hızlı durum tespit (durtes) yöntemi ve bilgisayar programının geliştirilmesi

8/14/2019 Hzl Durum Tespit (DURTES) Yntemi ve Bilgisayar Programnn Gelitirilmesi

1/131

STANBUL NVERSTESFEN BLMLER ENSTTS

YKSEK LSANS TEZ

STANBUL

HIZLI DURUM TESPT (DURTES) YNTEM VEBLGSAYAR PROGRAMININ GELTRLMES

n. Mh. Rasim TEMR

naat Mhendisli*i Anabilim Dal,

Yap, Program,

Dan,man

Do. Dr. Nam,k Kemal ZTORUN

Haziran, 2006


2/131

STANBUL NVERSTESFEN BLMLER ENSTTS

YKSEK LSANS TEZ

STANBUL

HIZLI DURUM TESPT (DURTES) YNTEM VEBLGSAYAR PROGRAMININ GELTRLMES

n. Mh. Rasim TEMR

naat Mhendisli*i Anabilim Dal,

Yap, Program,

Dan,man

Do. Dr. Nam,k Kemal ZTORUN

Haziran, 2006


3/131

Bu alma 26/06/2006 tarihinde aadaki jri tarafndan naat Mhendislii AnabilimDal Yapprogramnda Yksek Lisans Tezi olarak kabul edilmitir.

Tez Jrisi

Do.Dr. Namk Kemal ZTORUN (Danman) Prof. Dr. Zekai CELEPstanbul niversitesi stanbul Teknik niversitesiMhendislik Fakltesi naat Fakltesi

Prof. Dr. Ekrem MANSALI Prof. Dr. S. Feyza NCO


4/131

i

NSZ

Lisans ve yksek lisans renimim srasnda ve tez almalarm boyunca gsterdii hertrl destek ve yardmdan dolay ok deerli hocalarm Do. Dr. Namk KemalZTORUNa ve Prof. Dr. Ekrem MANSALIya en iten dileklerimle teekkr ederim.

Bu alma boyunca yardmlarn esirgemeyen alma arkadalarma teekkr borbilirim.

Haziran, 2006 Rasim TEMUR


5/131

ii

NDEKLER

NSZ............................................................................................................................. i

NDEKLER .............................................................................................................. ii

EKL LSTES ........................................................................................................... vi

TABLO LSTES .........................................................................................................vii

SEMBOL LSTES .....................................................................................................viii

ZET.............................................................................................................................. ix

SUMMARY ................................................................................................................... x

1. GR .......................................................................................................................... 1

2. GENEL KISIMLAR.................................................................................................. 4

2.1. STANBUL DEPREM MASTER PLANINDA NERLEN YNTEMLER...........42.1.1. Birinci Kademe De*erlendirme ..............................................................................6

2.1.1.1. Yntem I-II: ODT.............................................................................................7

2.1.1.2. Yntem III: B - YT.........................................................................................7

2.1.2. kinci Kademe De*erlendirme ................................................................................8

2.1.2.1. Yntem I: (1-7 KatlBetonarme Binalarin) - ODT......................................8

2.1.2.2. Yntem II: (1-5 KatlBetonarme Binalarin) -T.......................................10

2.1.2.3. Yntem III: (Deprem Gvenli'i Tarama Yntemi) -T..................................11

2.1.2.4. Yntem IV: B - YT .......................................................................................122.1.2.5. Yntem V: (1-7 KatlBetonarme Binalarin) - ODT...................................13

2.1.2.6. Yntem VI: (1-5 Katl Y'ma ve Karma Binalarin) - ODT........................14

2.2. FEMA YNTEM .........................................................................................................19

2.2.1. FEMA 154...............................................................................................................19

3. MALZEME VE YNTEM .................................................................................... 27

3.1. TANIMLAMA BLGLER .........................................................................................33

3.1.1. Pafta, Ada ve Parsel Numaralar, ..........................................................................333.1.2. Yap, Kod Numaras, ...............................................................................................33


6/131

iii

3.1.3. Yap,n,n Proje Varl,*,.............................................................................................34

3.1.4. Giri Kat Alan, .......................................................................................................34

3.1.5. De*erlendirenler, De*erlendirme Tarihi .............................................................34

3.1.6. Yap,n,n Adresi........................................................................................................353.2. YAPI HAKKINDA GENEL BLGLER ....................................................................35

3.2.1. Yap,n,n Ya, ...........................................................................................................35

3.2.2. Onar,m Durumu.....................................................................................................35

3.2.3. Kat Bilgileri.............................................................................................................36

3.2.4. Ortalama Kat A*,rl,*,............................................................................................36

3.2.5. Dilatasyon Durumu ve Kat Seviyesi Fark,...........................................................36

3.3. ARTNAME KATSAYILARI.....................................................................................38

3.3.1. Deprem Blgesi.......................................................................................................38

3.3.2. Bina Kullan,m Tr ve nem Katsay,s, ..............................................................39

3.3.3. Yerel Zemin S,n,f, ..................................................................................................40

3.3.4. Yap, Davran, Katsay,s, ve Sebebi .......................................................................40

3.4. TAIYICI SSTEM ZELLKLER..........................................................................41

3.4.1. Ta,y,c, Sistem Tr ..............................................................................................42

3.4.2. Deme Tipi ............................................................................................................42

3.4.3. Temel Sistemi..........................................................................................................43

3.4.4. Bodrum D, Duvarlar, ...........................................................................................43

3.4.5. Blme Duvarlar ......................................................................................................44

3.5. BETONARME BNALARDA MALZEME ZELLKLER...................................45

3.5.1. Donat, Tr ............................................................................................................45

3.5.2. Ortalama Beton Dayan,mlar,................................................................................45

3.5.3. Beton ilik Kalitesi ..............................................................................................46

3.6. HASAR BELRLEME..................................................................................................47

3.6.1. Katlar Aras, Rlatif Kal,c, Yanal teleme..........................................................47

3.6.2. Yap,sal Hasar Durumu..........................................................................................47

3.7. KUSUR BELRLEME..................................................................................................48

3.7.1. K,sa Kolon Problemi..............................................................................................48

3.7.2. Gl Kiri - Zay,f Kolon Problemi .....................................................................49

3.7.3. Asma Kat.................................................................................................................50

3.7.4. ,kma Kat...............................................................................................................50

3.7.5. Dzensizlikler .........................................................................................................51

3.7.6. Malzeme Detay ilik Kusurlar, ..........................................................................52

3.7.7. Etriye S,klat,rmas,................................................................................................53


7/131

iv

3.8. YORUMLAR VE NERLER ....................................................................................54

3.8.1. Bina Hasar Grmse Olas, Sebepleri .................................................................54

3.8.2. nlem nerileri......................................................................................................55

3.8.3. Onar,m ve Glendirme nerileri .......................................................................553.9. RLEVE BLGLER ..................................................................................................56

3.10. RSK SEVYESNN BELRLENMES...................................................................57

3.10.1. Birinci Do*al Titreim Periyodunun Belirlenmesinde Kullan,lan Katsay,.....57

3.10.2. Birinci Do*al Periyot............................................................................................57

3.10.3. Deprem Blgesi Katsay,s, ....................................................................................57

3.10.4. vme Spektrumu...................................................................................................58

3.10.5. Deprem Yk Azaltma Katsay,s, .......................................................................58

3.10.6. Spektral vme Katsay,s,.......................................................................................58

3.10.7. Minimum Taban Kesme Kuvveti........................................................................58

3.10.8. Ede*er Taban Kesme Kuvveti...........................................................................59

3.10.9. Katlara Etkiyen Ede*er Deprem Ykleri.........................................................59

3.10.10. Malzemenin Ortalama Kayma Gerilmesi ........................................................59

3.10.11. Binan,n Toplam Taban Kesme Kuvveti Kapasitesi ........................................60

3.10.12. Yap,sal Emniyet Faktr...................................................................................61

3.10.13. Greceli Durum Tespit Puan, ...........................................................................61

3.10.14. Yap,n,n Sahip Oldu*u Risk Seviyesi ................................................................61

4. BULGULAR ............................................................................................................ 63

4.1. YAZILIMIN GENEL YAPISI .....................................................................................63

4.2. BLG GR................................................................................................................65

4.2.1. Tan,mlama Bilgileri ...............................................................................................65

4.2.2. Yap, Hakk,nda Genel Bilgiler...............................................................................67

4.2.3. artname Katsay,lar, .............................................................................................68

4.2.4. Ta,y,c, Sistem zellikleri .....................................................................................69

4.2.4.1. Ta+yc Sistem Tr..........................................................................................69

4.2.4.2. D+eme Tipi ......................................................................................................70

4.2.4.3. Temel Sistemi ....................................................................................................71

4.2.4.4. Bodrum D+ Duvarlar ......................................................................................71

4.2.4.5. Blme Duvarlar ................................................................................................71

4.2.5. Betonarme Binalarda Malzeme zellikleri .........................................................72

4.2.6. Hasar Belirleme......................................................................................................73

4.2.7. Kusur Belirleme......................................................................................................74


8/131

v

4.2.8. Yorumlar ve neriler ............................................................................................76

4.2.8.1. Bina Hasar Grm+se Olas Sebepleri.............................................................76

4.2.8.2. nlem nerileri................................................................................................77

4.2.8.3. Onarm ve Glendirme nerileri....................................................................774.2.9. Rleve Bilgileri .......................................................................................................79

4.2.9.1. Akslar................................................................................................................79

4.2.9.2. Kolonlar............................................................................................................82

4.2.9.3. Perde Ve Blme Duvarlar.................................................................................85

4.2.9.4. Rleve zeti ......................................................................................................89

4.3. KAT PLANI EKRAN GRNTS .........................................................................91

4.4. RAPOR OLUTURMA................................................................................................95

5. TARTIMA VE SONU....................................................................................... 100

KAYNAKLAR ........................................................................................................... 102

EKLER........................................................................................................................ 104

ZGEM................................................................................................................ 117


9/131

vi

EKL LSTES

ekil 3.1 : arpma etkisi ..................................................................................... 37ekil 3.2 : ekileme etkisi ................................................................................... 37ekil 3.3 : Trkiye Deprem Blgeleri Haritas .....................................................38ekil 3.4 : Dey yk tayan blme duvar ........................................................... 45ekil 3.5 : Beton karmnda byk apl malzeme ............................................. 47ekil 3.6 : Korozyon sebebiyle oluan kiri hasar................................................48ekil 3.7 : Ksa kolon etkisi ile hasar grm kolon ............................................. 49

ekil 3.8 : Gl kiri zayf kolon etkisi ............................................................ 50ekil 3.9 : Boyuna donatda yanl detay ve beton yerlemesi sorunu.................. 52ekil 3.10 : Kiri imalatnda yanl detay................................................................53ekil 3.11 : Dm noktasnda etriye sklatrmas olmamas durumu .................. 54ekil 3.12 : Etriye sklatrmas ve balantlar sorunu ........................................... 54ekil 3.13 : Kesit boyutlarnbelirlemede kaplamann etkisi.................................. 56


10/131

vii

TABLO LSTES

Tablo 2.1 : Yap trne bal olarak deerlendirme seviyeleri .............................5Tablo 2.2 : DMP birinci kademe bina puanlama formu.......................................6Tablo 2.3 : ODT sokak taramas yntemlerinde kullanlan ltler...................7Tablo 2.4 : DMP ikinci kademe veri toplama formu..........................................15Tablo 2.5 : FEMA 154te bina snflandrmas....................................................20Tablo 2.6 : FEMA 154te temel yapsal risk puanlar .........................................20Tablo 2.7 : FEMA 154te 4-7 katlbinalarn puan dzeltmeleri .........................21

Tablo 2.8 : FEMA 154te 7 kattan fazla olan binalarn puan dzeltmeleri .........21Tablo 2.9 : FEMA 154te deyde dzensiz binalarn puan dzeltmeleri...........21Tablo 2.10 : FEMA 154te planda dzensiz binalarn puan dzeltmeleri.............21Tablo 2.11 : FEMA 154te deerlendirme sonras yaplan binalarn puan dzelt.21Tablo 2.12 : FEMA 154te kodlama ncesi yaplan binalarn puan dzeltmeleri .21Tablo 2.13 : FEMA 154te C, D ve E tipi zeminler iin puan dzeltmeleri..........22Tablo 2.14 : FEMA 154te bilgi toplama formu....................................................23Tablo 3.1 : DURTES veri toplama formu............................................................28Tablo 3.2 : DURTES bina risk durumlarna gre yorum ve neriler ..................32Tablo 3.3 : Bina nem katsays tablosu..............................................................39Tablo 3.4 : Yerel zemin snflarna gre spektrum karakteristik periyotlar.........40

Tablo 3.5 : Bakrky ilesi spektrum karakteristik periyotlar ............................40Tablo 3.6 : Yap davran katsays tablosu.........................................................41Tablo 3.7 : Yapsal dzensizlikler .......................................................................51Tablo 3.8 : Deprem blgesi katsaylar ................................................................58Tablo 3.9 : Basn gerilmesine bal kayma gerilmeleri .....................................60Tablo 3.10 : Yma, elik ve ahap malzemelerin kabul edilen gerilmeleri.........60Tablo 3.11 : Hasar risk snflandrma kriterleri .....................................................62


11/131

viii

SEMBOL LSTES

A0 : Etkin yer ivmesi katsaysAt : Birinci doal titreim periyodunun hesabnda kullanlan edeer alanAVx : X d orultusunda toplam taban kesme kuvveti tayabilecek alan miktarAVy : Y d orultusunda toplam taban kesme kuvveti tayabilecek alan miktarAwj : Binann temel stndeki ilk katnda jinci perdenin brt enkesit alanA(T) : Spektral ivme katsaysCt : Edeer deprem yk ynteminde birinci doal titreim periyodunun

yaklak olarak belirlenmesinde kullanlan katsayDAVx : Blme duvarlarn X d orultusunda taban kesme kuvveti tayabilecek alanDAVy : Blme duvarlarn Y d orultusunda taban kesme kuvveti tayabilecek alanfctd : Betonun tasarm ekme dayanmFi : Edeer Deprem Yk Ynteminde iinci kata etkiyen edeer deprem

ykHi : Binann iinci katnn temel stnden itibaren llen ykseklii

(Bodrum katlarnda rijit evre perdelerinin bulunduu binalarda iinci katnzemin kat demesi stnden itibaren llen ykseklii) [m]

HN : Binann temel stnden itibaren llen toplam ykseklii (Bodrumkatlarnda rijit evre perdelerinin bulunduu binalarda zemin kat demesi

stnden itibaren llen toplam ykseklik) [m]I : Bina nem KatsaysKAV : Kolonlarn toplam taban kesme kuvveti tayabilecek alanwj : Binann temel stndeki ilk katnda jinci perdenin, gznne alnan

deprem dorultusunda alan uzunluu [m]PAVx : Perde duvarlarn X d orultusunda taban kesme kuvveti tayabilecek alanPAVy : Perde duvarlarn Y d orultusunda taban kesme kuvveti tayabilecek alanR : Tayc sistem davran katsaysRa(T) : Deprem yk azaltma katsaysS(T) : Spektrum katsaysT : Bina doal titreim periyodu [s]T1 : Binann birinci doal titreim periyodu [s]T1A : Binann ampirik bant ile hesaplanan birinci doal titreim periyoduTA, TB : Spektrum karakteristik periyotlar [s]Vt : Edeer taban kesme kuvvetiVt1 : Minimum taban kesme kuvvetiVx : Binann X d orultusundaki toplam taban kesme kuvveti kapasitesiVy : Binann Y d orultusundaki toplam taban kesme kuvveti kapasitesiwi : Binann iinci katnn arlW : Binann toplam arlLFN : Binann Ninci katna (tepesine) etkiyen ek edeer deprem yk


12/131

ix

ZET

HIZLI DURUM TESPT (DURTES) YNTEM VE

BLGSAYAR PROGRAMININ GELTRLMES

Deprem zararlarn azaltma stratejilerinin ekirdek ksmn oluturan, mevcut yaplarn

deprem gvenliinin belirlenmesi konusu kendine zg artlar sebebiyle yeni

yaklamlar, yntemler ve aralar gerektirmektedir. Ksa srede doruya en yaknsonular elde etmeyi amalayan bu yntemlerin hesap admlarnn fazlal ve

karmakl nedeniyle yardmc yazlmlar gelitirilmesine ihtiya duyulmaktadr.

Mevcut almada Hzl Durum Tespit Yntemi (DURTES) yazlm iin bilgi giri,

raporlama ve izim modlleri gelitirilmitir. Gelitirilen modllerle puanlama ve

rleve bilgilerinin giriinde harcanan sre azalm, raporlama ve izim seenekleri

gelitirilmi, kullanm kolayl ve farkl yazlmlarla etkileim salanmtr.

Oluturulan data dosyas mevcut yazlmda da kullanlabilmektedir.


13/131

i

SUMMARY

DEVELOPING A RAPID ANALYSIS TECHNIQUE AND

RELATED SOFTWARE

The topic of the determination of the earthquake safety of the buildings on earthquake

hazard mitigation plan requires new approaches, methods and tools because of its

specific conditions. Because these methods, intending to obtain the most accurateresults in short time, have a great number of analyze operations and complexity, it is

necessary to develop new software. In this work, data entry, report and drawing

modules were developed for the Rapid Analysis Technique (DURTES) software.With the developed modules the time spent on the data entry is lowered, new report and

drawing options were developed and interaction is obtained by ease of use and different

software. Saved data file can be used with the existing software. Time required input of

the data is minimized by adding a new modules. Furthermore drawing options are addedby providing easy use.


14/131

1

1. GR

Trkiyede eitli sebeplerle 1940l yllarda balayan hzl nfus ylmalar ile artan

konut talebi plansz ve jeofizik, geoteknik adan uygun olmayan blgelerde de

yaplamaya sebep olmutur. Plansz yaplama denetimden uzak olduundan sz

konusu yaplarn pek ou mhendislik hizmeti de almamtr. ounluu yeterli

niteliklere sahip olmayan bu yaplar iin eitli kar hesaplaryla af yasalar

karlmtr. karlan af yasalar hem toplumda adalete olan gveni sarsm hem de

ruhsat, iskn gibi bilimsel temellere dayanan kavramlarn gereksiz brokratik engeller

olarak alglanmasna sebep olmutur. Bu durumun etkileri mhendislik hizmeti alan

yaplarda da grlmtr. 1975 ncesinde yeterli bir deprem ynetmelii

bulunmadndan, sonraki dnemde ise var olan ynetmelik gerektii gibi

uygulanmadndan mevcut yaplarn byk ounluu depreme kar risk iermektedir.

lkenin yaad hzl ama salksz sosyal ve ahlaki deiimlerin yannda

bilimsellikten uzak uygulamalarn sebep olduu riskler 90l yllardaki depremlerde

yaanan byk kayplarla kendini gstermitir.

1999 ylnda yaanan depremlerdeki ar kayplarn ardndan yap denetimine yasal

dzenlemeler getirilmitir. Yap denetim sistemi ngrld kadar salkl ilemese de

1999 depremlerinden sonra yaplan ruhsatl yaplarn, depremlerin ncesinde yaplan ve

denetim grmeyen binalara oranla daha az risk ierdikleri gzlenmektedir. Dolaysyla

yap stoku yenilendike deprem riski de azalmaktadr. Deprem blgelerinde bulunan vebyk blmnn depreme kar yeterli gvenlii salamad bilinen mevcut yap

stokunun hizmet mrn tamamlamas sonucunda yenilenmesi uzun zaman alacaktr.

Bu sebeple deprem blgelerinde bulunan yaplarn deprem gvenliklerinin belirlenmesi

ve gerekli grlenlerin yeniden ina ya da onarm/glendirme yaplarak mevcut yap

stokunun deprem gvenliinin iyiletirilmesi gerekmektedir.

Deprem gvenlii pheli olan yap stokundaki yaplarn says milyonlarla ifadeedilmektedir. Deerlendirilmesi gereken yap miktar gz nne alndnda en az


15/131


16/131

3

Mevcut almada Hzl Durum Tespit Yntemi iin yeni bir yazlm gelitirilmitir.

Sz konusu yazlm BASIC dili ile gelitirilmi olan yazlmla ayn veri dosyalarn

kullanabilmekle beraber daha hzl bilgi giri-dzeltme ve gelimi raporlama

seenekleri sunmakta ve farkl yazlmlara veri retebilmektedir.

Her ne kadar Deprem Zararlarn Azaltma Ulusal Stratejisinde kaak yaplarn youn

olduu blgelerde bina baznda analiz yerine blgesel analizin daha uygun olabilecei

gr belirtilse de sz konusu yaplarn durum tespiti byk bteler gerektirmedii de

gz nne alndnda bina baznda analiz, geree daha yakn sonular verdiinden

daha uygundur.


17/131

4

2. GENEL KISIMLAR

2.1. STANBUL DEPREM MASTER PLANINDA NERLEN YNTEMLER

Yaplarn deprem dayanmlarnn incelenmesi konusu stanbul Deprem Master Plannn

ekirdek ksmn oluturmaktadr. ncelenmesi hedeflenen bina saysnn ok fazla

olmas ve bunlarn nemli bir ksmnn mhendislik hizmeti grmemi olmas sebebiyle

ok ayrntl inceleme yntemlerinin kullanlmasnn doru olmayaca dnlmtr.Bu sebeple ayrntlar artan kademeli deerlendirme yntemi benimsenmitir.

Kademeli Deerlendirme 3 ksmdan olumaktadr:

1. Kademe: Sokak Taramas

2. Kademe: n deerlendirme

3. Kademe: Kapsaml Deerlendirme

Her deerlendirme kademesi iin Master Plan dhilindeki niversiteler tarafndan

deiik deerlendirme yntemleri gelitirilmi ve nerilmitir. Sz konusu yntemler

kullanlabilir duruma getirilmek iin Zeytinburnu Kentsel Dnm Projesi kapsamnda

uygulanmakta ve yntemler zerinde gerekli dzenlemeler yaplmaktadr.

stanbul Deprem Master Plannda Trkiyedeki yaplar kullanm amac, yap tipleri ve

trlerine gre aadaki gibi snflandrlmtr:

a) 17 katlbetonarme binalar

b) 15 katl yma binalar

c) 8 ve daha fazla katl yksek binalar (konut bloklar ve i merkezleri)

d) Okullar, hastaneler ve itfaiye binalar (nemli yaplar)

e) Dier kamu binalar

f) Basit sanayi yaplar (organize sanayi, 12 katlbetonarme, prefabrik, elik)


18/131

5

g) Sanayi tesisleri (fabrikalar)

h) Stratejik yaplar

i) Tehlikeli yaplar (depolama tesisleri, vb.)

j) Kprler

k) Ahap yaplar

l) Altyap ebekeleri

m) Kltr varlklar

stanbuldaki mevcut yap stokunun dalm ve nitelikleri sebebiyle (a) - (f) tr

yaplarn kademeli deerlendirme yntemleriyle incelenmesi uygun grlmtr. Sz

konusu yap trleri iin kullanlacak deerlendirme kademeleri Tablo 2.1deki gibinerilmitir.

Tablo 2.1: Yap trne bal olarak deerlendirme seviyeleri

Yap, Tr1. Kademe

(Sokak Taramas)2. Kademe

(n Deerlendirme)3. Kademe

(Kapsaml Deerlendirme)(a) (b) (c) (d) (e) (f)

Sekiz kat veya daha yksek binalar mhendislik hizmeti grm ve projeleri elde

edilebilir kabul edildiklerinden Sokak Taramas ve n Deerlendirme yntemlerinin bu

yaplarda uygulanmamas, yalnzca kapsaml deerlendirmeyi ieren nc kademenin

uygulanmas uygun grlmtr.

Normal binalardan daha yksek deprem performansna sahip olmas beklenen okullar,

hastaneler ve itfaiye tesisleri gibi yap nem katsays yksek binalara da dorudan

Kapsaml Deerlendirmenin uygulanmas uygun grlmtr.

Sanayi tesisleri, stratejik yaplar, tehlikeli yaplar, kprler, alt yap ebekeleri ve kltr

varlklar zel yaplar olduundan farkl ltlere gre deerlendirilmesi uygun

grlmtr. Ahap yaplar iin ise hem saylarnn az hem de deprem zarar oluturma

olasl dk olduundan zel bir deerlendirme yntemi gelitirilmemitir. Ancak


19/131

6

Birinci Kademe Deerlendirme iin B-YT alma grubu tarafndan nerilen

yntemin ahap yaplar iin de uygulanabilirlii vardr.

2.1.1 Birinci Kademe De*erlendirme (Sokak Taramas,)

Binalarn iine girmeden, dardan basite gzlenebilen ltlerle deprem riski

asndan sralama yaplmas, riskli grlen bina saysnn ve kent iindeki dalmnn

tahmin edilmesi amalanmaktadr. Sokak Taramas iin binalardan toplanacak verilerin

formu Tablo 2.2de verilmitir. Buna gre bir kii tarafndan bir binada sz konusu

bilgilerin toplanmasnn ortalama 15 dakika srecei tahmin ngrlmtr.

Tablo 2.2: DMP birinci kademe bina puanlama formu

FORM 1: SOKAK BLGLER (Ekip bakan tarafndan doldurulacaktr)Sokak AdMahalleleCorafi Koordinat 1 Kuzey: Dou:Corafi Koordinat 2 Kuzey: Dou:Hz Blgesi I II III Not: Corafi koordinatlar sokan iki ucunda alnacaktr.

FORM 2: GENEL BNA BLGSKapNo: Betonarme Yma KarmaBina tr betonarme ise FORM 3, yma veya karma ise FORM 4 doldurulacaktr.

FORM 3: BETONARME BNA BLGLERKat Adedi (Bodrum Dhil)Yumuak Kat: Yok VarAr kmalar: Yok VarGrnen Kalite: yi Orta Kt Ksa Kolonlar: Yok Vararpma Etkisi: Yok VarTepe/Yama Etkisi: Yok Var

FORM 4: YIOMA VE KARMA BNA BLGLERKat Adedi (Bodrum Dhil)Grnen Kalite yi Orta Kt Duvar Boluk Oran Az Orta okDuvar Boluk Dzeni Dzenli Az Dzenli Dzensiz arpma Etkisi Yok Var


20/131

7

2.1.1.1 Yntem I II: ODT

Birinci Kademe Deerlendirme iin Orta Dou Teknik niversitesi tarafndan 17 katl

betonarme binalar ve 15 katl yma veya karma binalar iin ayr yntemler

nerilmitir. Yntemlerin yaklamlarbenzer olmakla beraber farkl yapsal sistemlerde

uygulanacandan Birinci Kademe Bina Puanlama Formu (Tablo 2.2) ile gelen

bilgilerden uygun olanlar kullanlarak puanlama yaplr (Tablo 2.3). Puanlamada

kullanlacak olumsuzluk puanlar ve katsaylar da farkldr. Sz konusu deerler

istatistiksel yntemlerle belirlenmitir.

Tablo 2.3: ODT sokak taramas yntemlerinde kullanlan ltler

ltler 17 katlBetonarme Binalar

15 katlYma veya Karma Binalar

Kat Adedi Yumuak Kat

Ar kmalar Grnen Yap Kalitesi Duvar Boluk Oran Duvar Boluk Dzeni Ksa Kolon arpma Etkisi Tepe-Yama Etkisi Yerel Zemin Koullar ve Deprem Etkisi

2.1.1.2 Yntem III: B-YT

Boazii niversitesi ve Yldz Teknik niversitesi alma grubunca Sokak Taramas

iin nerilen yntemde kullanlacak bilgiler ODT yntemlerine gre farkllklar

gstermektedir.

1. Adres ve koordinat

2. Binann cepheden ekilmi elektronik fotoraf3. Yaklak oturma alan

4. Kat says

5. Grnen inaat kalitesi

6. Bitiik veya ayrk nizamda olmas durumu

7. Bitiik nizamda ise,

a. Binann kede olup olmad

b. Bina betonarme ise kat seviyelerinin farkl olup olmad8. Binann ana tayc sistemi


21/131

8

9. Betonarme binalarda:

a. Zayf kat olup olmad

b. Cephede ksa kolon olup olmad

c. Cephe kolonlarnn zemin katta konsollara oturup oturmad

10.Yma-kgir ve ahap binalarda:

a. Cephe duvarlarnda duvar boluk oran seviyesi

b. Cephe duvarlarnda duvar boluklarnn dzenli olup olmad

2.1.2. kinci Kademe De*erlendirme

2.1.2.1. Yntem I: (17 Katl Betonarme Binalarin) - ODT

Ortadou Teknik niversitesince 17 katl betonarme binalar iin nerilen ilkyntemde ama Can Gvenlii ve Hemen Kullanlabilirlik performans dzeylerini

gz nne alarak binalar, Gvenli/Yeterli, Gvensiz/Yetersiz veya Ara Blgede

eklinde snfa ayrmaktr. Can Gvenlii Performans Seviyesi; Ar hasara urama

veya kme durumu, Hemen Kullanlabilirlik Performans Seviyesi ise; hasarsz, hafif

veya orta hasar grme durumu olarak tanmlanmaktadr.

Yntemin kullanlabilmesi iin;

a. Binann kat says,

b. Kat alanlar,

c. Kat ykseklikleri,

d. Kritik kat kolonlarnn boyutlar ve konumlar,

e. Kritik kat perde duvarlarnn boyutlar ve konumlar,

f. Kritik kat blme duvarlarnn boyutlar ve konumlar,

g. Yerel zemin koullar ve deprem etkisi

bilgilerine ihtiya duyulmaktadr.

Sz konusu yntemde uzun kenarnn ksa kenarna oran 7den kk olan dey

tayc elemanlar Kolon, 7den byk olanlar ise Perde olarak tanmlanmtr.

Buna gre kolon ve perdelerin eylemsizlik momentleri kullanlarak Minimum

Normalize Edilmi Yatay Rijitlikndeksi(mnlstfi), kolon, perde ile kolondan kolona


22/131

9

giden, kap ve pencere boluu blme duvarlarn alanlar kullanlarak binann taban

kesme kuvvetini temsil eden Minimum Normalize Edilmi Yatay Dayanm ndeksi

(mnlsi) hesaplanr.

Minimum Normalize Edilmi Yatay Dayanm ndeksi hesaplanrken kare kolonlarn

alanlarnn 1/2si, dikdrtgen kolonlarn ise ekseni dorultusunda alannn 2/3,

eksenine dik dorultuda alannn 1/3 ile hesap yaplmaktadr. Perde ve blme

duvarlarn ise yalnzca eksenleri dorultusunda taban kesme kuvveti tadklar kabul

edildiinden eksenlerine dik dorultuda hesaba katlmamaktadrlar. Ayrca blme

duvarlarn, ayn alana sahip perde duvarn %10u kadar kesme kapasitesi olduu

varsaylmaktadr.

Yntemde ayrca zemin kat rijitliinin bir st katn rijitliine orann ifade eden

Yumuak Kat ndeksi ile her bir kattaki kma alanlarnn toplamnn, zemin kat

alanna oran olarak tanmlanan kma Oran hesaplanr.

JICA raporlarnda verilen zemin haritas ve binalarn koordinatlar kullanlarak binann

bulunduu zemin tr ve fay hattna olan mesafesi belirlenmektedir.

Sz konusu yntemde binadan gelen lm bilgileriyle elde edilen;

a) Kat Says

b) Minimum Normalize Edilmi Yatay Rijitlikndeksi

c) Minimum Normalize Edilmi Yatay Dayanm ndeksi

d) Normalize Edilmi ereve Sreklilik Puane) Yumuak Kat ndeksi

f) kma oran

g) Zemin tr ve fay hattna olan mesafesi

ltleri kullanlarak binann gvenlik seviyesi belirlenmektedir. Ynteme gre Ara

Blgede yer alan yaplarn daha ayrntl incelenmesi ve deerlendirilmesinin daha

uygun olduu belirtilmitir.


23/131

10

2.1.2.2. Yntem II: (15 KatlBetonarme Binalarin) -T

5 kata kadar olan betonarme binalar iin stanbul Teknik niversitesince nerilen bu

yntemde binalar hakknda;

Glendirmeye ynelik ayrntlbir incelemeye gerek olup olmad,

Toptan gmeye kar nlem almann gereklilii ve yeterlilii,

Glendirme maliyetine deip demeyecei

konularnda karar verilmesi amalanmaktadr.


a. Binann kat says

b. Kat ykseklikleri

c. Kritik kat kolonlarnn boyutlar ve konumlar

d. Kritik kat perde duvarlarnn boyutlar ve konumlar

e. Kritik kat blme duvarlarnn boyutlar ve konumlar

f. Kritik kat kirilerinin boyutlar ve konumlarg. Deme boyutlar ve boluklar

h. Kaplama bilgileri

i. Varsa hasar, atlaklar ve bunlarn tr

j. Donat kalitesi, donat yerleimi, sva ve pas pay kalnlklar

k. Yerel zemin koullar ve deprem etkisi


Sz konusu yntemde binalarn beton basn dayanmnn MPa8.210 cd , kolon

boyuna donatlarnn (0.008~0.01)Ac olduu varsaylmaktadr. Bu varsaymlar ve

araziden gelen bilgiler kullanlarak binalara etkimesi ngrlen eilme momenti,

eksenel kuvvet ve kesme kuvveti ile birlikte bu kuvvetlere karlk gelen mevcut

kapasite hesaplanmaktadr. Etkimesi ngrlen yklerle, kapasite karlatrmas

yaplarak binalar hakknda karar verilmektedir.


24/131

11

2.1.2.3. Yntem III: (Deprem Gvenli'i Tarama Yntemi) -T

Tayc sistemi betonarme erevelerde ve/veya betonarme perdelerden oluan, bodrum

kat hari 16 kat aras olan binalarda uygulanmas nerilen bir hzl tarama yntemidir.

Japon Sismik ndeks Ynteminin Trkiye koullarna uyarlanmas ile gelitirilen bu

yntemde ama binalarn ayrntl deerlendirmesi iin ncelik sralamas yapmaktr.


a. Binann ya

b. Binann kat says

c. Kat yksekliklerid. Kritik kat kolonlarnn boyutlar ve konumlar

e. Kritik kat perde duvarlarnn boyutlar ve konumlar

f. Kritik kat blme duvarlarnn boyutlar ve konumlar

g. Kritik kat kirilerinin boyutlar ve konumlar

h. Deme boyutlar ve boluklar

i. Deme ve kaplama kalnlklar

j. Varsa hasar, atlaklar, bunlarn tr ve yangn geirip geirmediik. Donat kalitesi, donat yerleimi, sva ve pas pay kalnlklar

l. Yerel zemin koullar ve deprem etkisi


Buna gre bir karlatrma indeksi ile performans indeksi hesaplanmakta ve bu deerler

kullanlarak karar verilmektedir. Karlatrma indeksi binann bulunduu depremblgesi, zemin snf, kullanm amac ve ana karlatrma indeksi kullanlarak

hesaplanmaktadr. Performans indeksi ise binann ya, kat says, fiziksel zellikleri,

geometrisi, yapsal dzensizlikleri, hasar durumu, yangn geirmi olup olmad ve

tama gcne ek olarak, tayc elemanlarn snekliine bal davran katsays ve yer

deitirme uyum katsaylar kullanlarak hesaplanmaktadr.

Yntemde kullanlan baz kat saylarn kalibrasyonunun Zeytinburnu Pilot Projesinde

yaplmas ngrlmtr.


25/131

12

2.1.2.4. Yntem IV: B YT

Bodrum hari en fazla 6 kat olan, tayc sistemi sadece betonarme erevelerden

oluan binalara uygulanmak zere gelitirilen Yer Deitirmeye Gre Performans

Deerlendirme Yntemi, prensip olarak sadece zemin katla ilgili tayc sistem

bilgilerinden yararlanlarak yaplan yaklak, ancak kendi iinde tutarl bir nonlineer

itme analizi (pushover analizi)ne dayanmaktadr (DMP 2003).

tme analizi ile ilgili olarak yaplan varsaymlarunlardr:

1. Btn itme analizi admlarnda tayc sistemin yer deitirme profilinin ve

ayn zamanda birinci doal titreim mod eklinin dorusal (ters gen) olduuvarsaylmaktadr.

2. Plastik mafsallarn sadece kolon ularnda oluaca varsaylmaktadr. Bu

varsaym, deprem yer deitirme isteminin kestirilmesi asndan gvenli

taraftadr ve ayr ca Trkiyedeki depremlerde gzlenen yap davran ile

uyumludur.

3. Kolonlardaki plastik mafsallarn davran elasto-plastik olarak varsaylacaktr.

Plastik mafsal boyu, kesitin alan ykseklii olarak alnmaktadr.4. Donatlarn kolonlarn kelerine yerletirildii ve donat orannn %0.8 %1

olduu varsaylmaktadr.

5. Kolonlarda beton basn dayanm olarak ortalama 12 MPa alnmaktadr.

6. Kolonlarda sargsz beton davranna kar gelen klasik beton modeli

(maksimum basn ekil deitirmesi 0.004 alnmak kaydyla Hognestadt

modeli) esas alnmaktadr; betondaki maksimum gerilmeye (basn

dayanmna) kar gelen beton basn ekil deitirmesi ise 0.002 olarakalnmaktadr.

7. Plastik mafsallarn olumasnda, kolonlardaki eksenel kuvvetlerin gz nne

alnmas iin dorusallatrlm akma izgileri kullanlmaktadr. tme

analizinin balang adm iin kolon eksenel kuvvetleri, yk etki alanlarna ve

kat bana ortalama 10 kN/m2lik yayl yke gre hesaplanmaktadr. tme

analizi srasnda kolon eksenel kuvvetlerinde meydana gelen artm veya

azalmlar, taban devrilme momentinin artmndan yaklak olarak hesaplanarak

gz nne alnmaktadr.


26/131

13

8. tme analizinin her admnda zemin kat yer deitirmesi ile taban kesme

kuvveti arasndaki iliki, yaklak olarak Muto Yntemi ile hesaplanmaktadr.

Bu yntemin kullanlmasnn balca nedeni, sadece zemin kata ait tayc

sistem verilerinin yer deitirme ve kesit tesiri hesaplar iin yeterli olmasdr.

Bu hesapta, etkin (atlam) kesit rijitlikleri olarak kolonlarn ve zemin kat

tavan kirilerinin brt kesit rijitliklerinin yars kullanlacaktr. Dolgu

duvarlarnn etkisi ihmal edilmektedir. Ancak dolgu duvarlar nedeni ile ksa

kolon durumuna dnm olan kolonlarda, etkin yksekliler kullanlarak ksa

kolon etkileri gz nne alnabilmektedir.

2.1.2.5. Yntem V: (17 KatlBetonarme Binalarin) - ODT

Ortadou Teknik niversitesi tarafndan 7 kata kadar olan betonarme binalar iin

nerilen ikinci yntemde sistemin gme mekanizmasna gre hesap yaplarak Can

Gvenlii ve Gme dayanm snr durumlar na gre karar verilmesi

amalanmaktadr. Zemin kat tayc sistem plan ile zemin katta bulunan kolon, perde,

kiri ve deme boyutlar ile hesap yaplmaktadr (DMP 2003).


a. Binann kat says

b. Kat ykseklikleri

c. Kritik kat kolonlarnn boyutlar ve konumlar

d. Kritik kat perde duvarlarnn boyutlar ve konumlar

e. Kritik kat kirilerinin boyutlar ve konumlar

f. Deme boyutlar ve boluklar

g. Donat kalitesi, donat yerleimi, sva ve pas pay kalnlklarh. Yerel zemin koullar ve deprem etkisi


Ynteme gre kiri ularndaki moment kapasiteleri, kolonlarn eksenel kuvvetleri ve

moment kapasiteleri hesaplanr. Kapasite hesab yaplrken tayc elemanlardaki donat

miktar TS500de verilen minimum donat oranlarna gre, alanda birim arlk ise plakdeme iin 10kN/m2, asmolen deme iin 12kN/m2 olarak hesaplanmtr.


27/131

14

Kolon ve kirilerin moment kapasiteleri ile eilme rijitlikleri de gz nne alnarak

sistemin gme mekanizmas belirlenir ve bu mekanizmaya gre taban kesme kuvveti

kapasitesi hesaplanr. Binann yer deitirmesi, taban kesme kuvveti kapasitesi ve

binaya etkiyen deprem ykleri ile Kuvvet Esasl ve Yer Deitirme Esasl

Deerlendirme yaplarak binann dayanm snr durumu tespit edilir.

2.1.2.6. Yntem VI: (15 Katl Y'ma ve Karma Binalarin) - ODT


a. Binann kat says

b. Kat ykseklikleri

c. Zemin kat tayc elemanlarn boyutlar ve konumlar

d. Zemin kat duvarlarndaki kap ve pencere boluklar

e. Duvar malzemesi tr

f. Dey ve yatay hatllar

g. Deme tr, boyutlar ve boluklar

h. Temel tr

i. Yerel zemin koullar ve deprem etkisi


Bina arl hesab iin demelere etkiyen yk 10kN/m2 varsaylmtr.

ABYYHY98e gre binaya depremden dolay etkiyen taban kesme kuvveti hesab

yaplr. Duvarlarn kayma rijitlikleri, rijitlik merkezleri, binann geometrik merkezi ve

d merkezlikten oluan burulma momentleri de gz nne alnarak binaya her ikiynde etkiyen toplam taban kesme kuvveti ve duvarlarda oluan kesme gerilmeleri

hesaplanr.

Tayc duvarlarn kesit alanlar, olumas ngrlen kesme gerilmeleri, malzeme tr

ve hatl bulunup bulunmamasna balbeklenen kesme dayanmlar kullanlarak binann

Arlkl Kesme Dayanm Faktr hesaplanr ve bu deere gre binann dayanm

seviyesine karar verilir.


28/131

15

Tablo 2.4a: DMP ikinci kademe veri toplama formu (1. sayfa)

GENEL BLGLERBina Referans No. : nceleme Tarihi : / /

Binann Adresi :

n*aat Tarihi : / / Proje Tarihi : / /

Hasar Durumu :

Bina Koordinatlar(GPS ile belirlenecek) :

nceleme Ekibi :

Grn* 1 Grn* 2

Y

X

Plan / Kroki


29/131

16

Tablo 2.4b: DMP ikinci kademe veri toplama formu (2. sayfa)

BNA BLGLER

Katlar Tekrar Adedi Kat Ykseklii (m) Kat Alan (m2

) AklamaBodrum

Zemin

Asma

Normal Kat

ekme Kat

mar planlarndaki younluk dei*iklii nedeniyle kat artrm yaplm* m? Evet Hayr

Bamsz Biti*ik, kenar bina Biti*ik, orta bina

Bina eimli arazide mi? Evet: Hayr:

Konum:

Eim Miktar Dik = 300 Yumu*ak


30/131

17

Tablo 2.4c: DMP ikinci kademe veri toplama formu (3. sayfa)

TABIYICI SSTEM ZELLKLER

Betonarme ereveBetonarme ereve + Perde

Karma (Betonarme + Yma)

Ta*yc Sistem Tr:

Yma

Betonarme BinalarBo*luklu fabrika tulas

Dolu fabrika tulas

Beton briket

Harman tulas

Gaz beton tula veya panel

Dolgu Duvar Malzemesi:

Dier(aklaynz):

Karma ve Yma BinalarBo*luklu fabrika tulas

Dolu fabrika tulas

Beton briket

Harman tulas

Gaz beton tula veya panel

Ta*

Ta*yc Duvar Malzemesi:

Dier(aklaynz):

Ta* (Kesme veya moloz) kgir

Betonarme duvar

Harman veya dolu fabrikatulas

Beton briket

Bodrum Perdesi Malzemesi:

Dier(aklaynz):

Kiri*li plak d*eme

Asmolen dolgulu di*li (nervrl) d*eme

Dolgusuz di*li (nervrl) d*eme

Kiri*siz plak d*eme

D*eme Sistemi:

Dier(aklaynz):

Donat Bilgileri *Mevcut Yapda elik Snf: S220 (St I) S420 ( St III) S500 (St IV)

Donat tr: Dz Nervrl

Donatda paslanma gzleniyor mu? Evet: Hayr:

D* cephe betonarme elemanlarnda boyunaatlaklar var m?

Evet: Hayr:

* Eer belirlemek mmknse


31/131

18

Tablo 2.4d: DMP ikinci kademe veri toplama formu (4. sayfa)

TABIYICI SSTEM BLGLER

Binann giri* kat ticari amal kullanlyor mu? Evet: Hayr:Binann giri* kat ykseklii dier katlardan farkl m? Evet: Hayr:

Binaya n ve arka cephelerden bakldnda grlen kat saylarayn m?

Evet: Hayr:

Bu soruya cevabnz "HAYIR" ise cevaplaynz

n cepheden grnen kat says

Arka cepheden grnen kat says

Binada ksa kolon olu*umu var m? Evet: Hayr:

Binann kiri*lerinin ykseklii kolonlarn geni*liinden fazla m?(Belirlemek mmkn deilse bo* braknz)

Evet: Hayr:

Belirtmek istediiniz ba*ka hususlar varsa ltfen yaznz

MALZEME, BLK VE GENEL KALTE DELERLENDRMESDeerlendirme Konusu EVET HAYIR

Binann grnen kalite genellemesi iyi

Betonun kalitesi iyi

Dolgu malzemesi kalitesi iyiMalzeme Kalitesi

Tayc duvar kalitesi iyiKolon / kiri birleim blgelerinde eksenel birleme sorunu var m?

Katlarn mimarileri ok farkl m?

Betonarme elemanlarda hasar var m?(atlak ar deformasyon gibi)


32/131

19

2.2. FEMA YNTEM

2.2.1 FEMA 154

ABD Deprem Zararlarn Azaltma Ulusal Program kapsamnda 1988 ylnda

gelitirilen ve 2002 ylnda gncelletirilen yntem olas bir afet durumunda blgede

oluabilecek zararlar hesaplamay ve afet ynetiminde bina tr yaplar iin gerekli alt

yapy oluturmay amalamaktadr. Nitekim yntemden elde edilen sonular FEMA

tarafndan gelitirilen risk tabanl zarar analizi ve afet ynetim planlama yazlm

HAZUS ta kullanlmaktadr.

Yntemle yaplarn dardan gzlemle belirlenebilen zelliklerine gre risk puan

hesaplanmaktadr. Yntem iin binalardan;

a. Binann fotoraf,

b. Adresi,

c. Kat says,

d. Yapm yl,e. Kat alan,

f. Kullanm amac,

g. Binadaki insan says,

h. Zemin tipi,

i. Devrilme tehlikesi oluturan yapsal olmayan elemanlar,

j. Deyde dzensizlik,

k. Planda dzensizlik,l. Kodlama ncesi,

m. Deerlendirme sonras,

n. Yapnn bulunduu sismik blge,

o. Yap snf

bilgileri elde edilmektedir. Kodlama ncesi ve Deerlendirme sonras bilgileri

binann sismik kodlamadan nce ya da blgedeki son yap deerlendirme

almalarndan sonra yaplmas durumlarna gre belirlenmektedir. Yapnn zemin tipi,


33/131

20

FEMA 154te verilen zemin snflandrmasna gre belirlenmektedir.

FEMA 154e gre Yksek Sismik Hareketlilik, Orta Sismik Hareketlilik ve Dk

Sismik Hareketlilik olmak zere 3 sismik blge belirlenmitir. Yapsal risk hesabnda

kullanlan dzeltme puanlar yapnn bulunduu sismik blgelere gre deitiinden her

blge iin farklbilgi toplama formu oluturulmutur (Tablo 2.14).

Yntemde binalar, tayc elemanlarnn zelliklerine gre snflandrlmakta (Tablo

2.5) ve her bina ait olduu snf ierisinde deerlendirilmektedir. Yntem, ABD

artlarna gre gelitirildiinden yapsal snflandrma da kendi yapsal

karakteristiklerine gre hazrlanmtr.

Tablo 2.5: FEMA 154te bina snflandrmas

W1 Taban alan 465 m2 ve daha az olan ticari ya da konut tr ahap yaplarW2 Taban alan 465 m2den byk ahap yaplarS1 Moment aktaran elik ereveli yaplarS2 Berkitilmi elik ereveli yaplarS3 Hafif metal yaplarS4 Yerinde dkme betonarme perde duvarl elik ereveli yaplarS5 Yma duvarl elik ereveli yaplarC1 Moment aktaran betonarme ereveli yaplar

C2 Beton perde duvarl yaplarC3 Yma duvarlbetonarme ereve yaplarPC1 Prefabrik betonarme panel duvarl yaplarPC2 Prefabrik betonarme ereveli yaplarRM1 Beton dolgu ile glendirilmi yma binalar (esnek deme diyaframl)RM2 Beton dolgu ile glendirilmi yma binalar (rijit deme diyaframl)URM Yma yaplar

FEMA 154e gre yapnn ait olduu snfa ve sismik blgesine gre Temel Yapsal

Risk Puan belirlenmitir (Tablo 2.6). Yapnn kat says (Tablo 2.7, 2.8), deyde ve

planda dzensizlik durumu (Tablo 2.9, 2.10), deerlendirme sonras (Tablo 2.11),kodlama ncesi (Tablo 2.12), ve zemin cinsine (Tablo 2.13) gre belirlenen dzeltme

puanlar Temel Yapsal Risk Puanna eklenerek Sonu Yap Puan

hesaplanmaktadr.

Tablo 2.6: FEMA 154te temel yapsal risk puanlar

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek 4.4 3.8 2.8 3.0 3.2 2.8 2.0 2.5 2.8 1.6 2.6 2.4 2.8 2.8 1.8Orta 5.2 4.8 3.6 3.6 3.8 3.6 3.6 3.0 3.6 3.2 3.2 3.2 3.6 3.4 3.4

Dk 7.4 6.0 4.6 4.8 4.6 4.8 5.0 4.4 4.8 4.4 4.4 4.6 4.8 4.6 4.6


34/131

21

Tablo 2.7: FEMA 154te 4-7 katlbinalarn puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek NA NA 0.2 0.4 NA 0.4 0.4 0.4 0.4 0.2 NA 0.2 0.2 0.4 0.0Orta NA NA 0.4 0.4 NA 0.4 0.4 0.2 0.4 0.2 NA 0.4 0.4 0.4 -0.4

Dk NA NA 0.2 0.4 NA 0.2 -0.2 0.4 -0.2 -0.4 NA -0.2 -0.4 -0.2 -0.6NA: Uygulanmaz

Tablo 2.8: FEMA 154te 7 kattan fazla olan binalarn puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek NA NA 0.6 0.8 NA 0.8 0.8 0.6 0.8 0.3 NA 0.4 NA 0.6 NAOrta NA NA 1.4 1.4 NA 1.4 0.8 0.5 0.8 0.4 NA 0.6 NA 0.6 NADk NA NA 1.0 1.0 NA 1.0 0.0 1.0c 0.0 -0.4 NA -0.2 NA 0.0 NA

NA: Uygulanmaz

Tablo 2.9: FEMA 154te deyde dzensiz binalarn puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek -2.5 -2.0 -1.0 -1.5 NA -1.0 -1.0 -1.5 -1.0 -1.0 NA -1.0 -1.0 -1.0 -1.0Orta -3.5 -3.0 -2.0 -2.0 NA -2.0 -2.0 -2.0 -2.0 -2.0 NA -1.5 -2.0 -1.5 -1.5Dk -4.0 -3.0 -2.0 -2.0 NA -2.0 -2.0 -1.5 -2.0 -2.0 NA -1.5 -2.0 -1.5 -1.5

NA: Uygulanmaz

Tablo 2.10: FEMA 154te planda dzensiz binalarn puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5Orta -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5

Dk -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5 -0.5NA: Uygulanmaz

Tablo 2.11: FEMA 154te deerlendirme sonras yaplan binalarn puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek 2.4 2.4 1.4 1.4 NA 1.6 NA 1.4 2.4 NA 2.4 NA 2.8 2.6 NAOrta 1.6 1.6 1.4 1.4 NA 1.2 NA 1.2 1.6 NA 1.8 NA 2.0 1.8 NADk 0.0 0.2 0.4 0.6 NA 0.6 NA 0.6 0.4 NA 0.2 NA 0.2 0.4 0.4

NA: Uygulanmaz

Tablo 2.12: FEMA 154te kodlama ncesi yaplan binalarn puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URMYksek 0.0 -1.0 -1.0 -0.8 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1.0 -0.2 -0.8 -0.8 -1.0 -0.8 -0.2Orta 0.0 -0.2 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.2 -1.0 -0.4 -1.0 -0.2 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4Dk NA NA NA NA NA NA NA NA NA NA NA NA NA NA NA

NA: Uygulanmaz


35/131

22

Tablo 2.13: FEMA 154te C, D ve E tipi zeminler iin puan dzeltmeleri

Sismik blge W1 W2 S1 S2 S3 S4 S5 C1 C2 C3 PC1 PC2 RM1 RM2 URM

Zemin Tipi C

Yksek 0.0 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4Orta -0.2 -0.8 -0.6 -0.8 -0.6 -0.8 -0.8 -0.6 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8 -0.6 -0.4Dk -0.4 -0.4 -0.8 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.6 -0.4 -0.4 -0.4 -0.2 -0.4 -0.2 -0.4

Zemin Tipi DYksek 0.0 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6Orta -0.6 -1.2 -1.0 -1.2 -1.0 -1.2 -1.2 -1.0 -1.2 -1.0 -1.0 -1.2 -1.2 -1.2 -0.8Dk -1.0 -0.8 -1.4 -1.2 -1.0 -1.4 -0.8 -1.4 -0.8 -0.8 -0.8 -1.0 -0.8 -0.8 -0.8

Zemin Tipi EYksek 0.0 -0.8 -1.2 -1.2 -1.0 -1.2 -0.8 -1.2 -0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -0.4 -0.6 -0.8Orta -1.2 -1.8 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6Dk -1.8 -2.0 -2.0 -2.0 -2.0 -2.2 -2.0 -2.0 -2.0 -2.0 -1.8 -2.0 -1.4 -1.6 -1.4


36/131

23

Tablo 2.14a: FEMA 154te bilgi toplama formu (Dk Sismik Hareketlilik)

Rapid Visual Screening of Buildings for Potential Seismic HazardsFEMA-154 Bilgi Toplama Formu

DBK SSMK HAREKETLLK

Adres:__________________________________________________

_____________________________Posta Kodu :_______

Dier Tanmlama Bilgileri :_________________________________

Kat Says:____________________________Yapm Yl:_________

Deerlendiren :_________________________Tarih:____________

Toplam Kat Alan (ft2.) :____________________________________

Bina smi :______________________________________________

Kullanm Amac :_________________________________________

lek:

FOTOLRAF

KULLANIM ZEMN TP DEVRLME TEHLKESToplant Devlet Bro 8nsan Says

Ticari Tarihi Konut 010 11100

Acil Servis Sanayi Okul 1011000 1000+

A B C D E F

Baca

Parapet

Kaplama

Dier:

TEEL YAPISAL RSK PUANI, OLUMSUZLUKLAR VE SONU YAPI PUANI, S

YAPI TR W1 W2 S1(MRF)

S2(BR)

S3(LM)

S4(RC SW)

S5(URM INF)

C1(MRF)

C2(SW)

C3(URM INF)

PC1(TU)

PC2 RM1(FD)

RM2(RD)

URM

Temel Yapsal Risk Puan 7.4 6.0 4.6 4.8 4.6 4.8 5.0 4.4 4.8 4.4 4.4 4.6 4.8 4.6 4.6

Orta Yk. Bina (4 7 Kat) N/A N/A +0.2 +0.4 N/A +0.2 -0.2 +0.4 -0.2 -0.4 N/A -0.2 -0.4 -0.2 -0.6

Yksek Bina (Kat Says >7) N/A N/A +1.0 +1.0 N/A +1.0 +1.2 +1.0 0.0 -0.4 N/A -0.2 N/A 0.0 N/A

Deyde Dzensizlik -4.0 -3.0 -2.0 -2.0 N/A -2.0 -2.0 -1.5 -2.0 -2.0 N/A -1.5 -2.0 -1.5 -1.5

Planda Dzensizlik -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8 -0.8

Kodlama ncesi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A

Deerlendirme Sonras 0.0 +0.2 +0.4 +0.6 N/A +0.6 N/A +0.6 +0.4 N/A +0.2 N/A +0.2 +0.4 +0.4

Zemin Tipi C -0.4 -0.4 -0.8 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.6 -0.4 -0.4 -0.4 -0.2 -0.4 -0.2 -0.4

Zemin Tipi D -1.0 -0.8 -1.4 -1.2 -1.0 -1.4 -0.8 -1.4 -0.8 -0.8 -0.8 -1.0 -0.8 -0.8 -0.8

Zemin Tipi E -1.8 -2.0 -2.0 -2.0 -2.0 -2.2 -2.0 -2.0 -2.0 -2.0 -1.8 -2.0 -1.4 -1.6 -1.4

SONU YAPI PUANI, S

ZEL NOTLAR Ayrntlnceleme

Gerekli mi?

EVET HAYIR

*=Doruluu pheli bilgiDNK = Bilinmiyor

BR = elik aprazl ereveFD = Esnek diyaframLM = Hafif Metal

MRF = Moment tayan ereveRC = BetonarmeRD = Rijit diyafram

SW = Perde duvarTU = Panel duvarURM INF = Yma duvar


37/131

24

Tablo 2.14b: FEMA 154te bilgi toplama formu (Orta Sismik Hareketlilik)

Rapid Visual Screening of Buildings for Potential Seismic Hazards

FEMA-154 Bilgi Toplama Formu

ORTA SSMK HAREKETLLKAdres:__________________________________________________

_____________________________Posta Kodu :_______


Kat Says:____________________________Yapm Yl:_________



Bina smi :______________________________________________

Kullanm Amac :_________________________________________

lek:

FOTOLRAF




A B C D E F

Baca

Parapet

Kaplama

Dier:

TEMEL YAPISAL RSK PUANI, OLUMSUZLUKLAR VE SONU YAPI PUANI, S


S2(BR)

S3(LM)

S4(RC SW)

S5(URM INF)

C1(MRF)

C2(SW)

C3(URM INF)

PC1(TU)

PC2 RM1(FD)

RM2(RD)

URM


Orta Yk. Bina (4 7 Kat) N/A N/A +0.4 +0.4 N/A +0.4 +0.4 +0.2 +0.4 +0.2 N/A +0.4 +0.4 +0.4 -0 .4

Yksek Bina (Kat Says >7) N/A N/A +1.4 +1.4 N/A +1.4 +0.8 +0.5 +0.8 +0.4 N/A +0.6 N/A +0.6 N/A



Kodlama ncesi 0.0 -0.2 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.2 -1.0 -0.4 -1.0 -0.2 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4

Deerlendirme Sonras +1.6 +1.6 +1.4 +1.4 N/A +1.2 N/A +1.2 +1.6 N/A +1.8 N/A 2.0 +1.8 N/A

Zemin Tipi C -0.2 -0.8 -0.6 -0.8 -0.6 -0.8 -0.8 -0.6 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.8 -0.6 -0.4

Zemin Tipi D -0.6 -1.2 -1.0 -1.2 -1.0 -1.2 -1.2 -1.0 -1.2 -1.0 -1.0 -1.2 -1.2 -1.2 -0.8

Zemin Tipi E -1.2 -1.8 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6 -1.6

SONU YAPI PUANI, S


Gerekli mi?

EVET HAYIR


BR = elik aprazl ereveFD = Esnek diyafram

LM = Hafif Metal

MRF = Moment tayan ereveRC = Betonarme

RD = Rijit diyafram

SW = Perde duvarTU = Panel duvar

URM INF = Yma duvar


38/131

25

Tablo 2.14c: FEMA 154te bilgi toplama formu (Yksek Sismik Hareketlilik)

Rapid Visual Screening of Buildings for Potential Seismic HazardsFEMA-154 Bilgi Toplama Formu

YKSEK SSMK HAREKETLLKAdres:__________________________________________________

_____________________________Posta Kodu :_______


Kat Says:____________________________Yapm Yl:_________



Bina smi :______________________________________________

Kullanm Amac :_________________________________________

lek:

FOTOLRAF




A B C D E F

Baca

Parapet

Kaplama

Dier:

TEMEL YAPISAL RSK PUANI, OLUMSUZLUKLAR VE SONU YAPI PUANI, S


S2(BR)

S3(LM)

S4(RC SW)

S5(URM INF)

C1(MRF)

C2(SW)

C3(URM INF)

PC1(TU)

PC2 RM1(FD)

RM2(RD)

URM


Orta Yk. Bina (4 7 Kat) N/A N/A +0.2 +0.4 N/A +0.4 +0.4 +0.4 +0.4 +0.2 N/A +0.2 +0.4 +0.4 0.0

Yksek Bina (Kat Says >7) N/A N/A +0.6 +0.8 N/A +0.8 +0.8 +0.6 +0.8 +0.3 N/A +0.4 N/A +0.6 N/A



Kodlama ncesi 0.0 -1.0 -1.0 -0.8 -0.6 -0.8 -0.2 -1.2 -1.0 -0.2 -0.8 -0.8 -1.0 -0.8 -0.2

Deerlendirme Sonras +2.4 +2.4 +1.4 +1.4 N/A +1.6 N/A +1.4 +2.4 N/A +2.4 N/A +2.8 +2.6 N/A

Zemin Tipi C 0.0 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4 -0.4

Zemin Tipi D 0.0 -0.8 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.4 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6 -0.6

Zemin Tipi E 0.0 -0.8 -1.2 -1.2 -1.0 -1.2 -0.8 -1.2 -0.8 -0.8 -0.4 -1.2 -0.4 -0.6 -0.8

SONU YAPI PUANI, S


Gerekli mi?

EVET HAYIR


BR = elik aprazl ereveFD = Esnek diyafram

LM = Hafif Metal

MRF = Moment tayan ereveRC = Betonarme

RD = Rijit diyafram

SW = Perde duvarTU = Panel duvar

URM INF = Yma duvar


39/131

26

Yapdaki deprem davrann etkileyen faktrlere ait dzeltme puanlar, balangta yap

tr ve deprem blgesine bal olarak tespit edilen temel yapsal risk puanna eklenerek,

her yap iin bir S Sonu Yap Puan elde edilir. Bu S puan; yapnn muhtemel bir

depremdeki davrann karakterize eder. Elde edilen bu puann yorumlanmasyla

yapnn daha ayrntlbir incelemeye gerek duyup duymad sonucuna varlr. Yksek

puan; binann deprem etkisine kar yeterli bir tayc sisteme sahip olmas ihtimalinin

yksekliine kar gelir. Puan dkse binann hassas ve tehlikeli bir durumda olduuna

ve daha ayrntlbir inceleme yaplmas gerektiine karar verilir.

Elde edilen sonu yappuannn dk veya yksek olduuna karar verebilmek iin bir

kyas deeri tanmlanmas gereklidir. Yntemde kesin olmamakla beraber 2 deeri birsnr deer olarak verilmitir. Bu durumda S deeri 2den kk olan binalarn,

muhtemel bir depremde olumlu bir davran gstermesini temin edebilecek modern

deprem ynetmeliindeki koullar salamad kabul edilmektedir.


40/131

27

3. MALZEME VE YNTEM

Yaplarn deprem srasndaki davranlar, hasara urama veya yklma olaslklar,

deprem kaynak zelliklerine, yerel zemin zelliklerine ve yapnn zelliklerine baldr.

Bu sebeple risk analizi ad verilen almalarda bu etkenin ok sayda bileeninin bir

arada deerlendirilmesi gereklidir. Sadece zemin zelliklerini tanmlayarak veya sadece

yap zelliklerine bal olarak gereki bir risk deerlendirmesi yapmak sz konusu

deildir.

Karar kriterlerinin deneysel ve teknik verilere balanabilmesi, bu verilerin detayl

olarak yerinde elde edilebilmesi ile mmkn olur. Deerlendirmenin gvenilirlik

derecesi ile veri okluu ve kalitesi arasnda dorudan bir balant vardr. Dier taraftan

binlerce yapnn bulunduu ehirlemi alanlarda maliyet ve sre kriterleri, projede veri

saysn ve kalitesini kstlayan faktrlerdir.

Bakrky ilesi iin yaplm olan Bakrky lesi Yerleim Alanlarnn Zemin-Yap

Etkileimine Bal Risk Analizi Aratrma Projesinde, hzl tarama yntemlerinde

kullanlacak parametrelerin seiminde ulusal ve yerel yaplamann zelliklerini dikkate

alan zgn bir yntemin oluturulmasnn gerei dikkate alnmtr. Bu amala, risk

analizi almas erevesinde stanbul niversitesi naat Mhendislii Blmnde

Uzman sistem Bilgisayar Program DURTES gelitirilmitir. Bu programla yaplarn

tm matematiksel bir esasla ayn kriterlerle, greceli olarak kyaslanarakdeerlendirilmektedir.

DURTES yntemi

1. Yap ile ilgili bilgilerin sorguland bir anketi (Tablo 3.1, 3.2, 3.3)

2. Anket verilerinin yazlma aktarlmasn ve

3. Yap ile ilgili analizleri

kapsamaktadr.


41/131

28

Tablo 3.1a: DURTES veri toplama formu (1. Sayfa)

YAPININ KOD NUMARASI : [____________________] SAYFA 1/3

1-) DEOERLENDRME TARH (GN / AY)---- :Yapnn projesi var m?--------------------------------- : Evet [ ], Hayr[ ]Kat alan = [___________] (m2)

2-) DEOERLENDRENLERsim Soyad Grup No: mza

1

2

3

3-) YAPININ ADRESPafta No: Ada No: Parsel No:

Site Mahalle

Cadde Sokak

Blok / No : P.K. Semt

TelefonYnetici / lgili

simSoyad mza

Benzer BinalarnKod Numaralar

4-) YAPI HAKKINDA GENEL BLGLERYapnn ya : ________Marmara Depremi ncesi ONARIM grd m? : Evet [ ], Hayr[ ], Kozmetik onarm[ ]

Marmara Depremi sonras ONARIM grd m? : Evet [ ], Hayr[ ], Kozmetik onarm[ ]Bodrum kat adedi : [ ], Kat ykseklikleri : [___ , ___ , ___ , ___] (m)Normal kat adedi : [ ], Kat ykseklikleri : [___ , ___ , ___ , ___ , ___ , ___ , ___ , ___] (m)at kat varsa; Kat Ykseklii : [___] (m), Alannn normal kat alanna oran [_______]Yapda en byk aklk : [___] (m)Ortalama kat arl (m2de toplam yk) : 600[ ], 800[ ], 1000[ ], 1200[ ], 1400[ ], 1600[ ], (kg/m2)Komu yaplarla maksimum kat seviyesi fark-----: [_________] (m)Dilatasyon yeterli mi: Evet [ ], Hayr[ ], Belirsiz[ ]

5-) ARTNAME KATSAYILARIDeprem blgesi--------------------------- : 1-[ ], 2-[ ], 3-[ ], 4-[ ]Bina kullanm tr ve nem katsays- : 1.0-[ ], 1.2-[ ], 1.4-[ ], 1.5-[ ]Bina kullanm trn yaznz ---------- : [____________________________________]Yerel zemin snf: Z1-[ ], Z2-[ ], Z3-[ ], Z4-[ ], {Dier (Z5) [_] , TA : [___], TB : [___]}

Yap davran katsays (R) : [___], Nedeni :[____________________________________________]

6-) TAIYICI SSTEM ZELLKLERTr : Betonarme ereve [ ], Betonarme ereve+Perde duvar [ ], Perde [ ],

Yma[ ], elik [ ], Ahap[ ],Dier Belirtiniz [_________________________________]

Deme sistemi her katta ayn m? : Evet [ ], Hayr[ ]Deme tipi: Kirili [ ], Asmolen [ ], Dili [ ], Mantar [ ], Kaset [ ], Dier[____________]Temel sistemi: Tekil [ ], Srekli [ ], Radye [ ], Kazkl [ ], Dier[____________]Bodrum varsa d duvarlar:Beton perde [ ], Ta duvar[ ], Beton briket [ ], Dolu tula [ ], Delikli tula [ ], Dier[______]Blme duvarlar:Beton perde [ ], Ta duvar[ ], Beton briket [ ], Dolu tula [ ], Delikli tula [ ], Dier[______]

Blme duvarlar sval m?--------------------------------- : Evet [ ], Hayr[ ]Yma yap ise tayc duvarlar ynetmelie uygun mu? : Evet [ ], Hayr[ ]


42/131

29

Tablo 3.1b: DURTES veri toplama formu (2. Sayfa)


7-) BETONARME BNALARDA MALZEME ZELLKLERBoyuna donat------------ : STI [ ], STIII Dz [ ], STIII Nervrl [______] , Dier[______]Enine donat (etriye)--- : STI [ ], STIII Dz [ ], STIII Nervrl [______] , Dier[______]Yapda ortalama beton dayanm--------------------------------- : [_________] (kg/cm2)En ar hasarl kat kolonlarnda ortalama beton dayanm---- : [_________] (kg/cm2)Grlen beton iilik kalitesi (yi, Orta, Kt)

8-) HASAR BELRLEMEKatlar arasnda rlatif kalc yanal teleme --- : [_________] (cm)En byk teleme / Kat ykseklii (oran) --- : [_________]

En a*,r hasarl, kattaki kolonlara ait kesit alanlar, (cm2)

Toplam Ar hasarl Orta hasarl Hafif hasarl

En a*,r hasarl, kattaki perde duvarlara ait kesit alanlar, (cm2)

Toplam Ar hasarl Orta hasarl Hafif hasarl

En a*,r hasarl, kattaki yap, elemanlar,nda hasarl, kesit / Toplam kesit oran,

Kirilerde

Demelerde

Merdivenlerde

TEMELDE HASAR

Var[ ], Yok [ ], Belirlenemedi[ ], Deformasyon var[ ] Hasar varsa oran [_____]

Yma yap ise tayc duvarlarda hasar oran

9-) KUSUR BELRLEMEKsa kolon problemi var m?--------------- : Evet [ ], Hayr[ ]Gl kiri zayf kolon problemi var m? : Evet [ ], Hayr[ ]Asma kat var m?---------------------------- : Evet [ ], Hayr[ ]kma kat var m?--------------------------- : Evet [ ], Hayr[ ], Varsa normal kata oran [____],

DZENSZLK PROBLEMVARSALGLDZENSZLKLER ARETLEYNZYok[ ], A1 [ ], A2.I [ ], A2.II [ ], A2 .III [ ], A3 [ ], A4 [ ], B1 [ ], B2 [ ], B3 [ ]

Malzeme detay ve iilik kusurlarYetersizDayanm

Yetersizrijitlik

Yetersizsneklik

Yetersizmalzeme

Yanldetay

Ktmalzeme

Ktiilik

Bina genelinde

Boyuna donat

Etriye

Beton

Etriye Sklatrmas

yi Orta Kt

KolonlardaKirilerde


43/131

30

Tablo 3.1c: DURTES veri toplama formu (3. Sayfa)


10-) BNA HASAR GRM SE OLASI SORUN NEDENLERProje kusurlar--------[ ], Denetim yetersizlii--[ ], Yapm kusurlar-----------[ ],Malzeme zayfl----[ ], Ar ykleme---------[ ], Ynetmelik yetersizlii-- [ ],Dier belirtiniz [ __________________________]

Gvenlik yeterli onarm glendirme gerekmez [ ]

Gvenlik yetersiz. Aadaki nlemlerle sonu alnabilirYk snrlamas [ ], Kullanm deiiklii [ ], Kat azaltmas [ ], Dier[__________________]

Gvenlik yetersiz. Aada tanmlanan Onarm/Glendirmeler gerekliDolgu ereve--- [ ], Beton kolon mantolama [ ], elik kolon mantolama [ ],

Kiri onarm----- [ ], Deme onarm--------- [ ],Dier-------------- [______________________________________]

11-) YAPI ELEMANLARININ KONUMU VE TANIMI KAT NO: [_____]

Toplam kat alan = [_______] (m2)X ekseninde toplam kesit alan [Perde+Kolon+0.15*Duvar(boluklar hari)]=[_______] (m2)Y ekseninde toplam kesit alan [Perde+Kolon+0.15*Duvar(boluklar hari)]=[_______] (m2)

Simetri ekseni var m? ( XALT[__], XST[__], YSOL[__], YSA


44/131

31

Binalara girmeden yaplarn deerlendirilmesi, ou tehlikeli detaylarn gzden

karlmasna ve hasar grebilirliin doru tanmlanamamasna sebep olabilmektedir.

DURTES ynteminde bu sakncalarn byk lde ortadan kaldrld grlmtr.

nk;

1. Her binaya tek tek girilerek binann ya, boyut ve yapsal zellikleri anket

almas ile tespit edilmektedir.

2. Binaya gelen deprem ykleri tam boyutlarla ve gerek zemin spektrum

parametreleri ile olduka doru olarak hesaplanmaktadr.

3. Binada salanan dey tayc kesitle deprem yklerinin karlatrlmas

yaplarak gvenlik seviyeleri tespit edilmektedir.

4. Elde edilen gvenlik saylarbinann dier yapsal zelliklerine bal olarak elde

edilen puanla birletirilerek hasar olaslk seviyelerini ifade eden durum

deerleri hesaplanmaktadr.

5. Uygulanan yntem 1998 Deprem cartnamesinde tanmlanm olan kriterlere

dayanmaktadr.

6. Program yorumlar, detayl kesin analizi yaplan binalarn analiz sonular ile

kyaslandnda sonularn hemen hemen ayn olduu tespit edilmi ve bu

kontrollerde de yntemin gvenilirlii desteklenmitir.

Her bina iin bir Greceli Durum Tespit Puan elde edilmekte ve yaplarn depremde

olas hasar riskleri belirlenmektedir. Yaplar, risk seviyelerine gre;

ok yksek risk,

Yksek risk,

Orta seviyede risk,

Dk seviyede risk ve

Minimum risk

olmak zere 5 ana grupta snflandrlmaktadrlar.

Her risk grubuna ynelik nlemleri ieren bir neriler Paketi hazrlanm ve her risk

grubundaki yaplar iin yaplmas gereken almalar zetlenmitir (Tablo 3.2).


45/131

32

Tablo 3.2: DURTES bina risk durumlarna gre yorum ve neriler

Minimum Risk

ieren binalar

Hzl tarama yntemi kriterlerine gre 1998 Deprem Ynetmeliinintanmlad gvenlik seviyesini salamaktadr.

Kesin zm yntemleri ile yapnn emniyetinin kontrol edilmesi yararldr.

Kesin zm yntemleri uygulansa dahi depremin dorultu ve ierikzelliklerinde ngrlene nazaran olabilecek farkllklar ve yapya ait tespitimmkn olmayan kesit malzeme zellikleri ve detaylar risk seviyesindedeiiklie sebep olabilir.

Dk Risk

ieren binalar

Hzl tarama yntemi kriterlerine gre 1998 Deprem Ynetmeliinintanmlad gvenlik seviyesini salamamaktadr.

Kesin zm yntemleri ile yapnn emniyetinin kontrol edilmesi gereklidir. Binaya zel raporda glendirme iin eklenmesi gerekecek olan tahmini

malzeme miktar tanmlanmtr. Ancak, kullanlacak malzeme miktar,binann kesin zm yntemleri ile analizi yapldktan sonra tasarmhesaplarnda ngrlen konstrktif detaylara gre tayin edilmesi nerilir.

Konstrktif detaylar ve geometrileri, binann gerekli ksmlar alp tm

detaylar grldkten sonra kullanlacak olan glendirme malzemesininzelliklerine gre belirlenmeli ve tercih edilmelidir.

Orta Risk

ieren binalar


Kesin zm yntemleri ile yapnn emniyetinin kontrol edilmesi gereklidir. Binaya zel raporda verilen tahmini deerlerden anlalaca gibi dk risk

seviyesine kyasla daha fazla malzeme ve iilik gerekmektedir. Kullanlacakmalzeme miktar kesin zm yntemleri ile analizi yapldktan sonra tasarmhesaplarnda ngrlen konstrktif detaylara gre tayin edilmesi nerilir.

Konstrktif detaylar ve geometrileri, binann gerekli ksmlar alp tmdetaylar grldkten sonra kullanlacak olan glendirme malzemesininzelliklerine gre belirlenmeli ve tercih edilmelidir.

Yksek Risk

ieren binalar

Hzl tarama yntemi kriterlerine gre 1998 Deprem Ynetmeliinintanmlad gvenlik seviyesini byk lde salamamaktadr.

Kesin zm yntemleri ile yapnn emniyetinin kontrol edilmesi yararldr. Binaya zel raporda verilen tahmini deerlerden anlalaca gibi orta risk

seviyesine kyasla daha fazla malzeme ve iilik gerekmektedir. Kullanlacakmalzeme miktar kesin zm yntemleri ile analizi yapldktan sonra tasarmhesaplarnda ngrlen konstrktif detaylara gre tayin edilmesi nerilir.


Glendirme karar alnrsa zaman, ekonomi, emniyet ve amaca uygunlukunsurlar gz nne alnarak glendirme yaplp yaplamayaca

belirlenmeli, glendirmeye karar verilmesi durumunda; kesin zmyntemleri ile analizi yaplmal, yapsal elemanlar ve detaylar belirlenmeli,deprem artnamesinde ngrlen formatta glendirmeye ynelik uygulama

projeleri hazrlanmal, her aamasnda kontrol edilecekekilde mmkn olanen ksa zamanda imalat uzman personel tarafndan gerekletirilmelidir.Alternatif neri:Kat azaltmas zm olabilir. Kontrol edilmelidir.Kullanm deiikliine bal olarak yk azaltmas zm olabilir.(Bu madde konvansiyonel konut tr binalar iin geerli deildir.)

ok Yksek Risk

ieren binalar


Kesin zm yntemleri ile yapnn risk seviyesinin kontrol edilmesi

yararldr. Kesin zm yntemleri ile yapnn emniyetinin kontrol edilmesi yararldr.


46/131

33

Binaya zel raporda verilen tahmini deerlerden anlalaca gibi yksekrisk seviyesine kyasla daha fazla malzeme ve iilik gerekmektedir.Kullanlacak malzeme miktar kesin zm yntemleri ile analizi yapldktansonra tasarm hesaplarnda ngrlen konstrktif detaylara gre tayin edilmesinerilir.


Glendirme karar alnrsa zaman, ekonomi, emniyet ve amaca uygunlukunsurlar gz nne alnarak glendirme yaplp yaplamayaca

belirlenmeli, glendirmeye karar verilmesi durumunda; kesin zmyntemleri ile analizi yaplmal, yapsal elemanlar ve detaylar belirlenmeli,deprem artnamesinde ngrlen formatta glendirmeye ynelik uygulama

projeleri hazrlanmal, her aamasnda kontrol edilecekekilde mmkn olanen ksa zamanda imalat uzman personel tarafndan gerekletirilmelidir.

Alternatif neri:

Kat azaltmas zm olabilir. Kontrol edilmelidir.

Kullanm deiikliine bal olarak yk azaltmas zm olabilir.(Bu madde konvansiyonel konut tr binalar iin geerli deildir.)

Kullanm mutlak gerekli nemli binalar dnda, ehir planlamas, amacauygunluk, ekonomi, emniyet gibi kriterler gz nne alndnda bu kriterlerisalamayan baz binalarn yklp yeniden yaplmasnda yarar vardr.Glendirme seenei tercih edildii takdirde maliyetin olduka yksekolaca binaya zel raporlarda belirtilen malzeme miktarndananlalmaktadr.

3.1. TANIMLAMA BLGLER

3.1.1. Pafta, Ada ve Parsel Numaralar,

Durum tespiti yaplacak binann konumunun tam olarak belirlenmesi ve bilgilerinin

baka binalara ait bilgilerle karmamas iin pafta, ada ve parsel numaralar

kullanlmtr. Binann bulunduu belediyeden elde edilen, binaya ait pafta, ada ve

parsel numaralar yazlmdaki ilgili alanlara yazlmaktadr. Aynparsel zerinde birden

fazla bina bulunmas durumunda parsel numaralarnn sonuna birer harf eklenerek bina

bilgilerinin karmas engellenebilir.

Ayrca bu bilgiler corafi bilgi sistemi (GIS) yazlmlarna bilgi aktarmnda

kullanlmaktadr.

3.1.2. Yap, Kod Numaras,

Geni alan deprem master planlarnda incelenmesi gereken bina saysnn binlerle ifade

edildii dnldnde bina bilgilerinin bilgisayar ortamnda dzenli tutulabilmesiiin her binann kendine zg olmak kaydyla bir yap kod numarasna ihtiya vardr.


47/131

34

Yap kod numaras, Bakrky rneinde olduu gibi, pafta, ada ve parsel numaralarnn

bitiik yazlmas eklinde olabilecei gibi Zeytinburnu Pilot Projesindeki gibi farkl

ekilde oluturulmu numaralar da olabilir.

Yap kod numaras yazlmda ilgili alana yazlmakta ve her bina iin farkl olduundan

binalara ait bilgiler ve raporlar bu kod numaras ile kayt altna alnmaktadr.

3.1.3. Yap,n,n Proje Varl,*,

Binann projesinin varl yapnn mhendislik hizmeti alp almad konusunda fikir

verebilmektedir. Projenin varl DURTES anket formunda ilgili alana

iaretlenmektedir.

3.1.4. Giri Kat Alan,

Binann giri kat alan yazlmda ilgili blme m2 biriminde yazlmaktadr. kma kat

ve at kat alan oranlar giri kat alanna gre hesaplanmaktadr. Varsa bodrum katlarn

alan ise giri kat ile ayn kabul edilmektedir. Binann toplam alan ve buna bal olarak

arl ile binaya etkiyen taban kesme kuvvetlerinin hesabnda giri kat alan dorudan

etkilidir.

3.1.5. De*erlendirenler, De*erlendirme Tarihi

Geni alan deprem master planlarnda incelenmesi gereken bina says on binlerle ifade

edilmektedir. Bylesine byk apl ve konusunda uzman personele ihtiya duyulan bir

almada, alanlarn tamamnn ayn bilgi dzeyine sahip olmamas ya da toplanan

verilerde hata bulunmas olasdr. Dolaysyla her binadan salkl veri toplanmas

mmkn olmayabilir. zellikle arazide toplanan verilerin ok nemli olmas nedeniyle,

alanlar iin bir takip sistemi de oluturulmaldr. Takip sistemi sayesinde binalardan

gelen bilgilerin kontrol srasnda teknik elemanlarn baar durumu belirlenebilir ve

ihtiya grlmesi halinde teknik elemanlara eksik olduklar konularda yeniden eitim

verilebilir.

Binalardan veri toplanmas srasnda kullanlacak takip sistemi iin hangi binaya hangi

elemann gittiinin bilinmesi gereklidir. Bir yapya kontrol ve/veya eksik bilgi sebebiyle


48/131

35

birden fazla kez gidilmesi durumunda, gelen bilgilerin karmamas iin her veri

toplama formuna deerlendirme tarihi yazlmaktadr.

3.1.6. Yap,n,n Adresi

Binalarn pafta, ada ve parsel gibi kadastro bilgilerinin yannda adres bilgileri de

raporlara yazlmaktadr. DURTES anket formunda bina adresinin girilmesi iin site,

mahalle, cadde, sokak, blok/no, posta kodu ve semt balklaryla 7 farkl alan

oluturulmutur. Yapnn Durum Tespit Raporunda adres bilgileri de yer almaktadr.

3.2. YAPI HAKKINDA GENEL BLGLER

3.2.1. Yap,n,n Ya,

Mevcut yaplarn, yapsal risk analizinde binann ya da bir lttr. Binann hizmet

verdii sre arttka, malzeme zelliklerinin olumsuz ynde deimesi bekleneceinden

binann depremde hasar grme riski de artar.

Mevcut yaplarn birounun ruhsatsz olmas sebebiyle binalarn yalar ile ilgili

belgelere ulalamayabilir. Yntem kapsamnda incelenen bir yapnn yannbelirlenmesinde, tercihen binann gemii hakk nda bilgisi olan bir kiiden bilgi

alnabilir. Binann gemii ile ilgili bilgi alnabilecek bir kii olmamas durumunda sz

konusu bilgiler ayn blgede benzer mimari zelliklere sahip ve yapm yl bilinen

binalarn yalarndan yola klarak tahmin edilebilir.

3.2.2. Onar,m Durumu

DURTES ynteminde binalarn onarm durumu, risk faktrn etkileyen bir lttr.

almalar genellikle Marmara blgesinde yaplmaktadr. Bu nedenle binann Marmara

depremi ncesine ve sonrasna ait onarm bilgisi kullanlmaktadr. Bunun iin

Marmara Depremi ncesinde Onarm Grd m? ve Marmara Depremi Sonrasnda

Onarm Grd m? sorularna kar lk Evet, Hayr ve Kozmetik Onarm

cevaplar seenek olarak sunulmutur. Binann onar m ve/veya kozmetik onarm

grm olmas, mevcut hasarlarn tespit edilmesini gletirebileceinden, risk unsuru

olarak kabul edilmitir.


49/131

36

Yntemin farkl blgelerdeki uygulamalarnda o blgede gemite yaanan en byk

deprem esas alnacaktr.

3.2.3. Kat Bilgileri

Yntem dhilinde, incelenen yapnn kat adedi, ykseklikleri ve alanlar bilgileri,

yapnn arl, ykseklii ve buna bal olarak da katlara etkiyen deprem yklerinin

hesabnda kullanlmaktadr. Sz konusu bilgilerdeki olas hatalar yap hakknda

verilecek karar byk lde etkileyecek neme sahip olmakla beraber, arazide bu

bilgilerin elde edilmesinde hata yaplma ihtimali dktr. Anket formunda yapnn kat

bilgileri bodrum kat, normal kat ve at kat olarak 3 ksmda tanmlanr. Yapda en

byk aklk da DURTES ynteminde kullanlan bir bilgidir.

3.2.4. Ortalama Kat A*,rl,*,

DURTES ynteminde, analiz iin gerekli olduundan yapnn ortalama kat arl

bilgisi de kullanlmaktadr. Anket formunda ortalama kat arl bilgisi iin 600,

800, 1000, 1200, 1400 ve 1600 kg/cm2 deerleri seenek olarak sunulmu

olup bu deerlerin dnda bir kat arl ngrlmesi durumunda Dier kutucuuna

sz konusu deer yazlabilmektedir. Yapnn ortalama kat arl, kullanm amac,

duvarlarn durumu, deme kalnl gibi etkenler gz nne alnarak, yapy

deerlendiren mhendisler tarafndan yaklak olarak belirlenmektedir.

3.2.5. Dilatasyon Durumu ve Kat Seviyesi Fark,

Bitiik nizamda bulunan yaplar yeterli gvenlie sahip olarak projelendirilip ina

edilmi olsalar bile, komu yaplarla olan dilatasyonun olmamas ya da yetersiz olmas

ve/veya demeler arasndaki kat seviyesi farknn olmas durumu yapnn ar hasar

grmesine sebep olabilmektedir. Dilatasyonun yetersiz olmas sebebiyle deprem

srasnda yapya komu yapdan gelen ve nceden hesaplanmayan d ykler

etkimektedir. Ayrca kat seviyesi fark olmas durumunda ise komu yapnn demesi

dier yapnn dey tayc elemanlarnn daha narin olduu blgelere denk geldiinden

deprem srasnda yatayda ok daha rijit davranan demeler ayn hizada bulunan komu

yapnn dey tayc elemanlarnda hasara yol aabilir.


50/131

37

cekil 3.1: arpma etkisi

Anket formunda bulunan Dilatasyon Yeterli mi? sorusuna Evet, Hayr veBelirsiz cevaplar sunulmutur.

Baz yaplarda mimari sebeplerle derz boluklarnn zel dolgularla kapatlm olmas

sebebiyle yaplar arasndaki dilatasyon durumu belirlenemeyebilir. Ynteme gre bu

durum, belirsizlik sebebiyle, yap iin bir risk unsuru oluturmaktadr.

cekil 3.2: ekileme etkisi


51/131

38

3.3. ARTNAME KATSAYILARI

3.3.1. Deprem Blgesi

Bakanlar Kurulunun 18.4.1996 tarih ve 96/8109 sayl karar ile yrrle girmi olan

Trkiye Deprem Blgeleri Haritasnda beklenen deprem ivme deerlerine gre be

blge tespit edilmitir. Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelike

gre deprem blgelerinde kabul edilen hesap ivmeleri, 1.derece iin 0.4g, 2.derece iin

0.3g, 3.derece iin 0.2g, 4.derece iin 0.1g olarak alnmaldr. 5.derece iin deprem

hesab yapmak zorunlu deildir. Bu sebeple Hzl Durum Tespit Ynteminde 5.

derece deprem blgesi gz nnde bulundurulmaz. Anket formlarndaki Deprem

Blgesi blmne 1inci, 2nci, 3nc ve 4nc deprem blgelerinden, binann ait

olduu blge iaretlenir.

Binann bulunduu deprem blgesi bilgisayar ortamnda hava fotoraflar ve deprem

blgeleri haritasnn karlatrlmas ile bulunabilir.

cekil 3.3: Trkiye Deprem Blgeleri Haritas


52/131

39

3.3.2. Bina Kullan,m Tr ve nem Katsay,s,

Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelikte kullanm amacna gre

bina nem katsaylar belirtilmitir (Tablo 3.3). Bu katsaylar yaplarn deprem

sonrasndaki beklenen kullanm durumuna gre belirlenmitir. Buna gre iddetli bir

depremde can gvenliinin salanmas kouluyla onarlabilecek hasarlarn olumas

beklenen konut tr yaplarda bina nem katsays 1 olarak belirtilmitir. Depremden

hemen sonra hizmet vermesi gereken, bu sebeple de iddetli bir depremde hasar

grmemesi ve hemen kullanlabilirlik beklenen hastane, itfaiye gibi binalarda 1.5

olarak belirlenen bina nem katsays ile sz konusu yaplara etkiyen deprem ykleri,

konut tr yaplara kyasla %50 orannda artrlmaktadr.

Tablo 3.3: Bina nem katsays tablosu (ABYYHY98)

Binan,n Kullan,m Amac, veya TrBina nemKatsay,s,

1. Deprem sonras, kullan,m, gereken binalar ve tehlikeli madde ieren binalara) Deprem sonrasnda hemen kullanlmas gerekli binalar(Hastaneler, dispanserler, salk ocaklar, itfaiye bina ve tesisleri, PTT ve dierhaberleme tesisleri, ulam istasyonlar ve terminalleri, enerji retim ve datmtesisleri; vilayet, kaymakamlk ve belediye ynetim binalar, ilk yardm ve afet

planlama istasyonlar)b) Zehirli, patlayc, parlayc, vb zellikleri olan maddelerin bulunduu veyadepoland binalar

1.5

2. nsanlar,n uzun sreli ve yo*un olarak bulundu*u ve eyan,n sakland,*,binalar

a) Okullar, dier eitim bina ve tesisleri, yurt ve yatakhaneler, askeri klalar,cezaevleri, vb.b) Mzeler

1.4

3. nsanlar,n k,sa sreli ve yo*un olarak bulundu*u binalarSpor tesisleri, sinema, tiyatro ve konser salonlar, vb. 1.2

4. Di*er binalarYukardaki tanmlara girmeyen dier binalar(Konutlar, iyerleri, oteller, bina tr endstri yaplar, vb) 1.0

Hzl Durum Tespit ynteminde bina nem katsays bilgisi yapsal analiz

hızlı durum tespit (durtes) yöntemi ve bilgisayar programının geliştirilmesi

Documents