PH N IV - NAM B C CHIA HAI CHI N TRANH VI T M (1954-1975) CH NG XXI: VI T NAM CHIA HAI

201

Ph t n n - o chnh 1-11-63 Thng 5 n m x y ra v n p Ph t gio. Hai ngy tr c ngy Ph t n, Ng nh

n ra l nh c m treo c Ph t gio Hu , l i c m i pht thanh thng tin v l Ph t n. Dn chng Hu b t bnh, bi u tnh tr c i pht thanh Hu . Chnh quy n em xe thi t gip v lnh l i gi i tn. C vi ti ng sng, ti ng l u n n . C 8-9 ng i ch t, kho ng 20 ng i b th ng.

Ph t gio mi n Trung v mi n Nam i chnh ph ph i c m ngay nh ng s k th , ng c i Ph t gio, b o m cho Ph t gio c h ng nh ng gio qui nh Ki T gio, ph i

i th ng cho gia nh n n nhn, tr ng tr nh ng k ch u trch nhi m. Di m do d khng ch u gi i quy t. Chn gi sng ngy 11-6 th ng t a Thch Qu ng

c 84 tu i, t thiu gc ng Phan nh Phng v L v n Duy t (Si gn) gi a m t m 800 nh s v tn , lm xc ng c th gi i. Ng i Vi t no c ng nguy n r a anh em nh Ng. Sau v cn c ch c v t thiu n a c a cc th ng t a, i c nhi u n i, t Nam ra Trung.

Di m ch u nh ng b m t cht, h a tn tr ng t do tn ng ng, th cc tu s b giam, nh ng v n b o Hu do Vi t c ng gy ra ch khng ph i nhn vin, qun i c a chnh quy n. V c nhi u b m t, th c ra sao, khng th bi t c.

Sng s m ngy 21-8 Nhu phi qun lnh t i cha X l i, Si gn, b t cc th ng t a. Th ng t a Tr Quang tr n k p vo ta i s M . Hu cha T m b ph. Nhi u gio s

i h c Hu , vi ng i chung quanh Di m t ch c.

Cu i thng 9, khng kh Si gn g n nh khng kh Paris trong h i Terreur (kh ng ) n m 1793-94. M i gia nh th chn gia nh theo Ph t gio m Ph t t no c ng c th

b t giam n u c k t co b y b . N a m m c xe cam nhng bt bng t i u tr c c a nh th c nh run ln: hung th n t i. Nh v n kim gio s H Chu b b t, v con khng

c th m. ng Paulus Hi u lc i tn l Ng Tr ng Hi u lm b tr ng Cng dn , c Di m Nhu r t tin dng, l b n c a H Chu khi ng ta t Long xuyn m i ln Si

gn, lm t ng gim c Ngn kh . Ti vi t th cho ng ta nh ng xt xem H Chu c b oan hay khng. ng ta khng tr l i.

ng th ng Kennedy khng th dng Di m c n a, phi i s Cabot Lodge qua thay Nolting v 13 gi ngy 1-11-63, qun i do D ng v n Minh, Tr n v n n, Tn th t

nh c m u, bao vy dinh c l p. Sng hm sau, qun lnh xng vo th Di m v Nhu do m t ng h m tr n thot, nh ng r i qun lnh tm c h trong m t gio ng Ch

n, b t h nh t vo xe thi t gip, a v T ng hnh dinh. Gi a ng h b gi t. Lc Ng nh Th c Rome, v v con gi Nhu M . C n Hu b b t a vo

Si gn, sau b x t . Nh Ng ch m d t sau chn n m c m quy n. Ton dn th pho n ng.

ng Du ng v n Minh ln lm qu c tr ng, Nguy n Ng c Th , ph t ng th ng th i Di m, lm th t ng. B n thn tn c a Ng b nh t khm h t, gia s n b t ch thu. T ng hai b Tr ng u ng Hai B Tr ng, pha sng Si gn, b p ph.

Th i Php thu c, ch do t ng Rigault de Genouilly, m t trung t ng h i qun Php nh ph c a n ng, dn chng g i l t ng M t hnh. Sau cch m ng 1945,

ng b h . G n cu i i, Ng nh Di m cho d ng t ng Hai B Tr ng thay vo, k iu kh c, nghe u c gi i th ng iu kh c La m (Prix de Rome) mu n n nh v ch ng

Nhu, cho t ng c nh ng nt c a v v con gi Nhu, dn chng th y v y, ght l m, g i ng l t ng Hai hnh.

PH N IV - NAM B C CHIA HAI CHI N TRANH VI T M (1954-1975) CH NG XXI: VI T NAM CHIA HAI

202

Thi s ng H r t t khi lm th th i s , v y m sau khi t ng Hai hnh b p ph, lm hai bi th ng lu t ng bo Bt Hoa s 3 n m 1964,

Bi th nh t: ng ai u ph i t ng B Tr ng

Tc u n l ng eo ki u l l ng n gi l i qua ng i n o

Ch chim Nam B c dng tung t ng Khuynh thnh m t y con

iu kh c tay ai kho ci th ng! Cht vt ng cao cng ng n ng C ngy g y c t ngang l ng.

Bi th nh: y M t hnh x a nh c n c non,

Thay Hai hnh m i ng thon von. Mnh ni-lng xt l ng eo th t, Ng c x-chin nng ng c n trn.

ng c hin ngang em v i ch , Ha ra du d t m cng con. Dng sng B n Ng dng sng Ht,

u x l u ph ng ti ng cn.

Lng thi s on m Nhu thm th t. Hai bi l nh ng bi ng lu t hay nh t v v o chnh 1-11-63. Xt chung th bi d i hay h n bi trn, nh ng bi trn c hai cu ti r t

th: Khuynh thnh m t y con

iu kh c tay ai kho ci th ng!

o i b nhn c a Php th b dn chng khinh; tay sai c a M , Ng nh Di m th ton dn ght; nh ng ng i hng (t ng) do M a ln sau ny v a b khinh v a b

ght. S th t b i c a Ty ph ng ai c ng th y r.

B- Mi n B c Php m t h t quy n l i Chi u ngy 10-10-54 H n i khng cn m t lnh Php, m t ng n c Php. o

qun vi n chinh c a h rt h t qua c u Long bin xu ng H i phng.

Ngay t khi k hi p c Genve, Ph m v n ng, ngo i tr ng c a chnh ph C ng ha nhn dn Vi t nam g i cho th t ng Php Pierre Mends France m t b c th xc nh n nh ng lin quan kinh t v v n ha gi a hai qu c gia: cc x nghi p k ngh , th ng mi

a Php v n ti p t c ho t ng, khng b ng n c n cht g, ti s n c a Php c tn tr ng, tr ng h c c a Php v n c m c a, cc c quan v n ha v n ho t ng.

Php phi Sainteny, ng i r t c c m tnh c a Ch t ch H Ch Minh, tr qua H i, n i l i tnh giao h o v i B c vi t, c u vn nh ng quy n l i kinh t v v n ha B c,

nh cc ho t ng m H ng Gai, nh my xi m ng H i phng, nh my d t Nam nh,

PH N IV - NAM B C CHIA HAI CHI N TRANH VI T M (1954-1975) CH NG XXI: VI T NAM CHIA HAI

203

ng l p xe h i Renault...; vi n Pasteur, vi n ung th , tr ng Vi n ng bc c , tr ng trung h c Albert Sarraut...

Sainteny c H Ch t ch ti p n ni m n . Nh ng l n l n tnh Vi t-Php m i ngy t nh t, v ba nguyn do:

Chnh ph M cho r ng Php i n c i, ch lo b o v t quy n l i c a h m l l i vi c ch ng c ng c a ph ng Ty. Anh c ng ng v pha M .

Cc nh kinh doanh Php B c r t nghi ng c ng s n, s c ng s n qu c h u ha cc x nghi p, i h v , nn i h i nhi u b o m lm cho c ng s n b c mnh. R t cu c, cng ti l n nh t c a Php l cng ti than B c vi t ph i bn h t x ng, bn gi y, my mc,

ng r y cho chnh ph B c vi t.

Chnh ph Php khng ch u cho B c vi t c i bi u ngo i giao Paris (nh Sainteny B c), v c ng khng can thi p bu c mi n Nam ph i t ng tuy n c vo thng 7-1956 nh ghi trong hi p c Genve. Php khng th v a l y lng B c v a l y lng Nam

c, m cng khng th khng nh M vi n tr trong nh ng n m 1954-56.

Ngy 13-5-55, h t k h n 300 ngy, qun i Php rt kh i H i phng, nh h ng, quy n l i c a Php B c g n nh khng cn g.

Trong 5 n m sau (1956-60) B c nh Trung hoa v Nga vi n tr ki n thi t. Trung hoa cho vay 120 t quan (c ) Php, Nga cho khng 34 t . B c thi u r t nhi u k thu t gia, ph i o t o g p qu, k t qu t t nhin l km. L i thm, qu theo Trung hoa, tr ng h ng h n

chuyn, ngh a l cho nh ng ng i c cng trong khng chi n, trung thnh v i t t ng cch ng (h ng) gi nh ng ch c v ch huy, m c d u v k thu t (chuyn) h khng bi t cht g,

v ch a bao gi c h c.161

Kinh t suy - i s ng kh c kh y thng u, m c s ng khng xu ng th p l m nh c hng ha nh p c ng cc cng

ti Php, cc nh bun Trung hoa, Vi t nam l i. T gi a n m 1955, h t nh ng d tr r i, i thi u ngo i t nh p c ng nh ng hng tiu th - ph lo mua my mc tr c h t - cho

nn ton dn ph i s ng kh c kh . V chnh sch h ng h n chuyn", s qu n l x nghi p r t km: khng lm k ton

ng hong, cu i n m khng tnh l i l , nhi u x nghi p khng bi t thu c bao nhiu, tiu t bao nhiu, m t mt bao nhiu.

Khi th y cng vi c khng ch y, ng i ta khng ngh cch c i thi n ph ng php lm vi c, c tuy n thm ng i, tuy n th t nhi u m h u h t khng bi t vi c, r t cu c s ti n tr

ng th t ng h n s c s n xu t nhi u. Theo G. Chaffard (sch d n) th nh my xi m ng i phng trong m t n m, s th t ng 34%, s l ng trung bnh t ng 24%, nh v y l s ti n

tr l ng t ng g n 70%, m s c s n xu t ch t ng c 3,5%. canh nng c ng v y. H p tc x qu c gia (cooprative nationale) c nhi m v t p

trung s s n xu t th c ph m, qu n l d qu, c ng l , h t. Ph i mua d c ph m, v i, xe p, nh t l x ng c a n c ngoi, m cc nh my ph t-

pht, tr ch a s n xu t bn ra ngoi c, r t cu c ch trng c y vo than H ng gai v xi m ng H i phng m hng xi m ng H i phng th nh chng ta th y, qu n l d qu, cn

161 N m 1980 Trung Hoa th y chnh sch sai, i kh u hi u l H ng th nh t nh ph i chuyn, d l ng vin m khng c kh n ng k thu t th c ng khng dng. Nh ng h th c hi n n i chnh sch m i khng, l i l m t chuy n.

PH N IV - NAM B C CHIA HAI CHI N TRANH VI T M (1954-1975) CH NG XXI: VI T NAM CHIA HAI

204

than H ng gai th trong m i l m n m u, bn c bao nhiu ph i tr n cho Php h t (coi hai trang trn).

Dn chng b t u th t v ng. Nh t l nh ng ng Nam t p k t ch m t ng t i lc c v Nam, la g o y ng, c tm y r ch. M t ng i i di n c a h dm ni v i

Ph m Ng c Th ch lc lm b tr ng Y t Chng ti t p k t ra y khng ph i lm cu li trong cc doanh nghi p c a chnh ph ." Nhi u ng i i tr v Nam khi th y n m 1956 khng c t ng tuy n c th ng nh t qu c gia nh chnh ph h a.

i cch n a - V Qu nh l u ng trong n m 1956 chnh ph cn b m t s ph n khng nghim tr ng c a dn

chng v vi c c i cch n a. Chnh ph mu n ti n mau n x h i ch ngh a m khng hi u hon c nh n c mnh, tm l nng dn - ho c hi u nh ng b t ch p - cho nn p d ng ng ng l i v k thu t c a Mao Tr ch ng.

M i u gy cho nng dn c m th a ch . Ng i ta phi cn b tr v lng cng lm, cng n, cng (tam cng) v i nh ng b n c nng trong lng, gy lng tin c a h r i

ch cho h th y h b n ch bc l t ra sao, ph i c m th, di t b n , chnh quy n s ng , ng ng i.

B c th nh l chia dn lng thnh nhi u thnh ph n: i n ch , ph nng, bn nng, ng i lm ngh t do...

Qua b c th ba, cho h ng b n c nng c h c t p nh trn, t co r i x t i nh ng k thu c thnh ph n a ch , t b n.

Trong ch ng VII ti ni a s nh ng ng i gi u nh t thn qu B c vi t ch c m su m u ru ng (kho ng 1 hc-ta r i t i hai hc-ta), c v ch ng con ci l m m i ng, khng th coi nh cc n ch , cc lnh cha Trung hoa, Nga, M chu c. M t s t t c vi ch c m u ru ng, d m b y ch