8/9/2019 Health Literacy to Village

1/34

8/9/2019 Health Literacy to Village

2/34

 โครงการเฉลมพระเกยรต  ๕๗ พรรษา มหาวชราลงกรณ :หม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง โรคความดันโลหตสง โรคหัวใจและหลอดเลอด

ความฉลาดทางสขภาพ

เสนทางส ….: หม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง ความดันโลหตสง หัวใจและหลอดเลอด

กองสขศกษากรมสนับสนนบรการสขภาพ

กระทรวงสาธารณสข

www.hed.go.thมกราคม ๒๕๕๖

8/9/2019 Health Literacy to Village

3/34

  ...ออกกลังกายสม เสมอสั ปดาห ละอยางน อย ๓-๕   วั นๆ ละอยางน อย ๓๐  นาท รวมกับพฤตกรรมการกนผัก ผลไม สดวั นละ

อยางนอยคร งกโลกรัมข นไป หรอกนผักคร งหน ง อยางอ นคร งหน งและลดอาหารไขมั น...

8/9/2019 Health Literacy to Village

4/34

คน

สบเน องจากกรมสนับสนนบรการสขภาพ ไดรับพระมหากรณาธคณลนเกลาลนกระหมอม พระราชทานพระราชานญาตให โครงการเฉลมพระเกยรต  ๕๗ พรรษามหาวชราลงกรณ : หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง โรคความดันโลหตสง

 โรคหัวใจและหลอดเลอด  เปนโครงการเฉลมพระเกยรต  เน องในวโรกาสเจรญพระชนมาย ๕๗ พรรษา ในป  พ.ศ.๒๕๕๒ และเปนกจกรรมหน งในโครงการสายใยรักแหงครอบครัว

 ในพระราชปถัมภฯ โดยมวัตถประสงค เพ อเฉลมพระเกยรตสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯสยามมกฎราชกมาร เน องในวโรกาส เจรญพระชนมาย ๕๗ พรรษา วันท  ๒๘ กรกฎาคม๒๕๕๒ และม งหวงัใหหม บานทั วประเทศ เปนหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ ลดโรคฯ และพัฒนาหม บานท มความพรอมใหเปนหม บานตนแบบในการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ เพ อใหประชาชนมความฉลาดทางสขภาพและมพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง

 โดยความรวมมอของภาค  เครอขายสขภาพท ังในสวนกลางและสวนภมภาคในการขับเคล อน

และสงเสรม สนับสนนใหประชาชนในหม บานมพฤตกรรมการออกกลังกายสม เสมอสัปดาหละอยางนอย ๓-๕ วันๆ ละอยางนอย ๓๐ นาท รวมกับพฤตกรรมการกนผักผลไมสดวันละอยางนอยคร งก โลกรัมข นไป หรอกนผักคร งหน ง อยางอ นคร งหน งและลดอาหารไขมนั โดยอาศัยขมพลังในหม บาน คอ อาสาสมัครสาธารณสขประจหม บาน(อสม.) เปนแกนหลักในการขับเคล อนและรวมดเนนการในพ นท  

ความฉลาดทางสขภาพ เสนทางส ...หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ 

เลมน  เปนเอกสารท หนวยงาน ภาคเครอขาย และองคกรในหม บานใชเปนแนวทาง ในการดเนนงานพัฒนาความฉลาดทางสขภาพ ส การพัฒนาหม บานใหเปนหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง โรคความดันโลหตสง โรคหัวใจและหลอดเลอด

กองสขศกษากรมสนับสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

ธันวาคม ๒๕๕๕

ความฉลาดทางสขภาพ  เสนทางส …. : หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

8/9/2019 Health Literacy to Village

5/34

8/9/2019 Health Literacy to Village

6/34

ความจเปน...ตองพัฒนาความฉลาดทางสขภาพเสนทางส ...หม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

ลักษณะ ของหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

ความฉลาดทางสขภาพกับการปรบัเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ

การพัฒนาความฉลาดทางสขภาพเสนทางส ...การพัฒนาหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

ประโยชนของหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

ภาคผนวก

การจแนกระดับการพัฒนาความฉลาดทางสขภาพ

หนังสอพระราชทาน พระราชานญาตใหโครงการหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ เปนโครงการเฉลมพระเกยรต เน องในวโรกาสเจรญพระชนมาย  ๕๗ พรรษา

๑

๔

๕

๗

๒๐

๒๑

๒๒

๒๕

สารบั ญ

8/9/2019 Health Literacy to Village

7/34

“ความฉลาดทางสขภาพ

เปนเสมอนกญแจ

ส  การปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ”

8/9/2019 Health Literacy to Village

8/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

 โรคไมตดตอเร อรังเปนปญหาสขภาพของคนไทยท มแนวโนมทวความรนแรงข นในอนาคต ไดแก  โรคความดันโลหตสง โรคหัวใจ โรคหลอดเลอดสมองและโรคมะเรง จากขอมลการสรวจสภาวะสขภาพของคนไทยอาย ๑๕ ป ข นไประบวามความชกของโรคความดันโลหตสง รอยละ ๒๑.๔ หรอ ๑๐.๘ ลานคนมความเส ยงท จะปวยดวยโรคหัวใจสงถงรอยละ ๘๖ และจากการคาดการณของสถาบันมะเรงแหงชาต ในป ๒๕๕๑ ประเทศไทยจะมผ  ปวยมะเรงรายใหม ๑๒๐,๐๐๐ ราย และจะเพ มข นถงรอยละ ๕๐ ในชวง ๑๐ ป  ซ งตองเสยคาใชจาย

 ในการรักษาสงมาก เฉพาะโรคมะเรงอยางเดยว ประมาณคนละ ๑ ลานบาท ซ งโรคเหลาน เกดจากพฤตกรรมสขภาพท ไมถกตอง คอ การขาดการออกกลังกายและรับประทานอาหารท ไมเหมาะสมและไมเพยงพอ จากผลการสรวจ ในป ๒๕๕๑-๒๕๕๒ พบวา คนไทยมกจกรรมทางกายเพยงพอและออกกลังกาย ๔๑.๒ลานคน (รอยละ ๘๑.๕) สวนการบร โภคผักและผลไมตามเกณฑมาตรฐาน มเพยง๙ ลานคน (รอยละ ๑๗.๗) จากสภาพปญหาดังกลาว จงจเปนตองสงเสรมการ

ปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพของระดับบคคล ดวยการจัดกจกรรมการเรยนร  และจัดปจจัยแวดลอมท เอ อ เพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพและมพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง  ซ งปจจบันไดใหความสคัญกับความฉลาดทางสขภาพหร อHealth literacy ในการสงเสรมและสนับสนนการสรางเสรมสขภาพระดับบคคล โดยมจดม งเนนใหประชาชนสามารถเขาถงสารสนเทศและไดรับร  สาระความร  

ความจเปน...ตองพัฒนาความฉลาดทางสขภาพเสนทางส ....

หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

๑

8/9/2019 Health Literacy to Village

9/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ดานสขภาพท ถกตองและเหมาะสมสหรับการดแลสขภาพของตนเองเน อ งจากการพัฒนาความฉลาดทางสขภาพสงผลกระทบตอความสามารถของประชาชนในการช นระบบสขภาพท สอดคลองกับปญหาและความตองการของประชาชน และสามารถ

คาดการณความเส ยงดานสขภาพท อาจเกดข นไดรวมท ังกหนดเปาประสงคในการดแลสขภาพของตนเอง โดยเฉพาะอยางย   งการจัดการ โรคเร อรังท กลังเปนปญหาสขภาพระดับโลกหากประชากรสวนใหญของประเทศมระดับความฉลาดต  ยอมจะสงผลตอสภาวะ โดยรวม กลาวคอ ประชาชนขาดความสามารถในการดแลสขภาพของตนเองจนวนผ  ปวยโรคเร อรังจะเพ มข นทใหคาใชจายในการรักษาพยาบาลเพ มสงข น (WHO,๒๐๐๙)

การจัดกจกรรมการเรยนร   ไมวาจะเปนกจกรรมแลกเปล ยนเรยนร  ในรปแบบท หลากหลาย ท ทใหเกดการเรยนร  และพัฒนาทักษะท จเปนดานสขภาพรวมท ังพัฒนาปจจัยแวดลอมท เอ อตอการมพฤตกรรมสขภาพ เชน มลาน

กฬา มแหลงปลกผัก หรอมสถานท ในการจัดกจกรรมแลกเปล ยนเรยนร  ซ งจะสงผลใหประชาชนมความฉลาดทางสขภาพและมการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพไดอยางถกตองและย ังยน ดังนั น กรมสนับสนนบรการสขภาพ โดยกองสขศกษา จงไดดเนนการโครงการเฉลมพระเกยรต๕๗ พรรษา มหาวช ราลงกรณ : หม  บานปรับ เปล ยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง โรคความดันโลหตสง โรคหัวใจและหลอ ดเ ลอ ดข น 

๒

8/9/2019 Health Literacy to Village

10/34

8/9/2019 Health Literacy to Village

11/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

เปนหม บานท ประชาชน :๑. มการออกกลังกายอยางสม เสมอ สัปดาหละอยางนอย ๓-๕ วันๆ ละ

อยางนอย ๓๐ นาท 

๒. ประชาชนกนผัก ผลไมสดวันละอยางนอย คร งกโลกรัมข นไปหรอกนผักคร งหน งอยางอ นคร งหน ง และลดอาหารไขมัน

เปนหม บานท  :๑. มถนนหรอสถานท สหรับออกกลังกาย

๒. มแหลงน ท สามารถใช ในการเพาะปลก เชน สระ คคลอง หนอง บง๓. ครัวเรอน/ชมชนมการปลกผักปลอดสารพษกนเอง๔. มชองทางการส อสารสขภาพและมแหลงการแลกเปล ยนเรยนร  อยาง

ตอเน อง๕. มการจัดกจกรรมการออกกลังกายอยางสม เสมอ และจัดกจกรรมท 

สงเสรมการกนผัก ผลไมสด

เปนหม บานท  :ประชาชน/ผ  นชมชน/กล ม/ชมรม/อาสาสมัครสาธารณสขประจหม บาน

(อสม.)/หนวยงาน/องคกรทองถ น มสวนรวมในการเพ มความฉลาดทางสขภาพและปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพเพ อการลดโรค

ลักษณะของหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

๔ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

12/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

ความฉลาดทางสขภาพ   กับการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ

“ความฉลาดทางสขภาพเปนเสมอนกญแจส การปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ”การพัฒนาความฉลาดทางสขภาพเปนดัชนท สามารถสะทอนและใช

อธบายความเปล ยนแปลงของพฤตกรรมสขภาพท เกดข นจากกระบวนการเรยนร  และกระบวนการส อสารสขภาพ ซ งเปนกระบวนการการพัฒนาความฉลาดทาง

สขภาพโดยตรง

การพัฒนาความฉลาดทางสขภาพ  มคณลักษณะสคัญท จเปนตองพัฒนาเพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพ ซ งประกอบดวย ๖ องคประกอบหลัก

๑. การเขาถงขอมลสขภาพและบรการสขภาพ (access)๒. ความร   ความเขาใจ (cognitive)

๓. ทักษะการส อสาร (communication skill)๔. ทักษะการตัดสนใจ (decision skill)๕. การร  เทาทันส อ (media literacy)๖. การจัดการตนเอง (self-management)การพัฒนาความฉลาดทางสขภาพ จงอาศัยการสรางเสรมคณลักษณะ

เหลาน เปนแนวทาง โดยพัฒนาคณลักษณะแตละดานตั งแตระดับแรก คอ ความฉลาดทางสขภาพขั นพ นฐานหรอ functional health literacy ระดับท สองความฉลาดทางสขภาพขั นการมปฏสัมพันธ  หรอ communicative/ interactivehealth literacy และระดับท สาม คอ ความฉลาดทางสขภาพขั นวจารณญาณหรอ critical health literacy

๕ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

13/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ความฉลาดทางสขภาพ หมายถง ความสามารถและทักษะในการเขาถงขอมล ความร    ความเขาใจ เพ อวเคราะห  ประเมนการปฏบัต  และจัดการตนเอง รวมท ังสามารถช แนะเร องสขภาพสวนบคคล ครอบครัวและชมชนเพ อสขภาพท ด 

พฤตกรรมสขภาพ หมายถง การปฏบัตหรอการแสดงออกของบคคลในการกระทหรองดเวนการกระทในส งท มผลตอสขภาพของตนเอง โดยอาศัยความร   ความเขาใจ เจตคตและการปฏบัตตนทางดานสขภาพดานตางๆ คอสขภาพกาย จตใจ/อารมณและสังคม ท มความเก ยวของสัมพันธกันอย าง

สมดล

การเพ มความฉลาดทางสขภาพดวยการจัดกระบวนการเรยนร  และการจัดปจจัยแวดลอม

ท เอ อตอการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ

จะสงผลทใหประชาชนมความร  ความเขาใจและ

มพฤตกรรมสขภาพท ถกตองอันจะสงผลตอการปองกันและลดโรค

๖

8/9/2019 Health Literacy to Village

14/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

๗ ประเมนการพัฒนาหม บาน

๖ จัดเวทแลกเปล ยนเรยนร ของทมดเนนงาน

๕ เฝาระวังพฤตกรรมสขภาพ

๔ จัดกจกรรมการเรยนร เพ อเพ มความฉลาด  

ทางสขภาพของประชาชน

๓ จัดทแผนพัฒนาหม บาน

๒ ศกษาขอมลพ นฐานหม บาน

๑ สรางทมดเนนงาน

ความฉลาดทางส ขภาพของประชาชนจะนไปส การพัฒนาหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง โรคความดันโลหตสง โรคหัวใจและหลอดเลอด โดยมขั นตอนในการพัฒนา ๗ ขั นตอนคอ

๗

การพัฒนาความฉลาดทางสขภาพ เสนทางส ...การพัฒนาหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

8/9/2019 Health Literacy to Village

15/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

 โดยการจัดตั งทมในการดเนนงานพัฒนาหม บาน ซ งเปนผ  แทนจากสาธารณสข เกษตร องคกรทองถ น และแกนนชมชน ฯลฯ เพ อรวมดเนนการพัฒนาหม บาน โดยอาสาสมัครสาธารณสขประจหม บาน (อสม.) เปนแกนหลัก

 ในการขับเคล อน และรวมดเนนการในพ นท  

แนวทางการดเนนงาน ใน ๗ ขั นตอน

ขั นตอนท  ๑ : สรางทมดเนนงาน

๘ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

16/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

 โดยทการคนหาขอมลของหม บาน เพ อ เปนขอมลประกอบการจัดทแผนพัฒนา

หม บานในขั นตอนท  ๓ และกหนดกจกรรมการเรยนร  ในขั นตอนท  ๔ ซ งเปนขอมลท จเปนในการดเนนงาน 

* ขอมลสถานะสขภาพ/ขอมลพฤตกรรมสขภาพ* ขอมลปจจัยเอ อ เชน ลานกฬา แหลงน 

แหลงปลกผัก แหลงเรยนร  ดานสขภาพ

ส อ/ชองทางการส อสารสขภาพ* ขอมลองคกรในชมชน เชน อสม.ผ  นดานสขภาพ ชมรม/กล มตางๆ ฯลฯ

* ขอมลความตองการของประชาชนในการเพ มความฉลาดทางสขภาพและพัฒนาหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ 

ขั นตอนท  ๒ : ศกษาขอมลพ นฐานหม บาน

๙ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

17/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ทมดเนนงานจัดทแผนหรอโครงการพัฒนาหม บาน โดยใชกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในหม บาน เชน เวทประชาคม ซ งรปแบบแผนงาน/  โครงการ จะใชแบบไหนกไดแตตองครอบคลม กจกรรมการเพ มความฉลาดทางสขภาพและจัดปจจัยแวดลอมท เอ อตอการปรับเปล ยนพฤตกรรมการออกกลังกาย การกนผัก ผลไมสดและลดอาหารไขมันของประชาชนในหม บาน

ขั นตอนท  ๓ : จัดทแผนพัฒนาหม บาน

๑๐

8/9/2019 Health Literacy to Village

18/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

 โดยการดเนนงานตามแผน เพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพและเกดการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพท ถกตองของประชาชนในหม บาน

ขั นตอนท  ๔ : จัดกจกรรมการเรยนร   เพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพของประชาชน

ประชาสัมพันธสรางกระแสและการรับร  ของประชาชน เพ อใหเกดการมสวนรวมในการดเนนงานพัฒนาหม บาน

รวมกหนดมาตรการทางสังคมหรอขอตกลงรวม เพ อถอปฏบัตรวมกัน ในหม บาน

๑๑

8/9/2019 Health Literacy to Village

19/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

จัดกจกรรมการเรยนร  เพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพและการปรับเปล ยนพฤตกรรมการออกกลังกาย กนผัก ผลไมสด และลดอาหารไขมัน

 ใหถกตอง โดยอาศัยกล มตางๆ ในหม บาน  เชนชมรมสรางสขภาพ/กล มตางๆมการจัดกจกรรมออกกลังกายอยางสม เสมอ สัปดาหละ อยางนอย ๓-๕ วันๆ ละ อยางนอย ๓๐ นาท แกนนหม บานมการจัดกจกรรมแลกเปล ยนเรยนร  ในรปแบบท หลากหลาย เพ อใหเกดการส อสารแลกเปล ยนเรยนร  ระหวางบคคลและเกดการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ เชน การเสวนาความร  

ดานสขภาพ การสาธตความร  ดานสขภาพ

๑๒

8/9/2019 Health Literacy to Village

20/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

จัดโปรแกรมดานสขภาพ เพ อใหประชาชนไดฝกปฏบัตตนเองในการดแลสขภาพของตนเอง เชน โปรแกรมลดพง งดบหร  สรา ลดหวาน มันเคม เปนตนส อสารและรณรงคดานสขภาพในชมชน

๑๓

8/9/2019 Health Literacy to Village

21/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

จัดปจจัยแวดลอมใหเอ อตอการเพ มความฉลาดทางสขภาพและการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพของประชาชน ไดแก 

จัดหาส อ/ชองทางการส อสารสขภาพท ทันสมัย เขาถงไดงาย ตลอดเวลามลานกฬา/สถานท สหรับออกกลังกายมแหลงปลกผักรวมของหม บาน ซ งอาจเปนท วัดหรอโรงเรยนหรออบต. ฯลฯมสถานท ในการจัดกจกรรมแลกเปล ยนเรยนร   ซ งอาจเปนท ศาลา

ประชาคมหรอศนยการเรยนร   ในหม บาน ฯลฯ

๑๔ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

22/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

ขั นตอนท  ๕ : เฝาระวังพฤตกรรมสขภาพ

การเฝาระวังพฤตกรรมสขภาพเปนเคร องมอในการรวบรวมขอมลพฤตกรรมเส ยงของประชาชนในหม บาน โดยให อสม. เปนผ  เกบรวบรวมขอมลตามแบบสัมภาษณของกองสขศกษา โดยการส มรายช อกล มเส ยงและกล มปวย

 ไมนอยกวากล มละ ๔๐ คน นมาวเคราะห โดยเจาหนาท สาธารณสขผานระบบHBSS และคนขอมลพฤตกรรมสขภาพท ไมถกตองส ชมชน เพ อนขอมลไปใช ในการจัดทแผนหรอปรับกจกรรมการปรับเปล ยนสขภาพใหถกตองตอไป

๑๕ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

23/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ขั นตอนท  ๖ : จัดเวทแลกเปล ยนเรยนร  ของทมดเนนงาน

: การเพ มความฉลาดทางสขภาพของประชาชน: การพัฒนาหม บานใหเปนหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ 

 ในการจัดเวทแลกเปล ยนเรยนร  ประสบการณระหวางทมดเนนงานพัฒนาหม บาน ในรปแบบท หลากหลายข นอย กับความเหมาะสมของแตละพ นท  เชน การจัดเวทแลกเปล ยนเรยนร   การศกษาดงาน เปนตน

 

เพ อม งหวัง

* ใหเกดการเรยนร  รวมกัน* มทักษะในการพัฒนาและขับเคล อน

๑๖

8/9/2019 Health Literacy to Village

24/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

ขั นตอนท  ๗ :  ประเมนการพัฒนาหม บาน

การบรหารจัดการการพัฒนาหม บาน : โดยการประเมน

- มผ  รับผดชอบ/คณะทงาน- มแผนพัฒนาท เกดจากการมสวนรวม- มขอกหนดรวมหรอมาตรการทางสังคมของหม บาน

 โดยหม บานทการประเมนตนเอง ตามเกณฑการประเมนท กหนดซ งตองประเมนครอบคลมใน ๔ เร อง

การจัดกจกรรมเพ มความฉลาดทางสขภาพและการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ :  

 โดยการประเมน- มกจกรรมออกกลังกาย- มกจกรรมแลกเปล ยนเรยนร   ในรปแบบท หลากหลายเพ อใหม การส อสารแลกเปล ยนเรยนร   ระหวางบคคลและเกดการ

ปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ- ม โปรแกรมดานสขภาพ- มการส อสารและรณรงคดานสขภาพในชมชน

๑๗

8/9/2019 Health Literacy to Village

25/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ผลท เกดกับหม บาน :

 โดยการประเมน- ครัวเรอน มการปลกผักท ปลอดสารพษไวกน- หม บาน มลานกฬา/สถานท สหรับออกกลังกาย/มแหลงปลกผักรวมของหม บาน/มสถานท  ในการจัดกจกรรมแลกเปล ยนเรยนร   /มชองทางการส อสารสขภาพ

๑๘ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

26/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

ผลท เกดจากประชาชน : โดยการประเมน- ความพงพอใจตอกระบวนการพัฒนาหม บาน- พฤตกรรมการออกกลังกายสม เสมอสัปดาหละอยางนอย ๓-๕ วันๆ ละอยางนอย ๓๐ นาท 

- พฤตกรรมการกนผัก ผลไมสด วันละอยางนอยคร งก โลกรัมหรอ

กนผักคร งหน ง อยางอ นคร งหน ง และลดอาหารไขมัน 

๑๙ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

27/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ประโยชน :  ของหม บ านปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

ประชาชน : มพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง ทใหมสขภาพด ลดภาระคาใชจายในการรักษาพยาบาลได 

ครอบครวั : มความรัก ความสัมพันธท ด  ในครอบครัว

หม บ าน : เปนหม บานตนแบบฯ และเปนแหลงเรยนร    ในการปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคฯ

๒๐

8/9/2019 Health Literacy to Village

28/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

 ภาคผนวก

๒๑

8/9/2019 Health Literacy to Village

29/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

การจแนกระดับการพฒันาความฉลาดทางสขภาพ

คณลักษณะสคัญท จเปนตองพัฒนาเพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพ

๒. ความร   ความเขาใจ(Cognitive)

๑. การเขาถงขอมล

สขภาพ และบรการสขภาพ (Access)

การร  และการจประเดนเน อหาสคัญ ในการ

ปฏบัตตัวเพ อใหมสขภาพด 

มความสามารถใน

การเลอกแหลงขอมลสขภาพ ร  วธการในการคนหาและการ ใชอปกรณ สบคนอาท คอมพวเตอร ระบบหองสมด

มความร   ความเขาใจระดับพ นฐานและสามารถอธบายถง

ความเขาใจในการจะนไปปฏบัตตัว ไดอยางถกตอง

มการเขาถงขอมล

สขภาพและบรการสขภาพระดับพ นฐานและมความสามารถ ในการคนหาขอมลสขภาพท ถกตองและทันสมัย เพ อการปรับเปล ยนพฤตกรรมสขภาพ

มความร   ความเขาใจระดับปฏสัมพันธและสามารถวเคราะห

หรอเปรยบเทยบอยางมเหตผล เก ยวกับแนวทางการมพฤตกรรมท ถกตอง

มการเขาถงขอมล

สขภาพและบรการสขภาพระดับปฏสัมพันธ และมความสามารถในการตรวจสอบขอมลจากหลายแหลงจนขอมลมความนาเช อถอ สหรับการนมาใช 

ระดับของความฉลาดทางสขภาพ

ระดับพ นฐาน(Functional

health literacy)

ระดับปฏสัมพันธ (Interactive

health literacy)

ระดับวจารณญาณ(Critical

health literacy)

๒๒

8/9/2019 Health Literacy to Village

30/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

คณลักษณะสคัญท จเปนตองพัฒนาเพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพ

ระดับของความฉลาดทางสขภาพ

ระดับพ นฐาน(Functional

health literacy)

ระดับปฏสัมพันธ (Interactive

health literacy)

ระดับวจารณญาณ(Critical

health literacy)

๓. ทักษะการส อสาร

(Communicationskill)

๔. ทักษะการตัดสนใจ(Decision skill)

มความสามารถใน

การส อสารโดยการพด อาน เขยนขอมลเก ยวกับการปฏบัตตัวเพ อใหสขภาพท ด 

มความสามารถในการกหนดทางเลอกและปฏเสธ/ หลกเล ยงหรอเลอกวธการปฏบัตเพ อใหมสขภาพด 

มทักษะการส อสาร

ระดับพ นฐานและสามารถส อสารใหบคคลอ นเขาใจเก ยวกับวธปฏบัตตัวเพ อใหมสขภาพด 

มทักษะการตัดสนใจระดับพ นฐานและมความสามารถในการใชเหตผลหรอวเคราะหผลด-ผลเสยเพ อการปฏเสธ/ 

หลกเล ยง/เลอกวธการปฏบัตซ งเปนทางเลอกท เหมาะสมเพ อใหมสขภาพด 

มทักษะการส อสาร

ระดับปฏสัมพันธและสามารถ โนมนาวใหผ  อ นยอมรับแนวทางการมพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง

มทักษะการตัดสนใจระดับปฏสัมพันธและสามารถแสดงทางเลอกท เกดผลกระทบนอยตอตนเองและผ  อ น 

หรอแสดงขอมลท  หักลางความเขาใจผดไดอยางเหมาะสม

๒๓

8/9/2019 Health Literacy to Village

31/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

คณลักษณะสคัญท จเปนตองพัฒนา

เพ อเพ มความฉลาดทางสขภาพ

ระดับของความฉลาดทางสขภาพ

ระดับพ นฐาน

(Functionalhealth literacy)

ระดับปฏสัมพันธ 

(Interactivehealth literacy)

ระดับวจารณญาณ

(Criticalhealth literacy)

๖. การจัดการตนเอง

(Self-management)

๕. การร  เทาทันส อ(Media literacy)

มความสามารถใน

การกหนดเปาหมายและวางแผนในการปฏบัตตน เพ อใหมพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง

มความสามารถ ในการตรวจสอบความถกตอง ความนาเช อถอของขอมล

ท ส อนเสนอ เพ อนมาใช ในการดแลสขภาพตนเอง

มการจัดการตนเอง

ระดับพ นฐานและสามารถทตามแผนท กหนด โดยมเปาหมายเพ อใหมพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง

มการร  เทาทันส อระดับพ นฐานและสามารถเปรยบเทยบวธการเลอกรับส อ

เพ อหลกเล ยงความเส ยงท อาจเกดข นกับสขภาพของตนเองและผ  อ น

มการร  เทาทันส อระดับปฏสัมพันธและมความสามารถ

 ในการประเมน

ขอความส อเพ อช แนะแนวทางใหกับชมชนหรอสังคม

มการจัดการตนเอง

ระดับปฏสัมพันธและมความสามารถ ในการทบทวนวธการปฏบัตตนตามเปาหมายเพ อนมาปรับเปล ยนวธการปฏบัตตนเพ อใหมพฤตกรรมสขภาพท ถกตอง

๒๔ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

32/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใจและหลอดเลอด

๙ กมภาพันธ ๒๕๕๒

เร อง พระราชทานพระราชานญาตใหนโครงการพัฒนาคณภาพชวตราษฎร สนองพระราชดรฯ

และเปนโครงการเฉลมพระเกยรต เรยน ประธานมลนธกาญจนบารม / อธบดกรมสนับสนนบรการสขภาพอางถง หนังสอ มลนธกาญจนบารม ท  กบม. ๐๑๙/๒๕๕๒ ลงวันท  ๒๓ มกราคม ๒๕๕๒

ตามหนังสอท อางอง ขอใหนความกราบบังคมทล สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯสยามมกฎราชกมาร เร อ ง พระราชทานพระราชานญาตให “โครงการหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง/ความดันโลหตสง/โรคหัวใจและหลอดเลอด” เปนโครงการเฉลมพระเกยรต เน องในวโรกาสเจรญพระชนมาย ๕๗ พรรษา ในป ๒๕๕๒ พรอมทั งขอพระราชทานพระราชานญาต ให “โครงการหม บานปรับเปล ยนพฤตกรรมลดโรคมะเรง ความดันโลหตสง โรคหัวใจและหลอดเลอด”เขารวมสนองพระราชดรเปนกจกรรมหน งในโครงการสายใยรักแหงครอบครัวในพระราชปถัมภฯความละเอยดตามอางถงนั น

สนักงานราชเลขานการในพระองคฯ ไดนความกราบบังคมทลทราบฝาละอองพระบาทและกราบทลทราบฝาพระบาทแลว พระราชทานพระราชานญาต

จงเรยนมาเพ อโปรดทราบ

ขอแสดงความนับถอ

พลอากาศเอก(เกษม อย สข)

หัวหนาสนักงานราชเลขานการในพระองค กองกจการในพระองคสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร

ธรการ / สารบรรณ โทร. ๐๒๒๔๑-๙๘๒๗

ท  พว. ๐๐๕.๑/๔๓๖

สนักงานราชเลขานการในพระองค 

กองกจการในพระองคสมเดจพระบรม โอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมารวังศ โขทัย

๒๕ 

8/9/2019 Health Literacy to Village

33/34

ความฉลาดทางสขภาพ  

เสนทางส …. 

: หม บานปรับเปล ยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง ความดันโลหตส ง หัวใ จและหลอดเลอด

ดวยความปรารถนาด 

กองสขศกษา กรมสนับสนนบรการสขภาพกระทรวงสาธารณสข

ท ปรกษา

นาวาอากาศตรนายแพทยบญเรอง ไตรเรองวรวัฒน อธบดกรมสนับสนนบรการสขภาพนายแพทยสวัช เซยศรวัฒนา รองอธบดกรมสนับสนนบรการสขภาพ

คณะผ  จัดท

นางสาวเบญจมาศ สรมตรไมตร  ผ  อนวยการกองสขศกษานางวมลศร  อทัยพัฒนาชพ กองสขศกษานางพศมัย สขอมรรัตน  กองสขศกษานางพณญาดา อภัยฤทธ   กองสขศกษา

๒๖

8/9/2019 Health Literacy to Village

34/34