hoe toetst de nma fusies, overnames en joint ventures in de zorg?
DESCRIPTION
De zorg zit midden in een nieuwe golf van fusies, overnames en joint ventures. De NMa toetst vooraf of die transactie zal leiden tot het ontstaan of versterken van een economische machtspositie op de markten waar de zorgaanbieders actief zijn. Pieter Kuypers, advocaat-partner van AKD, geeft inzicht in de wijze waarop de NMa dergelijke transacties toetst aan de hand van praktijkvoorbeelden en de wijze waarop dergelijke zaken bij de NMa worden behandeld.TRANSCRIPT
Fusies, overnames en joint ventures: een zorg?
AKD advocaten & notarissen
Pieter Kuypers
17 november 2011
2
Agenda
• Inleiding en achtergronden
• Kernbegrippen
• Regels van het spel
• Praktische zaken en aanpak
• Nieuwe regels van het spel
• Conclusie
3
Inleiding en achtergronden
• Consument, zorgverzekeraars en overheid: een mix van spreiding en concentratie van het zorgaanbod
• Voor de medisch specialistische zorg: kwaliteit gekoppeld aan volume. Daardoor voortdurende druk om doelmatiger en efficiënter te werken
• Fusie of een intensieve samenwerking (joint venture) gericht op het waarborgen van kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid ligt voor de hand
• Mededingingsrecht: vage normstelling, primaat van de economische rationaliteit. Maar: geen goede aansluiting met de ontwikkelingen in de zorg en publieke belangen
4
Kernbegrippen I
• Onderneming: iedere eenheid die een economische activiteit verricht
• Economische activiteit: het aanbieden van diensten of goederen op de markt
• Ziekenhuis = onderneming (inclusief academische ziekenhuizen)
• Geen dienst van algemeen economisch belang
• Mededingingsregels zijn toepasselijk
5
Kernbegrippen II• Driedeling:
• fusies, overnames en joint ventures: concentratiecontrole
• kartelrecht• misbruik van machtspositie• staatssteun
• Grensvlak concentratiecontrole en kartelrecht
• joint ventures
• Grensvlak concentratiecontrole en misbruik van machtspositie
6
Kernbegrippen III
Concentratiecontrole: Toezicht door de NMa op ondernemingen die voornemens zijn te fuseren, een overname willen doen of een gemeenschappelijke onderneming willen oprichten (joint ventures).
Als een concentratie onder het toezicht van de NMa valt, moet het voornemen om de concentratie tot stand te brengen, vooraf gemeld worden bij de NMa. Pas nadat de NMa de concentratie heeft goedgekeurd, mag de concentratie tot stand worden gebracht.
7
Regels van het spel I
• Per jan 2008 tot jan 2013 tijdelijk verlaagde omzetdrempels voor concentraties in de zorg:
Gezamenlijke wereldwijde omzet
Individuele omzet in Nederland van ten minste twee ondernemingen
Individuele omzet behaald met het verlenen van zorg van ten minste twee ondernemingen
Normale drempels EUR 113.450.000 EUR 30.000.000 N.v.t.
Verlaagde (‘zorg’) drempels EUR 55.000.000 EUR 10.000.000 EUR 5.500.000
8
Regels van het spel II
Bevoegdheid NMa NZa
Handhaving kartelverbod Bevoegd om kartels op te sporen Geen bevoegdheid
en handhavend op te treden
(art. 6 Mw)
Concentratiecontrole Bevoegd om concentraties te Geen bevoegdheid. NMa vraagt of
beoordelen (art. 34 Mw) NZa een zienswijze wenst af te
geven.
Toezicht op economische Handhaven verbod misbruik Kan vooraf verplichtingen
machtsposities/aanmerkelijke economische machtspositie opleggen aan marktpartijen met
marktmacht (art.24 Mw). Repressieve (ex aanmerkelijke marktmacht (artikel
post) toets van gedrag. 48 Wmg). Preventieve (ex ante)
Mogelijkheid om sancties op te toets van gedrag. Bij een
leggen. samenloop van bevoegdheden
heeft de NZa voorrang boven de
NMa bij het oppakken van
aanmerkelijke marktmacht.
9
Praktische zaken en aanpak I:
• Feiten, randvoorwaarden, veldverkenning en wensen
• Strategie: keuzen• melden?• Succes?• tijdpad?• risico’s?
• Vaststelling strategie
• go or no go• draagvlak• toetsmomenten bepalen
10
Praktische zaken en aanpak II
• Melding?• omzetdrempels worden gehaald NMa
• omzet vorig kalenderjaar• geconsolideerd
• personele unie is “concentratie”
Alternatieven?• intensivering samenwerking(en)• fasen?
11
Praktische zaken en aanpak III
• Algemeen: grootste werk voor melding
• Uitdaging: één fase (> 4 weken)
• Vroegtijdig actie• intentieverklaring• afbreukrisico
• Vastlegging intentieverklaring• visie- of beleidsdocument• kern van de fusie uitwerken (max 5 p.)
12
Praktische zaken en aanpak IV
• Economisch onderzoek relevante markten (1)
• Productmarkten• substitueerbaarheid vraag• substitueerbaarheid aanbod• toetreding tot de markt
• Geografische markten• hoever bestaat geografisch dezelfde productmarkt• eenheid in prijs
13
Aanpak V: voor melding
• Economisch onderzoek relevante markten (2)
• Productmarkten• klinische ziekenhuiszorg• niet-klinische ziekenhuiszorg• topklinische zorg• topreferente zorg
• apotheek?• laboratoriumonderzoek?
14
Aanpak VI: voor melding
• Economisch onderzoek relevante markten (3)
• Geografische markten• onderzoek naar patientenstromen• reistijdenanalyse• kwalitatief onderzoek onder marktpartijen
• feitelijke keuzes• geografische en sociaal culturele kenmerken streek
• NMa: onderlinge samenhang
15
16
Praktische zaken en aanpak VII
• Informatie naar NMa
• Prenotificatiegesprek NMa
• Gesprek NZa/IGZ
• Uitwisseling van gegevens
• Toezending concept meldingsformulier
• Bespreking NMa (eventueel NZa/IGZ)
• Definitieve go no go melding
17
Praktische zaken en aanpak VIII
• Meldingsformulier indienen
• Vragen• Formele vragen• Informele vragen
• Intern fulltime beschikbaarheid • Besluit NMa 1e fase en ev. 2e fase
18
Nieuwe regels van het spel• Aanscherping toezicht
• Verbod tot verticale integratie
• Splitsingsbevoegdheid IGZ
• Versterking intern toezicht: de FER
• Versterking extern toezicht: fusietoets NZa
• NMa: 2e viool
• Inwerkingtreding: 1 januari 2013
19
AKD.nl