hindhuja lyland finance · - 3 - hmbv] ds-ºsn cu hmbv] dsºsn 2014 ˛...
TRANSCRIPT
- 1 -
lnµpP sebvem‚v ^n\m≥kvlnµpP sebvem‚v ^n\m≥kvlnµpP sebvem‚v ^n\m≥kvlnµpP sebvem‚v ^n\m≥kvlnµpP sebvem‚v ^n\m≥kv
hmbv] DS-ºSn
At]-£-Is‚ t]cv :............................................................................................
Icm¿ \º¿ :.............................................................................................
lnµpP sebvem‚ v ^n\m≥kv enan-‰UvtIm¿∏-td‰v Hm^o-kv, \wº¿ 167˛169, ap∂mw \ne, AÆm imsse,
kbvZm-s]-´v, sNss∂ ˛ 600 015
cPn: Hm^o-kv˛1, k¿Zm¿]-t´¬ tdmUv, Kn≠n, sNss∂˛600032
- 2 -
DS-º-Snbpw ]n.-Un.kn ]cn-tim-[\
DS-ºSn
1. apZ-]-Xn-∏n-bv°¬
F) apZ-]-Xn-∏n-bv°ens‚bpw C≥thm-bn-kn-s‚bpw DS-º-Sn-bp-sSbpw XoøXn
_n) bYm¿∞ apZ-hne ......................... ]Xn-∏n-®n-cn-°p-∂p.
2. Icm¿/DS-ºSn
F) Cu Icm¿ At]-£-bn¬ t^mt´m ]Xn-∏n-®n-´p≈ hmbv] FSp-Ø-
bm-fp-sSbpw Pmay-°m-cpsSbpw H∏p ]Xn-∏n-®n-cn-bv°p-∂p.
_n) hmbv] FSp-Ø-bm-fp-sSbpw Pmay-°m-c-s‚bpw H∏p-Iƒ bYm¿∞
H∏p-ambn Xmc-Xayw sNøp-∂-Xm-Ip-∂p.
kn) hmbv] FSp-Ømfpw/Pmay-°m-c\pw Cu Icm¿ Fs‚ km∂n-≤y-
Øn¬ H∏n-´n-cn-bv°p∂p (hy-Xymkw Ds≠-¶n¬ ]Xn-]m-Zn-°p-I)
Un) hmbv] FSp-°p∂ Bfp-tSbpw/Pmay-°m-c-s‚bpw H∏p-Iƒ AXmXp
ÿe-ß-fn¬ apZWw sNbvXn-´p-≠v.
C) DS-º-Sn-bpsS/Icm-dns‚ JWvUnI IrXy-ambn ]qcn-∏n®v H∏p ]Xn-
∏n®v Icm-dn-t\m-sSm∏w tN¿Øn-´p≠v
F^v) Unam‚ v t]man-k-dn-t\mSv hmbv] FSpØ Bfpw Pmay-°m-c\pw 1
cq] dh\yp Ãmºv ]Xn-∏n®v lmP-cm-°n-bn-´p-≠v.
Pn) Icm-dn¬ ]Xn-]m-Zn-bv°p∂ C≥thm-bvkns‚ ]I¿∏v CtXm-sSm-∂n®v
lmP-cm-°p-∂p.
3. km£n-Iƒ
t_m≤y-s∏-Sp-Ønb km£n-I-fpsS H∏pw ]Xn-∏n-®n-´p≠v/Icm-dnse
hyhÿ ]Imcw km£y-s∏-Sp-Øp∂ Bƒ D]-t`m-‡m-hns\ Adn-
bm-hp-∂-bmfpw ÿm]-\-Ønse tPmen-°m-ct\m Bbn-cn-t°-≠-Xm-Wv.
]n.-Un.kn
1) ]Ww sImSp-°p∂ Bfns‚ t]cv AbmXv lnµpP sebvem‚ v
^n\m≥kv enan-‰Uv IrXy-ambn apZWw sNbvXn-´pt≠m
2) _m¶ns‚ LSIw t]cv & ta¬hn-em-khpw IrXy-ambn tcJ-s∏-Sp-
Øn-bn- pt≠m
3) ]n.-Un.kn tiJ-cn-®n-cn-bv°p-∂ tÉvsa‚n¬ ImWn-®n-cn-°p-∂-Xmb
AtX A°u≠v \º-dp-X-s∂-bmtWm _m¶n-teXv
4) IrXy-amb XoøXn ]nUnkn bn¬ tcJ-s∏-Sp-Øn-bn-´pt≠m
5) A°-ßfpw A£-c-ßfpw IrXy-ambn tcJ-s∏-Sp-Øn-bn-´pt≠m
6) F√m ]nUnkn Ifnepw hmbv]-°m-c≥ IrXy-ambn H∏p-I¬ ]Xn-∏n-
®n- pt≠m
7) ka¿∏n-®n-cn-°p∂ sN°p-Iƒ A°u-≠v t]bv .................-F∂v amdm-
hp-∂-X-c-Øn¬ tImkv sNbvX-XmtWm
8) ]nUnkn `mKo-I-am-bn-´p-≈-Xm-sW-¶n¬ `mKo-I-ambn ]nUnkn
Nm¿Pmb 200 cq] tiJ-cn-®n-´pt≠m Abm-fpsS IS-°m-c≥ A[n-Im-
c-s∏-Sp-Ønb km£y-]Xw tij-ap≈ ]nUnkn Iƒ°mbn hmßn-
bn- pt≠m
9) ]nUnkn Ifnse H∏p-Iƒ At]-£-bnepw Icm-dnepw Un]n-F≥ epw
(I-S-°m-c\pw Pmay-°m-c\pw H∏n-´-Xn-te-Xn\p ka-am-tWm)
10) sN°n¬ ]d-bp∂ XpI amk-X-h-W-ØpI h¿°v jo‰n¬/Icm-dn¬
ImWn-®n-´p≈Xp Xs∂-bmtWm
11) aq∂m-a-sXm-cm-fpsS/as‰m-cm-fp-sSbpw sN°p-Iƒ kzoIm-cy-a√ (Pm-
ay-°m-c-s‚-b-√m-sX)
tImUv H∏v ÿew XobXnt]cv
- 3 -
hmbv] DS-ºSn
Cu hmbv] DS-ºSn 2014 - - - - - - - - - - - - - - - - - - -am-≠v- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - amkw- - - - - - - - - - - - - - - -Xo-øXn Xøm-
dm-°n-bn-cn-°p-∂p.
lnµpP sebvem‚ v ^n\m≥kv enan-‰-Uv, 1956 am≠v Iº\n \nb-a-]-Imcw cPn-ÿ sNbvXn-´p-≈Xpw AXns‚
tIm¿∏-td‰v Hm^o-kv........................................................ cnP-tÃUv Hm^o-kv..................................... (C-Xn≥ ]Imcw Xmsg
hmbv] sImSp-°p∂ Bfmbn ImWn-®n-cn-°p-∂-Xpw) H∂mw ]m¿´n-bmbn ImWn-®n-cn-°p∂p
IqSmsX
............................................
C¥ybn¬ ÿnc..........................................
IS-°m-c≥...........................................................
c≠m ]m¿´n-bmbpw
IS-°m¿ (Im¿) hmßp-∂-Xn\v
- 4 -
H∂mw ]´nI
\º¿ C\w hnh-c-߃
(A) Icm¿ hyh-ÿ-Iƒ
1 Icm¿ XoøXn
2 Icm¿ \º¿
(B) hkvXp hnh-c-߃
1 hkvXp-hns‚ hnh-c-Ww(-A-Ivk-k-dokv Dƒs∏-sS)
2 ta°v
3 tamU¬
4 F≥Pn≥ \º¿
5 tNknkv \º¿
6 cPn-kvtS-j≥ \º¿
7
(C) kmº-ØnI hnh-c-߃
1 hkvXp-hns‚ samØw XpI
2 tem¨ XpI/hmbv] XpI
3 am¿Pn≥ XpI
4 ]eni \nc°v
5 Imem-h[n
6 ]eni XpI
7 samØw KUp-°ƒ
8 amk AShp XpI
9 ap≥Iq¿ AS-bvt°≠ XpI-bpsS \º¿
10 Pmayw Xcp-∂-XpI (h-√Xpw Ds≠-¶n¬)
11 Pmay XpI-°p≈ ]eni \nc°v (%)
12 H∂mw h¿-jsØ C≥jp-d≥kv
13 c≠mw h¿jsØ C≥jp-d≥kv
14 aq∂mw h¿jsØ C≥jp-d≥kv
15 \memw h¿jsØ C≥jp-d≥kv
16 ]cn-[n-bn¬ s]SmØ sN°p-Iƒ Ds≠-¶n¬
Ah-bpsS Nm¿÷v
17 D]-tbm-Kn°s∏´ hml-\-Øns‚
(a)C≥jp-d≥kv Imem-h[n
(b)s]¿an‰v Imem-h[n
(c)\nIpXn AS-®n-cn-°p-∂Xv
(D) a‰p Nm¿÷p-Iƒ
1 sN°p-Iƒ aS-ßn-b-Xns‚ s]\m¬‰n Nm¿÷v
(a)BZyw lmP-cm-°n-bXn\v
(b)c≠m-aXv lmP-cm-°n-bXn\v
(c)If-£≥ sN°v aS-ßn-b-Xns‚ Nm¿÷p-Iƒ
2 a‰p Nne-hp-Iƒ \S-Øn-]n-\m-bn-´p≈ Nne-hp-Iƒ
3 Icm¿ Imem-h-[nbv°p ap≥]m-bn-´p≈ Icm¿ Ah-
-km \n-∏n-°p-tºmƒ HmSp-t°≠ XpI-bpsS \nc°v
4 JWvUw 2.9 15 D]-JWvUw \º¿ 15.1 ¬
HmSp-t°-≠-Xmb IqSp-X¬ XpI-bpsS \nc°v
]Ww sImSp-°p∂ Bƒ IS-°m-c≥ Pmay-°m-c≥
Pma
y-°m-c
≥I
S-°
m-c≥
- 5 -
c≠mw ]´nI
Xncn-®-S-hns‚ ]´nI
KUp-°-fp sN°ns‚ AS-bvt°≠ ASbvt°≠
sS \º¿ \º¿ XobXn XpI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Xmsg ]d-bp∂ Bfp-Iƒ Xmsg ]d-bp∂ Znhkw, amkw, B≠n¬ Xmsg ]d-bp∂ km£n-Iƒ
ap≥]msI Isøm∏p ]Xn-∏n-®n-cn-°p∂p
XoøXn
]Ww sImSp-°p-∂-bmƒ IS-°m-c≥ Pmay-°m-c≥
km£n-Iƒ
1.
2
KUp-°-fp sN°ns‚ AS-bvt°≠ ASbvt°≠
sS \º¿ \º¿ XobXn XpI
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
Pma
y-°m-c
≥I
S-°
m-c≥
- 6 -
Unam‚ v t]man-kdn t\m´v
XoøXn amkw sIm√w
lnµpP sebvem‚ v ^n\m≥kv enan-‰Uv
tIm¿]-td‰v Hm^o-kv˛167˛169, aq∂mw \ne
AÆm-im-sse, sskZm-t]- v, sNss∂˛600015
t]¿°v
Xm¶ƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ apdbv°v Rm≥/R߃ Iq´mbn lnµp-P............................................................
.......................................................................................................................... (c-Pn.-Hm-^okv AU-v) t\m
As√-¶n¬ Hm¿U¿t°m .............................................-cq-]............................% ]en-i-b-S°w As√-¶n¬
lnµpP sebvem‚ v ^n\m≥kv Iº\n Imem-Im-e-ß-fn¬ \nP-s∏-Sp-Øp∂ \nc-°n¬ Xncn-®-S-
hp≈ XpIbv°p Xpey-am-bXp bmsXmcp]m[n-Ifpw IqSmsX XncnsI \¬Ins°m≈m-sa∂v
CXn-\m¬ kΩ-Xn-®n-cn-°p-∂p.
F∂v,
cq].............................
H∏v
IS-°m-c‚ v :
Pmay-°m-c‚
- 7 -
hmbv] DS-ºSn
...........................-h¿jw................amkw..............-Xo-ø-Xn, 1956 se
Iº\n \nb-a-]-Imcw cPn-ÿ sNbvX lnµpP sebvem‚ v
^n\m≥kv enan-‰Uv Iº-\n, tIm¿∏-td‰v Hm^okv: 167-- 169
ap∂mw \ne, AÆm-k-sse, skbvZvt]´v, sNss∂˛600015,
tÉv Hm^okv:................................... ~H∂mw I£n-bmbpw
(tijw `mK-ß-fn¬ hmbv] sImSp-°p-∂-bmƒ (hm-bv]m-
Zm-Xm-hv) F∂v ]cm-a¿in-°-s∏- n-cn-°p-∂p) (]n≥Xp-S¿®-
°m¿ F∂¿∞w hcp-∂Xpw Sn hy‡n-Iƒ Dƒs∏-Sp-∂-
Xp-amb kµ¿ -ß-fn¬ a‰v sshcp-≤y-߃ C√mØ ]£w
Cu ]cm-a¿iw Xs∂ ]tbm-Kn-°-s∏- n-cn-°p-∂p)
io/ioaXn/sat¿kv.................................................... C¥y-bn¬ Xmakw/]q¿Æ DS-a-ÿX/
Iq´p ]¶m-fnØ I®-hSw/1932 ]m¿Sv\¿jn∏v BIvSv As√-¶n¬ 1956 se Iº\n \nb-a-]-
Im-ctam ÿm]n-X-amb Iº\n/Xmakw/]n≥kn-∏¬ Hm^okv/cPn-tÿUv Hm^okv c≠mw
I£n-bmbpw
(tijw `mK-ß-fn¬ hmbv] hmßp-∂-bmƒ (hmbv] kzoI¿Øm-hv) F∂v ]cm-a¿jn-°-
s∏- -cn-°p-∂p. \nb-a-]-c-amb Ah-Im-in-Iƒ, Xm¬]-cy-]-Im-c-ap≈ ]Xn-\n-[n-Iƒ, \S-
Øn-∏p-Im¿, `cW I¿Øm-°ƒ F∂¿∞w hcp-∂Xpw Sn hy‡n-I¬ Dƒs∏-Sp-∂-Xp-amb
kµ¿ -ß-fn¬ a‰v sshcp-≤y-߃ C√m-Ø-]£w Cu coXn-bn¬ Xs∂ ]cm-a¿in-°-s∏-
´n-cn-°p∂p
io/ioaXn/sat¿kv.................................................... C¥y-bn¬ Xmakw/]q¿Æ DS-a-ÿX/
Iq´p ]¶m-fnØ I®-hSw/1932 ]m¿Sv\¿jn∏v BIvSv As√-¶n¬ 1956 se Iº\n \nb-a-]-
Im-ctam ÿm]n-X-amb Iº\n/Xmakw/]n≥kn-∏¬ Hm^okv/cPn-tÿUv Hm^okv aq∂mw
I£n-bmbpw
Pmay-°m-c≥/°m¿ F∂v ]cm-a¿jn-°-s∏- n-cn-°p∂p (tijw mK-ß-fn¬ hmbv] hmßp-
∂-bmƒ (hmbv] kzoI¿Øm-hv) F∂v ]cm-a¿jn-°-s∏- -cn-°p-∂p. \nb-a-]-c-amb Ah-
Im-in-Iƒ, Xm¬]-cy-]-Im-c-ap≈ ]Xn-\n-[n-Iƒ, \S-Øn-∏p-Im¿, `cW I¿Øm-°ƒ
F∂¿∞w hcp-∂Xpw Sn hy‡n-I¬ Dƒs∏-Sp-∂-Xp-amb kµ¿ -ß-fn¬ a‰v sshcp-≤y-
߃ C√m-Ø-]£w Cu coXn-bn¬ Xs∂ ]cm-a¿in-°-s∏- n-cn-°p∂p.
F) hmbv] hmßp-∂-bmƒ (~H∂mw ]´n-I-bn¬ hnh-cn-®n-cn-°p-∂) GsXmcp hkvXp
(kz-Øv) hmtWm hmßn D]-tbm-Kn-°p-hm≥ Xm¬]-cy-s∏-Sp-∂Xv AXn-te-bv°m-
bn........................ cq]-bv°p-≈n¬ hcp∂ hmbv]m kuIcyw A\p-h-Zn®p Xcp-hm≥
hmbv]m ZmXm-hns\ kao-]n-°p-Ibpw Bh-iy-s∏-Sp-Ibpw sNbvXn-cn-°p-∂p. (tijw
`mK-ß-fn¬ hkvXp (kz-Øv) F∂v ]cm-a¿jn-°-s∏- n-cn-°p-∂p)
_n) hmbv] hmßp∂bmƒ lmP-cm-°nb Pmay-°m¿ Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°\p-kr-
X-am-bn, ISw hmßp-∂-bmƒ sNtø-≠-Xmb hmbv] Xncn-®-S-hn\v `wKw hcp-Øn-
bm¬ hmbv] sImSp-°p-∂-bmfv°v Bh-iy-amb apX¬, ]en-i, Iq´p-]-en-i, a‰p
Nne-hp-Iƒ \jvS-߃, \jvS-]-cn-lm-c-߃, ]ng-Iƒ F∂nh hmbv]-bp-ambn _‘-
s∏- p-≠m-tb-°m-hp∂p ]iv\-߃ ]cn-l-cn-bv°p-hm≥ _m≤y-ÿ-cm-Wv.
hmbv] hmßp∂bmfpsS Pmay-°m-cp-sSbpw At]£ ]Imcw A\p-h-Zn-bv°p∂
hmbv] kuIcyw Xmsg ]d-bp∂ hyh-ÿ-Iƒ°v hnt[-b-am-Wv.
Pma
y-°m-c
≥I
S-°
m-c≥
- 8 -
1.0 \n¿∆-N-\-߃
1) H∂mw ]´n-I, c≠mw ]´nI F∂Xv A¿∞-am-°p-∂Xv Icm-dnse H∂mw ]´n-Ibpw c≠mw
]´n-I-bp-am-Wv.
2) hmbv] F∂ ]Zw sIm≠p-t±-in-°p-∂Xv Icm-dnse JWvUnI 2.1 epw H∂mw ]´n-I-bnepw
]cm-a¿in-°-s∏- n-cn-°p∂ AtX A¿∞w Xs∂-bm-Wv.
3) Xncn-®-Shv F∂ ]Zw sIm≠¿∞-am-°p-∂Xv Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v hnt[-b-ambn
hmbv]-sIm-Sp-°p-∂-bmƒ°v sImSp-t°-≠-Xmb XpI, apX¬, ]en-i, ]oan-bw, ^okv,
a‰p Nq¿÷p-Iƒ F∂n-ß-s\-bmWv ]tXy-In®pw Icm-dnse JWvUnI 2.9 ]Xn-]m-Zn-®n-
cn-°p∂p
4) ap≥Iq¿ Xncn-®-Shv F∂ ]Zw sIm≠¿∞-am-°p-∂Xv Icm-dn¬ ]d-™n-cn-°p∂ hyh-
ÿ-Iƒ°v hnt[-b-ambn Xncn-®-Shv Imem-h-[n°v apºmbn \S-Øp∂ ]W-a-S-hv.
5) hkvXp/kzØv F∂m¬ hmbv] hmßp-∂-bmƒ hmbv] sImSp-°p-∂-bmƒ°v CuSmbn
\¬Ip∂ hkvXp F∂pw, hmbv] D]-tbm-Kn®v hmßp-hm-\p-t±-in-°p∂ hml\w As√-
¶n¬ b¥-kw-hn-[m\w F∂-a¿∞-am-t°-≠-Xm-Ip-∂p.
6) \nc°pw ]en-ibpw F∂m¬ Icm-dns‚ JWvUnI 2.2 ¬ ]cm-a¿jn-°-s∏- n-cn-°p∂ ]eni
\nc°v F∂m-W¿∞-am-°p-∂Xv
7) XhW F∂ ]Zw sIm≠¿∞-am-°p-∂Xv c≠mw ]´n-I-bn¬ kqNn-∏n-®n-cn-°p∂p amk-K-
Up-°-fmbn hmbv]m Imem-h-[n-°p-≈n¬ ]eni klnXw hmbv]m C\-Øn-te°v Xncn-®-
S-bvt°≠ XpI F∂m-Ip-∂p.
8) ]n.-Un.kn F∂ ]Zw sIm≠¿∞-am-°p-∂Xv hmbv] hmßp-∂-bmƒ KUp-°-fmbn Xncn-®-
S-t°≠ XpI, ]W-sam-Sp-°p-hm-\p≈ XoøXn Ipdn®p sIm≠p≈ sN°v apJm-¥ncw
hmbv]m sImSp-°p-∂-bm-fn\v \¬Ip∂ kwhn-[m\w
9) hmbv] hmßp-∂-bmƒ F∂¿∞w hcp∂ kµ¿ -ß-fn¬ hmbv] hmßp∂p h¿ F∂
]Zhpw D]-tbm-Kn-°m-hp-∂-XmWv
Pmay-°m-c≥ F∂¿∞w hcp∂ kµ¿ -ß-fn¬ Pmay-°m¿ F∂ ]Zhpw D]-tbm-Kn-°m-
hp-∂-Xm-Wv.
1.2 ChnsS IrXy-ambn \n¿∆-ln-®n- n-√mØ ]Z-ßfpw hnti-j-ßfpw 1897 se P\-d¬ t¢mkkv
BIvSn¬ hymJym-\n-®n-cn-°p∂ ]Z-ßfpw hnti-j-ßfpw ]Imcw ]cn-K-Wn-°m-hp-∂-Xm-
Wv.
1.3 GI hN-\-Øn¬ D]-tbm-Kn-®n-cn-°p∂ F√m ]Z-ßfpw kml-Ncyw as‰mcp hn[-Øn¬
Bh-iy-s∏-Sm-Ø-]£w _lp-h-N-\-am-bpw, enwK-hy-Xymkw ImWn-°m-sXbpw ]cn-K-Wn-
°-s∏-tS-≠-Xm-Wv.
2.0 hmbv], ]eni apX-em-bh
2.1 hmbv]bpw hmbv]m Imem-h-[nbpw
F) hkvXp hmßp-∂-Xn-\p-th≠n H∂mw ]´n-I-bn¬ ]kvXm-hn®X\p-k-cn®v Hcp XpI Icm¿
hyh-ÿ-Iƒ°-\p-kr-X-ambn hmbv] sImSp-°p-∂-bmƒ hmbv] hmßp-∂-bmƒ°v \¬Im-
sa∂v kΩ-Xn-®n-cn-°p-∂p.
- 9 -
_n) Cu Icm¿ A\p-k-cn®v k÷-am-°nb hmbv]-bpsS Imem-h[n H∂m-asØ ]´n-I-bn¬
kqNn-∏n- p≠v. Cu Imem-h[n Bcw- n-°p∂ XoøXn c≠mw ]´n-I-bn¬ hni-Z-am-°n-bn- p-
≠v.
2.2 ]eni
hmbv]-bpsS ]eni \nc°v Icm¿ Xøm-dm-°p∂ Znhkw apX¬ H∂mw ]´n-I-bn¬ hni-
Z-am-°n-bXp ]Im-c-am-bn-cn°pw IW-°m-°p-∂-Xv. IqSmsX amkm-h-km\w _m°n
\n¬°p∂ hmbv]m XpIbpw AXns‚ ]en-ibpw Xncn-®-S-bv°mØ ]en-i-bpw, Bb-Xn-
t∑-ep≈ Iq´p-]-cn-i-bpw, ]ng, a‰v Nm¿÷p-Iƒ, sNehv F∂nh Dƒs∏-Sp-∂p.
2.3 ]eni IW-°m-°p∂ coXn
F) H∂mw ]´n-I-bn¬ hni-Z-am-°n-bn-cn-°p∂ ]eni \nc°v hmbv]m Imem-h-[n-bn-ep-S-\ofw
dnk¿∆v _m¶v As√-¶n¬ a‰p dKp-te-‰dn AtXm-dn-‰okv aptJ\ \n¿_-‘n-°-s∏- n-√m-
sb-¶n¬, kmº-ØnI taJ-e-bn¬ XnI®pw A]-Xo-£n-X-amb hyXn-bm-\-߃ D≠m-bn-
√-sb-¶n¬, ap≥Iq´n \n›-bn-°-s∏´ Hcp XpI-bm-bn-cn-°pw. F∂m¬ ta¬∏-d™ kml-
N-cy-߃ kw -hn-°m-\n-S-bp-≠m-bm¬ H∂mw ]´n-I-bn¬ sImSp-Øn-cn-°p∂ hni-Zmw-i-
߃°v hn]-co-X-ambn ]pXp-°nb ]eni \nc-°n¬ hmbv]m-XpI Xncn-®-S-°p-hm≥ hmbv]
hmßp-∂-bmƒ _m[y-ÿ-\m-bn-cn-°pw.
_n) tIµ/kwÿm\ k¿°m-cn-tebv°v hmbv] sImSp-°p-∂-bmƒ, ]en-ibv°p ta¬ \nIpXn
AS-bvt°≠n hcp∂ kml-N-cy-Øn¬ hmbv]-sb-SpØ hy‡n ]kvXpX XpI hmbv]
sImSp-Ø-bmƒ°v Abmƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ ]£w \¬tI≠XmWv.
2.4 hmbv] hnX-c-W-Øns‚ hni-Zmw-i-߃
hmbv] XpI GXv coXn-bn¬ hnX-cWw sNøp-sa∂v hmbv] hmßp-∂-bmfv°v hmbv]
sImSp-°p-∂-bm-tfmSv kqNn-∏n-°m-hp-∂-Xm-Wv. F∂n-cp-∂mepw hmbv] XpI GXp coXn-
bn¬ sImSp-°-W-sa∂v Xocp-am-\n-°m-\p≈ ]q¿Æ hnth-N\w hmbv] sImSp-°p-∂-
bmƒ°v D≠m-bn-cn-°p-∂Xv AtX coXn-bm-bn-cn°pw hmbv]m XpI sImSp-°p-∂-Xn-\mbn
Icm-dn¬ hn`m-h\w sNø-s∏- n-cn-°p-∂-Xpw- -]p-Xnb hkvXp hmßp-∂-Xp-ambn _‘-s∏´
hmbv]-bm-sW-¶n¬ AXn-\m-bp≈ XpI hmßm≥ Dt±-in-°p∂ hkvXp-hns‚ Uoe¿/
Dev]m-Z-I¿°v t\cn´v hnX-cWw sNøm-\p≈ A[n-Imcw hmbv] sImSp-°p-∂-bm-fn¬
\n£n-]vX-am-Wv. AtX coXn-bm-bn-cn°pw hmbv] XpI sImSp-°p-∂-Xn-\mbn Icm-dn¬
hn`m-h\w sNø-s∏- n-cn-°p-∂-Xv. ]gb hkvXp hmßp-∂-Xp-ambn _‘-s∏´ hmbv]-bm-
sW-¶n¬ hkvXp-hns‚ DS-a-ÿ≥/hn¬∏\ \S-Øp-∂-bmƒ As√-¶n¬ Uoe¿ As√-
¶n¬ hmbv] hmßp-∂-bmƒ°p Xs∂ t\cn´v hmbv] XpI \¬Ip-hm-\p≈ A[n-Imcw
hmbv] sImSp-°p∂bmfn¬ \n£n-]vX-am-Wv Bco-Xn-bm-bn-cn°pw Imcm-dnepw hn`m-h\w
sNø-s∏-Sp-∂-Xv.
2.5 hmbv]m hnX-cWw GXp hn[-Øn¬
Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°-\p-kr-X-ambn hmbv]m XpI sImSp-°p-tºmƒ DNn-X-amb coXn-
bn¬ tImkv sNbvX sN°v, As°m≠v t]bo Hm¨en F∂v tcJ-s∏-Sp-Ønb sN°v,
Um^v‰v As√-¶n¬ C¥y-bnse _m¶nßv kwhn-[m-\-߃°v A\p-h-Z-\o-b-amb at‰-
sX-¶nepw coXn-bntem hmbv]m XpI sImSp-°p-∂-Xn-\p≈ ]q¿Æ hnth-N\w hmbv]
sImSp-°p-∂-bmƒ°v D≠m-bn-cn-°p-∂-Xm-Wv. ]kvXpX \S-]-Sn-I-fn-t∑-ep-≠m-tb-°m-hp∂
If-£≥ Nm¿÷v As√-¶n¬ a‰p Nm¿÷p-Iƒ F∂nh hmbv] hmßp-∂-bmƒ hln-
- 10 -
t°-≠-Xm-Wv. sN°v, Um^v‰v apX-em-bh _m¶n¬ ka¿∏n®v ]Ww hmßphms\-Sp-
°p∂ ka-bw....
2.6 hmbv]m hnX-c-W-hp-ambn _‘-s∏´ a‰v hyh-ÿ-Iƒ
hmbv] A\p-h-Zn® XpI ]q¿Æ-ambn \¬In-bn- n-s√-¶n¬ A\p-h-Zn® hmbv] d±m°nbn´n-
s√-¶n¬ Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v hncp-≤-am-b-√msX hmbv] hmßp-∂-bmƒ°v t\m´okv
\¬Ins°m≠v XpS¿∂p-ff hmbv]m hnX-cWw hmbv] sImSp-°p-∂-bmƒ°v d±m-°m-hp-
∂-Xm-Wv.
2.7 IW-°p-hn-h-c-߃
F√m h¿jhpw am¿®v amkw 31˛mw Xoø-Xn-°p-ap-ºmbn hmbv]m Xncn-®-S-hn-tebv°v am¿®v
31 hsc \¬Ip-hm≥ _m°n \n¬°p∂ XpIbpw AXn-t∑-ep≈ ]ep-ibpw a‰pw ImWn®p
sIm≠p≈ IW°p hnh-c-߃ hmbv] sImSp-°-∂-bmƒ hmßp-∂-bmƒ°v \¬tI-≠-
Xm-Wv. IW°v hnh-c-߃ In´n-bn-s√∂ hnhcw As√-¶n¬ AXn-ep≈ as‰-s¥-¶nepw
sshcp-≤y-߃ hmbv] hmßp-∂-bmƒ IW°p hnh-c-߃ Ab®v 15 Znh-k-
߃°p≈n¬ X]m-en¬ kmjy-s∏-SpØn hmbv] sImSp-°p-∂-bmsf Adn-bn-°m-Ø-]-
£w, ]kvXpX IW°p hnh-c-߃ AwKo-I-cn-®-Xmbn IW-°m-°-s∏-Spw.
2.8 \S-]Sn Ia-߃°m-bp≈ Nm¿÷p-Iƒ
hmbv]-bv°mbn At]-£n-°p-∂-tXm-sSm∏w Xs∂, H∂mw ]´n-I-bn¬ ]kvXm-hn-®n-cn-°p∂
\S-]-Sn-I-a-߃°m-bp≈ Nm¿÷p-Iƒ hmbv] hmßp-∂-bmƒ sImSp-°p-∂-bmƒ°v
\¬tI-≠-Xm-Wv. ta¬∏-d™ Nm¿÷p-Iƒ hmbv] hmßp-∂-bmƒ°v XncnsI e`n-°-
W-sa-¶n¬ hmbv] Bh-iy-an-s√∂v CXv A\p-h-Zn-°p-∂-Xn\p apºmbn hmbv] sImSp-
°p-∂-bmsf Adn-bn-°-Ww.
2.9 hmbv] XpI Xncn-®-Shv
F) hmbv]m XpIbpw AXns‚ ]en-ibpw Xh-W-I-fmbn hmbv] hmßp-∂-bmƒ Xncn-®-S-t°-
≠-Xm-Wv. Icm-dns‚ c≠mw ]´n-I-bn¬ Xh-W-I-fpsS FÆw, AS-bvt°≠ Xoø-Xn, XpI
F∂nh hni-Z-ambn°nbn- p-≠v. Xncn-®-Shv kw_-‘n® ]´nI hnh-c-߃ A\p-k-cn®v
a‰p hyh-ÿ-Iƒ°v tIm´w X´m-Ø-hn-[-Øn¬ hmbv]m XpIbpw AXns‚ ]en-ibpw
IrXy-amb Xh-W-Iƒ°p≈n¬ ]eni klnXw AS-bvt°-≠-Xm-Wv. hmbv] Xncn-®-S-hp-
ambn _‘-s∏´ IW°p hnh-c-ß-fn¬ sX‰p kw -hn-®m¬ hmbv] sImSp-°p-∂-bmƒ°v
AXv ho≠pw IW-°m-°m-hp-∂-Xm-Wv. hmbv] XpI c≠mw ]´nI A\p-k-cn-®p≈ Xh-
W-I-fmbn AS-bvt°-≠-Xm-Wv.
_n) hmbv] sImSp-°p-∂-bm-fpw, hmßp-∂-bmfpw kab ]cn-[nbv°v Icm-dn¬ ]m[m-\y-ap-
s≠∂v kΩ-Xn-®n-cn-°p-∂p.
kn) hmßp-hm-\p-t±-in-°p∂ hkvXp Uoe-dp-sStbm \n¿Ωm-Xm-°-fp-sStbm `mKØp \n∂pw
e`y-am-ImØ kml-N-cy-ß-tfm, a‰p _p≤n-ap- p-I-tfm, X¿°-ß-tfm, FXn-c- n-]m-b-ß-
tfm, ]Xn-tj-[-ß-tfm, ]cm-Xn-Itfm As√-¶n¬ e`yamb hkvXp-hn-t∑¬ hkvXp-h-
ambn _‘-s∏´ amX-ap-≠m-tb-°m-hp∂ ]iv\-ß-sftbm hmbv]m XpI Xncn-®-S-hp-ambn
_‘-s∏-Sp-Øp-∂-Xm-bn-cn-°n-√.
Un) Xh-W-Iƒ IrXy-ambn AS-°p-hm-\p-ff DØ-c-hm-Zn-Xz-Øn-tebv°v hmbv] hmßp-∂-bm-
fpsS i≤-£-Wn®p sIm≠p≈ bmsXm-cp-hn[ t\m´o-kp-I-tfm, Hm¿Ω-s∏-Sp-Ø-ep-Itfm
- 11 -
hmbv]- sImSp°p∂-h-cpsS `mKØp \n∂pw D≠m-bn-cn-°p-∂-X-√. ]Xnhp sX‰m-sXbpw
IrXy-ambpw hmbv] Xncn-®-S-bv°p-hm-\p-≈ DØ-c-hm-ZnXzw ]q¿Æ-ambpw hmbv] hmßp-
∂-bm-fp-tS-Xm-bn-cn-°pw.
C) Icm¿ hyh-ÿ-b-\p-k-cn®v hmbv] sImSp-°p-∂-bm-fpsS Ah-Im-i-߃°v tIm´w X´m-
sX, Cu Icm¿]-Im-ctam \ne-hn-ep-ff \nb-a-߃°-\p-kr-X-amtbm As√-¶n¬ GsX-
¶nepw Imc-W-h-im¬ Ime-Xm-akw hcp∂ ]£tam hmbv]-sb-Sp-Ø-bm-fpsS `mKØp
\n∂pw Xncn-®-S-hn¬ hogvN D≠m-bm¬ hmbv] sImSp-Ø-bmƒ°v H∂mw ]´nI ]Imcw
Iq´p ]en-i-bn¬ Nm¿÷v CuSm-°mhp-∂-Xm-Wv. hmbv]m Xncn-®-S-hn¬ hogvN hcp∂
]£w hmbv] sImSp-Ø-bmƒ°v Icm¿ JWvUnI 23 ]Imcw B¿_n-tS-‰¿ apºmsI
X¿°w D∂-bn-°m-hp-∂-Xm-Wv.
F^v) hmbv]m Xncn-®-S-bvt°≠ XpIsb kw_-‘n-t®m, ]eni IW-°m-°p∂ coXnsb kw_-
‘nt®m Fs¥-¶nepw X¿°w D≠m-bn- p-s≠-¶n¬ AXv Xh-W-Iƒ AS-bv°p-∂-Xns\
_m[n-°p-∂-X-√.
2.10 Xh-W-Iƒ AS-bvt°≠ coXn
F) hmbv]m Xncn-®-Shv t]mÃv tU‰¿ sN°v(-]n.-Un.-kn) aptJ-\-tbm, Um^v‰v, Iymjv As√-
¶n¬ C¥y-bn¬ _m¶nßv kº-Zmbw A\p-h-Zn-®n- p≈ at‰-sXmcp coXn-bn-eq-sS-bpw,
Icm-dnse c≠mw ]´n-I-bn¬ hni-Z-am-°n-bXp ]Im-c-ap≈ Xoø-Xn-I-fn¬ AXn¬ ]kvXm-
hn® coXn-bn¬ hkvXp-hns‚ e`yX IW-°m-°msX Xs∂ \S-Øm-hp-∂-Xm-Wv.
_n) bmsXmcp hn[ t\m´o-tkm, a‰p kqN-\-Itfm hmbv] hmßp-∂-bmƒ \¬Inb t]mÃv
tU‰Uv sN°v, C≥jz-d≥kv ]oanbw sN°v F∂nh ka¿∏n-°p∂Xn\v apºmbn hmbv]
sImSp-°p-∂-bmƒ \¬Im≥ ]mSn-√m-Ø-Xm-Wv.
kn) Imcm¿ JWvUnI 2.10 (F) ]Imcw hmbv] hmßnb Bƒ \¬Inb GsX-¶nepw As√-
¶n¬ H∂mw AXn-e-[n-Itam ]n.-Un.kn (t]mÃv tU‰Uv sN°v)
1) hmbv] sImSp-Ø-bm-fpsS ]°¬ \n∂pw \jvS-s∏-Sp-I-tbm, \in-°p-Itbm ÿm\-`iw
kw -hn-°p-Itbm sNbvXm¬ As√-¶n¬
2) ac-Ww, ]m∏-c-Øw, at\m-hn-`m-¥n, H∏p sh°m\pw a‰p-ap≈ A[n-Imcw \jvS-s∏- m¬,
Iºn-\n-t]m-ep≈ ÿm]-\-ß-fpsS ]h¿Ø\w \ne-bv°¬, a‰p \nb-a-]-c-amb XS--M-
Mƒ F∂n-ß-s\-bp≈ Imc-W-ß-fm¬ sN°v Iymjv B°p-hm≥ km[n-°msX h∂m¬
hmbv] sImSp-Ø-bmƒ hmbv] hmßn-b-bmsf ]kvXpX hnh-c-lvMƒ Adn-bn-°p-Ibpw,
XpS¿∂v hmbv] hmßnb hy‡n, Icm¿ JWvUnI 2.10 (kn)(2) bn¬ ]kvXm-hn® Imc-
W-ß-fm¬ \jvS-amb sN°n\p ]Icw ]pXnb sN°v \¬Ip-Itbm hmbv] XpI Xncn-®-
S-hn-\p≈ a‰p \S-]-Sn-I¬ hmbv] sImSp-°p∂ hy‡n°v A\p-h-Z-\o-bhpw kzoIm-cy-
hp-amb coXn-bn¬ sNtø-≠-Xp-am-Wv.
Un) hmbv] sImSp-Ø-bmƒ CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-∂-Xmav GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ sN°p-
I¬ hmbv] sImSp-Ø-bm-fns‚ ]ng-hp-aqew X° ka-bØv lmP-cm-°m-Xn-cp-∂m¬ BbXv
bmsXmcp hnt[-\bpw hmbv] FSp-Ø-bm-fns‚ _m≤y-Xsb bmsXmcp hn[-Ønepw
tem¨ Xncn-®-S-hn¬ XS--s]-Sp-Øp-I-bn-s√-∂pw. hmbv] FSp-Ø-bmƒ bmsXmcp Imc-
W-h-imepw Ime-Xm-a-kw, hogvN As√-¶n¬ sN°p-am-dp-∂-Xnse i≤-bn-√m-bva, \jvSw,
As√-¶n¬ a‰p \jvS-s∏- p-t]m-I¬ Chbv°v DØ-c-hm-Zn-bm-bn-cn-°p-∂-X-√m-sb∂v Cu
Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v Dt]m¬_-e-I-am-bn-cnbv°pw F∂pw kΩ-Xn-bv°p-∂p.
- 12 -
C) Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v am‰w hcmsX Xs∂ hmbv] sImSp-Ø-bmƒ°v Cu Icm¿
]Imcw As√-¶n¬ \ne-hn-ep-ff a‰p \nb-a-߃ ]Imcw \S-]-Sn-Iƒ FSp-°p-hm≥ Ah-
Imiw D≠m-bn-cn-bv°p-∂-Xm-Wv. hmbv] FSp-Ø-bmƒ H∂mw ]´n-I-bn¬ ]d-™n-cn-bv°p∂
]Im-c-ap≈ XpI IW-°m°n GsX-¶nepw coXn-bn¬ ]n.-Un.kn sN°p-Iƒ ]W-an√msX
BZysØ XhW XncnsI h∂m¬ Xs∂ HSp-t°-≠-Xm-Wv. GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬
c≠m-asØ Xh-Wbpw sN°p-Iƒ C]-Imcw ]W-an-√msX aS-ßn-bm¬ Aßns\ hcp∂
]£w H∂mw ]´n-I-bn¬ ]d-bp∂ IqX-emb XpI HSp-t°-≠Xpw BWv. BbXv Aßns\
aS-ßnb ]n.-Un.kn Ifn¬ ta¬ IW-°m-°p-∂-Xm-Wv. sN°p-I¬ aS-ßn-bm¬ hcm-hp∂
samØw XpI H∂mw ]´n-I-bn¬ ]Xn-]m-Zn-®n-cn-°p-∂-Xn≥ ]Im-amWv sN°p aS-ßnb
IqSn-»n-I-bn¬t∑ep≈ \nc-°p-Iƒ hmbv] sImSp-Ø-bm-fns‚ a‰p Ah-Im-i-߃ l\n-
bv°msX s\tKm-jy-_n¬ C≥kvSp-sa‚ vkv BIvSv ]Im-c-ap≈ \S-]-Sn-Iƒ apJm-¥ncw
Bbn-cn-bv°pw. As√-¶n¬ BbXv hmbv] sImSp-Ø-bm-fn\v a‰p \nb-a-߃ ]Imcw
kn≤n-®n- p≈ Ah-Im-i-߃ ]Im-chpw \S-∏n-em-°m-hp-∂-Xm-Wv.
F^v) Cu Icm-dns‚ H∂mw ]´n-I-bn¬ ]d-™n-cn-bv°p∂ Nm¿÷p-Iƒ F√mw Xs∂ ]Ww
sImSp-Ø-bm-fns‚ ]cn-]q¿Æ Ah-Im-i-Øn-ep≈ am\-߃°pw t`Z-K-Xn-Iƒ°pw a\p-
kr-X-am-bn-cn-°pw.
2.11 XhW hyh-ÿ-I-fnse t`Z-K-Xnbpw ]p\¿kw-hn-[m\w sNøepw
hmbv] sImSpØ Bƒ°v kIe Ah-Im-i-hpw, hmbv] sImSpØ Bƒ°v DNn-X-sa∂p
tXm∂p∂ kml-N-cy-ß-fn¬ XhW hyh-ÿ-I-fn¬ am‰w hcp-Ømt\m ]p\¿kw-hn-
[m\w sNøp-hmt\m GsX-¶nepw Xc-Ønepw hmbv] sImSpØ B¬ hn`m-h\w sNøp-
∂, At±-l-Øns‚ amX-amb Xocp-am\w FSp-°p-hm\pw Bb-Xns‚ ASn-ÿm-\-Øn¬
hmbv] FSpØ Bƒ Xncn-®-Shv \S-tØ-≠Xpw c≠mw JWvUnI ]d-bp-∂-Xn\p tIm´w-
h-cmØ \ne-bnepw \S-tØ-≠-XmWv hmbv] sImSpØ Bƒ Cu kwKXn tcJm-aqew
hmbv] FSpØ Bsf Adn-bn-t°-≠-Xm-Wv.
2.12 hmbv] FSpØ Bfn-s‚bpw Pmay-°m-c-s‚bpw _m≤yX H‰-bv°mbpw Iq´mbpw Bbn-
´p-≈-XmWv
Pmay-°m-cs‚ _m≤yX hmbv] FSp-Ø-bm-fn-s‚-Xn\p Xpey-ambpw H‰-bv°mbpw Iq´mbpw
D≈-Xm-Wv. hmbv] XpIbpw ]en-ibpw Xncn-®-S-bv°p-∂-Xn-\p≈ Pmay-°m-cs‚ _m≤yX
Cu Imcm-dnse hyh-ÿ-Ifpw \n_-‘-\-Ifpw As√-¶n¬ at‰-sX-¶nepw Icmtdm tcJ-
Iƒ hmbv] FSpØ Bfpw hmbv] FSp-Ø-bmfpw XΩn-ep-≈-Xn¬ D≠m-Im-hp-∂tXm
D≠m-bn- p-≈tXm Cu hmbv] Xncn-®-S-hns\ kw_-‘nt®m As√-¶n¬ a‰p hmbv]-Itfm
H∂mtbm Iq´mtbm D≈Xpw BbXv hmbv] FSpØ Bfn\v \nba \S-]-Sn-Iƒ Ccp
Iq´¿s°-Xn-scbpw kzoI-cn-bv°p-∂-Xn\pw As√-¶n¬ Bcn¬ \ns∂-¶nepw XpIbpw a‰p
Nm¿÷p-Ifpw CuSm-°p-hm\pw Ah-Im-i-ap-≈-Xp-am-Wv.
3.0 Pmayw
3.1 hmbv] sImSp-°p∂ Bfp-ambn D≠m-Ip∂ [mc-W-bn¬ A\p-h-Zn-®-Xmb As√-¶n¬
A\p-h-Zn-bv°m-sa∂p kΩ-Xn-®-Xmb hmbv] klmbw Cu Icm-dnse CtXm-sSm-∂n-®p≈
hyh-ÿ-Iƒ°pw \n_-‘-\-Iƒ°pw hnt[-b-am-bn- p-≈-Xm-Wv. hmbv] FSpØ Bƒ
hmbv] hkvXp ]W-b-s∏-SpØn As√-¶n¬ ]W-b-s∏-Sp-Øm-sa∂v hyh-ÿ-sNbvXv hmbv]
sImSpØ Bfns‚ t]¿°v `mc-ta¬∏n-°p-∂-Xp-amWv. BbXv ]cn-]q¿Æ-amb ]Ya
A[n-Imcw hmbv] hkvXp-hnepw F√m A\p-_‘ kma-Kn-Ifpw Iq´n tN¿tØm Bb-
- 13 -
Xn-ep≈ IqSp-X-emb hkvXp-°ƒ Dƒs°m-≈n®p sImt≠m Ct∏m-gp-≈-Xm-btXm `mhn-
bn¬ D≠m-Im-hp∂ Iq´n-t®¿°-ep-Iƒ Dƒs∏-Sp-Øn-tbm, ]pXp-°-ep-Ifpw am‰n hbv°-
ep-Ifpw \S-Øn-tbm, hmbv] hkvXp-hn¬ \S-Øm-\p-≈tXm BbXpw H∂mw JWvUn-I-
bn¬ hni-Z-ambn ]Xn-]m-Zn-®n- p≈Xmb-Xn-\mbn amXw hmbv] kuIcyw D]-tbm-Kn-s∏-
Sp-Øp-Ibp≈p F∂pw. Cu hkvXp-Xbv°v hmbv] FSpØ Bƒ d±p sNøp-hm-\m-ImØ
A[n-Imc ]Xw hmbv] sImSp-°p∂ BfpsS t]cn¬ Xøm-dm°n CtXm-sSm-∂n®p lmP-
cm-t°-≠-Xm-Wv. CXn\p ]pdsa hmbv] FSp-Ø-bmƒ kΩ-Xn-bv°p-Ibpw hyhÿ sNøp-
Ibpw sNøp-∂-XmWv Bb-Xn\v Bh-iy-ambn hcp∂ tcJ-I-tfm, ]am-W-ßtfm Bh-
iy-ambn hcp∂ ]£w BbXv hmbv] sImSp-°p∂ Bfns‚ t]¿°v hmbv] hkvXp-
hn¬ ta¬ sImSpØp sIm≈m-sa∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°-∂-Xp-am-Wv.
3.2 Cu ]Wwb Cu Icm¿ H∏p hbv°p∂ XoøXn apXtem As√-¶n¬ ]W-b-hkvXp
ssIhiw In´p-∂tXm Bb Xoø-Xn-bn¬ GXmtWm BZyw hcp-∂Xv B XoøXn apX¬
]m_-ey-Øn¬ hcp-∂-Xpw.
3.3 JWvUnI 3.1 ¬ ]d-b-s∏-Sp∂ hmbv] FSp-°p∂ Bƒ D≠m-°p∂ ]Wbw Xncn-®-S-
t°-≠-Xmb XpIbv°v Pmay-ambn IW-°m-°-s∏-Sp-∂Xpw a‰p hcm-hp∂ Nne-hp-Iƒ°pw
]en-ibv°pw Nne-hn\pw CtXm-S-\p-_-‘n-®p-≠m-Ip-∂-Xpw. D≠m-Im-hp-∂Xpw Bb F√m
XpIbpw As√-¶n¬ AS-bvt°-≠-Xmb XpIbpw hmbv] FSpØbmƒ Cu Icm-dn-\-\p-
_-‘-ambn sNtø-≠-Xpw.
3.4 hmbv] FSp-°p∂ Bƒ \¬Ip∂ ]Wbw hmbv] sImSpØ Bƒ hmbv]-bn¬ \n∂pw
hnSp-X¬ \¬In-b-Xm-bn-´p≈ tcJ-Iƒ \¬Ip-∂-Xp-h-scbpw BbXv bmsXmcp hn[-
Ønepw _m[n-°p-Itbm hmbv] FSpØ Bfns‚ \n¿≤-\-Xy-tam, hmbv] ÿm]-\-ß-
fp-am-bn- p≈ HØp tNctem, am\-ko-Ihpw imco-cn-I-hp-amb sshI-ey-tam, Iº-\n-bpsS
\n¿Ø-em-°tem (kz-b-amtbm A√m-sX-tbm) As√-¶n¬ IqSn-t®-ctem HØp tNc-ep-I-
tfm, ]p\-kw-L-Sn-∏n-°p-I-tbm, A[n-Imcw ]nSn-s®-Sp-°-tem, C√m-Xm-°-tem, kztZin
h¬°-c-Wtam (A-ßn-s\-bp-s≠-¶n¬) hmbv] FSp-°p∂ Bfn-s‚-Xmbn D≠m-hp-I-bm-
sW-¶n¬
3.5 hmbv] hkvXp GsX-¶nepw Imc-W-Øm¬ ssIhiw sImSp-°m-Xn-cn-°p-Itbm As√-
¶n¬ hmbv] hml-\-ambncn°p∂ Ah-k-c-Øn¬ BbXv hmbv] FSp-°p∂ Bfns‚
t]cn¬ Cu Imcm¿ \S-∏n-em-°p∂ ka-bØv cPn-ÿ sNøm-Xn-cn-°p-I-tbm, hmbv]
hkvXp-hns‚ hni-Zm-i-߃ sImSp-°m-Xn-cn-°p-Itbm As√-¶n¬ B hml\w cPn-ÿ
sNøm-Xn-cn-°p-Itbm sNøp∂ kml-N-cy-Øn¬ B hnhcw hmbv] FSpØ Bƒ tcJm-
aqew hmbv] FSpØ Bsf ssIhiw In´n-b-Xnt\m hni-Zmw-i-߃ cPn-ÿ sNbvX-
Xnt\m Hcm-gvN-bv°Iw Adn-bn-t°-≠Xpw BbXv CXns\ JWvUnIIfpsS `mK-am-bn-cn-
°p-Ibpw sNøp-∂-Xm-Wv. GsX-¶nepw Imc-W-Øm¬ BbXv Icm¿ G¿s∏-Sp∂ ka-
bØv tN¿°p-hm≥ hn´p t]mbn- p-s≠-¶n¬t∏mepw
3.6 hmbv] FSpØ Bƒ hml-\tam/hkvXpthm A[n-Im-c-s∏´ ÿm\-ß-fn¬ \nbaw A\p-
im-kn-°p∂ Ime-]-cn-[n-°p-≈n¬ cPn-ÿ sNbvXv Bb-Xns‚ C≥jp-d≥kv, cPn-kvtS-
j≥ tcJ-Iƒ FXbpw s]s´∂v lmP-cm-t°-≠-Xm-Wv.
3.7 hmbv] FSp-Ø-bmƒ hmbv] hkvXp-hns‚ hni-Zmw-i-߃ Xo¿®-s∏-SpØn a\-n-em-
°n-bn- p-≠v.
3.8 hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] hkvXp-hns‚ Pmay-Øn-te°pw ]enibnte-°p-ambn Hcp
- 14 -
t]man-k-dn-t\m´v Xøm-dm°n Pmay-ambn \¬In-bn- p-≈-Xm-Wv.
3.9 hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ hmbv] sImSpØ Bfn-t\mSv CXn\p ]pd-sa-bmbn GsX-
¶nepw Pmayw Bh-iy-s∏-Sp-I-bm-sW-¶n¬ BbXv DNn-X-ambn hmbv] sImSp-Ø-bmƒ°v
tXm∂p-∂-]£w AXv hmbv] sImSpØ Bfns‚ ]cn-]q¿Æ A[n-Im-c-Øn¬ Bbn- p-
≈-Xm-Wv. Aßns\ GsX-¶nepw kml-Ncyw D≠m-Ip∂ ]£w hmbv] FSpØ Bƒ
AØ-c-Øn-ep≈ IqSp-X-emb Pmayw lmP-cm°n BbXn Icm-dp-≠m-°n-tbm, t_m≤y-
s∏-Sp-Øn-tbm, tcJ-Iƒ, A[n-Im-c-]Xw apX-em-b-h, hmbv] sImSpØ Bfns‚ \n¿t±-
i-]-Imcw sNtø-≠-Xm-Wv. hmbv] FSp-Ø-bm¬ bmsXmcp Imc-W-h-imepw Cu Icm-
tdm, t_m≤y-s∏-Sp-Ø-tem, tcJ-I-tfm, A[n-Imc ]Xtam Cu Icm¿ ]Imcw Xncn-®-S-
t°-≠-Xmb _m≤yX apgp-h≥ Xo¿°p-∂-Xp-hsc ]n≥h-en-bv°p-∂-X-√m-sb∂pw As√-
¶n¬ apgp-h≥ XpIbpw AS®p Xo¿Ø-Xmbn hmbv] sImSp-Ø-bmƒ tcJm-aqew kΩ-
Xn®p sIm≈p-∂-Xp-h-scbpw ]n≥h-en-bv°p-hm≥ ]mSn-√m-Ø-Xp-am-Wv.
4.0 Xncn-®-S-hns‚ hn\n-tbmKw
4.1 hmbv] sImSpØ Bfn\v Cu hmbv] Icm-dnse hyh-ÿ-I¬ apJm-¥n-c-ambn F√m-hn[
Xncn-®-S-hp-Ifpw AS-bv°m-\p≈Xpamb hmbv] XpI Bh-iy-amb coXn-bn¬ hn\n-tbm-
Kn-°m-\p≈ kzmX¥yw DNn-X-am-sW∂p tXm∂p∂ ]£w D≠m-bn-cn-°p-∂Xpw Aßns\
hn\n-tbm-Kn-°m-hp∂ XpI-Iƒ
1) AS® C≥jp-d≥ XpI
2) ]ng, Nm¿÷v, Nne-hp-Iƒ XpS-ßn-bXpw a‰p Nne-hp-Ifpw
3) ]ng, Nm¿÷v, Nne-hp-Iƒ, a‰p Nne-hp-Iƒ apX-em-b-h-bn¬ D≠m-Im-hp∂ ]en-i-Iƒ
4) k¿∆okv Nm¿÷p-Iƒ
5) Icm¿ ]Imcw IqSp-X-embn AS-t°≠n hcp∂ ]en-i-bv°p-ta¬ AS-bvt°-≠p∂
]eni
6) hmbv] XpI IpSn-»nIbv°pta¬ AS-bv°p∂ XhWIfpsS Xncn-®-S-hp-Iƒ
7) \nb-a-]-c-amb \S-]-Sn-Iƒ°p-ta-ep≈ Nne-hp-Ifpw ]ng-Ifpw
5.0 hmbv] hkvXp-hn≥taep≈ aqey-Øn≥ ta¬ Pmay-°m-c\p (¿°p-≈) CuSv/_m≤yX
hmbv] XpI hnX-cWw sNøp-∂-Xn\p ap≥]mbn Xs∂ Pmay-°m¿ Bh-iy-amb CuSv
sImSpØv Bb-Xns‚ tcJ-Iƒ Pmay-°m-c≥ AS-bvt°-≠-Xmb XpI hmbv] hkvXp-
hns‚ aqey-Øn¬ ta¬ AS-bv°p-∂-Xm-sW∂pw BbXv C≥thm-bn-kns‚ Bap-J-Øn¬
tcJ-s∏-Sp-Ønbpw hy‡-am-t°-≠-Xm-Wv.
6.0 hnX-cWw \S-Øp-∂-Xn-\p≈ \n_-‘-\-Iƒ
6.1 hmbv] Icm-dn≥ ta¬ hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ hnX-cWw sNø-s∏-Sp∂ XpI-bv°p-
ta¬ D≠m-Im-hp∂ IS-a-Iƒ Xmsg ]d-bp∂ ]Imcw
F) hmbv] FSp-Ø-bmƒ hmbv]-°p-ta¬ Pmayw G¿s∏-Sp-Øp-Ibpw Bb-Xn\v Bh-iy-amb
Pmay-°-cpsS Pmayw lmP-cm-°p-Ibpw t]man-k-dn-t\m v \¬Ip-I-tbm, at‰-sX-¶nepw tcJ-
Iƒ hmbv] sImSpØ Bfns‚ Bh-iym-\p-k-cWw JWvUn-I˛3 ¬ ]d-bp∂ ]Imcw
\¬Ip-∂-Xm-Wv.
- 15 -
_n) bmsXmcp hn[ Xncn-®-Shp hogvN-Ifpw hmbv] sImSpØ Bfns‚ mKØp \n∂pw D≠m-
Im-Xn-cn-∂mepw
kn) Cu Icm¿ \S-∏m-Im-\m-ImØ hn[w Akm-[-c-W-am-bn-t´m, A√m-sXtbm D≈ GsX-
¶nepw kml-Ncyw D≠m-bn-cp-∂mepw BbXv Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ ]men-bv°-s∏-
Sm≥ hmbv] FSpØ Bsf A\p-h-Zn-bv°m-Xn-cn-°p∂ ]£w
7.0 hmbv] FSp-°p∂ Bfns‚ ]mXn-\nXyw
hmbv] FSpØ ]Xn-\n-[m\w sNøp-∂-Xmb Xmsg ImWn-bv°p∂
7.1 hmbv] FSp° Bƒ°v Cu Icm-dn¬ G¿s∏-Sp-∂-Xn-\m-h-iy-amb \nb-a-]-c-amb Ign-hp-
≈-XmWv hmbv] FSp-°p∂ Bƒ bmsXmcphn[ amb Imc-W-Ømepw XS--ßtfm
As√-¶n¬ \ntcm-[-\tam GsX-¶nepw \nb-a-Øm-tem, hn[n \nb-a-kw-ln-X, DØ-c-hv,
N´w, Icm¿ ]Im-ctam A√m-sXtbm Cu Icm¿ \S-∏n-em-°p-∂-Xn\v Cu Icm¿ ]Imcw
C√ F∂pw BbXv t_m≤y-s∏-Sp-Øp-∂Xpw Cu Icm¿ ]Im-c-ap≈ F√m _m≤y-X-
Ifpw Gs‰-Sp-°p-∂-Xp-amWv. Cu Icm¿ \S-∏n-em-°p∂ ]£w Cu Icm¿ aqe-ap-≈Xpw
\nb-a-]-c-ambn hmbv] FSpØ Bfns\Xnsc \S-]-Sn-Iƒ ssIs°m-≈p-∂-Xn\v Cu Icm¿
]Imcw A¿l-X-s∏-Sp-∂-Xp-am-Wv. hmbv] FSpØ Bƒ (G-sX-¶nepw Iº\n/ÿm]\w
Bbn-cn-°p∂ ]£w) bYm¿∞-ambn Ct∏mƒ C≥Uy-bn¬ \ne-hn-ep-≈-Xmb \nb-a-
߃°v A\p-kr-X-ambn Cu Icm-dn¬ G¿s∏-Sp-∂-Xn\v A¿l-X-bp-≈-Xm-sW∂pw t_m≤y-
s∏-Sp-Øp-∂p.
7.2 GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ _m≤y-X-Itf As√-¶n¬ GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ ssIhiw
Gs‰-Sp-°p-∂-Xn-\p≈ Ah-Im-itam hmbv]-h-kvXp-hn¬ Ct∏mƒ \ne-hn¬ C√.
7.3 Snbm≥ F√m-Ø-c-Ønepw GsX-¶nepw ÿm]-\-Øn-\pw, \n¿t±-i-߃°pw, kΩ-X-
߃°pw, ssek≥kn\pw A\p-hm-Z-Øn-\p-ap≈ Imcy-ßfpw GsX-¶nepw a‰p Xc-Øn-
ep≈ Pmay ]X-ßfpw Cu Icm-dns‚ hmbv] hkvXp-hn\p ta¬ Icm¿]-Imcw \S-Øp-
Ibpw sNøp-∂-Xm-Wv. hmbv] FSpØ Bƒ F√m-hn[ \nIp-Xn-I-fpw, \nb-]-c-amb _m≤y-
X-Ifpw Abmƒ HSp-t°-≠-Xm-bp-s≠-¶n¬ At±-l-Øn\v t\m´okv Ah-Im-i-hmZw apX-
emb In´msX Xs∂ HSp-t°-≠-Xm-Wv.
7.4 hmbv] hkvXp Hcp hml\w Bbn-cn-bv°p∂ kml-N-cy-Øn¬ hmbv] hml\w HmSn-
bv°p∂ Bƒ \nb-a-]-c-ambn hml\w HmSn-bv°p-∂-Xn-\p≈ ssek≥kv D≈ Bƒ
amX-am-Ip-∂-XmWv F∂v hmbv] FSpØ Bƒ Dd∏phcp-tØ-≠-Xm-Wv.
7.5 hmbv] FSpØ Bƒs°-Xnsc GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ \nba \S-]-Sn-I¬ As√-¶n¬
Ah-Im-i-hm-Z-߬ (kn-hn-em-tbm, Inan-\-emtbm at‰-sX-¶nepw Xc-Øn-tem) \ne-hn¬
C√ F∂pw `mhn-bn¬ D≠m-Ip-hm-\n-√mØ kml-N-cy-am-Wp-≈-sX∂pw hmbv] FSp-Ø-
bmƒ kΩ-Xn-bv°p-∂p.
8.0 DS-º-Sn-Iƒ/hmbv]-I-S-°m-cs‚ Dd-∏p-Iƒ
hmbv] FSp-Ø-bmƒ
F) H∂mw JWvUn-I-bn¬ ]d-bp∂ Imcy-߃°p-am-X-ambn hmbv] D]-tbm-Kn-t°-≠Xpw
_n) Cu Icm-dns‚ ]q¿Øo-I-c-W-Øn¬ GsX-¶nepw Ime-Xm-akw hcn-I-bm-sW-¶n¬ BbXv
FXbpw s]s´∂p shfn#v-s]-Sp-Øp-Ibpw
- 16 -
kn) IrXy-ambpw kXy-ambpw F√m-hn-[-\n-b-a-ßfpw ]men-®p-sIm-≈m-sa-∂pw, hml-\-Øn¬
ta¬ CuSm-°m-hp∂ F√m XpI-Ifpw AS®p sIm≈m-sa∂pw kΩ-Xn-°p-Ibpw sNøp-
∂p. hmbv] hkvXp-hns‚ ]h¿Ø-\-Ønepw kwc-£-W-Øn\pw ]cn-]m-e-\-Ønepw kIe
DØ-c-hm-Zn-Xzhpw AXp aqe-ap-≠m-Im-hp∂ kIe _m≤y-X-Iƒ°pw DØ-c-hm-Zn-bm-bn-
cn-°p-∂-Xm-sW∂pw
Un) C≥jp-d≥kv t]mfn-kn-bpsS D]-t`m-‡m-sh∂ \ne-bn¬ hmbv] sImSpØ Bƒ \n¿t±-
Kn-bv°-s∏Sp∂-Xmb C≥jp-d≥kv Iº-\n-bn¬ \n∂pw GsX-¶nepw Xc-Øn¬ D≠m-Im-
hp∂ \jvS-߃s°-Xn-sc, Xo, hg-°v, sh≈-s∏m-°w, hml\ A]-ISw apX-emb Ah-
ÿ-I-fn¬ hmbv] hkvXp-hns‚ Pmayw kwc-£n-bv°p-∂-Xn-\p≈ Imcy-߃ Dd∏p hcp-
Øp-∂-Xm-sW∂pw
C) GsX-¶nepw Xc-Øn-ep-≠m-Ip∂ \jvS-tam, \mitam hmbv]-hkvXp hn\p-≠m-Ip-I-bm-
sW-¶n¬ BbXv GsX-¶nepw Xc-Ønepw ]IrXn Zpc-¥-߃ aqe-am-bmepw (Np-g-en-°m-
‰v, sh≈-s∏m-°w, sImSp-¶m-‰v, `qan Ipep°w apX-emb Bbm-epw) FXbpw s]s´∂v
hmbv] sImSpØ Bfns\ Adn-bn®p sIm≈m-sa∂p
F^v) F√m A[n-Im-c-ÿm-]-\-ß-fnepw kΩ-Xhpw A\p-a-Xnbpw a‰p ssek≥kp-Ifpw e`n-
bv°p-∂-Xn\pw Cu Icm-dns‚ ]q¿Øo-I-c-W-Øn¬ Bh-iy-amb F√m hn[ \S-]-Sn-Ifpw
ssIs°m-≈p-∂-Xm-sW∂pw Cu Icm-dn\p th≠nbpw Pmay hyh-ÿ-Iƒ°-\p-kr-X-ambpw
sNøp-∂-Xm-sW-∂pw.
Pn) hmbv] hkvXp hn¬∏\ \S-Øn-tbm, ssIam‰w sNbvtXm, ]W-b-s∏-Sp-Øp-Itbm GsX-
¶nepw Xc-Øn¬ _m≤yX hcp-Øn-tbm, As√-¶n¬ lmP-cm-°p-Itbm As√-¶n¬ FsX-
¶nepw Xc-Øn¬ Ah-Imiw Dt]-£n-°p-Itbm XpS-ßnb Imcy-߃ hmbv] sImSpØ
Bfns‚ A\p-hmZw IqSmsX sNøp-I-bn√ F∂p kΩ-Xn-°p∂p GsX-¶nepw Xc-Øn-
ep≈ ]Xy-£-amtbm ]tcm-£-amtbm D≈ hmbv] hkvXp-hns‚ ssIam‰w Inan-\¬
\S-]Sn IaØn\p hnt[-b-amb Ip‰-I-c-amb hogvN-bmbn IW-°m-°-s∏-Sp-∂Xpw h©-
\m-]-c-amb Ip‰-Ir-Xy-Øn-\p≈ in£W \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-°p-∂-Xn-\mbn ]cm-Xn-sIm-
Sp-°p-hm\pw F^v.-sF.-B¿ tcJ-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\pw hmbv] FSpØ Bfns\Xnsc \S-
]-Sn-I¬ FSp-°p-hm≥ hmbv] sImSpØ Bfns\ Ah-Im-i-s∏-Sp-Øp-∂-Xp-am-Wv.
F®v) hmbv] hkvXp IrXy-ambpw i≤-tbmSpw AtX Ah-ÿ-bn¬ kq£n-t°-≠Xpw Imem-
Im-e-ß-fn¬ Bh-iy-ambnhcp∂ F√m-hn[ tISp-]m-Sp-Ifpw \o°n Bh-iy-amb Iq´n-
t®¿°-ep-Itfm £a-X-h-cp-Øtem \SØn hmbv] hkvXp Icm-dns‚ Imem-h[n Xocp-
∂-Xp-hsc \√ ]h¿Ø\ £a-X-tbmsS kq£n-t°-≠-Xm-Wv.
sF) ap≥Iq-dmbn XoøXn C´p \¬Inb sN°p-I-fpsS Imcy-Øn¬ Bb-Xns‚ A°u-≠p≈
_m¶n¬ Bh-iy-amb _me≥kv XpI Ds≠-∂p-d∏p hcp-Ønepw BbXv XhW/KUp
XoøXn HSp-t°≠ Xoø-Xnbv°v ¢nb¿ sNøp∂ Xc-Øn¬ XhW apS°w hcp-ØmsX
kq£n-t°-≠-Xp-am-Wv.
sP) F√m hn[ s]mXp-hmb Xncn-®-S-hp-Ifpw AXm-bXv hcp-am\ \nIp-Xn-Ifpw a‰p CXc
\nIp-Xn-Ifpw k¿°m-cn-te°v AS-t°-≠-Xmb Kh¨sa‚ns‚ tIµ, kwÿm\ As√-
¶n¬ GsX-¶nepw A[n-Imc ÿm]-\-ß-fntes°mSp-t°-≠-Xm-bh sImSpØp sIm≈m-
sa∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn®v Cu Icm-dn¬ G¿s∏-Sp∂ ka-bØv Aßn-s\-bp≈ bmsXmcp
]ng-hp-Ifpw hcp-Øn-bn- n-√m-Ø-Xm-sW∂pw kΩ-Xn®p sIm≈p-∂p.
sI) hmbv] hkvXp ]pXnb hml\w Bbn-cp-∂m¬, BbXv DNn-X-amb A[n-Imc ÿm\-ß-
- 17 -
fn¬ tamt´m¿ hml\ \nbaw 1988 A\p-im-kn-°p∂ ]Imcw cPn-ÿ sNbvXp ]Wb
hyh-ÿ-Iƒ ]am-W-ß-fn¬ tcJ-s∏-Sp-Ønbpw BbXv hmbv] sImSpØ Bfns‚
t]cn¬ sNbvXv sImSp-t°-≠-Xp-am-Wv. hmbv] hkvXp D]-tbm-Kn-°-s∏´ hml\w Bbn-
cn-∂m¬ BbXv Bh-iy-amb shfn-s∏-Sp-Ø-ep-Iƒ hml-\-Øn¬ B¿.kn _p°nepw
a‰p tcJ-I-fnepw ImWn®v hmbv] sImSpØ Bfns‚ Ah-Imiw kwc-£n-t°-≠-Xp-am-
Wv.
F¬) hmbv] hkvXp hml\w Bbn-cp-∂m¬ cPn-kvtS-j≥ k¿´n- n-°-‰ns‚ ]I¿∏v hmbv]
sImSpØ Bfns\ G¬∏n-t°-≠-Xpw.
Fw) hmbv] hkvXp-hmb hml-\-Øns‚ Uyqπn-t°‰v k¿´n- n-°-‰n\v bmsXmcp Imc-W-hm-
imepw hmbv] hkvXp ssIh-i-Øn-en-cn-°p-Ibpw hmbv] Icm¿ \ne-\n¬°p-∂-Xp-amb
kml-N-cy-Øn¬ ian-°-cp-Xm-ØXpw
F≥) hml-\-Øns‚ GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ tISp-]m-Sp-Iƒ kw -hn-°p-Itbm tamjWw
t]mhp-I-tbm, As√-¶n¬ C≥jp-d≥kv kw_-‘n-bmb GsX-¶nepw tIkp-Itfm
X¿°tam D≠m-bmtem hml-\-Øns‚ B¿.kn _p°v, \jvS-s∏-Sp-Itbm ssItamiw
hcn-Itbm sNøp-∂-Xm-bm¬ BbXv kw`hw Ign™v sXm -SpØ aq∂p ]hrØn Znh-
k-߃°Iw hmbv] sImSpØ Bfns\ tcJm-aqew Adn-bn-t°-≠-Xm-Wv. Cßns\ kw -
hn-®m¬ hmbv] sImSpØ Bƒ, Cu Icm-dnse a‰p-h-Im-i-߃°v tISp-h-cmsX \nb-a-
]-c-ambn th≠p∂ \S-]-Sn-Iƒ ssIs°m-≈p-∂-Xn\v klm-bn-°p-Ibw hmbv] FSpØ
Bfns\ Ccp Iq -cp-sSbpw Ah-Im-i-߃ kwc-£n-bv°p-∂-Xn-\mbn kwc-£n-t°-≠-
Xp-am-Wv.
H) GsX-¶nepw k¿°m¿, ap\n-kn-∏m-en-‰n, doPn-b-W¬ Sm≥kvt]m¿´v As√-¶n¬ at‰-sX-
¶nepw A[n-Imc ÿm]-\-ß-fntem HmSp-t°-≠-Xmb XpI-Iƒ, \nc-°p-Iƒ, \nIp-Xn-Iƒ,
Ct∏mƒ \ne-hn-ep-ff a‰p sImSp-t°≠ XpI-Iƒ As√-¶n¬ C\nbpw hmbv] hkvXp-
hn¬ IW-°m-°-s∏-Sp-∂-Xmb XpI-Iƒ apX-emb HmSp-°nbpw BbXv hmbv] sImSpØ
B¬ Bh-iy-s∏-Sp∂ ]Imcw F√m Nm¿÷n\pw D≈ cko-Xp-I-fpw, \nIp-Xn-I-fpw,
IW-°p-Iq- -ep-Ifpw a‰pw HSp-t°≠ XpI-Iƒ HSp-°n-b-Xn-s‚bpw lmP-cm-°n-s°m-≈-
≠-Xp-am-Wv.
]n) hmbv] hkvXp-hn≥ta-tem, GsX-¶nepw `mKo-I-ambn hmbv] hkvXp-hntem bmsXmcp
hn[ P]vXn \S-]-Sn-I¬ D≠m-°p-hm≥ CS-bm-°p-Itbm Bb-Xn\p A\p-h-Zn-°p-Itbm
sNøp-I-bn-√-sb∂pw As√-¶n¬ GsX-¶nepw Xc-Øn-eq≈ \jvStam As√-¶n¬ Pmay
hkvXp-hns\ A]-IsS hcp-Øp-Itbm apX-em-bh hmbv] sImSpØ Bfns‚ tcJm-aq-
e-ap≈ kΩXw IqSmsX \S-Ø-s∏-Sp-∂-X√ F∂pw kΩ-Xn-bv°p-∂-Xm-Wv. GsX-¶nepw
Xc-Øn¬ ]Xy-£-amtbm ]tcm-£-amtbm D≈ hmbv] hkvXp-hns‚ ssIam‰w sNø-
ep-Iƒ Ian-\¬ Ip‰-I-c-amb Icm¿ ewL-\-ambn IW-°m°n h©-\m-Ip-‰-Øn-\mbn
A\ymbw b¬ sNøp-hm\pw, F v.-sF.-B¿ cPn-ÿ B°p-∂-Xnt\m As√-¶n¬ Inan-
\¬ \nb-a-Øn-\-[n-jvTn-X-amb ]cm-Xn-Iƒ hmbv] FSpØ Bƒs°-Xnsc sImSp-°p-∂-
Xn\pw hmbv] sImSpØ Bƒ°v tXm∂p∂ ]£w Ah-Imiw D≠m-bn-cn-bv°p-∂-Xm-
Wv.
byq) hmbv] sImSpØ Bƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ ]£w F√m hn[-amb ]hr-Øn-I-fpw, B[m-c-
ß-fpw, hm°p-sIm-Sp-°-ep-I-fpw, Imcy-ßfpw IqS-X-embn Pmay-Øn¬ hyhÿ sNbvXpw
CXn-\m¬ AXn-\p≈ kIe Ah-Im-ihpw A[n-Im-chpw kIe tcJ-Ifpw \S-Øn-s®-Sp-
°∂Xn-te-°p≈ kIe Nne-hp-Ifpw Bh-iy-ambn hcp∂ ]£w BbXp sImSp-°p-
- 18 -
∂-Xp-am-Wv.
B¿) hmbv] sImSpØ Bfns\ bmsXm-cp-hn-[-amb _m≤yXIƒs°-Xn-cmbp≈ kwc-£Ww
sImSpØpw \nc-]-Z-h-]-c-ambn At±-l-Øn-s\-Xnsc D≠m-Im-hp∂ Nne-hp-I-fn¬ \n∂pw,
XpI, Ah-Im-i-hm-Z-߃ D∂-bn-°-s∏- m¬ BbXv (A-]-ISw aqetam \mi-\-jvS-߃
aqetam a‰p I£n-I-tfm-Sp≈ _m≤yX apX-em-b-h) Aßn-s\-bp≈ G√m XpI-Ifpw
\nb-a-]-c-amb Nne-hp-Ifpw a‰p okpw a‰p XpI-Ifpw HSp°n hml\ hkvXp ssIhiw
Gs‰-Sp-°¬, C≥jp-d≥kv ]oanbw AS-bv°¬, hmbv] hkvXp-hn¬∏\ \S-Øp-∂-Xn-
te-°mbpw AS®p sIm≈m-sa∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-Ibpw sNøp-∂p. hmbv]
sImSpØ Bƒ°v CXn-t\m-S-\p-_-‘n®v D≠m-Im-hp∂ ]eni sImSp-°p-hm≥ Snbm≥
GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ s\tKm-jy-_nƒ C≥kvSq-sa‚ v BIvSv ]Im-ctam Inan-
\¬ \S-]-Sn-Ia ]c-amtbm As√-¶n¬ at‰-sX-¶nepw A[n-Imc ÿm]-\-Øntem kao-]n-
°p-∂-Xm-bm¬ sImSp-°p-hm≥ hmbv] FSpØ Bƒ _m≤y-ÿ-\m-Wv.
Fkv) hmbv] sImSpØ Bfns‚ kI-e-hn-[-amb \nb-a-ßfpw Imem-Im-e-ß-fn¬ Acn-bn-°p-
∂-Xp-amb \nb-a-t -Z-K-Xn-Ifpw Adn-bm-sa∂pw As√-¶n¬ a\-n-em-°p-∂-Xm-sW-∂pw.
Sn) GsX-¶nepw coXn-bn-ep≈ bmsXmcp hn[-amb _m≤y-X-Ifpw hmbv] hkvXp-hn¬ D≠m-
Ip-∂-X-√m-sb∂pw
9.0 ]kvXm-h\/DS-ºSn/hmKvZm-\w- -Pm-ay-°m-cs‚ (Im-cp-sS)
9.1 Pmay-°m-c\v (°v) \nb-a-]-c-ambn Cu Icm-dn-te¿s∏-Sp-hm-\p≈ Ignhpw ]m]vXnbpw D≠m-
bn-cn-t°-≠-XmWv. Pmay-°m-c\v (°v) GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ \ntcm-[-\-tam, XS-
s∏SpØp-ep-Itfm GsX-¶nepw \nb-a-tam, \na-b-kw-ln-Xtbm DØ-c-thm, hn[n-tbm,
N -ß-tfm, Icmtdm As√-¶n¬ at‰-sX-¶nepw Imc-W-Ømtem Cu Imcm-dn¬ G¿s∏-Sp-
∂-Xn\p bmsXm-cp-hn[ _m≤y-X-Ifpw Cs√∂pw CXn-\m¬ hmKvZm\w sNbvXp sIm≈p-
∂-Xp-am-Wv. Cu Icm-dn¬ G¿s∏-Sp∂ ]£w Cu Icm¿ \nb-a-]-c-ambn Pmay-°m-cs\
(sc) _m≤y-X-bp-f-hm-°p-∂Xpw BbXv \nb-a-]-c-ambn \S-Øns®Sp°p-hm≥ Cu Icm¿
]Imcw hmbv] sImSpØ Bfn\v kn≤n-®n- p≠v F∂pw kΩ-Xn-°p-∂p. Pmay-°m-c≥
(I-º\n Bbn hcp-∂-Xm-bm¬) Cu Icm-dn¬ G¿s∏-Sp-hm≥ C≥Uy-bnse \ne-hn-ep≈
\nb-a-ß-fm¬ A[n-Im-chpw ]m]vXnbpw Ds≠∂pw kΩ-Xn-bv°p∂p
Pmay-°m-c≥ (Im¿) IqSp-X-embn kΩ-Xn-bv°p-∂Xv
9.2(F) hmbv]-sIm-SpØ Bfn-s‚, hmbv]-Xn-cn-®-Shpw hmbv] FSpØ Bfns\ Cu hmbv]
Icm-dnse hyh-ÿ-I-fn¬ \n∂p≈ hnSp-X¬ \S-]-Sn-Ifpw Cu hmbv] Icm-dnse c≠mw
JWvUn-I-bnse ]kvXm-h-\-Iƒ°v Dt]m¬_-eIw Bbn-cn-°p-∂-Xp-am-Wv.
(_n) GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ Cu hmbv]-I-cm-dn¬ hnh-cn-®n-cn-bv°p∂ kml-N-cy-ß-fm¬
Xncn-®-S-hn\p apS°w hcp-∂-Xm-bm¬ FXbpw s]s´∂v hmbv] FSpØ Bƒ Xncn-®-
Shpw \SØn hmbv]-ZmXm-hns‚ _m≤y-X-I-fn¬ \n∂pw hnSp-X-en-\mbn bmsXmcp hn[
FXn¿t∏m hntcm-[tam a‰p GsX-¶nepw coXn-bntem ]I-Sn-∏n-bv°msX _m°n-bp≈
AS®p Xo¿t°-≠-Xmb XpI apgp-h≥ D≠m-Im-hp∂ ]en-ibpw a‰p Nm¿Pp-Ifpw AS°w
hmbv]-sIm-SpØ Bfn\v sImSpØp Xo¿t°-≠-Xm-Wv.
(kn) Cu hmbv]-I-cm-dnse hyh-ÿ-Iƒ F√mw Xs∂ hmbv] FSpØ Bƒ ]men-bv°-s∏-
Sp∂XmsW∂pw kΩ-Xn-bv°p-∂p.
- 19 -
9.3 Pmay-°m¿ CXn-\m¬ hy‡-ambn kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv Snbmƒ/Snbm≥ GsX-¶nepw Xc-
Øn-ep≈ sXfnthm AXm-bXv hmbv] sImSpØ Bfns‚ GXp-hn-t[-\-b-ap≈ tcJm-aq-
e-ap≈ Adn-bn∏v as‰m∂pw IqSmsX Cu Icm-dn¬ hnh-cn® ta¬hn-em-k-Øn¬ Pmay-
°m-cs\ GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ Xncn-®-S-hnse hogvN-Iƒ Adn-bn-°p-∂-Xm-sW∂
hkvXp-X. hmbv] sImSpØ Bfns‚ DtZym-K-ÿs‚ Isøm∏p ]Xn® hmbv] Xncn-®-S-
hp-Xp-Ibpw Xncn-®-S-hn-\p≈ ka-bhpw Xoø-Xnbpw tcJ-s∏-Sp-Ønb Snbm-fpsS ssIsøm∏p
]Xn® FgpXn Xøm-dm°nb Hcp k¿´n- n-°‰v Pmay-°m-c-s\-Xn-sc-bp≈ hy‡-amb sXfn-
hmbn IW-°m-°-s∏-Sp-∂-Xm-Wv.
9.4 Pmay-°m-c≥ BZysØ \n¿t±-i-Øn¬ Xs∂ _m°n XpI Xncn-®-S-bvt°-≠Xpw Bb-
Xn\p bmsXm-cp-hn[ \ncm-I-c-Wtam a‰p hyh-ÿ-Itfm Fs¥-¶nepw XS--hm-Z-ßtfm
hmbv] FSp-Ø-bm-fns‚ Xmbnt´m a‰m-cp-sS-sb-¶nepamtbm D∂-bn-°p-hm≥ ]mSn-√m-ØXpw
BIp-∂p. Pmay-°m-c≥ ta¬ \S-]-Sn-I-fn¬ bmsXmcp hn[ \ymbo-I-c-W-ßfpw hmbv]
sImSpØ Bfn¬ \n∂pw Bh-iy-s∏-Sp-hm≥ ]mSn-√m-ØXpw Pmay-°m-c\v hmbv]
sImSpØ Bfns‚ ta¬ CXp kw_-‘n®v bmsXmcp hn[ A[n-Im-chpw C√m-Xn-cn-
bv°p-∂-Xp-am-Wv.
9.5 Pmay-°m-c≥ CXn-\m¬ hy‡-ambn kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv Cu Pmayw hmbv] FSpØ
Bfns‚ Cu Icm-dnse hmbv] _m≤yX Xocp-∂-Xp-hsc XpS¿∂p t]mIp-∂-Xm-sW∂pw
Pmay-°m-c≥ AXp apgp-h≥ Xocp-∂Xp hsc XpS¿∂p t]mtI-≠Xpw BWv. Pmay-°m-
cs‚ _m≤yX hmbv] FSpØ Bfn-t\m-sSm∏w H‰-bv°mbpw Iq´mbpw D≈-Xm-Wv.
9.6 Pmay-°m¿ CXn-\m¬ hy‡-ambn kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv Snbm-fpsS _m≤yX hmbv]
FSpØ Bfns‚ _m≤yX Xocp-∂-Xp-hsc Pmay-Øns‚ Dd-∏n-te-°m-bn- p-≈-Xpw, Bb-
Xn-\m¬ Pmay-°m-c≥ bYm¿∞ hmbv] FSpØ Bfn-s‚ AtX DØ-c-hm-Zn-Xzhpw _m≤y-
Xbpw Cu hmbv] Icm-dn-\m¬ hmbv] sImSpØ Bfn-t\mSv D≠m-bn-cn-bv°p-∂Xpw hmbv]
XpI AS®p Xo¿°p-hm≥ Xøm-dp-am-sW-∂pw.
9.7 Pmay-°m-c≥ CXn-\m¬ hy‡-ambn kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv bmsXmcp Imc-W-h-imepw Pmay-
°m¿ hmbv]m _m[y-X-bn¬ \n∂pw Hgn-hm-°-s∏-Sp-∂-X-√m-sb∂qw Cu Pmayw apJm-
¥ncw D≠m-Ip-∂tXm As√-¶n¬ Ime-l-cWw aqew a√msX GsX-¶nepw kml-N-cy-
߬ D≠m-bn-cp-∂mepw.... Xmsg ImWn-®n-cn-bv°p-∂-Xmb
(F) GsX-¶nepw hyXym-k-߃ Ah-cpsS kΩ-X-an-√msX Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°-\p-k-
cn®v hmbv] sImSpØ Bfpw XΩn-ep-≠m-hp-Itbm
(_n) hmbv] FSpØ Bfpw hmbv] sImSpØ Bfpw XΩn-ep≈ GsX-¶nepw Icm¿ apJm-
¥ncw hmbv] FSpØ Bfns\ kzX-¥-\m-°n-bmtem
(kn) hmbv] sImSpØ Bfns‚ GsX-¶nepw ]hr-Øn-Iƒ \nb-a-]-c-ambn hmbv] FSpØ
Bfns\ kzX-¥-\m-°p∂ ]£w
Un) hmbv] sImSpØ Bƒ GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ HØp Xo¿∏p-Iƒ As√-¶n¬ Imem-
h[n \o´n-s°m-Sp-°p-Itbm sNøp-tºmƒ
C) hmbv] sImSpØ Bƒ Pmayw \jvS-s∏-Sp-Øp-tºmƒ
9.8 Pmay-°m-c≥ kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv Snbm-fpsS _m≤yX tcJm-aq-e-ap≈ t\m´okv cPn-
kvtSUv X]m-en¬ Ab-bv°p∂ apdbv°v Bcw- n-bv°p-∂-Xm-sW∂pw Bb-Xn\v hmbv]
- 20 -
sImSpØ Bfn-s\-Xnsc \S-]Sn kzoI-cn-°p-Itbm Abm-fn¬ \n∂pw CuSm-°p-hm≥
ian-bvt°-≠-Xm-sW∂ hyh-ÿ-]m-en-bv°-s∏-SWw F∂p \n_-‘-\-sN-øp-∂-Xm-sW∂pw
9.9 Pmay-°m-c≥ CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv hmbv] sImSpØ Bfns‚ GsX-¶nepw
Imc-W-h-im-ep-≠m-Im-hp∂ IjvS-\-jvS-߃°pw \jvS-Øn-\pw, Nne-hn-epw, Nm¿÷p-
Iƒ°pw (tIm-S-Xn-®n-e-hp-Iƒ h°o¬ okpƒs∏-sS) D≠m-Im-hp-∂Xpw CXn¬ \n∂pw
CXn-t\m-S-\p-_-‘n-®p-≠m-Im-hp-∂-Xp-am-b-Xn\pw As√-¶n¬ Cu Icm-d-\p-k-cn®v hmbv]
FSpØ Bƒ D≠m-°m-hp∂ GsX-¶nepw hogvN-Iƒ°pw hmbv] FSpØ Bƒ DØ-c-
hm-Zn-bm-bn-cn-°p-∂-Xm-sW∂pw
9.10 Pmay-°m-c≥ CtXmsS kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv hmbv] FSpØ Bƒ°v Cu hmbv] Icm¿
]Im-c-ap≈ Pmayw ]mh¿Øn-I-am-°p-∂-Xn-\p≈ Ahm-Im-ihpw BbXv Pmayw \S-∏n¬
hcp-Øp-∂-Xnt\m As√-¶n¬ GsX-¶nepw \S-]Sn Ia-߃ \S-Øp-∂-Xnt\m (\n-b-a-]-c-
amtbm A√m-sX-tbm) Pmay-°m-c-s\-Xn-cm-bn- p-≈-Xm-bn´pw Aß-s\-bp≈ GsX-¶nepw
\S-]-Sn-Iƒ°p ap≥]m-tbm, H∏-amtbm As√-¶n¬ AXn-\p-ti-jtam (\n-b-a-]-c-amtbm
A√m-sX-tbm) hmbv]-°m-c\v FXnsc lmP-cm-°n-bn- p-≈tXm As√-¶n¬ GsX-¶nepw
]ÿm-\-Ønt\m hy‡n-Iƒt°m FXn-cm-bn- p-s≠-¶nepw
9.11 Cu Pmay-°m-c≥ \¬Ip∂ Pmayw C≥Uy-bnse \nb-a-hy-h-ÿ-Iƒ°-\p-kr-X-am-bn-cn-
°p-∂-Xm-bn-cn°pw
9.12 CXn-\m¬ Pmay-°m-c≥ kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv AXm-bXv hmbv] sImSpØ Bƒ°v Pma-
b-°m-c≥ Pmay-tØm-sSm∏w ka¿∏n-°p-∂-Xmb hkvXp-X-Iƒ Ft∏mƒ thW-sa-¶nepw
GsX-¶nepw [\-Im-cy-ÿm-\-]-Ønt\m at‰m hmbv] sImSpØ Bfn\p t_m≤y-am-Ip∂
]£w shfn-s∏-Sp-Øm-hp-∂-Xm-sW∂pw BbXv Pmay-°m-c≥ bmsXmcp hn[-Ønepw X¿°
hnj-b-am-°p-I-bn-s√∂pw tNmZyw sNøp-I-bn-s√∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-∂p.
9.13 Pmay-°m-c≥ CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv HØp Xo¿∏p hyh-ÿ-I-fnse JWvUn-I-
I-fn¬ ]d-bp∂ ]Imcw HØp Xo¿∏m-°p∂ a≤y-ÿs‚ (B¿_n-tS-‰-dp-sS) Xocp-am\w
(A-hm¿Uv) Pmay-°m-c\pw _m[-I-am-bn-cn-°p-∂-Xm-sW-∂pw)
9.14 Pmay-°m-c≥ CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv Pmay-°m-c≥ \¬I-s∏´ Pmay-]Xw Icm-
dn¬ ]d-bp∂ Xoø-Xn-Iƒ Bcw- n-bv°p-∂Xpw A∂p apX¬ ]m_-ey-Øn¬ hcp-∂Xpw
BbXv hmbv] sImSpØ Bfn-s\-Xn-cmbn \n¿Ø-em-°-s∏-Sp-∂Xv Pmay-°m-ct\m hmbv]
FSpØ Btfm apgp-h≥ XpIbpw ]en-ibpw a‰p Nne-hp-Ifpw Xncn-®-bv°-s∏-Sp∂ kml-
N-cy-Ønepw Bbn-cn-°p-∂-Xm-sW∂pw
9.15. Cu Pmayw hmbv] sImSpØ Bfns\ hy‡n-]-c-am-bn- p≈X√m-ØXpw CXv mKo-I-amtbm
apgp-h-\mtbm GsX-¶nepw Bƒs°-Xnsc (ap-gp-h-\m-tbm, Pmay-Xp-I-bv°m-tbm) hmbv]
sImSpØ Bƒ \S-∏n-em-°p-∂Xv hmbv] XpI-bn¬ ta¬ hmbv] FSpØ Bƒ°p≈
_m≤y-X-bn¬ amX-am-bn- m-bn-cn-°p-∂-Xm-Wv.
10.0 hbv] hkvXp-hns‚, aqey-Øn-ep-≠m-Ip∂ G‰-°p-d-®n-ep-I-fn¬
10.1 hmbv] hkvXp-hns‚ aqeyw, ]pXnb hml-\-Øns‚ Imcy-Øn¬ aqeyw Cu Icm-dns‚
Bcw- -Øn\p tijw Db-cp-∂-Xm-bm¬, B kml-N-cy-Øn¬ hmbv] FSpØ Bƒ IqSp-
X-emb XpI Bh-iy-am-bXv ta¬ hml\w FSp-°p-∂-Xn\v HSp-t°-≠-Xm-sW∂pw hmbv]
sImSpØ Bƒ bmsXm-cp-hn-[-Ønepw hmbv]-bmtbm at‰-sX-¶nepw Xc-Ønepw ta¬
]d™ IpSnb aqeyw HSp-°p-hm≥ _m≤y-ÿ-\-√-sb∂pw As√-¶n¬ hml-\-Ønse
- 21 -
aqey-Øns‚ Db¿∂v \nc°v IqSn hcp∂ kml-N-cy-Øn¬ hmbv] sImSpØ Bfn\v
Cu Icm¿ d±p sNøp-∂-Xn\v A[n-Im-c-ap-≠m-bn-cn-°p-∂Xpw Uoe¿t°m Iº-\nt°m
sImSpØ XpI CuSm-°p-hm≥ A[n-Im-c-ap-≠m-bn-cn-°p-∂-Xp-am-Wv. BbXv Cu Icm-
dnse a‰p hyh-ÿ-Iƒ°v bmsXmcp hn[ tIm´hpw D≠m-Ip-∂-X-√m-Ø-Xp-am-Wv.
11.0 ssIhiw ˛ hn´p-In- ¬
11.1 hmbv] FSpØ Bƒ°v hmbv] FSpØ hml-\-Øns‚ hml\ hym]m-cn-bn¬ \nt∂m
Iº-\n-bn¬ \nt∂m ho´p In´p-∂Xp hscbpw As√-¶n¬ hml-\-Øns‚ ta≥a, \ne,
Bb-Xns‚ D]-tbm-K-£-aX apX-emb ]cn-tim-[n-t°≠ apgp-h≥ DØ-c-hm-Zn-Xz-hp-≠m-
bn-cn-t°-≠-Xm-Wv. hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] hkvXp ssIhiw In´nb DSs\ hmbv]
sImSpØ Bsf Adn-bn-t°-≠-Xm-Wv.
11.2 CXn-\m¬ hmbv] sImSpØ Bƒ a\-n-em-°p-∂Xpw kΩ-Xn-bv°p-∂-Xp-amWv GsX-
¶nepw Ime-Xm-akw hkvXp ssIhiw hn´p In´p-∂-Xn¬ hym]m-cn-bp-sStbm Iº-\n-bp-
sStbm mKØp \n∂pw D≠m-Ip∂ ]£-tam, As√-¶n¬ GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ \mi-
\-jvS-߃°v Nne-hp-h-cp-I-tbm, GsX-¶nepw \jvSw, tIm´w, D]-tbm-K-£-aX C√m-sX-
h-cnI apX-em-bh D≠m-bm¬ hmbv] FSp-Ø-bmƒ°p amXw DØ-c-hm-ZnXzw D≈Xpw
Cu hI _m≤y-X-bn¬ \n∂pw hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] \¬Inb Bsf Hgn-hm-°p-
∂-Xm-sW∂pw hmbv] FSp-Ø-bmƒ bmsXmcp Imc-W-h-imepw ta¬ ]kvXm-hn®n kml-
N-cy-߃ t\cn- m¬ Xncn-®-Shp KUp-°ƒ°v apS°w hcp-Øp-∂-X-√m-sb∂pw kΩ-Xn-
bv°p-∂-Xm-Wv.
12.0 D]-tbmKw
hmbv] FSp-°p∂ Bƒ kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv hmbv] hkvXp Abmƒ apJm-¥n-ctam
As√-¶n¬ tPmen-°m¿ apJm-¥n-c-amtbm As√-¶n¬ GP‚p apJm-¥n-c-amtbm C≥jp-
d≥kv t]mfn-kn-bnse hyh-ÿ-Iƒ°pw \n_-‘-\-Iƒ°pw hnt[-b-am-bn- m-√msX D]-
tbm-Kn-bv°p-I-bn√ F∂pw Bb-Xn¬ ]Im-c-ap≈ Fs¥-¶nepw coXn-bn¬ ]hr-Øn-
bv°p-∂-Xnt\m As√-¶n¬ C≥jp-d≥kv t]mfnkn Akm-[p-hm-Ip∂ Xc-Øn¬ ]tXy-
I-ambn hmbv] hkvXp/hml\w GsX-¶nepw hkvXp-°ƒ sIm≠p-t]m-Ip-∂-Xnt\m GsX-
¶nepw \nb-a-Øn-tem, sk‚-S¬, kwÿm\ \nb-a-ß-fpw, _‘-s∏´ t^md-Ãv,
FIvsskkv, IÃwkv skbn¬kv SmIvkv (hn¬]\ \nIp-Xn) s]mln-_n-j≥, H]n-bw,
dbnth t]m∏¿´n, \nb-a-]-c-a-√mØ ssIhiw hbv°¬, tKmƒUv I¨tSmƒ apX-em-
b-htbm IqSmsX ]hr-Øn-Iƒt°m D]-tbm-Kn-°p-∂-X√ F∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-
∂p. hmbv] FSp-°p∂ Bƒ hmbv] hkvXp hmbv] sImSp-°p∂ Bfp-ambn CuI-cm-
dn¬ D≠m-°nb hyh-ÿ-Iƒ°p hn]-co-X-ambn bmsXm-∂n\pw D]-tbm-Kn-°p-∂-X-√-
sb∂pw Bb-Xns‚ ta¬∏-d™ coXn-bn-ep≈ D]-tbm-K-Øns‚ kIe Nne-hp-Ifpw
Snbm-fpsS kz¥w Nne-hn-em-bn-cn-°p-∂-Xp-am-sW∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn-®n-cn-bv°p-∂p.
13.0 C≥jp-d≥kpw kwc-£-Whpw
hmbv] sImSp-°-s∏- -Xmb CuSn-s‚, kwc-£-W-Øn\pw hmbv] sImSpØ Bfn-s‚,
Ah-Imiw ÿm]n-°-s∏-Sp-∂-Xn-\pw, hmbv] FSpØ Bƒ Cu Icm-dn¬ H∏n´ tijw
C≥jz¿ sNø-s∏´ hkvXp F√m-hn-[-am-bp-≠m-Im-hp∂ \mi \jvS-ß-fn¬ \n∂pw A]-
ISw aqe-ap-≠m-Im-hp∂ \jvSw, a‰p \mi-߃ tImw]n-sl≥knhv t]mfnkn ]Im-c-
ap≈ a‰p dnkv°p-Iƒ ]tXy-In-®v, ka-cw, ASn-]n-Sn, sh≈-s∏m°w apX-emb a‰p henb
\jvS-߃ XpSßn km[m-c-W-bmbn D≠m-Im-hp∂ \jvS-߃°v A¨en-an-‰Uv Bb
- 22 -
tX¿Uv ]m¿´n _m≤yX hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ°qIqSn t_m≤y-s∏´ C≥jp-d≥kv
Iº-\n-bn¬ \ns∂-Sp-t°-≠Xpw B C≥jp-d≥kv \ne-\n¿Øn-s°m≠p t]mIp-∂-Xn-\m-
h-iy-amb ]oanbw XpI/ a‰p XpIIƒ apX-em-bh Cu Icm-dns‚ Imem-h[n hsc IrXy-
ambn AS®p sIm≠p-t]m-tI-≠Xpw hmbv]-sIm-SpØ Bƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ ]£w C≥jp-
d≥kv t]mfn-kn, Ih¿t\m- v, cko-Xp-Iƒ apX-em-bh lmP-cm-°p-Ibpw sNtø-≠-XmWv
Hmtcm C≥jp-d≥kv t]mfn-knbpw hmbv] FSp-°p∂ Bfns‚ t]cn¬ Bh-iy-amb
F≥tUm-gvkvsa‚ v temkv t]bn F∂ \ne-bn¬ \S-Ønbpw IqSmsX AUo-j-W¬
F≥tUm-gvkvsa‚ v hmbv]-sIm-SpØ Bƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ ]£w Snbm-fpsS _m¶ns‚
t]cnepw \S-tØ-≠-Xm-Wv.
13.2 hmbv] FSp-°p∂ Bƒ hmbv] hkvXp C≥jp-d≥kv t]mfn-kn-bpsS \n_-‘-\-Iƒ°pw
hyh-ÿ-Iƒ°pw hn]-co-X-ambn D]-tbm-Kn-bv°p-hm≥ ]mSn-√m-ØXpw C≥jp-d≥kv
t]mfnkn Akm-[p-hm-Ip∂ Xc-Øn-ep≈ bmsXm-cp-hn-[-amb ]hr-Øn-Itfm \S-]-Sn-Itfm
sNøp-hm≥ ]mSn-√m-Ø-Xp-am-Ip-∂p.
13.3 hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ°v Abm-fpsS ]cn-]q¿Æ hnth-N-\-Øn¬ hmbv] FSp-°∂
Bfn-\p-th≠n C≥jp-d≥kv FSp-t°-≠Xpw hmbv] FSp-°p∂ Bƒ apJm-¥ncw kΩ-
X-amb C≥jp-d≥kv Iº-\n-bn¬ ]oanbw AS®pw A√m-Ø-]£w t]mÃv tU‰Uv sN°v/
t] Hm¿U¿/at‰-sX-¶nepw coXn-bn-ep≈ am¿K-ß-fn¬ IqSn ]Ww AS®v C≥jp-d≥kv
\ne-\n¿Øn-s°m≠p t]mtI-≠-Xp-am-Wv. F∂n-cp-∂mepw hmbv] FSpØ Bfns‚
`mKØp \n∂pw ]oanbw AShp hogvN hcp-Øp∂ ]£w hmbv] FSpØ Bfn\v
]oanbw XpI AS-bv°p-∂-Xn-\p≈ bmsXmcp XS-hpw D≠m-Im-ØXpw C≥jp-d≥kv
IrXy-ambn \ne-\n¿tØ-≠-Xp-am-Wv.
13.4 C≥jp-d≥kv \S-]-Sn-I-fn-ep-ff Ah-Im-i-hm-Z-߃ Ds≠-¶n¬ AXn¬ hmbvI sImSpØ
Bfn-s‚-Xmbn hmbv] FSpØ Bƒ CXn-\m¬ hmbv] sImSpØ Bƒ°v F√mhn[
C≥jp-d≥kv kwc-£-Whpw F√m-hn[ Ah-Im-i-ßfpw D∂-bn-°p-hm-\p≈ kI-e-hn[
Xncn-s®-Sp-°m-\m-hmØ Ah-Imi A[n-Im-chpw \¬Ip-∂Xpw hmbv] sImSpØ Bƒ°v
Int -≠-Xmb XpI AØ-c-Øn¬ CuSm-°m-hp-∂-Xp-am-Ip-∂p. hmbv] FSpØ Bƒ
hmbv] sImSpØ Bfns‚ F√m-hn-[-amb \n¿t±-i-ßfpw kzoI-cn-°p-Ibpw C≥jp-
d≥kv t]mfnkn kw_-‘n-®p≈ F√m \n¿t±-i-ßfpw \S-∏n-em-°p-Ibpw t]mfnkn Imem-
Im-e-ß-fn¬ ]pXp-°p-Ibpw sNtø-≠-Xm-Wv.
13.5 hmbv] FSp-°p∂ Bƒ Abm-fpsS kz¥w \ne-bn¬ Ime-Xm-akw IqSmsX GsX-¶nepw
A]-ISw aqetam at‰m D≠m-Im-hp∂/D≠m-bn- p≈ F√m hn[ dn∏-b¿ h¿°p-Ifpw
sNøp-Ibpw Bb-Xns‚ _n√p-Iƒ C≥jp-d≥kv Iº-\n-bn¬ lmP-cm°n s¢bnw Xo¿∏m-
t°-≠-Xm-Wv. hmbv] FSpØ Bfns‚ ]°¬ \n∂pw bmsXmcp hn[ Xncn-®-Shpw _m≤y-
Xbpw C√mØ ]£w hmbv] sImSpØ Bƒ C≥jp-d≥kv Iº-\n-bn¬ \n∂pw In´nb
XpI AtX-t]mse hmbv] FSpØv Bfn\v sImSp-t°-≠Xpw BWv.
14.0 ]nghp hcp∂ kµ¿ -ß-fn¬
Xmsg-∏-d-bp∂ kµ¿ -ß-fn¬ ]nghp hcp-Øn-b-Xmbn IW-°m-°p-∂-XmWv
14.1 hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] Xncn-®-bv°p-hm-t\m, As√-¶n¬ GsX-¶nepw okv, Nm¿÷p-
Iƒ, GsX-¶nepw C≥Ãmƒsa‚ns‚ taep≈ Nnehv As√-¶n¬ Xncn-®-S-t°-≠-Xmb
Xoø-Xnt°m AXn¬ tijtam AS-bv°p-∂-Xn¬ ]cm-P-b-s∏- mtem
14.2 hmbv] FSpØ Bƒ (hy-‡n-I-fpsS Imcy-Øn¬ As√-¶n¬ H∂n¬ IqSp-X¬ Ds≠-
- 23 -
¶n¬, Bsc-¶nepw Hcmƒ) ac-W-s∏- mtem As√-¶n¬ Fs¥-¶nepw \S-]-Sn-Iƒ FSp-°-
s∏- m¬ As√-¶n¬ Fs¥-¶nepw \S-]-Sn-Iƒ GsX-¶nepw A[n-Imc ]cn-[n-bn¬ Akm-
[p-hm-°-s∏-S-W-sa∂ Dt±-i-tØmsS As√-¶n¬ dnko-h-sd-tbm, SÃn-tb-tbm, As√-¶n¬
AtX-t]m-se-bp≈ DtZym-K-ÿ-s\-tbm, Snbm-fpsS hkvXp-°-fn¬ ta¬ \nb-an-bv°-s∏-
´m¬ As√-¶n¬
14.3 hmbv] FSpØ Bƒ (tIm¿]-td-jt\m Hcp ]m¿SvW¿ jn∏v t^tam Bbn-cn-°p∂
]£w) GsX-¶nepw \S-]-Sn-I¬ FSp-°p∂ ]£w As√-¶n¬ a‰p \S-]-Sn-Iƒ, \nb-a-\-
S-]-Sn-Iƒ XpS-ßp∂ ]£w hmbv] FSp-°p∂ Bfn-s\-Xnsc GsX-¶nepw aq∂m-a-sXmcp
]m¿´n hmbv] FSpØ ÿm]\w C√m-Xm-hp-Itbm AS®p ]q´p-I-tbm, ]p\-kw-L-S\
\S-°p-Itbm As√-¶n¬ dnko-hsd \nb-an-°-s∏-Sp-I-tbm, SÃn, As√-¶n¬ AtX \ne-
bn-ep≈ DtZym-K-ÿt\m hmbv] FSp-°p∂ Bfns‚ hkvXp-°-fn¬ ]tXy-In®v CuSp
\¬I-s∏´ hkvXp-hn¬ As√-¶n¬
14.4 hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] hkvXp hn¬∏\ \S-Øp-I-tbm, _m≤yX hcp-Øp-I-tbm,
ssIams‰ sNøp-I-tbm, As√-¶n¬ hn¬∏\ \S-Øp-hmt\m ssIam‰w sNøp-hmt\m
GsX-¶nepw Xc-Øn-ep≈ _m≤yX hcp-Øp-hm-t\m, Dt±-in-°p-Itbm hmbv] sImSpØ
Bfns‚ tcJm-aq-e-amb kΩXw IqSmsX sNøp-Itbm sNøp∂ ]£w As√-¶n¬
14.5 hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] hkvXp-hn≥taep≈ C≥jp-d≥kv ]oanbw AS-bv°m-Xn-
cn-bv°p-I-tbm, As√-¶n¬ G¬∏n-®n- p≈ t]mÃv tU‰Uv sN°p-Iƒ ]Ww amdmsX aS-
°n-b-Xn¬ ]Im-c-ap≈ _m¶ns‚ Nm¿Pp-Itfm Cu Icm-dns‚ hyh-ÿ-Iƒ ]d-bp∂
]Imcw AS-bv°m-Xn-cp-∂m-tem, As√-¶n¬
14.6 hmbv] hkvXp I≠p-sI- p-I-tbm, P]vXn sNø-s∏-Sp-I-tbm, GsX-¶nepw A[n-Im-cn-Iƒ
ssIh-i-Øn-se-Sp-°p-Itbm As√¶n¬ GsX-¶nepw hn[n \S-Øn∏p \S-]-Sn-I-fn¬ Dƒs∏-
Sp-Itbm As√-¶n¬
14.7 hmbv] FSpØ Bƒ \nIp-Xn-Iƒ, ]ng, Npa-Ø-s∏-Sp∂ a‰p Nm¿Pp-Iƒ AS-bv°m-Xn-cn-
bv°p-Itbm As√-¶n¬ \nba \S-]-Sn-Iƒ ]men-bv°-s∏-Sm-Xn-cn-bv°p-Itb ]men-bvt°-
≠-Xmbn Imem-I-e-ß-fn¬ DØ-c-hn-\-\p-k-cn-®p-≠m-Ip-∂XmbXv As√-¶n¬
14.8 hmbv] hkvXp tamjWw t]mhp-Itbm I≠p ]nSn-bv°p-hm≥ ]‰m-Xn-cn-bv°p-Itbm
sNøp∂ kml-N-cy-Øn¬ As√-¶n¬
14.9 hmbv] hkvXp I≠p sI -s∏-Sp-I-tbm, A]-I-S-Øn-em-hp-I-tbm, As√-¶n¬ D]-tbm-Kn-
bv°p-hm≥ ]‰mØ hn[-Øn¬ Bbn-Øo-cp-Itbm As√-¶n¬ B¿s°-¶nepw imco-cn-I-
amb A]-ISw hcp-Øp-∂-Xmb kml-N-cy-߃ D≠m-hp-Itbm sNøp-∂-Xm-bm¬ As√-
¶n¬
14.10 hmbv] hmßnb Bƒ hmbv] \¬Inb Bƒ°v Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ A\p-k-cn®v
sImSp-Ø-Xm-btXm sImSp-°p-hm-\p-t±-in-°p-∂tXm Bb t]mÃv tU‰Uv sN°p-Iƒ
GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ ]Ww amdm-\m-ImsX _m¶n¬ \n∂pw aS-ßp∂Xmb kml-
Ncyw D≠m-bm¬ As√-¶n¬
14.11 JWvUnI 2.10 ¬ ]d-bp∂ Imc-W-ß-fm¬ hmbv] FSpØ B¬ sImSpØ sN°p-Iƒ
]Ww \¬tI-≠-Xn√ F∂ \n¿t±iw _m¶n\p \¬Ip∂ kml-N-cy-Øn¬ As√-¶n¬
14.12 hmbv] hkvXp hml\ambn-cp-∂m¬ hmbv] FSpØ Bƒ Bb-Xns‚ cPn-kvtS-j≥
- 24 -
tcJ-I-fpsS ]I¿∏p \¬Im-Xn-cn-bv°p∂ kµ¿ -Øn¬ As√-¶n¬
14.13 hmbv] FSp-°p∂ Bfn\v GsX-¶nepw kml-N-cy-Øn¬ hmbv] sImSp-°p∂ Bfns‚
Ah-Imiw kwc-£n-bv°p-I-bn√ F∂pw hmbv] hkvXp A]-I-S-s∏-Sp∂ coXn-bn-em-
sWt∂m Icm-dnse hyh-ÿ-I¬°v hn]-coX amsW∂pw aXn-bmb Imc-W-Øm¬
t_m≤yw hcn-Itbm sNøp∂ ]£hpw As√-¶n¬
14.14 Icm-dnse hyhÿ ]Imcw hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] hkvXp-hns‚ bYm¿∞
hnh-cWw t_m≤y-s∏-Sp-Øm-Xn-cn-bv°p-Itbm (]p-Xn-bXpw ]g-b-Xp-amb hml-\-Øn-s‚)
As√-¶n¬
14.15 Cu Icm-dnse hyh-ÿ-I-tfm, DS-º-Sn-tbm, \nhr-Øn-Itfm As√-¶n¬ GsX-¶nepw hnh-
c-W-ßtfm hmbv] FSpØ Bƒ \¬Inb tcJ-Itfm sXfn-hp-Itfm Icm-dnse hyh-
ÿ-Iƒs°-Xn-cm-hp-Itbm As√-¶n¬ lmP-cm-°-s∏´ GsX-¶nepw tcJ-Itfm sXfn-hp-
Itfm ]cym-]vX-a-√mØXmhp-Ibpw sX‰mb \nK-a-\-ß-fn-tebv°v \bn-°p-∂-Xp-am-bmtem
As√-¶n¬
14.16 hmbv] FSp-Øm-bmsf ]m∏-cmtbm IS-°m-c-\mtb ]Jym-]n-°-s∏-Sp-Itbm (I-º-\n-bpsS
Imcy-Øn-em-bm¬ Iº\n AS®p ]q´¬ t\cn-Sp-Itbm enIzn-tU-j≥ ka¿∏n-°p-Itbm
sNøp-∂-Xm-bm¬) hmbv] FSpØ Bƒs°-Xnsc \nb-a-\-S-]-Sn-I¬ kzoI-cn-bv°-s∏-Sp-
Itbm sNbvXm¬ As√-¶n¬
14.17 hmbv] sImSpØ Bfns‚ A`n-]m-b-Øn¬ GsX-¶nepw a‰p kml-N-cy-߃ hmbv]
sImSpØ Bfns‚ Ah-Im-isØ l\n-bv°p-∂-Xm-sW∂v t_m≤y-s∏-Sp-tºmtgm As√-
¶n¬
14.18 hmbv] FSpØ Bfns‚ _m≤yX \n¬°p-∂-Xnse GsX-¶nepw ]ng-hp-Iƒ hmbv]
FSpØ Bfpw hmbv] sImSpØ Bfpw XΩn-ep≈ hmbv] DS-º-Sn-bnse hyh-ÿ-Iƒ°v
hn]-co-X-ambn hcp-Øp-∂-Xm-bm¬
15.0 hmbv] sImSp-°p∂ Bfns‚ Ah-Im-i-߃
15.1 D≠m-Im-hp∂ GsX-¶n-eptam As√-¶n¬ F√m ]nghp hcp-∂-Xmb kml-N-cy-ß-fnepw
hmbv] sImSpØ Bƒ hmbv] FSpØp Bfns\ _m°n apgp-h≥ XpIbpw a‰p Nm¿Pp-
Ifpw GXp coXn-bn-ep-≈Xpw ]en-i, A°u≠v ]gn, C≥jp-d≥kv ]oan-bw, a‰p \nIp-
Xn-Iƒ apX-em-b-h-bn¬ hcp-Øn-bn- p-≈-Xp-am-bXv Xncn-®-S-bvt°-≠-Xm-sW∂v Adn-bn-t°-
≠Xpw Cu Icm¿ Imem-h[nbv°Iw Xs∂bpw AXn\p tijtam AS®p Xo¿t°-≠-
Xm-bXpw AS-bv°p-hm≥ Adn-bn-t°-≠-Xp-am-Wv. hmbv] sImSpØ Bfn\v H∂mw JWvUn-
I-bn¬ ]d-™n-cn-°p∂ ]Imcw IqSp-X-emb \nc-°n¬ hmbv] XpI-bn¬ taepw a‰p
In´m-\p≈ XpI-Ifpw AS-bv°p-∂-Xn-\mbn DØ-c-hn-Sp-∂-Xn\pw kIe Ah-Im-ihpw D≠m-
bn-cn-bv°p-∂-Xpw. BbXv FXbpw s]s´∂v hmbv] sImSpØ Bfn\v sImSpØp Xo¿t°-
≠-Xpw BIp-∂p. hmbv] sImSpØ Bƒ tcJm-aqew Adn-bn∏p sImSpØv Xncn-®-S-bvt°-
≠-Xmb _m≤yX t\m´o-kn¬ ]d-bp∂ Xoø-Xnbv°v Xncn-®-S-bv°-W-sa∂v hmbv] FSpØ
Bfns\ Adn-bn-t°-≠-Xp-am-Wv. hmbv] sImSpØ Bƒ tcJm-aqew Adn-bn∏p sImSpØv
hmbv] FSp-Ø-bmsf Xncn-®-S-hns‚ XoøXn Adn-bn-t°-≠-Xm-Wv.
15.2 GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ apS°w hcp∂ ]£w, hmbv] FSpØ Bƒ hmbv] hkvXp
hmbv] \¬Inb Bƒ°v hmßn-b-t∏m-gp-≠m-bn-cp∂ AtX Ah-ÿ-bn¬ At±lw \n¿t±-
in-bv°p∂ Ah-ÿ-bnepw \n¿t±-in-bv°-s∏-Sp∂ ]Im-chpw Xncn-t®¬∏n-bv°p-hm≥
- 25 -
_m≤y-ÿ-\m-Wv. km[m-cW kml-N-cy-ß-fn-ep-≠m-Ip∂ \nmc t]md-ep-Ifpw a‰pw Hgn-
hm-°m-hp-∂-Xp-am-Wv. hmbv] FSpØ Bƒ bmsXmcp Imc-W-h-imepw ta¬ \S-]-S-In-
fn¬ \n∂pw hkvXp XncnsI ssIh-i-s∏-Sp-Øp∂ ]In-b-bn¬ \n∂pw hmbv] sImSpØ
Bfns\ XS--s∏-Sp-Øp-Itbm \ntcm-[n-bv°p-Itbm sNøp-hm≥ ]mSn-√m-Ø-Xp-am-Wv. Cu
kwK-Xnbv°v hmbv] hmßnb hy‡n DS-ºSn sNbvXv Xo¿®-s∏-Sp-Øn-bXpw BbXn\m¬
hmbv] sImSpØ Bfns‚ A[n-Im-c-s∏-Sp-Ønb Btfm, ]Xn-\n-[m\w sNøp∂ Btfm,
tPmen-°m-tcm, Hm^o-k¿am-tcm, GP‚p-amtcm \ntcm-[n-bv°-s∏-Sm-\m-hmØ hn[-amb
IS∂p sN√p-hm-\p≈ Ah-Im-ihpw IqSmsX AXn-\p≈ A[n-Im-chpw, As√-¶n¬ GXp
ka-bØpw hmbv] hmßnb Bfn\v bmsXmcp hn[ ap∂-dn-bn∏pw IqSmsX GXp
ÿeØpw ]cn-[n-bnepw ]th-in-bv°m-hp-∂Xpw BWv. hmbv] sImSpØ Bfn\v/ ÿm]-
\-Øn\v bYm-ÿm-\Øp \n∂pw AXn\p]bp-‡-amb hml\w As√-¶n¬ hln®p
sIm≠p t]mIm-hp∂ kma-Kn-IƒsIm≠p hmbv] hkvXp FSpØp sIm≠p t]mIp-hm-
\p≈ kIe Ah-Im-ihpw D≠m-bn-cn-°p-∂-Xm-Wv. Aßns\ hmbv] sImSpØ Bƒ/
ÿm]\w hmbv] hkvXp \o°w sNbvXp sIm≠p t]mIp∂ kml-Ncyw D≠m-bm¬
Bb-Xns‚ \o°w sNøp-∂-Xn-\p≈ kIe Nne-hp-Ifpw AXn-t\m-S-\p-_-‘n-®p-≠m-Ip∂
a‰p kIe Nne-hp-Ifpw kpc-£n-X-ambn kq£n-bv°p-∂-Xn\pw AXns‚ hn¬∏-\-bv°pw
D≠m-Ip-∂-Xp-amb kIe Nne-hp-Ifpw hmbv] FSpØ Bƒ hln-bvt°-≠-Xp-am-Wv.
Aßns\ hmbv] sImSpØ Bƒ/ ÿm]\w \nb-am-\p-kr-X-ambn ssIhiw hmbv]
hkvXp Gs‰-Sp-°p∂ ]£w, hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ/ÿm]\w bmsXmcp hn[-Ønepw
BbXp aqew D≠m-Ip∂ IjvS-\-jvS-߃t°m \mi \jvS-߃t°m As√-¶n¬ tamj-
Ww, Xo, ag, sh≈-s∏m-°w, `qN\w, an∂¬, A]-ISw apX-e-bm-eh aqe-tam, A√m-
sXtbm D≠mImhp∂ ]IrXn Zpc-¥-߃ aqetam hmbv] hkvXn-hn-\p-≠m-Ip∂ IjvS-
\-jvS-߃°v DØ-c-hmZn Bbn-cn-°p-∂-X√.
15.3 hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ°p≈ _m≤y-X-Iƒ GsX-¶n-eptam As√-¶n¬ ta¬∏-c™
GsX-¶nepw Imc-W-Øm¬ apS°w hcp-Øp-∂-Xm-bm¬ kIe Ah-Im-ihpw IqSmsX
hmbv] FSpØ Bƒ/IS°m-c≥ CXn-\m¬ d±p sNøp-hm≥ ]‰mØØ Xc-Øn¬ hmbv]
sImSpØ Bfn\v hmbv] hkvXp hn¬°p-hm-t\m, ssIam‰w sNøp-hm-t\m, s]mXp-hmb
tee-Øn¬ hn¬∏\ sNøp-hmt\m kzIm-cy-amb teew sNøp-hmt\m As√-¶n¬ Bhn-
[-amb kIe DNn-X-amb \S-Øn-∏p-Iƒ°pw \S-]-Sn-Ifpw ssIs°m≠v Xncn-®-Shp XpI
hmbv] IpSn-»n-I-°m-c-\n¬ \n∂pw CuSm-°p-hm-\p≈ kIe A[n-Im-chpw Du Icm-
dnse hyh-ÿ-Iƒ ]Imcw hmbv] sImSpØ Bfn\v \¬In-bn-cn-bv°p-∂p. hn¬∏\
\S-]-Sn-I-fn¬ \n∂pw Bh-iy-amb XpI CuSm-°p-hm≥ ]‰m-Ø-]£w, hmbv] FSpØ
Bƒ _m°n Xncn-®-Shp XpI AXn-\p-tijw hmbv] \¬Inb Bƒ°v sImSp-t°-≠-Xp-
am-Wv. GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ IqSp-X¬ XpI In´p-∂-Xm-bm¬ Xncn-®-Shp XpI-bn-
tebv°p hI hcp-Øn-b-Xn\p tijw _m°n XpI hmbv] FSpØ Bƒ°v hmbv]
sImSpØ Bƒ XncnsI \¬tI-≠-Xp-am-Wv. Cu Icm-dnse JWvUn-I-I-fnse hyh-ÿ-
Iƒ H∂pw Xs∂ hmbv] sImSpØ Bfns\ hbv] hkvXp hn¬∏\ \S-Øp-∂-Xn¬
\nt∂m hmbv] FSpØ Bƒt°m Pmay-°m-ct\m Pmay hyh-ÿ-Iƒs°-Xn-sc-bp≈
XpS¿ \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-bv°p-∂-Xn¬ \n∂pw bmsXmcp hn[-amb hne°pw G¿s∏-Sp-
Øn-bn- n-√m-Øp-X-am-Wv.
15.4 hmbv] FSp-°p∂ Bfn\v bmsXmcp hn[-Øn-epw, \S-Ø-s∏-Sp∂ hn¬∏\ \S-]-Sn-I-fn-
ep-≠m-Ip∂ ÿnc-X-I-fnepw As√-¶n¬ tee \S-]-Sn-I-fntem As√-¶n¬ hmbv] sImSp-
°p∂ Bƒ \S-Øp∂ ]h¿Ø-\-ß-fn-tem bmsXmcp hn[ Ah-Im-i-hm-Ztam X¿°tam
D∂-bn-°p-hm≥ Ah-Imiw C√m-Xn-cn-°p-∂Xp amX-a√ hmbv] sImSpØ Bfn\v GsX-
- 26 -
¶nepw Xc-Øn¬ ta¬ \S-]-Sn-Iƒ Snbmƒ \S-Ø-s∏-Sp-∂Xp aqew D≠m-Ip∂ IjvS-\-
jvS-ß-fn¬ DØ-c-hm-ZnXzw D≠m-bn-cn-bv°p-∂-X-√m-ØXpw As√-¶n¬ B hn[-Øn¬
D≠m-Ip∂ Fs¥-¶nepw ]hr-Øn-Itfm As√-¶n¬ GsX-¶nepw CS-\n-e-°m-c-s‚-tbm,
teew hnfn-s®-SpØ Bfn-s‚-tbm, As√-¶n¬ at‰-sX-¶nepw hy‡n-I-sf-tbm, ÿm]-\-
sØ-tbm, hmbv] sImSpØ Bƒ G¿∏m-Sm-°p∂ ]£w Ah-cpsS GsX-¶nepw Xc-
Øn-ep≈ hogvN-Iƒ°pw ]ng-hp-Iƒ°pw hmbv] sImSpØ Bƒ bmsXmcp hn[-Ønepw
DØ-c-hmZn Bbn-cn-°p-∂-X-√.
15.5 hmbv] sImSpØ Bƒ°v hmbv] FSpØ BfpsS ]°¬ \∂pw kI-e-hn[ Nne-hp-
Ifpw (F-√m-hn[ \nb-a-\-S-]-Sn-Iƒ°p≈ Nne-hp-I-fpw) A\p-_-‘n-®p-≠m-Ip-∂Xpw As√-
¶n¬ hmbv] sImSpØ Bƒ hmbv] hkvXp-hns\ kw_-‘n®v \S-Øp∂ kIe At\z-
jW/Xnc-®n¬, ssIhiw FSp-°¬, Kmtc-Pn¬ D≠m-Ip-∂-Xpw, C≥jp-d≥kv AS-bv°¬,
FSp-Øp-sIm≠p t]mIp-∂-Xn-\p-≈-Xv, hmbv] hkvXp hn¬∏\ \S-Øp-∂-Xnt\m GsX-
¶nepw \nba \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-t°≠n h∂mtem As√-¶n¬ hmbv] sImSpØ Bƒ
Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ \S-∏m-°p-hm≥ FSp-°p∂ \S-]-Sn-°p≈ Nne-hp-Iƒ apX-
em-bh hmbv] FSpØ Bfn¬ \n∂pw CuSm-°p-hm≥ kI-e-hn[ Ah-Im-i-ßepw
D≠m-bn-cn-bv°p-∂-Xm-Wv. Cu kwK-Xn-Iƒ ChnsS hy‡-am-°n-s°m-≈p-∂Xpw BbXv
Cu Icm-dn¬ ]d-bp∂ \nhr-Øn-Iƒ°v ]pdsa Icm-dn¬ ]kvXm-hn-®n-cn-bv°p∂ hyh-
ÿ-Iƒ°v bmsXmcp hn[-amb tIm´hpw \¬ImsX hmbv] sImSpØ Bfn\v Cu
Icm-dn¬ ]d-bp-∂-Xn≥ ]Im-ctam at‰-sX-¶nepw Icm-dn≥ ]Im-ctam \nb-a-Ømtem
]men-bv°-s∏-Sm-hp-∂-XmWv. Bb-Xn\v kI-e-hn[ Ah-Imi A[n-Im-c-ßfpw D≠m-bn-cn-
°p-∂-Xm-Wv.
15.6 Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Isf _m[n-bv°mØ hn[w, hmbv] sImSpØ Bfn\v hmbv]
hkvXp XncnsI FSp-°p-∂-Xn-\pw, apgp-h-\mbn hmbv] ]n≥h-en-bv°p-Itbm/d±m-°p-Itbm
sNøm-Xn-cn-bv°p-∂-Xnt\m Ft∏m-sg-¶nepw hmbv] sImSpØ Bfns‚ aXw hnth-Nm-
\m-[n-Im-c-Øn¬, GsX-¶nepw Xncn-®-S-t°-≠-Xmb XpI hmbv] FSp-Ø-bm¬ XncnsI
AS-bv°msX hogvN hcp-Øn-bmtem AXpw As√-¶n¬ hmbv] hkvXp hmbv] hmßnb
Bƒ Pmay-Øn\v hn]-co-X-ambn a‰m¿s°-¶nepw ssIam‰w sNøp-I-tbm, sNøp∂
]£hpw As√-¶n¬ Xncn-®-S-t°-≠-Xmb XpI XncnsI \¬Ip∂ ]£hpw \S-]Sn FSp-
°p-hm≥ A[n-Imcw D≈-Xp-amWv
15.7 hmbv] sImSpØ Bƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ apdbvt°m As√-¶n¬ Snbmƒ°v Bh-iy-ambn
hcp∂ ]£tam As√-¶n¬ Fs¥-¶nepw ]nghp kw`-hn-bv°p∂ ]£tam hmbv]
FSpØ Bƒ
15.7.1 FXbpw s]s´∂v hmbv] hkvXp hmbv] sImSpØ Bƒ°v bYm¿∞ ssIhiw sImSp-
°p-Itbm As√-¶n¬ hmbv] sImSpØ Bfns‚ \n¿t±-i-Øn-ep≈ Bƒt°m
GP‚nt\m (Af-hn-s\-bp≈ ]£w) sImSp-t°-≠-Xp-amWv
15.7.2 ssIam‰w hn´p-sIm-Sp-°¬ IqSmsX F√m cPn-kvtS-j≥ \S-]-Sn-Ifpw tcJ-s∏-Sp-Øn-
bpw, t]mfn-kn-Iƒ, k¿´n- n-°-‰p-Ifpw tcJ-Ifpw XpSßn hmbv] hkvXp-hns\ kw_-
‘n-®p≈ F√m hn[ ]am-W-ßfpw hmbv] sImSpØ Bfn-s\tbm At±lw \n¿t±-in-
°p∂ Bfn-s\-tbm, Snbm-fpsS GP‚n-s\tbm (A-ßn-s\-bp≈ ]£w) G¬]n-t°-≠-
Xm-Wv.
15.8 hmbv] sImSp-°p∂ Btfm Abm-fpsS GsX-¶nepw B^o-k¿amtcm GP‚p-amtcm As√-
¶n¬ \n¿t±-in-bv°-s∏-Sp-∂-htcm bmsXmcp Imc-W-h-imtem GsX-¶nepw \jvStam \mi-
- 27 -
tam, Ime-l-c-Wtam As√-¶n¬ GsX-¶nepw hn[-Øn-ep≈ hmbv] hkvXp-hn-\p-≠m-
Ip∂ hne-bn-Sn-hn-t\m, As√-¶n¬ AXp-aqew D≠m-Ip∂ hmbv] hkvXp hmbv] \¬Ip∂
Bfns‚tbm Hm^o-k-dp-sStbm GP‚n-s‚tbm \n¿t±-in-°-s∏´ Bfp-sStbm ssIh-i-
Øn¬ Ccn-bv°p-tºmƒ D≠m-Ip∂ _m≤y-X-Iƒt°m As√-¶n¬ GsX-¶nepw \S-]Sn
Ia-߃ aqe-tam, A[n-Imc hn\n-tbm-K-Øm-tem, \nhrØn \S-Øn-∏n-tem, D≠m-Ip∂
]£w hmbv] hmßnb Bfns‚ mKØp \n∂p-≠m-Ip∂ AtX Ah-ÿ-bn-ep≈ hogvN-
bmbn IW-°m°n B hI \mi-\-jvS-߃°pw, hne-bn-Sn-hn\pw Xpey-amb XpI hmbv]
FSpØ Bfns‚ ]°¬ \n∂pw CuSm°n FSp-°m-hp-∂-Xp-am-Wv.
15.9 hmbv] sImSp-°p∂ Btfm, Abm-fpsS GP‚n-t\m, Hm^o-k¿ am¿t°m, \n¿t±-in-bv°-
s∏-Sp∂ Bfnt\m bmsXmcp hn[-_m-≤y-X-tbm, DØ-c-hm-Zn-Xztam C√m-ØXpw hmbv]
FSpØ Bƒ BbXv CXn-t\m-sSm∏w kΩ-Xn®v ta¬ kwK-Xnbv°v hmbv] sImSpØ
Bsf-tbm, GP‚n-s\-tbm, \ma-\n¿t±iw sNø-s∏´ Bfn-s\-tb, bmsXmcp hn[ \jvS-
Øn\pw \mi-Øn\pw Ime-l-c-W-Øn\pw DØ-c-hm-Zn-bm-°p-∂-X-√m-sb∂pw As√-¶n¬
GsX-¶nepw kma-Kn-Itfm hkvXp-°tfm BbXv hmbv] hkvXp-hn¬ D≈tXm \nt£-
]n-®n-´p-≈tXm hmbv] hkvXp ssIhiw Gs‰-Sp-°p-Itbm Is≠-Sp-°p-Itbm
sNøp∂Xmbmepw Aßns\ sNøp-∂-X-√-sb∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn®p sIm≈p-∂p.
16.0 CuSv/Pmayw
hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ Bh-iy-s∏-Sp∂ ]£w hmbv] FSp-°p∂ hy‡n Ct∏m-
gp≈ Pmay-Øn\p D]-cn-bmbn aq∂mw ]m¿´n-bpsS IqSp-X-emb Pmayw BbXv hmbv]
sImSp-°p∂ Bfn\p IqSn kΩ-X-am-b-hn-[-Øn¬ A[nI CuSv hmbv] sImSp-°p∂
Bƒ Xøm-dm°nb ]tXy-I-amb t^md-Øn¬ \¬tI-≠-Xm-Wv.
17.0 ap≥Iq¿ Xncn-®-Shv
hmbv] FSp-°p∂ Bƒ c≠mw ]´nI-bn¬ ]d-bp∂ ]Imcw hmbv] ap≥Iq-dmbn hmbv]
Imem-h-[nbv°p ap≥]mbn XncnsI AS®p Xo¿°p-hm≥ BK-ln-bv°p∂ ]£w H∂mw
]´n-I-bn¬ ]Xn-]m-Zn-bv°p∂ ap≥Iq-dmbn AS-bv°p-∂-Xns‚ Nm¿Pp-Iƒ _m°n AS-
bvt°≠ XpIbv°p ta¬ IW-°m°n Sn XpI _m°n hmbv] XpIbv°p ]pd-ta-bmbn
HSp-t°-≠-Xp-amWv ap≥Iq¿ Xncn-®-Shv ]m_-ey-Øn¬ hcp∂ XoøXn XpI XncnsI AS-
bv°p∂ XoøXn aqXtem As√-¶n¬ sN°p-Iƒ ¢nb¿ sNbvX-Xn\p tijhpw amX-am-
bn-cn-bv°p-∂-Xm-Wv.
18.0 skIyq-cn-ss‰-tk-j≥
hmbv] FSpØ Bfpw Pmay-°m-c\pw hy‡-ambn a\-n-em-°p-Ibpw kzoI-cn-°p-Ibpw
sNbvXv hmbv] FSpØ Bƒ \ncp-]m-[nIw Ah-Imi A[n-Im-c-ßfpw DØ-c-hm-Zn-Xzhpw
hmbv] hkvXp hn¬°p-∂-Xn\pw ssIam‰w sNøp-∂-Xn\pw ssIh-i-s∏-Sp-Øp-∂-Xn\pw
D≈ A[n-Im-c-߃ apgp-h-\mtbm `mKo-I-amtbm hmbv] sImSpØ Bƒ°v kzoIm-cy-
amb hn[-Ønepw coXn-bnepw \S-Øp-∂-Xn\v Xocp-am\w FSp-°m-hp-∂-XmWv F∂pw Bb-
Xn¬ hmbv] sImSpØ Bfn\v hmbv] FSpØ Bfn-s\-Xn-cmtbm Pmay-°m-c-s\-Xn-cmtbm
hmbv] hkvXp hmßnb Bfns‚ t]cntem ssIam‰w sNbvX Bfns‚ \ne-bntem
ssIhiw Gs‰-SpØ Bfns‚ \ne-bn-tem, hmbv] FSpØ Bfn¬ \n∂pw ]ncn™p
Int -≠-Xmb XpIbv°v XpS¿ \S-]-Sn-Iƒ kzoI-cn-bv°p-∂-Xn\p As√-¶n¬ GsX-¶nepw
aq∂mw ]m¿´n hmbv] FSpØ Bfns\tbm Pmay-°m-c-t\tbm tcJm-aq-etam A√m-sXtbm
Adn-bn-°p-Itbm sNømsX G¿s∏-Sp-Øp-hm\pw A[n-Imcw D≠m-bm-cn-bv°p-∂-Xm-Wv.
- 28 -
B hn[-Øn-ep-≈ \S-]-Sn-Ifpw AXn≥ ]Im-c-amb I®-hSw/hn¬∏-\, ssIh-i-s∏-Sp-
ج As√-¶n¬ ssIam‰w sNø¬ apX-em-bh hmbv] FSpØ Bfn\pw Pmay-°m-
c\pw Hcp t]mse _m[-I-am-bn-cn-°p-∂Xpw BbXv kΩ-Xn®v ta¬∏Sn aq∂mw ]m¿´nsb
hmbv] sImSpØ Bfmbn H‰-bv°mtbm hmbv] sImSpØ Bfn-t\m-Sp-Iq- mtbm As√-
¶n¬ hmbv] sImSpØ Bfns‚ kIe A[n-Imc Ah-Im-i-ßfpw D≈ Bfmbn XpS¿∂v
F√m A[n-Im-c-ßfpw aq∂mw ]m¿´nbv°p th≠n \SØn F√m _m≤y-X-Ifpw Xncn-®-
Shp XpIbpw aq∂mw ]m¿´nbv°p sImSp-°p-Itbm/hmbv] sImSpØ Bfnt\m sImSp-
°p-Itbm As√-¶n¬ hmbv] sImSpØ Bfns‚ \n¿t±i ]Im-ctam \S-tØ-≠-Xm-Wv.
hmbv] FSpØ Bfpw Pmay-°m-c\pw CXn-\m¬ kΩ-Xn®v aq∂mw ]m¿´n°v hmbv]
XpI Xncn-®-Shp Ign-®n- p≈ XpI GsX-¶nepw Imc-W-h-im¬ aq∂mw ]m¿´n°v Ah-
cpsS ]h¿Ø-\-ssien ssIam-dp∂ ]£w G¬]n®p sIm≈m-sa-∂v. aq∂mw ]m¿´nbv°v
hmbv] sImSpØ Bfns‚ AtX A[n-Imcw hmbv] XpI CuSm-°p-∂-Xn\p≠mbn-cn-
bv°p-∂-Xm-Wv.
19.0 hmbv] sImSp-°p∂ Bfn\v GP‚ns\ G¿∏m-Sm-°m-\p≈ Ah-Imiw
hmbv] FSpØ Bƒ CXn-\m¬ hy‡-ambn kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv hmbv] sImSpØ
Bfn\v Ah-cpsS Ah-Im-i-ßsf l\n-bv°msX As√-¶n¬ B^o-k¿am¿ apJm-¥n-
ctam tPmen-°m¿ apJm-¥n-ctam apgp-h-\mbn Ah-Im-i-s∏´ A[n-Im-chpw ]Z-hnbpw
Bfp-Isf aq∂mw ]m¿´n-bmbn hmbv] FSpØ Bfns‚ CjvS-]-Imcw \nb-an-°p-hm\pw
ssIams‰ sNøp-hm\pw Sn aq∂mw ]m¿´nsb kIe Ah-Im-ihpw A[n-Im-chpw G¬]n®v
hmbv] sImSpØ Bfn-\p-]-I-c-ambn KUp-°ƒ, ]en-i In´m-\p≈ a‰p XpI-Iƒ apX-em-
bh tiJ-cn-bv°p-∂-Xn\pw as‰-√m-hn[ \S-]-Sn-I-a-ßfpw A\p-_-‘-amb Imcy-ßfpw
As√-¶n¬ CXn¬ \n∂pw D¬`-hn-°p-∂-Xmb kwK-Xn-I-fpw, AXm-bXv In´m-\p≈
XpIbv°v t\m´okv \¬Ip-I, hmbv] FSpØ Bfns‚ hoSv, Hm^okv apX-emb CS-ß-
fn¬ t]mhpI As√-¶n¬ hmbv] FSpØ Bfns\ _‘-s∏-SpI As√-¶n¬ Xncn-®-
Shpw XpI kzoI-cn-bv°pI Dƒs∏-sS-bp≈ kwK-Xn-Iƒ apX-em-b-hbv°v A[n-Im-c-s∏-Sp-
Øp-∂-Xp-am-Wv.
20.0 X´n-In-gn-°epw IS-°m-c\v kzØp ssIhiw hbv°m-\p≈ Ah-Im-ihpw
20.1 Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Isf _m[n-bv°m-sX, hmbv] sImSpØ Bfn\v hmbv] FSpØ
Bfn-s‚bpw Pmay-°m-c-s‚bpw F√m hkvXp-°-fnepw A[n-Imcw FSp-°m-hp-∂Xpw GsX-
¶nepw XpI-Iƒ Cfhp sImSp-°p-∂-Xn\pw A[n-Im-chpw Pmay-°m-cs‚bpw hmbv]
FSpØ Bfn-s‚bpw A°u-≠p-Iƒ hmbv] Xncn-®-Shpw XpI CuSm-°p-hm-\mbn _‘n-
∏n-°m\pw D≈ A[n-Imcw D≠m-bn-cn-°p-∂-Xm-Wv.
20.2 hmbv] FSpØ Bƒ CXn-\m¬ a\-n-em°n kΩ-Xn-bv°p-∂-XmWv GsX-¶nepw Imc-W-
h-im¬ hmbv] FSpØ Bƒ XhW Xncn-®-S-hn¬ hogvN hcp-Øp-I-tbm, Nm¿÷p-Iƒ
^okv apX-em-bh hogvN hpcp-Øp-I-tbm sNbvXm¬ Imem-h[n ]n≥h-en-bv°m-\p≈
Ah-Imiw Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v hyXymkw hcmsX Xs∂ hmbv] sImSpØ Bfn\v
XpI hmbv] FSpØ Bfns‚tbm Pmay-°m-c-s‚tbm A°u-≠n¬ hI hcp-Øp-hm-
\p≈ Ah-Im-ihpw Icm¿ ]Imcw apS°w hcp-Ønb XpIbv°v ta¬ D≠m-bn-cn-bv°p-
∂-Xm-Wv.
21.0 t\m´o-kp-Iƒ
21.1 hmbv] \¬Ip∂ ÿm]-\-Øns‚ Hm^o-k¿ H∏n´p FgpXn \¬Ip∂ Xncn-®-S-bvt°-≠-
Xmb XpI-bv°p-ff tcJ hmbv] FSp-°p∂ Bfn\pw Pmay-°m-c\pw FXn-cm-bn- p≈
- 29 -
sXfn-hmbn IW-°m-°p-∂-Xm-Wv.
22.2 hmbv] FSp-°p∂ Bfn-s‚bpw Pmay-°m-cp-sSbpw ta¬ hnem-k-Øn¬ am‰w D≠m-Ip∂
]£w BbXv Hcm-gvN-bv°Iw hmbv] \¬Ip∂ ÿm]-\sØ Adn-bn-t°-≠-Xm-Wv. GsX-
¶nepw t\m´o-tkm, Fgp-Øp-Itfm As√-¶n¬ a‰p tcJ-Itfm hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ
hmbv] FSpØ Bƒt°m Pmay-°m-ct\m Abvt°-≠Xv Icm-dn¬ ImWn-®n-cn-bv°p∂
ta¬hn-em-k-Ønepw As√-¶n¬ hmbv] FSpØ Bƒ/Pmay-°m-c≥ bYm-k-abw Adn-
bn-°p∂ AU-kntem th≠Xpw BbXv cPn-ÿ sNbvXv Ab-®-Xn\v 48 aWn-°q-dn\p
tijw hmbv] FSpØ Bƒ/Pmay-°m-c≥ ssI∏-‰n-b-Xmbn IW-°m-°p-∂-Xp-amWv
21.3 F√m Fgp-Øp-Ip-Øp-I-fnepw hmbv]-bpsS tIm¨SmIvSv \º¿ hmbv] FSpØ Bƒ/
Pmay-°m¿ tcJ-s∏-Sp-tØ-≠-Xm-Wv.
21.4 hmbv] ÿm]-Øn-te-°p≈ F√m Fgp-Øp-Ip-Øp-Ifpw Sn ÿm]-\-Øns‚ D≈-S-°-
Øn¬ ImWn-®n-cn-°p∂ Icm-dnse ]m¿´n-I-fpsS ta¬hn-em-k-Øn¬ ImWn-®n-cn-bv°p∂
ta¬hn-em-k-Øn¬ Abvt°-≠-Xp-am-Wv.
22.0 `mKn-I-amb Akm-[p-hm-°¬
At]-£-bn-tetbm Cu Icm-dn-setbm GsX-¶nepw hyh-ÿ-Itfm Bfp-Itfm As√-
¶n¬ kml-N-cy-ßtfm Akm-[p-hm-Ip-I-tbm, As√-¶n¬ GsX-¶nepw Imc-W-h-imtem
k¿°m¿ DØ-c-hp-I-fmtem \nb-]-c-ambn \S-∏n-em-°p-hm≥ Ign-bmsX hcn-Itbm sNøp∂
]£w Icm-dnse tijn-bv°p∂ hyh-ÿ-Iƒ°v Akm-[p-hmb hyh-ÿ-Iƒ _m[-I-a-
√m-Ø-Xn-\m¬ tijw hyh-ÿ-Iƒ km[p-hm-bn- p-≈Xpw apgp-h-\mbpw \nb-a-]-c-ambn
\S-∏nem°phm≥ Ign-bp-∂-Xp-am-Wv. GsX-¶nepw Akm-[p-hm-btXm \nb-a-]-c-ambn \S-
∏n-em-°p-hm≥ Ign-bm-ØtXm Bb Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°p ]Icw a‰p km[p-
hm-b, \nb-a-]-c-ambn \S-∏n-em-°m-hp∂ hyh-ÿ-Iƒ Icm-dnse \S-∏n-em-°p-hm≥ ]‰mØ
hyh-ÿ-Iƒ Dt±-in-®n-cp∂ LS-\bv°v A¿∞ hyXymkw hcmsX Icm-dnse ]m¿´n-I-
fpsS D`b kΩ-X-]-Imcw am‰nt®¿°p-∂-Xm-Ip-∂p.
23.0 \nb-aw, A[n-Im-c-]-cn-[n, HØp-Xo¿∏m-°¬
(1) F√m hyh-lm-c-ßfpw X¿°-ßfpw As√-¶n¬ Cu Icm-dn¿ \n∂p¬ -hn-bv°p-∂tXm
Icm-dns\ kw_-‘nt®m D≈ Fs¥-¶nepw Ahm-I-i-hm-Z-߃ Icm¿ Imem-h[nbntem
AXn-\p-ti-jtam D≠m-Ip∂ ]£w BbXv B¿_n-tS-j≥ B‚ v I¨ko-en-tb-j≥
BIv, 1996 se HØp Xo¿∏m-°¬ \S-]-Sn-Iƒ ]Imcw Xo¿∏p-I¬∏n-bv°p-∂Xpw As√-
¶n¬ GsX-¶nepw a‰p \nb-a-]-c-amb t`Z-K-Xn-Iƒ Ds≠-¶n¬ BbXpw hmbv] \¬Ip∂
Bfns‚ Xocp-am-\-Øn-ep≈ B¿_n-tS-‰-dpsS A¥n-a-amb Xocp-am-\-Øn\p hnt[-b-am-
bn-cn-°p-∂-Xp-am-Wv. B¿_n-tS-‰-dpsS Xocp-am\w (A-hm¿Uv) A¥n-a-am-bn-cn-°p-∂Xpw
Cu Icm-dn¬ ]d-b-s∏-Sp∂ hmbv] FSp-°p∂ Bfn\pw Pmay-°m¿°pw Hcp t]mse
_m[-I-hp-am-bn-cn-bv°p-∂-Xp-am-Wv.
(2) hmbv] FSp-°p∂ Bƒ hcp-Øp∂ XhW apS-°hpw (K-Up-°ƒ apS°w hcp-ج)
X¿°-ambn IW-°m°n Icm-dnse 14˛mw JWvU-Øn¬ ]Xn-]m-Zn-®n-cn-bv°p∂ ]Imcw
B¿_n-S¿°v hnSm-hp-∂Xpw Xo¿∏p-I¬∏n-bv°-s∏-Sp-∂Xpw BWv. CtXm-sSm-∏-ap≈ Icm-
dnse hyh-ÿ-]-Imcw \nb-an-°-s∏-Sp∂ B¿_n-tS-‰¿°v Fs¥-¶nepw imco-cn-I-amb
sshI-eytam As√-¶n¬ ac-W-s∏-Sp-Itbm sNøp∂ ]£w hmbv] sImSp-°p∂ ÿm]-
\-Øn\v as‰m-cmsf B¿_n-tS-‰-dmbn \nb-an-°p-hm≥ A¿l-X-bp-≠v. Aßns\ \nb-an-
°-s∏-Sp∂ B¿_n-tS-‰¿°v At±-l-Øns‚ ap≥Kman \n¿Øn-h-®n-cn-bv°p∂ `mKØp
- 30 -
\n∂pw \S-]-Sn-Iƒ Bcw- n-bv°p-hm≥ A[n-Im-c-ap-≠m-bn-cn-bv°p-∂-Xp-am-Wv.
(3) HØp-Xo¿∏m-°¬/B¿_n-tS-j≥ \S-Ø-s∏-Sp-∂Xv sNss∂-bnepw Bbn-cn-°p-∂-XmWv
HØp-Xo¿∏m-°¬/B¿_n-tS-j≥ \S-]-Sn-Iƒ \S-Øp-s∏-Sp∂ mj Cw•ojv Bbn-cn-°p-
∂-XpamWv.
(4) Sn \S-]-Sn-Iƒ°mbn \nb-an-X-\mb B¿_n-tS-‰¿°v hmbv] A\p- bv°-s∏´ hkvXp-hnepw
hmbv] FSpØ Btfm Pmay-°mtcm CuSmbn \¬I-s∏´p/ Pmayw \¬I-s∏´ a‰p hkvXp-
°-fn¬ taepw Xo¿∏pI¬∏n-bv°p-hm≥ A[n-Im-c-h-Im-i-߃ D≠m-bn-cn-bv°p-∂-Xp-am-
Wv.
(5) hmbv] sImSp-°p∂ Bfn\pw hmbv]-ssI-∏-‰p∂ Bfn\pw D≈ F√m t\m´o-kp-Ifpw
Adn-bn-∏p-Ifpw Xmsg-∏-d-bp∂ ta¬hn-em-k-ß-fn¬ Bbn-cn-t°-≠-Xm-Wv.
hmbv]-sIm-Sp-°∂ Bƒ ˛ lnµpP sebvem‚ v ^n\m≥kv \w.1, k¿Zm¿ ]t´¬ tdmUv,
Kn≠n, sNss∂˛600 032, Xan-gv\m-Sv, C¥y
hmbv] FSp-°p∂ Bƒ ˛ ]´n-I-bn¬ ]Xn-]m-Zn-®n-cn-bv°p∂ hoSns‚ ta¬hn-emkw
As√-¶n¬ ]´n-I-bn¬ ]Xn-]m-Zn-®n-cn-bv°p∂ ÿe-Øns‚ AUv
24.0 samØw Icm¿
Cu Icmdpw (H∂pw c≠pw ]´n-I-Iƒ Dƒs∏-sS) hmbv] sImSp-°p∂ ÿm]-\-Øns‚
t]cn¬ hmbv] FSp-°p∂ Bƒ lmP-cm-°p∂ tcJ-Ifpw lmP-cm-°m-\p≈ tcJ-Ifpw
Icm-dnse ]Xn-]mZy kwK-Xn-bpsS samØ-amb Icm-dmbn IW-°m-°-s∏-Sp-∂p.
25.0 hmbv] sImSp-°p∂ Bfns‚ shfn-s∏-Sp-Ø-ep-Iƒ
Cu hmbv]-bpsS Bh-iy-Øn-te-bv°mbn hmbv] FSp-°p∂ Bfpw/Pmay-°mcpw hmbv]
sImSp-°p∂ Bf-n\p ssIam-dn-bn- p≈ hnh-c-߃ As√-¶n¬ Cu Icm-dn¬ D≈-Xm-
bh GsX-¶nepw hmbv] ÿm]-\-Ønt\m As√-¶n¬ hmbv] FSp-°p∂ Bƒ \n¿t±-
in-bv°-s∏-Sp∂ Bfnt\m ssIam-dp-∂-Xn\v bmsXmcp hntcm-[hpw Cs√∂v hmbv] FSp-
°p∂ Bfpw Pmay-°mcpw CXn-\m¬ kΩ-Xn-®p-sIm-≈p-Ibpw BbXv X¿°-hn-j-b-am-
°p-Itbm tNmZyw sNøp-Itbm sNøp-I-bn-s√∂pw CXn-\m¬ kΩ-Xn-bv°p-∂p.
26.0 Imem-h-[nbpw ]ncn-®p-hn-Sepw
Cu Icm-dns‚ Imem-h[n Cu Imc-dns‚ XoøXn apX¬ Bcw- n-bv°p-∂Xpw hmbv]
FSpØ Bƒ hmbv] IpSn-»nI/_m≤yX apgp-h≥ ]en-i, a‰p Icm-dn¬ \n¿Æ-bn-°-s∏-
Sp∂ Nm¿Pp-I¬ apgp-h-\mbn hmbv] sImSp-°p∂ Bf-C\p sImSpØp Xo¿°p∂
apdbv°v Xocp-∂-Xp-am-Wv.
27.0 ]e-hI
27.1 `mj
]m¿´n-Iƒ XΩn¬ F√m Fgp-Øp-Ip-Øp-Ifpw a‰p CS-]m-Sp-Ifpw Cw•o-jn¬ amXw Bbn-
cn-°p-∂-Xm-Wv.
27.2 t`Z-K-Xn-Iƒ
Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v am‰w hcp-Øp-Itbm t`Z-KXn hcp-Øp-Itbm sNøp-hm\v ]mSn-
- 31 -
√m-ØXp-am-Wv. F∂m¬ JWvUnI 2 (2.3) ¬ ]Xn-]m-Zn-bv°p∂ ]eni \nc-°n¬ hcp∂
hyXn-bm-\-Ømtem JWvUnI 2 (2.11) ¬ ]Zn-]m-Zn-bv°p∂ XhW/KUp-°-fpsS Imem-
h[n ]p\¿\n¿W-bn-°-s∏-Sp-tºmtgm am‰w hcp-Øp-tºmtgm Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ°v
am‰w hcp-ØmsX hmbv] FSp-°p∂ Bfpw hmbv] FSpØ Bfpw FgpXn H∏n´p
\¬Ip∂ apdbv°v aqeyw D≠m-bn-cn-bv°p-∂-XmWv
27.3 \n£n-]vX-amb Ah-Im-i-߃
hmbv] sImSp-°p∂ Bƒ°v Ah-Im-i-s∏´ t]mwh-gn-Ifpw Cu Icm-dn¬ ]Xn-]m-Zn-®n-
cn-bv°p-∂tXm As√-¶n¬ GsX-¶nepw \nb-a-Øm¬ A\p-im-kn-°p-∂tXm, knhn¬,
F√m-h¿°p-_m-[-I-amb a‰p \nb-a-߃, coXn, D]-tbmKw tSUv apX-emb A[n-jvSn-X-
amb a‰p ]I-c-amb hyh-ÿ-I-fn-√m-Ø-]£w AXmXp kabw Imcy-£-a-ambpw \S-∏n-
em-t°-≠-Xm-Wv.
27.4 hmbv] Icm-dns‚ KpW-߃
Cu hmbv]-I-cm¿ Ccp-I-£n-Iƒ°pw Hcp-t]mse _m[-I-am-bn-cn-bv°p-∂Xpw Ccp Iq -cp-
sSbpw Ah-cpsS ]n≥Km-an-I-fp-sSbpw/]n≥ap-d-°m-cp-sSbpw/\S-Øn-∏p-Im-cp-sSbpw/Bb-
Xn¬ ]£w Ah-cp-sSbpw ]tbm-P\w e£y-an- p-≈-Xp-am-Wv.
27.5 GsX-¶nepw \n£n-]vX-amb Ah-Im-i-tam, t]mw hgn-Itfm A[n-Im-ctam hmbv] sImSp-
°p∂ Bƒ°v Cu Icm¿ ]Imcw kn≤n-®m¬ \S-∏n-em-°p-hm≥ Ime-Xm-akw hcp∂
]£tam \S-∏n-em-°p-hm≥ hn´p-t]m-hp-tImb sNøp∂ ]£w.....
27.6 hmbv] FSp-°p∂ Bfp-sSbpw Pmay-°m-cs‚ _m≤yX H∂mbpw Iq´mbpw D≈-Xm-Wv.
28.0 kzoIm-cyX
hmbv] FSp-°p∂ Bfpw Pmay-°m-c\pw Xmsg-∏-d-bp∂ Imcy߃ kΩ-Xn-®n-cn-bv°p-
∂p.
28.1 hmbv]-°m-c\pw Pmay-°m-c\pw Icm-dnse samØw hyh-ÿ-Iƒ hmbn®pw ]´n-I-bn¬
]d-™n-cn-bv°p∂ hnh-c-߃ F√mw Ah-cpsS km∂n-≤y-Øn¬ ]qcn-∏n-®n- p-≈-Xm-Wv.
Ccp-I-£n-Iƒ°pw Icm-dnse F√m hyh-ÿ-Iƒ°pw hnt[-b-am-bXpw _m≤y-X-bp-≈-
Xp-am-Wv.
28.2 Cu Icmdpw a‰p tcJ-Ifpw A\p-_‘ hyh-ÿ-Ifpw Ccp Iq´¿°pw Adn-bm-hp∂
`mj-bn¬ hmbn®p a\-n-em-°n-bn- p-≈Xpw Icm-dns‚ F√m hyh-ÿ-Ifpw ]´n-I-Ifpw
A¿∞ hym]vXnbpw a\-n-em-°n-bn- p-≈-Xp-am-Wv.
28.3 Ccp-Iq- cpw Cu Icm-dnse hyh-ÿ-Iƒ F√m hmbv] sImSp-°p∂ ÿm]-\-Ønse
A[n-Im-cs∏SpØnb DtZym-K-ÿ-߃ H∏p-h-bv°p∂ XoøXn apX¬ \nb-a-]-c-ambn
_m≤y-ÿ-cm-sW∂v CXn-\m¬ kΩ-Xn-®p-sIm-≈p-∂p.