OKUL ÖNCESİ DÖNEMÇOCUKLARI İÇİN

ÇEVRE EĞİTİMİ ETKİNLİKLERİ

Hülya GÜLAYMehmet Duran ÖZNACAR

Hülya GÜLAY / Mehmet Duran ÖZNACAR

ISBN 978-605-364-059-2

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2010, Pegem Akademi

1. Baskı: Haziran 2010

Yayın-Proje Yönetmeni: Damla ErleventDizgi: Gürsel Avcı

Kapak Tasarımı: Gürsel AvcıKapak Fotoğrafı: Hülya Gülay

Baskı: Ayrıntı Matbaası(Ankara-0312-3945590)

OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARI İÇİN ÇEVRE EĞİTİMİ ETKİNLİKLERİ

Bu kitabın basım, yayın ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

iii

ZERDALİ AĞACI

Havalar güzel gidiyor Sen de çiçek açtın erkenden

Küçük zerdali ağacım, Aklın ermeden.

Bak kurt gibi kalın yapılı

Görmüş geçirmiş ağaçlara Küçük zerdali ağacım, Pişman olursun sonra.

Şimdi okşar da hafif hafif

Bir gün yerden yere çalar rüzgâr Küçük zerdali ağacım,

Bakma güzel gitsin havalar.

Sallansın dalların çocuklar gibi Bakma güneş ısıtsın varsın

Küçük zerdali ağacım, Sonra donarsın.

Zemheride bahar mı olur Akşamları seyret anlarsın

Sakın erkenden çiçek açma Küçük zerdali ağacım.

Cahit KÜLEBİ

iv

Cahit Külebi’ye..

v

İÇİNDEKİLER

1. Giriş.........................................................................................1 2. Okul Öncesi Dönemde Çevre Eğitimi ........................................2 3. Etkinlikler ................................................................................5 3. 1. Doğada Yaşayan Canlılar ile İlgili Etkinlikler ............................5

“Dur Canlı! Nereye Gidiyorsun!”................................................... 5 Bitki Müzesi .................................................................................. 7 Kap Mendili!.................................................................................. 8 Küçük Tırtıl Parmakta.................................................................... 9 En Güzel Çiçek............................................................................. 11 Hayvanları Koruyalım.................................................................. 12 Nerede Hareket Ederiz? ............................................................. 14 Uç Uç Böceğim!........................................................................... 15 Anlat Bakalım .............................................................................. 17 Hayalimizdeki Canlılar ................................................................. 18 Bitki mi? Hayvan mı?................................................................... 19 Hayvanlar Konuşuyor.................................................................. 21 Doğadaki Canlıları Koruyalım ...................................................... 22 Ben Olmasaydım!........................................................................ 23 Nesi Var? ..................................................................................... 24 Siz Nesiniz?.................................................................................. 25 Ayça ve Can Piknikte: Bir renk bir canlı ....................................... 26 Cır Cır Böcekleri........................................................................... 28 Canlılar ve Yaşam ........................................................................ 29 Bir de Ne Görelim! ...................................................................... 31

3. 2. Toprak ile İlgili Etkinlikler ..................................................... 33 Çıplak Ada ................................................................................... 33 Adada Neler Oluyor?................................................................... 35 Toprakta Neler Var?.................................................................... 37 Bahçıvan Ordusu Hazır................................................................ 38

vi

Ağaç Ne Kadar Güzelsin! ............................................................. 40 Ayşe ile Can Piknikte: Toprak Sihirbazları ................................... 41 Ayça ile Can Piknikte: Ne yapacaklar?......................................... 42 Tekerlemelerimiz ........................................................................ 44 Ormanlar..................................................................................... 47 Bitkilerimiz Büyüsün.................................................................... 48 Toprak Altındaki Canlılar............................................................. 49 Küçük Çiçek ve Toprak ................................................................ 51 Hikâye Kitabı Yapıyoruz! ............................................................. 52

3. 3. Su ile İlgili Etkinlikler ............................................................ 54 Deniz Olduk!! .............................................................................. 54 Yalnız Nilüfer Çiçeği .................................................................... 55 Nilüfer Çiçeği İçin Ne Yapabiliriz?................................................ 56 Suları Temizleyen Makine!.......................................................... 57 Olmazsa Ne Olur? ....................................................................... 58 Yağmur Damlacıkları ................................................................... 59 Su Damlasıyım............................................................................. 61 Buluta Dokun .............................................................................. 62

3. 4. Hava ile İlgili Etkinlikler ........................................................ 64 Temiz Tren .................................................................................. 64 Fabrikanın Bacası ........................................................................ 65 Temiz Hava Afişi .......................................................................... 67 Hava Neden Kirlenir? .................................................................. 67 Temiz Olsun Havamız .................................................................. 70 İsabet Ettirelim! Anlatalım!......................................................... 71 Kirlenmemesi İçin Ne Yapmalıyız? .............................................. 72 Havalar ....................................................................................... 73 Gökkuşağı ve Renkleri ................................................................ 74 Güneş Kral ve Kızgın Bulutlar ...................................................... 75

3. 5. Geri Dönüşüm ile İlgili Etkinlikler .......................................... 78 Neler Olduğunu Söyleyelim ........................................................ 78 Kutular Yapılıyor Çöpler Ayrılıyor!............................................... 80

vii

Geri Dönüştürelim....................................................................... 81 Benzerini Bul!.............................................................................. 82 Şimdi Ne Yapmalı? ..................................................................... 83 Yeni Kâğıt .................................................................................... 85 Farklı Kullanalım! ........................................................................ 86

3. 6. Enerji Tasarrufu ile İlgili Etkinlikler ........................................ 87 Ali ve Ailesi .................................................................................. 87 Ali’nin Babası Ne Yapmış? .......................................................... 89 Yap! Yapma!................................................................................ 89 Sular Bitmesin, Sular Gitmesin, Sular Kirlenmesin...................... 91 Suyum Kalmazsa ......................................................................... 92 Resimde Ne Var? ........................................................................ 93

3. 7. Çevre Sorunları ile İlgili Etkinlikler ........................................ 95 Çevreyi Korumak İçin Ne Yapacağız? .......................................... 95 Çiziyoruz, Boyuyoruz, Çevreyi Koruyoruz! .................................. 96 Neden Çiçek Koparmam?............................................................ 97 Bahçemiz..................................................................................... 99 Çiçek Olsaydık ........................................................................... 100 Dünyamız Bir Yapboz! ............................................................... 101 Oyna Bakalım, Kayıttayız........................................................... 102 Patlat, Yok Et ............................................................................. 104 Masalı Tamamlayalım ............................................................... 105 Penguenler Konuşuyor.............................................................. 106 Kürkler Hayvanların Üzerinde Kalmalı....................................... 107 Çevre Müzesi............................................................................. 108

4. Öğretmenlere Öneriler......................................................... 110 5. Sonuç .............................................................................. 111 6. Kaynakça ............................................................................ 111

Gülay / Öznacar

1

1. Giriş Çevre sorunları, doğal yaşam ile canlı arasındaki dengenin

bozulmasıdır. Teknolojik gelişmeler, hızlı nüfus artışı, kentleşme, turizm, ekonomik gelişmeler ve bu etmenlere paralel olarak insanlığın çevreye zarar veren tutum ve yaklaşımları çevre sorunlarını hızlı bir biçimde arttırmıştır (Davis, 1998; Güllü, 2007; Kim, 2004). Bu sorunlar yaşanılan çevreyi ve uzun vadede tüm insanlığı tehdit etmektedir. Bu nedenle çevre eğitimi her eğitim kademesi ve her yaş için gereklidir. Çevre eğitiminin önemi, çevre sorunlarının oluşmadan önlenmesinde de ortaya çıkmaktadır. Çevre sorunlarına karşılık bu yönde verilecek eğitim en önemli koruyucu önlem olarak dikkat çekmektedir. Sorunların oluşumundan sonra alınacak önlemler yerine verilen eğitimle sorunların oluşmasını önlemek çevresel, ekonomik ve sosyal açıdan büyük önem taşımaktadır.

Küçük çocuklarla gerçekleştirilecek çevre eğitimi onların çevreyi tanımalarının yanı sıra çevreye karşı duyarlıklarını arttırmalarına da destek olacaktır. Okul öncesi dönem eğitim programında çevre eğitimine yönelik amaç, kazanım ve kavramların yetersiz olduğu görülmektedir (Gülay, & Ekici, 2010). Bu nedenle çevre ile ilgili etkinliklere nitelik ve nicelik açısından büyük ölçüde ihtiyaç duyulmaktadır.

Okul Öncesi Dönem Çocukları İçin Çevre Etkinlikleri isimli kitapta, 5-6 yaş grubu çocuklarla ihtiyaç duyulan zamanlarda uygulanabilecek, çevreyi tanımalarını sağlayacak, çevre bilincini geliştirecek etkinlikler yer almaktadır. Etkinlikler 2006’da yenilenen Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programı’nda yer alan çeşitli gelişim alanlarındaki amaç ve kazanımları desteklemektedir. Etkinliklerde yer alan unsurlar, öğretmenler tarafından değiştirilebilir ya da bu unsurlara eklemeler yapılabilir. Bu açıdan etkinlikler, okul öncesi eğitimin esneklik ilkesine uygun biçimde hazırlanmıştır. Eğitimin sürekliliğini sağlamak adına her etkinlikte aile katılımı çalışması da bulunmaktadır. Aile katılımı çalışmaları ile okulda öğrenilen bilgilerin okul dışında da pekiştirilmesi sağlanabilecektir. Bunların yanı sıra etkinliklerde tüm etkinlik türlerine

Okul Öncesi Dönem Çocukları için Çevre Eğitimi Etkinlikleri

2

yer vermek amaçlanmıştır. Kitaptaki çalışmalarla okul öncesi eğitim öğretmenleri farklı zamanlarda aile katılımını da sağlayarak çocukların çevre bilincini destekleyebileceklerdir.

Kitabın okul öncesi eğitim öğretmenlerine, öğretmen adaylarına, konu ile ilgili çalışan uzmanlara, araştırmacılara katkı sağlayacağı ve sonraki çalışmalar için örnek teşkil edeceği düşünülmektedir.

2. Okul Öncesi Dönemde Çevre Eğitimi

Çevre eğitimi, doğal ya da yapay çevre hakkında duyarlı ve bilgili bir vatandaşlık anlayışını geliştirmeyi hedefleyen disiplinler arası bir çalışma alanıdır (Öner-Armağan, 2006). Çevre eğitiminin temel amaçları, çevreyle ilgili doğru tutum, davranış ve becerileri geliştirerek bireyleri çevre okur-yazarı yapmak, çevreye karşı farkındalığı, duyarlığı arttırmaktır. Çevre eğitimi toplumun tüm kesimlerini kapsayan bir alandır. Hedef kitlenin yaşına, mesleğine, konumuna, eğitim ve gelişim düzeyine göre şekillenecektir.

Okul öncesi dönem, anne karnındayken başlayan öğrenmenin hayat boyunca ulaşabileceği en büyük hızla ve en kalıcı şekilde devam ettiği farklı bir zaman dilimidir. Yapılan araştırmalar anne karnındayken temelleri atılmaya başlanılan hafızanın özellikle yaşamın ilk yılında hız kazanarak gelişimine devam ettiği yönündedir (Cowan, 1997; Hill, Borovsky & Rovee-Collier, 2004). Doğumdan itibaren öğrenme, keşfetme ve buna bağlı olarak büyüme, gelişme, olgunlaşma eş zamanlı ve tüm gelişim alanlarını kapsayacak şekilde hızla gerçekleşmektedir.

Bu dönemdeki çevre eğitimi genel gelişimden etkilenmektedir. Şöyle ki çocuk için “çevre” kavramı onun dışında yer alan tüm unsurları birden içerir. Çocuktaki çevre anlayışı bu nedenle yetişkinlere göre daha geniş bir çerçeveye sahiptir. Bu nedenle çevre eğitiminde çocuğa öncelikle yaşadığı ortamın kendisine ait olduğu, o ortamın bir parçası olduğu da benimsetilmelidir (Tombul, 2006). Bu nedenle özellikle okul öncesi dönemde çevre eğitimi ailede başlamaktadır. Okul öncesi eğitim kurumları da ailelerle birlikte çevre bilincini şekillendirmeye devam

Gülay / Öznacar

3

etmektedir. Ailelere ve eğitim kurumların çocuklara çevreyi tanıtma, sevdirme, çevreyi korumaya yönelik farkındalık ve duyarlık kazandırmada önemli görevler düşmektedir.

Çevre eğitimi yaş gruplarına göre farklılık gösterse de ortak bazı noktalar taşımaktadır: Bilinç, bilgi, tutum, beceri ve katılım bu ortak yönleri ifade etmektedir. Ortak noktalarla şekillenen çevre eğitiminde, bireylerin çevre ve sorunları hakkında bilinçlenmeleri, çevre ve sorunları hakkında temel bilgilere sahip olmaları, çevreyi korumaya, iyileştirmeye ve güzelleştirmeye dayalı bir tutum geliştirmeleri, sorunları tanımlama ve çözüm önerileri geliştirmeye yönelik beceri kazanmaları ve çevre ile ilgili durumlara aktif katılımları önem taşımaktadır (Ünal, Mançuhan, & Alpyaşar, 2001).

Çevre sorunlarının gün geçtikçe artması, okul öncesi dönemin yaşam içindeki önemi ve yaşam koşulları nedeniyle doğal ortamdan uzak yetişen çocukların doğayı tanımaları amacıyla okul öncesi dönemde çevre eğitimi önem taşımaktadır. Yaşamın ilk yıllarında çevrelerini tanıyan ve çevrelerine karşı duyarlı, korumacı bir yaklaşım içinde olan çocukların sonraki yıllarda bu tutumlarını devam ettirdikleri ortaya konmuştur (Robertson, 2008). Bu dönemde okul dışı ortamlardaki etkinliklere sık sık katılmanın, sonraki yıllarda kişinin doğal çevre ile bağlantısının devam etmesine neden olduğu da bilinmektedir (Raleigh, 2009). Ayrıca okul öncesi dönemde çocukların çevreyi anlamalarını sağlamak, insan-çevre ilişkilerini zenginleştirmeyi de sağlamaktadır (Wilson, 1994). Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da dış çevrede zaman geçirmek kaygıyı ve stresi azaltabilmektedir (Francis & Cooper-Marcus, 1992).

Okul öncesi dönemde çevre eğitiminin temel noktaları, çevreyi tanıtma ve sevdirmektir (Kabaş, 2004).

Aile katılımı çalışmaları da küçük çocuklara verilecek çevre eğitimini şekillendiren bir diğer unsurdur. Araştırmacılar (Ballantyne, Connell & Fien, 1998; Istead, 2009) çevre eğitiminde anne-baba katılımın sağlayacağı yararları şu şekilde ifade etmektedirler:

Okul Öncesi Dönem Çocukları için Çevre Eğitimi Etkinlikleri

4

Anne-baba-çocuk arasındaki iletişimi attıracak ve daha nitelikli bir hale getirecektir.

Anne-babaların da çevre konusunda eğitilmelerini, farkındalıklarının arttırılması sağlanacaktır.

Çevre eğitim programları çok yönlü biçimde değerlendirilebilecektir.

Anne babalar, tüm konu ve kavramların öğretiminde olduğu gibi çevrenin tanıtılması, sevdirilmesi ve çevre bilincinin oluşturulmasını da pekiştireceklerdir. Bu nedenle okul öncesi eğitimcileri anne-babaları da aile katılımı çalışmalarıyla hem bilgilendirmeli, hem de eğitim sürecinin devamlılığını sağlayıcılar haline getirmelidirler.

Okul öncesi dönemde çevre eğitimi bireysel ve toplumsal açıdan büyük öneme sahip olduğu halde son yıllarda yaygınlaşmaya başlamıştır. Türkiye’de de çevre sorunlarına paralel olarak çevre eğitimi tüm yaş gruplarında artmaya, gelişmeye devam etmektedir. Bu yaş grupları içinde okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş grubu için hazırlanmış programların hâlâ yeterli olmadığı görülmektedir. Yapılan bazı çalışmalar (Akdağ & Erdiler, 2006; Sungurtekin, 2001) farklı konularda çevre bilincini arttırmayı desteklemekle birlikte bu tür çalışmaların arttırılmasına büyük ihtiyaç vardır. Çevre eğitimi ile birlikte eğitim-öğretim saatlerinde herhangi bir zaman diliminde ya da bir konu/kavramı öğretirken dolaylı olarak değinilerek de çevre etkinlikleri uygulanabilir.

Gülay / Öznacar

5

3. Etkinlikler

Bu bölümde okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarla çevre ile ilgili çeşitli konularda yapılabilecek etkinlik örnekleri yer almaktadır. Doğada yaşayan canlılar, toprak, su, hava, geri dönüşüm, enerji tasarrufu ve çevre sorunları konularına göre ayrılan bu etkinlikler, etkinlik sonrası değerlendirme aşamasını, etkinlik sırasında dikkat edilmesi gereken noktaları ve aile katılımı çalışmalarını da içermektedir. Çevre konularına göre ayrılan etkinliklerin büyük bölümünde uygulama sırasında dikkat edilmesi gerekilen herhangi bir sıra bulunmamaktadır. İki etkinlik arasında konu ve materyal açısından devamlılık olduğu için bazı etkinliklerin, sonraki etkinlikten önce yapılması gerekmektedir. Bu etkinlikler, “Etkinlikte dikkat edilmesi gereken noktalar” bölümünde belirtilmiştir. Eğitimcilerin, uygulamalardan önce bu bölümü dikkatlice incelemeleri önem taşımaktadır.

3. 1. Doğada yaşayan canlılar ile ilgili etkinlikler

Doğada yaşayan canlılar bölümündeki etkinlikler, doğadaki canlı ve cansız varlıklara dikkat çekmek, onları tanıtmak, birbirleriyle ilişkilerine, etkileşimlerine dikkat çekmek ve canlı varlıkların korunmasının önemini vurgulamayı amaçlayan çalışmaları kapsamaktadır.

Dur Canlı! Nereye Gidiyorsun!

Etkinlik türü: Sanat, oyun

Yaş Grubu: 5-6 yaş.

Etkinlikle kazandırılması hedeflenen amaçlar: Canlıları yaşadıkları yerlere göre sınıflandırmak. Canlıları tanımak.

Etkinlikle kazandırılması hedeflenen kavramlar-sözcükler: Canlıların yaşam alanları (toprağın altı, su, orman), renkler (kahverengi, yeşil, mavi), hayvanların özellikleri (büyüklükleri, renkleri, beslenme biçimleri, çıkardıkları sesler, yaşadıkları yerler v.b.).

Okul Öncesi Dönem Çocukları için Çevre Eğitimi Etkinlikleri

6

Materyaller: Renkli (kahverengi, yeşil, mavi) kartonlar, yapıştırıcı, çocuk sayısı kadar hayvan resimleri, kahverengi örtü, makas, kasetçalar, hareketli müzikler.

Uygulama:

1. aşama:

Çocuklar üç gruba ayrılır. Her grup bir masaya oturur. Gruplardan her birine önceden üzerine büyük boy daireler çizilmiş mavi, yeşil ve kahverengi fon kartonları ve makaslar verilir. Renklerin isimleri, çevrelerinde bu renklerde olan canlı ve cansız varlıkların isimleri sorulur. Her grup kendi kartonundaki daireleri keser.

Öğretmen kesilen daireleri toplar. Çocuklar yarım daire şeklinde yere otururlar. Çocuklar bir gün önceden aileleri ile buldukları hayvan resimlerini arkadaşlarına tanıtırlar. Hayvanların özellikleri (büyüklükleri, renkleri, beslenme biçimleri, çıkardıkları sesler, yaşadıkları yerler v.b.) hakkında konuşulur. Çocuklar tanıtılan hayvanları canlandırırlar. Her bir çocuğa bir hayvanın resmi verilir.

2. aşama:

Çocuklar resimleri ellerinde tutarlar. Üç renkteki daireler, renklerine göre ayrılarak sınıftaki üç farklı köşeye yerleştirilir. Öğretmen çocuklara, müzik başladığında sınıfta serbest olarak dolaşarak dans edeceklerini söyler. Müzik durduğunda çocuklar resmini tuttukları canlı nerede yaşıyorsa (toprak, su, orman) onu gösteren fon kartonuna (kahverengi –toprak, mavi- su, yeşil – orman) yerleştirirler. Yanlış daireye gitmiş çocuklar olduğunda, sınıfça hep beraber “Dur canlı, nereye gidiyorsun!” diye seslenilir. Doğru daireye giden çocuklar alkışlanır. Çocuklarla bu yaşam alanlarında başka hangi canlıların yaşayabildiği sorulur.

Ardından öğretmen çocukların ellerindeki resimleri toplar. Bu kez kendi getirdiği resimleri çıkartır. Çocuklara sırayla bu resimlerdeki hayvanların isimlerini söyler. Çocuklar isimleri duyduklarında o canlının yaşam alanının olduğu köşeye giderler. Canlının özellikleri söylenir, hareketlerle canlandırılır. Yanlış köşelere giden çocuklar, gittikleri

Gülay / Öznacar

7

dairelerdeki yaşam alanlarında bulunan bir canlının adını söyleyerek doğru köşeye geçebilirler.

Değerlendirme: Çocuklarla neler yaptıkları, hangi canlıların isimlerini söylendiği hakkında konuşulur. Çocukların hayvanlarla ilgili öğrendiklerini anlatmaları istenir. Suda, ormanda, toprağın altında başka hangi canlıların olduğu hakkında konuşulur.

Etkinlikte dikkat edilmesi gereken noktalar: Çocuklar daireler arasında hareket edecekleri için güvenlik önlemlerinin alınması, çevredeki sivri, kesici mobilyaların, araç gereçlerin kaldırılması önem taşımaktadır.

Aile Katılımı: Aileler bir gün önceden çocuklarıyla canlı resimleri bularak etkinliğin başlangıcında katılım sağlamışlardır. Etkinlik tamamlandıktan sonra çocuklar evden getirdikleri canlıların dışında başka canlıların resimlerini evlerine götürürler. Anne baba, çocuğun getirdiği resimdeki canlı ve canlının özellikleri hakkında konuşurlar.

Bitki Müzesi •

Etkinlik türü: Drama

Yaş Grubu: 5-6 yaş.

Etkinlikle kazandırılması hedeflenen amaçlar: Bitkileri tanımak. Duygu ve düşüncelerini farklı şekillerde ifade etmek. İşbirlikçi çalışma becerilerini desteklemek.

Etkinlikle kazandırılması hedeflenen kavramlar-sözcükler: Bitki, üç rakamı, heykeltıraş, heykel, müze.

Materyaller: -

Uygulama: Çocuklar, 3 kişilik gruplara ayrılır. Gruplardaki çocuklardan ikisi malzeme, diğeri heykeltıraş olacaktır. Heykeltıraş olan çocuklar, diğer iki arkadaşlarını bir araya getirerek hayalindeki bir bitkiyi oluşturacaktır. Gruplar çalışmalarını tamamladıklarında, sırayla her

• Kil, Model, Heykeltıraş isimli dramadan (Önder, 2004) uyarlanmıştır.

Okul Öncesi Dönem Çocukları için Çevre Eğitimi Etkinlikleri

8

grubun bitkisi incelenir. Heykeltıraşlar bitkilerini, özelliklerini söyleyerek tanıtırlar. Bitkilerine bir isim verirler. Roller değiştirilerek drama tekrar ettirilebilir. Ayrıca işbirlikçi çalışmayı, grup bilincini desteklemek amacıyla 4-5 kişilik gruplar oluşturularak, bu gruplarda iki heykeltıraş ve 3 bitki malzemesi ile çalışmaları istenebilir.

Değerlendirme: Dramadaki bitkilerin isimleri ve özellikleri tekrar edilir. Başka hangi tür bitkilerin yapılabileceği konuşulur. (Roller değiştirilerek drama tekrar edildiğinde) çocuklara hangi rolü (bitki, heykeltıraş) daha çok sevdikleri ve nedenleri sorulur.

Etkinlikte dikkat edilmesi gereken noktalar: Grupları oluştururken çocukların tercihinin yanı sıra birbiriyle etkileşim kurmayan, oynamayan ya da anlaşamayan çocukların bir araya getirilmesi etkileşim sağlamaları açısından yararlı olacaktır.

Aile Katılımı: Sınıfta gerçekleştirilen etkinlik ile bilgi ailelere gönderilir. Anne-baba ve çocuğun oyun hamurlarından evde kendi bitkilerini oluşturup, bitkilerine bir isim vererek okula göndermeleri istenir.

Kap Mendili!

Etkinlik türü: Oyun, sanat Yaş Grubu: 5-6 yaş. Etkinlikle kazandırılması hedeflenen amaçlar: Bitkileri tanımak. Etkinlikle kazandırılması hedeflenen kavramlar-sözcükler: Çember,

aynı-farklı, doğru-yanlış. Materyaller: Bir torba, çeşitli hayvan ve bitki resimler (her resimden

en az 2-3 adet), artık materyaller, makas, yapıştırıcılar. Uygulama: Bir torba içerisine bitki ve hayvan resimleri atılır.

Çocuklar torbadan iki tane resim çekerler ve resimleri kimseye göstermezler. Öğretmen, çocuklara bir çember oluşturmalarını söyler. Öğretmen çemberin ortasına gelir. Elinde mendil ve torba vardır. Torbadan çekilen bir resmin adını ipuçlarıyla anlatır. Örneğin, ağaç için “Onda elma, armut yetişir. Dalları vardır.” gibi ipuçları verir. Elindeki resimler içinde ağaç resmi olan çocuklar mendile doğru koşarlar.

Gülay / Öznacar

9

Mendili ilk alan çocuk çemberin etrafında bir defa koşarak tekrar öğretmenine mendili getirir. Öğretmen bu kez torbadan çekilen başka bir bitki ya da hayvanla (örneğin köpek için “Tasması vardır. Kemiği çok sever.”) ilgili ipuçları vermeye başlar. Oyun bu şekilde tüm resimler sorulana kadar devam eder.

Oyunun ardından çocuklar seçtikleri resimlerdeki hayvan ve bitkilerin modellerini artık materyaller, yapıştırıcılar yardımıyla oluştururlar.

Değerlendirme: Çocuklara, oyunda söylenilen hayvan ve bitki adları tekrar ettirilir. Bu canlıların ortak ve farklı özellikleri hakkında konuşulur.

Etkinlikte dikkat edilmesi gereken noktalar: Torbadaki kartlarda her resimden en az 2-3 tane olması ve her çocuğun iki farklı resim çekmesi gerekmektedir. Ayrıca öğretmenin ipuçlarının somut, anlaşılır olması gerekmektedir.

Aile Katılımı: Çocuklar hazırladıkları modelleri eve götürürler. Ailelere verilen bilgilendirme formu ile evde modeldeki hayvan ya da bitki hakkında konuşulması istenir.

Küçük Tırtıl Parmakta

Etkinlik türü: Sanat, oyun

Yaş Grubu: 5-6 yaş.

Etkinlikle kazandırılması hedeflenen amaçlar: Tırtılı tanımak. Canlıları yaşadıkları yerlere göre sınıflandırmak.

Etkinlikle kazandırılması hedeflenen kavramlar-sözcükler: Uzak-yakın, 3 rakamı, canlı-cansız.

Materyaller: Hareketli müzik, müzik çalar, üzerinde toprak, deniz ve orman resimleri olan 3 adet kutu, toprakta, suda, ormanda yaşayan canlı resimleri.

Parmak Tırtıl kuklaları için: Yeşil fon kartonları, yapıştırıcı, boya kalemleri.