng gian lao cña cuéc ®êi ngêi lÝnh g¾n bã víi thiªn nhiªn ®Êt níc. Qua ®ã, gîi nh¾c con ngêi cã th¸i   ®é   ©n   nghÜa   thuû chung víi thiªn nhiªn víi qu¸ khø.

­ Nh mét c©u chuyÖn riªng cã   sù   kÕt   hîp   hµi   hoµ gi÷a tù sù vµ tr÷ t×nh.­ Giäng ®iÖu t©m t×nh, tù nhiªn, hµi hoµ, s©u l¾ng.­ NhÞp th¬ tr«i ch¶y, nhÑ nhµng, thiÕt tha c¶m xóc khi trÇm l¾ng suy t.­ KÕt cÊu giäng ®iÖu t¹o nªn sù ch©n thµnh, cã søc truyÒn c¶m s©u s¾c.

Con cò- Ch Lanế viên

Th th tể ơ ự do- Bi uể c m, t s ,ả ự ự miêu t .ả

- Đ c sáng tác 1962, in trong t p “Hoa ngày th ng- Chim báoượ ậ ườ bão” (1967)

T hình t ng con cò trong nh ngừ ượ ữ l i hát ru, ng i ca tình m và ýờ ợ ẹ nghĩa c a l i ru đ i v i đ i s ngủ ờ ố ớ ờ ố c a m i con ng i.ủ ỗ ườ

- V n d ng sáng t o hình nh vàậ ụ ạ ả gi ng đi u l i ru c a ca dao.ọ ệ ờ ủ- Liên t ng, t ng t ng phongưở ưở ượ phú, sáng t o.ạ- Hình nh bi u t ng hàm ch a ýả ể ượ ứ nghĩa m i có giá tr bi u c m, giàuớ ị ể ả tính tri t lí.ế

Mùa xuân nho nh -ỏ Thanh H iả

- Th 5 chơ ữ- Bi u c m,ể ả miêu t .ả

- Đ c vi t vào tháng 11/1980, khi tác gi đang n m trênượ ế ả ằ gi ng b nh không bao lâu tr c khi nhà th qua đ i. Tác ph mườ ệ ướ ơ ờ ẩ đ c in trong t p th “Th Vi t Nam 1945- 1985” NXB-GD Hàượ ậ ơ ơ ệ N i.ộ- Đ c sáng tác vào hoàn c nh đ c bi t đó, bài th giúp choượ ả ặ ệ ơ ng i đ c hi u đ c ti ng lòng tri ân, thi t tha yêu m n và g nườ ọ ể ượ ế ế ế ắ bó v i đ t n c v i cu c đ i; th hi n c nguy n chân thànhớ ấ ướ ớ ộ ờ ể ệ ướ ệ đ c c ng hi n cho đ t n c, góp m t mùa xuân nho nh c aượ ố ế ấ ướ ộ ỏ ủ mình vào mùa xuân r ng l n c a đ t n c.ộ ớ ủ ấ ướ

C m xúc tr c mùa xuân c a thiênả ướ ủ nhiên và đ t n c, th hi n tìnhấ ướ ể ệ yêu tha thi t v i cu c đ i và cế ớ ộ ờ ướ nguy n chân thành góp mùa xuânệ nho nh c a đ i mình vào cu c đ iỏ ủ ờ ộ ờ chung, cho đ t n c.ấ ướ

-Th th 5 ch có âm h ng nhể ơ ữ ưở ẹ nhàng, tha thi t, giàu ch t nh c vàế ấ ạ g n v i các làn đi u dân ca.ắ ớ ệ- Hình nh tiêu bi u, s d ng bi nả ể ử ụ ệ pháp chuy n đ i c m giác và thayể ổ ả đ i cách x ng hô h p lí.ổ ư ợ

Vi ng lăngế Bác- Vi nễ Ph ngươ

Th 8 chơ ữ- Bi u c m,ể ả miêu tả

- Năm 1976, sau khi cu c kháng chi n ch ng Mĩ k t thúc th ngộ ế ố ế ắ l i, đ t n c th ng nh t, lăng Ch t ch H Chí Minh cũng v aợ ấ ướ ố ấ ủ ị ồ ừ khánh thành, Vi n Ph ng ra thăm mi n B c, vào lăng vi ngễ ươ ề ắ ế Bác H . Bài th “Vi ng lăng Bác” đ c sáng tác trong d p đó vàồ ơ ế ượ ị in trong t p th “Nh mây mùa xuân” (1978)ậ ơ ư- Hoàn c nh đó giúp ta hi u đ c t m lòng thành kính và ni mả ể ượ ấ ề xúc đ ng sâu s c c a nhà th , c a đ ng bào mi n Nam, c a dânộ ắ ủ ơ ủ ồ ề ủ t c Vi t Nam đ i v i Bác H kính yêu.ộ ệ ố ớ ồ

Ni m xúc đ ng thành kính, thiêngề ộ liêng, lòng bi t n, t hào pha l nế ơ ự ẫ đau xót c a tác gi khi vào lăngủ ả vi ng Bácế

- Gi ng đi u trang tr ng, tha thi t,ọ ệ ọ ế sâu l ng.ắ- Nhi u hình nh n d đ p, giàuề ả ẩ ụ ẹ tính bi u t ng v a g n gũi thânể ượ ừ ầ quen, v a sâu s c.ừ ắ

Sang thu- H u Th nhữ ỉ

Th 5 ch -ơ ữ Bi u c m,ể ả

-Vi t vào năm 1977, đ c in l n đ u trên báo Văn ngh , sauế ượ ầ ầ ệ đ c in trong t p th “T chi n hào đ n thành ph ”ượ ậ ơ ừ ế ế ố

C m nh n tinh t v nh ng chuy nả ậ ế ề ữ ể bi n nh nhàng mà rõ r t c a đ tế ẹ ệ ủ ấ

- Dùng nh ng t ng đ c đáo, c mữ ừ ữ ộ ả nh n tinh t sâu s c.ậ ế ắ

miêu t .ả tr i t h sang thu, qua đó b c lờ ừ ạ ộ ộ lòng yêu thiên nhiên g n bó v i quêắ ớ h ng đ t n c c a tác gi .ươ ấ ướ ủ ả

- T ng , hình nh g i nhi u nétừ ữ ả ợ ề đ p v c nh v tình.ẹ ề ả ề

Nói v iớ con- Y Ph ngươ

T do- Bi uự ể c m, miêu tả ả

- Sau 1975.- In trong t p th “Vi t Nam 1945- 1985”ậ ơ ệ

Là l i tâm tình c a ng i cha d nờ ủ ườ ặ con th hi n tình yêu th ng conể ệ ươ c a ng i mi n núi, v tình c mủ ườ ề ề ả t t đ p và truy n th ng c a ng iố ẹ ề ố ủ ườ đ ng mình và mong c con x ngồ ướ ứ đáng v i truy n th ng đó.ớ ề ố

- Th th t do th hi n cách nóiể ơ ự ể ệ c a ng i mi n núi, hình nhủ ườ ề ả phóng khoáng v a c th v a giàuừ ụ ể ừ s c khái quát v a m c m c nh ngứ ừ ộ ạ ư cũng giàu ch t th .ấ ơ- Gi ng đi u thi t tha trìu m n, l iọ ề ế ế ờ d n d t t nhiên.ẫ ắ ự

H TH NG HOÁ CÁC TÁC PH M TRUY N VI T NAM. (NV9)Ệ Ố Ẩ Ệ Ệ

Tác ph m- Tác giẩ ả Th lo i- PTBĐể ạ HCST (xu t x )ấ ứ N i dungộ Ngh thu tệ ậChuy n ng i con gái Namệ ườ X ng- Nguy n Dươ ễ ữ

- Truy n truy n kì.ệ ề- T s , bi u c mự ự ể ả

- Th k 16ế ỉ Kh ng đ nh v đ p tâm h n truy n th ngẳ ị ẻ ẹ ồ ề ố c a ng i ph n Vi t Nam, ni m c mủ ườ ụ ữ ệ ề ả th ng s ph n bi k ch c a h d i chươ ố ậ ị ủ ọ ướ ế đ phong ki n.ộ ế

-Truy n truy n kì vi t b ng ch Hán;ệ ề ế ằ ữ k t h p các y u t hi n th c và y u tế ợ ế ố ệ ự ế ố hoang đ ng kì o v i cách k chuy n,ườ ả ớ ể ệ xây d ng nhân v t r t thành công.ự ậ ấ

Chuy n cũ trong ph chúaệ ủ Tr nh (Vũ trung tuỳ bút)-ị Ph m Đình Hạ ổ

- Tuỳ bút - Th k 18ế ỉ Ph n ánh đ i s ng xa hoa vô đ , s nhũngả ờ ố ộ ự nhi u nhân dân c a b n vua chúa quan l iễ ủ ọ ạ phong ki n th i vua Lê chúa Tr nh suy tàn.ế ờ ị

- Tuỳ bút ch Hán, ghi chép theo c mữ ả h ng s vi c, câu chuy n con ng iứ ự ệ ệ ườ đ ng th i m t cách c th , chânươ ờ ộ ụ ể th c, sinh đ ngự ộ

Hoàng Lê nh t th ng chí (h iấ ố ồ 14)- Ngô gia văn phái

- Th chí- Ti u thuy t l chể ể ế ị sử- T s , miêu tự ự ả

- TK 18 Hình nh ng i anh hùng dân t c Nguy nả ườ ộ ễ Hu - Quang Trung v i chi n công th nệ ớ ế ầ t c đ i phá quân Thanh; s th t b i th mố ạ ự ấ ạ ả h i c a quân Thanh và s ph n bi đát c aạ ủ ố ậ ủ vua tôi Lê Chiêu Th ng ph n n c h iố ả ướ ạ dân.

Ti u thuy t l ch s ch ng h i vi tể ế ị ử ươ ồ ế b ng ch Hán; cách k chuy n nhanhằ ữ ể ệ g n, ch n l c s vi c, kh c ho nhânọ ọ ọ ự ệ ắ ạ v t ch y u qua hành đ ng và l i nói.ậ ủ ế ộ ờ

Truy n Ki u- Nguy n Duệ ề ễ - Truy n th Nômệ ơ- T s , miêu t , bi u c m.ự ự ả ể ả

- TK 18- 19 - Th i đ i, gia đình và cu c đ i c aờ ạ ộ ờ ủ Nguy n Du.ễ- Tóm t t Truy n Ki u.ắ ệ ề- Giá tr hi n th c và giá tr nhân đ o.ị ệ ự ị ạ

- Truy n th Nôm l c bát.ệ ơ ụ- Ngôn ng có ch c năng bi u đ t,ữ ứ ể ạ bi u c m và th m mĩ.ể ả ẩ- Ngh thu t t s : d n chuy n, xâyệ ậ ự ự ẫ ệ d ng nhân v t, miêu t thiên nhiên…ự ậ ả

Ch em Thuý Ki u- Tríchị ề Truy n Ki u c a Nguy n Duệ ề ủ ễ

-T s , miêu t , bi u c mự ự ả ể ả (n i b t là miêu t )ổ ậ ả

- TK 18- 19 - Trân tr ng ng i ca v đ p c a ch emọ ợ ẻ ẹ ủ ị Thuý Ki u, d c m v s ph n nhân v t.ề ự ả ề ố ậ ậ-> c m h ng nhân văn sâu s c.ả ứ ắ

- B c c ch t ch , hoàn ch nh; bútố ụ ặ ẽ ỉ pháp c l t ng tr ng; ngôn ngướ ệ ượ ư ữ tinh luy n, giàu c m xúc; khai thácệ ả tri t đ bi n pháp tu tệ ể ệ ừ

C nh ngày xuân- Trích Truy nả ệ Ki u c a Nguy n Duề ủ ễ

- T s , miêu t (n i b t làự ự ả ổ ậ miêu t )ả

- TK 18- 19 B c tranh thiên nhiên, l h i mùa xuânứ ễ ộ t i đ p, trong sáng.ươ ẹ

T ng bút pháp miêu t giàu ch t t oừ ữ ả ấ ạ hình.

Mã Giám Sinh mua Ki u-ề Trích Truy n Ki u c aệ ề ủ

- T s , miêu t , bi u c mự ự ả ể ả - TK 18- 19 - Bóc tr n b n ch t x u xa, đê ti n c aầ ả ấ ấ ệ ủ Mã Giám Sinh, qua đó lên án nh ng thữ ế

Ngh thu t t th c, kh c ho tínhệ ậ ả ự ắ ạ cách nhân v t b ng vi c miêu tậ ằ ệ ả

Nguy n Duễ l c tàn b o chà đ p lên s c tài và nhânự ạ ẹ ắ ph m c a ng i ph n .ẩ ủ ườ ụ ữ- Hoàn c nh đáng th ng t i nghi p c aả ượ ộ ệ ủ Thuý Ki uề

ngo i hình, c ch và ngôn ng đ iạ ử ỉ ữ ố tho i.ạ

Ki u l u Ng ng Bích- Tríchề ở ầ ư Truy n Ki u c a Nguy n Duệ ề ủ ễ

- T s , bi u c m, miêu tự ự ể ả ả (n i b t là bi u c m)ổ ậ ể ả

- TK 18- 19 C nh ng cô đ n, bu n t i và t m lòngả ộ ơ ồ ủ ấ thu chung, hi u th o c a Thuý Ki u.ỷ ế ả ủ ề

Ngh thu t t c nh ng tình, miêu tệ ậ ả ả ụ ả n i tâm, s d ng ngôn ng đ c tho i,ộ ử ụ ữ ộ ạ đi p t , đi p c u trúc…ệ ừ ệ ấ

L c Vân Tiên C u Ki uụ ứ ề Nguy t Nga- Trích truy n L cệ ệ ụ Vân Tiên c a Nguy n Đìnhủ ễ Chi uể

- Truy n th Nôm.ệ ơ- T s , miêu t , bi uự ự ả ể c mả

- TK 18- 19 Kh c ho nh ng ph m ch t đ p đ c aắ ạ ữ ẩ ấ ẹ ẽ ủ hai nhân v t: L c Vân Tiên tài ba dũngậ ụ c m, tr ng nghĩa khinh tài; Ki u Nguy tả ọ ề ệ Nga hi n h u, n t na, ân tình.ề ậ ế

Ngôn ng gi n d m c m c mang màuữ ả ị ộ ạ s c Nam B ; xây d ng nhân v t quaắ ộ ự ậ hành đ ng, c ch l i nói.ộ ử ỉ ờ

L c Vân Tiên g p n n- Tríchụ ặ ạ Truy n L c Vân Tiên c aệ ụ ủ Nguy n Đình Chi u ễ ể

- Truy n th Nôm.ệ ơ- T s , miêu t , bi uự ự ả ể c mả

- TK 18- 19 S đ i l p gi a cái thi n và cái ác, gi aự ố ậ ữ ệ ữ nhân cách cao c và nh ng toan tính th pả ữ ấ hèn, đ ng th i th hi n thái đ quí tr ngồ ờ ể ệ ộ ọ và ni m tin c a tác giề ủ ả

Ngôn ng giàu c m xúc, khoáng đ t,ữ ả ạ bình d , dân dã; ngh thu t k chuy nị ệ ậ ể ệ theo mô típ dân gian, miêu t nhân v tả ậ qua hành đ ng, l i nói; c m h ng thiênộ ờ ả ứ nhiên tr tình, d t dào…ữ ạ

Làng- Kim Lân - Truy n ng nệ ắ- T s , miêu t , bi uự ự ả ể c mả

- Năm 1948. Th i kì đ u c a cu cờ ầ ủ ộ kháng chi n ch ng th c dân Pháp vàế ố ự đăng l n đ u trên t p chí Văn nghầ ầ ạ ệ năm 1948.- Hoàn c nh đó giúp ta hi u đ c cu cả ể ượ ộ s ng và tinh th n kháng chi n, đ c bi tố ầ ế ặ ệ là nét chuy n bi n m i trong tình c mể ế ớ ả c a ng i nông dân đó là tình yêu làngủ ườ g n bó, th ng nh t v i tình yêu đ tắ ố ấ ớ ấ n c.ướ

Qua tâm tr ng đau xót, t i h c a ông Haiạ ủ ổ ủ n i t n c khi nghe tin đ n làng mìnhở ơ ả ư ồ

theo gi c, truy n th hi n tình yêu làngặ ệ ể ệ quê sâu s c th ng nh t v i lòng yêu n cắ ố ấ ớ ướ và tinh th n kháng chi n c a ng i nôngầ ế ủ ườ dân.

Xây d ng c t truy n tâm lí, tình hu ngự ố ệ ố truy n đ c s c; miêu t tâm lí nhân v tệ ặ ắ ả ậ sâu s c, tinh t ; ngôn ng nhân v t sinhắ ế ữ ậ đ ng, giàu tính kh u ng , th hi n cáộ ẩ ữ ể ệ tính c a nhân v t; cách tr n thu t linhủ ậ ầ ậ ho t, t nhiên.ạ ự

L ng l Sa Pa- Nguy n Thànhặ ẽ ễ Long

- Truy n ng nệ ắ- T s , miêu t , bi uự ự ả ể c m, ngh lu n.ả ị ậ

- Đ c vi t vào mùa hè năm 1970, làượ ế k t qu c a chuy n th c t Lào Caiế ả ủ ế ự ế ở c a tác gi , khi mi n B c ti n lên xâyủ ả ề ắ ế d ng CNXH, xây d ng cu c s ng m i.ự ự ộ ố ớ Rút t t p “Gi a trong xanh” (1972).ừ ậ ữ- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi uả ể đ c cu c s ng, v đ p c a nh ng conựợ ộ ố ẻ ẹ ủ ữ ng i lao đ ng th m l ng, có cáchườ ộ ầ ặ s ng đ p, c ng hi n s c mình cho đ tố ẹ ố ế ứ ấ n c.ướ

Cu c g p g tình c c a ông ho sĩ, cô kĩộ ặ ỡ ờ ủ ạ s m i ra tr ng v i ng i thanh niên làmư ớ ườ ớ ườ vi c m t mình t i tr m khí t ng trên núiệ ộ ạ ạ ượ cao Sa Pa. Qua đó, truy n ca ng i nh ngệ ợ ữ ng i lao đ ng th m l ng, có cách s ngườ ộ ầ ặ ố đ p, c ng hi n s c mình cho đ t n c.ẹ ố ế ứ ấ ướ

Truy n xây d ng tình hu ng h p lí,ệ ự ố ợ cách k chuy n h p lí, t nhiên; miêuể ệ ợ ự t nhân v t t nhi u đi m nhìn; ngônả ậ ừ ề ể ng chân th c giàu ch t th và ch tữ ự ấ ơ ấ ho ; có s k t h p gi a t s , tr tìnhạ ự ế ợ ữ ự ự ữ v i bình lu n.ớ ậ

Chi c l c ngà- Nguy nế ượ ễ Quang Sáng

- Truy n ng n.ệ ắ- T s , miêu t , bi u c m,ự ự ả ể ả ngh lu n.ị ậ

- Đ c vi t năm 1966, khi tác gi đangượ ế ả ho t đ ng chi n tr ng Nam B , tácạ ộ ở ế ườ ộ ph m đ c đ a vào t p truy n cùngẩ ượ ư ậ ệ tên.- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi uả ể đ c cu c s ng chi n đ u và đ i s ngượ ộ ố ế ấ ờ ố

Câu chuy n éo le và c m đ ng v hai chaệ ả ộ ề con: ông Sáu và bé Thu trong l n ông vầ ề thăm nhà và khu căn c . Qua đó truy nở ứ ệ ca ng i tình cha con th m thi t trong hoànợ ắ ế c nh chi n tranh.ả ế

Ngh thu t miêu t tâm lí, tính cáchệ ậ ả nhân v t, đ c bi t là nhân v t tr em;ậ ặ ệ ậ ẻ xây d ng tình hu ng truy n b t ng màự ố ệ ấ ờ t nhiên.ự

tình c m c a ng i lính, c a nh ng giaả ủ ườ ủ ữ đình Nam B - tình cha con sâu n ng vàộ ặ cao đ p trong c nh ng éo le c a chi nẹ ả ộ ủ ế tranh.

Nh ng ngôi sao xa xôi- Lêữ Minh Khuê

- Truy n ng n.ệ ắ- T s , miêu t , bi u c m.ự ự ả ể ả

- Vi t năm 1971, khi cu c kháng chi nế ộ ế ch ng Mĩ c a dân t c đang di n ra ácố ủ ộ ễ li t. In trong t p truy n ng n c a Lêệ ậ ệ ắ ủ Minh Khuê, NXB Kim Đ ng, Hà N iồ ộ 2001.- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi uả ể h n v cu c s ng chi n đ u và v đ pơ ề ộ ố ế ấ ẻ ẹ tâm h n c a nh ng n thanh niên xungồ ủ ữ ữ phong trên tuy n đ ng Tr ng S nế ườ ườ ơ trong nh ng năm ch ng Mĩ.ữ ố

Cu c s ng chi n đ u c a 3 cô gái TNXPộ ố ế ấ ủ trên m t cao đi m tuy n đ ng Tr ngộ ể ở ế ườ ườ S n trong nh ng năm chi n tranh ch ngơ ữ ế ố Mĩ c u n c. Truy n làm n i b t tâm h nứ ướ ệ ổ ậ ồ trong sáng, giàu m m ng, tinh th n dũngơ ộ ầ c m, cu c s ng chi n đ u đ y gian kh ,ả ộ ố ế ấ ầ ổ hi sinh nh ng r t h n nhiên l c quan c aư ấ ồ ạ ủ h .ọ

S d ng vai k là nhân v t chính; cáchử ụ ể ậ k chuy n t nhiên, ngôn ng sinhể ệ ự ữ đ ng tr trung; ngh thu t miêu t tâmộ ẻ ệ ậ ả lí nhân v t s c tinh t , s c s o.ậ ắ ế ắ ả

B n quê- Nguy n Minh Châuế ễ - Truy n ng n.ệ ắ- T s , miêu t , bi u c m.ự ự ả ể ả

- In trong t p “B n quê” c a Nguy nậ ế ủ ễ Minh Châu năm 1985

Qua c m xúc và suy ng m c a nhân v tả ẫ ủ ậ Nhĩ vào lúc cu i đ i trên gi ng b nhố ờ ườ ệ truy n th c t nh m i ng i s trânệ ứ ỉ ở ọ ườ ự tr ng nh ng giá tr và v đ p bình d ,ọ ữ ị ẻ ẹ ị g ngũi c a cu c s ng c a quê h ng.ầ ủ ộ ố ủ ươ

- T o tình hu ng ngh ch lí; tr n thu tạ ố ị ầ ậ qua dòng n i tâm nhân v t; miêu t tâmộ ậ ả lí tinh t ; hình nh giàu tính bi uế ả ể t ng; ngôn ng và gi ng đi u giàuượ ữ ọ ệ ch t suy t .ấ ư

B NG H TH NG HOÁ CÁC TÁC GI VĂN H C (NV 9)Ả Ệ Ố Ả Ọ

Tác giả Ti u sể ử Đặc đi m, phong cách sáng tác.ể Tác ph m chínhẩNguy n Dễ ữ S ng th k 16, th i kì ch đố ở ế ỉ ờ ế ộ

phong ki n đang t đ nh cao c aế ừ ỉ ủ s th nh v ng cu i TK 15, b tự ị ượ ố ắ đ u lâm vào tình tr ng lo n l cầ ạ ạ ạ suy y u. Thi đ u c nhân, ra làmế ậ ử quan m t năm r i lui v s ng nộ ồ ề ố ẩ d t quê nhà nuôi m già, đóngậ ở ẹ c a vi t sách.ử ế

- Là nhà văn l i l c, là h c trò xu t s c c a Nguy n B nh Khiêm.ỗ ạ ọ ấ ắ ủ ễ ỉ - Là ng i m đ u cho dòng văn xuôi Vi t Nam, v i bút l c già d n,ườ ở ầ ệ ớ ự ặ thông minh và tài hoa.

Truy n kì m n l c: vi t b ngề ạ ụ ế ằ ch Hán; ghi chép t n m nữ ả ạ nh ng truy n kì l đ c l uữ ệ ạ ượ ư truy n.ề

Ph m Đìnhạ Hổ

- Sinh 1768, m t 1839; tên ch làấ ữ Tùng Niên ho c Bình Tr c, hi uặ ự ệ Đông Dã Ti u. Quê Đan Loan-ề Đ ng An- H i D ng (nay làườ ả ươ

Là m t nho sĩ s ng trong th i ch đ phong ki n đã kh ng ho ngộ ố ờ ế ộ ế ủ ả tr m tr ng nên có t t ng mu n n c và sáng tác nh ng tác ph mầ ọ ư ưở ố ẩ ư ữ ẩ văn ch ng, kh o c u v nhi u lĩnh v c: văn h c, tri t h c, l ch s ,ươ ả ứ ề ề ự ọ ế ọ ị ử đ a lí…ị

-Vũ trung tuỳ bút (Tuỳ bút vi tế trong nh ng ngày m a)- Tácữ ư ph m ch Hán, đ c vi t đ uẩ ữ ượ ế ầ th k 19.ế ỉ

Nhân Quy n- Bình Giang- H iề ả D ng); Sinh ra trong m t gia đìnhươ ộ khoa b ng, cha t ng đ c nhân,ả ừ ỗ ử làm quan d i tri u Lê.ướ ề

- Tang th ng ng u l c.ươ ẫ ụ

Ngô gia văn phái

M t nhóm các tác gi thu c dòngộ ả ộ h Ngô Thì làng T Thanh Oai,ọ ở ả huy n Thanh Oai t nh Hà Tây.ệ ỉ Trong đó có hai tác gi chính làả Ngô Thì Chí (1758- 1788) làm quan d i th i Lê Chiêu Th ng và Ngôướ ờ ố Thì Du (1772- 1840) làm quan d i th i Nguy n.ướ ờ ễ

Là dòng h n i ti ng v khoa b ng và làm quan.ọ ổ ế ề ả Hoàng Lê nh t th ng chí (tácấ ố ph m vi t b ng ch Hán ghiẩ ế ằ ữ chép v s th ng nh t c aề ự ố ấ ủ v ng tri u nhà Lê vào th iươ ề ờ đi m Tây S n di t Tr nh tr l iể ơ ệ ị ả ạ B c Hà cho vua Lê)ắ

Nguy n Duễ - Tên ch là T Nh , hi u làữ ố ư ệ Thanh Hiên (1765- 1820), quê xãở Tiên Đi n, huy n Nghi Xuân, t nhề ệ ỉ Hà Tĩnh.- Ông sinh ra trong m t gia đìnhộ quí t c có nhi u đ i làm quan vàộ ề ờ có truy n th ng văn h c, cha ôngề ố ọ là Nguy n Nghi m làm đ n ch cễ ễ ế ứ t t ng. B n thân ông cũng thiể ướ ả đ u tam tr ng và làm quan d iậ ườ ướ tri u Lê và Nguy n. Có cu c đ iề ễ ộ ờ t ng tr i, t ng ch y vào Nam theoừ ả ừ ạ Nguy n ánh, b b t giam r i đ cễ ị ắ ồ ượ th . Khi làm quan d i tri uả ướ ề Nguy n đ c c làm chánh s điễ ượ ử ứ Trung Qu c 2 l n, nh ng l n thố ầ ư ầ ứ 2 ch a k p đi thì b b nh m t t iư ị ị ệ ấ ạ Hu .ế

Là ng i có ki n th c sâu r ng, am hi u văn hoá dân t c và vănườ ế ứ ộ ể ộ ch ng Trung Qu c. Cu c đ i t ng tr i, đi nhi u, ti p xúc nhi u đãươ ố ộ ờ ừ ả ề ế ề t o cho Nguy n Du m t v n s ng phong phú và ni m c m thông sâuạ ễ ộ ố ố ề ả s c v i nh ng đau kh c a nhân dân. Nguy n Du là m t thiên tài vănắ ớ ữ ổ ủ ễ ộ h c, là đ i thi hào dân t c, là danh nhân văn hoá th gi i và là m tọ ạ ộ ế ớ ộ nhà nhân đ o ch nghĩa l n.ạ ủ ớ

- Tác ph m ch Hán: Thanhẩ ữ Hiên thi t p, B c hành t p l c,ậ ắ ạ ụ Nam trung t p ngâm.ạ- Tác ph m ch Nôm: Truy nẩ ữ ệ Ki u, Văn chiêu h n, Văn tề ồ ế s ng hai cô gái Tr ng L u…..ố ườ ư

Nguy n Đìnhễ Chi uể

Sinh 1822 m t 1888, quê cha ấ ở Phong Đi n- Th a Thiên Hu , quêề ừ ế m làng Tân Khánh, ph Tânẹ ở ủ Bình, t nh Gia Đ nh (nay là TP Hỉ ị ồ Chí Minh). Xu t thân t m t giaấ ừ ộ

- Là t m g ng sáng ng i v lòng yêu n c và tinh th n b t khu tấ ươ ờ ề ướ ầ ấ ấ ch ng gi c ngo i xâm. Ông là nhà th l n c a dân t c, nhà th yêuố ặ ạ ơ ớ ủ ộ ơ n c.ướ- Th văn c a ông mang phong cách c a ng i dân Nam B , là vũơ ủ ủ ườ ộ khí chi n đ u s c bén.ế ấ ắ

D ng T - Hà M u, Truy nươ ừ ậ ệ L c Vân Tiên, Văn t nghĩa sĩụ ế C n Giu c, Văn t Tr ngầ ộ ế ươ Đ nh…ị

đình quan l i nh , cu c đ i ôngạ ỏ ộ ờ g p nhi u b t h nh, kh đauặ ề ấ ạ ổ nh ng v i ý chí và ngh l c m như ớ ị ự ạ m , s ng v n lên s ph n, có íchẽ ố ươ ố ậ cho đ i.ờ

Chính H uữ Tên th t là Tr n Đình Đ c (1926-ậ ầ ắ 2007) quê Can L c- Hà tĩnh.ở ộ Năm 1946 ông gia nh p trung đoànậ th đô.ủ

- Là nhà th quân đ i, tham gia c hai cu c kháng chi n ch ng Phápơ ộ ả ộ ế ố và ch ng Mĩ. Ông đ c nhà n c trao t ng Gi i th ng H Chíố ượ ướ ặ ả ưở ồ Minh v văn h c ngh thu t (2000)ề ọ ệ ậ- Th ông th ng vi t v ng i lính và chi n tranh, v i c m xúcơ ườ ế ề ườ ế ớ ả d n nén, ngôn ng và hình nh ch n l c, hàm súc. ồ ữ ả ọ ọ

T p th : Đ u súng trăng treoậ ơ ầ (1966)

Ph m Ti nạ ế Du tậ

- Sinh năm 1941 m t 2007, quê ấ ở Thanh Ba- Phú Th .ọ

- Thu c th h nhà th tr ng thành trong kháng chi n ch ng Mĩ.ộ ế ệ ơ ưở ế ố- Th ông th ng th ng t p trung th hi n hình nh th h trơ ườ ườ ậ ể ệ ả ế ệ ẻ trong cu c kháng chi n ch ng Mĩ v i gi ng đi u sôi n i, tr trungộ ế ố ớ ọ ệ ổ ẻ h n nhiên, tinh ngh ch mà sâu s c.ồ ị ắ

V ng trăng qu ng l a (1970),ầ ầ ử Th m t ch ng đ ng (1971) ơ ộ ặ ườ ở hai đ u núi (19981) Tuy n t pầ ể ậ Ph m Ti n Du t (2007)...ạ ế ậ

Huy C nậ Tên th t là Cù Huy C n (1919-ậ ậ 2005), quê làng Ân Phú- Vũở Quang- Hà Tĩnh.

- Là m t trong nh ng cây bút n i ti ng trong phong trào Th m i,ộ ữ ổ ế ơ ớ đ ng th i là m t trong nh ng nhà th tiêu bi u c a n n th Hi n đ iồ ờ ộ ữ ơ ể ủ ề ơ ệ ạ Vi t Nam. Huy C n đ c t ng Gi i th ng H Chí Minh v VHNTệ ậ ượ ặ ả ưở ồ ề (1996)- C m h ng chính trong trong sáng tác c a ông là c m h ng v thiênả ứ ủ ả ứ ề nhiên, vũ tr và c m h ng v con ng i lao đ ng.ụ ả ứ ề ườ ộ

L a thiêng (1940), Vũ tr caử ụ (1942), Tr i m i ngày l i sángờ ỗ ạ (1958), Đ t n hoa (1960)…ấ ở

B ng Vi tằ ệ Tên khai sinh là Nguy n Vi tễ ệ B ng sinh 1941, quê Th chằ ở ạ Th t- Hà Tây.ấ

- Thu c th h nhà th tr ng thành trong th i kì kháng chi n ch ngộ ế ệ ơ ưở ờ ế ố Mĩ. T ng là Ch t ch H i liên hi p VHNT Hà N i.ừ ủ ị ộ ệ ộ- Th c a B ng Vi t th ng khai thác nh ng k ni m và g i c mơ ủ ằ ệ ườ ữ ỉ ệ ợ ướ ơ c a tu i tr v i gi ng th tr m l ng, m t mà, trong tr o, ttràn đ yủ ổ ẻ ớ ọ ơ ầ ắ ượ ẻ ầ c m xúc.ả

T p th : H ng cây- B p l aậ ơ ươ ế ử (B ng Vi t - L u Quang Vũ)ằ ệ ưNh ng g ng m t, nh ngữ ươ ặ ữ kho ng tr i (1973). Kho ngả ờ ả cách gi a l i (1983), Cát sángữ ờ (1986), B p l a- Kho ng tr iế ử ả ờ (1988)

Nguy n Khoaễ Đi mề

Sinh năm 1943, quê xã Phongở Hoà- Phong Đi n t nh Th a Thiên-ề ỉ ừ Hu .ế

- Là nhà th tr ng thành trong cu c kháng chi n ch ng Mĩ, t ng làơ ưở ộ ế ố ừ T ng th kí H i nhà văn Vi t Nam, t năm 2000 ông gi c ng vổ ư ộ ệ ừ ữ ươ ị U viên B Chính Tr , Tr ng ban t t ng văn hoá Trung ng.ỷ ộ ị ưở ư ưở ươ- Th ông giàu ch t suy t , d n nén c m xúc, th hi n tâm t c aơ ấ ư ồ ả ể ệ ư ủ ng i trí th c tham gia vào cu c chi n đ u c a nhân dân.ườ ứ ộ ế ấ ủ

Tr ng ca M t đ ng khátườ ặ ườ v ng, Đ t n c….ọ ấ ướ

Nguy n Duyễ Tên khai sinh là Nguy n Duyễ Nhu sinh năm 1948, quê Qu ngệ ở ả Xá nay là ph ng Đông V , thànhườ ệ

- Là nhà th quân đ i, tr ng thành trong kháng chi n ch ng Mĩ c uơ ộ ưở ế ố ứ n c. Đ c trao gi i Nh t cu c thi th Báo Văn ngh năm 1972-ướ ượ ả ấ ộ ơ ệ 1973.

Các t p th Cát tr ng, ánhậ ơ ắ trăng…

ph Thanh Hoá.ố - Th ông th ng giàu ch t tri t lí, thiên v chi u sâu n i tâm v iơ ườ ấ ế ề ề ộ ớ nh ng trăn tr day d t suy t .ữ ở ứ ư

Kim Lân Tên khai sinh là Nguy n Văn Tàiễ (1920- 2007), quê T S n, t nhở ừ ơ ỉ B c Ninh.. ắ

- Là nhà văn có s tr ng vi t truy n ng n, là ng i am hi u và g nở ườ ế ệ ắ ườ ể ắ bó v i nông thôn và ng i nông dân.ớ ườ- Đ tài chính trong sáng tác c a Kim Lân là sinh ho t làng quê vàề ủ ạ c nh ng c a ng i nông dân sau lu tre làng.ả ộ ủ ườ ỹ

Con chó x u xí, Nên v nênấ ợ ch ng, V nh t…ồ ợ ặ

Nguy nễ Thành Long

Sinh 1925 m t 1991, quê Duyấ ở Xuyên, t nh Qu ng Nam.ỉ ả

- Là cây bút chuyên vi t truy n ng n và kí t th i kháng chi n ch ngế ệ ắ ừ ờ ế ố th c dân Pháp.ự- Truy n c a ông th ng giàu ch t th trong tr o, nh nhàng, thệ ủ ườ ấ ơ ẻ ẹ ể hi n kh năng c m nh n đ i s ng phong phú.ệ ả ả ậ ờ ố

- Kí: Bát c m c H (1952, Gióơ ụ ồ b c gió n m (1956)…ấ ồ- Truy n: Chuy n nhà chuy nệ ệ ệ x ng (1962) Trong gió bãoưở (1963) Ti ng g i (1966), Gi aế ọ ữ trong xanh (1972)…

Nguy nễ Quang Sáng

Sinh năm 1932, quê huy n Chở ệ ợ M i, t nh An Giang.ớ ỉ

- Là m t nhà văn Nam B , am hi u và g n bó v i m nh đ t Namộ ộ ể ắ ớ ả ấ B .ộ- Sáng tác c a ông ch y u t p trung vi t v cu c s ng và con ng iủ ủ ế ậ ế ề ộ ố ườ Nam B trong chi n tranh và sau hoà bình.ộ ế

Đất l a, Cánh đ ng hoang, Mùaử ồ gió ch ng, Chi c l c ngà…ướ ế ượ

Ch Lan Viênế Tên khai sinh là Phan Ng c Hoanọ (1920- 1989), quê Cam L -ở ộ Qu ng Tr nh ng l n lên Bìnhả ị ư ớ ở Đ nh.ị

- Ông là nhà th xu t s c c a n n th ca hi n đ i Vi t nam. đ cơ ấ ắ ủ ề ơ ệ ạ ệ ượ nhà n c truy t ng Gi i th ng H Chí Minh v VHNT (1996)ướ ặ ả ưở ồ ề- Th ông giàu ch t tri t lí ch a đ ng nhi u suy t ng đ m tính tríơ ấ ế ứ ự ề ưở ậ tu và hi n đ i.ệ ệ ạ

Hoa ngày th ng,chim báo bão;ườ Điêu tàn; Di c o….ả

Thanh H iả Tên khai sinh là Ph m Bá Ngoãnạ (1930- 1980), quê Phong Đi n,ở ề t nh Th a thiên - Huỉ ừ ế

- Là nhà th cách m ng tham gia hai cu c kháng chi n ch ng Pháp vàơ ạ ộ ế ố ch ng Mĩ, là m t trong nh ng cây bút có công xây d ng n n văn h cố ộ ữ ự ề ọ cách m ng mi n nam t nh ng ngày đ u.ạ ề ừ ữ ầ- Th Thanh H i th ng ca ng i tình yêu quê h ng đ t n c, caơ ả ườ ợ ươ ấ ướ ng i s hy sinh c a nhân dân mi n Nam và kh ng đ nh ni m tin vàoợ ự ủ ề ẳ ị ề chi n th ng c a cách m ng.ế ắ ủ ạ

Nh ng đ ng chí trung kiênữ ồ (1962), Hu mùa xuân, D uế ấ võng Tr ng S n (1977), Mùaườ ơ xuân đ t này (1982)ấ

Vi nễ Ph ngươ

Tên khai sinh là Phan Thanh Vi nễ (1928- 2005) quê Ch M i- Anở ợ ớ Giang.

- Là m t trong nh ng cây bút có m t s m nh t c a l c l ng vănộ ữ ặ ớ ấ ủ ự ượ ngh gi i phóng Mi n Nam th i kì ch ng Mĩ. ệ ả ề ờ ố- Th Vi n Ph ng th ng nh nhàng, giàu ch t tr tình sâu l ng.ơ ễ ươ ườ ẹ ấ ữ ắ

Nh mây mùa xuân (1978) Mătư sáng h c trò, Nh l i di chúc...ọ ớ ờ

H u Th nhữ ỉ Tên khai sinh là Nguy n H uễ ữ Th nh sinh năm 1942 quê Tamỉ ở D ng - Vĩnh Phúc.ươ

- Là nhà th - chi n sĩ vi t hay, vi t nhi u v con ng i, cu c s ngơ ế ế ế ề ề ườ ộ ố nông thôn, v mùa thu.ề- Th ông m áp tình ng i và giàu s c g i c m. Nhi u v n th thuơ ấ ườ ứ ợ ả ề ầ ơ c a H u Th nh mang c m xúc bâng khuâng v n v ng tr c đ tủ ữ ỉ ả ấ ươ ướ ấ tr i trong tr o đang bi n chuy n nh nhàng.ờ ẻ ế ể ẹ

T p th T chi n hào đ n thànhậ ơ ừ ế ế ph …ố

Y Ph ngươ Tên khai sinh là H u Vĩnh S cứ ướ - Là nhà th ng i dân t c Tày. Ông có nhi u bài vi t v quê h ngơ ườ ộ ề ế ề ươ Ng i hoa núi(k ch b n sânườ ị ả

sinh năm 1948, quê huy n Trùngở ệ Khánh, t nh Cao B ng.ỉ ằ

mình, dân t c mình. ộ-Th ông h n nhiên mà trong sáng, chân th t mà m nh m . Cách tơ ồ ậ ạ ẽ ư duy trong th ông đ c đáo, giàu hình nh, th hi n phong cách c aơ ộ ả ể ệ ủ ng i mi n núi.ườ ề

kh u, 1982), Ti ng hát thángấ ế Giêng(th , 1986), L a h ng m tơ ử ồ ộ góc(th , 1987),Nói v i con...ơ ớ

Lê Minh Khuê Sinh năm 1949, quê Tĩnh Gia -ở Thanh Hoá.

- Bà thu c th h nh ng nhà văn b t đ u sáng tác trong th i kì khángộ ế ệ ữ ắ ầ ờ chi n ch ng Mĩ. Đ t gi i th ng VH qu c t mang tên văn hào Hànế ố ạ ả ưở ố ế Qu c Byeong Ju Lee(2008)ố- Là nhà văn có s tr ng vi t truy n ng n v i ngòi bút miêu t tâmở ườ ế ệ ắ ớ ả lí tinh t s c s o, đ c bi t là tâm lí nhân v t ph n .ế ắ ả ặ ệ ậ ụ ữ

Nh ng ngôi sao xa xôi, Nh ngữ ữ ngôi sao, trái đ t, dòngấ sông(tuy n t p truy n ng n)...ể ậ ệ ắ

Nguy n Minhễ Châu

Sinh năm 1930- m t năm 1989, quêấ huy n Quỳnh L u, t nh Nghở ệ ư ỉ ệ

An.

- Ông là cây bút xu t s c c a văn h c hi n đ i, là hi n t ng n iấ ắ ủ ọ ệ ạ ệ ượ ổ b t c a văn h c Vi t Nam th i kì đ i m i, ông đ c Nhà n c truyậ ủ ọ ệ ờ ổ ớ ượ ướ t ng Gi i th ng H Chí Minh v VHNT (2000)ặ ả ưở ồ ề- Truy n c a ông th ng mang ý nghĩa tri t lí mang đ m tính nhânệ ủ ườ ế ậ sinh.

Dâu chân ng i lính, C lau,ườ ỏ M nh trăng cu i r ng…ả ố ừ

H TH NG HOÁ KI N TH C V TRUY N HI N Đ I VI T NAM (TÓM T T, TÌNH HU NG TRUY N, NGÔI K ) - (NV9)Ệ Ố Ế Ứ Ề Ệ Ệ Ạ Ệ Ắ Ố Ệ ỂTruy nệ Tóm t tắ Tình hu ngố Tác d ngụ Ngôi kể Tác d ngụ

Làng (Kim lân) - Trong kháng chi n, ông Hai- ng i làng Ch D u, bu c ph iế ườ ợ ầ ộ ả r i làng. n i t n c , ông luôn nh và t hào v làng mình,ờ ở ơ ả ư ớ ự ề ông vui v i nh ng tin kháng chi n qua các b n thông tin. Ôngớ ữ ế ả l y làm vui s ng và hãnh di n v tinh th n anh dũng khángấ ướ ệ ề ầ chi n c a dân làng...ế ủ- G p nh ng ng i d i xuôi lên, qua trò chuy n nghe tin làngặ ữ ườ ướ ệ mình theo Vi t gian, ông Hai s ng s v a x u h v a căm. ệ ữ ờ ừ ấ ổ ừ- Ch khi tin này đ c c i chính, ông m i tr l i vui v , ph nỉ ượ ả ớ ở ạ ẻ ấ ch n và càng t hào v làng c a mình.ấ ự ề ủ

Tin x u v làngấ ề ch D u theo gi cợ ầ ặ đã làm ông Hai d n v t, kh sằ ặ ổ ở đ n khi s th tế ự ậ đ c sáng t .ựơ ỏ

Tình yêu làng và tình yêu n c đ cướ ượ bi u hi n rõể ệ nét và sâu s c.ắ

Ngôi th 3,ứ theo cái nhìn và gi ng đi uọ ệ c a nhânủ v t ông Haiậ

Không gian truy nệ đ c m r ng h n, tínhượ ở ộ ơ khách quan c a hi nủ ệ th c d ng nh đ cự ườ ư ượ tăng c ng h n; ng iườ ơ ườ k d dàng linh ho tể ễ ạ đi u khi n m ch k .ề ể ạ ể

L ng l Sa Paặ ẽ (Nguy n Thànhễ Long)

- Truy n k v m t chuy n đi th c t Lào Cai c a ng iệ ể ề ộ ế ự ế ở ủ ườ ho sĩ và cu c s ng, công vi c c a ng i thanh niên tr trênạ ộ ố ệ ủ ườ ẻ đ nh Yên S n. Qua trò chuy n, ng i ho sĩ và cô gái bi t anhỉ ơ ệ ườ ạ ế thanh niên là “ng i cô đ c nh t th gian”, anh làm công tácườ ộ ấ ế khí t ng kiêm v t lí đ a c u.ượ ậ ị ầ- V i tình yêu cu c s ng, lòng say mê công vi c anh thanh niênớ ộ ố ệ đã t o cho mình m t cu c s ng đ p và không cô đ n...ạ ộ ộ ố ẹ ơ- Cu c g p g và trò chuy n vui v c a bác lái xe, ng i hoộ ặ ỡ ệ ẻ ủ ườ ạ

Cu c g p g b tộ ặ ỡ ấ ng gi a ba ng iờ ữ ườ trên đ nh Yên S nỉ ơ 2600m.

Ph m chât c aẩ ủ các nhân v tậ đ c b c l rõượ ộ ộ nét đ c bi t làặ ệ nhân v t anhậ thanh niên

Ngôi th 3,ứ đ t vàoặ nhân v tậ ông ho sĩ.ạ

Đi m nhìn tr n thu tể ầ ậ đ t vào nhân v t ôngặ ậ ho sĩ, có đo n là cô kĩạ ạ s , làm cho câu chuy nư ệ v a có tính chân th c,ừ ự khách quan, v a t oừ ạ đi u ki n thu n l i làmề ệ ậ ợ n i b t ch t tr tình.ổ ậ ấ ữ

sĩ, cô kĩ s tr và anh thanh niên v cu c s ng, công vi c...Anhư ẻ ề ộ ố ệ thanh niên bi u quà cho bác lái xe, t ng hoa cho cô gái tr cế ặ ướ căn nhà g n gàng, ngăn n p v i bàn gh , t sách, bi u đ ,ọ ắ ớ ế ủ ể ồ th ng kê đã làm cho nh ng ng i khách thích thú và h n ngàyố ữ ườ ẹ s tr l i...ẽ ở ạ- Chia tay nhau, nh ng hình nh v con ng i, cu c s ng c aư ả ề ườ ộ ố ủ anh thanh niên đã đ l i trong h ni m c m ph c và m n yêu...ể ạ ọ ề ả ụ ế

Chi c l c ngàế ượ (Nguy n Quangễ Sáng)

Truy n k v tình c m cha con ông Sáu trong chi n tranhệ ể ề ả ế ch ng Mĩ. Ông Sáu xa nhà đi kháng chi n, mãi cho đ n khi conố ế ế gái (bé Thu) lên 8 tu i ông m i có d p v thăm nhà và thăm conổ ớ ị ề v i t t c lòng mong nh c a mình... ớ ấ ả ớ ủ- Khi g p ông Sáu, bé Thu không ch u nh n ông là cha c aặ ị ậ ủ mình, vì v t s o trên m t đã làm cho ông không gi ng v iế ẹ ặ ố ớ ng i cha trong b c nh mà em đã bi t. Bé Thu đã c x v iườ ứ ả ế ư ử ớ ông Sáu nh m t ng i xa l ...ư ộ ườ ạ- Đ n lúc bé Thu nh n ông Sáu là ng i cha thân yêu c a mìnhế ậ ườ ủ thì cũng là lúc ông ph i chia tay con tr l i chi n khu, tình c mả ở ạ ế ả cha con trogn bé Thu tr i d y m t cách mãnh li t, thi t tha.ỗ ậ ộ ệ ế Tr c lúc chia tay, bé Thu d n ông Sáu làm cho mình m tướ ặ ộ chi c l c b ng ngà voi...ế ượ ằ- Nh l i d n c a con, chi n khu, ông Sáu đã dành tình c mớ ờ ặ ủ ở ế ả th ng yêu c a mìnhh đ làm m t chi c l c ngà t ng con gáiươ ủ ể ộ ế ượ ặ yêu c a mình. Nh ng trong m t tr n càn, ông đã hy sinh. Tr củ ữ ộ ậ ướ lúc nh m m t, ông đã trao cây l c cho m t ng i đ ng đ iắ ắ ượ ộ ườ ồ ộ nh v trao t n tay cho bé Thu...ờ ề ậ

Ông Sáu v thămề v con, con kiêmợ quy t không nh nế ậ ba; đ n lúc nh nế ậ thì đã ph i chiaả tay; đ n lúc hyế sinh ông Sáu v nẫ không đ c g pượ ặ l i bé Thu l n nàoạ ầ

Làm cho câu chuy n tr nênệ ở b t ng , h pấ ờ ấ d n nh ng v nẫ ư ẫ chân th c vìự phù h p v i lôợ ớ gíc cu c s ngộ ố th i chi nờ ế tranh và tính cách các nhân v t. Nguyênậ nhân đ c líượ gi i thú vì (cáiả th o)ẹ

Ngôi thứ nh t; Nhânấ v t ng iậ ườ k chuy nể ệ x ng “tôi”ư (bác Ba)

Câu chuy n tr nênệ ở chân th c h n, g n gũiự ơ ầ h n qua cái nhìn vàơ gi ng đi u c a chínhọ ệ ủ ng i ch ng ki n câuườ ứ ế chuy n.ệ

Nh ng ngôi sao xaữ xôi (Lê Minh Khuê)

- Truy n k v ba cô gái TNXP là Thao, Ph ng Đ nh và Nho;ệ ể ề ươ ị c ba ng i làm thành m t t trinh sát m t đ ng t i m tả ườ ộ ổ ặ ườ ạ ộ tr ng đi m ác li t trên tuy n đ ng Tr ng S n nh ng nămọ ể ệ ế ườ ườ ơ ữ đánh M ...ỹ- Công vi c c a t r t nguy hi m, luôn luôn đ i m t v i cáiệ ủ ổ ấ ể ố ặ ớ ch t nh t là trong m i l n phá bom...ế ấ ỗ ầ- T trinh sát trong m t cái hang, d i chân cao đi m, cách xaổ ở ộ ướ ể đ n v . Cu c s ng n i tr ng đi m, m c dù nguy hi m nh ngơ ị ộ ố ơ ọ ể ặ ể ư h v n vui nh n, h n nhiên yêu đ i v i nh ng giây phút thanhọ ẫ ộ ồ ờ ớ ữ th n, m m ng và đ c bi t là h r t yêu th ng g n bó v iả ơ ộ ặ ệ ọ ấ ươ ắ ớ

M t l n phá bomộ ầ n ch m, Nho bổ ậ ị s c ép, Thao vàứ Ph ng Đ nh r tươ ị ấ lo l ng và chămắ r t t n tình. B tấ ậ ấ ng có m t tr nờ ộ ậ m a đá đ xu ngư ổ ố trên cao đi mể khi n h vui t iế ọ ươ tr l i.ở ạ

Hi n rõ cu cệ ộ s ng sinh ho t,ố ạ chi n đ u hàngế ấ ngày trên cao đi m vô cùngể ác li t, hi mệ ể nguy có th hyể sinh b t c lúcấ ứ nào, nh ng tâmư h n 3 TNXPồ v n thanh th nẫ ả

Ngôi thứ nh t;ấ Ng i kườ ể chuy nệ x ng “tôi”ư

Phù h p v i n i dungợ ớ ộ tác ph m, t o đi u ki nẩ ạ ề ệ thu n l i đ miêu t vàậ ợ ể ả bi u hi n th gi i tâmể ệ ế ớ h n, nh ng c m xúcồ ữ ả suy nghĩ c a nhân v t.ủ ậ

nhau trong tình đ ng đ i...ồ ộ- Trong m t l n đi phá bom, không may Nho b th ng, cô đãộ ầ ị ươ đ c ch Thao, Ph ng Đ nh t n tình chăm sóc v i m t tìnhượ ị ươ ị ậ ớ ộ c m yêu th ng c a nh ng ng i đ ng đ i trong khói l a ácả ươ ủ ữ ườ ồ ộ ử li t c a chi n tranh...ệ ủ ế

vui t i, hươ ọ v n kiênẫ c ng.ườ

B n quê (Nguy nế ễ Minh Châu)

Sau bao năm t ng đ t chân lên nhi u mi n đ t khác nhau, cu iừ ặ ề ề ấ ố cùng Nhĩ b c t ch t vào gi ng b nh, m i sinh ho t đ u ph iị ộ ặ ườ ệ ọ ạ ề ả nh s giúp đ c a ng i khác mà ch y u là v con anh. Vàoờ ự ỡ ủ ườ ủ ế ợ m t bu i sáng đ u thu, Nhĩ nhìn qua c a s , ng m nh ng bôngộ ổ ầ ử ổ ắ ữ hoa b ng lăng, ng m c nh bên kia b sông H ng. Trò chuy nằ ắ ả ờ ồ ệ và quan sát, Nhĩ ch t nh n ra s t n t o, ch u đ ng, hy sinhợ ậ ự ầ ả ị ự đ y tình th ng c a Liên. C nh thiên nhiên quê h ng khi nầ ươ ủ ả ở ươ ế anh b i h i và khao khát đ c đ t chân lên bãi b i bên kiaồ ồ ượ ặ ồ sông, nh ng không th . Nhĩ nh Tu n, con trai th hai c aư ể ờ ấ ứ ủ mình sang bên kia sông h anh, nh ng đ a con trai l i sa vàoộ ư ứ ạ đám ch i phá c th trên hè ph và có th s l chuy n đơ ờ ế ố ể ẽ ỡ ế ờ ngang duy nh t trong ngày .ấ

M t ng i b nhộ ườ ệ n ng, s p ch t,ặ ắ ế không đi đâu đ c,ượ nghĩ l i cu c đ iạ ộ ờ mình và hoàn c nhả hi n t i.ệ ạ

Rút ra nh ngữ tr i nghi m vả ệ ề cu c đ i mình,ộ ờ v qui lu tề ậ cu c s ng.ộ ố Tâm tr ng vàạ tình c m đ iả ố v i quê h ng,ớ ươ gia đình.

Ngôi th 3,ứ đ t vàoặ nhân v tậ Nhĩ.

Không gian truy nệ đ c m r ng h n, tínhượ ở ộ ơ khách quan c a hi nủ ệ th c d ng nh đ cự ườ ư ượ tăng c ng h n.ườ ơ

H TH NG LU N ĐI M, LU N C C A CÁC VĂN B N NG VĂN 9Ệ Ố Ậ Ể Ậ Ứ Ủ Ả ỮTT Tác ph mẩ

(đo nạ trích)

Lu n đi m- lu n c c b nậ ể ậ ứ ơ ả

1 Chuy nệ ng i conườ gái Nam X ngươ (Nguy nễ D )ữ

* Giá tr n i dungị ộ :- Giá tr hi n th c:ị ệ ự+ Tác ph m đ c p t i s ph n bi k ch c a m t ng i ph n d i ch đ phong ki n qua nhân v t Vũ N ng.ẩ ề ậ ớ ố ậ ị ủ ộ ườ ụ ữ ướ ế ộ ế ậ ươ+ Ph n ánh hi n th c v xã h i phong ki n Vi t Nam b t công, vô lí.ả ệ ự ề ộ ế ệ ấ- Giá tr nhân đ o:ị ạ+ Ca ng i, trân tr ng v đ p c a ng i ph n thông qua hình t ng nhân v t Vũ N ng.ợ ọ ẻ ẹ ủ ườ ụ ữ ượ ậ ươ+ Th ng c m cho s ph n đau kh bi k ch c a ng i ph n d i ch đ p/k qua nhân v t Vũ N ng.ươ ả ố ậ ổ ị ủ ườ ụ ữ ướ ế ộ ậ ươ+ Lên ti ng t cáo xã h i phong ki n b t công tàn b o.ế ố ộ ế ấ ạ+ Đ cao nhân nghĩa “ hi n g p lành” qua ph n k t thúc có h u.ề ở ề ặ ầ ế ậ* Nhân v t Vũ N ng:ậ ươ- Vũ N ng là ng i ph n thuỳ m , n t na, l i thêm t dung t t đ p.ươ ườ ụ ữ ị ế ạ ư ố ẹ+ Khi ch ng nhà nàng h t m c gi gìn khuôn phép, gia đình êm m hoà thu n.ồ ở ế ự ữ ấ ậ+ Khi ch ng đi lính nàng nhà nuôi d y con th , chăm sóc m già.ồ ở ạ ơ ẹ

+ Tr c sau v n tr n tình, v n nghĩa, thu chung.ướ ẫ ọ ẹ ỷ- Vũ N ng có s ph n đau kh , oan khu t..ươ ố ậ ổ ấ+ S ng cô đ n trong c nh thi u ph v ng ch ng.ố ơ ả ế ụ ắ ồ+ B ch ng nghi oan, ru ng r y và đánh đu i đi.ị ồ ồ ẫ ổ+ T v n b n sông Hoàng Giang.ự ẫ ở ế

2 Chuy n cũệ trong phủ chúa Tr nhị (Ph m Đìnhạ H )ổ

* Thói ăn ch i xa x , vô đ c a chúa Th nh V ng (Tr nh Sâm) và các quan h u c n trong ph chúa.ơ ỉ ộ ủ ị ươ ị ầ ậ ủ- Chúa cho xây d ng nhi u cung đi n, đình đài các n i đ tho mãn ý thích “đi ch i ng m c nh đ p”, ý thích đó c tri n miên, n iự ề ệ ở ơ ể ả ơ ắ ả ẹ ứ ề ố ti p đ n không cùng, hao ti n t n c a.ế ế ề ố ủ- Nh ng cu c rong ch i c a chúa Th nh V ng di n ra th ng xuyên “tháng 3, 4 l n” huy đ ng r t đông ng i h u h , các n i th n,ữ ộ ơ ủ ị ươ ễ ườ ầ ộ ấ ườ ầ ạ ộ ầ các quan h giá nh c công...bày ra nhi u trò gi i trí l lăng và t n kém.ộ ạ ề ả ố ố- Thú ch i cây c nh: trong ph chúa v i bao nhiêu “trân c m d thú, c m c quái th ch” đi m xuy t bày v ra hình non b trông nhơ ả ủ ớ ầ ị ổ ộ ạ ể ế ẽ ộ ư b n b đ u non...ế ể ầ* Thói tham lam, nhũng nhi u c a quan l i trong ph chúa.ễ ủ ạ ủ- Dùng th đo n “nh gió b măng” ra do d m, c p bóc c a dân.ủ ạ ờ ẻ ạ ẫ ướ ủ- L p m u đêm đ n cho tay chân sai lính l n vào “l y phăng đi, r i bu c cho t i đem gi u v t cung ph ng đ do gi m l y ti n”.ậ ư ế ẻ ấ ồ ộ ộ ấ ậ ụ ể ạ ẫ ấ ề- Ngang ng c “phá nhà, hu t ng” c a dân đ khiêng hòn đá ho c cây c i mà chúng c p đ c.ượ ỷ ườ ủ ể ặ ố ướ ượ

3 Hoàng Lê nh t th ngấ ố chí (Ngô gia văn phái)

* Hình t ng ng i anh hùng áo v i Nguy n Hu - Quang Trung.ượ ườ ả ễ ệ- Nguy n Hu là ng i có lòng yêu n c n ng nàn.ễ ệ ườ ướ ồ + Căm thù và có ý chí quy t tâm di t gi c ế ệ ặ + L i ch d .ờ ỉ ụ- Quang Trung là ng i quy t đoán, trí thông minh sáng su t, có tài m u l c và c m quân.ườ ế ố ư ượ ầ

+ T mình “đ c su t đ i binh” ra B c, tuy n m quân sĩ và m cu c duy t binh l n, đích thân d t ng sĩ, đ nh k ho ch t n côngự ố ấ ạ ắ ể ộ ở ộ ệ ớ ụ ướ ị ế ạ ấ vào đúng d p T t Nguyên Đán.ị ế

+ Có tài phán đoán, tài đi u binh khi n t ng.ề ể ướ+ Chi n thu t linh ho t, xu t qu nh p th n, bi t t p trung vào nh ngế ậ ạ ấ ỷ ậ ầ ế ậ ữ

khâu hi m y u, then ch t.ể ế ố+ Có t m nhìn chi n l c, tr c khi ti n công đánh gi c đã đ nh đ c ngày chi n th ng.ầ ế ượ ướ ế ặ ị ượ ế ắ

-> Nguy n Hu - Quang Trung tiêu bi u cho truy n th ng yêu n c, nhân nghĩa, anh hùng dân t c.ễ ệ ể ề ố ướ ộ* B m t b n xâm l c, b n bán n c và s th t b i c a chúng.ộ ặ ọ ượ ọ ướ ự ấ ạ ủ- B n ch t kiêu căng, t ph nh ng r t hèn nhát c a b n xâm l c, th hi n qua nhân v t Tôn Sĩ Ngh và m t s t ng c a y.ả ấ ự ụ ư ấ ủ ọ ượ ể ệ ậ ị ộ ố ướ ủ- S ph n bi đát c a b n vua quan bán n c h i dân.ố ậ ủ ọ ướ ạ

4 Ch emị Thuý Ki uề (Truy nệ Ki u-ề

* Gi i thi u khái quát nét đ p chung và riêng c a hai ch em Thuý Vân và Thuý Ki u.ớ ệ ẹ ủ ị ề+ V đ p v hình dáng (mai c t cách), v đ p v tâm h n (tuy t tinh th n)-> hoàn mĩ “m i phân v n m i”ẻ ẹ ề ố ẻ ẹ ề ồ ế ầ ườ ẹ ườ+ M i ng i có v đ p riêng.ỗ ườ ẻ ẹ* Nhan s c c aThuý Vân:ắ ủ

Nguy n Du)ễ + V đ p cao sang, quí phái “trang tr ng khác v i”: khuôn m t, nét ngài, ti ng c i, gi ng nói, mái tóc, làn da đ c so sánh v i trăng,ẻ ẹ ọ ờ ặ ế ườ ọ ượ ớ hoa, mây tuy t-> v đ p phúc h u đoan trang.ế ẻ ẹ ậ+ V đ p g n gũi v i thiên nhiên, hoà h p v i thiên nhiên-> s ph n bình l ng suôn s .ẻ ẹ ầ ớ ợ ớ ố ậ ặ ẻ* V đ p c a Thuý Ki u:ẻ ẹ ủ ề+ Đ p s c s o, m n mà (trí tu và tâm h n), đ p nghiêng n c, nghiêng thành.ẹ ắ ả ặ ệ ồ ẹ ướ+ Đ p đ n n i thiên nhiên ph i ghen ghét, đ k -> s ph n đau kh , truân chuyên, sóng gió.ẹ ế ỗ ả ố ị ố ậ ổ+ Thuý Ki u là con ng i đa tài, hoàn thi n, xu t chúng.ề ườ ệ ấ+ Trái tim đa s u, đa c m.ầ ả

5 C nh ngàyả xuân (Truy nệ Ki u-ề Nguy n Du)ễ

* Khung c nh mùa xuân bát ngát, tràn đ y s c s ng.ả ầ ứ ố+ N n xanh ngút m t, đi m vài bông lê tr ng-> màu s c hài hoà, s ng đ ng m i m , tinh khi t.ề ắ ể ằ ắ ố ộ ớ ẻ ế+ Bút pháp c l c đi n: pha màu hài hoà.ướ ệ ổ ể* Không khí l h i đông vui, náo nhi t, nét văn hoá truy n th ng.ễ ộ ệ ề ố- L t o mễ ả ộ- H i đ p thanhộ ạ*C nh thiên nhiên bu i chi u đ p nh ng thoáng bu n có dáng ng i buâng khuâng, b n r n, xao xuy n.ả ổ ề ẹ ư ồ ườ ị ị ế

6 Mã Giám Sinh mua Ki uề (Truy nệ Ki u-ề Nguy n Du)ễ

* Mã Giám Sinh và b n ch t c a y.ả ấ ủ+ a ch ng di n, ch i chu t, m c dù đã ngoài 40: trang ph c, di n m o.Ư ư ệ ả ố ặ ụ ệ ạ+ Thi u văn hoá, thô l , s sàng: nói năng c c l c, hành đ ng, c ch s sàng “ng i tót”.ế ỗ ỗ ộ ố ộ ử ỉ ỗ ồ+ Gian x o, d i trá, đê ti n, b i, táng t n l ng tâm-> tên buôn th t bán ng i.ả ố ệ ỉ ổ ậ ươ ị ườ* C nh ng và tâm tr ng c a Thuý Ki u.ả ộ ạ ủ ề+ Nh c nhã, ê ch : “Ng ng hoa bóng th n trông g ng m t dày”ụ ề ừ ẹ ươ ặ+ Đau đ n, t i h .ớ ủ ổ

7 Ki u l uề ở ầ Ng ng Bíchư (Nguy nễ Du)

* Thiên nhiên hoang v ng, bao la đ n r n ng p; s cô đ n tr tr i, cay đ ng, xót xa c a Thuý ki u.ắ ế ợ ợ ự ơ ơ ọ ắ ủ ề* Tâm tr ng đau bu n, lo l ng s hãi c a Thuý Ki u: ạ ồ ắ ợ ủ ề n i bu n trào dâng, lan to vào thiên nhiên nh t ng đ t sóng.ỗ ồ ả ư ừ ợ+ C a b chi u hôm: b v , l c lõng.ử ể ề ơ ơ ạ+ Thuy n ai th p thoáng xa xa: vô đ nh.ề ấ ị+ Ng n n c m i sa, hoa trôi: t ng lai m m t, không s c s ng.ọ ướ ớ ươ ờ ị ứ ố+ Ti ng sóng: s hãi, d c m v cu c s ng.ế ợ ự ả ề ộ ố+ Bu n trông: đi p t -> n i bu n d ng d c, tri n miên, liên ti p...ồ ệ ừ ỗ ồ ằ ặ ề ế

8 L c Vânụ Tiên c uứ ki uề Nguy tệ Nga (Truy nệ

* Hình nh L c Vân Tiên - ng i anh hùng nghĩa hi pả ụ ườ ệ- Là anh hùng tài năng có t m lòng vì nghĩa vong thân.ấ- Là con ng i chính tr c, hào hi p, tr ng nghĩa khinh tài, t tâm nhân h uườ ự ệ ọ ừ ậ .- Là ng i có lý t ng s ng s ng cao đ p : “ Nh câu ki n nghĩa b t vi, Làm ng i th y cũng phi anh hùng”.ườ ưở ố ố ẹ ớ ế ấ ườ ế ấ* Hình nh Ki u Nguy t Nga:ả ề ệ - Là cô gái khuê các, thuỳ m n t na, có h c th c .ị ế ọ ứ

L c Vânụ Tiên- Nguy nễ Đình Chi u)ể

- Là ng i r t m c đ m th m và tr ng ân tình.ườ ấ ự ằ ắ ọ

9 L c Vânụ Tiên g pặ n nạ (Truy nệ L c Vânụ Tiên- Nguy nễ Đình Chi u)ể

* Nhân v t Ng Ông:ậ ư - Có t m lòng l ng thi n , s ng nhân nghĩa .ấ ươ ệ ố - Có m t cu c s ng trong s ch, ngoài vòng danh l i.ộ ộ ố ạ ợ* Nhân v t Tr nh Hâm:ậ ị - Là ng i có tâm đ a đ c ác, gian ngoan x o quy tườ ị ộ ả ệ . - Là k b t nhân, b t nghĩa.ẻ ấ ấ

10 Đồng chí (Chính H u)ữ

* Hình nh ng i lính th i kì đ u kháng chi n.ả ườ ờ ầ ế- H là nh ng ng i nông dân m c áo lính, ra đi t nh ng mi n quê nghèo khó “n c m n đ ng chua”, “đ t cày lên s i đá”.ọ ữ ườ ặ ừ ữ ề ướ ặ ồ ấ ỏ- Đ t n c có chi n tranh, h s n sàng c m súng lên đ ng, đ l i sau l ng quê h ng, công vi c và tình c m nh th ng c a ng iấ ướ ế ọ ẵ ầ ườ ể ạ ư ươ ệ ả ớ ươ ủ ườ thân .- H là nh ng ng i chi n sĩ cách m ng tr i qua nh ng gian kh , thi u th n c a cu c đ i ng i lính.ọ ữ ườ ế ạ ả ữ ổ ế ố ủ ộ ờ ườ- Đ p nh t h là tình đ ng chí, đ ng đ i sâu s c, thân thi t.ẹ ấ ở ọ ồ ồ ộ ắ ế* Tình đ ng chí c a nh ng ng i lính (ch đ chính)ồ ủ ữ ườ ủ ề - C s hình thành tình đ ng chí c a nh ng ng i lính.ơ ở ồ ủ ữ ườ+ Tình đ ng chí, đ ng đ i b t ngu n sâu xa t s t ng đ ng v c nh ng xu t thân nghèo khó.ồ ồ ộ ắ ồ ừ ự ươ ồ ề ả ộ ấ+ Tình đ ng chí đ c n y sinh t s cùng chung nhi m v , sát cánh bên nhau trong chi n đ u.ồ ượ ả ừ ự ệ ụ ế ấ+ Tình đ ng chí, đ ng đ i n y n và tr thành b n ch t trong s chan hoà, chia s m i gian lao cũng nh ni m vui, đó là m i tình tri kồ ồ ộ ả ở ở ề ặ ự ẻ ọ ư ề ố ỉ c a nh ng ng i b n chí c t.ủ ữ ườ ạ ố - Bi u hi n và s c m nh c a tình đ ng chí.ể ệ ứ ạ ủ ồ

+ Đ ng chí, đó là s c m thông sâu xa nh ng tâm t , n i lòng c a nhau.ồ ự ả ữ ư ỗ ủ+ Đ ng chí là cùng nhau chia s nh ng thi u th n, gian kh c a cu c đ i ng i lính.ồ ẻ ữ ế ố ổ ủ ộ ờ ườ+ Tình c m g n bó sâu n ng “tay n m l y bàn tay” c ch mà nh ngng i lính nh đ c ti p thêm s c m nh v t qua m i gian kh .ả ắ ặ ắ ấ ử ỉ ữ ườ ư ượ ế ứ ạ ượ ọ ổ

+ V đ p c a tình đ ng chí: “Đêm nay r ng hoang s ng mu i....Đ u súng trăng treo”ẻ ẹ ủ ồ ừ ươ ố ầ11 Bài th vơ ề

ti u đ i xeể ộ không kính (Ph m Ti nạ ế Du t)ậ

* Hình nh nh ng chi c xe không kính:ả ữ ế- Hình nh đ c đáo “ Nh ng chi c xe không kính” là m t hình nh th c, bom đ n chi n tranh đã làm cho nh ng chi c xe bi n d ng.ả ộ ữ ế ộ ả ự ạ ế ữ ế ế ạ- Là m t hình t ng th đ c đáo c a th i chi n tranh ch ng Mĩ.ộ ượ ơ ộ ủ ờ ế ố* Hình nh nh ng chi n sĩ lái xe.ả ữ ế- T th hiên ngang, tinh th n dũng c m coi th ng gian kh hi m nguy.ư ế ầ ả ườ ổ ể + Ung dung, hiên ngang.

+ Thái đ b t ch p khó khăn gian kh , hi m nguy.ộ ấ ấ ổ ể- Tâm h n sôi n i, tình đ ng chí, đ ng đ i g n bó thân thi t.ồ ổ ồ ồ ộ ắ ế + Tác phong r t lính, sôi n i, nhanh nh n, tinh ngh ch, l c quan yêu đ i. ấ ổ ẹ ị ạ ờ + G n bó thân thi t nh anh em m t nhà: Chung bát đũa nghĩa là gia đình đ y.ắ ế ư ộ ấ- ý chí quy t tâm chi n đ u vì gi i phóng Mi n Nam, th ng nh t T Qu c.ế ế ấ ả ề ố ấ ổ ố

12 Đoàn thuy n đánhề cá (Huy C n)ậ

* C nh bi n vào đêm và đoàn thuy n ra kh i ( 2 kh đ u ).ả ể ề ơ ổ ầ - B c tranh l ng l y hoành tráng v c nh thiên nhiên trên bi n. ứ ộ ẫ ề ả ể - Đoàn thuy n đánh cá lên đ ng ra kh i cùng c t cao ti ng hát. ề ườ ơ ấ ế* V đ p c a bi n c và c a nh ng ng i lao đ ng ( 4 kh th ti pẻ ẹ ủ ể ả ủ ữ ườ ộ ổ ơ ế ) - Thiên nhiên b ng t nh, cùng hoà nh p vào ni m vui c a con ng i ừ ỉ ậ ề ủ ườ - V đ p lung linh huy n o c a bi n, c nh đánh cá đêm trên bi n. ẻ ẹ ề ả ủ ể ả ể - Bài hát c m t bi n kh i hào phóng, nhân h u, bao dung. ả ạ ể ơ ậ - Không khí lao đ ng v i ni m say mê, hào h ng, kho kho n, thiên nhiên đã th c s hoà nh p vào nhau, h tr cho nhau, t o thànhộ ớ ề ứ ẻ ắ ự ự ậ ỗ ợ ạ s c m nh trong cu c chinh ph c bi n c .ứ ạ ộ ụ ể ả* C nh đoàn thuy n tr v trong bu i bình minh ( kh cu i ) ả ề ở ề ổ ổ ố- C nh đoàn thuy n đánh cá tr v sau m t đêm lao đ ng kh n tr ng. ả ề ở ề ộ ộ ẩ ươ- Ti ng hát di n t s ph n kh i c a nh ng con ng i chi n th ng. ế ễ ả ự ấ ở ủ ữ ườ ế ắ

13 B p l aế ử (B ng Vi t)ằ ệ

* H i t ng v bà và tình bà cháu. ồ ưở ề- S h i t ng b t đ u t hình nh thân th ng v b p l a.ự ồ ưở ắ ầ ừ ả ươ ề ế ử- Th i u th bên bà là m t tu i th nhi u gian kh , thi u th n nh c nh n ờ ấ ơ ộ ổ ơ ề ổ ế ố ọ ằ- K ni m v bà và nh ng năm tháng tu i th luôn g n v i hình nh b p l a. ỉ ệ ề ữ ổ ơ ắ ớ ả ế ử- Âm thanh c a ti ng chim tu hú. ủ ế * Nh ng suy ng m v bà và hình nh b p l a.ữ ẫ ề ả ế ử- Cuéc ®êi bµ  khã nhäc, lËn ®Ën , chÞu ®ùng nhiÒu mÊt m¸t.­ Sù tÇn t¶o , ®øc hy sinh ch¨m lo cho mäi ngêi cña bµ.  ­ BÕp löa tay bµ nhãm lªn mçi sím mai lµ nhãm lªn niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sΠvµ cßn “ Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá”; ngän löa bµ nhen lµ ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng vµ niÒm yªu th¬ng bÊt diÖt.* Nçi nhí mong cña ngêi ch¸u ®èi víi bµ còng lµ ®èi víi gia ®×nh, quª h¬ng vµ ®Êt níc.­ Cuéc sèng sung síng ®Çy ®ñ vµ trµn niÒm vui.­ Kh«ng ngu«i quªn nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ ë víi bµ vµ t×nh c¶m Êm ¸p cña bµ víi lßng biÕt ¬n...  

14 Ánh trăng (Nguy nễ Duy)

* Hình nh v ng trăng trong c m xúc c a tác gi .ả ầ ả ủ ả- V ng trăng là m t hình nh c a thiên nhiên t i mát, m t v đ p bình d và vĩnh h ng c a vũ tr .ầ ộ ả ủ ươ ộ ẻ ẹ ị ằ ủ ụ- Trăng là ng i b n tri k c a th i th u và nh ng ngày chi n đ u r ng ườ ạ ỉ ủ ờ ơ ấ ữ ế ấ ở ừ

- Hoàn c nh s ng thay đ i, con ng i quen v i ti n nghi hi n đ i, đi n đã làm lu m ánh trăng, trăng tr thành ng i d ng qua đ ng. ả ố ổ ườ ớ ệ ệ ạ ệ ờ ở ườ ư ườ- B t ng đèn đi n t t, v ng trăng đ t ng t hi n ra qua ô c a s , đánh th c bao k ni m t ng đa lãng quên trong lòng ng i, khi n choấ ờ ệ ắ ầ ộ ộ ệ ử ổ ứ ỉ ệ ưở ườ ế con ng i c m th y “r ng r ng” m t n i nh kh c kho i và da di t đ i v i quá kh bình d , m c m c mà thiêng liêng. ườ ả ấ ư ư ộ ỗ ớ ắ ả ế ố ớ ứ ị ộ ạ* Suy t c a tác gi mang ý nghĩa nhân sinh sâu s c.ư ủ ả ắ- V ng trăng không ch đ n gi n là v ng trăng thiên nhiên mà nó đã tr thành m t bi u t ng cho nh ng gì thu c v quá kh c a conầ ỉ ơ ả ầ ở ộ ể ượ ữ ộ ề ứ ủ ng i.ườ - B c qua th i chi n tranh, s ng trong c nh hoà bình, cu c s ng c a con ng i đ i thay, ng p chìm trong h nh phúc,ướ ờ ế ố ả ộ ố ủ ườ ổ ậ ạ không ít ng i đã vô tình lãng quên quá kh .ườ ứ- Trong kho nh kh c hi n t i, hình nh v ng trăng đ t ng t xu t hi n trong đêm đi n t t đã đánh th c trong tâm h n con ng i bao kả ắ ệ ạ ả ầ ộ ộ ấ ệ ệ ắ ứ ồ ườ ỉ ni m...ệ- Con ng i ng ngàng đ n th ng th t, r i r ng r ng hoài ni m, đ đ ng l i cu i cùng là n i ni m day d t, ân h n: “gi t mình” soi l iườ ỡ ế ả ố ồ ư ư ệ ể ọ ạ ố ỗ ề ứ ậ ậ ạ mình, suy ng m v quá kh , c n s ng có trách nhi m v i quá kh , v hi n t i, v s vô tình vô nghĩa ẫ ề ứ ầ ố ệ ớ ứ ề ệ ạ ề ự đáng trách gi n. ậ- “Gi t mình” nh c nh không đ c phép lãng quên quá kh , c n có trách nhi m v i quá kh , coi quá kh là đi m t a cho hi n t i, l yậ ắ ở ượ ứ ầ ệ ớ ứ ứ ể ự ệ ạ ấ quá kh đ soi vào hi n t i. S ng thu chung, nghĩa tình v i quá kh . Đó là m t đ o lí truy n th ng c a dân t c Vi t Nam: đ o lí thuứ ể ệ ạ ố ỷ ớ ứ ộ ạ ề ố ủ ộ ệ ạ ỷ chung, ân tình, nghĩa tình.

15 Khúc hát ru nh ng emữ bé l n trênớ l ng mư ẹ (Nguy nễ Khoa Đi m)ể

* Khúc ca th nh t là ti ng ru khi m đ u con giã g o.ứ ấ ế ẹ ị ạ- Trái tim yêu th ng mênh mông c a ng i m nghèo. ươ ủ ườ ẹ- H t g o h u ph ng, h t g o c a m n ng tình n ng nghĩa. ạ ạ ậ ươ ạ ạ ủ ẹ ặ ặ* Khúc ca th hai là ti ng ru khi m t a b p trên núi Ka-l i. ứ ế ẹ ỉ ắ ư- Ng i m c n cù và đ m đang v a đ u con, v a làm r y.ườ ẹ ầ ả ừ ị ừ ẫ- Tình yêu th ng, ni m t hào c a m đ i v i cu Tai ươ ề ự ủ ẹ ố ớ- M nhân h u, lòng m bao la mang n ng tình làng nghĩa xóm.ẹ ậ ẹ ặ* Khúc ca th 3 là khúc ca chi n đ u.ứ ế ấ- C gia đình m cùng ra tr n, mang t m vóc anh hùng. ả ẹ ậ ầ- M đ u con ra tr n, đi ti p t , đi t i đ n vì s nghi p gi i phóng mi n Nam, th ng nh t đ t n c.ẹ ị ậ ế ế ả ạ ự ệ ả ề ố ấ ấ ướ* Gi c m tình th ng, gi c m v m no, h nh phúc, gi c m chi n th ngấ ơ ươ ấ ơ ề ấ ạ ấ ơ ế ắ -> tình yêu quê h ng đ t n c, ý chí chi n đ u choươ ấ ướ ế ấ đ c l p t do và khát v ng th ng nh t n c nhà.ộ ậ ự ọ ố ấ ướ

16 Con cò (Chế Lan Viên)

* Đo n 1: Hình nh con cò qua nh ng l i ru b t đ u đ n b t đ u đ n v i tu i u th .ạ ả ữ ờ ắ ầ ế ắ ầ ế ớ ổ ấ ơ- Hình nh con cò t l i hát ru g i lên cu c s ng thanh bình, g i lên cu c s ng lam lũ, v t v , c c nh c x a kia. ả ừ ờ ợ ộ ố ợ ộ ố ấ ả ự ọ ư- Hình nh con cò đã đ n v i tâm h n tu i u th m t cách vô th c. ả ế ớ ồ ổ ấ ơ ộ ứ - Con đ c đón nh n tình yêu và s che ch c a ng i m .ượ ậ ự ở ủ ườ ẹ* Đo n 2: Hình nh con cò trong ti m th c c a tu i th và trong m i b c đ ng khôn l n c a con ng i.ạ ả ề ứ ủ ổ ơ ỗ ướ ườ ớ ủ ườ- Cánh cò t trong l i ru đã đi vào ti m th c c a tu i th , tr nên g n gũi thân thi t và s theo cùng con ng i đ n su t cu c đ i.ừ ờ ề ứ ủ ổ ơ ở ầ ế ẽ ườ ế ố ộ ờ- Hình nh con cò đã g i ý nghĩa bi u t ng v lòng m , v s dìu d t, nâng đ d u dàng và b n b c a ng i m .ả ợ ể ượ ề ẹ ề ự ắ ỡ ị ề ỉ ủ ườ ẹ- Cánh cò đã tr thành b n đ ng hành c a con ng i trên su t ch ng đ ng đ i t tu i u th trong nôi đ n khi tr ng thành.ở ạ ồ ủ ườ ố ặ ườ ờ ừ ổ ấ ơ ế ưở

* Đo n 3: T hình nh con cò, suy ng m và tri t lý v ý nghĩa c a l i ru và lòng m đ i v i cu c đ i m i con ng i.ạ ừ ả ẫ ế ề ủ ờ ẹ ố ớ ộ ờ ỗ ườ- Hình nh con cò đ c nh n m nh ý nghĩa bi u t ng cho t m lòng ng i m , lúc nào cũng bên con đ n su t cu c đ i.ả ượ ấ ạ ở ể ượ ấ ườ ẹ ở ế ố ộ ờ- Qui lu t c a tình c m có ý nghĩa b n v ng, r ng l n và sâu s c “ Con dù l n v n là con c a m , Đi h t đ i lòng m v n theo con.”ậ ủ ả ề ữ ộ ớ ắ ớ ẫ ủ ẹ ế ờ ẹ ẫ- Nghĩ v con cò trong ca dao, nghĩ v cu c đ i con mai sau, ng i m nghĩ v thân ph n, s ph n nh ng con cò nh bé đáng th ng,ề ề ộ ờ ườ ẹ ề ậ ố ậ ữ ỏ ươ đáng tr ng. ọ

17 Mùa xuân nho nhỏ (Thanh H i)ả

* Mùa xuân c a thiên nhiên, đ t tr i ( kh đ u )ủ ấ ờ ổ ầ - Mùa xuân thiên nhiên x Hu t i đ p, r n rã và tràn đ y s c s ng. ứ ế ươ ẹ ộ ầ ứ ố - Tâm tr ng náo n c, xôn xao, say s a, ngây ng t tr c s c xuân. ạ ứ ư ấ ướ ứ * Mùa xuân c a đ t n c ( kh 2,3 )ủ ấ ướ ổ ­ H×nh ¶nh “ngêi cÇm sóng”, “ngêi ra  ® ång” biÓ u trng cho hai nhiÖm vô chiÕ n ® Êu vµ lao  ® éng x© y dùng ® Êt níc.   ­ ­ Søc sèng bÒn v÷ ng cña ® Êt níc  bèn ngh×n n m  qua bao vÊt v¶, gian  lao  vÉn vît  lªn  vµ m çi m ïa xu© n vÒ ®îc  tiÕ p  thªm  søc sèng ® Ó bõng dËy víi nhÞp diÖu hèi h¶, s«i ® éng.* T©m niÖm cña nhµ th¬ d©ng trän “ mïa xu©n nho nhá” cña m×nh cho ®Êt níc, cho cuéc ®êi ( cßn l¹i ) ­ Kh¸t väng ®îc hoµ nhËp vµo cuéc sèng cña ®Êt níc, cèng hiÕn phÇn tèt ®Ñp ­ dï nhá bРcña m×nh cho cuéc ®êi chung, cho ®Êt níc. ­ §iÖu Nam ai, Nam b×nh mªnh mang, tha thiÕt ®îc cÊt lªn ngîi ca quª h¬ng ®Êt níc, thÓ hiÖn niÒm tin yªu, g¾n bã s©u nÆng .

18 Sang thu (H u Th nh)ữ ỉ

* Tín hi u c a s chuy n mùa t cu i h sang đ u thu.ệ ủ ự ể ừ ố ạ ầ- Ng n gió se nh nhàng, mang theo h ng i, màn s ng giăng qua ngõ.ọ ẹ ươ ổ ươ- Nhân hoá làn s ng: mùa thu mang đ m h n ng i v i tâm tr ng ng ngàng, bâng khuâng (b ng, hình nh ) ươ ậ ồ ườ ớ ạ ỡ ỗ ư* S v t th i đi m giao mùa.ự ậ ở ờ ể - Dòng sông không cu n cu n d d i và g p gáp nh nh ng ngày m a lũ mùa h , mà êm , d nh dàng, sông đanh l ng l i, đang tr mồ ộ ữ ộ ấ ư ữ ư ạ ả ề ắ ạ ầ xu ng trong trong l ng l nh ng m nghĩ, suy t . ố ữ ờ ư ẫ ư- T ng ph n v i sông, chim l i b t đ u v i vã, h ng thu l nh làm cho chúng ph i kh n tr ng chu n b cho chuy n bay tránh rét . ươ ả ớ ạ ắ ầ ộ ươ ạ ả ẩ ươ ẩ ị ế- Đám mây nh m t d i l a trên b u tr i n a đang còn là mùa h , n a đã nghiêng v mùa thu. B u tr i m t n a thu. Đám mây mùa hư ộ ả ụ ầ ờ ử ạ ử ề ầ ờ ộ ử ạ đang nhu m s c thu. ố ắ* Suy ng m tri t lý sang thu c a h n ng i.ẫ ế ủ ồ ườ- V n là n ng m a, s m ch p, bão dông nh mùa h , nh ng m c đ đã khác. ẫ ắ ư ấ ớ ư ạ ư ứ ộ- Sang thu không nh ng d u n ng, b t m a mà cũng th a và nh d n, không đ s c lay đ ng nh ng hàng cây c th khi đã tr i qua haiữ ị ắ ớ ư ư ỏ ầ ủ ứ ộ ữ ổ ụ ả mùaxuân, hạ. - Cũng gi ng nh “ hàng cây đ ng tu i ”, khi con ng i đã t ng va ch m, n m tr i trong cu c s ng thì s v ng vàng h n, chín ch nố ư ứ ổ ườ ừ ạ ế ả ộ ố ẽ ữ ơ ắ h n tr c m i tác đ ng b t th ng c a ngo i c nh. ơ ướ ọ ộ ấ ườ ủ ạ ả

19 Nói v i conớ (Y Ph ng)ươ

* Tình yêu th ng c a cha m , s đùm b c c a quê h ng đ i v i con.ươ ủ ẹ ự ọ ủ ươ ố ớ - Không khí gia đình tràn đ y ni m vui và h nh phúc, con l n lên t ng ngày trong tình yêu th ng c a m i ng i .ầ ề ạ ớ ừ ươ ủ ọ ườ - Con l n lên trong cu c s ng lao đ ng, trong thiên nhiên th m ng và nghĩa tình c a quê h ng; đây là n i che ch , đùm b c và nuôiớ ộ ố ộ ơ ộ ủ ươ ơ ở ọ d ng con ng i t tình c m đ n l i s ng. ưỡ ườ ừ ả ế ố ố* Ca ng i nh ng đ c tính cao đ p c a ng i mi n núi và th hi n mong c c a ng i cha qua l i tâm tình v i con. ợ ữ ứ ẹ ủ ườ ề ể ệ ướ ủ ườ ờ ớ- Ca ng i nh ng đ c tính cao đ p c a “ng i đ ng mình”: s ng thu chung n i chôn rau c t r n, cu c s ng m nh m và tràn đ y ni mợ ữ ứ ẹ ủ ườ ồ ố ỷ ơ ắ ố ộ ố ạ ẽ ầ ề tin. - Ng i cha mu n truy n vào con lòng chung thu v i quê h ng, bi t ch p nh n và v t qua m i khó khăn th thách b ng ni m tinườ ố ề ỷ ớ ươ ế ấ ậ ượ ọ ử ằ ề c a mình. Cu c s ng dù có đói nghèo, con ng i d u “ thô s da th t”, nh ng không h nh bé v tâm h n. H bi t lo toan và mongủ ộ ố ườ ẫ ơ ị ư ề ỏ ề ồ ọ ế

c, bi t t l c, t c ng xây d ng quê h ng, duy trì nh ng t p quán t t đ p.ướ ế ự ự ự ườ ự ươ ữ ậ ố ẹ- Ng i cha mong mu n con mình ph i t hào v truy n th ng t t đ p c a quê h ng, l y đó làm hành trang đ v ng b c trên đ ngườ ố ả ự ề ề ố ố ẹ ủ ươ ấ ể ữ ướ ườ đ i .ờ-> S c s ng , v đ p đáng yêu và tâm h n c a m t dân t c mi n núi.ứ ố ẻ ẹ ồ ủ ộ ộ ề

20 Vi ng lăngế Bác (Vi nễ Ph ng)ươ

* N i ni m xúc đ ng khi vào lăng vi ng Bác. ỗ ề ộ ế- Cách x ng hô “con” và “Bác” r t g n gũi, thân th ng v a trân tr ng thành kính; Thay t “vi ng” b ng t “thăm” nh dùng lí trí đư ấ ầ ươ ừ ọ ừ ế ằ ừ ư ể ch ng tình c m, c kìm nén n i xúc đ ng.ế ự ả ố ỗ ộ- Hình nh hàng tre quanh lăng Bác hi n lên trong màn s ng s m, m t hình nh thân thu c c a quê h ng Vi t Nam. M t tình c mả ệ ươ ớ ộ ả ộ ủ ươ ệ ộ ả v a thân quen v a t hào b i cây tre là bi u t ng c a con ng i Vi t Nam v i b n lĩnh, s c s ng b n b , kiên c ng.ừ ừ ự ở ể ượ ủ ườ ệ ớ ả ứ ố ề ỉ ườ* T hào, tôn kính và lòng bi t n sâu l ng khi vào lăng vi ng bác.ự ế ơ ắ ế- S vĩ đ i c a Bác H (nh m t tr i) v a th hi n đ c s tôn kính c a nhân dân, c a nhà th đ i v i Bác.ự ạ ủ ồ ư ặ ờ ừ ể ệ ượ ự ủ ủ ơ ố ớ- Ni m xúc đ ng, lòng thành kính c a nhân dân, c a nhà th đ i v i Bác:ề ộ ủ ủ ơ ố ớ * Tình c m c a tác gi , c a nhân dânả ủ ả ủ- Không gian yên tĩnh thiêng liêng và ánh sáng thanh khi t, d u nh : n d “v ng trăng sáng d u hi n” nâng niu gi c ng bình yên c aế ị ẹ ẩ ụ ầ ị ề ấ ủ ủ Bác; tâm h n cao đ p, sáng trong và nh ng v n th tràn đ y ánh trăng c a Ng i.ồ ẹ ữ ầ ơ ầ ủ ườ- Ni m xúc đ ng thành kính và n i xót đauvì ra đi c a Bác: Lí trí thì tin r ng bác v n còn s ng mãi v i non s ng đ t n c nh tr i xanhề ộ ỗ ủ ằ ẫ ố ớ ố ấ ướ ư ờ

mãi mãi nh ng tư rái tim l i không th không đau nhói, xót xa vì s ra đi c a Bác.ạ ể ự ủ* Tâm tr ng và c mong c a tác gi khi ph i r i lăng Bác.ạ ướ ủ ả ả ờ- Tâm tr ng l u luy n c a nhà th mu n đ c mãi bên lăng Bác: n i xót th ng trào n c m t.ạ ư ế ủ ơ ố ượ ở ỗ ươ ướ ắ- N i xót th ng nh nén gi a tâm h n, làm n y sinh bao c mu n tha thi t và chân thành.ỗ ươ ư ữ ồ ả ướ ố ế

21 Làng- Kim Lân(Nhân v tậ ông Hai)

* Ông Hai là ng i nông dân c n cù ch t phác, tình tình x i l i, vui chuy nườ ầ ấ ở ở ệ : Ông hay lam hay làm, hay k v làng ể ề* Là ng i yêu làng thi t tha, m n mà, sâu s c g n v i tình yêu n c và tình c m kháng chi n.ườ ế ặ ắ ắ ớ ướ ả ế+ T hào, hãnh di n v làng: th ng xuyên khoe làng cho đ nh , th ng xuyên quan tâm đ n làng, nghĩ đ n nh ng ngày ho t đ ngự ệ ề ườ ỡ ớ ườ ế ế ữ ạ ộ kháng chi n gi làng cùng anh em. ế ữ+ Quy t tâm kháng chi n, tin t ng vào s lãnh đ o sáng su t c a c H , không mu n r i làng đi t n c .ế ế ưở ự ạ ố ủ ụ ồ ố ờ ả ư+ Oán gi n, đau kh khi nghe tin làng Ch D u theo gi c: b bàng, đau đ n; ông x u h , t i thân, lúc nào cũng lo l ng, ch t d , n mậ ổ ợ ầ ặ ẽ ớ ấ ổ ủ ắ ộ ạ ơ

n p; thù làng; trò chuy n v i đ a con nh v i b t n i kh đau, trút gánh n ng m c c m và đ th l tình yêu cách m ng.ớ ệ ớ ứ ỏ ợ ớ ỗ ổ ặ ặ ả ể ổ ộ ạ+ Vui m ng ph n kh i khi nghe tin làng đ c minh oan: m t vui t i, r ng r h n lên, mua quà cho con; l t đ t sang nhà ông Th , đi lênừ ấ ở ượ ặ ươ ạ ỡ ẳ ậ ậ ứ nhà trên, b đi n i khác, múa cái tay lên mà khoe nhà ông b đ t, làng ông b cháy-> thà m t mát, hi sinh đ đánh đ i danh d cho làng.ỏ ơ ị ố ị ấ ể ổ ự -> Ông hai tiêu bi u cho hình nh ng i nông dân Vi t Nam yêu làng, tình yêu y g n bó và th ng nh t v i tình yêu n c và tình c mể ả ườ ệ ấ ắ ố ấ ớ ướ ả kháng chi n trong bu i đ u c a cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp.ế ổ ầ ủ ộ ế ố ự

22 L ng l Saặ ẽ Pa- Nguy nễ Thành Long( Nhân v tậ Anh thanh niên)

* Anh là ng i s ng và làm vi c trong m t hoàn c nh đ c bi t:ườ ố ệ ộ ả ặ ệ- Là “ng i cô đ c nh t th gian”: s ng m t mình trên đ nh Yên S n, quanh năm su t tháng s ng gi a “b n b ch cây c và mây mùườ ộ ấ ế ố ộ ỉ ơ ố ố ữ ố ề ỉ ỏ l nh l o”, cô đ n đ n m c “thèm ng i” quá ph i ki m k d ng xe qua đ ng đ đ c g p ng i.ạ ẽ ơ ế ứ ườ ả ế ế ừ ườ ể ượ ặ ườ- Công vi c c a anh là “làm công tác khí t ng kiêm v t lí đ a c u”, công vi c đòi h i ph i t m , chính xác “đo gió, đo m a, đo n ng,ệ ủ ượ ậ ị ầ ệ ỏ ả ỉ ỉ ư ắ tính mây, ch n đ ng m t đ t” ấ ộ ặ ấ * Anh là ng i có tinh th n trách nhi m và say mê v i công vi c.ườ ầ ệ ớ ệ- Luôn say mê công vi c và hoàn thành t t nhi m v c a mình b i anh ý th c đ c công vi c mình làm giúp ích cho s n xu t và chi nệ ố ệ ụ ủ ở ứ ượ ệ ả ấ ế đ u c a T Qu c. ấ ủ ổ ố- Kiên trì không ng i gian kh , khó khăn m c dù s ng trong hoàn c nh đ c bi t: làm vi c m t mình trên núi cao, gian kh nh t là l n ghiạ ổ ặ ố ả ặ ệ ệ ộ ổ ấ ầ và báo v lúc m t gi sáng. ề ộ ờ- Th o vi c và làm vi c m t cách t m và chính xác: không nhìn máy cháu nhìn gió lay lá, nhìn sao tr i có th nói đ c mây, tính đ cạ ệ ệ ộ ỉ ỉ ờ ể ượ ượ gió. * Là ng i gi n d , khiêm t n, l ng l c ng hi n cho đ t n c, cho cu c đ i.ườ ả ị ố ặ ẽ ố ế ấ ướ ộ ờ+ S ng gi n d “Cu c đ i riêng c a anh thanh niên thu g n l i m t góc trái gian v i chi c gi ng con, m t chi c bàn h c, m t giá sách”.ố ả ị ộ ờ ủ ọ ạ ộ ớ ế ườ ộ ế ọ ộ+ S ng v i lí t ng và hoài bão ph c v đ t n c” “...khi ta làm vi c, ta v i công vi c là đôi, sao g i m t mình đ c? ố ớ ưở ụ ụ ấ ướ ệ ớ ệ ọ ộ ượ+ Khiêm t n không đ cho ho sĩ v mình và gi i thi u nh ng con ng i lao đ ng khácố ể ạ ẽ ớ ệ ữ ườ ộ* Là ng i có tâm h n nh y c m, trong sáng và có cu c s ng h t s c phong phú.ườ ồ ạ ả ộ ố ế ứ+ Luôn c i m , chân thành, quan tâm, chu đáo v i m i ng i: t ng v bác lái xe c tam th t, t ng hoa cho cô gái, bi u m i ng i lànở ở ớ ọ ườ ặ ợ ủ ấ ặ ế ọ ườ tr ng đ ăn tr a-> t m lòng nhân h u.ứ ể ư ấ ậ+ T ch c cu c s ng ngăn n p, phong phú: đ c sách, tr ng hoa, nuôi gà...ổ ứ ộ ố ắ ọ ồ-> Anh là ng i tiêu bi u cho nh ng con ng i l ng l c ng hi n cho đ t n c mi n l ng l Sa Pa, là hình nh t t đ p c a th hườ ể ữ ườ ặ ẽ ố ế ấ ướ ở ề ặ ẽ ả ố ẹ ủ ế ệ tr - nh ng con ng i m i trong công cu c xây d ng đ t n c.ẻ ữ ườ ớ ộ ự ấ ướ

23 Chi c l cế ượ ngà (Nguy nễ Quang Sáng)

*Nhân v t bé Thu.ậ- Kính yêu, tôn th ng i cha c a mình.ờ ườ ủ+ L lùng, s hãi và xa l đ i v i ng i cha: nghe g i con bé gi t mình, tròn xoe m t nhìn, ng ngác, l lùng, tái m t đi, v t ch y vàạ ợ ạ ố ớ ườ ọ ậ ắ ơ ạ ặ ụ ạ thét lên.+ Kiên quy t không ch u nh n ba vì Thu đã kh c ghi trong lòng hình nh v ng ì cha trong t m hình.ế ị ậ ắ ả ề ươ ấ- Tình yêu cha sâu s c và mãnh li t.ắ ệ+ Gi mãi hình nh v ng i cha đ p và hoàn h o nên quy t không g i “ba”, nói tr ng, h t tr ng cá, c tuy t, xa lánh cha.ữ ả ề ườ ẹ ả ế ọ ổ ấ ứ ự ệ+ N m im, lăn l n, th dài khi nghe bà ngo i lí gi .ằ ộ ở ạ ả

+ L ng l đ ng góc nhà, đôi m t bu n v i v nghĩ ng i sâu xa.ặ ẽ ứ ở ắ ồ ớ ẻ ợ+ C t ti ng g i ba nh xé ru t: “ Ba...a...a...ba”. Ti ng g i “ba” nh thét sau 3 ngày, sau 8 năm kìm nén trong l ng ng c, trong trái timấ ế ọ ư ộ ế ọ ư ồ ự chan ch a tình yêu th ng, là ti ng g i ba l n đ u và cũng là l n cu i cùng- th t c m đ ng và đau đ n.ứ ươ ế ọ ầ ầ ầ ố ậ ả ộ ớ+ Hôn cha cùng kh p, hôn lên c v t th o trên m t ba, v t th o - th ph m gây nghi ng , chia r tình c m cha con, v t th ng chi nắ ả ế ẹ ặ ế ẹ ủ ạ ờ ẽ ả ế ươ ế tranh.- Là cô bé ngây th , ng ng nh, cúng c i. m nh m và sâu s c.ơ ươ ạ ỏ ạ ẽ ắ+ S ngây th , chân thành c a đ a bé 8 tu i, đ a tr Nam b trong hoàn c nh chi n tranh ác li t.ự ơ ủ ứ ổ ứ ẻ ộ ả ế ệ+ D t khoát, r ch ròi, quy t li t: nh t quy t không g i “ba”, ph n ng m nh m ...ứ ạ ế ệ ấ ế ọ ả ứ ạ ẽ+ Kiêu hãnh v m t tình yêu, ni m t hào dành cho ng i cha c a mình, ng i cha ch p hình chung v i má.ề ộ ề ự ườ ủ ườ ụ ớ+ T n h ng m t cách v v p, h i ti c cái tình cha con máu m trong gi phút ng n ng i lúc chia tay.ậ ưở ộ ồ ậ ố ế ủ ờ ắ ủ* Nhân v t ông Sáu: Là ng i cha th ng yêu con vô cùng.ậ ườ ươ- Ông háo h c, ch đ i giây phút đ c g p con và khao khát đ c nghe ti ng g i “ba” c a đ a con. ứ ờ ợ ượ ặ ượ ế ọ ủ ứ+ Cái tình cha con c nôn nao trong con ng i anh, không ch xu ng c p b n anh nhún chân nh y thót lên, anh b c v i vàng nh ngứ ườ ờ ồ ậ ế ả ướ ộ ữ b c dài, v a b c v a khom l ng đ a tay đón ch con.ướ ừ ướ ừ ư ư ờ+ Anh mong đ c nghe m t ti ng g i “ba” c a con bé, nh ng con bé ch ng bao gi ch u g i.ượ ộ ế ọ ủ ữ ẳ ờ ị ọ- Tìm đ m i cách đ g n gũi con, th ng yêu con.ủ ọ ể ầ ươ+ Su t ngày anh ch ng đi đâu xa, lúc nào cũng v v con.ố ẳ ỗ ề+ Anh ng i im gi v không nghe ch nó g i “ Ba vô ăn c m”ồ ả ờ ờ ọ ơ+ Trong b a c m, anh g p tr ng cá cho con.ữ ơ ắ ứ- H t h ng, đau kh khi con không nh n mình là cha.ụ ẫ ổ ậ+ Anh không ghìm n i xúc đ ng, v t th o dài bên má đ ng, gi n gi t, gi ng l p b p, run run; Ba đây con...ổ ộ ế ẹ ỏ ử ầ ậ ọ ặ ặ+ Anh đ ng s ng, nhìn theo con, n i đau đ n khi n m t anh s m l i, hai tay buông xu ng nh b gãy.ứ ữ ỗ ớ ế ặ ầ ạ ố ư ị+ Anh quay l i nhìn con v a khe kh l c đ u c i. Có l vì kh tâm đ n n i không khóc đ c nên ph i c i v y thôi.ạ ừ ẽ ắ ầ ườ ẽ ổ ế ỗ ượ ả ườ ậ- B c mình tr c s thái quá c a bé Thuự ướ ự ủ , quá th ng con ông không im n i c m xúc và đã đánh con: Gi n qua không k p suy nghĩ,ươ ồ ổ ả ạ ị anh vung tay đánh vào mông con bé và hét lên: - Sao mày c ng đ u quá v y, h ?ứ ầ ậ ả- H nh phúc t t cùng, nh th ng t t đ khi con nh n ra anh là “ba”ạ ộ ớ ươ ộ ộ ậ trong ti ng thét; anh ôm con “rút khăn lau n c m t r i h n lênế ướ ắ ồ ồ mái tóc con”- Vào chi n tr ng:ế ườ+ H i h n, day d t vì đánh con.ố ậ ứ+ D n toàn b ni m say mê, tình yêu th ng đ làm chi c l c cho con, anh kh c lên chi c l c dòng ch ” Yêu nh t ng Thu, con c aồ ộ ề ươ ể ế ượ ắ ế ượ ữ ớ ặ ủ ba” dòng ch ch a bao nhiêu tình c m sâu n ng c a ng i cha.ữ ứ ả ặ ủ ườ+ Tr c khi hy sinh, ông nh b n mình chuy n cây l c đ n cho bé Thu. Chi c l c là bi u t ng c a tình ph t , là chi c l c yêuướ ờ ạ ể ượ ế ế ượ ể ượ ủ ụ ử ế ượ th ng.ươ

24 B n quê-ế Nguy nễ

* Hoàn c nh éo le c a nhân v t Nhĩ: ả ủ ậ t ng đi nhi u n i trên th gi i nh ng vào nh ng ngày cu i đ i l i b bu c ch t vào gi ng b nh.ừ ề ơ ế ớ ư ữ ố ờ ạ ị ộ ặ ườ ệ* Tâm tr ng c a Nhĩ trong bu i sáng đ u thu n i b n quê:ạ ủ ổ ầ ơ ế

Minh Châu - C m nh n đ c v đ p c a thiên nhiên vào m t bu i sáng đ u thu b n quê. ả ậ ượ ẻ ẹ ủ ộ ổ ầ ở ế Đó là v đ p gi n d nh ng tr ng c u, cái đ pẻ ẹ ả ị ư ườ ử ẹ c a quê h ng .ủ ươ - M t không gian có chi u sâu , r ng và s ng đ ng l th ng: hoa b ng lăng tím, tia n ng s m, màu vàng thau, màu xanh non c a bãiộ ề ộ ố ộ ạ ườ ằ ắ ớ ủ b i thân thu c nh da th t, h i th c a đ t đai màu m .ồ ộ ư ị ơ ở ủ ấ ỡ- Không gian và nh ng c nh s c y c nh s c y v n quen thu c, g n gũi, nh ng l i r t m i m v i Nhĩ, t ng ch ng nh l n đ u tiênữ ả ắ ấ ả ắ ấ ố ộ ầ ư ạ ấ ớ ẻ ớ ưở ừ ư ầ ầ anh c m nh n đ c t t c v đ p và s giàu có c a nó.ả ậ ượ ấ ả ẻ ẹ ự ủ* Nhĩ c m nh n đ c v đ p tâm h n c a v mình. Anh hi u r ng gia đình là đi m t a v ng ch c nh t c a cu c đ i m i conả ậ ượ ẻ ẹ ồ ủ ợ ể ằ ể ự ữ ắ ấ ủ ộ ờ ỗ ng i.ườ- S kh c kh ,v t v c a Liên qua cái áo vá,và nh ng ngón tay g y gu c c a ch : “l n đ u tiên Nhĩ đ ý th y Liên đang m c t m áoự ắ ổ ấ ả ủ ữ ầ ộ ủ ị ầ ầ ể ấ ặ ấ vá”- Tình yêu th ng , s t n t o và đ c hy sinh th m l ng c a Liên.ươ ự ầ ả ứ ầ ặ ủ- Th c s th u hi u và s bi t n sâu s c ng i v c a mình: “Su t đ i anh ch làm em kh tâm... mà em v n nín thinh ”ự ự ấ ể ự ế ơ ắ ườ ợ ủ ố ờ ỉ ổ ẫ* Nhĩ c m nh n đ c s quan tâm, tình yêu th ng, lòng nhân h u c a c giáo Khuy n và lũ tr con hàng xóm.ả ậ ượ ự ươ ậ ủ ụ ế ẻ* Nhĩ khao khát mu n đ t chân lên bãi b i bên kia sông.ố ặ ồ- Khao khát mu n tìm đ n nh ng giá tr g n gũi nh ng đích th c và sâu xa trong cu c s ng n i quê h ng mà con ng i vì nh ng b ngố ế ữ ị ầ ư ự ộ ố ơ ươ ườ ữ ồ b t và nh ng ham mu n xa v i lúc còn tr đã b qua.ộ ữ ố ờ ẻ ỏ- Không th c hi n đ c ni m khao khát anh đành nh con trai nh ng đ a con không hi u đã th c hi n m t cách mi n c ng và l i saự ệ ượ ề ờ ư ứ ể ự ệ ộ ễ ưỡ ạ vào đám phá c th trên hè ph , có th b l chuy n đò ngang duy nh t trong ngày.ờ ế ố ể ị ỡ ế ấ- Hành đ ng cu i cùng c a Nhĩ th hi n tâm tr ng gi ng xé đau kh v a tuy t v ng, b t l c v a thúc d c, th c t nh m i ng i h ngộ ố ủ ể ệ ạ ằ ổ ừ ệ ọ ấ ự ừ ụ ứ ỉ ọ ườ ướ t i nh ng giá tr đích th c c a cu c s ng.ớ ữ ị ự ủ ộ ố* ý nghĩa tri t lí: tác ph m ch a đ ng nh ng nh n th c sâu s c v cu c đ i, cu c s ng và s ph n con ng i ch a đ y nh ng đi u b tế ẩ ứ ự ữ ậ ứ ắ ề ộ ờ ộ ố ố ậ ườ ứ ầ ữ ề ấ th ng, nh ng đi u ngh ch lý, ng u nhiên, v t ra ngoài nh ng d đ nh và c mu n, c nh ng hi u bi t và toan tính c a ng iườ ữ ề ị ẫ ượ ữ ự ị ướ ố ả ữ ể ế ủ ườ ta(vòng vèo, chùng chình)* Nh ng tr i nghi m c a đ i ng i: b n đ u bình yên nh t, đ p đ nh t, ch d av ng ch c nh t c a đ i ng i là gia đình và quêữ ả ệ ủ ờ ườ ế ậ ấ ẹ ẽ ấ ỗ ự ữ ắ ấ ủ ờ ườ h ng.ươ

25 Nh ng ngôiữ sao xa xôi (Lê Minh Khuê)

* Nh ng cô gái TNXP trong t trinh sát m t đ ng.ữ ổ ặ ườ- Hoàn c nh s ng và chi n đ u n i tuy n l a đã g n bó h thành m t kh i.ả ố ế ấ ơ ế ử ắ ọ ộ ố + Hoàn c nh s ng vô cùng gian kh , ác li t: đóng quân m t cái hang gi a m t vùng tr ng đi m. ả ố ổ ệ ở ộ ữ ộ ọ ể + Công vi c ph i m o hi m v i cái ch t, luôn căng th ng th n kinh, đòi h i s dũng c m và bình tĩnh h t s c: ch y trên cao đi m gi aệ ả ạ ể ớ ế ẳ ầ ỏ ự ả ế ứ ạ ể ữ ban ngày, ph i mình ra gi a vùng tr ng đi m đánh phá c a máy bay đ ch...ơ ữ ọ ể ủ ị- H đ u có ph m ch t chung c a nh ng chi n sĩ TNXP chi n tr ng.ọ ề ẩ ấ ủ ữ ế ở ế ườ

+ Tinh th n trách nhi m cao đ i v i nhi m v .ầ ệ ố ớ ệ ụ + Lòng dũng c m không s hy sinh .ả ợ + Có tình đ ng đ i g n bó.ồ ộ ắ

- H là nh ng cô gái tr yêu đ i, d rung c m, l m c m và thích làm đ p cho cu c s ng.ọ ữ ẻ ờ ễ ả ắ ướ ơ ẹ ộ ố

- M i ng i có m t tính cách và s thích riêng:ỗ ườ ộ ở + Ch Thao t ng tr i, chăm chép bài hát dù gi ng chua và hát sai nh p.ị ừ ả ọ ị + Nho vô t h n nhiên, thích thêu thùa.ư ồ + Ph ng Đ nh m m ng, thích hát và ng i bó g i m màng, hay soi g ng.ươ ị ơ ộ ồ ố ơ ươ * Nhân v t Ph ng Đ nh.ậ ươ ị - Là ng i con gái nh y c m, h n nhiên và thích m m ng.ườ ạ ả ồ ơ ộ + Th ng s ng v i k ni m n i thành ph quê h ng mình, có m t th i h c sinh h n nhiên, s ng vô t bên m . Nh ng k n m yườ ố ớ ỷ ệ ơ ố ươ ộ ờ ọ ồ ố ư ẹ ữ ỷ ệ ấ v a là ni m khao khát, giúp Ph ng Đ nh có đ ngh l c v t lên m i khó khăn th thách.ừ ề ươ ị ủ ị ự ượ ọ ử + Giáp m t v i đ n bom, quen v i s nguy hi m v n gi đ c nét h n nhiên con gái: hay hát và thích hát, hay chú ý đ n hình th c b nặ ớ ạ ớ ự ể ẫ ữ ượ ồ ế ứ ả thân...+ M t c n m a đã trên cao đi m cũng làm s ng d y trong cô bao k ni m...ộ ơ ư ể ố ậ ỉ ệ- Là m t thanh niên xung phong r t dũng c m, gan d , s n sàng hy sinh đ hoàn thành nhi m v :ộ ấ ả ạ ẵ ể ệ ụ M t mình phá qu bom trên đ i,ộ ả ồ bình tĩnh trong các thao tác ch y đua v i th i gian đ v t qua cái ch t “Th nh tho ng l i x ng ch m vào qu bom . M t ti ng đ ngạ ớ ờ ể ượ ế ỉ ả ưỡ ẻ ạ ả ộ ế ộ s c đ n gai ng i, c a vào da th t tôi. Tôi rùng mình và b ng th y t i sao mình làm quá ch m . Nhanh lên m t tí! V qu bom nóng.ắ ế ườ ứ ị ỗ ấ ạ ậ ộ ỏ ả M t d u hi u ch ng lành.”ộ ấ ệ ẳ- Ph ng đ nh yêu m n nh ng ng i đ ng đ iươ ị ế ữ ườ ồ ộ và c đ n v mình, đ c bi t cô dành tình yêu và ni m c m ph c cho t t c nh ngả ơ ị ặ ệ ề ả ụ ấ ả ữ ng i chi n sĩ mà h ng đêm cô g p trên tr ng đi m c a con đ ng vào m t tr n.ườ ế ằ ặ ọ ể ủ ườ ặ ậ- > Ph¬ng §Þnh t i ªu biÓu cho thÕ hÖ thanh niªn thêi kh¸ng chiÕn chèng Mü: dòng c¶m, cã t©m hån trong s¸ng, chÝnh hä ®· lµm nªn th¾ng l î i cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü vÜ ®¹i cña d©n téc.

TÁC PH M VĂN H C TRUNG Đ IẨ Ọ ẠTác ph m- Tác giẩ ả Th lo i- PTBĐể ạ H/ c nh sáng tác (xu tả ấ

x )ứN i dungộ Ngh thu tệ ậ

Chuy n ng i conệ ườ gái Nam X ng-ươ Nguy n Dễ ữ

- Truy n truy n kì.ệ ề- T s , bi u c mự ự ể ả

- Th k 16ế ỉ Kh ng đ nh v đ p tâm h nẳ ị ẻ ẹ ồ truy n th ng c a ng i phề ố ủ ườ ụ n Vi t Nam, ni m c mữ ệ ề ả th ng s ph n bi k ch c aươ ố ậ ị ủ

-Truy n truy n kì vi t b ngệ ề ế ằ ch Hán; k t h p các y uữ ế ợ ế t hi n th c và y u tố ệ ự ế ố hoang đ ng kì o v i cáchườ ả ớ

h d i ch đ phong ki n.ọ ướ ế ộ ế k chuy n, xây d ng nhânể ệ ự v t r t thành công.ậ ấ

Chuy n cũ trong phệ ủ chúa Tr nh (Vũ trungị tuỳ bút)- Ph m Đìnhạ Hổ

- Tuỳ bút - Th k 18ế ỉ Ph n ánh đ i s ng xa hoa vôả ờ ố đ , s nhũng nhi u nhân dânộ ự ễ c a b n vua chúa quan l iủ ọ ạ phong ki n th i vua Lê chúaế ờ Tr nh suy tàn.ị

- Tuỳ bút ch Hán, ghiữ chép theo c m h ng sả ứ ự vi c, câu chuy n conệ ệ ng i đ ng th i m tườ ươ ờ ộ cách c th , chân th c,ụ ể ự sinh đ ngộ

Hoàng Lê nh t th ngấ ố chí (h i 14)- Ngô giaồ văn phái

- Th chí- Ti uể ể thuy t l ch sế ị ử- T s , miêu tự ự ả

- TK 18 Hình nh ng i anh hùng dânả ườ t c Nguy n Hu - Quangộ ễ ệ Trung v i chi n công th nớ ế ầ t c đ i phá quân Thanh; số ạ ự th t b i th m h i c a quânấ ạ ả ạ ủ Thanh và s ph n bi đát c aố ậ ủ vua tôi Lê Chiêu Th ng ph nố ả n c h i dân.ướ ạ

Ti u thuy t l ch sể ế ị ử ch ng h i vi t b ng chươ ồ ế ằ ữ Hán; cách k chuy nể ệ nhanh g n, ch n l c sọ ọ ọ ự vi c, kh c ho nhân v tệ ắ ạ ậ ch y u qua hành đ ng vàủ ế ộ l i nói.ờ

Truy n Ki u-ệ ề Nguy n Duễ

- Truy n th Nômệ ơ- T s , miêu t ,ự ự ả bi u c m.ể ả

- TK 18- 19 - Th i đ i, gia đình và cu cờ ạ ộ đ i c a Nguy n Du.ờ ủ ễ- Tóm t t Truy n Ki u.ắ ệ ề- Giá tr hi n th c và giá trị ệ ự ị nhân đ o.ạ

- Truy n th Nôm l c bát.ệ ơ ụ- Ngôn ng có ch c năngữ ứ bi u đ t, bi u c m vàể ạ ể ả th m mĩ.ẩ- Ngh thu t t s : d nệ ậ ự ự ẫ chuy n, xây d ng nhânệ ự v t, miêu t thiên nhiên…ậ ả

Ch em Thuý Ki u-ị ề Trích Truy n Ki uệ ề c a Nguy n Duủ ễ

-T s , miêu t ,ự ự ả bi u c m (n i b tể ả ổ ậ là miêu t )ả

- TK 18- 19 - Trân tr ng ng i ca v đ pọ ợ ẻ ẹ c a ch em Thuý Ki u, dủ ị ề ự c m v s ph n nhân v t.ả ề ố ậ ậ-> c m h ng nhân văn sâuả ứ s c.ắ

- B c c ch t ch , hoànố ụ ặ ẽ ch nh; bút pháp c lỉ ướ ệ t ng tr ng; ngôn ng tinhượ ư ữ luy n, giàu c m xúc; khaiệ ả thác tri t đ bi n pháp tuệ ể ệ từ

C nh ngày xuân-ả - T s , miêu tự ự ả - TK 18- 19 B c tranh thiên nhiên, lứ ễ T ng bút pháp miêu từ ữ ả

Trích Truy n Ki uệ ề c a Nguy n Duủ ễ

(n i b t là miêu t )ổ ậ ả h i mùa xuân t i đ p, trongộ ươ ẹ sáng.

giàu ch t t o hình.ấ ạ

Mã Giám Sinh mua Ki u- Trích Truy nề ệ Ki u c a Nguy n Duề ủ ễ

- T s , miêu t ,ự ự ả bi u c m ể ả

- TK 18- 19 - Bóc tr n b n ch t x u xa,ầ ả ấ ấ đê ti n c a Mã Giám Sinh,ệ ủ qua đó lên án nh ng th l cữ ế ự tàn b o chà đ p lên s c tài vàạ ẹ ắ nhân ph m c a ng i phẩ ủ ườ ụ n .ữ- Hoàn c nh đáng th ng t iả ượ ộ nghi p c a Thuý Ki uệ ủ ề

Ngh thu t t th c, kh cệ ậ ả ự ắ ho tính cách nhân v tạ ậ b ng vi c miêu t ngo iằ ệ ả ạ hình, c ch và ngôn ngử ỉ ữ đ i tho i.ố ạ

Ki u l u Ng ngề ở ầ ư Bích- Trích Truy nệ Ki u c a Nguy n Duề ủ ễ

- T s , bi u c m,ự ự ể ả miêu t (n i b t làả ổ ậ bi u c m)ể ả

- TK 18- 19 C nh ng cô đ n, bu n t i vàả ộ ơ ồ ủ t m lòng thu chung, hi uấ ỷ ế th o c a Thuý Ki u.ả ủ ề

Ngh thu t t c nh ngệ ậ ả ả ụ tình, miêu t n i tâm, sả ộ ử d ng ngôn ng đ c tho i,ụ ữ ộ ạ đi p t , đi p c u trúc…ệ ừ ệ ấ

L c Vân Tiên C uụ ứ Ki u Nguy t Nga-ề ệ Trích truy n L cệ ụ Vân Tiên c aủ Nguy n Đình Chi uễ ể

- Truy n th Nôm.ệ ơ- T s , miêu t ,ự ự ả bi u c mể ả

- TK 18- 19 Kh c ho nh ng ph m ch tắ ạ ữ ẩ ấ đ p đ c a hai nhân v t: L cẹ ẽ ủ ậ ụ Vân Tiên tài ba dũng c m,ả tr ng nghĩa khinh tài; Ki uọ ề Nguy t Nga hi n h u, n t na,ệ ề ậ ế ân tình.

Ngôn ng gi n d m cữ ả ị ộ m c mang màu s c Namạ ắ B ; xây d ng nhân v t quaộ ự ậ hành đ ng, c ch l i nói.ộ ử ỉ ờ

L c Vân Tiên g pụ ặ n n- Trích Truy nạ ệ L c Vân Tiên c aụ ủ Nguy n Đình Chi u ễ ể

- Truy n th Nôm.ệ ơ- T s , miêu t ,ự ự ả bi u c mể ả

- TK 18- 19 S đ i l p gi a cái thi n vàự ố ậ ữ ệ cái ác, gi a nhân cách cao cữ ả và nh ng toan tính th p hèn,ữ ấ đ ng th i th hi n thái đ quíồ ờ ể ệ ộ tr ng và ni m tin c a tác giọ ề ủ ả

Ngôn ng giàu c m xúc,ữ ả khoáng đ t, bình d , dânạ ị dã; ngh thu t k chuy nệ ậ ể ệ theo mô típ dân gian, miêu t nhân v t qua hành đ ng,ả ậ ộ l i nói; c m h ng thiênờ ả ứ nhiên tr tình, d t dào…ữ ạ

TÁC GI TRUNG Đ IẢ ẠTác giả Ti u sể ử Đặc đi m, phong cách sáng tác.ể Tác ph m chínhẩ

Nguy n Dễ ữ S ng th k 16, th i kì chố ở ế ỉ ờ ế đ phong ki n đang t đ nhộ ế ừ ỉ cao c a s th nh v ng cu iủ ự ị ượ ố TK 15, b t đ u lâm vào tìnhắ ầ tr ng lo n l c suy y u. Thiạ ạ ạ ế đ u c nhân, ra làm quan m tậ ử ộ năm r i lui v s ng n d t ồ ề ố ẩ ậ ở quê nhà nuôi m già, đóngẹ c a vi t sách.ử ế

- Là nhà văn l i l c, là h c trò xu t s c c a Nguy n B nhỗ ạ ọ ấ ắ ủ ễ ỉ Khiêm. - Là ng i m đ u cho dòng văn xuôi Vi t Nam, v i bútườ ở ầ ệ ớ l c già d n, thông minh và tài hoa.ự ặ

Truy n kì m n l c: vi tề ạ ụ ế b ng ch Hán; ghi chép t nằ ữ ả m n nh ng truy n kì lạ ữ ệ ạ đ c l u truy n.ượ ư ề

Ph m Đìnhạ Hổ

- Sinh 1768, m t 1839; tênấ ch là Tùng Niên ho c Bìnhữ ặ Tr c, hi u Đông Dã Ti u.ự ệ ề Quê Đan Loan- Đ ng An-ườ H i D ng (nay là Nhânả ươ Quy n- Bình Giang- H iề ả D ng); Sinh ra trong m t giaươ ộ đình khoa b ng, cha t ng đả ừ ỗ c nhân, làm quan d i tri uử ướ ề Lê.

Là m t nho sĩ s ng trong th i ch đ phong ki n đã kh ngộ ố ờ ế ộ ế ủ ho ng tr m tr ng nên có t t ng mu n n c và sáng tácả ầ ọ ư ưở ố ẩ ư nh ng tác ph m văn ch ng, kh o c u v nhi u lĩnh v c:ữ ẩ ươ ả ứ ề ề ự văn h c, tri t h c, l ch s , đ a lí…ọ ế ọ ị ử ị

-Vũ trung tuỳ bút (Tuỳ bút vi t trong nh ng ngàyế ữ m a)- Tác ph m ch Hán,ư ẩ ữ đ c vi t đ u th k 19.ượ ế ầ ế ỉ- Tang th ng ng u l c.ươ ẫ ụ

Ngô gia văn phái

M t nhóm các tác gi thu cộ ả ộ dòng h Ngô Thì làng Tọ ở ả Thanh Oai, huy n Thanh Oaiệ t nh Hà Tây. Trong đó có haiỉ tác gi chính là Ngô Thì Chíả (1758- 1788) làm quan d iướ th i Lê Chiêu Th ng và Ngôờ ố

Là dòng h n i ti ng v khoa b ng và làm quan.ọ ổ ế ề ả Hoàng Lê nh t th ng chíấ ố (tác ph m vi t b ng chẩ ế ằ ữ Hán ghi chép v s th ngề ự ố nh t c a v ng tri u nhàấ ủ ươ ề Lê vào th i đi m Tây S nờ ể ơ di t Tr nh tr l i B c Hàệ ị ả ạ ắ cho vua Lê)

Thì Du (1772- 1840) làm quan d i th i Nguy n.ướ ờ ễ

Nguy n Duễ - Tên ch là T Nh , hi u làữ ố ư ệ Thanh Hiên (1765- 1820), quê

xã Tiên Đi n, huy n Nghiở ề ệ Xuân, t nh Hà Tĩnh.ỉ- Ông sinh ra trong m t giaộ đình quí t c có nhi u đ i làmộ ề ờ quan và có truy n th ng vănề ố h c, cha ông là Nguy nọ ễ Nghi m làm đ n ch c tễ ế ứ ể t ng. B n thân ông cũng thiướ ả đ u tam tr ng và làm quanậ ườ d i tri u Lê và Nguy n. Cóướ ề ễ cu c đ i t ng tr i, t ng ch yộ ờ ừ ả ừ ạ vào Nam theo Nguy n ánh, bễ ị b t giam r i đ c th . Khiắ ồ ượ ả làm quan d i tri u Nguy nướ ề ễ đ c c làm chánh s điượ ử ứ Trung Qu c 2 l n, nh ng l nố ầ ư ầ th 2 ch a k p đi thì b b nhứ ư ị ị ệ m t t i Hu .ấ ạ ế

Là ng i có ki n th c sâu r ng, am hi u văn hoá dân t cườ ế ứ ộ ể ộ và văn ch ng Trung Qu c. Cu c đ i t ng tr i, đi nhi u,ươ ố ộ ờ ừ ả ề ti p xúc nhi u đã t o cho Nguy n Du m t v n s ng phongế ề ạ ễ ộ ố ố phú và ni m c m thông sâu s c v i nh ng đau kh c aề ả ắ ớ ữ ổ ủ nhân dân. Nguy n Du là m t thiên tài văn h c, là đ i thiễ ộ ọ ạ hào dân t c, là danh nhân văn hoá th gi i và là m t nhàộ ế ớ ộ nhân đ o ch nghĩa l n.ạ ủ ớ

- Tác ph m ch Hán: Thanhẩ ữ Hiên thi t p, B c hành t pậ ắ ạ l c, Nam trung t p ngâm.ụ ạ- Tác ph m ch Nôm:ẩ ữ Truy n Ki u, Văn chiêuệ ề h n, Văn t s ng hai cô gáiồ ế ố Tr ng L u…..ườ ư

Nguy nễ Đình Chi uể

Sinh 1822 m t 1888, quê chaấ Phong Đi n- Th a Thiênở ề ừ

Hu , quê m làng Tânế ẹ ở Khánh, ph Tân Bình, t nhủ ỉ Gia Đ nh (nay là TP H Chíị ồ Minh). Xu t thân t m t giaấ ừ ộ đình quan l i nh , cu c đ iạ ỏ ộ ờ ông g p nhi u b t h nh, khặ ề ấ ạ ổ

- Là t m g ng sáng ng i v lòng yêu n c và tinh th nấ ươ ờ ề ướ ầ b t khu t ch ng gi c ngo i xâm. Ông là nhà th l n c aấ ấ ố ặ ạ ơ ớ ủ dân t c, nhà th yêu n c.ộ ơ ướ- Th văn c a ông mang phong cách c a ng i dân Namơ ủ ủ ườ B , là vũ khí chi n đ u s c bén.ộ ế ấ ắ

D ng T - Hà M u,ươ ừ ậ Truy n L c Vân Tiên, Vănệ ụ t nghĩa sĩ C n Giu c, Vănế ầ ộ t Tr ng Đ nh…ế ươ ị

đau nh ng v i ý chí và nghư ớ ị l c m nh m , s ng v n lênự ạ ẽ ố ươ s ph n, có ích cho đ i.ố ậ ờ

H TH NG LU N ĐI M, LU N CỆ Ố Ậ Ể Ậ Ứ

TT Tác ph mẩ (đo nạ trích)

Lu n đi m- lu n c c b nậ ể ậ ứ ơ ả

1 Chuy nệ ng i conườ gái Nam X ngươ (Nguy nễ D )ữ

* Giá tr n i dungị ộ :- Giá tr hi n th c:ị ệ ự+ Tác ph m đ c p t i s ph n bi k ch c a m t ng i ph n d i ch đ phong ki n qua nhân v t Vũ N ng.ẩ ề ậ ớ ố ậ ị ủ ộ ườ ụ ữ ướ ế ộ ế ậ ươ+ Ph n ánh hi n th c v xã h i phong ki n Vi t Nam b t công, vô lí.ả ệ ự ề ộ ế ệ ấ- Giá tr nhân đ o:ị ạ+ Ca ng i, trân tr ng v đ p c a ng i ph n thông qua hình t ng nhân v t Vũ N ng.ợ ọ ẻ ẹ ủ ườ ụ ữ ượ ậ ươ+ Th ng c m cho s ph n đau kh bi k ch c a ng i ph n d i ch đ p/k qua nhân v t Vũ N ng.ươ ả ố ậ ổ ị ủ ườ ụ ữ ướ ế ộ ậ ươ+ Lên ti ng t cáo xã h i phong ki n b t công tàn b o.ế ố ộ ế ấ ạ+ Đ cao nhân nghĩa “ hi n g p lành” qua ph n k t thúc có h u.ề ở ề ặ ầ ế ậ* Nhân v t Vũ N ng:ậ ươ- Vũ N ng là ng i ph n thuỳ m , n t na, l i thêm t dung t t đ p.ươ ườ ụ ữ ị ế ạ ư ố ẹ+ Khi ch ng nhà nàng h t m c gi gìn khuôn phép, gia đình êm m hoà thu n.ồ ở ế ự ữ ấ ậ+ Khi ch ng đi lính nàng nhà nuôi d y con th , chăm sóc m già.ồ ở ạ ơ ẹ+ Tr c sau v n tr n tình, v n nghĩa, thu chung.ướ ẫ ọ ẹ ỷ- Vũ N ng có s ph n đau kh , oan khu t..ươ ố ậ ổ ấ+ S ng cô đ n trong c nh thi u ph v ng ch ng.ố ơ ả ế ụ ắ ồ+ B ch ng nghi oan, ru ng r y và đánh đu i đi.ị ồ ồ ẫ ổ+ T v n b n sông Hoàng Giang.ự ẫ ở ế

2 Chuy n cũệ trong phủ

* Thói ăn ch i xa x , vô đ c a chúa Th nh V ng (Tr nh Sâm) và các quan h u c n trong ph chúa.ơ ỉ ộ ủ ị ươ ị ầ ậ ủ- Chúa cho xây d ng nhi u cung đi n, đình đài các n i đ tho mãn ý thích “đi ch i ng m c nh đ p”, ý thích đó c tri nự ề ệ ở ơ ể ả ơ ắ ả ẹ ứ ề

chúa Tr nhị (Ph mạ Đình H )ổ

miên, n i ti p đ n không cùng, hao ti n t n c a.ố ế ế ề ố ủ- Nh ng cu c rong ch i c a chúa Th nh V ng di n ra th ng xuyên “tháng 3, 4 l n” huy đ ng r t đông ng i h u h , các n iữ ộ ơ ủ ị ươ ễ ườ ầ ộ ấ ườ ầ ạ ộ th n, các quan h giá nh c công...bày ra nhi u trò gi i trí l lăng và t n kém.ầ ộ ạ ề ả ố ố- Thú ch i cây c nh: trong ph chúa v i bao nhiêu “trân c m d thú, c m c quái th ch” đi m xuy t bày v ra hình non b trôngơ ả ủ ớ ầ ị ổ ộ ạ ể ế ẽ ộ nh b n b đ u non...ư ế ể ầ* Thói tham lam, nhũng nhi u c a quan l i trong ph chúa.ễ ủ ạ ủ- Dùng th đo n “nh gió b măng” ra do d m, c p bóc c a dân.ủ ạ ờ ẻ ạ ẫ ướ ủ- L p m u đêm đ n cho tay chân sai lính l n vào “l y phăng đi, r i bu c cho t i đem gi u v t cung ph ng đ do gi m l yậ ư ế ẻ ấ ồ ộ ộ ấ ậ ụ ể ạ ẫ ấ ti n”.ề- Ngang ng c “phá nhà, hu t ng” c a dân đ khiêng hòn đá ho c cây c i mà chúng c p đ c.ượ ỷ ườ ủ ể ặ ố ướ ượ

3 Hoàng Lê nh t th ngấ ố chí (Ngô gia văn phái)

* Hình t ng ng i anh hùng áo v i Nguy n Hu - Quang Trung.ượ ườ ả ễ ệ- Nguy n Hu là ng i có lòng yêu n c n ng nàn.ễ ệ ườ ướ ồ + Căm thù và có ý chí quy t tâm di t gi c ế ệ ặ + L i ch d .ờ ỉ ụ- Quang Trung là ng i quy t đoán, trí thông minh sáng su t, có tài m u l c và c m quân.ườ ế ố ư ượ ầ

+ T mình “đ c su t đ i binh” ra B c, tuy n m quân sĩ và m cu c duy t binh l n, đích thân d t ng sĩ, đ nh k ho chự ố ấ ạ ắ ể ộ ở ộ ệ ớ ụ ướ ị ế ạ t n công vào đúng d p T t Nguyên Đán.ấ ị ế

+ Có tài phán đoán, tài đi u binh khi n t ng.ề ể ướ+ Chi n thu t linh ho t, xu t qu nh p th n, bi t t p trung vào nh ngế ậ ạ ấ ỷ ậ ầ ế ậ ữ

khâu hi m y u, then ch t.ể ế ố+ Có t m nhìn chi n l c, tr c khi ti n công đánh gi c đã đ nh đ c ngày chi n th ng.ầ ế ượ ướ ế ặ ị ượ ế ắ

-> Nguy n Hu - Quang Trung tiêu bi u cho truy n th ng yêu n c, nhân nghĩa, anh hùng dân t c.ễ ệ ể ề ố ướ ộ* B m t b n xâm l c, b n bán n c và s th t b i c a chúng.ộ ặ ọ ượ ọ ướ ự ấ ạ ủ- B n ch t kiêu căng, t ph nh ng r t hèn nhát c a b n xâm l c, th hi n qua nhân v t Tôn Sĩ Ngh và m t s t ng c a y.ả ấ ự ụ ư ấ ủ ọ ượ ể ệ ậ ị ộ ố ướ ủ- S ph n bi đát c a b n vua quan bán n c h i dân.ố ậ ủ ọ ướ ạ

4 Ch emị Thuý Ki uề (Truy nệ Ki u-ề Nguy nễ Du)

* Gi i thi u khái quát nét đ p chung và riêng c a hai ch em Thuý Vân và Thuý Ki u.ớ ệ ẹ ủ ị ề+ V đ p v hình dáng (mai c t cách), v đ p v tâm h n (tuy t tinh th n)-> hoàn mĩ “m i phân v n m i”ẻ ẹ ề ố ẻ ẹ ề ồ ế ầ ườ ẹ ườ+ M i ng i có v đ p riêng.ỗ ườ ẻ ẹ* Nhan s c c aThuý Vân:ắ ủ+ V đ p cao sang, quí phái “trang tr ng khác v i”: khuôn m t, nét ngài, ti ng c i, gi ng nói, mái tóc, làn da đ c so sánh v iẻ ẹ ọ ờ ặ ế ườ ọ ượ ớ trăng, hoa, mây tuy t-> v đ p phúc h u đoan trang.ế ẻ ẹ ậ+ V đ p g n gũi v i thiên nhiên, hoà h p v i thiên nhiên-> s ph n bình l ng suôn s .ẻ ẹ ầ ớ ợ ớ ố ậ ặ ẻ

* V đ p c a Thuý Ki u:ẻ ẹ ủ ề+ Đ p s c s o, m n mà (trí tu và tâm h n), đ p nghiêng n c, nghiêng thành.ẹ ắ ả ặ ệ ồ ẹ ướ+ Đ p đ n n i thiên nhiên ph i ghen ghét, đ k -> s ph n đau kh , truân chuyên, sóng gió.ẹ ế ỗ ả ố ị ố ậ ổ+ Thuý Ki u là con ng i đa tài, hoàn thi n, xu t chúng.ề ườ ệ ấ+ Trái tim đa s u, đa c m.ầ ả

5 C nh ngàyả xuân (Truy nệ Ki u-ề Nguy nễ Du)

* Khung c nh mùa xuân bát ngát, tràn đ y s c s ng.ả ầ ứ ố+ N n xanh ngút m t, đi m vài bông lê tr ng-> màu s c hài hoà, s ng đ ng m i m , tinh khi t.ề ắ ể ằ ắ ố ộ ớ ẻ ế+ Bút pháp c l c đi n: pha màu hài hoà.ướ ệ ổ ể* Không khí l h i đông vui, náo nhi t, nét văn hoá truy n th ng.ễ ộ ệ ề ố- L t o mễ ả ộ- H i đ p thanhộ ạ*C nh thiên nhiên bu i chi u đ p nh ng thoáng bu n có dáng ng i buâng khuâng, b n r n, xao xuy n.ả ổ ề ẹ ư ồ ườ ị ị ế

6 Mã Giám Sinh mua Ki uề (Truy nệ Ki u-ề Nguy nễ Du)

* Mã Giám Sinh và b n ch t c a y.ả ấ ủ+ a ch ng di n, ch i chu t, m c dù đã ngoài 40: trang ph c, di n m o.Ư ư ệ ả ố ặ ụ ệ ạ+ Thi u văn hoá, thô l , s sàng: nói năng c c l c, hành đ ng, c ch s sàng “ng i tót”.ế ỗ ỗ ộ ố ộ ử ỉ ỗ ồ+ Gian x o, d i trá, đê ti n, b i, táng t n l ng tâm-> tên buôn th t bán ng i.ả ố ệ ỉ ổ ậ ươ ị ườ* C nh ng và tâm tr ng c a Thuý Ki u.ả ộ ạ ủ ề+ Nh c nhã, ê ch : “Ng ng hoa bóng th n trông g ng m t dày”ụ ề ừ ẹ ươ ặ+ Đau đ n, t i h .ớ ủ ổ

7 Ki u l uề ở ầ Ng ngư Bích (Nguy nễ Du)

* Thiên nhiên hoang v ng, bao la đ n r n ng p; s cô đ n tr tr i, cay đ ng, xót xa c a Thuý ki u.ắ ế ợ ợ ự ơ ơ ọ ắ ủ ề* N i nh th ng Kim Tr ng, và ni m xót th ng cho cha m .ỗ ớ ươ ọ ề ươ ẹ* Tâm tr ng đau bu n, lo l ng s hãi c a Thuý Ki u: ạ ồ ắ ợ ủ ề n i bu n trào dâng, lan to vào thiên nhiên nh t ng đ t sóng.ỗ ồ ả ư ừ ợ+ C a b chi u hôm: b v , l c lõng.ử ể ề ơ ơ ạ+ Thuy n ai th p thoáng xa xa: vô đ nh.ề ấ ị+ Ng n n c m i sa, hoa trôi: t ng lai m m t, không s c s ng.ọ ướ ớ ươ ờ ị ứ ố+ Ti ng sóng: s hãi, d c m v cu c s ng.ế ợ ự ả ề ộ ố+ Bu n trông: đi p t -> n i bu n d ng d c, tri n miên, liên ti p...ồ ệ ừ ỗ ồ ằ ặ ề ế

8 L c Vânụ Tiên c uứ ki uề Nguy tệ Nga

* Hình nh L c Vân Tiên - ng i anh hùng nghĩa hi pả ụ ườ ệ- Là anh hùng tài năng có t m lòng vì nghĩa vong thân.ấ- Là con ng i chính tr c, hào hi p, tr ng nghĩa khinh tài, t tâm nhân h uườ ự ệ ọ ừ ậ .- Là ng i có lý t ng s ng s ng cao đ p : “ Nh câu ki n nghĩa b t vi, Làm ng i th y cũng phi anh hùng”.ườ ưở ố ố ẹ ớ ế ấ ườ ế ấ* Hình nh Ki u Nguy t Nga:ả ề ệ

(Truy nệ L c Vânụ Tiên- Nguy nễ Đình Chi u)ể

- Là cô gái khuê các, thuỳ m n t na, có h c th c .ị ế ọ ứ - Là ng i r t m c đ m th m và tr ng ân tình.ườ ấ ự ằ ắ ọ

9 L c Vânụ Tiên g pặ n nạ (Truy nệ L c Vânụ Tiên- Nguy nễ Đình Chi u)ể

* Nhân v t Ng Ông:ậ ư - Có t m lòng l ng thi n , s ng nhân nghĩa .ấ ươ ệ ố - Có m t cu c s ng trong s ch, ngoài vòng danh l i.ộ ộ ố ạ ợ* Nhân v t Tr nh Hâm:ậ ị - Là ng i có tâm đ a đ c ác, gian ngoan x o quy tườ ị ộ ả ệ . - Là k b t nhân, b t nghĩa.ẻ ấ ấ

H th ng hoá tác ph m VH hi n đ iệ ố ẩ ệ ạTác ph mẩ - Tác giả

Th th -ể ơ PTBĐ

- Hoàn c nh sáng tácả- Tác d ngụ

N i dung c b nộ ơ ả Ngh thu tệ ậ

Đồng chí -

Chính H uữ

T do- bi uự ể c m, t s ,ả ự ự miêu tả

- Đ c vi t đ u năm 1948, sau khi tác gi tham gia chi nượ ế ầ ả ế d ch Vi t B c (thu đông 1947). In trong t p “Đ u súngị ệ ắ ậ ầ trăng treo” (1966)- Hoàn c nh đó giúp cho ta hi u sâu s c h n v cu c s ngả ể ắ ơ ề ộ ố chi n đ u gian kh c a nh ng ng i lính và đ c bi t làế ấ ổ ủ ữ ườ ặ ệ tình đ ng chí, đ ng đ i thiêng liêng cao c .ồ ồ ộ ả

Bài th ca ng i tình đ ng chí,ơ ợ ồ đ ng đ i thiêng liêng c a nh ngồ ộ ủ ữ ng i lính vào th i kì đ u c aườ ờ ầ ủ cu c kháng chi n ch ng Pháp.ộ ế ố

- Hình nh th m c m c, gi nả ơ ộ ạ ả d , có s c g i c m l n.ị ứ ợ ả ớ-S d ng bút pháp t th c, có sử ụ ả ự ự k t h p hài hoà gi a y u tế ợ ữ ế ố hi n th c và lãng m nệ ự ạ

Bài th vơ ề ti u đ i xeể ộ không kính- Ph mạ Ti n Du tế ậ

K t h p thế ợ ể th 7 ch vàơ ữ th tám chể ữ (t do)-ự Bi u c m,ể ả t s , miêuự ự tả

- Vi t năm 1969 khi cu c kháng chi n ch ng Mĩ đangế ộ ế ố trong gian đo n vô cùng ác li t. N m trong chùm th đ cạ ệ ằ ơ ượ t ng gi i Nh t cu c thi th Báo Văn ngh (1969) đ cặ ả ấ ộ ơ ệ ượ đ a vào t p th “V ng trăng qu ng l a” ư ậ ơ ầ ầ ử- Hoàn c nh sáng tác đó giúp em hi u thêm v cu c khángả ể ề ộ chi n gian kh , ác li t c a dân t c và tinh th n dũng c m,ế ổ ệ ủ ộ ầ ả l c quan c a nh ng ng i lính trên tuy n đ ng Tr ngạ ủ ữ ườ ế ườ ườ S n.ơ

Hình nh nh ng chi n sĩ lái xeả ữ ế trên tuy n đ ng Tr ng S nế ườ ườ ơ trong nh ng năm ch ng Mĩ v iữ ố ớ t th hiên ngang, tinh th n l cư ế ầ ạ quan, dũng c m, b t ch p khóả ấ ấ khăn nguy hi m và ý chí chi nể ế đ u gi i phóng Mi n Nam.ấ ả ề

- Gi ng đi u ngang tàng, phóngọ ệ khoáng pha chút ngh ch ng m.ị ợ- Hình nh th đ c đáo, ngôn tả ơ ộ ừ có tính kh u ng g n v i vănẩ ữ ầ ớ xuôi.- Nhan đ đ c đáo.ề ộ

Đoàn thuy nề đánh cá- Huy C n.ậ

Th t ngônấ tr ng thiênườ (7 ch )-ữ Bi u c m,ể ả miêu tả

- Gi a năm 1958, Huy C n có chuy n đi th c t dài ngày ữ ậ ế ự ế ở vùng m Qu ng Ninh. T chuy n đi th c t này, h n thỏ ả ừ ế ự ế ồ ơ Huy C n m i th c s n y n tr l i và d i dào c m h ngậ ớ ự ự ả ở ở ạ ồ ả ứ v thiên nhiên đ t n c, v lao đ ng và ni m vui c a conề ấ ướ ề ộ ề ủ ng i tr c cu c s ng m i. Bài th đ c vi t vào thángườ ướ ộ ố ớ ơ ượ ế 10/1958. In trong t p “Tr i m i ngày l i sáng” (1958)ậ ờ ỗ ạ- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi u thêm v hình nh conả ể ề ả ng i lao đ ng m i, ni m vui, ni m t hào c a nhà thườ ộ ớ ề ề ự ủ ơ đ i v i đ t n c và cu c s ng m i.ố ớ ấ ướ ộ ố ớ

Bài th là s k t h p hài hoàơ ự ế ợ gi a c m h ng v thiên nhiên vũữ ả ứ ề tr và c m h ng v lao đ ng vàụ ả ứ ề ộ cu c s ng m i. Qua đó, b c lộ ố ớ ộ ộ ni m vui, ni m t hào c a conề ề ự ủ ng i lao đ ng đ c làm chườ ộ ượ ủ thiên nhiên và làm ch cu củ ộ s ng c a mình.ố ủ

- Âm h ng th v a khoưở ơ ừ ẻ kho n sôi n i, v a ph i ph iắ ổ ừ ơ ơ bay b ng.ổ- Cách gieo v n có nhi u bi nầ ề ế hoá linh ho t các v n tr c xenạ ầ ắ l n v n b ng, v n li n xen v iẫ ầ ằ ầ ề ớ v n cách.ầ- Nhi u hình nh tráng l , tríề ả ệ t ng t ng phong phú. ưở ượ

B p l a-ế ử B ng Vi tằ ệ

K t h p 7ế ợ ch và 8ữ ch - Bi uữ ể c m, miêuả t , t s ,ả ự ự ngh lu n.ị ậ

- Đ c vi t năm 1963, khi tác gi đang là sinh viên h cượ ế ả ọ ngành Lu t n c ngoài (Liên Xô cũ). Bài th đ c đ aậ ở ướ ơ ượ ư vào t p “H ng cây- B p l a” (1968) t p th đ u tay c aậ ươ ế ử ậ ơ ầ ủ B ng Vi t- L u Quang Vũ.ằ ệ ư- Hoàn c nh này cho ta hi u thêm tình yêu quê h ng đ tả ể ươ ấ n c và gia đình c a tác gi qua nh ng k ni m c th vướ ủ ả ữ ỉ ệ ụ ể ề ng i bà và b p l a.ườ ế ử

G i l i nh ng k ni m đ y xúcợ ạ ữ ỉ ệ ầ đ ng v ng i bà và tình bàộ ề ườ cháu, đ ng th i th hi n lòngồ ờ ể ệ kính yêu trân tr ng và bi t nọ ế ơ c a cháu đ i v i bà và cũng làủ ố ớ đ i v i gia đình, quê h ng, đ tố ớ ươ ấ n c.ướ

- Hình t ng th sáng t o “B pượ ơ ạ ế l a” mang nhi u ý nghĩa bi uử ề ể t ng.ượ- Gi ng đi u và th th phù h pọ ệ ể ơ ợ v i c m xúc h i t ng và suyớ ả ồ ưở ng m.ẫ

Khúc hát ru nh ng em béữ l n trên l ngớ ư m - Nguy nẹ ễ Khoa Đi mề

Ch y u là 8ủ ế ch - Bi uữ ể c m, t sả ự ự

- Đ c vi t năm 1971, khi tác gi đang công tác chi nượ ế ả ở ế khu mi n Tây Th a Thiên.ề ừ- Hoàn c nh sáng tác đó giúp ta hi u đ c tình yêu con g nả ể ượ ắ li n v i tình yêu quê h ng đ t n c c a ng i ng iề ớ ươ ấ ướ ủ ườ ườ ph n dân t c Tà-ôi.ụ ữ ộ

Th hi n tình yêu th ng conể ệ ươ c a ng i m dân t c Tà-ôi g nủ ườ ẹ ộ ắ v i lòng yêu n c, tinh th nớ ướ ầ chi n đ u và khát v ng vế ấ ọ ề t ng lai.ươ

Gi ng đi u ng t ngào, trìu m n,ọ ệ ọ ế mang âm h ng c a l i ru.ưở ủ ờ

Ánh tr¨ng -NguyÔn Duy

ThÓ th¬ 5 ch÷- BiÓu c¶m, tù sù.

- §îc viÕt n¨m 1978, 3 n¨m sau ngµy gi¶i phãng miÒn Nam thèng nhÊt ®Êt níc. In trong tËp th¬ cïng tªn cña t¸c gi¶.- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng trong hoµ b×nh víi ®Çy ®ñ c¸c tiÖn nghi hiÖn ®¹i khiÕn con ngêi dÔ quªn ®i qu¸ khø gian khæ khã kh¨n; hiÓu ®îc c¸i giËt m×nh, tù vÊn l ¬ng t©m ® ng tr©n träng cña t¸c gi¶ cña t¸c gi¶.

Nh mét lêi nh¾c nhë cña t¸c gi¶ vÒ nh÷ng n¨m th¸ng gian lao cña cuéc ®êi ngêi lÝnh g¾n bã ví i thiªn nhiªn ®Êt níc. Qua ®ã, gîi nh¾c con ngêi cã th¸i ®é ©n nghÜa thuû chung ví i thiªn nhiªn víi qu khø.

- Nh mét c©u chuyÖn riªng cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a tù sù vµ tr÷ t×nh.- Giäng ®iÖu t©m t×nh, tù nhiªn, hµi hoµ, s©u l¾ng.- NhÞp th¬ tr«i ch¶y, nhÑ nhµng, thiÕt tha c¶m xóc khi trÇm l¾ng suy t .- KÕt cÊu giäng ®iÖu t¹o nªn sù ch©n thµnh, cã søc truyÒn c¶m s©u

s¾c.Lµng- Kim L©n

- TruyÖn ng¾n- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m

- N¨m 1948. Thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ ® ng lÇn ®Çu trªn t¹p chÝ V¨n nghÖ n¨m 1948.- Hoµn c¶nh ®ã gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn, ®Æc biÖt lµ nÐt chuyÓn biÕn míi trong t×nh c¶m cña ngêi n«ng d©n ®ã lµ t×nh yªu lµng g¾n bã, thèng nhÊt víi t×nh yªu ®Êt níc.

Qua t©m tr¹ng ®au xãt, tñi hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c khi nghe tin ®ån lµng m×nh theo giÆc, truyÖn thÓ hiÖn t×nh yªu lµng quª s©u s¾c thèng nhÊt víi lßng yªu níc vµ tinh thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi n«ng d©n.

X©y dùng cèt truyÖn t©m lÝ, t×nh huèng truyÖn ®Æc s¾c; miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt s©u s¾c, tinh tÕ; ng«n ng÷ nh©n vËt sinh ®éng, giµu tÝnh khÈu ng÷, thÓ hiÖn c¸ tÝnh cña nh©n vËt; c¸ch trÇn thuËt l inh ho¹t, tù nhiªn.

LÆng l Ï Sa Pa- NguyÔn Thµnh Long

- TruyÖn ng¾n- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn.

- §îc viÕt vµo mïa hÌ n¨m 1970, lµ kÕt qu¶ cña chuyÕn thùc tÕ ë Lµo Cai cña t¸c gi¶, khi miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng CNXH, x©y dùng cuéc sèng míi. Rót tõ tËp “Gi÷a trong xanh” (1972).- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®ùîc cuéc sèng, vÎ ®Ñp cña nh÷ng con ng-êi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc.

Cuéc gÆp gì t×nh cê cña «ng ho¹ sÜ, c« kÜ s míi ra tr êng ví i ng-êi thanh niªn lµm viÖc mét m×nh t¹ i tr¹m khÝ t îng trªn nói cao Sa Pa. Qua ®ã, truyÖn ca ngîi nh÷ng ngêi lao ®éng thÇm lÆng, cã c¸ch sèng ®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc.

TruyÖn x©y dùng t×nh huèng hîp lÝ, c¸ch kÓ chuyÖn hîp lÝ, tù nhiªn; miªu t¶ nh©n vËt tõ nhiÒu ®iÓm nh×n; ng«n ng÷ ch©n thùc giµu chÊt th¬ vµ chÊt ho¹; cã sù kÕt hîp gi÷a tù sù, tr÷ t×nh víi b×nh luËn.

ChiÕc l îc ngµ- NguyÔn Quang S¸ng

- TruyÖn ng¾n.- Tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn.

- §îc viÕt n¨m 1966, khi t¸c gi¶ ®ang ho¹t ®éng ë chiÕn tr êng Nam Bé, t¸c phÈm ®îc ®a vµo tËp truyÖn cïng tªn.- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c ®ã gióp ta hiÓu ®îc cuéc sèng chiÕn ®Êu vµ ®êi sèng t×nh c¶m cña ngêi lÝnh, cña nh÷ng gia ®×nh Nam Bé - t×nh cha con s©u nÆng vµ cao ®Ñp trong c¶nh ngé Ðo le cña chiÕn tranh.

C©u chuyÖn Ðo le vµ c¶m ®éng vÒ hai cha con: «ng S¸u vµ bÐ Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m nhµ vµ ë khu c¨n cø. Qua ®ã truyÖn ca ngîi t×nh cha con th¾m thiÕt trong hoµn c¶nh chiÕn tranh.

NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ, tÝnh c¸ch nh©n vËt, ®Æc biÖt lµ nh©n vËt tr Î em; x©y dùng t×nh huèng truyÖn bÊt ngê mµ tù nhiªn.

H th ng tác gi VH Vi t Nam hi n đ iệ ố ả ệ ệ ạ

Tác giả Ti u sể ử Đ c đi m, phong cáchặ ể Tác ph m chínhẩChính H uữ Tên th t là Tr n Đình Đ cậ ầ ắ

(1926- 2007) quê Can L c-ở ộ Hà tĩnh. Năm 1946 ông gia nh p trung đoàn th đô.ậ ủ

- Là nhà th quân đ i, tham gia c hai cu c kháng chi nơ ộ ả ộ ế ch ng Pháp và ch ng Mĩ. Ông đ c nhà n c trao t ngố ố ượ ướ ặ Gi i th ng H Chí Minh v văn h c ngh thu t (2000)ả ưở ồ ề ọ ệ ậ- Th ông th ng vi t v ng i lính và chi n tranh, v iơ ườ ế ề ườ ế ớ c m xúc d n nén, ngôn ng và hình nh ch n l c, hàm súc.ả ồ ữ ả ọ ọ

T p th : Đ u súng trăngậ ơ ầ treo (1966)

Ph m Ti nạ ế Du tậ

- Sinh năm (1941 – 2007), quê Thanh Ba- Phú Th .ở ọ

- Thu c th h nhà th tr ng thành trong kháng chi nộ ế ệ ơ ưở ế ch ng Mĩ.ố- Th ông th ng th ng t p trung th hi n hình nh thơ ườ ườ ậ ể ệ ả ế h tr trong cu c kháng chi n ch ng Mĩ v i gi ng đi u sôiệ ẻ ộ ế ố ớ ọ ệ n i, tr trung h n nhiên, tinh ngh ch mà sâu s c.ổ ẻ ồ ị ắ

V ng trăng qu ng l aầ ầ ử (1970), Th m t ch ngơ ộ ặ đ ng (1971) hai đ u núiườ ở ầ (19981) Tuy n t p Ph mể ậ ạ Ti n Du t (2007)...ế ậ

Huy C nậ Tên th t là Cù Huy C nậ ậ (1919- 2005), quê làng Ânở Phú- Vũ Quang- Hà Tĩnh.

- Là m t trong nh ng cây bút n i ti ng trong phong tràoộ ữ ổ ế Th m i, đ ng th i là m t trong nh ng nhà th tiêu bi uơ ớ ồ ờ ộ ữ ơ ể c a n n th Hi n đ i Vi t Nam. Huy C n đ c t ng Gi iủ ề ơ ệ ạ ệ ậ ượ ặ ả th ng H Chí Minh v VHNT (1996)ưở ồ ề- C m h ng chính trong trong sáng tác c a ông là c mả ứ ủ ả h ng v thiên nhiên, vũ tr và c m h ng v con ng i laoứ ề ụ ả ứ ề ườ đ ng.ộ

L a thiêng (1940), Vũ tr caử ụ (1942), Tr i m i ngày l iờ ỗ ạ sáng (1958), Đ t n hoaấ ở (1960)…

B ng Vi tằ ệ Tên khai sinh là Nguy n Vi tễ ệ B ng sinh 1941, quê Th chằ ở ạ Th t- Hà Tây.ấ

- Thu c th h nhà th tr ng thành trong th i kì khángộ ế ệ ơ ưở ờ chi n ch ng Mĩ. T ng là Ch t ch H i liên hi p VHNT Hàế ố ừ ủ ị ộ ệ N i.ộ- Th c a B ng Vi t th ng khai thác nh ng k ni m vàơ ủ ằ ệ ườ ữ ỉ ệ g i c m c a tu i tr v i gi ng th tr m l ng, m tợ ướ ơ ủ ổ ẻ ớ ọ ơ ầ ắ ượ

T p th : H ng cây- B pậ ơ ươ ế l a (B ng Vi t - L uử ằ ệ ư Quang Vũ)Nh ng g ng m t, nh ngữ ươ ặ ữ kho ng tr i (1973). Kho ngả ờ ả

mà, trong tr o, ttràn đ y c m xúc.ẻ ầ ả cách gi a l i (1983), Cátữ ờ sáng (1986), B p l a-ế ử Kho ng tr i (1988)ả ờ

Nguy nễ Khoa Đi mề

Sinh năm 1943, quê xãở Phong Hoà- Phong Đi n t nhề ỉ Th a Thiên- Hu .ừ ế

- Là nhà th tr ng thành trong cu c kháng chi n ch ngơ ưở ộ ế ố Mĩ, t ng là T ng th kí H i nhà văn Vi t Nam, t nămừ ổ ư ộ ệ ừ 2000 ông gi c ng v U viên B Chính Tr , Tr ng banữ ươ ị ỷ ộ ị ưở t t ng văn hoá Trung ng.ư ưở ươ- Th ông giàu ch t suy t , d n nén c m xúc, th hi n tâmơ ấ ư ồ ả ể ệ t c a ng i trí th c tham gia vào cu c chi n đ u c aư ủ ườ ứ ộ ế ấ ủ nhân dân.

Tr ng ca M t đ ng khátườ ặ ườ v ng, Đ t n c….ọ ấ ướ

Nguy nễ Duy

Tên khai sinh là Nguy n Duyễ Nhu sinh năm 1948, quê ệ ở Qu ng Xá nay là ph ngả ườ Đông V , thành ph Thanhệ ố Hoá.

- Là nhà th quân đ i, tr ng thành trong kháng chi nơ ộ ưở ế ch ng Mĩ c u n c. Đ c trao gi i Nh t cu c thi th Báoố ứ ướ ượ ả ấ ộ ơ Văn ngh năm 1972- 1973.ệ- Th ông th ng giàu ch t tri t lí, thiên v chi u sâu n iơ ườ ấ ế ề ề ộ tâm v i nh ng trăn tr day d t suy t .ớ ữ ở ứ ư

Các t p th Cát tr ng, ánhậ ơ ắ trăng…

Kim Lân Tên khai sinh là Nguy n Vănễ Tài (1920- 2007), quê Tở ừ S n, t nh B c Ninh.. ơ ỉ ắ

- Là nhà văn có s tr ng vi t truy n ng n, là ng i amở ườ ế ệ ắ ườ hi u và g n bó v i nông thôn và ng i nông dân.ể ắ ớ ườ- Đ tài chính trong sáng tác c a Kim Lân là sinh ho t làngề ủ ạ quê và c nh ng c a ng i nông dân sau lu tre làng.ả ộ ủ ườ ỹ

Con chó x u xí, Nên v nênấ ợ ch ng, V nh t…ồ ợ ặ

Nguy nễ Thành Long

Sinh 1925 m t 1991, quê ấ ở Duy Xuyên, t nh Qu ng Nam.ỉ ả

- Là cây bút chuyên vi t truy n ng n và kí t th i khángế ệ ắ ừ ờ chi n ch ng th c dân Pháp.ế ố ự- Truy n c a ông th ng giàu ch t th trong tr o, nhệ ủ ườ ấ ơ ẻ ẹ nhàng, th hi n kh năng c m nh n đ i s ng phong phú.ể ệ ả ả ậ ờ ố

- Kí: Bát c m c H (1952,ơ ụ ồ Gió b c gió n m (1956)…ấ ồ- Truy n: Chuy n nhàệ ệ chuy n x ng (1962) Trongệ ưở gió bão (1963) Ti ng g iế ọ (1966), Gi a trong xanhữ (1972)…

Nguy nễ Quang Sáng

Sinh năm 1932, quê huy nở ệ Ch M i, t nh An Giang.ợ ớ ỉ

- Là m t nhà văn Nam B , am hi u và g n bó v i m nhộ ộ ể ắ ớ ả đ t Nam B .ấ ộ- Sáng tác c a ông ch y u t p trung vi t v cu c s ng vàủ ủ ế ậ ế ề ộ ố con ng i Nam B trong chi n tranh và sau hoà bình.ườ ộ ế

Đất l a, Cánh đ ng hoang,ử ồ Mùa gió ch ng, Chi cướ ế l c ngà…ượ

H TH NG HOÁ KI N TH C V TRUY N HI N Đ I VI T NAM (TÓM T T, TÌNH HU NG TRUY N, NGÔI K ) - (NV9)Ệ Ố Ế Ứ Ề Ệ Ệ Ạ Ệ Ắ Ố Ệ ỂTruy nệ Tóm t tắ Tình hu ngố Tác d ngụ Ngôi kể Tác d ngụ

Làng (Kim lân) - Trong kháng chi n, ông Hai- ng i làng Ch D u, bu c ph iế ườ ợ ầ ộ ả r i làng. n i t n c , ông luôn nh và t hào v làng mình,ờ ở ơ ả ư ớ ự ề ông vui v i nh ng tin kháng chi n qua các b n thông tin. Ôngớ ữ ế ả l y làm vui s ng và hãnh di n v tinh th n anh dũng khángấ ướ ệ ề ầ chi n c a dân làng...ế ủ- G p nh ng ng i d i xuôi lên, qua trò chuy n nghe tin làngặ ữ ườ ướ ệ mình theo Vi t gian, ông Hai s ng s v a x u h v a căm. ệ ữ ờ ừ ấ ổ ừ- Ch khi tin này đ c c i chính, ông m i tr l i vui v , ph nỉ ượ ả ớ ở ạ ẻ ấ ch n và càng t hào v làng c a mình.ấ ự ề ủ

Tin x u v làngấ ề ch D u theoợ ầ gi c đã làm ôngặ Hai d n v t, khằ ặ ổ s đ n khi sở ế ự th t đ c sángậ ựơ t .ỏ

Tình yêu làng và tình yêu n c đ cướ ượ bi u hi n rõể ệ nét và sâu s c.ắ

Ngôi thứ 3, theo cái nhìn và gi ng đi uọ ệ c a nhânủ v t ôngậ Hai

Không gian truy nệ đ c m r ng h n,ượ ở ộ ơ tính khách quan c aủ hi n th c d ng nhệ ự ườ ư đ c tăng c ngượ ườ h n; ng i k dơ ườ ể ễ dàng linh ho t đi uạ ề khi n m ch k .ể ạ ể

L ng l Sa Paặ ẽ (Nguy n Thànhễ

- Truy n k v m t chuy n đi th c t Lào Cai c a ng iệ ể ề ộ ế ự ế ở ủ ườ ho sĩ và cu c s ng, công vi c c a ng i thanh niên tr trênạ ộ ố ệ ủ ườ ẻ

Cu c g p g b tộ ặ ỡ ấ ng gi a baờ ữ

Ph m châtẩ c a các nhânủ

Ngôi thứ 3, đ t vàoặ

Đi m nhìn tr n thu tể ầ ậ đ t vào nhân v t ôngặ ậ

Long) đ nh Yên S n. Qua trò chuy n, ng i ho sĩ và cô gái bi t anhỉ ơ ệ ườ ạ ế thanh niên là “ng i cô đ c nh t th gian”, anh làm công tácườ ộ ấ ế khí t ng kiêm v t lí đ a c u.ượ ậ ị ầ- V i tình yêu cu c s ng, lòng say mê công vi c anh thanh niênớ ộ ố ệ đã t o cho mình m t cu c s ng đ p và không cô đ n...ạ ộ ộ ố ẹ ơ- Cu c g p g và trò chuy n vui v c a bác lái xe, ng i hoộ ặ ỡ ệ ẻ ủ ườ ạ sĩ, cô kĩ s tr và anh thanh niên v cu c s ng, công vi c...Anhư ẻ ề ộ ố ệ thanh niên bi u quà cho bác lái xe, t ng hoa cho cô gái tr cế ặ ướ căn nhà g n gàng, ngăn n p v i bàn gh , t sách, bi u đ ,ọ ắ ớ ế ủ ể ồ th ng kê đã làm cho nh ng ng i khách thích thú và h n ngàyố ữ ườ ẹ s tr l i...ẽ ở ạ- Chia tay nhau, nh ng hình nh v con ng i, cu c s ng c aư ả ề ườ ộ ố ủ anh thanh niên đã đ l i trong h ni m c m ph c và m n yêu...ể ạ ọ ề ả ụ ế

ng i trên đ nhườ ỉ Yên S n 2600m.ơ

v t đ c b cậ ượ ộ l rõ nét đ cộ ặ bi t là nhânệ v t anh thanhậ niên

nhân v tậ ông ho sĩ.ạ

ho sĩ, có đo n là côạ ạ kĩ s , làm cho câuư chuy n v a có tínhệ ừ chân th c, kháchự quan, v a t o đi uừ ạ ề ki n thu n l i làmệ ậ ợ n i b t ch t tr tình.ổ ậ ấ ữ

Chi c l c ngàế ượ (Nguy n Quangễ Sáng)

Truy n k v tình c m cha con ông Sáu trong chi n tranhệ ể ề ả ế ch ng Mĩ. Ông Sáu xa nhà đi kháng chi n, mãi cho đ n khi conố ế ế gái (bé Thu) lên 8 tu i ông m i có d p v thăm nhà và thăm conổ ớ ị ề v i t t c lòng mong nh c a mình... ớ ấ ả ớ ủ- Khi g p ông Sáu, bé Thu không ch u nh n ông là cha c aặ ị ậ ủ mình, vì v t s o trên m t đã làm cho ông không gi ng v iế ẹ ặ ố ớ ng i cha trong b c nh mà em đã bi t. Bé Thu đã c x v iườ ứ ả ế ư ử ớ ông Sáu nh m t ng i xa l ...ư ộ ườ ạ- Đ n lúc bé Thu nh n ông Sáu là ng i cha thân yêu c a mìnhế ậ ườ ủ thì cũng là lúc ông ph i chia tay con tr l i chi n khu, tình c mả ở ạ ế ả cha con trogn bé Thu tr i d y m t cách mãnh li t, thi t tha.ỗ ậ ộ ệ ế Tr c lúc chia tay, bé Thu d n ông Sáu làm cho mình m tướ ặ ộ chi c l c b ng ngà voi...ế ượ ằ- Nh l i d n c a con, chi n khu, ông Sáu đã dành tình c mớ ờ ặ ủ ở ế ả th ng yêu c a mìnhh đ làm m t chi c l c ngà t ng con gáiươ ủ ể ộ ế ượ ặ yêu c a mình. Nh ng trong m t tr n càn, ông đã hy sinh. Tr củ ữ ộ ậ ướ lúc nh m m t, ông đã trao cây l c cho m t ng i đ ng đ iắ ắ ượ ộ ườ ồ ộ nh v trao t n tay cho bé Thu...ờ ề ậ

Ông Sáu v thămề v con, con kiêmợ quy t khôngế nh n ba; đ n lúcậ ế nh n thì đã ph iậ ả chia tay; đ n lúcế hy sinh ông Sáu v n không đ cẫ ượ g p l i bé Thuặ ạ l n nàoầ

Làm cho câu chuy n trệ ở nên b t ng ,ấ ờ h p d nấ ẫ nh ng v nư ẫ chân th c vìự phù h p v iợ ớ lô gíc cu cộ s ng th iố ờ chi n tranh vàế tính cách các nhân v t.ậ Nguyên nhân đ c lí gi iượ ả thú vì (cái th o)ẹ

Ngôi thứ nh t;ấ Nhân v tậ ng i kườ ể chuy nệ x ng “tôi”ư (bác Ba)

Câu chuy n tr nênệ ở chân th c h n, g nự ơ ầ gũi h n qua cái nhìnơ và gi ng đi u c aọ ệ ủ chính ng i ch ngườ ứ ki n câu chuy n.ế ệ

Nh ng ngôi sao xaữ xôi (Lê Minh Khuê)

- Truy n k v ba cô gái TNXP là Thao, Ph ng Đ nh và Nho;ệ ể ề ươ ị c ba ng i làm thành m t t trinh sát m t đ ng t i m tả ườ ộ ổ ặ ườ ạ ộ tr ng đi m ác li t trên tuy n đ ng Tr ng S n nh ng nămọ ể ệ ế ườ ườ ơ ữ đánh M ...ỹ

M t l n phá bomộ ầ n ch m, Nho bổ ậ ị s c ép, Thao vàứ Ph ng Đ nh r tươ ị ấ

Hi n rõ cu cệ ộ s ng sinhố ho t, chi nạ ế đ u hàngấ

Ngôi thứ nh t;ấ Ng i kườ ể chuy nệ

Phù h p v i n i dungợ ớ ộ tác ph m, t o đi uẩ ạ ề ki n thu n l i đệ ậ ợ ể miêu t và bi u hi nả ể ệ

- Công vi c c a t r t nguy hi m, luôn luôn đ i m t v i cáiệ ủ ổ ấ ể ố ặ ớ ch t nh t là trong m i l n phá bom...ế ấ ỗ ầ- T trinh sát trong m t cái hang, d i chân cao đi m, cách xaổ ở ộ ướ ể đ n v . Cu c s ng n i tr ng đi m, m c dù nguy hi m nh ngơ ị ộ ố ơ ọ ể ặ ể ư h v n vui nh n, h n nhiên yêu đ i v i nh ng giây phút thanhọ ẫ ộ ồ ờ ớ ữ th n, m m ng và đ c bi t là h r t yêu th ng g n bó v iả ơ ộ ặ ệ ọ ấ ươ ắ ớ nhau trong tình đ ng đ i...ồ ộ- Trong m t l n đi phá bom, không may Nho b th ng, cô đãộ ầ ị ươ đ c ch Thao, Ph ng Đ nh t n tình chăm sóc v i m t tìnhượ ị ươ ị ậ ớ ộ c m yêu th ng c a nh ng ng i đ ng đ i trong khói l a ácả ươ ủ ữ ườ ồ ộ ử li t c a chi n tranh...ệ ủ ế

lo l ng và chămắ r t t n tình. B tấ ậ ấ ng có m t tr nờ ộ ậ m a đá đư ổ xu ng trên caoố đi m khi n hể ế ọ vui t i tr l i.ươ ở ạ

ngày trên cao đi m vô cùngể ác li t, hi mệ ể nguy có thể hy sinh b t cấ ứ lúc nào, nh ng tâmư h n 3 TNXPồ v n thanhẫ th n vui t i,ả ươ h v n kiênọ ẫ c ng.ườ

x ng “tôi”ư th gi i tâm h n,ế ớ ồ nh ng c m xúc suyữ ả nghĩ c a nhân v t.ủ ậ

B n quê (Nguy nế ễ Minh Châu)

Sau bao năm t ng đ t chân lên nhi u mi n đ t khác nhau, cu iừ ặ ề ề ấ ố cùng Nhĩ b c t ch t vào gi ng b nh, m i sinh ho t đ u ph iị ộ ặ ườ ệ ọ ạ ề ả nh s giúp đ c a ng i khác mà ch y u là v con anh. Vàoờ ự ỡ ủ ườ ủ ế ợ m t bu i sáng đ u thu, Nhĩ nhìn qua c a s , ng m nh ng bôngộ ổ ầ ử ổ ắ ữ hoa b ng lăng, ng m c nh bên kia b sông H ng. Trò chuy nằ ắ ả ờ ồ ệ và quan sát, Nhĩ ch t nh n ra s t n t o, ch u đ ng, hy sinhợ ậ ự ầ ả ị ự đ y tình th ng c a Liên. C nh thiên nhiên quê h ng khi nầ ươ ủ ả ở ươ ế anh b i h i và khao khát đ c đ t chân lên bãi b i bên kiaồ ồ ượ ặ ồ sông, nh ng không th . Nhĩ nh Tu n, con trai th hai c aư ể ờ ấ ứ ủ mình sang bên kia sông h anh, nh ng đ a con trai l i sa vàoộ ư ứ ạ đám ch i phá c th trên hè ph và có th s l chuy n đơ ờ ế ố ể ẽ ỡ ế ờ ngang duy nh t trong ngày .ấ

M t ng i b nhộ ườ ệ n ng, s p ch t,ặ ắ ế không đi đâu đ c, nghĩ l iượ ạ cu c đ i mình vàộ ờ hoàn c nh hi nả ệ t i.ạ

Rút ra nh ngữ tr i nghi mả ệ v cu c đ iề ộ ờ mình, v quiề lu t cu cậ ộ s ng. Tâmố tr ng và tìnhạ c m đ i v iả ố ớ quê h ng,ươ gia đình.

Ngôi thứ 3, đ t vàoặ nhân v tậ Nhĩ.

Không gian truy nệ đ c m r ng h n,ượ ở ộ ơ tính khách quan c aủ hi n th c d ng nhệ ự ườ ư đ c tăng c ng h n.ượ ườ ơ

tt Tác ph mẩ Lu n đi m, lu n cậ ể ậ ứ1 Đồng chí

(Chính H u)ữ

* Hình nh ng i lính th i kì đ u kháng chi n.ả ườ ờ ầ ế- H là nh ng ng i nông dân m c áo lính, ra đi t nh ng mi n quê nghèo khó “n c m n đ ng chua”, “đ t cày lên s i đá”.ọ ữ ườ ặ ừ ữ ề ướ ặ ồ ấ ỏ- Đ t n c có chi n tranh, h s n sàng c m súng lên đ ng, đ l i sau l ng quê h ng, công vi c và tình c m nh th ng c aấ ướ ế ọ ẵ ầ ườ ể ạ ư ươ ệ ả ớ ươ ủ ng i thân .ườ

- H là nh ng ng i chi n sĩ cách m ng tr i qua nh ng gian kh , thi u th n c a cu c đ i ng i lính.ọ ữ ườ ế ạ ả ữ ổ ế ố ủ ộ ờ ườ- Đ p nh t h là tình đ ng chí, đ ng đ i sâu s c, thân thi t.ẹ ấ ở ọ ồ ồ ộ ắ ế* Tình đ ng chí c a nh ng ng i lính (ch đ chính)ồ ủ ữ ườ ủ ề - C s hình thành tình đ ng chí c a nh ng ng i lính.ơ ở ồ ủ ữ ườ+ Tình đ ng chí, đ ng đ i b t ngu n sâu xa t s t ng đ ng v c nh ng xu t thân nghèo khó.ồ ồ ộ ắ ồ ừ ự ươ ồ ề ả ộ ấ+ Tình đ ng chí đ c n y sinh t s cùng chung nhi m v , sát cánh bên nhau trong chi n đ u.ồ ượ ả ừ ự ệ ụ ế ấ+ Tình đ ng chí, đ ng đ i n y n và tr thành b n ch t trong s chan hoà, chia s m i gian lao cũng nh ni m vui, đó là m i tìnhồ ồ ộ ả ở ở ề ặ ự ẻ ọ ư ề ố tri k c a nh ng ng i b n chí c t.ỉ ủ ữ ườ ạ ố - Bi u hi n và s c m nh c a tình đ ng chí.ể ệ ứ ạ ủ ồ

+ Đ ng chí, đó là s c m thông sâu xa nh ng tâm t , n i lòng c a nhau.ồ ự ả ữ ư ỗ ủ+ Đ ng chí là cùng nhau chia s nh ng thi u th n, gian kh c a cu c đ i ng i lính.ồ ẻ ữ ế ố ổ ủ ộ ờ ườ+ Tình c m g n bó sâu n ng “tay n m l y bàn tay” c ch mà nh ngng i lính nh đ c ti p thêm s c m nh v t qua m i gianả ắ ặ ắ ấ ử ỉ ữ ườ ư ượ ế ứ ạ ượ ọ

kh .ổ + V đ p c a tình đ ng chí: “Đêm nay r ng hoang s ng mu i....Đ u súng trăng treo”ẻ ẹ ủ ồ ừ ươ ố ầ

2 Bài th vơ ề ti u đ i xeể ộ không kính (Ph m Ti nạ ế Du t)ậ

* Hình nh nh ng chi c xe không kính:ả ữ ế- Hình nh đ c đáo “ Nh ng chi c xe không kính” là m t hình nh th c, bom đ n chi n tranh đã làm cho nh ng chi c xe bi nả ộ ữ ế ộ ả ự ạ ế ữ ế ế d ng.ạ- Là m t hình t ng th đ c đáo c a th i chi n tranh ch ng Mĩ.ộ ượ ơ ộ ủ ờ ế ố* Hình nh nh ng chi n sĩ lái xe.ả ữ ế- T th hiên ngang, tinh th n dũng c m coi th ng gian kh hi m nguy.ư ế ầ ả ườ ổ ể + Ung dung, hiên ngang. + Thái đ b t ch p khó khăn gian kh , hi m nguy.ộ ấ ấ ổ ể- Tâm h n sôi n i, tình đ ng chí, đ ng đ i g n bó thân thi t.ồ ổ ồ ồ ộ ắ ế + Tác phong r t lính, sôi n i, nhanh nh n, tinh ngh ch, l c quan yêu đ i. ấ ổ ẹ ị ạ ờ + G n bó thân thi t nh anh em m t nhà: Chung bát đũa nghĩa là gia đình đ y.ắ ế ư ộ ấ- ý chí quy t tâm chi n đ u vì gi i phóng Mi n Nam, th ng nh t T Qu c.ế ế ấ ả ề ố ấ ổ ố

3 Đoàn thuy n đánhề cá (Huy C n)ậ

* C nh bi n vào đêm và đoàn thuy n ra kh i ( 2 kh đ u ).ả ể ề ơ ổ ầ - B c tranh l ng l y hoành tráng v c nh thiên nhiên trên bi n. ứ ộ ẫ ề ả ể - Đoàn thuy n đánh cá lên đ ng ra kh i cùng c t cao ti ng hát. ề ườ ơ ấ ế* V đ p c a bi n c và c a nh ng ng i lao đ ng ( 4 kh th ti pẻ ẹ ủ ể ả ủ ữ ườ ộ ổ ơ ế ) - Thiên nhiên b ng t nh, cùng hoà nh p vào ni m vui c a con ng i ừ ỉ ậ ề ủ ườ - V đ p lung linh huy n o c a bi n, c nh đánh cá đêm trên bi n. ẻ ẹ ề ả ủ ể ả ể - Bài hát c m t bi n kh i hào phóng, nhân h u, bao dung. ả ạ ể ơ ậ - Không khí lao đ ng v i ni m say mê, hào h ng, kho kho n, thiên nhiên đã th c s hoà nh p vào nhau, h tr cho nhau, t oộ ớ ề ứ ẻ ắ ự ự ậ ỗ ợ ạ thành s c m nh trong cu c chinh ph c bi n c .ứ ạ ộ ụ ể ả

* C nh đoàn thuy n tr v trong bu i bình minh ( kh cu i ) ả ề ở ề ổ ổ ố- C nh đoàn thuy n đánh cá tr v sau m t đêm lao đ ng kh n tr ng. ả ề ở ề ộ ộ ẩ ươ- Ti ng hát di n t s ph n kh i c a nh ng con ng i chi n th ng. ế ễ ả ự ấ ở ủ ữ ườ ế ắ

4 B p l aế ử (B ng Vi t)ằ ệ

* H i t ng v bà và tình bà cháu. ồ ưở ề- S h i t ng b t đ u t hình nh thân th ng v b p l a.ự ồ ưở ắ ầ ừ ả ươ ề ế ử- Th i u th bên bà là m t tu i th nhi u gian kh , thi u th n nh c nh n ờ ấ ơ ộ ổ ơ ề ổ ế ố ọ ằ- K ni m v bà và nh ng năm tháng tu i th luôn g n v i hình nh b p l a. ỉ ệ ề ữ ổ ơ ắ ớ ả ế ử- Âm thanh c a ti ng chim tu hú. ủ ế * Nh ng suy ng m v bà và hình nh b p l a.ữ ẫ ề ả ế ử- Cuéc ®êi bµ khã nhäc, lËn ®Ën , chÞu ®ùng nhiÒu mÊt m¸t.- Sù tÇn t¶o , ®øc hy sinh ch¨m lo cho mäi ngêi cña bµ. - BÕp löa tay bµ nhãm lªn mçi sím mai lµ nhãm lªn niÒm yªu th¬ng, niÒm vui sëi Êm, san sÎ vµ cßn “ Nhãm dËy c¶ nh÷ng t©m t×nh tuæi nhá”; ngän löa bµ nhen lµ ngän löa cña søc sèng, lßng yªu th¬ng vµ niÒm yªu th¬ng bÊt diÖt.* Nçi nhí mong cña ngêi ch¸u ®èi víi bµ còng lµ ®èi víi gia ®×nh, quª h¬ng vµ ®Êt níc.- Cuéc sèng sung síng ®Çy ®ñ vµ trµn niÒm vui.- Kh«ng ngu«i quªn nh÷ng n¨m th¸ng tuæi th¬ ë ví i bµ vµ t×nh c¶m Êm ¸p cña bµ víi lßng biÕt ¬n...

5 ¸nh tr¨ng (NguyÔn Duy)

* H×nh ¶nh vÇng tr¨ng trong c¶m xóc cña t¸c gi¶.- VÇng tr¨ng lµ mét h×nh ¶nh cña thiªn nhiªn t ¬i m¸t, mét vÎ ®Ñp b×nh dÞ vµ vÜnh h»ng cña vò trô.- Tr¨ng lµ ngêi b¹n tr i kØ cña thêi th¬ Êu vµ nh÷ng ngµy chiÕn ®Êu ë rõng - Hoµn c¶nh sèng thay ®æi, con ngêi quen ví i tiÖn nghi hiÖn ®¹i, ®iÖn ®· lµm lu mê ¸nh tr¨ng, tr¨ng trë thµnh ngêi dng qua ®êng. - BÊt ngê ®Ìn ®iÖn t¾t, vÇng tr¨ng ®ét ngét hiÖn ra qua « cöa sæ, ® nh thøc bao kØ niÖm t -ëng ®a l ·ng quªn trong lßng ngêi, khiÕn cho con ngêi c¶m thÊy “rng rng” mét nçi nhí kh¾c kho¶i vµ da diÕt ®èi ví i qu khø b×nh dÞ, méc m¹c mµ thiªng l iªng. * Suy t cña t¸c gi¶ mang ý nghÜa nh©n sinh s©u s¾c.- VÇng tr¨ng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ vÇng tr¨ng thiªn nhiªn mµ nã ®· trë thµnh mét biÓu t îng cho nh÷ng g× thuéc vÒ qu khø cña con ngêi. - Bíc qua thêi chiÕn tranh, sèng trong c¶nh hoµ b×nh, cuéc sèng cña con ngêi ®æi thay, ngËp ch×m trong h¹nh phóc, kh«ng Ýt ngêi ®· v« t×nh l ·ng quªn qu khø.- Trong kho¶nh kh¾c hiÖn t¹ i , h×nh ¶nh vÇng tr¨ng ®ét ngét xuÊt hiÖn trong ®ªm ®iÖn t¾t ®·

® nh thøc trong t©m hån con ngêi bao kØ niÖm...- Con ngêi ngì ngµng ®Õn th¶ng thèt, råi rng rng hoµi niÖm, ®Ó ®äng l¹ i cuèi cïng lµ nçi niÒm day døt, ©n hËn: “giËt m×nh” soi l¹ i m×nh, suy ngÉm vÒ qu¸ khø, cÇn sèng cã tr¸ch nhiÖm víi qu khø, vÒ hiÖn t¹ i , vÒ sù v« t×nh v« nghÜa ® ng tr¸ch giËn. - “GiËt m×nh” nh¾c nhë kh«ng ®îc phÐp l ·ng quªn qu¸ khø, cÇn cã tr¸ch nhiÖm víi qu¸ khø, coi qu¸ khø lµ ®iÓm tùa cho hiÖn t¹ i , lÊy qu¸ khø ®Ó soi vµo hiÖn t¹ i . Sèng thuû chung, nghÜa t×nh víi qu¸ khø. §ã lµ mét ®¹o lÝ truyÒn thèng cña d©n téc ViÖt Nam: ®¹o lÝ thuû chung, ©n t×nh, nghÜa t×nh.

7 µLai)8 * Anh là ng i s ng và làm vi c trong m t hoàn c nh đ c bi t:ườ ố ệ ộ ả ặ ệ

- Là “ng i cô đ c nh t th gian”: s ng m t mình trên đ nh Yên S n, quanh năm su t tháng s ng gi a “b n bườ ộ ấ ế ố ộ ỉ ơ ố ố ữ ố ề ch cây c và mây mù l nh l o”, cô đ n đ n m c “thèm ng i” quá ph i ki m k d ng xe qua đ ng đ đ cỉ ỏ ạ ẽ ơ ế ứ ườ ả ế ế ừ ườ ể ượ g p ng i.ặ ườ- Công vi c c a anh là “làm công tác khí t ng kiêm v t lí đ a c u”, công vi c đòi h i ph i t m , chính xác “đoệ ủ ượ ậ ị ầ ệ ỏ ả ỉ ỉ gió, đo m a, đo n ng, tính mây, ch n đ ng m t đ t” ư ắ ấ ộ ặ ấ * Anh là ng i có tinh th n trách nhi m và say mê v i công vi c.ườ ầ ệ ớ ệ- Luôn say mê công vi c và hoàn thành t t nhi m v c a mình b i anh ý th c đ c công vi c mình làm giúp íchệ ố ệ ụ ủ ở ứ ượ ệ cho s n xu t và chi n đ u c a T Qu c. ả ấ ế ấ ủ ổ ố- Kiên trì không ng i gian kh , khó khăn m c dù s ng trong hoàn c nh đ c bi t: làm vi c m t mình trên núi cao,ạ ổ ặ ố ả ặ ệ ệ ộ gian kh nh t là l n ghi và báo v lúc m t gi sáng. ổ ấ ầ ề ộ ờ- Th o vi c và làm vi c m t cách t m và chính xác: không nhìn máy cháu nhìn gió lay lá, nhìn sao tr i có thạ ệ ệ ộ ỉ ỉ ờ ể nói đ c mây, tính đ c gió. ượ ượ* Là ng i gi n d , khiêm t n, l ng l c ng hi n cho đ t n c, cho cu c đ i.ườ ả ị ố ặ ẽ ố ế ấ ướ ộ ờ+ S ng gi n d “Cu c đ i riêng c a anh thanh niên thu g n l i m t góc trái gian v i chi c gi ng con, m tố ả ị ộ ờ ủ ọ ạ ộ ớ ế ườ ộ chi c bàn h c, m t giá sách”.ế ọ ộ+ S ng v i lí t ng và hoài bão ph c v đ t n c” “...khi ta làm vi c, ta v i công vi c là đôi, sao g i m t mìnhố ớ ưở ụ ụ ấ ướ ệ ớ ệ ọ ộ đ c? ượ+ Khiêm t n không đ cho ho sĩ v mình và gi i thi u nh ng con ng i lao đ ng khácố ể ạ ẽ ớ ệ ữ ườ ộ* Là ng i có tâm h n nh y c m, trong sáng và có cu c s ng h t s c phong phú.ườ ồ ạ ả ộ ố ế ứđ+ Luôn c i m , chân thành, quan tâm, chu đáo v i m i ng i: t ng v bác lái xe c tam th t, t ng hoa cho côở ở ớ ọ ườ ặ ợ ủ ấ ặ gái, bi u m i ng i làn tr ng đ ăn tr a-> t m lòng nhân h u.ế ọ ườ ứ ể ư ấ ậ

+ T ch c cu c s ng ngăn n p, phong phú: đ c sách, tr ng hoa, nuôi gà...ổ ứ ộ ố ắ ọ ồ-> Anh là ng i tiêu bi u cho nh ng con ng i l ng l c ng hi n cho đ t n c mi n l ng l Sa Pa, là hìnhườ ể ữ ườ ặ ẽ ố ế ấ ướ ở ề ặ ẽ

nh t t p c a th h tr - nh ng con ng i m i trong công cu c xây d ng đ t n c.ả ố ẹ ủ ế ệ ẻ ữ ườ ớ ộ ự ấ ướ9 Chi c l cế ượ

ngà (Nguy nễ Quang Sáng)

*Nh©n vËt bÐ Thu.- KÝnh yªu, t«n thê ngêi cha cña m×nh.+ L¹ l ïng, sî h·i vµ xa l¹ ®èi ví i ngêi cha: nghe gäi con bÐ giËt m×nh, trßn xoe m¾t nh×n, ng¬ ng¸c, l¹ l ïng, t¸i mÆt ®i, vôt ch¹y vµ thÐt lªn.+ Kiªn quyÕt kh«ng chÞu nhËn ba v× Thu ®· kh¾c ghi trong lßng h×nh ¶nh vÒ ng-¬× cha trong tÊm h×nh.- T×nh yªu cha s©u s¾c vµ m·nh l iÖt.+ Gi÷ m·i h×nh ¶nh vÒ ngêi cha ®Ñp vµ hoµn h¶o nªn quyÕt kh«ng gäi “ba”, nãi træng, hÊt trøng c¸, cù tuyÖt, xa l¸nh cha.+ N»m im, l¨n lén, thë dµi khi nghe bµ ngo¹i lÝ gi¶.+ LÆng l Ï ®øng ë gãc nhµ, ®«i m¾t buån víi vÎ nghÜ ngîi s©u xa.+ CÊt tiÕng gäi ba nh xÐ ruét: “ Ba.. .a. . .a . . .ba”. TiÕng gäi “ba” nh thÐt sau 3 ngµy, sau 8 n¨m k×m nÐn trong lång ngùc, trong tr¸i tim chan chøa t×nh yªu th¬ng, lµ tiÕng gäi ba lÇn ®Çu vµ còng lµ lÇn cuèi cïng- thËt c¶m ®éng vµ ®au ®ín.+ H«n cha cïng kh¾p, h«n lªn c¶ vÕt thÑo trªn mÆt ba, vÕt thÑo - thñ ph¹m g©y nghi ngê, chia rÏ t×nh c¶m cha con, vÕt th¬ng chiÕn tranh.- Lµ c« bÐ ng©y th¬, ¬ng ng¹nh, cóng cái. m¹nh mÏ vµ s©u s¾c.+ Sù ng©y th¬, ch©n thµnh cña ®øa bÐ 8 tuæi, ®øa tr Î Nam bé trong hoµn c¶nh chiÕn tranh ¸c l iÖt.+ Døt kho¸t, r¹ch rßi , quyÕt l iÖt: nhÊt quyÕt kh«ng gäi “ba”, ph¶n øng m¹nh mÏ.. .+ Kiªu h·nh vÒ mét t×nh yªu, niÒm tù hµo dµnh cho ngêi cha cña m×nh, ngêi cha chôp h×nh chung ví i m¸.+ TËn hëng mét c¸ch vå vËp, hèi tiÕc c¸i t×nh cha con m u mñ trong giê phót ng¾n ngñi lóc chia tay.* Nh©n vËt «ng S¸u: Lµ ngêi cha th¬ng yªu con v« cïng.

- ¤ng h¸o høc, chê ®îi gi©y phót ®îc gÆp con vµ khao kh¸t ®îc nghe tiÕng gäi “ba” cña ®øa con. + C¸i t×nh cha con cø n«n nao trong con ngêi anh, kh«ng chê xuång cËp bÕn anh nhón ch©n nh¶y thãt lªn, anh bíc véi vµng nh÷ng bíc dµi, võa bíc võa khom l ng ®a tay ®ãn chê con.+ Anh mong ®îc nghe mét tiÕng gäi “ba” cña con bÐ, nh÷ng con bÐ ch¼ng bao giê chÞu gäi.- T×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó gÇn gòi con, th¬ng yªu con.+ Suèt ngµy anh ch¼ng ®i ®©u xa, lóc nµo còng vç vÒ con.+ Anh ngåi im gi¶ vê kh«ng nghe chê nã gäi “ Ba v« ¨n c¬m”+ Trong b÷a c¬m, anh g¾p trøng c¸ cho con.- Hôt hÉng, ®au khæ khi con kh«ng nhËn m×nh lµ cha.+ Anh kh«ng gh×m næi xóc ®éng, vÕt thÑo dµi bªn m ®á öng, giÇn giËt, giäng lÆp bÆp, run run; Ba ®©y con.. .+ Anh ®øng s÷ng, nh×n theo con, nçi ®au ®ín khiÕn mÆt anh sÇm l¹ i , hai tay bu«ng xuèng nh bÞ g·y.+ Anh quay l¹ i nh×n con võa khe khÏ l¾c ®Çu cêi. Cã l Ï v× khæ t©m ®Õn nçi kh«ng khãc ®îc nªn ph¶i cêi vËy th«i.- Bùc m×nh tr íc sù th¸i qu cña bÐ Thu, qu th¬ng con «ng kh«ng k×m næi c¶m xóc vµ ®· ® nh con: GiËn qua kh«ng kÞp suy nghÜ, anh vung tay ® nh vµo m«ng con bÐ vµ hÐt lªn: - Sao mµy cøng ®Çu qu vËy, h¶?- H¹nh phóc tét cïng, nhí th¬ng tét ®é khi con nhËn ra anh lµ “ba” trong tiÕng thÐt; anh «m con “rót kh¨n lau níc m¾t råi hån lªn m¸i tãc con”- Vµo chiÕn tr êng:+ Hèi hËn, day døt v× ® nh con.+ Dån toµn bé niÒm say mª, t×nh yªu th¬ng ®Ó lµm chiÕc l îc cho con, anh kh¾c lªn chiÕc l îc dßng ch÷” Yªu nhí tÆng Thu, con cña ba” dßng ch÷ chøa bao nhiªu t×nh c¶m s©u nÆng cña ngêi cha.+ Tríc khi hy sinh, «ng nhê b¹n m×nh chuyÓn c©y l îc ®Õn cho bÐ Thu. ChiÕc l îc lµ biÓu t îng cña t×nh phô tö, lµ chiÕc l îc yªu th¬ng.