Het nieuwe sociale domein

Michiel Verbeek, 2 september 2013

1. De zorgkosten2. Veranderende rol overheid en

ontwikkelingen in de samenleving3. Vier decentralisaties4. Sociale wijkteams en hun werkwijze5. Gemeentelijk werkbedrijf6. Instrumenten

Hoofdrolspelers uit het kabinet Rutte/Asscher

Ondersteuning, begeleiding en verzorging naar de WMO

AWBZ vanaf ZZP4 of ZZP5 in nieuwe Kern-AWBZ

Nieuwe gemeentelijke voorziening voor chronisch zieken en gehandicapten

Jeugdzorg en Werk & Inkomen naar de gemeente

Extra wijkverpleegkundigen in de Zvw

Recht op PGB in Wmo en Kern-AWBZ

Voorkeur voor decentralisaties naar gemeenten van 100.000 inwoners

Hoofddoelen van het nieuwe beleid:

1. Betere kwaliteit van ondersteuning en zorg

2. Meer voor elkaar zorgen

3. Financiële houdbaarheid voor de toekomst zekerstellen

Ondersteuning

Behandeling en verzorging

24 uurs zorg nodig

Kern AWBZ

Zorgverzekeringswet

Politici en ook veel mensen in de zorg roepen in koor:

‘de kosten van de zorg lopen volledig uit de klauw!’

Is dit wel helemaal waar?

BBP in 2011: € 636 miljard

Zorgkosten in 2011: € 90 miljard

Dat is: 14,2% van het BBP

Vrees:

Als de zorgkosten de komende 10 jaar nog een keer verdubbelen dat zitten ze rond 2020 op € 180 miljard.Stel dat het BBP met zo’n 2% per jaar groeit dan is het BBP in 2020 zo’n: € 795 miljard. Dan vormen de zorgkosten 22,6% van het BBP.

Schattingen over zorgfraude lopen uiteen van 1 tot 7 miljard euro.

Jaarlijkse groei van de zorgkosten:

2008: 7,58%

2009: 5,66%

2010: 3,64%

2011: 2,75%

2012: 3 %

Bedragen zijn in miljoenen euro’s

Zorgsolidariteit

Risicosolidariteit

DuitslandNederlandEngeland

SingaporeZwitserland

AustraliëVerenigde Staten

Uit: Toekomst van de zorg van het CPB

Doelen New Public Management Integraal werken Netwerk

GovernanceSturen op

zelfredzaamheid

Rechtmatige overheid

Presterende overheid

Samenwerkende overheid

Meewerkende overheid

Zelfsturing laten gaan

Sturing door de overheidMartijn van der Steen,NSOB (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur)

Van sturen in een wortelstelsel

Naar sturen in een rizoom

Ted van de Wijdeven over de DOE Democratie

Het volk regeert mee door te doen. Burgers als politieke ‘doe het zelvers’ of bricoleurs

Een leerschool voor actief burgerschap

Burgerinitiatieven behoeven rugdekking van de lokale overheid

Verklaringen niet meedoen: capaciteit, motivatie of invitatie

Van ‘zorgen voor de wijk’ naar ‘elkaar een handje helpen’

Structurele betrokkenheid

Ad hoc betrokkenheid

Zelf doenMeebeslissen

Alledaagse doenerDe wijkexpert

De projectentrekkerDe casus expert

Duurzame organisatie vorm

Ad hoc organisatievorm

Zelf doenMeebeslissen

Buurtontwikkelings- organisatie

WijkradenBewonersorganisaties

Buurt en straat-initiatieven

WerkgroepenAd hoc groepen

Ronald Plasterk wil een versnellingsagenda

• Burgers en bedrijven in positie brengen

• Aansluitingsvermogen van overheid vergroten

• Een databank met initiatieven

• Opzetten van een campus Kracht in Nederland

• Ontwikkelen van een maatschappelijke AEX• Financiering sociaal ondernemerschap (buurtrechten, wijkonderneming en maatschappelijk aanbesteden

Jan Rotmans, hoogleraar duurzame transities, Erasmus Universiteit

Quote uit presentatie van Jan Rotmans

Non-p

rofit

Profi

t

Publiek

Privaat

FormeelInformeel

Overheid

Burger Markt

Dit deel moet worden vergroot

Meedoen Leunen, niet steunen

SamenredzaamheidZelfredzaamheid

Zorg dichtbij

Actief participerenVitale maatschappijEigen kracht

Civil societyEigen regie

Wederkerigheid Sociale cohesieBurgerkracht

Pedagogische civil societyFrontlijnsturing

Eigen verantwoordelijkheid

De trend van nabuurschap en de menselijke maat

Zelfredzaamheidsmatrix

Hulpmiddel bij het in beeld brengen van de mate van redzaamheid. Van volledig zelfredzaam, via voldoende-, beperkt, en niet zelfredzaam tot acute problematiek op de volgende domeinen:

1. Financiën2. Dagbesteding3. Huisvesting4. Huishoudelijke relaties5. Geestelijke gezondheid6. Lichamelijke gezondheid7. Verslaving8. Activiteiten dagelijks leven9. Sociaal netwerk10. Maatschappelijke participatie11. Justitie

Joris Slaets, hoogleraar ouderengeneeskunde in Groningen

• Oud worden is onomkeerbaar• Niet aldoor doorgaan met opereren• Aandacht voor welbevinden • Leefplezier is te beïnvloeden• Eenzaamheid is de grootste epidemie• Groninger Frailty Index als instrument voor gemeenten om welbevinden van ouderen in kaart te brengen.

Intouchables Amour

Rick Kwekkeboom over mantelzorgLector Hogeschool Amsterdam

Lucas Meijs (hoogleraar Volunteering, Civil Society en Business in Rotterdam en professor Philanthropy :

1. 35% van 18 jaar en ouder doet gemiddeld 4 uur vrijwilligerswerk.

2. 4.000.000 vrijwilligers3. 500.000 fte

4. Op de markt van vrijwilligerswerk is de vrijwilliger de baas.

5. Vrijwilligerswerk is een beloningsstructuur, geen functieomschrijving

Overheid 502.550 fteOnderwijs 367.690 fteGezondheidszorg en welzijn 815.500 fteCultuur en recreatie 256.410 fteTotaal: 1.942.150 fte

Bij de overdracht van taken aan vrijwilligers moeten een aantal punten goed in de gaten gehouden worden:

• De individuele waarde van vrijwilligerswerk• Werf geen vrijwilligers onder valse voorwendselen• Rekening houden met de eigenheid van vrijwilligerswerk• Vrijwilligers vaak beter in betekenisrelatie en bij maatwerk• Met een verplichting verdwijnt de toegevoegde waarde

4 Decentralisaties

http://www.youtube.com/watch?v=RZcFz39qKnU

• Participatiewet, werken naar vermogen

• Ondersteuning onderwijs-beperking

• Jeugdzorg• Begeleiding, ondersteuning en verzorging

Wmo

JeugdwetWerk en Inkomen

Passend Onderwijs

Het voeren van een

huishouden Zich in en om de woning

verplaatsen

Mensen ontmoeten en sociale verbanden

aangaan

Zich lokaal verplaatsen per vervoer-

middel

Compensatie- beginsel

Kennen we al uit de oude Wmo en uit het project De Kanteling van de VNG

Meer doen met minder geld: gemiddeld -25%. Huishoudelijke hulp: -40%.

Zelforganiserend vermogen

Planning 3D Operatie

Invoering nieuwe Wmo, jeugdwet en de participatiewet:

1 januari 2015

Belangrijke documenten zijn te vinden op: http://www.hetsocialedomein.nl/documenten/

Doelgroepen voor de Wmo

Jeugd (met opgroeiproblemen)

Mantelzorgers

Vrijwilligers

Mensen met een lichamelijke beperking

Mensen met een verstandelijke beperking

Ouderen met psychogeriatrische problemen

Mensen met ernstige en langdurige psychiatrische klachten

Mensen met verslavingsproblemen

Daklozen

Kwetsbare huishoudens (potentieel dakloos)

‘Stille’ slachtoffers van huiselijk geweld

Mensen met een zintuiglijke beperking

Focus bij alle decentralisaties

Van Naar

Standaardoplossingen Individueel maatwerk

Indiceren Arrangeren

Aanvraag Vraag

Recht op voorziening Benodigde voorziening

Aanbodgericht Vraaggericht

Een plan per leefgebied 1 plan meerdere leefgebieden

Individuele klant Klantsysteem

Wet en regelgeving Ruimte voor professional

Controle Meer vertrouwen

Praten over klanten Praten met klanten

Individuele organisaties Netwerken van organisaties

Ontwikkeling in welzijnsland

Het keukentafelgesprek

Kennis maken

Vraagverheldering

Oplossingen bedenken

Toewijzing voorzieningen

Arrangement samenstellen

Arrangement regelen

Evaluatie

Sociale wijkteams krijgen gezicht

Maatschappelijke werkerCasemanagerConsulent MEEOuderenadviseurOpbouwwerkerJongerenwerkerWijlverpleegkundige

ZeSaLa-principe

Groeivermogen

Persoonlijkheid

Rol binnen het systeem

SymptomenZichtbaar

Onzichtbaar

Zou er niet een systeemtherapeut in het wijkteam moeten worden opgenomen ?

Zorginstellingen

Psychologen praktijk

Psychiaters

Ziekenhuis

Welzijn

Maatschappelijk werk

Jeugd GGZ

Sociale wijkteams

BackofficeStuurgroep/bestuur

Humanitas

INVIS

Jalp

Persoons-dossier

We Helpen

Vrijwilligers-organisaties

Mantelzorg-steunpunt

Huisartsen

Raamovereenkomst

Opvoedpoli

Jeugdzorg-instellingen

Zelfhulp-apps

ProfessionalsZelf doen en samen doen

Sociale netwerk

RIS

KTG app

Zorginstellingen

Psychologen praktijk

Psychiaters

Ziekenhuis

Welzijn

Maatschappelijk werk

Jeugd GGZ

Sociale wijkteams

BackofficeStuurgroep/

bestuur

Humanitas

INVIS

Jalp

Persoons-dossier

We Helpen

Vrijwilligers-organisaties

Mantelzorg-steunpunt

Huis-artsen

Raamovereenkomst

Opvoedpoli

Jeugdzorg-instellingen

Zelfhulp-apps

ProfessionalsZelf doen en samen doen

Sociale netwerk

RIS

KTG app

Frontoffice 2de lijn

Buurt-zorg

•Grotere redzaamheid leidt tot meer participatie

•Meer participatie leidt tot meer inzet voor de samenleving en meer sociale samenhang.

•Meer sociale samenhang leidt tot meer bereidheid tot onderling hulpbetoon, behoud of herstel redzaamheid en minder beroep op individuele voorzieningen.

•Door meer sociale samenhang lagere zorgkosten

Redeneertrant bij gemeenten

Taak gemeente in Wmo 2015:

1. Sociale samenhang bevorderen2. Mantelzorgers en andere vrijwilligers

ondersteunen3. Voorkomen dat ingezetenen aangewezen zijn op

maatschappelijke ondersteuning4. Algemene voorzieningen5. Maatwerkvoorzieningen

Sociaal Akkoord lijkt in strijd met de decentralisaties!

35 Werkpleinen voor het regelen van de regionale arbeidsmarkt en 35 Regionale Werkbedrijven voor de beschutte werkplekken. Samenhang komt onder druk.

Mensen met een beperking krijgen een WML (wettelijk minimum loon) in plaats van een sociaal minimum op bijstandsniveau. De sociale partners laten de gemeenten de kosten van het akkoord betalen!

Eisen VNG in 13 punten

Instrumenten

ICT hulpmiddel voor het bij elkaar brengen van vraag en aanbod van vrijwillige inzet

www.jalp.nl

Sociale kaart met organisaties en productinformatie

In het Sociale Domein

App voor het Keukentafelgesprek

http://sociaaldomeinoij.biblionetid.nl/

Gemeentelijk Werkbedrijf

Niet de mens voor de organisatie, maar de organisatie voor de mens!

Van focus op uitstroom

Preventie

Focus op ontwikkeling

Welbevinden

Leefplezier

Dan wordt er vanzelf aan sociale binding en verdienkracht gewerkt

• Alle medewerkers krijgen een sociaal minimum • Begeleiding • Bedrijfskosten

• Decentralisatie budgetten• Verdiensten werkbedrijven• Aandelen bedrijven• Sponsors

Baten Kosten

www.invoeringwmo.nl

www.invoorzorg.nl

www.voordejeugd.nl

www.passendonderwijs.nl

www.hetsocialedomein.nl