HoliHolinnergiergički sistemčki sistem

Holinergički lekoviHolinergički lekovi

Antiholinesterazne supstanceAntiholinesterazne supstance

Trovanje organofosfornim pesticidimaTrovanje organofosfornim pesticidima

Trovanje nervnim bojnim otrovimaTrovanje nervnim bojnim otrovima

Trovanje gljivamaTrovanje gljivama

HolinergiHolinergički lekovički lekovi

Direktno dejstvo na muskarinske i nikotinske Direktno dejstvo na muskarinske i nikotinske receptore-acetilholinu sličnoreceptore-acetilholinu sličnoEstri holina-Estri holina-acetilholin,metaholin,karbahol,pilokarpin, acetilholin,metaholin,karbahol,pilokarpin, muskarin.muskarin.Antiholinesterazne supstance-indirektno preko Antiholinesterazne supstance-indirektno preko nagomilanog acetilholinanagomilanog acetilholinaInhibišu acetilholinesterazu-antiholinesterazni Inhibišu acetilholinesterazu-antiholinesterazni lekovi(fizostigmin,neostigmin,piridostigmin)lekovi(fizostigmin,neostigmin,piridostigmin)Antiholinesterazni insekticidiAntiholinesterazni insekticidiAntiholinesterazni bojni otroviAntiholinesterazni bojni otrovi

Direktni holinergiciDirektni holinergici

Acetilholin,metaholin-muskarinski receptori brza Acetilholin,metaholin-muskarinski receptori brza razgradnja terapijski beznačajnirazgradnja terapijski beznačajniKarbahol,betanehol-muskarinski i nikotinski efekti-Karbahol,betanehol-muskarinski i nikotinski efekti-postoperativni ileuspostoperativni ileusPilokarpin alkaloid iz biljke Pilocarpus jaborandi-Pilokarpin alkaloid iz biljke Pilocarpus jaborandi-muskarinski efekti-sniženje intraokularnog muskarinski efekti-sniženje intraokularnog pritiska,mioza,pojačana sekrecija pljuvačnih i bronhijalnih pritiska,mioza,pojačana sekrecija pljuvačnih i bronhijalnih žlezda,hipotenzija,povećanje motaliteta GIT.žlezda,hipotenzija,povećanje motaliteta GIT.Pilokarpin u terapiji glaukoma-antagonista kod trovanja Pilokarpin u terapiji glaukoma-antagonista kod trovanja atropinomatropinomMuskarin alkaloid iz gljive Amanita muskaria-atropin Muskarin alkaloid iz gljive Amanita muskaria-atropin antidot antidot

Indirektni holinergiciIndirektni holinergici

Kratko dejstvo-reverzibilne Kratko dejstvo-reverzibilne antiholinesteraze(fizostigmin,neostigmin,piridostigmin, antiholinesteraze(fizostigmin,neostigmin,piridostigmin, ededrofonijum)rofonijum)Dugo dejstvo-ireverzibilne antiholinesterazeDugo dejstvo-ireverzibilne antiholinesterazeAntiholinesterazni Antiholinesterazni insekticidi(paration,malation,fosfamidon, metrifonat)insekticidi(paration,malation,fosfamidon, metrifonat)Antiholinesterazni bojni otrovi(sarin,soman,tabun)-10-Antiholinesterazni bojni otrovi(sarin,soman,tabun)-10-100 puta toksičniji100 puta toksičnijiMehanizam transesterifikacije-hidroliza acetilholina pod Mehanizam transesterifikacije-hidroliza acetilholina pod uticajem enzima acetilholinesteraze-katjonski deo uticajem enzima acetilholinesteraze-katjonski deo acetilholina za anjonski deo enzima.acetilholina za anjonski deo enzima.

Fizostigmin i neostigminFizostigmin i neostigmin

Reverzibilne antiholinesterazeReverzibilne antiholinesterazeFizostigmin alkaloid sadrži tercijalni azot prodire u CNSFizostigmin alkaloid sadrži tercijalni azot prodire u CNSNeostigmin sintetsko jedinjenje kvaternerni azot ne Neostigmin sintetsko jedinjenje kvaternerni azot ne prolazi u CNSprolazi u CNSFizostigmin-muskarinske efekte-mioza,smanjenje Fizostigmin-muskarinske efekte-mioza,smanjenje intraokularnog pritiska,grč akomodacije,pojačana intraokularnog pritiska,grč akomodacije,pojačana salivacija,bronhosalivacija,bronhokonstrikcija, salivacija,bronhosalivacija,bronhokonstrikcija, znojenje,bradikardija,defekacija,uriniranjeznojenje,bradikardija,defekacija,uriniranjeNeostigmin-muskarinske i nikotinske efekte-fascikulacije Neostigmin-muskarinske i nikotinske efekte-fascikulacije skeletnih mišićaskeletnih mišićaAntidot-atropin,d-tubokurarin-na motornu ploču-Antidot-atropin,d-tubokurarin-na motornu ploču-relaksansrelaksans

Indikacije Indikacije

Glaukom-pilokarpin-mioza,kontrakcija cilijarnog Glaukom-pilokarpin-mioza,kontrakcija cilijarnog mišića(oko akomodirano na blizinu),smanjenje mišića(oko akomodirano na blizinu),smanjenje intraokularnog pritiskaintraokularnog pritiska

Postoperativni ileus-neostigminPostoperativni ileus-neostigmin

Miastenija gravis-neostigmin ili piridostigminMiastenija gravis-neostigmin ili piridostigmin

Trovanje tubokurarinom-neostigmin i Trovanje tubokurarinom-neostigmin i edrofonijumedrofonijum

Kontraindikacije-astma,peptički Kontraindikacije-astma,peptički ulkus,hipertireoza.ulkus,hipertireoza.

Podela Podela organofosfornih insekticidaorganofosfornih insekticida prema putu ulaska u organizamprema putu ulaska u organizam

Insekticidi Insekticidi uneti perkutanim putemuneti perkutanim putem

Insekticidi Insekticidi uneti inhalatornim putemuneti inhalatornim putem

Insekticidi Insekticidi uneti peroralnim putemuneti peroralnim putem

Karakteristike trovanja Karakteristike trovanja organofosfornim insekticidimaorganofosfornim insekticidima

AkutnaAkutna-- hr hrooniničnačna

Profesionalna- zadesnaProfesionalna- zadesna

Lokalno- opšte dejstvoLokalno- opšte dejstvo

Vrsta otrova- količina –dužina ekspozicije- Vrsta otrova- količina –dužina ekspozicije- put prolaska-stanje organizma-drugi faktoriput prolaska-stanje organizma-drugi faktori

Dominantna simptomatologijaDominantna simptomatologija

Problem dijagnoze hroničnih trovanjaProblem dijagnoze hroničnih trovanja

Lečenje trovanja Lečenje trovanja organofosfornim organofosfornim insekticidimainsekticidima

Ihalatorni put-izneti iz kontaminirane sredine Ihalatorni put-izneti iz kontaminirane sredine mere CPR detoksikacija eventualna antidotska mere CPR detoksikacija eventualna antidotska terapijaterapija

Peroralni put-povraćanje lavaža želuca Peroralni put-povraćanje lavaža želuca medicinski ugalj laksacija prirodna i veštačka medicinski ugalj laksacija prirodna i veštačka detoksikacija organizma simptomatska i detoksikacija organizma simptomatska i antidotska terapijaantidotska terapija

Perkutani put-skidanje kontaminirane odeće Perkutani put-skidanje kontaminirane odeće pranje kože vodom i sapunom ispiranje očijupranje kože vodom i sapunom ispiranje očiju

Trovanje organofosfornim Trovanje organofosfornim pesticidimapesticidima

Najčešće korišćeni insekticidiNajčešće korišćeni insekticidi

Visoka aktivnost prema štetočinamaVisoka aktivnost prema štetočinama

Visoka toksičnost za čoveka i životinjeVisoka toksičnost za čoveka i životinje

Manja stabilnost od organohlornihManja stabilnost od organohlornih

Ulaze svim putevima u organizamUlaze svim putevima u organizam

Akutna i hronična trovanja (kumulacija)Akutna i hronična trovanja (kumulacija)

Malation-fosfamidon-parationMalation-fosfamidon-paration

Mehanizam dejstvaMehanizam dejstva

Polienzimski otroviPolienzimski otroviIreverzibilna inhibicija acetilholinesterazeIreverzibilna inhibicija acetilholinesterazeTrovanje endogenim acetilholinomTrovanje endogenim acetilholinomStimulacija ili paraliza prenosa impulsa u Stimulacija ili paraliza prenosa impulsa u CNS vegetativnim ganglijama skeletnim i CNS vegetativnim ganglijama skeletnim i glatkim mišićima egzokrinim žlezdama i glatkim mišićima egzokrinim žlezdama i KVSKVSMuskarinski efekti-lakši nikotinski efekti-Muskarinski efekti-lakši nikotinski efekti-teži centralni efekti trovanjateži centralni efekti trovanja

Klinička slikaKlinička slika

Muskarinski efektiMuskarinski efekti

Nikotinski efektiNikotinski efekti

Centralni efekti Centralni efekti

Lakši oblici-nivo enzima iznad 50%Lakši oblici-nivo enzima iznad 50%

Srednje teški oblici-nivo enzima 30-40%Srednje teški oblici-nivo enzima 30-40%

Teški oblici-nivo enzima ispod 10%Teški oblici-nivo enzima ispod 10%

Hronična trovanjaHronična trovanja

Muskarinski efektiMuskarinski efekti

MioMioza i poremećaj vidaza i poremećaj vidaZnojenjeZnojenjeSalivacijaSalivacijaBronhokonstrikcijaBronhokonstrikcijaBronhosekrecijaBronhosekrecijaBradikardijaBradikardijaCrevne kolike i dijarejaCrevne kolike i dijarejaInkontinencija urinaInkontinencija urina

Nikotinski efektiNikotinski efekti

Fascikulacije skeletnih mišićaFascikulacije skeletnih mišića

TahikardijaTahikardija

Hipertenzija Hipertenzija

Centralni efektiCentralni efekti

Nemir i nesanicaNemir i nesanica

Zbunjenost i ataksijaZbunjenost i ataksija

KonvulzijeKonvulzije

Depresija disanjaDepresija disanja

Cirkulatorni kolapsCirkulatorni kolaps

Terapija trovanjaTerapija trovanja

Koža-dekontaminacijaKoža-dekontaminacijaRespiratorni-prekid kontakta mere CPRRespiratorni-prekid kontakta mere CPRPeroralni-isprati želudac medicinski ugalj-laksativiPeroralni-isprati želudac medicinski ugalj-laksativiAntidotska terapija atropin 2-4mg iv nakon toga 1-2mg Antidotska terapija atropin 2-4mg iv nakon toga 1-2mg na svakih 5-10 minuta do znakova atropinizacijena svakih 5-10 minuta do znakova atropinizacijePralidoksim etiološki antidot kod trovanja ireverzibilnim Pralidoksim etiološki antidot kod trovanja ireverzibilnim inhibitorima daje se 1gr polako iv unutar 24 časa-prvih inhibitorima daje se 1gr polako iv unutar 24 časa-prvih 48 sati na svakih 6 sati 1gr48 sati na svakih 6 sati 1grAtropin se daje 5-7 dana pralidoksim 7-10 dana četiri Atropin se daje 5-7 dana pralidoksim 7-10 dana četiri puta dve tablete na dan od 500mgputa dve tablete na dan od 500mgKonvulzije se prekidaju diazepamom 10mg polako ivKonvulzije se prekidaju diazepamom 10mg polako iv

Trovanje nervnim bojnim otrovimaTrovanje nervnim bojnim otrovima

Organofosforna jedinjenja visoke Organofosforna jedinjenja visoke toksitoksičnosti,brzo smrtonosno dejstvo,najopasnije čnosti,brzo smrtonosno dejstvo,najopasnije hemijsko oružjehemijsko oružjeInhibicija holinesterazeInhibicija holinesterazeKoža,respiratorni,digestivni putKoža,respiratorni,digestivni putSarin,soman,tabun-bez boje i Sarin,soman,tabun-bez boje i mirisa,postojani,veliki gubicimirisa,postojani,veliki gubiciIreverzibilna inhibicija acetilholinesterazeIreverzibilna inhibicija acetilholinesterazeMuskarinski,nikotinski,centralni efektiMuskarinski,nikotinski,centralni efektiMiotični,brohospastični,konvulzivno-komatozni Miotični,brohospastični,konvulzivno-komatozni

Terapijski postupakTerapijski postupak

Preventivne mere(zaštitna odeća)Preventivne mere(zaštitna odeća)

Opšte mereOpšte mere

Specifična terapijaSpecifična terapija

Dopunska terapijaDopunska terapija

Terapija trovanjaTerapija trovanja

Koža-dekontaminacijaKoža-dekontaminacijaRespiratorni-prekid kontakta mere CPRRespiratorni-prekid kontakta mere CPRPeroralni-isprati želudac medicinski ugalj-laksativiPeroralni-isprati želudac medicinski ugalj-laksativiAntidotska terapija atropin 2-4mg iv nakon toga 1-2mg Antidotska terapija atropin 2-4mg iv nakon toga 1-2mg na svakih 5-10 minuta do znakova atropinizacijena svakih 5-10 minuta do znakova atropinizacijePralidoksim etiološki antidot kod trovanja ireverzibilnim Pralidoksim etiološki antidot kod trovanja ireverzibilnim inhibitorima daje se 2,5gr polako iv unutar 15minuta-inhibitorima daje se 2,5gr polako iv unutar 15minuta-nakon pola sata ponovo 1,25gr,najteži početna doza 5gr.nakon pola sata ponovo 1,25gr,najteži početna doza 5gr.Atropin se daje 5-7 dana pralidoksim 7-10 dana četiri Atropin se daje 5-7 dana pralidoksim 7-10 dana četiri puta dve tablete na dan od 500mgputa dve tablete na dan od 500mgKonvulzije se prekidaju diazepamom 10mg polako ivKonvulzije se prekidaju diazepamom 10mg polako iv

Trovanje gljivamaTrovanje gljivama

Otrovnih gljiva ima svuda gde ima i jestivihOtrovnih gljiva ima svuda gde ima i jestivihNajtoksičnije vrste su-amanita faloides,amanita Najtoksičnije vrste su-amanita faloides,amanita verna,amanita virosa,giromitra eskulenta i vrste galerinaverna,amanita virosa,giromitra eskulenta i vrste galerinaDo smrti može da dođe i ako se pojede samo jedan deo Do smrti može da dođe i ako se pojede samo jedan deo otrovne gljive-100 smrtnih slučajeva godišnje usled otrovne gljive-100 smrtnih slučajeva godišnje usled trovanja gljivamatrovanja gljivamaAmanita muskaria-tip antiholinergika-alkaloid sličan Amanita muskaria-tip antiholinergika-alkaloid sličan atropinu izaziva narkozu,konvulzije ,halucinacije.atropinu izaziva narkozu,konvulzije ,halucinacije.Tip muskarina-iste efekte na glatke mišiće i egzokrine Tip muskarina-iste efekte na glatke mišiće i egzokrine žlezde kao holinergička stimulacijažlezde kao holinergička stimulacijaAmanita faloides-termostabilne peptide amanitin i Amanita faloides-termostabilne peptide amanitin i faloidin-toksično na sve ćelije organizma-faloidin-toksično na sve ćelije organizma-jetera,bubrezi,srce i mozak.jetera,bubrezi,srce i mozak.

Klinička slika trovanja gljivamaKlinička slika trovanja gljivama

Glavni znaci akutnog trovanja gljivama su Glavni znaci akutnog trovanja gljivama su povraćanje,respiratorni poremećaji i žuticapovraćanje,respiratorni poremećaji i žuticaTip amatoksin-amanitin-amanita Tip amatoksin-amanitin-amanita faloides,galerina-latencija 6-24č-mučnina faloides,galerina-latencija 6-24č-mučnina povraćanje,krvave stolice.povraćanje krvavog povraćanje,krvave stolice.povraćanje krvavog sadržaja,povećanje i bolna osetljivost sadržaja,povećanje i bolna osetljivost jetre,oligurija,anurija,žutica,edem jetre,oligurija,anurija,žutica,edem pluća,hipoglikemija mentalna pluća,hipoglikemija mentalna konfuzija,glavobolja,oštećenje konfuzija,glavobolja,oštećenje CNS,koma,konvulzijeCNS,koma,konvulzijeSmrtnost 50Smrtnost 50%%

Klinička slikaKlinička slika

Tip giromitrina-povraćanje,dijareja,hemoliza,konvulzije, Tip giromitrina-povraćanje,dijareja,hemoliza,konvulzije, koma-smrtnost 15-40koma-smrtnost 15-40%%Tip muskarina-muskarinski efekti-smrt-5Tip muskarina-muskarinski efekti-smrt-5%%Tip antiholinergika-atropinski efekti-retka smrtTip antiholinergika-atropinski efekti-retka smrtTip GIT iritanata-digestivne smetnje retko smrtTip GIT iritanata-digestivne smetnje retko smrtTip disulfirama-povraćanje dijareja-aritmije,osetljivost na Tip disulfirama-povraćanje dijareja-aritmije,osetljivost na alkohol slično disulfiramu nekoliko dana traje, smrt retko.alkohol slično disulfiramu nekoliko dana traje, smrt retko.Tip halucinogena-ataksija,dezorijentacija,opšta Tip halucinogena-ataksija,dezorijentacija,opšta slabost,midrijaza,groznica,bol u abdomenu,konvulzije-slabost,midrijaza,groznica,bol u abdomenu,konvulzije-smrt retko.smrt retko.Tip koji izaziva oštećenje bubrega-bubrežna Tip koji izaziva oštećenje bubrega-bubrežna insuficijencijainsuficijencija

Labaratorijski nalaziLabaratorijski nalazi

Povećanje kreatinina i ureje u Povećanje kreatinina i ureje u krvikrvi

AST,ALT,LDH,Bilirubini AST,ALT,LDH,Bilirubini povećanipovećani

Methemoglobin povećan-Methemoglobin povećan-giromitringiromitrin

Lečenje trovanja gljivamaLečenje trovanja gljivama

Preventivne mere-izbegavati konzumaciju divljih Preventivne mere-izbegavati konzumaciju divljih gljivagljivaHitne mere-izazvati povraćanje,isprati Hitne mere-izazvati povraćanje,isprati želudac,medecinski ugalj,forsirana laksacijaželudac,medecinski ugalj,forsirana laksacijaAntidot-amanitin-N-acetilcistein-200mg I.V.zatim Antidot-amanitin-N-acetilcistein-200mg I.V.zatim 10mg-kg-h.10mg-kg-h.Penicilin G u velikim dozamaPenicilin G u velikim dozamaMuskarinsko-hoIinergički tip-atropin 1mg i.v.Muskarinsko-hoIinergički tip-atropin 1mg i.v.Giromitrin-piridoksin 25mg-kg I.V.Giromitrin-piridoksin 25mg-kg I.V.Aritmija propranolol-Coprinus tipAritmija propranolol-Coprinus tip

Opšte mereOpšte mere

Balans tečnosti i elektrolita-infuzijeBalans tečnosti i elektrolita-infuzijeHemodijalizaHemodijalizaHemoperfuzija Hemoperfuzija Šećerna dijeta za jetru 4-5l-24čŠećerna dijeta za jetru 4-5l-24čK-vit-kod krvarenjaK-vit-kod krvarenjaPostepen prelazak na per osPostepen prelazak na per osLečiti anurijuLečiti anurijuSuzbijati konvulzijeSuzbijati konvulzijeKontrola temperatureKontrola temperatureOdržavanje ventilacijeOdržavanje ventilacijeForsirana diurezaForsirana diureza