Univeriztet Donja GoricaFakultet Umjetnosti

Istorija umjetnosti antike

Seminarski rad

Umjetnost helenizma, najpoznatiji centri, umjetnici i djela

Barbara Delać

mr Milica Radulović

Podgorica, 10.12.2013. god.

S A D R Ž A J

Strana

1. Uvod ........................................................................................................................,.......3

2. Prelazno razdoblje od klasične ka helenskoj epohi...........................................................4

3. Najznačajniji centri………………………………………………………………….…..5

3.1. Aleksandrija………………………………………………………………………..….5

3.2. Pergam……………………………………………………………………………..….7

3.4. Halikarnas………………………………………………………………………….….8

3.5. Rodos……………………………………………………………………………….…8

4. Umjetnici helenizma………………………………………………………………….…9

4.1. Slikarstvo………………………………………………………………………….....10

4.2. Skulptura…………………………………………………………………………......10

5. Umjetnička djela.............................................................................................................13

5.1. Pergamska škola...........................................................................................................13

5.2. Rodoska škola………………………………………………………………………..15

5.3. Aleksandrijska škola……………………………………………………………….…16

Literatura……………………………………………………………………………...…18

2

1. UVOD

Helenizam je dobio naziv od grčke riječi „helios“ koja označava praoca Grka. Umjetnost helenističke epohe obuhvata poslijednja dva vijeka grčke umjetnosti, tačnije od 336. godine, u kojoj je Aleksandar stupio na makednoski prijesto, do 30. god. Pre n.e., kada je Oktavijan, budući rimski imperator Avgust, savladao poslije bitke rta Akcija otpor Antonija i Kleopatre i zauzeo Egipat, kao poslijednju slobodnu državu helenističkog svijeta. Nova država se prostirala na jugoistok, preko Male Azije, u mesopotamiju, Egipat i pogranične krajeve Indije (slika 1). U novim uslovima života umjetnici su i dalje pratili njihova kratanja, koja su sad bila izmjenjena sadržajem, širim i opširnijim idejama i novom kosmopolitskog ideologijom. Centri ekonomskog i umjetničkog života počeli su da se iz Grčke pomjeraju prema Istoku, da se osnivaju u prestonicamam dijadoha. Naučni i književni život u ovoj epohi bio je daleko intezivniji u Aleksandriji, vezan za njenu biblioteku, odnosno muzej, kako se prvobitno zvala, nego u Atini ili nekom drugom gradu kontinentalne Grčke. Prestalo je glorifikovanje nacionalne prošlosti i snova o velikoj budućnosti u Grčkoj, prije svega u Atini. Osiromašeni gradovi nisu imali snage, ni sredstva da obnove stare hramove, kamoli da grade nove, time i prestaju proslavljanje bogova. Umjesto statua Zevsa, Atine, Apolona i drugih nebesnika sada se vajaju ili u brozi liju skormne portretne biste, rijeđe cijele figure istaknutih i cijenjenih pjesnika, filozofa, govornika. Helenizam prihvata Skopasovu diskretnu intervenciju u izrazu lica i postepeno taj izraz razvija do emocija, posle Fidijine vedre snage, Praksitelove čežnjive lepote iLisipove nervozne elegancije ostalo je još da se izrazi patetika, grimasa, teatralnost,fizički bol, muka i preterani pokreti duše i tela, čak i motive iz ljubavne mitologije(prenaglašavanjem izraza). Tek u Helenizmu razvijaju kult grobova - mrtvih.

Slika 1

3

2. Prelazno razdoblje od klasične ka helenskoj epohi

Suprotnost izmedu klasičnog i prehelenističkog zapaža se na projektu IV vijeka koji po težnjama i dimenzijama odgovara Partenonu. To nije hram, već ogromna grobnica, prevelikih dimenzija. Podignuta je u Halikarnasu u Maloj Aziji, u godinama neposredno pre i posle 350. pre n.e.(slika 2). Sama građevina je potpuno srušena, ali se na temelju starih opisa i fragmenata (ukljućujući i priličan broj skulptura) iskopanih prije sto godina mogu njene dimenzije i opšti izgled rekonstruisati.

Slika 2

U atinskoj vajarskoj školi od 323. Godine do kraja IV vijeka, još se održavaju sviježe tradicije i uticaji Skopasove, Praksitelove i Lisipove umjetnosti. Skulpturaini program sadržao je tri (riza koja su prikazivala borbu Lapita s Kentaurima, borbu Grka sa Amazonkama i trke dvokolica; njihova ukupna dužina bila jc dvostruko veća od dužine partenonskog friza. Tu su se zatim nalazili i nizova klesanih Iavova čuvara i izvcstan broj velikih statua, ključujući portrete pokojnika i njihovih predaka. Komemorativni i retrospektivni karakter spomenika, zasnovan je na ideji o ljudskom životu kao slamovnoj bici ili trci dvokolica, potpuno je grčki, ali mi odmah zapažamo negrčki način na koji je ta ideja ostvarena. Ogromne dimenzije grobnice, a još posebno oblik piramide, potiču iz Egipta; njima je izraženo uzdizanje vladara visoko iznad statusa običnog čoveka, a možda je nagoveštena i njegovo srodstvo s bogovima. 1

Prehelenistička karakteristična svojstva više su izraženija na portretnoj statui koja treba da predstavlja Mausola.

1 H.W. Janson „Istorija umjetnosti“ str. 113

4

3. Najznačajniji centri

3.1. Aleksandrija

Slika 3

Aleksandar Veliki je 331. god. p.n.e. planirao i osnovao Aleksandriju (slika 3), Grčki grad. On je osnovao više gradova u Iranu i na granici sa Indijom pod ovim imenom, ali egipatska Aleksandrija bila je najznačajnija. Poslije smrti Aleksandar je sahranjen u mauzoleju u Aleksandriji. U narednim godinama vladari iz dinastije Ptolemejevica su vladajući iz Aleksandrije proširili vlast nad cijelim Egiptom. Tako da je Aleksandrija brzo postala glavno sjedište helenističke kulture. Najznačajniji od pet djelova grada bio je Bruhejon u kome se nalazila kraljevska palata. Na ulazu uluku arhitkea izmedju 300. i 279. god. p.n.e. sagradio svetionik na poluostrvu Faros koji se ubrajao u Sedam svijetskih čuda starog svijeta. U Aleksandriji je postojala čuvena Aleksandrijska biblioteka, koja je sa oko 700.000 pisanih rolni bila najbogatija na svijetu. Grad je bio i centar filozofsko-naučne Aleksandrijske škole iz koje su potekli Heron, Ptolemej i Euklid. Gradske četvrti: Egipatska, Grčka, Židovska, za ostale narode i carska.

5

Svetionik je Aleksandriji (slika 4) je jedan od sedam svijetskih cuda. Napravljen je izmedju 300. I 280.god.p.n.e. na poluostrvu Farosu. Napravio ga je grčki arhitekta Sostrat. Od svih svijetskih čuda, jedino je svetionik u Aleksandriji, pored svoje arhitektonske čudesnosti, imao i praktičnu namjenu, omogućavao je brodovima bezbijedan povratak u Veliku luku Aleksandrije. Bio je najviša gradjevina na svijetu u to vrijeme i njena svijetlost se mogla vidjeti na 50 km od aleksandrijske obale. Svetionik je visok oko 117 metara i ima u podnožiju oko 300 soba. Na najvišem spratu je gorijela vatra, a danju se signaliziralo ogledalima.2

Slika 4

Aleksandrijska biblioteka (slika 5) je bila najveća biblioteka antičkog svijeta. Nalazila se u Aleksandriji, na obali Sredozemnog mora, u današnjem Egiptu. Osnovana je početkom III vijeka prije nove ere od strane kraljeva iz dinastije Ptolemeja. Duhovni pokretač i prvi organizator bio je Grk Demetrije iz Falerona. Tokom njenog postojanja upravnici biblioteke bili su veoma učeni ljudi i književnici, kao priređivač klasičnih epova: Zenodot iz Efesa, pjesnik i gramatičar Likofron iz Halkisa i kritičar i filolog Aristarh iz Samotrake.3

2 www.wikipedija.org 3 www.wikipedija.org

6

Slika 5

3.2. Pergam

Pergam je antički grad u severozapadnom dijelu Male Azije, nedaleko od današnje Bergame u Turskoj.

Za vrijeme helenizma bio je razvijeno utvrđeno središte Pergamske države. Sam grad bio je podeljen na donji grad s prodavnicama, srednji grad s gimnazijama i svetilištima, te gornji grad s Atininim hramom iz 3. vijeka prije Hrista. Najveći uspon Pergam je doživjeo u doba vladavine kraljeva Atala I Sotera i Eumena II.

Pergamska biblioteka (s oko 2000 svitaka) ubrajala se, uz aleksandrijsku, u vodeće biblioteke helenističkog kulturnog sveta.

Slika 7

7

Nekoliko decenija kasnije vidimo kako u Pergamu cvijeta jedan drugi vajarski stil. Oko 80. godine pre n. e. sin i naslijednik Atala i podigao je na brežuljku iznad grada velik oltar u znak sećanja na očeve pobjede. Iskopavanjima je otkriven dosta veliki dio plastične dekoracije, pa je II Berlinu bila rekonstruisana cijela zapadna strana oltara. Sam oltar zauzima središte pravougaonog dvorišta okruženog jonskom kolonadom koja se diže na visokoj osnovi od oko 930 m2. Monumetalno stepenište vodi do dvorišta na Zapadnoj strani. Oltarske građevine ovako velikih dimenzija vjerovatno su jonska tradicija iz arhajskog doba, ali je pergamski ohar najsloženiji od svih, a ujedno i jedini od kojeg su sačuvani znatniji djelovi. Njegova najsnažnija karakteristika jeste veliki friz koji pokriva osnovu, dug preko 120 m, a visok između 2 i 2,5 m. Ogromne figure klesane su tako duboko da se skoro potpuno odvajaju od pozadine i imaju proporcije i težinu statua koje nalazimo na zabatima, ali bez trougaonog ohira koji ih ograničava - a to je jedinstvena smješa dveju posebnih tradicija koja predstavlja vrhunac u razvoju grčke plastike vezane za arhitekturu.4

3.3. Efes

Efes je antički grad u danšnjoj Turskoj. U njemu se nalazilo jedno od sedam svijetskih čuda, hram posvećen grčkoj boginji Artemidi. Efes je ostao pod persijskom vladavinom sve do dolaska Aleksandra Velikog 334. pre n.e, koji je ušao u Efes posle 50 godina mirnog vremena. Lizimah, koji je bio jedan od dvanaest generala Aleksandra Velikog i koji je postao vladar regiona poslije Aleksandrove smrti, riješio je da obnovi i razvije grad, koji je nazvao Arsineja, po njegovoj ženi Arsinoe. Izgradio je novu luku i odbrambene zidove na planinama Panajir i Bulbul, pomjerajući cio grad jugozapadno. Uvidevši, međutim, da Efešani nerado napuštaju svoj stari grad, blokirao je sistem za navodnjavanje za vreme jedne velike oluje uništavajući kuće i terajući stanovnike da se presele. 281. pre n.e. grad je ponovo osnovan pod imenom Efes i postao jedan od najvažnijih trgovačkih luka na Mediteranu. U Efesu je rođen i živeo poznati filozof Heraklit.

3.4. Halikarnas

Halikarnas je bio grčka kolonija (Dorana iz Trezene na Peloponezu) u ondašnjoj Kariji, delu današnje jugoistočne Anatolije, u pitoresknom zalivu Kos. Halikarnas je bio mesto istorijske bitke između Aleksandra Velikog i Persijskog carstva. Halikarnas je i mesto gdje je Mauzol podigao svoju grobnicu jedno od Sedam svetskih čuda.

Mauzolej u Halikarnasu, slično Velikoj piramidi u Egiptu, i ovo mjesto predstavlja grob jednog drijevnog vladara. Ipak, Mauzolej se razlikuje od piramida po mnogo čemu - između ostalog, lejpota građevine je ta koja je, više nego njena veličina, zadivila milijune ljudi od vremena izgradnje pa sve do danas. Mauzolej se nalazi u gradu Bodrumu (u starogrčko doba Halikarnas), na obali Egejskog mora, u jugozapadnom dijelu današnje Turske.4 H.W. Janson „Istorija Umjetnosti“ str. 119

8

3.5. Rodos

Istorijski gledajući, grad je poznat po Kolosu sa Rodosa, jednom od Sedam svijetskih čuda. Srednjevjekovni grad Rodos je pod zaštitom Svjetske baštine. Ova statua se nalazila na samom ulazu u luku Mitraki ostrva Rodos u Grčkoj. U staroj Grčkoj, na malom ostrvu Rodosu nalazila su se 3 grada-države (polisa): Lalisos, Kamiros i Lindos. 408. godine pne. ovi gradovi su se ujedinili i sačinili jedinstvenu teritoriju - grad Rodos. Grad se brzo razvijao i gradio snažne ekonomske veze sa svojim glavnim saveznikom Ptolomejem I, tadašnjim vladarom starog Egipta. 305. godine p.n.e, Antagonidi iz Makedonije koji su bili veliki rivali ptolomejima, napali su Rodos u pokušaju da slome njegovu alijansu sa Egiptom. Ipak, nisu uspeli da uđu u grad. Kada je postignut mirovni sporazum 304. godine p.n.e, Antagonidi su se povukli ostavljajući za sobom velike količine ratne opreme. Kako bi proslavili svoje jedinstvo, stanovnici Rodosa prodali su svu tu ratnu opremu i za dobijeni novac podigli gigantsku statuu posvećenu grčkom bogu Sunca, Heliosu. Izgradnja statue trajala je 12 godina i završena je 282. godine p.n.e. 

Slika 7

9

4. Umjetnici helenizma

4.1. Slikarstvo

Slikar Apel koji je izvorno radio na dvoru Filipa II. i Aleksandra, pa potom za Ptolomeja I., stvara jezik koji će s helenizmom dobiti opštu vrijednost. Njegove se teme, kompozicije i motivi mogu rekonstruirati zahvaljujući prikazima na keramici i brojnim kopijama. Apel miješa boje i sjenči, koristeći pri tom kolorističke kontraste te dobiva iluzionistički efekt dubine. Takav način slikarstva će se proširiti cijelim carstvom, a poprimivši istočnjačke primjese slike će dobiti nebrojene kombinacije oblika. Karakteristični su i brojni mozaici od raznobojnog šljunka u malteru koji često kopiraju slike i skulpture toga razdoblja.

4.2. Skulptura

Helenistička skulptura se prepoznaje, bilo po slojevitoj i nepreglednoj kompoziciji, bilo po pokretu koji je jako naglašen, ili pak po dubokoj obradi površine kojom se dobiva veliki kontrast osvijetljenih dijelova i sjena što pojačava nemir sadržan u skulpturi i uzbuđenje koje prenosi na gledatelja. Čovjek mjerilo stvari. Kanon o idealnim proporcijama 1:7.

Praksitel se rodio oko 390.g.p.n.e. u porodici koja je imala dugu porodičnu tradiciju. Njegova djela prikаzuju njegа sаmog, njegov umetnički ukus i shvаtаnje životа, više nego što otkrivаju sukobe, borbe i strаsti njegovog vremenа. Njegovа skulpturа, i pored trenutne sete i zаmišljenosti, odiše vedrinom, rаdošću, optimizmom i idiličnim sižejimа. Osnovnа obeležjа egove skulpture moglа bi se u nаjkrаćoj efiniciji sesi nа tri kаrаkteristike:

o Setuo Misaonosto Idiličnost

Njegova najznačajnija djela su:

1) Hermes sa djetetom dionisa (slika 8) - figura prikazuje glasnika bogova Hermesa, koji na lijevoj ruci drži malog Dionisa, kog mu je predao Zevs. Hermes se zа trenutаk zаustаvio, ubrаo grozd i pokаzuje gа detetu koji se pružа celim telom, а nаročito rukаmа dа dohvаti grozd. To zаbаvljа mlаdog bogа, аli je izrаz njegovog licа (nаročito očiju) pun sete i tihe suzdržаne tuge. Hermesovа glаvа je okrenutа premа detetu, аli se njegov pogled gubi u dаljini, zаmišljen i tužаn. Hermes je prikаzаn nаg, sličniji Polikletovim аtletаmа, nego Fidijinim bogovimа.

10

Slika 8

2) Afrodita sa Knidosa (slika 9)

Slika 9

11

Skopаs je rođen krаjem V vekа pne (moždа oko 420. pne) nа ostrvu Pаrosu. Radio je kao arhitekte I skultor na hramu Atine Aleje u Tegeji. Na istočnom frizu tog hrama prikazao je lov na kalidonskog vepra, a na zapadnom brofu Telofa I Ahila. Radio je I reljefnu dekoraciju u Halikarnasu, gdje je najvjerovatnije bio autor amazonomahije.

Lizip je posljednji veliki kipar grčke umjetnosti. Radio je još za Aleksandra i djelovao je na najvećem području na kojemu je ikad djelovao jedan antički kipar – od Peloponeza, Makedonije do Akarnanije. Okružen brojnim sinovima i učenicima posvuda je nametnuo svoj izraz. Bio je samouk I bio je pobornik I inovacije I tradicije. Stvarao je oko 60 godina I smatra se da je ya sobom ostavio oko 1500 djela. Koristio je "Polikletov kanon", Praksitelov kontrapost i S liniju, ali se oslanjao i na prirodu te tako izradio elemente realizma. Zalagao je se za slobodu umjetnika i njegova izraza, protiv slijepog slijeđenja starih kanona. Njegov poznati kip Strugač (slika 10) veliki je korak u osvajanju prostora jer atleta ruke drži potpuno ispružene ispred tijela. U to vrijeme javit će se i prvi skulpturalni portreti koji više ne teže idealizmu, već krajnjoj karakterizaciji.

Slika 10

12

5. Umjetnička djela

5.1. Pergamska škola

Pergam je grad na svjeverozapadu Male Azije, nedaleko od nekadašnje Troje. Njegov osnivač je bio Filater, sin makedonskog vojiskovođe Atala. Filater je bio riyničar Aleksandrovog dijadoha Lisimaha i njegovim novcem je osnovao grad.

Djelatnost umjetnika pergamske škole se djeli na dva perioda:

1) Stariji koji posjeduje panhelenistički karakter, i do kom će u izražaju doći vječiti neprijatelji Grka-Persijanci, Amazonke, giganti, Gali itd. Ovaj period pada u kraj III vijeka p.n.e. Naročito mjesto u ovoj fazi zauzima Galatomahija- prikazivanje borbe Grka sa Galima. Gali su uz Singidunuma preduzimali pljačkaške pohode u Grčku. Međutim, nakon poraza Delfa 279.g.p.n.e. razbježali su se u tri pravca: jedni su se vratili u Zapadnu Evropu, drugi na Balkansko poluostrvo, a treći su se probili u Malu Aziju, gdje su osnovali državu Galantiju i postali susjedi Pergamu.

Najistaknutije djelo starijeg perioda, u kom je galatomahija doživjela vrhunac jeste kompozicija „Ludovisi grupa“. Ova kompozicija nastala je na štitu i njena centralna tema je Gal koji ubija ženu i sebe. On je okružen drugim temama poput Gala na umoru (slika 11), Gala trubača i dr. Autor kompozicije naglasio je etničko porijeklo ljudi koje je prikazivao i odao omaž svom neprijatelju. To je unikatna osobina pergamske škole, afirmacija i uzdivanje protivnika, na šta se više nigdje u grčkoj umjetnosti ne može naići.Time su Pergamci dokazali i sopstvenu veličinu.

Slika 11

35

13

Vajar koji je zamislio ovu figuru po svoj prilici je dobro poznavao Gale, jer je pažljivo rikazao njihov etnički tip u gradi lica i oštroj čupavoj kosi. Torkves oko vrata je joo jedna keltska karakteristika. I nače, ova statua Gala od1ikuje se herojskom nagotom grčkih ratnika, kakve vidimo na zabatu u Egini. 5

2) Mlađi koji traje od početka II vijeka p.n.e., otprilike od 180.god.p.n.e. vezan je za vladara Eumena II I nije posvećen ratovima sa Galima, već se akcenat stavlja na borbu Pergamaca sa kraljem Bitinije Nikomedom i njegovim naslijednikom Prusijasom.

Od spomenika iz ovog perioda najznačajniji je Zevsov žrtvenik (slika 12), monumentalno djelo podignuto u znak zahvalnosti vrhovnom božanstvo za podbjedu nad Galima i drugim neprijateljima Pergama. Žrtvenik je sagrađen u oblik slova ćiriličnog “p”. Na slobodnim površinama odnosno na frizu koji je dug oko 200 metara, prikazana je gigantomahija sa velikim brojem figura.

Na istočnoj strani friza prikazani su olimpski bogovi- Zevs, Apolon, Artemida itd. Na zapadnoj strani prikazani su bogovi maritimnog panteona- Posejdnoj, Okean, Tetida, Triton, itd. Na južnoj strani božanstva- Kibela, Uran, Eos, Helios, Selena I na sjevernoj su u borbu sa gigantima uključeni bogovi ljubavi- Afrodita, Eros, Dioskuri (Poluks i Kastor) I drugi. Giganti su prikazivani kao grčki vojnici ali sa zmijskim nogama. Svi bogovi prikazani na frizu se bore protiv njih, neki kao konjanici, neki pješice, neki na kolima, žestinu borbe pojačava prisustvo svetih životinja koje se bore na stranu bogova- orlova, lavova, zmija, pasa, pantera, itd.

Na vrhu Zevsovog žrtvenika nalazi se manji žrtvenik posvećen Herklovom sinu i misijskom kralju Telefu. Ovaj žrtvenik odudara svojim izgledom od velikog žrtvenika- miran je, nema pokreta, Na frizu su prikazane scene iz Telefovog života, podignuto je u vrijeme Atala II.

Zevsov žrtvenik je danas rekonstruisan u muzelu u Berlinu. U gradu se nalaze i ostaci rimskih zdanja kao što su pozorište, stadion i amfiteatar. Izvan grada je Asklepijevo svetilište.

Slika 12

5 H.W. Janson „Istorija umjestnsti“ str. 119

14

5.2. Rodoska škola

Rodoska flota održavala trgovačke veze sa gotovo svim meditgeranskim zemljama. Ekonomsko bogatsvo ovog ostvra je pri kraju helenističkog period privuklo umjetnike sa svih strana grčkog svijeta.

Osnovni imenitelj rodorske škole bio je motiv kazne, koji se ogledao u nekoliko poznatih I sačuvanih djela, koja su stekla najviše umjetničko priznanje i antičkih I savremenih kritičara. To su:

1) Laokonova grupa (Laokon i sinovi u borbi sa zmijama) (slika 13)

Autor ove kompozicije bili su Aleksandar, Polidor i Atenodor. Ona prikazuje trojanskog sviještenika predstavlja  Laokonta i njegova dva sina u trenutku dok se bore s Posejdonovom morskom zmijom, koji bivaju kažnujeni zato što su odbili da prime trojanskog konja u grad I time se suprostavili volji bogova koji su htjeli da unište Troju. . Premda nevjerojatnog majstorstva izrade, kompozicija ove slobodno stojeće skupine je piramidalna i napravljena za gledanje samo sprijeda. Takav način izvođenja skulpture je u skladu s novim helenističkim zanimanjem za pojedinačno, trenutačno i specifičan pokret, te za naraciju koja se vrlo često vezuje za groteskno, ružno itd.

Laokonova grupa predstavlja najviši domet sculpture poznog helenizma.

Slika 13

2) Farneski bik (“Kažnjavanje dirke”) autori su braća Apolonije i Taurisko. Motiv kompozicije je osveta i kazna koju blizanci Zetos i Amfion vrše nad Dirkom koja je izazvala smrt njihove majke Antiope.

3) Kažnjavanje Oresta

15

4) Nike sa Samotrake (slika 14) - nema veze sa kažnjavanjem. Pripada Rodoskoj školi, ali pronađena je na ostvru Samotraci u blizini Pergama. Smatra se da je nastala zbog pobjede nad Ptolomejevom flotom kod Salamine. Rađena je u kontekstu sakralnog ambijenta i izgleda kao da sleće na neki brod i donosi pobjedu.

Boginja je prikazana s krilima koje drži potpuno raširenima iza njenog tijela tako da izgleda kao da u njih puše vjetar, ima i izrazito složeno rađenu draperiju koja nam izgleda jako tanka da otkriva dijelove tijela ispod nje.

Slika 14

5.3. Aleksandrijska škola

Od svih velikih centara helenističke epohe, Aleksandrija je bila najmlađi ali I najveći grad imeprije Aleksandra Velikog. Zahvaljujućiovom položajurazvila se u pravi akademski grad I veliko kosmopolitsko sjedište književnosti, nauke I filozofije, sa bogatim bibliotekama, muzejima i umjetničkim galerijama.

Aleksandrijska škola gradi svoj stil prema dvijema osnovama: predgrčkoj I grčkoj tradiciji I kosmopolitskoj ideologiji helenizma. U monumentalnoj skulpturi aleksandrijske umjetnosti izdvajaju se otprilika dva pravca: impresionizam I realizam.

U značajna impresionistička djela spadaju:

16

1) Nil sa svojom djecom- božanska personifikacija Nila, koji je predstavljen u liku zrelog, nagog muškarca koji leži na tkanini,oslonjen lijevom rukom na sfingu. Iznad sfinge je prikazan rog izobilja koji simboliše Nilovu plodnost. Oko Nila i na njemu samom je oko 16 minijaturnih figura dečaka koji se zabavljaju. U okviru ove kompozicije prikazana je i komična scena borbe Pigmeja sa rodama.

2) Afrodita sa Tritonom

3) Nubijski svirač

U okviru relističke škole javlaju se djela u kojima je naglašena realističnost, zboranost, teret godina:

1) Starac ribar

2) Starica ide na pijacu (slika 15)

Slika 15

3) Pijana starica

17

Literatura

1. H.W. Janson “Istorija umjetnosti”

2. www.wikipedija.org

18