HMP15-1

การพฒนามโนมตทางวทยาศาสตร เรอง แสงและการมองเหน

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยจดกจกรรมการเรยน

การสอนแบบโดยใช ทานาย-สงเกต-อธบาย

Developing grade 8 science conceptions on the light and optics

using Predict-Observe-Explain (POE)

ภสสร สอนพมพพอ (Patsorn Sornpimpor)* ดร.โชคศลป ธนเฮอง (Dr.Choksin Tanahoung)**

บทคดยอ

การวจยนมจดประสงคเพอพฒนามโนมตทางวทยาศาสตร เรอง แสงและการมองเหน ของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 2 โดยจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบโดยใช ทานาย-สงเกต-อธบาย กลมเปาหมายคอนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 2 จานวน 35 คน ปการศกษา 2556 โรงเรยนนครพนมวทยาคม เครองมอทใชในการวจย คอ แผนการ

จดการเรยนรตามรปแบบการจดการเรยนรแบบ ทานาย-สงเกต-อธบาย แบบวดมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง แสงและ

การมองเหน และแบบสมภาษณ ผลการวจยพบวา นกเรยนกลมเปาหมายทไดรบการสอนโดยจดกจกรรมการเรยน

การสอนแบบโดยใช ทานาย-สงเกต-อธบาย มความเขาใจมโนมตทถกตองมากขน และมมโนมตทคลาดเคลอนลด

นอยลงทกมโนมต ดงน 1) มโนมต เรอง ธรรมชาตของแสง พบวา นกเรยนมมโนมตทคลาดเคลอนกอนเรยนคดเปน

รอยละ 67.80 นกเรยนมมโนมตทคลาดเคลอนหลงเรยน ลดลงคดเปนรอยละ 34.28 2) มโนมต เรอง การสะทอนของ

แสง พบวา นกเรยนมมโนมตทคลาดเคลอนกอนเรยนคดเปนรอยละ 39.04 หลงเรยน พบวา นกเรยนมมโนมตท

คลาดเคลอนหลงเรยน ลดลงคดเปนรอยละ 14.28 ผลการวจยแสดงใหเหนวานกเรยนทไดรบการเรยนการสอนแบบโดย

ใชทานาย-สงเกต-อธบายมเขาใจเรองแสงและการมองเหนมากขนกวากอนเรยน

ABSTRACT

This research aim was to develop students’ conceptions on the light and optics using Predict-Observe-Explain

(POE). The participants in this study were 35 grade eight students whose studying in the second semester of 2013 at

Nakhonphanomwittayakhom school, Nakhon Phanom province. The research tools used in this study were the lesson plans

based on Predict-Observe-Explain (POE) in light and optics, the light and optics conceptual test and the interview forms. The

result showed that the students who have misconceptions on basic areas of nature of light for pre instruction was 67.80 percent

and the students taught with POE who had misconceptions was 34.28 percent. For conceptions of reflection of light, the

students who had misconceptions was 39.04 for pre instruction and 14.28 for post instruction. The results interestingly

indicated that students taught with POE had better conceptual understanding of light and optics concepts of post instruction

than pre instruction.

คาสาคญ: แสงและการมองเหน การสอนแบบการทานาย สงเกต อธบาย มโนมตทางวทยาศาสตร

Key Words: Light and Optics, Predict-Observe-Explain(POE), Science conceptions

*นกศกษา หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

**อาจารยภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน

2603

HMP15-2

บทนา

วทยาศาสตรและเทคโนโลยมบทบาทสาคญยงใน

สงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตร

เกยวของกบทกคนท งในชวตประจาว น เครองมอ

เครองใชและผลผลตตางๆ เพออานวยความสะดวกใน

ชวตและการทางาน เหลานลวนเปนผลของความรทาง

วทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและ

ศาสตรอน ๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด

ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห

วจารณ มทกษะสาคญในการคนควาหาความรม

ความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถ

ตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษ

พยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนสงคมแหงการ

เรยนร (Knowledge-based society) ดงนน ทกคนจง

จาเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะม

ความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษย

สรางสรรคขน สามารถนาความรไปใชอยางมเหตผล

สรางสรรค และมคณธรรม (สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย, 2551) ดงนน ในการเรยน

การสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนร ผเ รยนจะตอง

เขาใจในหลกการ และทฤษฎพนฐานขอบเขต ขอจากด

ของวทยาศาสตร โดยการจดการเรยนรวทยาศาสตร

จะตองเนนใหนกเรยนเกดมโนมตทางวทยาศาสตรและ

เ ข า ใ จ ธ ร ร ม ช า ต ข อ ง ว ท ย า ศ า ส ต ร ท ถ ก ต อ ง

ในการจดการเรยนการสอนเพอใหผเรยนเกด

การเรยนรหรอเกดมโนมตนน ยงพบวานกเรยนไดผาน

กระบวนการเรยนการสอนไปแลว มนกเรยนบางคนไม

เกดมโนมตตามทครคาดหวงเอาไว (คาไพย, 2552) ซง

ม โ น ม ต ท น ก เ ร ย น ไ ด ร บ ม า แ ต ก ต า ง จ า ก ท

นกวทยาศาสตรยอมรบ เรยกวา มโนมตคลาดเคลอน ซง

มโนมตทคลาดเคลอนนไมจาเปนตองเปนมโนมตท

เขาใจยาก มโนมตทคลาดเคลอนทางวทยาศาสตรเปน

ตวนาใหเกดมโนมตทไมถกตองในสามญสานก ดงนน

ในการจดการเรยนรของครผสอนทมตอผเรยนจงตอง

เกดจากสภาพทแทจรงและเนนกระบวนการทใหผเรยน

สามารถจะพฒนาดานการแสดงความคดเหนและการ

แสวงหาความรดวยตนเอง เพอใหผ เ รยนสามารถ

ปรบตวและแกปญหาในการดาเนนชวตใหเหมาะสมกบ

บรบททางสงคมและสภาพแวดลอมของตนเอง โดยการ

จดการเรยนการสอนนนตองมงเนนใหผเรยนเปนสาคญ

และอยบนพนฐานความรเดม การเ รยนรเปนการ

เปลยนแปลงมโนมต เปนการเปลยนความคดความ

เขาใจ โดยสรปรวมเกยวกบสงใดสงหนง ทเกดจากการ

ไดรบประสบการณเกยวกบสงนนๆหลายๆแบบแลวใช

คณลกษณะของสงนนหรอเรองนนมาประมวลดวยกน

และสามารถจาแนกได (น าคาง, 2551) และทางสถาบน

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดม

จดมงหมายขอหนงวา "เพอใหนกเรยนเขาใจหลกการ

และทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตรนน ควรเนนมโนมต

ทสาคญในวชาวทยาศาสตร " เมอนกเรยนเขาใจมโนมต

ทางวทยาศาสตร แลวกจะทาใหนกเรยนสามารถจาแนก

เรองราวตางๆ ทซบซอนทางวทยาศาสตรและยงชวย

พฒนากระบวนการคดอยางมเหตผลเปนพนฐาน

สาหรบนกเรยนหาความรอนๆ ตอไปอกดวยแสดงให

เหนวา เมอนกเรยนเขาใจมโนมตทางวทยาศาสตรแลวก

จะทาใหนกเ รยนสามารถจาแนกเ รองราวตางๆท

ซบซอนทางวทยาศาสตรและยงชวยพฒนากระบวนการ

คดอยางมเหตผล เปนพนฐานสาหรบศกษาหาความร

อนๆตอไปอก วธการทจะทาใหผเรยนเกดการเรยนร

ปรบเปลยนความเชอหรอมโนมตทคลาดเคลอน คอ

วธการตามแนวคอนสตรคตวสต ซงวธการจดการเรยน

การสอนแบบ POE (Predict-Observe-Explain) เปน

วธการจดการเรยนการสอนตามแนวคอนสตรคตวสต

วธหนงทสนบสนนใหนกเรยนไดตดสนใจเกยวกบ

ความเขาใจทมอยและอยบนพนฐานของความเชอเดม

ซง White and Gunstone (1992)ไดกลาววา วธการสอน

แบบ POE เปนวธการทนาเสนอสถานการณและให

นกเรยนทานายวาจะเกดอะไรขนถามการเปลยนแปลง

หลงจากนกเ รยนทานายแลวกใหนกเ รยนสงเกต

สถานการณดงกลาวโดยอาจใชวธการสงเกตการทดลอง

หรอการหาขอพสจนสถานการณดงกลาวจากนนกให

2604

HMP15-3

O1 X O2

นกเรยนบอกสงทสงเกตไดและอธบายถงความแตกตาง

ระหวางสงทไดจากการทานายและการสงเกตไดจาก

การสบเสาะหาความรดวยตวนกเรยนเองและขนตอน

สดทายนกเรยนตองอธบายถงความแตกตางระหวางสง

ทไดจากการทานายและการสงเกตหรอผลการทดลอง

ไดเชนเดยวกบงานวจยของน าคาง (2551) ไดศกษาผล

การจดกจกรรมการเรยนการสอนเรอง งานและพลงงาน

ชนมธยมศกษาปท 4 บนพนฐานทฤษฎConstructivism

โดยใชวธ POE พบวานกเรยนรอยละ 70 ไดพฒนามโน

มตทางเลอกไปสมโนมตทางวทยาศาสตรของสถาบน

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย และจาก

งานวจย เรองแสง ของณราภรณ (2553) ผลการวจย

พบวากอนการจดการเรยนรโดยใชวธ POE เกยวกบ

เรองแสงในหวขอทางเดนของแสงนกเรยนสวนใหญม

ตวแทนความคดวาแสงเปนอนภาคมสมบตเหมอน

ของเหลวแตนกเรยนบางสวนมตวแทนความคดวา แสง

เปนคลนและเดนทางเปนเสนตรง และแสงเปนอนภาค

เคลอนทแบบหมนหลงเรยนพบวานกเรยนสวนใหญม

ตวแทนความคดวาแสงเดนทางเปนเสนตรงแสดง

สมบตเปนท งคลนและอนภาค และจากรายงานวจย

เอกสารตาง ๆ ปญหาในการจดการเ รยนการสอน

วทยาศาสตรในประเทศไทยคอ ผสอนสวนใหญยงใช

หลกการสอนโดยยดผสอนเปนศนยกลางโดยใชวธการ

สอนแบบบรรยายมงเนนการสอนเนอหา สงเสรมการ

ทองจามากกวามงใหนกเรยนคดวเคราะหแสวงหา

ความรดวยตนเองทาใหผเรยนจานวนมากคดไมเปน

ขาดความเขาใจทาใหเกดความเบอหนายตอการเรยน

ดงนนการจดการเรยนรวทยาศาสตรโดยใชกจกรรมการ

ทดลองมประโยชนตอผเรยน และผสอนในการสงเสรม

ใหเกดการเรยนร คอเปดโอกาสใหผเรยนไดใชความร

ความสามารถตามความถนดของตนเอง เปนการฝกการ

คด การตดสนใจ ฝกการคนควาหาความรใหม ๆ

สามารถสรางความพรอมความมนใจไดเปนอยางด

จากการสารวจมโนมตเรองแสงและการเกดภาพ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เสาวลกษณ (2552)

พบวา มความเขาใจคลาดเคลอนเรองสมบตของแสง

การเกดภาพ แสงกบนยนตามนษย และแสงเลเซอร ซง

สอดคลองกบสภาพปญหาการจดการเรยนการสอนของ

ครททาการสอนเรองแสงและการเกดภาพของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนนครพนมวทยาคม พบวา

มมโนมตคลาดเคลอนทหลากหลายเกยวกบเรองแสง

และการมองเหน ทาใหนกเรยนไมสามารถนามโนมตท

ถกตองไปอธบายหรอพบเหนในชวตประจาว นได

ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะศกษาตามรปแบบการ

สอนตามแนวคดบนพนฐานทฤษฎคอนสตรคตวสตโดย

ใชวธการเรยนรแบบ ทานาย -สงเกต-อธบาย (Predict-

Observe-Explain(POE) ใ น ก า ร เ ร ย น ก า ร ส อ น

วทยาศาสตร เ รองแสงและการมองเหน โดยผ วจย

คาดหวงวาการเรยนการสอนตามวธการเรยนรแบบ

ทานาย-สงเกต-อธบาย จะชวยพฒนามโนมตของ

นกเรยนใหถกตองขนได รวมทงจะเปนแนวทางในการ

จด กจกรรมการ เ รยนการสอนวทยาศาสตรให ม

ประสทธภาพตอไป

วตถประสงคการวจย

เพอพฒนามโนมตทางวทยาศาสตร เรอง แสงและ

การมองเหน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยจด

กจกรรมการเรยนการสอนแบบโดยใช ทานาย สงเกต -

อธบาย

วธการวจย

รปแบบการวจย

การวจยครงนเปนรปแบบการวจยกอนการ

ทดลอง (pre-experimental design) เปนการศกษาแบบ

กลมเดยวสอบกอนและหลง (one group pretest-posttest

design)

2605

HMP15-4

โดยท O1 คอ คะแนนจากการวดความเขาใจมโนมต

กอนเรยนเรอง แสงและการมองเหน

X คอ การสอนโดยใชรปแบบ วธการทานาย-

สงเกต-อธบาย (Predict-Observe-Explain (POE)

O2 คอ คะแนนจากการวดความเขาใจโนมตหลง

เรยนเรองแสงและการมองเหน

กลมเปาหมาย

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2/12 จานวน 35

คน ไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง (Specific sampling)

เครองมอทใชในการวจย

1. เครองมอทใชในการทดลองปฏบต คอ

แผนการจดการเรยนรตามรปแบบการจดการเรยนร

แบบ ทานาย -สงเกต-อธบาย (Predict-Observe-Explain

(POE)) จานวน 6 แผน ใชเวลาสอน 12 ชวโมง

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

ประกอบดวย

- แบบวดมโนมตทางวทยาศาสตรกอน-หลง

เรยน เรอง แสงและการมองเหน

- แบบสมภาษณ แบบไมเปนทางการ

การเกบรวบรวมขอมล

ในการวจยครงนผวจยไดดาเนนการทดลอง

และเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยมขนตอนในการ

เกบรวบรวมขอมลดงน

1. นาแบบวดมโนมตทางวทยาศาสตร เรอง

แสงและการมองเหน จานวน 8 ขอ ทผวจยสรางขนไป

ทาการทดสอบกอนเรยน (Pre-test) ลวงหนา 1 สปดาห

กบผเรยนกอนดาเนนการจดการเรยนรใชเวลา 1 คาบ

2. ทาการทดลองโดยดาเนนการจดการเรยนร

ในช นเรยน ตามแผนการจดการเรยนรตามรปแบบ

วธการทานาย-สงเกต-อธบาย (Predict-Observe-Explain

(POE)) จานวน 6 แผนการจดการเรยนรเวลา 12 คาบ

เรยน โดยมขนตอน ดงน

- Predict คอ การทานายผลจากสถานการณท

ครกาหนด

- Observe คอ การสงเกต การทดลอง การ

สบคนหาคาตอบ การพ สจน เ พอหา คาตอบจาก

สถานการณทกาหนดให

- Explain คอ การอธบายผลทไดจากการ

สงเกตหรอหาคาตอบจากสถานการณท กาหนดให

3. หลงจากเรยนจบบทเรยน เรอง แสงและ

การมอง เหน ใหนก เ รยนทาแบบวดมโนมตทาง

วทยาศาสตรเรอง แสงและการมองเหน เพอทดสอบ

หลงเรยน (Post-test) ซงเปนชดเดยวกนกบทดสอบกอน

เรยน (Pre-test)

4. ตรวจใหคะแนน ตามเกณฑการใหคะแนน

การวเคราะหขอมล

1. วเคราะหขอมลความเขาใจมโนมต

วทยาศาสตรกอนเรยนและหลงเรยนทงชนเรยนโดยใช

คารอยละ, คาเฉลย ( X ), และคาเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D)

2. วเคราะหขอมลโดยมเกณฑการใหคะแนน

เปนรายขอ โดยผวจยใชเกณฑการใหคะแนนจากซงจด

ใหคะแนนเปน 5 กลม ตามแนวคดของ Haidar (1997)

ตามระดบความเขาใจ ดงน

1) ความเขาใจมโนมตในระดบทสมบรณ

(Complete Understanding : CU) หมายถงคาตอบของ

นกเรยนถกตอง สมบรณและการใหเหตผลถกตอง

สมบรณ ครบองคประกอบทสาคญของแตละแนวคด

ให 3 คะแนน

2) ความเขาในมโนมตในระดบทถกตองแต

ไมสมบรณ (Partial Understanding : PU) หมายถง

คาตอบของนกเรยนถกและการใหเหตผลไมสมบรณ

ไมครบองคประกอบให 2 คะแนน

3) ความเขาใจมโนมตในระดบทคลาดเคลอน

บางสวน (Partial Understanding with Specific

Alternative Conception : PS) หมายถง คาตอบของ

นกเรยนถกบางสวน แตบางสวนแสดงความเขาใจท

คลาดเคลอนหรอเลอกคาตอบไดถกตองแตไมอธบาย

คาตอบ ให 1 คะแนน

2606

HMP15-5

4) ความเขาใจมโนมตในระดบทคลาดเคลอน

(Alternative Conception : AC) หมายถง คาตอบของ

นกเรยนแสดงถงความคลาดเคลอนท งหมด ให 0

คะแนน

5) ความไมเขาใจ (No Understanding : NU)

หมายถง คาตอบของนกเรยนไมตรงคาถามหรอนกเรยน

ไมตอบคาถาม ให 0 คะแนน

3. ใหคะแนนคาตอบของผเรยนแตละคน โดย

ใชเกณฑการใหคะแนนทพฒนาขน และใชคาสถต

พนฐาน ไดแก คารอยละ (%) คาเฉลย ( X ) และคา

เบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เพอเปรยบเทยบคะแนนความ

เขาใจมโนมตเฉลยของผเรยนกอนและหลงเรยน

ผลการวจย

ผลการวจยขอมล แบงเปน 2 ตอน ดง น

ตอนท 1 ความเขาใจมโนมตของนกเรยน

กล ม เ ป าหมาย โดยทดสอบความเขาใจมโนม ต

วทยาศาสตรกอนเรยนในมโนมต 2 มโนมต คอธรรมชาต

ของแสงและการสะทอนของแสง ชนมธยมศกษาปท 2/12

จานวน 35 คน

ตอนท 2 เปรยบเทยบคะแนนเฉลยความเขาใจ

มโนมตทางวทยาศาสตรของนกเรยนกลมเปาหมายทง

กอนเรยนและหลงเรยน

ตารางท 1 แสดงมโนมตททาการศกษา

มโนมต ขอสอบขอท

1. ธรรมชาตของแสง 1,2,3,4,5

2. การสะทอนของแสง 6,7,8

ตอนท 1 ความเขาใจมโนมตของนกเรยนกลมตวอยาง

ผลการทดสอบความเขาใจมโนมตของ

นกเรยน เรอง แสงและการมองเหน ในมโนมต 2 มโน

มต คอธรรมชาตของแสงและการสะทอนของแสง เมอ

ตรวจและวเคราะหความเขาใจมโนมตของนกเรยน โดย

ใชกรอบแนวคดจากหนงสอเรยนวชาวทยาศาสตร

พนฐาน 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตาม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

2551 (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย, 2551) มาเปนพนฐานในการวเคราะห โดย

แสดงมโนมตทถกตองและมโนมตทคลาดเคลอนของ

นกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน ดงตารางท 2

2607

HM

P15-

6

ตารา

งท 2

แสด

งมโน

มตท

ถกตอ

งและ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

นขอ

งนกเ

รยน

กอน

เรยน

และห

ลงเร

ยน

ขอ

มโน

มตท

ถกตอ

ง กอ

นเร

ยน (N

=35)

ห

ลงเร

ยน (N

=35)

มโ

นมต

ทคล

าดเค

ลอน

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

ง

แต ไม

สมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างส

วน )

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

จาน

วน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ

1.

แสงม

สมบ

ตเป

นคล

นแม

เหลก

ไฟฟ

า แล

ะ

แสงส

มบตเ

ปน

อนภา

คทถก

สงออ

กมาจ

าก

ตนกา

เนดแ

สงโด

ยเดน

ทาง

เปน

เสน

ตรง

แสงส

ามาร

ถผาน

ทะล

วตถโ

ปรง

ใสแล

ะ

สะท

อนจา

กผวข

องวต

ถทบ

แสงไ

ด เม

อ

อนภา

คเห

ลาน

ผาน

เขาส

ตาจะ

ทาใ

หเก

ด

ความ

รสกใ

นกา

รมอง

เหน

โดยม

สมบ

ต

7 20

.00

12

34.2

8 - แ

สงมส

มบตเ

ปน

คลน

เพรา

ะแสง

สามา

รถผา

นท

ะลวต

ถโป

รงใส

และ

สะท

อนจา

กผวข

องวต

ถทบ

แสงไ

ด ห

รอ

แสงม

สมบ

ตเป

นคล

น เพ

ราะแ

สงเป

น

อนภา

คทถก

สงออ

กมาจ

ากตน

กาเน

ด

แสงโ

ดยเด

นท

างเป

นเส

นตร

ง

- แสง

มสมบ

ตเป

นคล

น เพ

ราะแ

สงม

รปรา

งเห

มอน

คลน

20 8

57.1

4

22.8

5

22 1

62.8

5

2.85

2.

มมตก

กระท

บเท

ากบ

มมสะ

ทอน

เพรา

ะ

จากก

ฎการ

สะท

อนกล

าววา

เมอแ

สงตก

กระท

บใน

ระน

าบเด

ยวกน

มมต

กกระ

ทบ

เทาก

บมม

สะท

อนเส

มอ

20

57.1

4 30

85

.71

- มมต

กกระ

ทบ

เทาก

บมม

สะท

อน

เพรา

ะ วต

ถเรย

บแส

งจะต

กลงม

ากระ

ทบ

แลวท

าให

สะท

อนเท

ากน

- มมต

กกระ

ทบ

เทาก

บมม

สะท

อน

เพรา

ะสงเ

กตจา

กมมเ

ทาก

น

11 4

31.4

2

11.4

2

3 2

8.57

5.71

HMP15-6

2608

HM

P15-

7

ตารา

งท 2

แสด

งมโน

มตท

ถกตอ

งและ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

นขอ

งนกเ

รยน

กอน

เรยน

และห

ลงเร

ยน (ต

อ)

ขอ

มโน

มตท

ถกตอ

ง กอ

นเร

ยน (N

=35)

ห

ลงเร

ยน (N

=35)

มโ

นมต

ทคล

าดเค

ลอน

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

งแต

ไมสม

บรณ

และ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างส

วน )

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

จาน

วน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ

3.

การก

ระจา

ยของ

แสง

เพรา

ะ เม

อแสง

ขาว

ผาน

เขาไ

ปใน

ปรซ

ม แส

งแต ล

ะสจะ

หกเ

ห

ทาม

มทแต

กต าง

กน ซ

งเป

นสา

เหตท

าให

แสงข

าวแย

กออก

เปน

สต าง

ๆกน

ทงห

มด 7

แสงส

แสง

สท ง

7 ได

แก ม

วง ค

ราม

น า

เงน

เขยว

เหลอ

ง แส

ดและ

แดง

เรยง

เปน

แถบ

ส แส

งสมว

งหกเ

หมา

กทสด

ขณ

ะท

แสงส

แดงห

กเห

นอย

ทสด

20

57.1

4 32

91

.42

- การ

กระจ

ายขอ

งแสง

เพรา

ะเมอ

แสงข

าว

ผาน

เขาไ

ปใน

ปรซ

มทาใ

หแส

งขาว

แยก

ออกเ

ปน

สต าง

ๆกน

ท งห

มด7

แสงส

หรอ

การก

ระจา

ยของ

แสง

เพรา

ะแสง

ขาวแ

ยก

ออกเ

ปน

สต าง

ๆกน

ท งห

มด7

แสงส

แสง

ส

ท ง

7 ได

แก ม

วง ค

ราม

น าเ

งน เข

ยว

เหลอ

ง แส

ดและ

แดง

15

42.8

5 3

8.57

4.

เพรา

ะเลน

สเวา

(Con

cave

Len

s) เป

น

เลน

สทมล

กษณ

ะตรง

กลาง

บาง

กวาต

รง

ขอบ

ทาห

นาท

กระจ

ายแส

ง ห

รอ ถ

างแส

ง

ออก

5 14

.28

30

85.7

1 - เ

ลนสเ

วา (C

onca

ve L

ens)

ทาห

นาท

กระจ

ายแส

ง

- เลน

สเวา

(Con

cave

Len

s) ท

าหน

าทรว

ม

แสง

25 5

71.4

2

14.2

8

5 14

.28

HMP15-7

2609

HM

P15-

8

ตารา

งท 2

แสด

งมโน

มตท

ถกตอ

งและ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

นขอ

งนกเ

รยน

กอน

เรยน

และห

ลงเร

ยน (ต

อ)

ขอ

มโน

มตท

ถกตอ

ง กอ

นเร

ยน (N

=35)

ห

ลงเร

ยน (N

=35)

มโ

นมต

ทคล

าดเค

ลอน

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

ง

แต ไม

สมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างส

วน )

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

จาน

วน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ

5.

กระจ

กเงา

เพรา

ะตวก

ลางท

แบงป

ระเภ

ท

โดยท

ยอมใ

หแส

งผ าน

ไดม

3 ป

ระเภ

ท

คอ1.

ตวก

ลางโ

ปรง

ใส เ

ปน

ตวกล

างท

ยอม

ใหแส

งผ าน

ไดเก

อบท

งหม

ด เช

น

อากา

ศ ก

ระจก

ใส แ

ละน

าบรส

ทธ

เปน

ตน

2. ต

วกลา

งโป

รงแส

ง เป

นตว

กลาง

ท

ยอมใ

หแส

งผาน

ไดบ

างสว

น เ

ชน

กระจ

กฝา

พลา

สตกข

น แ

ละน

าขน

เปน

ตน

3. ต

วกลา

งทบ

แสง

เปน

ตวกล

างท

ไม

ยอมใ

หแส

งผาน

ไปได

เชน

ฝาผ

นง

หน

งสอ

ไมก

ระดา

น แ

ละกร

ะจกเ

งา

เปน

ตน

19

54.2

8 28

80

.00

- กระ

จกเง

า เพ

ราะเ

ปน

ตวกล

างท

บแส

ง

เปน

ตวกล

างท

ไม ยอ

มให

แสงผ

านไป

ได

- กระ

จกเง

า เพ

ราะเ

ปน

ตวกล

างโป

รง

แสง

12 4

34.2

8

11.4

2

4 3

11.4

2

8.57

HMP15-8

2610

HM

P15-

9

ตารา

งท 2

แสด

งมโน

มตท

ถกตอ

งและ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

นขอ

งนกเ

รยน

กอน

เรยน

และห

ลงเร

ยน (ต

อ)

ขอ

มโน

มตท

ถกตอ

ง กอ

นเร

ยน (N

=35)

ห

ลงเร

ยน (N

=35)

มโ

นมต

ทคล

าดเค

ลอน

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

ง

แต ไม

สมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างส

วน )

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

จาน

วน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ

6.

กระจ

กเงา

เพรา

ะเมอ

แสงต

กกระ

ทบ

กบ

ผวห

นาข

องวต

ถใดๆ

ปรม

าณขอ

งแสง

จะสะ

ทอน

จะมา

กหรอ

นอย

ขนอย

กบ

ปรม

าณขอ

งผวห

นาข

องตว

กลาง

ทแส

ง

ตกกร

ะทบ

เมอล

าแสง

ตกกร

ะทบ

พน

ผวห

นาว

ตถท

เรยบ

แสง

จะสะ

ทอน

เปน

ลาแส

งทขน

านเช

นเด

ยวกบ

ลาแส

งตก

กระท

บ ก

ารสะ

ทอน

บน

ผวห

นาเ

รยบ

เรยก

วา ก

ารสะ

ทอน

แบบ

สมาเ

สมอ

เชน

กระจ

กเงา

และโ

ลหะข

ดมน

มผว

หน

าท

เรยบ

ซงเ

กดจา

กการ

สะท

อนกน

อยาง

สมาเ

สมอแ

ละได

ภาพ

ทคม

ชด

25

71.4

2 29

82

.85

- กระ

จกเง

า เพ

ราะล

าแสง

ตกกร

ะทบ

พน

ผวห

นาว

ตถท

เรยบ

ทาใ

หเก

ดการ

กระจ

ายขอ

งแสง

อยาง

สมาเ

สมอ

หรอ

กระจ

กเงา

เพรา

ะแผน

สงกะ

สมคว

ามมน

และค

วามเ

รยบ

- กระ

จกเง

า เพ

ราะแ

ผนสง

กะสไ

ม

สามา

รถให

แสงผ

านลง

มาได

8 2

22.8

5

5.71

6 -

17.1

4 -

HMP15-9

2611

HM

P15-

10

ตารา

งท 2

แสด

งมโน

มตท

ถกตอ

งและ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

นขอ

งนกเ

รยน

กอน

เรยน

และห

ลงเร

ยน (ต

อ)

ขอ

มโน

มตท

ถกตอ

ง กอ

นเร

ยน (N

=35)

ห

ลงเร

ยน (N

=35)

มโ

นมต

ทคล

าดเค

ลอน

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

งแต ไ

มสมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างส

วน )

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

จาน

วน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

)

รอยล

ะ

7.

มมตก

กระท

บเท

ากบ

มมสะ

ทอน

เพรา

ะ

จากก

ฎการ

สะท

อนกล

าววา

เมอแ

สงตก

กระท

บใน

ระน

าบเด

ยวกน

มมต

กกระ

ทบ

เทาก

บมม

สะท

อนเส

มอ

20

57.1

4 30

85

.71

- มมต

กกระ

ทบ

เทาก

บมม

สะท

อน

เพรา

ะ วต

ถเรย

บแส

งจะต

กลงม

า

กระท

บแล

วทาใ

หสะ

ทอน

เทาก

น

- มมต

กกระ

ทบ

เทาก

บมม

สะท

อน

เพรา

ะสงเ

กตจา

กมมเ

ทาก

น

11 4

31.4

2

11.4

2

3 2

8.57

5.71

8.

การห

กเห

ของแ

สง เพ

ราะเ

มอวา

งเห

รยญ

ไวท

กนแก

ว ยน

อยขา

ง ๆ

จะมอ

งไมเ

หน

เหรย

ญ เพ

ราะว

าแสง

เดน

ทาง

จาก

ตวกล

างท

มควา

มหน

าแน

นมา

กกวา

ไป

ยงตว

กลาง

ทมค

วามห

นาแ

นน

นอย

กวา

แสงจ

ะเบ

นออ

กจาก

เสน

ปกต

โดย

แต ถา

รนน

าลงใ

นแก

วจะส

ามาร

ถมอง

เหน

เหรย

ญได

เพรา

ะวาแ

สงเค

ลอน

ทจา

ก

ตวกล

างท

มควา

มหน

าแน

นน

อยกว

าไป

ยงตว

กลาง

ทมค

วามห

นาแ

นน

มากก

วา

แสงจ

ะเบ

นเข

าหาเ

สนป

กต

19

54.2

8 31

88

.57

- การ

หกเ

หขอ

งแสง

เพรา

ะ เก

ดจาก

การเ

ดนท

างขอ

งแสง

จากต

วกลา

ง

หน

งไป

ยงอก

ตวกล

างห

นงซ

งม

ความ

หน

าแน

นแต

กต าง

กน

- การ

หกเ

หขอ

งแสง

เพรา

ะแสง

เคลอ

นท

จากต

วกลา

งทมค

วาม

หน

าแน

นมา

กกวา

ไปยง

ตวกล

างท

ม

ความ

หน

านอย

กวา

13 3

37.1

4

8.57

3 1

8.57

2.85

HMP15-10

2612

HM

P15-

11

ตารา

งท 3

แสด

ง จา

นวน

นกเ

รยน

ทมม

โนมต

ถกตอ

งและ

สมบ

รณ, แ

ละน

กเรย

นท

มมโน

มตคล

าดเค

ลอน

มโน

มต

ขอสอ

บท

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

นกเ

รยน

ทม

มโน

มตถก

ตอง

และส

มบรณ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

น

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

งแตไ

มสมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างสว

น )

นกเ

รยน

ทม

มโน

มตถก

ตอง

และส

มบรณ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

น

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

งแตไ

มสมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างสว

น )

จาน

วน(ค

น)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

) รอ

ยละ

จาน

วน(ค

น)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

) รอ

ยละ

ธรรม

ชาตข

องแส

ง 1

7 20

.00

28

80.0

0 12

34

.28

23

65.7

1

2 5

14.2

8 30

85

.71

13

37.1

4 22

62

.85

3 20

57

.14

15

41.8

5 32

91

.42

3 8.

57

4 5

14.2

8 30

85

.71

30

85.7

1 5

14.2

8

5 19

54

.28

16

45.7

1 28

80

.00

7 20

.00

ความ

เขาใ

จมโน

มตเฉ

ลย

11.2

40

.00

23.8

0 67

.80

23.0

0 65

.71

12.0

0 34

.28

HMP15-11

2613

HM

P15-

12

ตารา

งท 3

แสด

ง จา

นวน

นกเ

รยน

ทมม

โนมต

ถกตอ

งและ

สมบ

รณ, แ

ละน

กเรย

นท

มมโน

มตคล

าดเค

ลอน

(ตอ)

มโน

มต

ขอสอ

บท

กอน

เรยน

(N=3

5)

หลง

เรยน

(N=3

5)

นกเ

รยน

ทม

มโน

มตถก

ตอง

และส

มบรณ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

น

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

งแตไ

มสมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างสว

น )

นกเ

รยน

ทม

มโน

มตถก

ตอง

และส

มบรณ

มโน

มตท

คลาด

เคลอ

น

(ควา

มเขา

ในมโ

นมต

ในระ

ดบท

ถกตอ

งแตไ

มสมบ

รณ แ

ละ

ความ

เขาใ

จมโน

มตใน

ระดบ

ท

คลาด

เคลอ

นบ

างสว

น )

จาน

วน(ค

น)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

) รอ

ยละ

จาน

วน(ค

น)

รอยล

ะ จา

นวน

(คน

) รอ

ยละ

การส

ะทอน

ของแ

สง

6 25

71

.42

10

28.5

7 29

82

.85

6 17

.14

7 20

57

.14

15

42.8

5 30

85

.71

5 14

.28

8 19

54

.28

16

45.7

1 31

88

.57

4 11

.42

ความ

เขาใ

จมโน

มตเฉ

ลย

21.3

3 60

.94

13.6

6 39

.04

30.0

0 85

.71

5.00

14

.28

HMP15-12

2614

HMP15-13

สรปและอภปรายผล

ผลของการพฒนามโนมตทางวทยาศาสตร

ทดสอบความเขาใจมโนมตของนกเรยน เรอง แสง

และการมองเหน ในมโนมต 2 มโนมต คอธรรมชาต

ของแสงและการสะทอนของแสงพบวา นกเรยนม

ความเขาใจมโนมตหลงเรยนถกตองมากยงขน และม

ความเขาใจมโนมตทคลาดเคลอนลดลง จากตารางท 2

และตารางท 3 พบวา นกเรยนกลมเปาหมายเมอไดรบ

การสอนแลว มความเขาใจมโนมตทถกตองมากขน

และมมโนมตทคลาดเคลอนลดนอยลงทกมโนมต ดงน

1) มโนมต เรอง ธรรมชาตของแสง พบวา

นกเรยนมมโนมตทคลาดเคลอนกอนเรยนคดเปน

รอยละ 67.80 หลงเรยน พบวา นกเรยนมมโนมตท

คลาดเคลอนลดลงคดเปนรอยละ 34.28

2) มโนมต เรอง การสะทอนของแสง พบวา

นกเรยนมมโนมตทคลาดเคลอนกอนเรยนคดเปนรอย

ละ 39.04 หลง เ รยน พบวา นก เ รย นมมโนมต ท

คลาดเคลอนลดลงคดเปนรอยละ 14.28

โดยกอนเรยนนนนกเรยนมความเขาใจมโน

มตกอนเรยน (Pre-conception) ท งทเปนความเขาใจ

มโนมตทถกตอง (Scientific conception) ความเขาใน

มโนมตในระดบท ถกตองแตไมสมบรณ (Partial

Understanding) ความเขาใจมโนมตในระดบท

คลาดเคลอนบางสวน (Partial Understanding with

Specific Alternative Conception และความเขาใจมโน

มตทคลาดเคลอน (Alternative conception) แต

หลงจากทนกเรยนไดรบการสอนแบบ วธการทานาย-

สงเกต-อธบาย (Predict-Observe-Explain (POE) แลว

พบวา มความเขาใจมโนมตทถกตองมากขน และม

มโนมตทคลาดเคลอนลดนอยลงทกมโนมต น าคาง

(2551) กลาวไววา การจดการเรยนการสอนนนตอง

มงเนนใหผเรยนเปนสาคญและอยบนพนฐานความร

เดม การเรยนรเปนการเปลยนแปลงมโนมต เปนการ

เปลยนความคดความเขาใจ โดยสรปรวมเกยวกบสงใด

สงหนง ทเกดจากการไดรบประสบการณเกยวกบสง

นนๆหลายๆแบบแลวใชคณลกษณะของสงนนหรอ

เรองนนมาประมวลดวยกน จะสามารถจาแนกได ซง

สอดคลองกบงานวจยของ เสาวลกษณ (2552) ทสารวจ

มโนมตเรองแสงและการเกดภาพของนกเรยนช น

มธยมศกษาปท 2 พบวา มความเขาใจคลาดเคลอนเรอง

สมบตของแสง การเกดภาพ แสงกบนยนตามนษย และ

แสงเลเซอร ลดลง

กตตกรรมประกาศ

การวจยในครงนขอขอบพระคณ อาจารยโชคศลป

ธนเฮอง ทใหคาปรกษาในการทาวจยมาโดยตลอด

ขอขอ บพร ะคณอ าจารยไชยพง ษ เ ร อง สวรร ณ

อ า จ า ร ย ภ า ค ว ช า ฟ ส ก ส ค ณ ะ ว ท ย า ศ า ส ต ร

มหาวทยาลยขอนแกน นายศ รชย เ ชอพล แล ะ

นายยทธนา แสนสรยวงศ ทใหความอนเคราะหเปน

ผเชยวชาญ ขอขอบพระคณ นายอนนต สวรรณหงษ

ผ อ านวยการโรงเ รยนนครพนมวทยาคม ทชวย

สนบ สน น ใ น ก าร เ ก บ ขอ ม ล วจย ม าโ ด ย ต ล อ ด

เอกสารอางอง

คาไพย พานส. 2553. มโนมตทางเลอก เรอง แสงและ

การเกดภาพของนกเรยนชนมธยมศกษาปท2

บนพนฐานของทฤษฎคอนสตรคตวสต

โดย ใชวธการทานาย การสงเกต การอธบาย.

วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยขอนแกน.

น าคาง จนเสรม. 2551. ผลการจดกจกรรมการเรยน

การสอนเรองงานและพลงงาน ชน

มธยมศกษาปท4 บนพนฐานของทฤษฎคอน

สตรคตวสตโดยใชวธ Predict-Observe-

Explain (POE). วทยานพนธศกษาศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

2615

HMP15-14

ณราภรณ บญกจ . 2553. ตวแทนความคดของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 5 เรองแสง จากการจด

กจกรรมการเรยนการสอนบนพนฐาน

ทฤษฎคอนสตรคตวสตโดยใชวธการเรยนร

แบบทานาย สงเกต อธบาย.วทยานพนธ

ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา

วทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยขอนแกน.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

2551. หนงสอเรยนสาระการเรยนร วชา

วทยาศาสตรพนฐาน เลม 4 ชนมธยมศกษา ป

ท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

เสาวลกษณ เหลองด. 2552. ผลการจดกจกรรมการ

เรยนร แบบสบเสาะหาความรทมตอความ

เขาใจมโนมตและความพงพอใจ สาระการ

เรยนรวทยาศาสตร เรองแสงและการเกดภาพ

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

Haidar, A.H. 1997. Prospective chemistry teachers’

conceptions of the conservation of matter

and related concepts. Journal of Research in

Science Teaching, 34 (2), 181 - 197.

White, R., & Gunstone, R. 1992. Probing

understanding. London and New York:

The Falmer Press.

2616