Hülya ÇAKIRÇevre Mühendisi

1

Sunu

mun İçeriği

Genel Bilgiler

Sıfır Atık Ülke Uygulamaları

Bakanlığımızdaki Uygulama

Sıfır Atık Eylem Planı

2

Nüfus‐ 9 milyar  

Sanayileşme,

Kentleşme

Teknoloji

Tüketim Alışkanlığı

3

Düzenli Depolama

43%

Geri Dönüşüm17%

Yakma16%

Kompost9%

Vahşi Depolama

9%

Diğer6%

Dünya Geneli (Yıllık Bertaraf Edilen Atık Miktarı ve Kullanılan Yöntemler)

Kaynak: A Global Review of Solid Waste Management, The World Bank, 2012

Toplam: 1.3 milyar ton/yıl, 2025‐2.2 milyon/yıl

%26 geri dönüşüm‐%52 depolama

4

Avrupa (EU27) (Yıllık Bertaraf Edilen Atık Miktarı ve Kullanılan Yöntemler)

Kaynak: Eurostat, 2012 (European Commission)

8166

58

36

0

20

40

60

80

100

Düzenli Depolama Geri Dönüşüm Yakma (EnerjiDahil)

Kompost veAnaerobikÇürütme

Yıllık Be

rtaraf Edilen Atık 

Miktarı (m

ilyon

 ton) 

Düzenli Depolama

34%

Geri Dönüşüm

27%

Yakma (Enerji Dahil)24%

Kompost ve Anaerobik Çürütme15%

Toplam: 241 milyon ton/yıl

% 42 geri dönüşüm‐% 34 depolama 5

% 13 geri kazanım% 87 si depolanıyor. Yıllık 1 milyar TL ekonomik değer kaybediyoruz

1995-17 milyon ton/yıl2016-31 milyon ton /yıl atık oluşmaktadır.

Belediye atığı;

27.126.138; 87,2%

Ambalaj atığı geri kazanım;

2.392.373; 7,7%

Tehlikeli atık; 1.238.832;

4,0%

Özel atık; 266.940;

0,9%

Tıbbi atık; 91.044; 0,3%

6

Pagev‐Plastik 2016 (milyon ton)

Üretim 8.9

İthal 0.6

İhraç 1.6 Tüketim 7.9

Geri Dönüşüm 

1.6

Kayıp 

6.3 Kazanç*36 milyar kwh

*258 bin ton CO2

*5 milyar lt yakıt

*25 futbol sahası

7

Doğrusal Ekonomi

Kaynak

Üretim

Al‐Kullan‐Tüket‐At

Atık8

İleri DönüşümSÜRDÜRÜLEBİLİR

ÜRETİM

SÜRDÜRÜLEBİLİRTÜKETİM

Döngüsel Ekonomi

9

Sıfır Atık

Döngüsel ekonomi ve simbiyoz

İsrafın önlenmesi

Atığın azaltılması, Kaynak verimliliği

Kaynakta ayırma, Geri dönüşümü

10

Sıfır Atık

Enerji

Atık

Su, Sera gazı

11

Önleme

Döngüsel Kaynak kullanımı

Sürdürülebilir ürün tercihi

Yeniden Kullanım

Geri Dönüşüm

Enerji Bertaraf

Sıfır Atık Hiyerarşisi

12

Sıfır Atık Market

13

Brüksel Yenilenebilir Enerji Evi

Sıfır Atık Binası

İlk sıfır atık binası olmayı hedeflemektedirler.

Tek kullanımlık tabak, bardak veya çatal-bıçak takımı satın

alınmamasının özendirilmesi,

• Organik atıkların sınıflandırılması ve kompostlaştırılması

14

Sıfır Atık Kasabası Kamikatsu

15

Sıfır Atık Belediye Ağı

16

• Cumhurbaşkanlığı Külliye ’si ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda sıfır atık uygulamasında başlanılmıştır.

17

18

19/35

Karakterizasyon

Aylık Atık Miktarı Yaklaşık 16 ton

Atık türü Miktar (kg) % AçıklamaMutfak atıkları 1635 10,26Kağıt‐Karton 5525 34,69Plastik 1220 7,66 PET+HDPE+LDPE+PSCam 260 1,63

Metal 155 0,97 Teneke+ alüminyum +vd

Atık elektrik ve elektronik ekipman 20 0,13

Tehlikeli, Tıbbi atık 105 0,66 Serum, enjektör, kartuş

Park bahçe atıkları 1085 6,81Diğer 5925 37,19

Toplam 15930 100,00 Yıllık 200 ton, 67 kg kişi

Toplam 25 

Kategori

PlastikKağıt

Cam

Metal

ElektronikTekstil

Organik

Diğer

Ekmek artığı

Yemek artığı

20

Renk Skalası

21

• Hacimli bir malzemedir• Geri dönüştürülebilir• Çevre kirliliğine sebep olur• Doğal Kaynaklarımız azalır• Çöp dağları• Enerji Kaybı• Ekonomik Kayıp

Plastik/Kağıt/Cam/Metal/Kompozit

22

Plastik Atıklar Geri Dönüşüm

Kağıt Atıklar Geri Dönüşüm

Cam Atıklar Geri Dönüşüm

Metal Atıklar Geri Dönüşüm

2017 EkimToplanan Miktar (kg)

Enerji tasarrufu (kwh)

Engellenen sera gazı miktarı (ton)

Tasarruf

Kağıt 57.418 235.414 10,2 976Ağaç

Plastik 13.599 78.521 0,6 218Varil petrol

Cam 3.022 127 0,1 3,6ton hammadde

Metal 1.511 970 0,1 2,0ton hammaddeToplam

75.550 315.031 11,0 23

Cam Kırma makinası

24

Organik Atıklar Kompost

25

Açık alanda kompost

26

Makinada kompost

27

Atık Piller

• 9.000 bin ton piyasaya sürülen-%10 toplanan

• Çevre ve insan sağlığına zarar verir-ağır metaller

• İçerisinde bulunan ekonomik değere sahip metallerin geri kazanımını yapılır

28

Atık Yağ 1,5 milyon ton PS

Kanalizasyon

%25.

1lt  1milyon litre suyu kirletiyor

27 bin ton toplanan

Biyodizel

29

Kızartma Yağları• Kızartma Yağı Kalite Ölçümü yapılmaktadır.• Atık yağlar ayrı biriktirilmektedir.

2017 Yılı Toplanan MiktarToplanan Bitkisel Atık Yağ (kg) 1.100Elde edilen Biyodizel Miktarı (kg) 714 30

Elektrikli ve Elektronik EşyalarAltın, gümüş, bakır vb. değerli metal bulunurAğır metal, gazlarKontrollü sökümBin adet cep telefonu devresinin geri kazanımından elde

edilen değerli metal miktarları: 250 mg gümüş, 24 mgaltın, 9 mg paladyum ve 9 gr bakır

Toplanan 55 bin ton31

Buzdolabı Malzeme Dağılımı

Buzdolabının yaklaşık %99’ı geri kazanılmaktadır. 32

Tehlikeli AtıklarYanıcı, yakıcı, kanserojen,

patlayıcı, tahriş edici vezehirli atıklardır

• Toner Ve Kartuşlar,• YapıştırıcıAmbalajları,• Boya Kutuları vb. Kontamine

Ambalajlar• Kontamine Filtreler,• Basınçlı Kaplar,

33

Atık FloresanKırılarak içindeki civa kontrol altına

alınmaktadır. 34

Tıbbi Atıklar• Kesici-delici atıklar için atık kapı• Tıbbi atıklar için torba• Turuncu konteyner• Tıbbi atık görevlisi

35

36/35

Yemek Artığı Ayırma Bölmesi

Ekmek Artıkları

Hayvan Barınağı

Yemek Artıkları

Hayvan Barınağı

Kürdan, peçete vs atmıyoruz

Atık Yağ ayrı toplanmaktadır.Kategori Analizi Yaptırılmıştır.

Toplanan:*1 ton atık yağ*8 adet hava filtresi*Jeneratör yağ filtresi*Yağ ambalajları

Kat Görevlileri

Odak Noktaları

Bakım Onarım

Geçici Depolama

Çalışanlar

Bilgilendirme

 Yönetimi

otoselli musluk70 oranında su sarrufu ğlamaktadır.

Gri su

Lavabolarda kullanılan suların toplanarak filtrasyon vedezenfeksiyon işlemi sonrası rezervuarlara verilmesidir.3000 kişilik kamu kurumunda gri su sayesinde ayda 200-300 m3 civarında su tasarrufu sağlanmaktadır.

Yağmur suları toplanarak sulamada, araç yıkamada kullanılmaktadır.

Karbon Ayak izi

Bakanlık ana hizmet binasının karbon ayak izihesaplandı.

TSE den onay alındı

Enerji

Ampullerde Led e geçiş Merdivenlerde sensörlü aydınlatma Kojenerasyon

Verim

İzleme

Kayıtların Tutulması

Raporlama

Hedef2018

2019

2020

Eylem Planı2017 2023

riş etici eti

Mevcut Durum

Durum Analizi

Genel; Amaç, Hedefler

Uygulama Metodolojisi

Hedefler

Ankara 2018

1. Kademe 2019

2. Kademe2020

3. ve 4. Kademe2021

5 6 K d

Kademelendirme

Kamu Kurum/kuruluşları

Belediyeler

Alışveriş Merkezleri

Terminaller (Havaalanı, otogar, gar, liman)

Eğitim Kurumları (Üniversiteler, okullar, enstitü, yurtlar)

Askeri Birlikler

Sağlık kurumları (Hastaneler, )

Eğlen dinlen tesisleri (Otel, Restoran, eğlence merkezi vs)

Büyük İşyerleri

Si l i

Rehber

İl

Yazılım sistemi

Web sayfası

Plan formatı

Sıfır atık yıldızı

Sıfır Atık Prensibinin Avantajları

• İsrafın önüne geçilmekte• Ekonomik• Enerji tasarrufu• Hammadde• Temiz üretim• Çevre koruma• Duyarlı tüketici• Prestij• Ulusal ve uluslararası belgeler

Ka nak önetimi