hoogtelijn 5/2015

84
WWW.NKBV.NL | NOVEMBER 2015 | NR 5 BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING ROEMENIË Freeriden tussen wolven en beren NꝃRSE FJORDEN Twee weken per kajak door niemandsland SNOWKITEN Outdooravontuur in de Zweedse sneeuw ijskoud avontr

Upload: koninklijke-nkbv

Post on 24-Jul-2016

241 views

Category:

Documents


10 download

DESCRIPTION

IJskoud avontuur In de winter is alles anders. Het zachte groene gras verandert in stekelige dorre sprieten met ijskristallen, je door de wind fladderende haren bedek je met een warme muts en de zwoele zonsondergang maakt plaats voor lange, donkere avonduren. Een uitgelezen seizoen voor indrukwekkende avonturen. Voor deze wintereditie van Hoogtelijn peddelden we door de Noorse fjorden, trotseerden we een klettersteig met ski’s op onze rug, en trok een kite ons mee door het verlaten Zweedse landschap.Verder een interview met topalpinist Ueli Steck, rotsklimmen in de Gorges du Verdon en een verslag van de NKBV Expeditie Academie in India.

TRANSCRIPT

Page 1: Hoogtelijn 5/2015

WWW.NKBV.NL | NOVEMBER 2015 | NR 5

BE RGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDE RL ANDSE KLIM- E N BE RGSPORT VE RE NIGINGBE RGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDE RL ANDSE KLIM- E N BE RGSPORT VE RE NIGING

ROEMENIËFreeriden tussen wolven en beren

N� RSE FJORDENTwee weken per kajak door niemandsland

SNOWKITENOutdooravontuur in de Zweedse sneeuw

ijskoudavont� r

01_HL0515_r01_cover.indd 1 20-10-15 09:49

Page 2: Hoogtelijn 5/2015

NIEUW: BEVER WINTERSPORT BASECAMPS

Jouw one-stop-shops deze winter• BEVER DEN HAAG THE GLOBE• BEVER AMSTERDAM• BEVER AMSTERDAM WOMEN• BEVER EINDHOVEN• BEVER HILVERSUM• BEVER HOUTEN• BEVER.NL/WINTERSPORT

Alles voor de fanatieke wintersporter

WINTERSPORTBEGINT BIJ BEVER

NIEUW: BEVER WINTERSPORT BASECAMPSAlles voor de fanatieke wintersporter

Jouw one-stop-shops deze winter• BEVER DEN HAAG THE GLOBE• BEVER AMSTERDAM• BEVER AMSTERDAM WOMEN• BEVER EINDHOVEN• BEVER HILVERSUM• BEVER HOUTEN• BEVER.NL/WINTERSPORT

WINTERSPORTBEGINT BIJ BEVER

bever.indd 2 20-10-15 10:58

Page 3: Hoogtelijn 5/2015

NIEUW: BEVER WINTERSPORT BASECAMPS

Jouw one-stop-shops deze winter• BEVER DEN HAAG THE GLOBE• BEVER AMSTERDAM• BEVER AMSTERDAM WOMEN• BEVER EINDHOVEN• BEVER HILVERSUM• BEVER HOUTEN• BEVER.NL/WINTERSPORT

Alles voor de fanatieke wintersporter

WINTERSPORTBEGINT BIJ BEVER

NIEUW: BEVER WINTERSPORT BASECAMPSAlles voor de fanatieke wintersporter

Jouw one-stop-shops deze winter• BEVER DEN HAAG THE GLOBE• BEVER AMSTERDAM• BEVER AMSTERDAM WOMEN• BEVER EINDHOVEN• BEVER HILVERSUM• BEVER HOUTEN• BEVER.NL/WINTERSPORT

WINTERSPORTBEGINT BIJ BEVER

bever.indd 3 20-10-15 10:59

Page 4: Hoogtelijn 5/2015

^^^ inhoud ^^^ ^^^ hoogtelijn 5 2015 ^^^ ^^^ hoogtelijn 5 2015 ^^^ ^^^ redactioneel ^^^

Kijk voor meer informatie op:

www.nkbv.nl

www.hoogtelijn.nl

www.twitter.com/nkbv

www.facebook.com/de.nkbv

4 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 5

WINTER18WINTERKou, gierende storm en lange, donkere avonden. Het is winter. Des te meer uitdaging voor een winters avontuur. Met de snowkite in Zweden, freeriden in onbekend Roemenië en met de kajak door het onherbergzame Noorwegen.

58GORGES DU VERDON

Routes van bovenaf

ACTU� L7 Column Joachim Driessen8 Op de Hoogte10 Sportklimnieuws16 Bergsport in advertenties44 Interview met topalpinist Ueli Steck64 NKBV voor jou66 Op pad met de Sectie 50 Plus78 Expeditie van drie broers naar de Himalaya80 Gespot82 Vooruitblik & Colofon

A� ENT18-43 Wintersport20 Snowkiten in Zweden26 Freeride-avontuur in Roemenië31 Uniforme opzet lawineberichten32 Winterse klettersteig in St. Anton37 Medisch: voeding en kou38 Per kajak door de Lyngen Alpen

ALPINISME13 Expeditienieuws50 Expeditie Academie in India71 Metanoia, � lm over Je� Lowe74 Beklimming Grand Capucin

WANDELEN54 Gemarkeerd: dagwandeling in Besseggen67 Vriendinnen in Aosta

KLI� EN58 Klimmen in Europa: Gorges du Verdon68 Sportklimblessures72 En Route: granietpudding in de Écrins

UITRUSTING36 Beveraanbiedingen56 Markt & Materiaal: winter

44UELI STECK Ingetogen topper

20JÄMTLANDZweeds outdooravontuur

04_HL0515_r02_inhoud.indd 4 20-10-15 12:07

Page 5: Hoogtelijn 5/2015

^^^ inhoud ^^^ ^^^ hoogtelijn 5 2015 ^^^ ^^^ hoogtelijn 5 2015 ^^^ ^^^ redactioneel ^^^

Winter

4 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 5

g� n BereikTerwijl fotograaf Aart probeert de Venediger en een kudde speelse koeien goed in beeld te brengen, maak ik met mijn smartphone wat extra plaatjes. Mijn camera van ruim 2,5 kilo is thuis , de telefoon weegt nog geen 200 gram. Aantrek-kelijk, maar daardoor reist ook het mobiele lijntje met de buitenwereld mee. Daarvan heb ik nu geen last, want op de display staan voortdurend twee woorden: geen service. Dus geen sms’jes, geen telefoon, geen internet, niets.

Een vriendin vertelde onlangs dat ze een verblijf zoekt voor haar project Alleen op de wereld. Afgesloten van de buitenwereld, geen bereik, geen internet, alleen de natuur en zichzelf. Ze had alvast een beetje kunnen wennen in het Lasörlinggebergte in Oost-Tirol waar we dagen geen bereik hadden. Ook niet in de hutten, waar transport zich beperkt tot een enkele helikopter-vlucht en af en toe een ritje op een crossmotor. De buitenwereld is er alleen via de mobilofoon en satelliet snel te bereiken.

Dus geen telefoons op tafel, hooguit om foto’s te laten zien. Heel ontspannen. Juist daardoor hebben we leuke ontmoetingen met onze medewandelaars. Een jong Oostenrijks stel, een Duitser die een paar dagen met ons meeloopt en twee doorgewinterde Duitse trekkers die smakelijk vertellen over hun kookkunsten tijdens de dagen dat ze kamperen in de bergen. Eten is een feest, maak dat er dan ook van, is hun motto.

Alleen duren de veertig uur voordat ik de uitslag van PSV-Feyenoord lees wel erg lang…

Peter Daalder,[email protected]

26FR� RIDE-AVONT� RDe verrassingen van Roemenië

50EXPEDITIE ACADEMIEEindexamen in India

Rens de Wild kiest op weg naar de Granatspitze (Oostenrijk) een

alternatieve route wegens slecht zicht.Foto: Roy Mostert

44UELI STECK Ingetogen topper

20JÄMTLANDZweeds outdooravontuur

38N� RWEGEN Met tent en kajak in de Lyngen Alpen

04_HL0515_r02_inhoud.indd 5 20-10-15 12:08

Page 6: Hoogtelijn 5/2015

SPEEL LOTTO VOOR DE SPORT!

ÉN NATUURLIJK VOOR DE JACKPOT.

LOTTO.NLSPEEL BEWUST

Met Lotto maak je elke zaterdag kans om de Jackpot van minimaal € 7,5 miljoen te winnen. Maar wist je dat je ook automatisch de Nederlandse sport steunt? Dankzij de jaarlijkse miljoenenbijdrage van Lotto aan de sport wordt de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging, verenigingen en de top- en breedtesport ondersteund, wordt talent ontwikkeld en worden lokale trainingsfaciliteiten verbeterd. Dus als je van klim- en bergsport houdt, speel je Lotto! Ga naar lotto.nl of speel mee in de winkel.

15416_LOTTO_Klimbond_adv 230x297 HR.indd 1 14-09-15 15:26

Page 7: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7

column nkbv ^^^ column nkbv ^^^ column nkbv ^^^

Voor de NKBV is de winter steeds belangrijker. Niet het pisteskiën met haar platgewalste hellingen en uitgebreide après-ski. Wel de

eenzame sneeuwschoenwandelingen in de Queyras of een adembenemende poedersneeuwafdaling in Disentis, liefst met de eerste sporen. Maar de winter hee� ook een schaduwzijde: wat in de zomer een comfortabel gemarkeerd wandelpad is, wordt in de winter een sneeuwvlakte die als lawine naar beneden kan komen. Dat vraagt extra kennis en ervaring.

De NKBV hee� ervoor gekozen de winter extra aandacht te geven, waarbij het accent ligt op ‘leren zelfstandig en veilig alpiene sport te bedrijven’, of dat nou toerskiën, sneeuwschoenwandelen, langlaufen of freeriden is. Daarom organiseren we sinds afgelopen jaar een wintereditie van de Bergsportdag en ontwikkelen we een eigen programma in de Alpen dat is gericht op het zelfstandig tochten leren maken. Het liefst zetten we hiervoor ons eigen kader in (leden-voor-leden). Cursussen worden daardoor beter, omdat op een

Joachim Driessen,voorzitter NKBVmail: [email protected]: @jdriessen06

eenduidige manier wordt lesgegeven, bovendien in het Nederlands en ook nog goedkoper.

Heb je altijd al de overstap van piste naar o� -piste willen maken, dan is een kijkje in het winterprogramma zeker de moeite waard. Ik hoor ook graag wat je van het programma vindt, want het is nog in ontwikkeling. En kom naar de Bergsportdag Winter, op 22 november in de Jaarbeurs Utrecht. Ben je al een geroutineerde winterbergsporter en vind je het leuk om je kennis over te dragen op andere leden, kom ons dan versterken en meld je als aspirant kaderlid bij de NKBV Academie. We kunnen je hulp goed gebruiken . Kijk voor meer informatie hierover op academie.nkbv.nl .

En nu maar wachten tot de eerste sneeuw valt!

Sommigen hebben iets met de herfst; stormachtige wandelingen, vallende blaadjes en herfstkleuren. Ik niet. Te nat om te klimmen en nog geen sneeuw. Voor mij is de herfst wachten op de winter. Eigenlijk begin ik al in oktober op WePowder te kijken waar de sneeuw valt, terwijl ik weet dat ik toch tot december moet wachten. Zodra in Nederland de eerste sneeuw valt, vrolijk ik helemaal op en is de ‘herfstslaap’ voorbij. Tijd voor ski’s!

Wachten op de winter

D� RZ� MHEIDDe NKBV stree� naar een duurzame relatie met leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering. Hoogtelijn en onze reis- en cursus- gidsen drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goed-keuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% recycled papier. De nieuwe ledenpasjes zijn gemaakt van 100% a� reek-baar pvc. We schenken duurzame ko� e (van Peeze), hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag, en promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergbestemmingen.

Word NKBV-lid!NKBV-leden pro� teren van voordelenen kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaat-schap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden. Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

OpzeggenHet NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op www.mijnnkbv.nl. Na deze datum wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalender-jaar. Je ontvangt per e-mail een bevestiging van je opzegging. Wil je meer weten over het lidmaatschap? Kijk op www.nkbv.nl.

BETER DE BERGEN IN MET HET NKBV-LIDM� TSCHAP

07_HL0515_r04_joachim.indd 7 20-10-15 09:52

Page 8: Hoogtelijn 5/2015

8 | HOOGTELIJN 5-2015 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW HOOGTELIJN 5-2015 | 9

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ ^^^^^^ op de hoogte op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^^^^ op de hoogte ^^^ ^^^ ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte op de hoogte ^^^ op de hoogte op de hoogte op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ ^^^ op de hoogte ^^^ ^^^ ^^^ op de hoogte op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ ^^^ op de hoogte ^^^ ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^Heb je nieuws v

oor Op de Hoogte,

mail het naar hoogtelijn@nkbv

.nl.

Meer bergnieuws vind je op www

.nkbv.nl,

of volg ons op Facebook en Twi

tter.

De regering van Nepal wil onervaren klimmers, minderjarigen en 75-plussers verbieden de Mount Everest te beklimmen. Ook gehandicapte klimmers zouden voortaan geweerd moeten worden van de hoogste berg van de wereld. Volgens de Nepalese autoriteiten zijn de maatregelen bedoeld om het aantal ongelukken op de berg terug te dringen.Aspirantklimmers krijgen volgens het nieuwe plan alleen nog een permit als ze kunnen aantonen dat ze eerder een berg van meer dan 6500 meter hebben beklommen. Het is nog niet duidelijk hoe de nieuwe competentie-eis moet worden gecontroleerd. Volgens minister van toerisme Kripasur Sherpa is het de bedoeling dat de nieuwe regels al vanaf volgend klimseizoen, in het voorjaar van 2016, in werking treden.De nieuwe regels worden gesteund door de Nepalese Mountaineering Association, al is er ook kritiek. De beklimming van een top van 6500 meter is niet te vergelijken

met de moeilijkheden op de 8848 meter hoge Mount Everest. Volgens critici lijkt de ervaringseis vooral bedoeld om meer klimmers naar lagere Nepalese bergen te lokken om zo meer inkomsten te genereren. Een onbedoeld e� ect van de maatregel zou kunnen zijn dat meer klimmers uitwijken naar de noordzijde van Everest in Tibet.Door de jaren heen lijkt het aantal heel jonge en heel oude klimmers sterk mee te vallen. Volgens de gezaghebbende Himalayan Database probeerden in totaal vijf mensen van 75 of ouder de berg te beklimmen, twee Japanners en drie Nepalezen. Van hen hebben er twee op de top gestaan: de Japanner Yuichiro Miura in 2008 en 2013 en de Nepalees Min Bahadur Sherchan in 2008. Een groot deel van de geregistreerde minderjarige klimmers is a� omstig uit Nepal en was op de berg als expeditiestaf. Het is niet duidelijk of het Nepalese plan een uitzondering maakt voor jonge sherpa’s die voor hun inkomen a� ankelijk zijn van werk op Mount Everest.

Simon Drel verongelukt in Mont BlancgebiedDe van oorsprong Russische klimmer Simon Drel is eind augustus verongelukt tijdens de beklimming van de Gervasutti-Boccalatte route op de Picco Gugliermina (3893 meter) in het Mont Blancgebied. Hoewel hij een relatief kleine afstand viel, raakte hij dusdanig gewond dat hij het niet overleefde. Drel woonde al jaren in Nederland en maakte deel uit van een vast groepje dat op donderdagavond klimt in Klimmuur Den Haag Hollands Spoor. Volgens de Haagse klimmers was Drel op zijn best in alpien terrein. Zo klom hij in 2013 bijvoorbeeld de Américain directe op de Dru. Verder klom hij onder meer de Directe des Capucines op de Grand Capucin, de Philipp-Flamm op de Civetta en de Vinatzer-Messner op de Marmolada. In 2014 bereikte hij met zijn vrouw en zoon de top van de Aconcagua (6962 meter). Drel klom over het algemeen met buitenlandse vrienden. Omdat hij verder weinig ruchtbaarheid gaf aan zijn beklimmingen, bleven zijn prestaties bij veel Nederlandse klimmers onopgemerkt.

Mount McKinley wordt weer DenaliDe hoogste berg van Alaska krijgt haar oude naam Denali terug. De 6194 meter hoge berg kreeg in 1917 de naam Mount McKinley, naar de voormalige Amerikaanse president William McKinley. Daarvoor had de berg eeuwenlang de naam Denali, wat in de taal van de lokale Kuyukon-bevolking ‘De Hoge’ betekent. President Obama maakte op 31 augustus 2015 bekend dat de berg haar oorspronkelijke naam terugkrijgt. Denali werd voor het eerst beklommen in 1913. Afgelopen zomer klommen de Nederlandse berggids Roeland van Oss en zijn Engelse partner Tania Noakes de Cassingraat op Denali.

Dodelijk ongeval klimhal Monte CervinoBij een ongeluk bij klimcentrum Monte Cervino in Bergschenhoek is op 20 september een 32-jarige man uit Alkmaar om het leven gekomen. De ervaren canyoneer maakte deel uit van een groep van vier canyoneers die op de buitenzijde van de klimhal hun touwtechnieken oefenden. Bij het abseilen vanaf het plateau op dertien meter hoogte maakte het slachto� er die als laatste naar beneden ging, een val tot op de grond. Ambulancepersoneel hee� geprobeerd de man ter plaatse te reanimeren. Volgens politieonderzoek zou het slachto� er zijn zekeringsapparaat in het verkeerde uiteinde van het abseiltouw hebben ingehangen, waarna hij een ongeremde val tot de grond maakte. Bij deze bij canyoning gebruikelijke techniek (rappel débrayable) is één kant van het abseiltouw belastbaar en de andere niet.

Respect The Mountains verder met UIAAMilieuorganisatie Respect The Mountains gaat in de toekomst verder onder de vlag van de internationale bergsportkoepel UIAA. Door onder meer de afwijzing van een Europese subsidie-aanvraag was de organisatie in geldnood geraakt. Eerder werd aangekondigd dat Respect The Mountains dit najaar zou worden opgeheven, maar dat lijkt met de voortzetting door de UIAA van de baan. Onderdeel van de afspraken met de UIAA is dat het hoofdkantoor van de milieuorganisatie verhuist naar de Zwitserse hoofdstad Bern. Respect The Mountains is ruim tien jaar actief en organiseerde onder meer de Envirotreks, waarbij vrijwilligers de bergen in trekken om zwerfafval op te ruimen. Afgelopen zomer deden ruim 600 vrijwilligers uit vijf verschillende landen mee. Nepal wil toegang

Mount Everest beperken

Foto

Eri

c Ar

nold

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 8 20-10-15 10:14

Page 9: Hoogtelijn 5/2015

8 | HOOGTELIJN 5-2015 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW HOOGTELIJN 5-2015 | 9

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Woorden zoekenOver bergen schrijven voelt altijd een beetje banaal. Anderen overtuigen van iets wat jou dierbaar is. Moeizaam woorden zoeken die uit-drukking geven aan kleuren en vormen en zweven tussen liefde en dreiging; het is een spel op een te klein bord. Alsof je meer zou willen, meer tot uitdrukking zou willen brengen, maar je potlood alleen nog maar krassen voortbrengt.Begrijpen anderen wat jou drijft? Moeten ze het eigenlijk wel begrijpen? Om mij heen zijn er velen die de liefde voor bergen op geen enkele manier delen. Nou ja, als achtergrond voor de beslissende etappes in de Tour de France zijn die bergen natuurlijk wel aardig. Degene die die liefde wel begrijpt, ervaart dit als een vanzelfsprekendheid. Als dat in jezelf verankerd zit, is het bijna onmogelijk je in te leven in het gevoel van een ander, die die liefde ten enenmale ontbeert. Ik ken iemand die geen blauwe kaas lust en ik snap dat wel, maar begrijpen is een andere zaak. En het lukt me niet om in woorden uit te leggen dat deze persoon het daarmee helemaal mis heeft. Onbegrijpelijk.In ‘Mountains of the mind’ beschrijft Robert Macfarlane een wereld die voor en door mensen is gemaakt. Velen leven in een wereld waar men vergeten is dat ‘there are environments which do not respond to the fl ick of a switch or the twist of a dial, and which have their own rhythms and orders of existence. Mountains correct this amnesia.’ Mooi, zo’n Macfarlane. Of hij iemand overtuigt? Eigenlijk geloof ik dat hij schrijft voor berg-liefhebbers, niet voor anderen. De bergen zijn van ons – in de geleende tijd die de natuur ons geeft. We delen het met elkaar, en die anderen, nou ja, we hopen het beste voor ze.

Ivar Schute

columnDe Dutch Freeride Week, die deze winter voor de derde keer is georganiseerd in het Franse Tignes (31 januari t/m 5 februari) is een gezellige en gevarieerde wintersportweek voor freeriders, van beginner tot pro. Er is een testcenter en er zijn clinics, seminars en muzikale optredens. Onderdeel van de week is het Nederlands kampioenschap Freeride. Dit kampioenschap is o� cieel erkend

door de NKBV. De beste Nederlandse freeriders strijden om de titel in vier disciplines: ski dames en heren en snowboard dames en heren. Iedereen die deze uitdaging aandur� , kan zich inschrijven: prijs: € 65; NKBV-leden krijgen vijf euro korting. Kijk voor meer informatie op nkfreeride.nl.Daarnaast wordt er tijdens de Freeride Week de zogeheten Freetour Trophy gehouden, een toerskiwedstrijd waar je alleen aan mee mag doen als je minimaal 100 millimeter onder je voeten hebt.En wie voor zijn freeridekick niet kan wachten tot februari, kan alvast terecht op de NKBV Bergsportdag Winter op 22 november in de Jaarbeurs in Utrecht. Daar houdt bijvoorbeeld tweevoudig Nederlands kampioen Freeride Paul de Groot een lezing. Kijk voor meer informatie op bergsportdag.nkbv.nl.

Hardwarefabrikant DMM roept een groot aantal modellen karabiners met schroefsluiting terug. Bij controle bleek dat door vroegtijdige slijtage de sluiting van de karabiners defect raakt. De problemen doen zich voor bij vij� ien verschillende modellen karabiners, allemaal geproduceerd in 2014 en 2015. Uitgebreide informatie over deze en andere terugroepacties vind je op nkbv.nl/kenniscentrum.

Dutch Fr� ride W� k en NK Fr� ride

Terugroepactie DMM karabiners

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 9 20-10-15 10:15

Page 10: Hoogtelijn 5/2015

10 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 11

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Sportklimnieuws

Mountain Network logo op grijs-blauwe achtergrond

grijs-blauw CMYK: 35 / 15 / 0 / 35RGB: 135 / 148 / 169web: #8794a9

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen Partners nationale wedstrijden

Sportklimmen krijgt misschien toch een plek op de Olympische Spelen van 2020 in Tokio. Het organiserend comité van de Spelen in Tokio hee� de sport op de lijst met kandidaatsporten geplaatst, waardoor er, ondanks eerdere afwijzing door het Internationaal Olympisch Comité (IOC), een grote kans is dat klimmen alsnog Olympisch wordt.Volgens NKBV-voorzitter Joachim Driessen is het een erkenning van de enorme groei van de sport in de afgelopen jaren. “De hel� van alle klimmers is onder de 25 jaar. In Nederland merken we de toename in populariteit van de sport aan het aantal jongeren dat meedoet aan regionale en nationale klimwedstrijden.” Volgens Driessen zijn er op dit moment wereldwijd

Boulderende studenten naar UtrechtStudenten vanuit het hele land komen op zaterdag 12 november naar Utrecht. Daar vindt in Boulderhal Sterk het Lowe Alpine Nederlands Studentenkampioenschap Boulder plaats. Ze laten hun touwen thuis en zetten de mutsen op voor een dag vol mooie kwali� catieboulders, side-events, gezelligheid en natuurlijk een spectaculaire � nale. Heb je zin om te komen kijken of wil je zelf een kans wagen? Kijk voor inschrijven en actuele informatie op nskb.climbing.nl.

Goed nieuws voor klimmers in Leiden en omstreken. Begin 2016 opent een nieuwe boulderhal: Kunststof. De kersverse haleigenaren Rogier Mattens, Floriaan Drewes en Ste� en Beemer hebben samen ruim twintig jaar werkervaring in de klimsport. Beemer is bij de NKBV actief in de Commissie Wedstrijdsport. De boulderhal komt aan de zuidwestkant van Leiden aan de Rooseveltstraat, vijf minuten van het centrum, vlakbij de A4 en 800 meter van station Leiden Lammenschans. Het pand hee� een vloeroppervlak van 1050 m2 en krijgt een aparte trainingsruimte op de eerste verdieping. Het totaaloppervlak van de boulderwanden is 525 m2.

Sportkli� en mogelijk toch Olympisch

Nieuwe Boulderhal in Leiden

35 miljoen sportklimmers.Klimmen kreeg in 2010 de zogeheten Olympische erkenning, een belangrijk voorstadium voor toelating tot de Spelen. Een jaar later kwam de sport op een shortlist voor de Spelen van 2020, maar uiteindelijk besloot het IOC in het voorjaar van 2013 om klimmen toch niet Olympisch te maken.In het Japanse voorstel komen de drie klimdisciplines – lead, boulder en speed – in één combi-discipline op het programma. In totaal zouden veertig atleten worden toegelaten, twintig mannen en twintig vrouwen. Het IOC maakt in augustus 2016 de de� nitieve lijst met Olympische sporten voor Tokio 2020 bekend.

Eind november vindt de ontknoping plaats van de nationale leadcompetitie: het Lotto NK Lead bij Klimmuur Centraal in Amsterdam. Dit jaar is Tondé Katiyo de hoofdroutebouwer. Hij schroe� voor de deelnemers uitdagende routes in de wand, waarbij hij “de esthetiek van grepen en bewegingen tot haar recht laat komen.” Dat maakt zijn routes, zoals hij zelf zegt “een ‘stille samenwerking’ tussen routebouwer en klimmer.” Kom op 28 november naar dit spektakel bij Klimmuur Centraal in Amsterdam. Bestel je kaarten op nklead.nl of bekijk het Lotto NK Lead via de livestream.

Volg NK Lead via livestream

Foto

Zou

t Fot

ogra

� e

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 10 20-10-15 10:15

Page 11: Hoogtelijn 5/2015

10 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 11

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

LEZERS REAGERENVoorklimangstLezer Arjen Keyser schreef een lange brief naar aanleiding van het artikel ‘Meer plezier in het klimmen’ in Hoogtelijn #4, pagina 16-21. De strekking van zijn betoog: vallen is gevaarlijk en een extra toelichting over de risico’s van de oefeningen had bij het artikel niet misstaan. “Don’t try this at home. Zorg dat je oefent met deskundige instructeurs”, aldus Keyser.Redacteur Anne van Leeuwen benadrukt in een reactie dat het artikel is gericht op sportklimmers die wat lastiger routes klimmen. “Omdat er veel wordt gevallen bij het sportklimmen, moet dat worden geoefend. Het artikel is bedoeld om die boodschap uit te dragen. Dus vallen is geen probleem, als je het maar goed oefent.”

Paraklimmer Renske Nugter (21) eindigde begin oktober op de eerste plaats in haar klasse tijdens de Paraclimbing Cup (Lead) in het Noord-Engelse Sheffield. Nugter, die de komende tijd het boegbeeld van de NKBV wordt op het gebied van gehandicaptensport, klimt in de categorie Neurological Physical Disability B.In Sheffield kwamen twee vrouwen uit in Nugters categorie. Daardoor kon zij ondanks twee vallen in de kwalificatie, toch door naar de finale. “Het is jammer dat er zo weinig deelnemers zijn, maar wel fijn om ook te ervaren hoe een finale precies gaat”, aldus Nugter.De komende maanden richt ze zich met begeleiding vanuit de NKBV en het Nederlands Team op de voorbereiding van het WK Sportklimmen in september 2016, in het Franse Bercy.

Het Nederlands Jeugdkampioenschap Lead (NJK) heeft dit jaar een nieuwe groep deel- nemers, de allerjongste jeugd. Jeugdklim-mers in de categorieën Jeugd C, Jeugd D en Jeugd E doen voor het eerst mee aan het nationale kampioenschap op 8 november in Rock Steady Bussum. Het ochtend-programma staat vanaf 10 uur in het teken van de halve finale en finale voor Jeugd D en Jeugd E. De Junioren en Jeugd A tot en met C klimmen vanaf 14.30 uur hun halve en hele finales. Wil je erbij zijn om de jonge klimmers aan te moedigen, kijk dan op nkbv.nl voor meer informatie over het programma en de toegangskaarten.

In het Belgische Puurs werd eind september een World Cup Lead gehouden: de wereld- bekerwedstrijd van de Lage Landen en daarmee een bijna-thuiswedstrijd voor de klimmers van het Nederlands Team. Onder aanmoediging van vele Nederlanders die naar Puurs waren afgereisd, klom Nikki van Bergen naar de halve finale, waarin ze als veertiende eindigde. Jeugdklimmers Mark Brand, Don van Laere en Nigel Armino strandden in de kwalificatierondes, maar hebben waardevolle wedstrijdervaring opgedaan. Wil je de halve finale en finale terugkijken? Kijk op nkbv.nl en zoek op ‘Puurs’.

NJK Lead

Wereldbeker van de Lage Landen

Eerste plaats voor paraklimmer Renske Nugter

Foto

Mar

ijke

Ruite

n

Foto

Syt

se v

an S

loot

en

Foto

Tim

van

der

Lin

den

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 11 20-10-15 10:15

Page 12: Hoogtelijn 5/2015

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

HOOGTELIJN 5-2015 | 1312 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST PETER DAALDER | FOTO AART MARKIES

Hoe wordt een Nederlander beheerder van een Alpenhut?

Vraag & Antwoord

De Clarahütte, op 2038 meter in het Oosttiroler Umbaltal, bestaat al sinds 1872 toen de Praagse koopman Prokop Edler von Ratzenbeck de hut liet bouwen. Het bouwwerk kreeg de naam van zijn vrouw. De Nederlander Hank van den Berg was er afgelopen zomer Hüttenwart. Onbezoldigd, evenals zijn vrouw Katja die op het terras en in de keuken werkte.

Hoe komen twee Nederlanders in een hut terecht van de Deutscher Alpenverein (DAV)? “Wij komen al ruim dertig jaar in dit gebied. We zijn echt verknocht geraakt aan de omgeving. Dus we kenden de Clarahütte al veel langer. Door mijn werk bij Defensie zijn we terechtgekomen in Duitsland, waar ik als meteoroloog werkte op de NAVO-basis in Münster. En zo kwamen we in contact met de Sektion Essen van de DAV. De Clarahütte is van die afdeling. In 2012 is een groot gedeelte van de hut verwoest bij een natte sneeuwlawine. Toen besloten werd de hut weer op te bouwen, zochten ze vrijwilligers en hebben we ons aangemeld. Ik heb veel tijd, want ik ben op mijn 55ste gepensioneerd bij Defensie. En mijn vrouw leek het ook leuk om mee te helpen in de hut. Dat was vorig jaar, toen we in twee perioden acht weken boven waren.”

Je bent daarna gevraagd als Hüttenwart. Wat doet een Hüttenwart en wat is het verschil met een Hüttenwirt?“De Hüttenwirt regelt alles rond eten, drinken en slapen in de hut. Kasia Pawlus is daarvoor al een paar jaar verantwoordelijk. Zij doet dat samen met haar Poolse vriend Andrzej Biel, de kok van de hut. De Hüttenwart zorgt ervoor dat alle voorzieningen van en bij de hut op orde zijn. En hij is verantwoordelijk aan het begin van het seizoen voor het bedrijfsklaar maken van de hut. Wij hebben de hut eind september winterklaar

Hank en Katja van den Berg op het terras van de Clarahütte, op 2,5 tot 3 uur lopen van Prägraten.

gemaakt en afgesloten. Omdat we nog volop bezig zijn met de nieuw-bouw, is me ook gevraagd om als bouwopzichter op te treden. Ik ben redelijk handig, maar er zijn dingen die ik nog nooit had gedaan. Ik leer veel. Je kunt niet voor elk probleem iemand uit het dal halen: het laatste uur naar de Clarahütte is alleen te voet te doen.”

Architect Klaus Mathoy uit Innsbruck heeft een prijs gekregen voor zijn ontwerp. Wat is er bijzonder aan de nieuwbouw?“Een groot deel van de hut ligt beschut onder een heuvel. De nieuwe slaapvertrekken zijn daar gebouwd. Goed beschermd en nauwelijks zichtbaar van buiten, hoewel alle kamers grote ramen hebben en licht zijn. En de architect wilde graag een waterrad voor de energievoorziening. Dat is prachtig geworden. Twee meter breed en een doorsnede van ruim vier meter. De schoepbladen zijn in Essen gemaakt van larikshout. In zes weken hebben we het gebouwd in de Isel die voor de Clarahütte stroomt.”

De komende maanden ligt de hut onder de sneeuw. Ben je niet benieuwd hoe alles zich houdt?“Natuurlijk. Vooral het rad is spannend. De hut ligt in een betrekkelijk nauw dal, waar vaak lawines zijn. Maar het gebouw is goed beschermd. Volgende zomer bouwen we nog enkele kamers en een technische ruimte en dan is het klaar.”

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 12 20-10-15 10:15

Page 13: Hoogtelijn 5/2015

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

HOOGTELIJN 5-2015 | 1312 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST PETER DAALDER | FOTO AART MARKIES

EXPEDITIENIEUWS

Cas van de Gevel, Mike van Berkel en Jelle Staleman vertrokken in oktober richting Nepal voor een expeditie naar de 7140 meter hoge Nemjung. Het is de bedoeling om de berg, ongeveer 25 kilometer ten noordwesten van Manaslu, via de nog onbeklommen noordwand te beklimmen. Kijk voor recent nieuws over de expeditie op nkbv.nl.

Alpine Adventures Teamleden Vincent Perrin en Bas van der Smeede klommen in september het noordwestcouloir op de Pic Sans Nom in de Écrins. Op zichzelf is de 900 meter lange route niet extreem moeilijk, maar omdat Van der Smeede acht maanden geleden nog een stamceltransplantatie hee� ondergaan, is de beklimming toch een noemenswaardige prestatie. Van der Smeede kreeg vorig jaar tijdens een trip naar de Dolomieten last van gezondheidsklachten. Bij thuis-komst bleek dat hij acute leukemie had. Na een periode met chemotherapie en bloedtransfusies onderging hij een beenmergtransplantatie met stamcellen van zijn oudere broer. Van der Smeede en de overige leden van Alpine Adventures maken inmiddels voorzichtig plannen voor een nieuwe expeditie naar de Himalaya. Kijk voor meer nieuws over het team op alpineadventures.nl.

De leden van de NKBV Expeditie Acade-mie openden dit najaar twee nieuwe rou-tes in de Thirot vallei in de Himachal Pra-desh in noordwest India. Vanwege hevige sneeuwval en lawines is het oorspronke-lijke doel van de expeditie, de beklim-ming van de 6162 meter hoge Gangstang niet gelukt. In het laatste weekend van de expeditie waren twee teams onderweg, een op de Gangstang en een op de 6094 meter hoge Nainghar Choti. Beide teams waren uiteindelijk vanwege lawinegevaar gedwongen om te keren. Hoewel het de daaropvolgende week prachtig weer was, bleef het lawinegevaar te hoog voor een toppoging. Aan het eind van de expeditie lukte het toch nog twee nieuwe routes te klimmen. Roy Delahaije, Jurgen Mesman,

Martijn Schell, Danny Schoch en Court Haegens beklommen in een zestien uur durende trip een 5600 meter hoge top. Ze doopten de nieuwe route de Martijn Seuren Memorial Ridge. Martijn Seuren maakte deel uit van de Expeditie Academie maar kwam in juli om het leven in de Alpen. Dennis van Hoek en Marianne van der Steen openden lager in het dal een rots-route van negen touwlengtes, Getu (6b+). Tijdens de acclimatisatieperiode beklom-men Haegens en Schoch nog een circa 5400 meter hoge satteliettop. Schoch opende samen met Van der Steen een nieuwe mixed route op de 5300 meter hoge Thirot Shivling (Shiva’s Hair, 300 hm, TD, M5/6 WI4+/5). Op pagina 50-53 lees je Mariannes verslag van deze expeditie.

NKBV Expeditie Academie opent nieuwe routes

Postume onderscheiding v� r Marc Corneli� enPoolreiziger Marc Cornelissen (46) is postuum geëerd met een koninklijke onderscheiding. Hij werd benoemd tot O� cier in de Orde van Oranje-Nassau. Cornelissen en zijn kompaan Philip de Roo kwamen eind april 2015 om het leven toen zij bij een skitocht over het Noordpoolijs te water raakten. Het Koninklijk Besluit over de onderscheiding werd kort voor zijn overlijden genomen. Cornelissen en De Roo waren op dat moment al onderweg in het Arctisch gebied.Cornelissen bereikte in 1997 op eigen kracht de Noordpool. Drie jaar later bereikte hij, opnieuw op eigen kracht, de Zuidpool.

Pe� in en Van der Sm� de kli� en op Pic Sans Nom

Expeditie naar onbeklommen Himalayawand

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 13 20-10-15 10:16

Page 14: Hoogtelijn 5/2015

INN

SBRU

CK T

OURI

SMUS

GRA

FIK

h. a

.

Innsbruck en zijn vakantiedorpenwww.innsbruck.info

Tirol: winter in de bergen

20150806_Hoogtelijn mit TW_230x297mm_RZ_ML.indd 1 06.08.15 10:3514_HL0515_adv.indd 14 20-10-15 11:10

Page 15: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 15

^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Minister Ploumen houdt een persoonlijk betoog tijdens de bene� et-avond van de NKBV voor Nepal.

Minister Ploumen voelt zich thuis bij vrienden van Nepal

Minister Lilian Ploumen hield een heel persoonlijke toespraak tijdens de bene-� etavond van de NKBV op 14 oktober voor Nepal, dat op 25 april getro� en werd door een aardbeving. “Ik wilde graag zelf zien hoe de mensen er aan toe waren en wilde zelf horen waaraan ze behoe� e hadden. Daarom ben ik na de beving naar Nepal gegaan. Ik praat graag over de vitaliteit van mensen maar dat was in dit geval ongemakkelijk. We

moeten de mensen daar niet alleen laten”, aldus de minister die onder de indruk was van de persoonlijke verhalen van expeditie-arts Anne Brants en Katja Staartjes die tijdens de ramp in Nepal waren. Brants was een van de artsen in het basiskamp van de Mount Everest. De bene� etavond van NKBV en het consulaat van Nepal leverde 10.000 euro op die besteed worden aan een doel waarover nog beslist moet worden.

De lancering van Nepal Now werd ondersteund door minister Ploumen, geflankeerd door de Everestbeklimmers Wilco van Rooijen (links), Katja Staartjes en René de Bos.

Naast de verhalen van de klimmers was er een Nepalees diner, Nepalese muziek en dans en werd de campagne Nepal Now gepresenteerd. Het is de bedoeling om weer toeristen naar het land te halen, omdat dit de meest directe manier is om geld te besteden in het land. Zes toeristen zorgen al voor één baan in Nepal. Op Manaslu en Langtang na zijn er geen reisbeperkingen meer, meldde minister Ploumen. Wie naar Nepal gaat wordt gevraagd ter plekke een sel� e te maken en op te roepen om ook op reis te gaan. Meer informatie op www.nepalnow.org.

advertentie

“Het is goed om hier zo veel vrienden van Nepal te zien. Het is in en in verdrietig als je mensen ziet die huis en haard kwijt zijn maar ook een deel van hun cultureel erfgoed verloren”, aldus minister Ploumen.

Foto

’s Z

out F

otog

ra� e

08_HL0515_r06_opdehoogte.indd 15 20-10-15 10:17

Page 16: Hoogtelijn 5/2015

16 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST ICO KLOPPENBURG HOOGTELIJN 5-2015 | 17

Veel mensen die de top willen bereiken, denken daarbij niet aan een bergtop, maar aan de top van de maatschappelijke ladder. Voor de wereld van de communicatie, waarin alles staat of valt met een sterk beeld, is de klim- en bergsport een grote inspiratie. Of het nou gaat om teambuilding, ambitie, samen onderweg zijn, of zelfvertrouwen: overal is wel een passend plaatje uit onze sport te vinden. En daarom bestoken de ‘communicators’ ons met mannen in pak en met aktetas op de Mont Blanc. Of krijgen ze de consultants van een gerenommeerd bureau zo gek om allemaal een klimtouw vast te pakken. Mooi voor ons, want kennelijk is onze sport een belangrijk winstpunt op ons cv!

TopmanagersMet aktetas op de Mont Blanc

GrondverzetAls Verhoeven grondverzetmachines BV een Manager Sales zoekt, moet er een advertentie komen. Is er op het reclamebureau iemand die meteen aan Jorg Verhoeven denkt? Wie weet, want er is verder geen enkele relatie tussen de foto van de klimmer en de advertentietekst.

Bergen geldGeld verdienen door de juiste persoon te vinden voor de juiste – riant betaalde – functie: dat is wat Ebbinge doet. Doet het vergezicht op de bergtoppen boven de advertentie de kandidaat dromen over bergen geld?

Werk � n de winkelInterne communicatie vinden ze bij Deloitte van groot belang. Dat wordt verbeeld door heel veel touwen die om elkaar heen zijn gedraaid. Werk aan de winkel!

AfzienNatuurlijk kan ook de teambuilding veel van onze sport leren. Dus als je een lastige reorganisatie tegemoet gaat, dan zeg je gewoon dat je samen ‘op expeditie’ gaat. Dat wordt afzien en misschien vallen er slachto� ers, maar we hebben wel samen één doel.

Foto

Mar

cel B

eked

am

14_HL0515_r05_tabletop.indd 16 20-10-15 09:59

Page 17: Hoogtelijn 5/2015

16 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST ICO KLOPPENBURG HOOGTELIJN 5-2015 | 17

ParticipatieHoe gaat het met de participatiemaatschappij? ‘Dat komt wel goed’, lijkt de koepel van gemeenten uit te dragen. Als we maar vertrouwen op de kracht van de burgers. En wat past daar beter bij dan het beeld van een meisje dat vol zelfvertrouwen en krachtig omhoogklimt?

WijsheidOp zoek naar een origineel cadeau? Geef iemand het boek Op weg naar de top! Je kunt het online persoonlijk maken door een naam op de cover te zetten. Vervolgens vullen de makers het boekje met wijsheden waar iedereen wat aan hee� .

TegenopIdealistische doelen hebben ook de berg ontdekt. Zoals in Amerika, waar forenzen bewust worden gemaakt van de problemen die gehandicapten tegenkomen.

UitblinkersNaar de top: leerlingen met een toelatings-

beschikking praktijkonderwijs vier jaar gevolgd. Dat dit een bijzonder nuttig

onderzoek is staat buiten kijf. Gaan die leerlingen ook echt de top bereiken?

Rok in de topToch weer die maatschappelijke top. Is die eigenlijk wel goed bereikbaar voor vrouwen? In de Alletta Jacobslezing 2015 zien we het beeld van de Matterhorn, met de prangende vraag: vrouwen op weg naar de top, maar welke top?

LifestyleWat is er mooier dan een product kopen en er meteen een lifestyle bij krijgen? Dat is wat Land Rover probeert uit te stralen. Maar wie hee� een auto nodig, als hij een klimmuur op zijn eigen huis hee� ?

14_HL0515_r05_tabletop.indd 17 20-10-15 09:59

Page 18: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 1918 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST MIRTE VAN DIJK | FOTO ZOUT FOTOGRAFIE

In de winter is alles anders. Het zachte groene gras verandert in stekelige dorre sprieten met ijskristallen, je door de wind fladderende haren bedek je met een warme muts en de zwoele

zonsondergang maakt plaats voor lange, donkere avonduren. En doordat deze koude maanden hierdoor haast iets magisch hebben, ervaren we het trotseren van een winters avontuur net iets meer als een uitdaging. Zoals een klettersteig met een snowboard op je rug, het peddelen door

de Noorse � orden met je wintersportuitrusting vastgesjord op je kajak, het meegetrokken worden door de wind op je ski’s, of een reis naar Roemenië waar we zonder exacte geolocatie in een mini

skigebied terechtkwamen. Stuk voor stuk uitdagingen? Jazeker. En zoals gezegd: allemaal anders. Je leest erover in de volgende 24 pagina’s.

Uitdagende kou

16_HL0515_r30_accent_opening.indd 18 20-10-15 10:04

Page 19: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 1918 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST MIRTE VAN DIJK | FOTO ZOUT FOTOGRAFIE

Winter

16_HL0515_r30_accent_opening.indd 19 20-10-15 10:04

Page 20: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 2120 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST ICO KLOPPENBURG | FOTO’S REINIER RIJKE (ZOUT FOTOGRAFIE)

De ogen van Josef Bergman lichten op. “Zo had ik nog nooit naar ons meer gekeken!” We zijn een paar dagen met hem op pad rond ‘zijn’ dal in het westen van Jämtland. We

hebben een paar mooie sneeuwschoentochten gemaakt, sliepen in een hutje aan de rand van een meer en relaxten in de mooiste sauna van Zweden. Voor Josef is het allemaal bekend terrein. Maar wat we vanochtend deden, op het meer van Otsjö, dat was andere koek. Met een grote vlieger in de lucht en ski’s onder onze voeten gleden we door de enorme leegte van het meer. En niet alleen voor Josef ging er een wereld open. Ook het gezicht van Reinier, onze fotograaf en instructeur van vandaag, staat op honderd procent plezier. Voor hem is het fantastisch om te zien hoe gemakkelijk je met een vlieger op pad kunt in dit uitgestrekte gebied. Zon, blauwe lucht, witte bergen en kleurige kites zorgen bovendien nog eens voor plaatjes waar elke fotograaf van droomt.

MiezerMaar het was niet de hele trip zo mooi. Als we van Trondheim in Noorwegen naar de Zweedse grens rijden, miezert het. Het skigebied van Åre ligt er wat sneu bij en als we Edsåsdalen binnenrijden, is er bijna geen sneeuw te zien. In het hotel Dalens

Gård ontvangt Thomas ons hartelijk. En hij steekt zijn enthousiasme over het gebied niet onder stoelen of banken: “Stel je voor dat je elke dag met dit uitzicht wakker wordt!” We horen wat hij zegt, maar hadden er toch graag wat zon en een halve meter sneeuw bij gezien.

SneeuwschoenwandelenNa een kop thee en een boterham pakken we de sneeuwschoenen voor een afspraak met een wit rendier. Halverwege de huisberg van Dalens Gård ligt de berghut Vita Renen (vertaald: Wit Rendier) en daar gaan we vanavond eten. Hoger op de berg ligt er meer sneeuw en komen we meer in de stemming. De drukte van de reis valt van ons af en we ‘landen’ in het Zweedse landschap. De hut is warm, het bier koud en het eten klasse: rendiervlees met padden-stoelen in een heerlijke bessensaus. Gastvrouw Ida en haar man openen elke donderdagavond de deuren voor gasten die op de

Neem een gebied ter grootte van Nederland en leg het net onder de poolcirkel. Vul het met bergen, bossen, elanden, beren, meren en iets meer inwoners dan Zoetermeer, en je krijgt een idee van hoe Jämtland eruit ziet.

Hoog aan de windSnowkiten in Zweden

naar de horizon

Veel te warm weer voor deze jongens.

De beste worstenbroodjes in de kleinste kiosk van het land.

18_HL0515_r32_accent_zweden.indd 20 20-10-15 10:05

Page 21: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 2120 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST ICO KLOPPENBURG | FOTO’S REINIER RIJKE (ZOUT FOTOGRAFIE)

berg willen eten. Vanavond is er een groep Nederlanders die een tocht hebben gemaakt. Ze zijn nog vol van het spektakel waarop ze de avond ervoor zijn getrakteerd: een intense show van het noorderlicht. Samen lopen we in het donker naar beneden. De sneeuwschoenen maken lawaai op de harde sneeuw tot Sabine, de wandelgids, om stilte vraagt. Een minuutje stoppen we en luisteren we naar de overweldigende stilte van het nachtelijke landschap. Aangestoken door de verhalen over het noorderlicht gaan we ’s avonds laat nog ons geluk beproeven. We lopen naar Hensjö, het meer aan het eind van het dal. En ja, het is de moeite waard, maar nee, het noorderlicht krijgen we niet te zien.

Acht seizoenenDe volgende dag trekken we met een lokale gids het Samigebied in, op zoek naar sporen van wild. Onze gids wijst ons ook op

andere sporen: aan sommige oudere bomen kun je zien dat ze ooit een bosbrand hebben overleefd. We zitten hier op een paar minuten lopen van het einde van de weg, maar komen niemand tegen, behalve een paar ijsvissers op het meer. Na de wandeling leren we in het bezoekerscentrum meer over de cultuur en het leven van de oorspronkelijke bewoners van dit gebied, die leven met de natuur en de seizoenen. Seizoenen waarvan zij er trouwens acht onderscheiden. De Sami mochten pas na 1950 in ‘normale’ huizen wonen; de regering was bang dat ze te veel aan luxe zouden wennen en hun leefstijl los zouden laten. In de middag kijken we bij de Ristafallet, de grote waterval. Indrukwekkend voor ons, maar in de ogen van Josef een schim van wat die normaal in de winter zou kunnen zijn. En omdat het weer niet best is, bezoeken we het mondaine Åre en eten het beste-broodje-worst-ooit in de kleinste kiosk van het land. Maar: genoeg van de stadse geneugten! Terug naar de natuur, die hier

18_HL0515_r32_accent_zweden.indd 21 20-10-15 10:05

Page 22: Hoogtelijn 5/2015

22 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 23

begint zodra je over de brug bij Undersåker gaat. De lange golvende weg, waarvan je weet dat hij na een paar kilometer in het niets zal eindigen. De mensen met hun zangerige taal, dikke laarzen en buitensportkleding aan. Het is hier Twin peaks meets Fargo!

Als poolreizigersOp de dag dat de kalender overgaat van winter naar lente schijnt de zon en is het lekker koud. Op weg dus naar Ottsjö, een meer dat prima geschikt lijkt voor het snowkiten. Spannend, want dit is voor iedereen nieuw. Reinier is een ervaren kitesurfer en legt uit hoe het vliegeren gaat. De anderen hebben gelukkig wel wat ervaring met kiten en met ski’s, dus we kunnen meteen aan de slag. Josef gaat er als eerste vandoor en de vreugdekreten zijn

niet van de lucht: zonder problemen glijdt hij ‘hoog aan de wind’ naar de horizon. Een paar uur lang wordt het lege meer onveilig gemaakt door drie felgekleurde vliegers. Regelmatig stoppen mensen in auto’s om te kijken wat hier gebeurt. Snowkiten is duidelijk nog geen bekende wintersport. En dat terwijl het potentieel enorm is! De honderden meren in het gebied zijn uitstekend geschikt om langere tochten te maken. Bagage kun je in een slee vervoeren. Dat is dan reizen op de manier van poolreizigers, die dankzij vliegers hun dagafstanden weten te vergroten.

Maar er is meer. De toppen van de bergen zijn hier vrij vlak en de boomgrens ligt onder de 800 meter. Je kunt dus lopend of met de lift omhoog en met de kite het topplateau verkennen. Voor ons zit

18_HL0515_r32_accent_zweden.indd 22 20-10-15 10:06

Page 23: Hoogtelijn 5/2015

22 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 23

dat er vandaag helaas niet in, want er wordt op ons gewacht. Een sneeuwscooter zal ons op weg helpen in de richting van een paar hutjes aan weer een ander meer, Lilla Offsjön, waar we de nacht doorbrengen.

Super SaunaDe sauna ligt fantastisch aan het meer. Wie het boek over de mooiste natuursauna’s van Zweden kent, is niet verrast: het idyllische plaatje dat we zien is de coverfoto van het boek. En zeg nou zelf, waar kun je met zo’n uitzicht vanuit de sauna lekker door de sneeuw rollen om af te koelen? Maar eerst is er werk aan de winkel: we hakken een wak om water uit het meer te halen. Tenminste: dat proberen we. Het ijs is zo dik dat we er niet doorheen komen. Gelukkig hebben we genoeg brokken ijs om

drinkwater te smelten. En de bijl gaat nog niet in de kast: ook een paar grote blokken hout moeten eraan geloven. Dan pas is het tijd voor de welverdiende sauna en een heerlijke maaltijd. Na het eten staren we naar de sterren, hopend op een glimpje noorderlicht. Maar nee, het zit er weer niet in.

De volgende ochtend is het weer omgeslagen. Een harde wind blaast langs de hutjes en er is een laagje nieuwe sneeuw gevallen. Via de Lillvalen lopen we op sneeuwschoenen terug naar het hotel. De vlakke top van de berg is de perfecte plek om de kracht van de bulderende wind te voelen. Nee, dit is nu niet de plek om lang te blijven. De afdaling aan de noordoostkant ligt in de luwte en gaat vaak door diepe sneeuw. Af en toe breekt de zon door de wolken, wat mooie plaatjes oplevert. “Als je op deze plek gaat

De waterval blijft spectaculair.

De mooiste natuursauna van Zweden.

18_HL0515_r32_accent_zweden.indd 23 20-10-15 10:06

Page 24: Hoogtelijn 5/2015

De standaard allround leest van Hanwag onder-steund de voet waar nodig. Garandeert een comfortabele afwikkeling van de voet en biedt een goede ondersteuning in de hiel. Tijdens de afrolbeweging biedt het teenstuk bovendien voldoende ruimte aan de voet.

NORMALE LEEST

VAN PASVORM

De HANwAg leeSteN VOOR eeN PeRFeCte PASVORM!

Wide StraightFit HalluxNormal StraightFit HalluxNormalWide

Sinds 1921 produceert HANWAG - genoemd naar de grondlegger van de firma Hans Wagner - in Vierkirchen, vlak bij München, berg-en trekking-schoenen van de hoogste kwaliteit. Tot op de dag van vandaag vervullen wij een leidende rol in de productie van diverse typen kwalitatief hoogstaande schoenen voor Outdoor-enthousiastelingen. Traditioneel handwerk gecombineerd met een goed ontwikkelde know-how en continue innovatie en passie vormen het fundament van onze omvangrijke collectie. Een uitstekende pasvorm, robuust-heid, lange levensduur en de verwerking van de beste materialen kenmerken onze schoenen.

HOge KwAlIteIt OUtDOOR-SCHOeNeN Met eeN PeRFeCte

PASVORM VOOR elKe VOet!

ARROW GTX

[email protected] - www.HANwAg.Nl

eeN gReeP UIt ONZe MODelleN

Terwijl het hielbereik normaal is, biedt de schoen in het voorvoet-bereik meer plaats. Een wide-model is geschikt voor mensen voor wie een ‘normaal’ model te smal is. Wij hebben verschillende modellen met de Wide-leest in ons assortiment.

WIDE LEEST

Onze StraightFit-leest is gebaseerd op de trekking-leest maar biedt meer ruimte aan de tenen en maakt zo een rechte stand van de grote teen mogelijk, wat speciaal mensen met een bredere voorvoet ten goede komt.

STRAIGHTFITLEEST

Deze leest in speciaal ontworpen voor mensen met een Hallux Valgus; een scheefstand van de grote teen. Bij drie model-len gebruiken wij daarom deze unieke Bunion-leest. Hij biedt precies daar waar nodig meer ruimte en neemt zo de druk op de grote teen weg.

BUNION LEEST

TUDELA LIGHT BELORADO BUNION MID GTXTATRA WIDE GTX

24_HL0515_adv.indd 24 20-10-15 11:11

Page 25: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 25

Outdooravontuur in winters JämtlandReisMet de auto is het bijna 2000 kilometer vanaf Utrecht. Vanwege de weersomstandigheden en de wegcondities is een reis met de auto niet aan te raden in de winter.Met de trein rijd je via Stockholm naar Undersåker. De treinen gaan in de winter vanuit Göteborg, Malmö of Stockholm naar Undersåker.Kies je voor het vliegtuig, dan vlieg je het best via Trondheim (Noorwegen). KLM vliegt twee keer per dag van Amsterdam naar Trondheim en er gaat elke donderdag en zondag een transfer vanuit Trondheim naar het hotel Dalens Gård. Via Östersund en met de transferbus kun je naar Undersåker. Daar kan de eigenaar van Dalens Gård je ophalen.Stefans Taxi rijdt vaak naar Dalens Gård en is handig met grotere groepen. Ook is het voor grotere groepen mogelijk om Dalens Gård vervoer te laten regelen in Trondheim of Östersund.

GebiedHet gebied is uitstekend geschikt voor sneeuwschoen-wandelen of toerlanglaufen. (Toer)skiërs komen aan hun trekken in het nabijgelegen Åre (op 22 kilometer afstand). Het gebied dat wij bezochten, ligt aan de rand van een berggebied op de grens van Noorwegen en Zweden, met als hoogste punt de Storsylen op 1762 meter.

SledehondenKijk voor een � lmpje over de sledehonden op http://goo.gl/JHnKeu.

AccommodatieWij verbleven in Dalens Gård, in de provincie Jämtland. Kijk voor meer informatie op dalensgard.com.

zitten, is de kans groot dat je drie jaar lang niemand ziet langskomen” zegt Josef. Raar idee, omdat we maar op een uurtje lopen van het dorp zijn. “Kun je je voorstellen dat het land eindeloos zo doorgaat?”, vraagt hij. “Dat is Zweden!”

Vuur op het ijsRond de middag, terug bij het hotel, is er tijd om de vliegers nog eens uit te proberen op Hensjö, het ‘huismeer’ van Edsadalen. Maar wat een verschil met gisteren: het is boven nul en de sneeuw plakt onder onze ski’s. Het is ronduit eng. Je glijdt met een vaart op een sneeuwplakkaat af en staat vervolgens bijna stil, maar de vlieger wil wel door! Het blij� voor nu dus bij een kort avontuur. Gelukkig hee� Josef alles mee om een kampvuurtje te maken, gewoon op het meer. En voor wie twijfelt of dat wel kan, rijdt er even later een dikke vierwiel-aangedreven auto voorbij. Geen zorgen, dat ijs houdt het wel.

Alle husky’s verzamelenOp de laatste dag van onze trip klaart het op en gaan wij naar Keld Legind, de ‘hondenman’. Keld is Deen van oorsprong, maar kwam hier 25 jaar geleden om met de sledehonden zijn brood te verdienen. Hij is een wat eigenzinnige man, maar hé, wat verwacht je van iemand die deze uithoek hee� opgezocht om van zijn hobby zijn beroep te maken? In de zomer is hij boer. Hij hee� 42 honden, waarvan er 36 actief voor de slee lopen. Daarbij is er ook een bordercollie om het vee te hoeden. We helpen hem met het inspannen van de honden. En tjonge, wat stinken die beesten!Vandaag is voor de honden geen topdag: veel te warm. De sneeuw plakt aan de slee en de honden kunnen hun warmte niet kwijt. Nee: -15˚C is de ideale werktemperatuur

voor deze beestjes. Zodra we stoppen, rollen de honden dus in de sneeuw om af te koelen. Het is indrukwekkend hoe Keld ze met rustige commando’s naar links of rechts stuurt. Ook indrukwekkend is hoe de beesten poepen en plassen tijdens het rennen. Voor ons op de slee is dat wat minder. Het sledehondenrennen is een bijzondere ervaring, maar voor ons als bergsporters al snel wat ‘passief’.

Terug in het hotel is er een afscheids-maal en kijken we, voor we onze bedjes inrollen, nog een laatste keer hoopvol naar de nachtelijke hemel. Weer geen noorderlicht. Alleen om die reden al, zo spreken we af, is het echt heel belangrijk om volgende winter weer terug te komen. En de kites? Die nemen we dan zeker weer mee!

Drinkwater hakken op het meer.

18_HL0515_r32_accent_zweden.indd 25 20-10-15 10:06

Page 26: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 2726 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST MIRTE VAN DIJK | FOTO’S THOMAS BEKKER

We staren naar de gps. “Vehicle is o� the map” blinkt er op het scherm. Met een volgesneeuwde brug over het stuwmeer aan de linkerkant en een smalle bosweg vol modderige kuilen aan de rechterkant is het gissen naar de juiste weg. Reizen alle toeristen via deze kant? Hebben we een afslag gemist? Of zitten we echt helemaal verkeerd?

O� the map in Roemenië

Charmant en gastvrij freerideparadijs

We hebben geen idee waar we zijn. Wat we wel weten, is dat we hier willen blijven.

24_HL0515_r36_accent_roemenie.indd 26 20-10-15 10:07

Page 27: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 2726 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST MIRTE VAN DIJK | FOTO’S THOMAS BEKKER

“Hebben jullie ook het gevoel dat hij het over een tweede ski-gebied had?” hoor ik vanaf de achterbank. “Sureanu?” vraag ik. Iedereen knikt. “Zullen we het risico maar nemen?” Iedereen knikt opnieuw. Ik start de motor en sla rechtsaf de smalle bosweg vol modderige kuilen in. Alles beter dan vandaag weer terugrijden. Als we niets vinden, kunnen we altijd morgen nog omkeren.

Welkom onthaalDe modderweg verandert in kiezel, de kiezel in zand. Oude sneeuw-resten bedekken de kuilen en hobbels zodat onze snelheid daalt van 45 naar 20 kilometer per uur. We slingeren door het bos omhoog. Waar gaat deze weg in godsnaam heen? Alsof we het over de duivel hebben, maken de bomen plotseling plaats voor een weiland waar een handvol houten hutjes staat en in het midden een kerk. Het geheel is een fraai houtsnijwerkje. De poort van het hek dat de boel omringt, staat open en we besluiten een kijkje te nemen als gebedsliederen zachtjes door het open raam de bus binnendringen. Onopgemerkt kunnen we er niet rondlopen, want sneakers, beanies en jeans trekken nou eenmaal de aandacht tussen de zwarte jurken. Orthodoxe christenen nodigen ons uit voor eten en drinken, maar hoe welkom we ook zijn, we gaan liever op zoek naar een misschien niet bestaand skigebied dan dat we ons vandaag hals over kop bekeren. Met deze indrukwekkende ervaring nog vers in het geheugen rijden we langzaam door naar de nog onbekende bestemming in the middle of nowhere.

Bergopwaarts“Guys, de tank is bijna leeg.” Het is inmiddels vier uur ’s middags, we hebben honger en zijn toe aan wat meer duidelijkheid. Nog geen half uur geleden passeerden we een dorpje. Er was geen levende ziel te bekennen, maar we zagen wel de borden van drie

Het is zeven uur in de ochtend als we onderaan de bergpas in de auto wakker worden. We zijn de avond ervoor vrij laat Roemenië binnengereden. Na ruim twee uur over een

onverharde weg hobbelen – het asfalt verdween direct na de grensovergang – waren we te bang om de tent in het onbekende donkere gebergte op te zetten. Dus gaan we met nekpijn de dag in.

Devil’s PathDe Transalpina, zoals deze bergpas heet, is met een top van 2145 meter de hoogstgelegen weg van Roemenië en wordt ook wel Devil’s Path genoemd. Het is de enige toegangsweg van noord naar zuid in het Parânggebergte en moet ons naar het skigebied Transalpina Vidra in Vâlcea County brengen. De wegen in Roemenië zijn slecht onderhouden, niet altijd te vinden of ze bestaan gewoon niet. Hoewel het begin niet onderdoet voor een vernieuwde autoweg met bewegwijzering, houdt dat paradijs na ongeveer veertig kilometer op. Daar staan we dan. Onze TomTom heeft de moed op het vinden van het skigebied al opgegeven en zelfs Google Maps heeft geen idee waar we zijn. We kijken vanuit onze bus, die op een T-splitsing tussen brug en bosweg staat, met fijngeknepen ogen de verte in. “Rijdt daar een auto? Ja! Snel! Dan kunnen we de weg vragen!” Het is een politieauto. “Transalpina Vidra?”, zeggen we met ons beste Roemeense accent. Uit de reactie maken we op dat de weg over de volgesneeuwde brug pas in mei weer begaanbaar is. Het enige alternatief blijkt over de onverharde weg terughobbelen en vervolgens drieënhalf uur omrijden om het dal te bereiken. En het is dan nog maar de vraag of we bij de liften kunnen komen, omdat er niemand is die de weg sneeuwvrij kan maken. Maar wat bedoelt hij toch steeds met Sureanu? Enfin, we bedanken hem hartelijk en stappen verward in onze bus.

Roemenië kent vele gezichten en nog meer verhalen.

24_HL0515_r36_accent_roemenie.indd 27 20-10-15 10:07

Page 28: Hoogtelijn 5/2015

28 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 29

verschillende viersterrenhotels tussen de bomen staan. En waar hotels zijn, zijn toeristen. En de toeristen zijn hier misschien wel om te skiën! Het sneeuwdek is nu 40 centimeter dik en onze sneeuw-kettingen maaien hun sporen bergopwaarts. Steil kun je het niet noemen, maar we merken dat de bus flink op zijn kwaliteiten wordt getest. En dan, perfect getimed want we beginnen nu echt chagrij-nig te worden, zien we ineens een van de hotels achter een witte glooiing oprijzen. “Kijk nou! Een hotel! Dat is het!” Alsof we de Heilige Graal zien, lopen we enthousiast het hotel binnen voor een stevige, verlate lunch. In het enorme hotel is welgeteld één persoon aanwezig: de gastheer. Hij beantwoordt onze vragen snel. Ja, er is hier een skigebied, nee, je kunt hier niet pinnen, nee, er is geen wi� , nee, ook geen telefoonaansluiting en al helemaal geen tank-station. Omdat het er aan gastvrijheid ontbreekt, gaan we op onderzoek uit. Het tweede hotel, Pensiunea Bellamy, blijkt 200 meter verderop te liggen, het derde is nog niet af. Ook vinden we de weg naar het skigebied, het enige bospad waar we nog niet hebben gereden. Vol verwachting klopt ons hart.

Après-ski Ada “Ik zie een sleepli� !” Het klinkt alsof we een eenhoorn in regenboog-kleuren hebben gevonden. Onderaan de li� vinden we een piepklein hutje. Op een stuk papier staat met pen de prijs van een dagpas, omgerekend € 19,20. Ik moet op mijn knieën gaan zitten om door het raampje de ju� rouw aan de andere kant te spreken. “Ik weet niet zeker of ze me begrijpt”, zeg ik tegen de rest, “maar ik geloof dat ze niet zeker weet of het gebied morgen open is. En een piste-kaart hee� ze niet.” Een beetje verbaasd gaan we op zoek naar de Après-ski Ada, een bar hoger op de berg die nog de hele avond open is. Eenmaal boven hebben we beter zicht op het gebied. We zien het eindpunt van de sleepli� , van waaruit je twee kanten op kunt. Sla je linksaf, dan kom je bij de Après-ski Ada, rechts leidt het naar een stoeltjesli� waarvan de onderkant is ingesneeuwd. Pistes? We zien er twee. Aantal afdalingen? Ontelbaar. Er liggen talloze mogelijkheden voor ons uitgestrekt, van tree runs tot eenvoudige hikes, van open velden tot simpele couloirs. Wanneer we de deur van de bar openen, worden we begroet door een jonge huski. Ze loopt voor ons uit en binnen tre� en we een groepje mensen die stilvallen en ons aanstaren. De stilte maakt gauw plaats voor vriendelijk gelach als we ons realiseren dat deze ongemakkelijke situatie nergens voor nodig is. Ze heten ons hartelijk welkom, alsof we de eerste toeristen sinds lange tijd zijn. En dat blijkt ook wel te kloppen. Het bier vloeit rijkelijk en er wordt gelukkig Engels gesproken. De hutbemanning bestaat uit de kassaju� rouw, een barman, een pistenbully-bestuurder, Timi (niemand weet wat hij precies doet) en een handvol klusjesmannen. Ze wonen allemaal het hele seizoen in de Après-ski Ada. Een van de mannen blijkt de eigenaar van het gebied te zijn – althans, hij hee� het gebied uitgekozen, twee li� en gekocht en die daar vijf jaar geleden neergezet. Sinds vorig jaar staat er ook een derde li� , maar die hebben we nog niet gezien omdat die achter de Après-ski Ada staat. “Ik wilde graag tijdens het skiën de zons-ondergang kunnen zien” vertelt hij. “Vorig jaar rook de gemeente geld en gaf ze toestemming om hotels te bouwen. Maar die worden helaas gerund door investeerders, die verwachten dat er volgend jaar meer toeristen deze kant op komen. Er worden namelijk vier

Hier hoef je niet bang te zijn v� r lawines, m� r v� r beren en wolven

Op de vraag ‘Waar is het skigebied?’ hoef je hier geen antwoord te verwachten.

24_HL0515_r36_accent_roemenie.indd 28 20-10-15 10:07

Page 29: Hoogtelijn 5/2015

28 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 29

extra li� en gebouwd en volgende week komt er een telecombedrijf om palen neer te zetten. Het enige wat de gemeente nu nog moet doen is de weg asfalteren, maar dat hee� minder prioriteit, vinden ze.” We lachen.

Nieuw veld vol mogelijkhedenIn Sureanu, Alba County, ligt sneeuw van december tot en met april, wat redelijk bijzonder is op een hoogte van net boven de 2000 meter. Als de bloemen naast de bosweg al beginnen te bloeien, kan er nog een meter sneeuw in het skigebied vallen. Wij hoeven niet lang te wachten op deze meter verse sneeuw, want de dag na aankomst valt het als pizza’s uit de hemel. Wanneer we bij het kaartjesloket aankomen, zegt de kassaju� rouw eerst dat ze niet veel mensen verwacht vandaag en daarom de li� en gesloten houdt. Maar als ze onze teleurstelling ziet, gee� ze ons een dagpas cadeau en roept ze tegen de klusjesman dat hij de sleepli� open moet doen. We zijn zo blij als kinderen in een snoepwinkel: een eigen skili� !

Na ruim drie uur non-stop boarden, klaart het weer op. “Denk je dat ze de stoeltjesli� opendoen als we meehelpen met uitgra-ven?” vraag ik. We lopen naar het li� huisje en doen ons voorstel. Op de parkeerplaats zien we drie auto’s aankomen, dat betekent meer toeristen en dus een grotere kans op een geopende stoel-tjesli� . De klusjesman lacht en zegt “Oké.” Een uur later zitten we als eersten in de li� met uitzicht over een heel nieuw veld van waaruit je alle kanten op kunt toeren. Terwijl we door de poeder afdalen en op zoek gaan naar nieuwe routes komt de jonge huski ons tegemoet gerend, net zo blij met de verse sneeuw als wij. De zeven net aangekomen toeristen horen we vanuit de stoeltjesli� juichen. We jodelen terug met de breedstmogelijke glimlach. Aan het einde van de dag zijn we doorweekt, doodmoe en zielsgelukkig. Het welverdiende biertje drinken we samen met iedereen die die dag in het gebied aanwezig was, vol mooie verhalen.

Beren en wolvenNa een paar nachten in een van de sfeerloze hotels, besluiten we met de tent de berg op te gaan. We hebben een helling op het oog en hopen van de zonsopgang te kunnen genieten voor we de afdaling inzetten. Omdat de Après-ski Ada al als thuis voelt, zeggen we even gedag voor we omhoog hiken. “Zijn jullie goed voorbereid?” We vertellen welke helling we willen doen en dat we ervaren freeriders zijn en dat ze zich dus geen zorgen hoeven te maken. De barman begint te lachen. “We zijn hier niet in de Alpen”, zegt hij. “Hier hoef je niet bang te zijn voor lawines. Wij hebben beren en wolven. En die zitten precies aan de kant van jullie afdaling!” We zijn met stomheid geslagen en voelen ons een beetje knullig. Daar sta je dan met je airbag en lawinepieper. We passen ons plan aan en brengen op de berg een ietwat onrustige en korte nacht door, aangezien we een paar keer worden gewekt door het gehuil van de wolven. Om acht uur ’s ochtends schuiven we uitgeput in de Après-ski Ada aan voor de ko� e. Met nog een dag te gaan, nemen we langzaam aan afscheid van dit fantastische land waar nog veel meer te ontdekken is. We zijn diep onder de indruk van zijn charme, gastvrijheid en cultuur. Precies uitleggen waar het skigebied ligt, kunnen we pas als de gps het signaal oppikt, maar volg je de weg richting het onbekende, dan vind je het avontuur vanzelf.

Freeriden in RoemeniëAfstandJe rijdt in ruim 19 uur naar Sureanu (vanaf Utrecht 1825 kilometer). Omdat de gps geen signaal meer ontvangt zodra je de 67C op draait, is het een beetje gokken welke afslag je moet hebben. Volg de route tot aan Sugag en sla daar een modderweg in naar boven, tot aan de dam. Vanaf daar is het dwars door het bos totdat de weg vanzelf ophoudt.

GebiedSureanu is een skigebied dat vijf jaar oud is. De weg ernaartoe is onverhard en er is geen bewegwijzering. Er zijn drie li� en en de komende twee jaar wordt het gebied uitgebreid. Sureanu is een leuk gebied voor

Roemeense gezinnen en een fantastische ervaring voor Nederlandse toerskiërs.

AccommodatieIn Sureanu zijn twee hotels. Een derde wordt gebouwd en op de berg, naast de Après-ski Ada, kun je vanaf deze winter ook kleine appartementen huren.

Kaart & Li� pasWij konden geen kaart van het gebied vinden.Een dagpas voor de li� kost € 19,20.

Handige websites• ski-in-romania.com• schisureanu.ro

24_HL0515_r36_accent_roemenie.indd 29 20-10-15 10:08

Page 30: Hoogtelijn 5/2015

I WWW.NKBV.NL

Zonderwinstoogmerk

DEZE WINTER DE BERGEN IN? BOEK NU JOUW OFF-PISTE AVONTUUR OP BERGSPORTREIZEN.NL

Wil je echt iets moois en puurs beleven in de bergen, dan moet je van de gebaande paden af. Ga mee toerskiën, freeriden, ijsklimmen of sneeuwschoenwandelen; voor elke leeftijd en op

ieder niveau is er wel een reis of cursus te vinden. Met een kleine groep en gekwalificeerde begeleiding op reis? Boek jouw off-piste avontuur op bergsportreizen.nl

30_HL0515_adv.indd 24 20-10-15 11:12

Page 31: Hoogtelijn 5/2015

TEKST STEFAN BUIS | FOTO ROGIER VAN RIJN | HOOGTELIJN 5-2015 | 31

In 2014 lanceerde de European Avalanche Warning Service (EAWS) een uniforme opzet om de lawine-

berichten toegankelijker te maken voor een breder publiek. Hieruit volgden afspraken tussen de verschil-lende lawinediensten om allemaal op dezelfde manier het lawinebericht in te delen, in ‘welk’, ‘waar’ en ‘wat’ .

Welk: samenvatting situatieOnder ‘welk’ wordt kort en bondig de lawine-situatie omschreven. Deze sectie is met name bedoeld

Voor wintersporters is het lawinebericht de basisbron van informatie over de actuele omstandigheden buiten de piste. Deze berichten worden opgesteld door de lawinediensten van de verschillende Alpenlanden en tot voor kort was de berichtgeving weinig consistent in aanpak en opzet. Hoewel de boodschap over het algemeen gelijk was, verschilde de opbouw van land tot land. Dat hebben de Alpenlanden nu aangepakt.

De 3 W’sUniforme opzet lawineberichtgeving

Workshop LawinekundeWil je lawineberichten leren lezen en analyseren? Volg dan de NKBV-workshop Lawinekunde. De workshop wordt gegeven in Woerden en bestaat uit twee avonden theorie en opdrachten. Prijs: € 65. Kijk voor meer informatie op bergsportreizen.nl.

als samenvatting voor de basis-gebruiker. Hier kun je het lawinerisico vinden (schaal 1-5) en een beknopt overzicht van de belangrijkste factoren die bijdragen aan de lawinesituatie, zoals harde wind, verse sneeuw, et cetera.

Waar: speci� eke gebiedenOnder ‘waar’ wordt een beschrijving gegeven van de speci� eke gebieden die het meest gevoelig zijn voor lawinegevaar. Denk hierbij aan bepaalde exposities, hoogte-inter-

Bron: Typische Situationen, Lawinenprobleme & Gefahrenmuster door Christoph Mitterer, Patrick Nairz, Bernd Zenke, Rudi Mair, Berg und Steigen 4/2014, pagina 82-87.

vallen of momenten van de dag (met bijbehorende temperaturen) waarop het lawinerisico het grootst is. De sectie ‘waar’ is met name gericht op de meer ervaren wintersporter, met goede kennis van lawinekunde.

Wat: detailinformatieDe laatste sectie, het ‘wat’, is met name gericht op gevorderde winter-sporters. Hier wordt gedetailleerd uitgelegd wat de oorzaak is van het lawinegevaar. Denk hierbij aan een beschrijving van weers-omstandig-

heden die bijdragen aan het lawine-risico, een beschrijving van het sneeuwdek en mogelijke zwakke lagen daarin, en meer details over de oorzaak van het lawinegevaar.

Gelijke opzetHoewel de lawineberichten van de diverse Alpenlanden nog altijd verschillen op het gebied van vorm-geving en gebruik van a� eeldingen of tabellen, is de opzet nu gelijk-getrokken. Zo staat de belangrijke en eenvoudig te begrijpen informatie nu bovenaan en volgen de details later in het bericht. Hoe verder je leest, hoe diepgaander de informatie over en details van het heersende lawinegevaar.

46_HL0515_r45_lawine.indd 31 20-10-15 10:08

Page 32: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 3332 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MIRTE VAN DIJK

In het hooggebergte van Sankt Anton ligt ergens tussen twee bergtoppen een klettersteig verborgen. De puntige rotsgraat is onder zomerse omstandigheden een laagdrempelige

klimtocht, maar in de winter is het een avontuurlijke uitdaging voor freeriders.

Koorddansen in Sankt Anton

Winterse klettersteig

28_HL0515_r34_accent_klettersteig.indd 32 20-10-15 10:09

Page 33: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 3332 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MIRTE VAN DIJK

De twee uur durende klimroute leidt ons naar de andere zijde van de berg, waarna we over de volgesneeuwde flanken van dit speciale stukje Tirol afdalen. Met de brandende zon in het

een staalblauwe lucht bereiden we ons voor op wat een zweterige klim belooft te worden.

Donkere rotsmassaDaar staan we dan, helemaal volgehangen met materiaal. Ik voel me net een kerstboom met die camera om mijn nek, lawinepieper, klimgordel, bandschlinges en karabiners. We hijsen onze zware rugzakken op onze ruggen en lopen naar de ingang van de klimroute. Onderaan de klettersteig laten we ons bijna voor de gek houden door de makkelijke start. Maar als je goed in de verte tuurt, kom je al vrij snel tot de conclusie dat de zigzaggende kabel geen overbodige luxe is op de donkere rotsmassa. Ik check nog een extra keer of mijn gordel wel goed vastgesnoerd zit, mijn helm niet te los op mijn hoofd bungelt en of mijn snowboard niet te veel aan mijn rugzak wiebelt.

Gapende diepteVanuit het skigebied van Sankt Anton kun je met de Riffelbahn II het startpunt van de winterklettersteig bereiken. De route stuurt je via de top van de Rendlspitze (2816 meter) over de verse sneeuw van het Malfontal helemaal terug naar het dorpje Pettneu. Wanneer er verse sneeuw is gevallen, zijn er meerdere gevarieerde afdaal- mogelijkheden die qua niveau behoorlijk uiteenlopen. De klim is niet langer dan 850 meter en bij slechts eenderde van de tocht moet je jezelf echt ergens overheen hijsen om over steile passages heen te komen. De in 2000 gebouwde route lijkt hierdoor dus niet bijzonder moeilijk. Het vergt wel een zekere mate van klimvaardigheid. Niet omdat er technische passages in zitten, maar omdat je met soft-boots, een snowboard op je rug en natte handschoenen toch wat sneller van de berg afglipt. En moeilijk of niet, de gapende diepte blijft voor zowel beginners als gevorderden even indrukwekkend.

AdrenalineWe zijn nauwelijks tien minuten onderweg of het eerste obstakel rijst als een donkere massa op in het felle zonlicht. De rots zorgt voor een grote, verkoelende schaduw en tegen de zon in zie ik de contouren van de berggids. Ik knipper een keer met mijn ogen, zodat ik een scherp beeld heb en kan afkijken welke stappen hij zet. Maar voordat ik mijn analyse kan starten, is hij al boven. Bij de vraag of dat komt doordat hij op skischoenen meer grip heeft, deze tocht al ontelbare keren heeft gedaan of gewoon het gen van een berggeit bezit, sta ik maar niet te lang stil. We hebben allemaal al vaker in de rotsen gehangen, maar loodrecht omhoog klimmen met snowboarduitrusting en een lawine airbag is ook voor ons als semi-alpinisten een redelijk nieuwe ervaring. Het leek ons in eerste instantie een leuk spelletje, dat ‘proberen-niet-met-je-uitrusting-achter-de-kabel-te-blijven-hangen’, maar we zijn al snel game over. Elke keer dat ik met mijn rugzak, snowboard of boots blijf hangen en mijn hart het bloed sneller door mijn aderen

28_HL0515_r34_accent_klettersteig.indd 33 20-10-15 10:09

Page 34: Hoogtelijn 5/2015

erd

man

npei

sker

/ R

ober

t Bös

ch

Volwassenheidstest.Al in hoger sferen? Nee toch! Want elke volwassen prestatie vereist opperste concentratie. Powderen? Maar wel veilig!

ULTRALIGHT REMOVABLE AIRBAG

Maximale veiligheid, minimaal gewicht

De Ultralight Removable Airbag stelt nieuwe normen op het gebied van gewicht en prestaties! Compleet met airbagsysteem en koolstof patroon weegt de dunne toerski- en freeriderugzak maar ongeveer 1720 g. Het buitenmateriaal is vederlicht maar tegelijk heel duurzaam en de technische uitvoering laat niets te wensen over, ook wanneer elke gram telt.

Veiligheid weegt minder dan ooit.

www.mammut.ch

Page 35: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 35

Klettersteigen in Sankt AntonAfstandSankt Anton am Arlberg ligt op 885 kilometer van Utrecht. Je rijdt er in een dag naartoe en slaat voor de Arlbergtunnel af naar het dorp.

GebiedSt. Anton staat bekend om zijn uitnodigende skigebied, talloze freeridemogelijkheden en uitgestrekte landschap. Op deze grens van Tirol vind je in de winter veel toeristen die zich over het hele gebied verspreiden. De drukte vind je daardoor veelal uitsluitend beneden in het dorp. Meer informatie op stantonamarlberg.com.

AccommodatieHet is sterk af te raden zonder hotel- of appartementreservering naar St Anton af te reizen. Zelfs de omliggende dorpen zijn vaak volgeboekt. De appartementen en hotels zijn meestal van goede kwaliteit. Er zijn bovendien twee wintercampings, die van alle gemakken zijn voorzien.

KaartAlpenvereinskarte nr. 3/2, Maßstab 1:25.000, Lechtaler Alpen / Arlberggebiet.

pompt, probeer ik een makkelijkere techniek te bedenken om veilig van kant te wisselen. Tegen de tijd dat ik die gevonden heb, staan we al bijna op de top.

Hoewel er momenten zijn waarop je jezelf kunt afvragen waarom je niet gewoon met de snelle, gloednieuwe gondel omhoog bent gegaan, is de gapende diepte onder je toch de zweethanden waard. Koorddansend de poeder in, dat doe ik niet dagelijks.

In één stuk naar beneden“Bergheil!” De vertrouwde, typisch Oostenrijkse alpinistengroet klinkt vredig als we na twee uur balanceren op de top staan. De wind blaast als een ventilator de zweetdruppels van ons voorhoofd, de sneeuw doet denken aan een luxe so� ijsje en het uitzicht is zo cliché als een ansichtkaart. We vermoeden dat de sneeuwcondities vandaag, met deze hoge temperaturen en zonder recente sneeuw-val, niet ideaal zijn. Maar ach, hoe vervelend is hardpack nou eigenlijk echt, als je bedenkt dat je de afdaling koorddansend hebt bereikt? Eenmaal gestart aan de afdaling kun je zonder traverses, ingewikkelde manoeuvres of belangrijke splitsingen in één stuk naar beneden tot aan Pettneu. Mijn snelheid behouden tot in het bos waar ik vervolgens een beetje zigzag tussen de bomen, is de laatste uitdaging van de tocht. Zodra ik in een van de weilanden van de dorpsboer aankom, zie ik de complete tocht als de perfecte bureaubladachtergrond achter me opdoemen. En de boer? Die hee� geen enkel idee waar deze drie freeriders ineens vandaan kwamen.

Na tw� � r balanceren st� n we op de top

28_HL0515_r34_accent_klettersteig.indd 35 20-10-15 10:10

Page 36: Hoogtelijn 5/2015

36 | HOOGTELIJN 5-2015

WINTERSPORT BASECAMP

De Halo 28 Jetforce van Black Diamond is een lawine-airbag van 28 liter. Omdat de JetForcetechnologie een zogenaamde jet-fan gebruikt om de airbag op te blazen, is er geen perslucht/stikstofcilinder nodig en kun je de airbag zonder problemen meenemen in het vliegtuig. De Halo 28 is voorzien van handige vakjes, bevestigingsmogelijkheden voor je helm en ski’s, een goed ventilerend rugpand en instelbare heup- en schouderbanden.

*Kijk voor de voorwaarden op bever.nl/nkbv.

SUPERKRACHT

Start je wintervoorbereiding bij een van de zes Bever Wintersport Basecamps: volledig toegeruste winkels voor de veeleisende wintersportlie� ebber die net als Bever plezier, goed materiaal en snowsafety belangrijk vindt. Alles voor het perfecte winteravontuur. Kijk voor meer informatie over de Bever Wintersport Basecamps op bever.nl/wintersport-basecamps.

Als NKBV-lid krijg je op vertoon van je ledenpas 10% korting in de winkels van Bever. Shop je liever online, stuur dan eerst een scan of foto van je NKBV-ledenpas naar [email protected]. Vermeld in de mail je naam, adres, telefoonnummer

en eventueel je Bever Cardnummer. Zodra de NKBV-korting aan je Bever Card is gekoppeld, ontvang je een bevestiging en kun je ook online gebruikmaken van 10% korting in de webshop van bever.nl.*

NKBV-leden betalen € 292,45

prijs € 1049,95

NKBV-leden betalen € 945,00

+ ReACTIV systeem met SwingArm™ + JetForce Technology gevoed door een oplaadbare Lithium-Ion batterij+ Apart compartiment voor schep en sonde+ Diagonaal skidraagsysteem zodat de airbag ondanks de ski’s kan worden getriggerd+ HiLo helmhouder+ Heupgordelzakken+ Interne vakken voor goggles en accessoires + Materiaal: 840d Ballistic Nylon, 210d Ripstop Nylon, 315d Cordura®+ Gewicht: 3.4 kilo

prijs € 324,95

Een lawinerugzak vergroot de overlevingskans in het geval van een lawine. Voor o� -piste skiën of snowboarden behoren een lawine-pieper, -schep en -sonde tot de standaarduitrusting.

NKBV-leden betalen € 179,95prijs € 199,95

Bescherm je hoofd met de Aerocore-constructie van Smith. Het lage pro� el, lichte gewicht, de ventilerende constructie en het verstelbare Boa FS360-systeem maken deze Vantage helm erg comfortabel. En dankzij de Nanosilver voering is hij ook nog eens geurbestendig. Een � jne helm die naadloos integreert met de sneeuwbrillen van Smith.

HARD H� FD

Deze Beta LT Hybrid van Arc’teryx is een veelzijdige waterdichte jas van Gore-Tex met Paclite in het torsogedeelte en versterkt met Gore-Tex 3L in de slijtgevoelige gebieden. De buitenstof en het micro-weefsel in de voering houden de jas lichtgewicht, ademend en bestand tegen de zwaarste stormen. Bovendien verhoogt de nauw op het lichaam sluitende snit het ademend vermogen tijdens intensieve activiteiten.

STORM- EN SLIJTVAST

+ Compact op te bergen + Getapete naden + Voorgevormde mouwen + Microfleece kinbescherming op de rits + Twee handzakken met waterbestendige rits + Binnenzak met rits

69_HL0515_r21_bever.indd 36 20-10-15 10:11

Page 37: Hoogtelijn 5/2015

TEKST MIEKE ACDA | ILLUSTRATIE TOON HEZEMANS | HOOGTELIJN 5-2015 | 37

^^^ medisch ^^^ medisch ^^^ medisch ^^^ medisch ^^^ medisch ^^^

WARM BLIJVEN MET VOEDING

Wanneer de temperatuur onder het vriespunt zakt, is het soms moeilijk om warm te blijven. Goede voeding kan je ervaring in de kou een stuk aangenamer maken.

In een koude omgeving moet het lichaam er alles aan doen om de lichaams-temperatuur constant te houden. Een

van de middelen die het lichaam hee� , is rillen. Deze onwillekeurige lichaams-reactie van de spieren hee� als doel warmte op te wekken.

KoolhydratenDe energiebron die dan het meest wordt gebruikt, zijn koolhydraten. Deze worden in het lichaam opgeslagen als glycogeen. Wanneer de glycogeenvoorraad uitgeput raakt, ontstaat er prestatieverlies, vermoeid-heid en uitputting. Normaal gesproken kan het lichaam op dat moment gemak-kelijk overgaan op de verbranding van vet, maar in een koude omgeving hee� ze moeite om vet in de bloedvaten te mobiliseren en in energie om te zetten. Om deze reden is het belangrijk dat je wanneer je het koud hebt, voldoende

wat weer voordelig is voor de prestatie tijdens de volgende (koude) activiteit.

VerwarmingNaast het innemen van voldoende kool-hydraten en eiwitten, kunnen warme dranken zoals thee of soep je helpen om de kou te doorstaan. Ze verwarmen het hele lichaam van binnenuit en kunnen zelfs onderkoeling voorkomen. Zorg dus voor een thermosfles met warme vloeistof en houd er rekening mee dat het mee-gebrachte voedsel a� oelt.

koolhydraten binnenkrijgt. Denk bijvoor-beeld aan een mueslireep of boterham. Zorg er wel voor dat je je voedsel relatief warm houdt, zodat het niet bevriest. Want bevroren repen of boterhammen krijg je maar moeilijk weg of zijn niet meer eetbaar. Er zijn ook dranken met veel koolhydraten, zoals thee met suiker en (isotone) sport-drank. In alcoholische dranken zoals bier zitten ook koolhydraten, maar omdat alcohol de kans op koudeletsel verhoogt, zijn deze dranken geen goed idee.

Warm blijven en herstelEiwitten zoals je die vindt in vlees, kaas en vis, hebben een zogenaamd thermo-geen e� ect. Dit kan goed van pas komen tijdens koude nachten. Door het e� ect kost het je lichaam minder moeite om warm te blijven en verbruikt het lichaam minder energie. Daarnaast zorgen eiwitten ervoor dat het lichaam kan herstellen,

^^^ medisch ^^^ medisch ^^^ ^^^ medisch ^^^ medisch medisch ^^^ medisch ^^^

Deze rubriek is geschreven doo

r de Medische

Commissie van de NKBV. Vragen? K

ijk op nkbv.nl/

kenniscentrum onder het kopje

Medisch of vul

het formulier in via goo.gl/D4

Y2ZB.

thermog� n e� ectHet verteren, absorberen en omzetten van eiwitten in brandstof kost energie. Bij dit proces komt warmte vrij, die het lichaam kan gebruiken om op te warmen. Dit proces wordt een thermogeen e� ect genoemd.

47_HL0515_r15_medisch.indd 37 20-10-15 10:11

Page 38: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 3938 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MIRTE VAN DIJK

34_HL0515_r31_accent_lyngen.indd 38 20-10-15 10:13

Page 39: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 3938 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MIRTE VAN DIJK

De tent was ons hotel, de kajak het vervoersmiddel. We gingen op een tweeweekse missie om de ongerepte fjorden van de Lyngen Alpen met onze ski’s en splitboard te trotseren.

NoorsNiemandsland

Per kajak door de Lyngen Alpen

Met vijf tassen overbagage en vier boardbags kijkt de dame van Scandinavian Airlines ons verward aan. We zien eruit als een stel astronauten met die airbag op onze rug,

sneeuwlaarzen aan de voeten en ons lijf gestoken in dikke dons-jassen. En zo voelen we ons ook. Na een voorbereidingstraject van drie maanden reizen we met belachelijk veel materiaal naar het Hoge Noorden. Nu is er geen weg meer terug, noch voor mij, noch voor mijn teamgenoten Stephan, Rens en Paul.

OnzekerhedenHet is onbewolkt en de ijskristallen stapelen zich op tegen het raampje van het vliegtuig. Het raam is klein, maar wat we zien is immens: de fjorden rijzen omhoog uit het tegenlicht van de oranje zon. Ik bedenk dat we over een paar uur met onze skiuitrusting en kajaks daar in dat niemandsland worden gedropt. Ik herinner me het moment dat een van ons voor het eerst het woord kajak liet vallen. Drie maanden lang zochten we het internet af, op zoek naar gelijken die ons meer informatie konden geven over een missie als deze. Maar we vonden niemand die al eens had geprobeerd met ski’s in een kajak te stappen. Onbeantwoorde vragen over de intensiteit van zo’n avontuur, de hoeveelheid materiaal en alle onverwachte gevaren gaan ons zelfvertrouwen de komende dagen flink op de proef stellen.

34_HL0515_r31_accent_lyngen.indd 39 20-10-15 10:13

Page 40: Hoogtelijn 5/2015

40 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 41

Wanneer het vliegtuig in de Noorse kou aan de grond staat, begeven we ons met de tassen naar de uitgang van Lufthavn Tromsø. De frisse fjordlucht prikt in mijn neus terwijl mijn oog op een aanhanger met kajaks valt, een trailer die achter de bus van Björn, de kajakman, hangt. “It’s really nice to finally meet you!” Aldus de vrolijke Noor, die we via een van de vele Google-avonden digitaal tegenkwamen. Björn verzorgt niet alleen de kajaks, hij heeft ook aangeboden ons naar het beginpunt te brengen en over twee weken daar weer op te halen. De kajaks zien er gloednieuw uit en de Noor heeft tevens zijn beste drysuits en peddels voor ons gereserveerd. Aan het materiaal zal ons eventuele ongeluk in elk geval niet liggen. We rijden tot het laatste punt waar de weg ons kan brengen: het einde. Niemandsland heeft hier voor het laatst een naam: Koppan-gen. De donkere heuvels van Tromsø zijn veranderd in witte hellingen met steeds steiler wordende flanken. Het is 23:00 uur, het schemert en we zwaaien naar de lege aanhanger van Björn. “See you in two weeks”, mompel ik hem na, nog niet geheel zeker van mijn zaak.

Ongekende gastvrijheidDe eerste ochtend begint met een uitdagende missie: we zijn op zoek naar een opbergmogelijkheid voor de spullen die we niet nodig hebben tijdens het kajakken, zoals onze tassen en extra kleding. Ook willen we nog wat proviand inkopen, maar daarvoor hebben we een lift naar Lyngseidet nodig. Er liggen slechts vijf huizen in de directe omgeving, dus veel kans op slagen hebben we niet. Een mooi moment voor een beetje geluk dus. Nog voor Paul en ik de voordeur van het eerste huis bereiken, wordt er al open gedaan. “Hei!” zeg ik in mijn beste Noors. Er is wat twijfel na een kort gebarengesprek. Zou de beste man snappen wat we hier doen? “Nøklene er i bilen - tilbake før 12:00?” zegt hij. Ongekend: we mogen zijn auto meenemen en kunnen onze spullen in zijn schuur achterlaten. Oh ja, en of we geen alcohol willen drinken onderweg, want de weg is nogal hobbelig. Detail: het is negen uur in de ochtend. We laten Stephan en Rens achter op een slagveld van boots, splitboards, ski’s, slaapzakken, tenten, stijgijzers, pickels, klimmateriaal, helmen, branders en een kleine twee weken aan krachtvoer. Ze kijken ons lichtelijk in paniek aan. “Dat past makkelijk”, zegt Paul. Hier komt zijn grenzeloze optimisme precies op het juiste moment.

Onder controleHet blijkt nog een lastige klus om op het land de kajak uitgebalanceerd in te pakken, maar het lukt. “Zo Rens”, zegt Stephan als we elkaar in de drysuits hebben geritst. “Jij mag

eerst.” We staan hem als voetbalmoeders langs de zijlijn aan te moedigen, wanneer zijn scheve boot te water gaat. “Alles onder controle”, roept hij. “Zolang er geen walvis tegenaan zwemt, voelt het stabiel genoeg!” Ideaal. Het is tijd voor het serieuze werk. Donkere wolken ontnemen de kleur uit het uitzicht en het getij moeten we nauwkeurig in de gaten houden. Met een gezonde spanning en focus start het zorgeloos peddelen door de enorme fjorden en het genieten van de zoute wind, het ijskoude water en de om ons heen springende tuimelaars.

Kamp opslaan“Stop!” roept Stephan. Hij gebaart dat we naar een uitstekende rotspunt moeten peddelen. Om de hoek ligt de baai waar we ons kampement willen opbouwen. “Zet je schrap en blijf dicht bij elkaar. Ik gok dat de wind toeslaat, want het water ziet er een stuk onrustiger uit. En houd de kade in de gaten, dan weet je of je afdrijft.” We checken snel of ieders bagage nog vastgesnoerd zit en duiken dan de hoek om. De ijskoude wind slaat met een krachtige zucht het water tegen de kade, kajak en peddels. Het lijkt alsof we stilliggen. De golven deinen naar links en we moeten er rechts op aanvaren om kapseizen te vermijden. De kust ligt inmiddels schuin achter ons en het is een gevecht om de eind-bestemming ten noordwesten van ons te bereiken. Zwetend en vol spanning weten we uiteindelijk de kajaks vanuit het water door de sneeuw het land op te sturen. Pas als we beseffen wat we zojuist hebben getrotseerd, komt de ontlading. “Wohoo! Yeah! Kijk nou waar we zijn! In the middle of nowhere met een snow-board op een kajak!” Adrenaline en vreugde helpen ons met gemak de kou en vermoeidheid te negeren en we werken in de drysuits aan de basis voor het kampement. Twee uur later staan de tenten stormproof, liggen de kajaks muurvast en hebben we een miniarena gebouwd om in te koken.

Als de avond nadert, merken we dat de wind toeneemt. Zware windstoten proberen de van takken gemaakte haringen uit de grond te rukken. De romantische sneeuwvlokken zijn uitgegroeid tot poffertjesformaat en onze keukenarena is niet meer terug te vinden. De kajaks ook niet trouwens. En dat is onhandig, want daar liggen onze spullen in. Die zijn dus inmiddels bevroren, gokken we.

Aanhoudende stormWe hadden gehoopt, aangezien de wind 90 procent van de tijd op de westkant van het schiereiland staat, dat Moeder Natuur ons zou sparen in deze oostelijk gelegen baai. De omringende flanken lijken echter een centrifugerende werking te hebben, waardoor het

34_HL0515_r31_accent_lyngen.indd 40 20-10-15 10:13

Page 41: Hoogtelijn 5/2015

40 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 41

gevoel voor tijd is hier helemaal weg

slechte weer dagenlang om ons heen blijft draaien. De bergtoppen hebben we zelfs op dag vier nog niet gezien en verder dan een verkennende hike tot halverwege de meest toegankelijke flank zijn we nog niet gekomen. Wel is de keukenarena inmiddels een iglo met woon- en kookgedeelte geworden en om de tenten staat nu een minifort. We zijn ons gevoel voor tijd compleet verloren, vooral omdat het elke dag langer licht blijft. Paul heeft uitgevonden waar en wanneer hij het snelst vis kan vangen, zodat we elke dag uitkijken naar het avondeten. Rens heeft een plek uitgegraven voor het kampvuur en Stephan en ik weten zo goed als droge takken tevoor-schijn te toveren. Als we vol verwachting het vuur proberen aan te steken met een van de twee branders – voor lucifers was het hout te nat – smelt het ding doormidden en blijven we achter met een kookpitje minder plus een mislukt kampvuur. Een teleurstellend eindresultaat van een volle dag tijdverdrijf.

De dagen gaan langzaam voorbij en de haalbaarheid van onze doelstellingen lijkt minimaal. Je merkt dat het lange wachten vat krijgt op onze geestelijke toestand. Ook de kou begint zijn tol te

eisen. Handschoenen, sokken en schoenen drogen al lang niet meer. Toch geven we de hoop op een heldere dag, of ten minste een paar heldere uren, niet op.

Window!“Zeg, P”, zeg ik tegen Paul. “Zullen we het weer even checken?” Het is al een paar uur licht, ook al is het pas zes uur ’s ochtends. Vol verwachting ritsen we de ingesneeuwde tent open. Bingo. “Een window! Snel! Steph, Rens! Ik zie een window!” roept Paul lachend en met overslaande stem van enthousiasme als we in de lucht blauwe stukken zien. Binnen vijftien minuten staan we buiten de tent. Schoenen aan, rugzak om, helm vast. Paul en Stephan beginnen de flinke bootpack in het immense couloir waar we al dagen naar koekeloeren. De walkietalkies staan op scherp wanneer Rens en ik de tegenoverliggende flank omhoog-lopen om Stephan en Paul vanaf een afstand de weg te wijzen. Als beide teams zich op de juiste positie bevinden, is het nog even wachten op een volgend window. De zon staat dan mooi in het couloir, wat het zicht ten goede komt. “Nog even wachten”,

34_HL0515_r31_accent_lyngen.indd 41 20-10-15 10:13

Page 42: Hoogtelijn 5/2015

ph

ot

o b

y t

im K

em

pl

e,

la

ng

ta

ng

, n

ep

al

th

en

or

th

fa

ce

.co

m/s

um

mit

se

rie

s

the world’s finest alpine equipment

reimagined

Tnf_F15_SS_HOOGTELIJN_230X297_Ola.indd 1 19/10/15 10.1442_HL0515_adv.indd 24 20-10-15 11:13

Page 43: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 43

Kajakken, snowboarden en skiën in de Lyngen Alpen AfstandKoppangen ligt een kleine 4000 kilometer boven Utrecht. Je vliegt met SAS op Tromsø en rijdt vanaf daar met de auto – via een oversteek met de boot – nog twee uur tot aan Koppangen.

GebiedDe Lyngen Alpen staan bekend om hun indrukwekkende locatie, he� ige sneeuwval en rauwe natuur. Het is een streek met veel wind en snel wisselende weersomstandig-heden en er ligt sneeuw van oktober tot juni.

AccommodatieIn Koppangen en Lyngseidet zijn enkele hotels. In de winter kan het er druk zijn, dus reserveren is aan te raden.

zeggen we door de walkietalkie. Tientallen liedjes en honderden walkietalkiegrappen later breekt het moment suprême aan. “Are you ready for take o� ? Er komt een window! Wat zeg ik, een schuif-pui!” communiceert Rens met de anderen. Het wolkendek trekt open. “Drop in! Go, go, go!” klinkt het startsein. Daar gaat Paul op zijn ski’s naar beneden. “Rens! Ik zie helemaal geen zon! Hebben ze nu wel genoeg zicht?” vraag ik bezorgd. Ik kijk door mijn camera en zie dat ik grijze foto’s aan het schieten ben. Hoe kan dat nou, de lucht is hartstikke blauw. Dan realiseer ik me opeens iets. “Hoe kunnen we zo stom zijn! Hoe laat is het? Hoe lang zitten we hier al?” vraag ik aan Rens. We blijken al zes uur lang op onze posities te zitten. De zon die vanochtend in het couloir scheen, schijnt nu beneden op onze iglo. En wij zitten boven, alwéér in de schaduw. De iglo zal bij terugkomst wel ingestort zijn. Ach, wat maakt het allemaal ook uit? De eerste afdaling is gemaakt – en dat hee� nog niemand ons nagedaan.

Hei Björn?Natuurlijk heb je bij zo’n expeditie kans op slecht weer. Dat het echter zo ongelukkig uitkomt, kan niemand voorspellen. Als je eenmaal in het � ord zit, zit er ook niets anders op dan te wach-ten op acceptabel weer om te kunnen klimmen, skiën of kajak-ken. Na zes dagen en drie middelmatige afdalingen lukt het ons

om terug te keren naar het vaste land. De donkere wolken achtervolgen ons, de wind steekt opnieuw op en we komen ietwat verslagen aan in het haventje van Koppangen. Het avontuur lijkt ten einde. We groeten Gunnar en proberen erachter te komen wat de weersvoorspelling is. Het blijkt dat we nog één kans hebben op zon... En dat is morgen.

Vanuit Koppangen laten we ons oog vallen op een nieuwe route, een enorme flank op toerafstand. Dat gaat hem worden. Het tentenkamp bouwen we opnieuw op, wat dieper in de vallei en onder de voet van de nieuwe uitdaging. We zijn zenuwachtig als we in de tent kruipen: zal het morgen mooi weer zijn? Ja. We hebben geluk. Hoewel we alsnog met bevroren voeten een paar uur lang op een window wachten, lukt het eindelijk noemens-waardige afdalingen te maken in het lange avondlicht en met ondergaande zon. Het helderblauwe water van de � orden verdwijnt aan de horizon en de sneeuw ligt onverspoord aan onze voeten als we op de graat van de flank van het mooie moment genieten. Dit is waarvoor we kwamen en dit is waarmee we vertrekken als we na een lange dag om negen uur ’s avonds uitgelaten, enthousiast, blij, gelukkig en tevreden aankomen bij onze tent. We bellen Björn. “Hei Björn? It’s time. We did what we came for.” Het zit er op. We gaan naar huis.

KaartWandelkaart 1:50.000 Lyngen, Statens Kartverk 183.

Handige websites• visitnorway.com• visit-lyngen� ord.com• flysas.com• bjornskajakk.no

Zolang er g� n walvis tegen� n zwemt, voelt

het stabiel genoeg

34_HL0515_r31_accent_lyngen.indd 43 20-10-15 10:14

Page 44: Hoogtelijn 5/2015

44 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S LAURENS AAIJ HOOGTELIJN 5-2015 | 45

40_HL0515_r40_interview.indd 44 20-10-15 10:20

Page 45: Hoogtelijn 5/2015

44 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S LAURENS AAIJ HOOGTELIJN 5-2015 | 45

Toen Martijn daar lag – dood. Dat had ik zelf kunnen zijn.” Ueli Steck (39) zit op het balkon van zijn huis in Ringgen-berg. Hij zucht diep en blaast langzaam alle lucht uit zijn

longen. Dan zegt hij nog een keer, iets zachter: “Dat had ik zelf kunnen zijn.” Op 22 juli 2015 vertrok de Zwitserse topalpinist met de Nederlandse klimmer Martijn Seuren uit de Refugio Torino in het Mont Blancgebied, net over de Italiaanse grens. Allebei waren ze onderweg om alle vierduizenders van de Alpen te beklimmen. Seuren was al een paar jaar bezig, een project waarover hij in het voorjaar van 2015 vertelde in een interview in Hoogtelijn. Hij had nog één top te gaan, de Aiguille de Rochefort. Steck was eerder die zomer begonnen aan #82summits, een project waarbij hij de in totaal 82 toppen in één tocht wilde beklimmen. Na een minuut of vijf samen, namen de twee mannen afscheid. Seuren ging verder richting de Rochefortgraat, Steck ging richting de Dent du Géant, met de bedoeling om zich later weer bij Seuren aan te sluiten. Wat er daarna is gebeurd? Hij schudt zijn hoofd. “Ik weet het niet”, zegt hij bijna fluisterend. “Ik was er niet bij. Toen ik terugkwam van de Géant, was het ongeluk al gebeurd.”

Schijnbare betrokkenheid“Hoe vaak glijd je uit zonder dat er iets gebeurt? Hoe vaak maak je een misstap zonder dat er iets aan de hand is? En dan opeens

gaat het toch mis. En niemand weet waarom.” Steck plaatste na het ongeluk een kort condoléancebericht op Facebook. Op basis van dat ene berichtje schreven vrijwel alle media – in Nederland, Zwitserland en wereldwijd – dat de twee klimmers samen onder-weg waren. Hij benadrukt, opnieuw bijna fluisterend, dat hij dat zelf nooit hee� beweerd. “Martijn mailde me dat hij nog één vierduizender moest beklimmen en hij vroeg of ik het misschien leuk vond om dat samen te doen. Ik vond het een mooi verhaal, dus ik heb gezegd: prima, laten we elkaar in de Torinohut ontmoeten.” Hij aarzelt even: “Achteraf hee� het me enorm dwarsgezeten. Martijn was een goeie klimmer, de Rochefortgraat is bij wijze van spreken een wandelpad. Het had geen probleem voor hem moeten zijn en toch is hij verongelukt. Dat kan mij dus ook overkomen. Of jou, of iemand anders.”

Door de schijnbare betrokkenheid van Steck was het ongeluk wereldnieuws. Steck is een van de meest bekende en actieve alpinisten van dit moment. Zijn beklimmingen, van het Berner Oberland tot de Himalaya, zijn zonder uitzondering spectaculair. Vanwege de route, de snelheid of vanwege allebei. Hij verbeterde een aantal keer het snelheidsrecord op de Eiger Noordwand (“Mijn record is alweer gebroken”, zegt hij verontschuldigend), daarnaast vestigde hij onder meer records op de noordwand van

Zwitserse topalpinist Ueli Steck

Ueli Steck staat bekend om zijn gewaagde eerstbeklimmingen en zijn razendsnelle solo’s. Toch past zijn bijnaam, Swiss Machine, hem niet echt. In het dagelijks leven is hij rustig en ingetogen – onzeker zelfs. “Alleen als ik klim, weet ik wie ik ben.”

weet ik wie ik ben ’

‘In de bergen

40_HL0515_r40_interview.indd 45 20-10-15 10:21

Page 46: Hoogtelijn 5/2015

JAAP BIJZERWEG 10 • WOERDEN • WWW.ZWERFKEI.NL

3500 M2 BELEVING IN DE

MEEST AVONTUURLIJKE WINKEL VAN NEDERLAND

TEL. (0348) 421 648

JAAP BIJZERWEG 10 • WOERDEN • WWW.ZWERFKEI.NL

3500 M2 BELEVING IN DE

MEEST AVONTUURLIJKE WINKEL VAN NEDERLAND

TEL. (0348) 421 648

BERGSPORTBERGSPORTBERGSPORTBERGSPORTBERGSPORTBERGSPORTBERGSPORTDEALSDEALSDEALSDEALSDEALSDEALSexclusief Haglöfs Gemini

for men & women2-Laags GORE-TEX® shell

Heuplang wind- en waterdicht kwaliteitsjack voor de gure maanden. Door de dubbele stormfl ap over de rits blijft u gegarandeerd droog.

van 350,- voor 269,-

adv. Hoogtelijn 03.indd 1 01-10-15 16:04

Page 47: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 47

de Matterhorn (1:56 uur) en de Grandes Jorasses (2:21 uur) en staan verschillende eerstbeklimmingen en solo’s op grote wanden in de Himalaya op zijn naam. In 2013 volbracht hij een spectaculaire solobeklimming van de zuidwand van de Annapurna: in 28 uur klom hij van het basiskamp naar de top van de 8091 meter hoge berg en terug.

Swiss MachineDe razendsnelle beklimmingen bezorgden Steck de bijnaam Swiss Machine, maar als hij praat, maakt hij nauwelijks de indruk van een perfect draaiende Zwitserse machine. Hij spreekt zachtjes en laat regelmatig lange stiltes vallen. Af en toe maakt hij een verontschuldigend gebaar: sorry, ik weet het ook even niet. “Ik ben gewoon maar iemand die zijn weg zoekt in het leven”, zeg hij bijna stamelend – alsof hij niet een van de beste en beroemdste klimmers ter wereld is. “Eigenlijk kan dat me niet zo veel schelen. De afgelopen twee jaar, na de beklimming van Annapurna, heb ik enorm geworsteld. Ik had voor mezelf het hoogst haalbare bereikt. Ik dacht: als ik zo doorga, als ik dit soort tochten blijf maken, dan ben ik binnen een paar jaar dood. Hoe ga je dan verder? Hoe zorg je dat je plezier houdt in het klimmen? Mensen hebben bepaalde verwachtingen van me, maar als ik ga proberen daaraan te voldoen, dan gaat het mis. Ik kan niet elke keer binnen drie uur de noordwand van de Eiger op, want dan ben ik binnenkort dood. Uiteindelijk heb ik gezegd: oké, ik klim niet voor iemand anders. Ik klim voor mijn eigen plezier.”

Zo kwam Steck op #82summits, een tocht op eigen kracht – klimmend, fietsend en met parapente – langs alle vierduizenders van de Alpen, van Piz Bernina in het oosten tot de Barre des Écrins in het zuidwesten. Aanvankelijk was het de bedoeling dat hij de tocht zou maken met de Duitse alpinist Michi Wohlleben, maar bij een ongelukkige landing na de beklimming van de Schreckhorn, de

vierde top van het project, blesseerde Wohlleben zijn been, waarna hij moest opgeven. Steck besloot het project toch af te maken, deels met andere klimpartners, deels alleen.

Zelfvertrouwen“Ik vind het fijn om alleen te klimmen. Bergwanden worden groter en steiler. Dat past goed bij me en ik doe het graag. Stel je voor dat je in de Himalaya klimt, helemaal in je eentje, en het wordt donker en je moet een besluit nemen: klim ik verder, ga ik bivakkeren? Je neemt tijdens het klimmen ontzettend veel beslissingen. Waar kies je de route, waar is je standplaats, waar is het veilig. Als je alleen bent, voelt alles veel duidelijker.”Steck benadrukt een paar keer dat hij het niet vervelend vindt om met anderen te klimmen. “Het is gewoon anders. Als je alleen bent, ben je helemaal zelf verantwoordelijk voor elke beslissing, dus ook voor elke verkeerde beslissing. En als je een verkeerde beslissing neemt, ben jij de enige die de consequenties draagt. Zodra je met z’n tweeën op pad bent, kun je elk besluit uitgebreid doorspreken, net zo lang tot je een compromis hebt. Stel dat er dan toch iets gebeurt, wat denk je dan? Had ik nou toch maar mijn eigen beslissing genomen. Al dat gedoe, al die onzin in je hoofd, heb je dus niet als je alleen klimt.” Om in je eentje een grote wand in te stappen, in de Alpen, maar zeker in de Himalaya, is volgens Steck durf en zelfvertrouwen nodig. “Ik ben niet bang in de bergen. In het dagelijks leven heb ik geen enkel zelfvertrouwen, maar dat verandert zodra ik in de bergen ben. Als ik onderweg ben, weet ik wat ik doe, wat ik kan en wie ik ben.”

Het is moeilijk om Steck iets te laten vertellen over zijn #82summits- project of over zijn andere beklimmingen. Telkens als iemand hem ernaar vraagt, trekt hij een moeilijk gezicht of valt hij stil met een verontschuldigend gebaar. “Als een tocht voorbij is, ben ik er niet meer mee bezig. Wat kan ik erover vertellen? Het is geschiedenis,

‘Ik vind het fijn om alleen te klimmen, het past bij me’

40_HL0515_r40_interview.indd 47 20-10-15 10:21

Page 48: Hoogtelijn 5/2015

48 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 49

het ligt achter me. Ik probeer niet in het verleden te leven. Geschiedenis bestaat niet. Ik heb het geluk dat ik kan leven van bergbeklimmen en ik hoop dat ik mensen kan inspireren, maar voor mezelf? Als het voorbij is, is het voorbij. Weg. Mijn vrouw zegt dat ik wat trotser moet zijn op wat ik heb bereikt, maar wat heb ik nou bereikt? De wereld wordt er niet beter van als ik een berg beklim. Ik help er niemand mee. Ik ben blij dat ik kan klimmen en ik ben blij dat klimmen me heeft gebracht waar ik nu ben, maar dat is nog geen reden om trots te zijn.”

Vechtpartij op EverestIn april 2013 was Steck een van de hoofdrol-spelers in een van de meest opmerkelijke incidenten uit de geschiedenis van Mount Everest: een gigantische rel in kamp 2, halverwege de berg, waarbij ongeveer honderd gemaskerde sherpa’s het gemunt hadden op hem en zijn medeklimmers, Jonathan Griffith en Simone Moro. Over de precieze aanleiding van de vechtpartij bestaan verschillende lezingen. Vast staat dat het op de Lhotsewand, tussen kamp 3 en de zuidcol, tot een woordenwisseling is

geschopt en geslagen. Steck spreekt opnieuw bijna fluisterend. “Sherpa’s met wie ik een paar dagen eerder nog thee had gedronken, stonden ons op te wachten met stenen in hun handen. Er viel geen normaal gesprek meer te voeren. Wat er verder ook is gebeurd op de Lhotse wand: de sherpa’s stonden klaar om ons te vermoorden.”

“Ik heb de afgelopen twee jaar heel veel dingen op een rijtje moeten zetten. Sinds Everest vind ik het moeilijk om mensen te vertrouwen. Er waren sherpa’s van wie ik dacht dat ze door en door betrouwbaar waren, die ineens…” Hij maakt een fluitend geluid terwijl hij zijn uitgestrekte hand omdraait. “Als een blad aan een boom.”

Bedreiging en intimidatieNa de vechtpartij verscholen Steck en zijn twee medeklimmers zich in een tent in kamp 2. Hoewel de meeste sherpa’s zich hadden teruggetrokken, was het nog steeds onrustig in het kamp. Buiten de tent schreeuwde iemand een bedreiging: als Steck en Moro het er levend vanaf

gekomen tussen de drie Europeanen en een groepje sherpa’s dat bezig was met het aanleggen van vaste touwen. Toen Steck, Griffith en Moro, die zonder touw of zekeringen klommen, de touwen van de sherpa’s passeerden, zou de leider van de groep zijn abgeseild. Steck zou vervolgens een afwerend gebaar hebben gemaakt om te voorkomen dat hij – ongezekerd – door de abseilende sherpa uit de wand zou worden geschopt. Daarna liep de situatie op de helling razendsnel uit de hand. Volgens verschillende bronnen ontstond een flinke woordenwisseling waarbij een van de Europeanen, vermoedelijk de Italiaan Moro, het woord machikne – Nepali voor motherfucker – zou hebben gebruikt. Uiteindelijk daalden de sherpa’s af naar kamp 2. Steck, Griffith en Moro, niet op de hoogte van de explosieve situatie, besloten later ook die kant op te gaan. Daar werden ze opgewacht door een grote groep gemaskerde sherpa’s, gewapend met stenen en ijsbijlen. Steck en een klimmer die de drie probeerde te beschermen, kregen rake klappen en werden met stenen tegen hun hoofd geslagen. Griffith werd tegen de grond gewerkt en herhaaldelijk

‘Sinds Everest vind ik het moeilijk om mensen te vertrouwen’

40_HL0515_r40_interview.indd 48 20-10-15 10:21

Page 49: Hoogtelijn 5/2015

48 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 49

wilden brengen, moesten ze binnen een uur van de berg zijn. Kruipend en sluipend tussen de gletsjer-spleten, ver van de eigenlijke route, gingen de drie er vandoor. Om zich nog een beetje te kunnen te beschermen tegen een mogelijk nieuwe aanval, droegen ze bij hun vlucht dikke donsjassen en klimhelmen. Vanuit het basiskamp reisde Steck direct door naar Kathmandu. Vijf dagen na de aanval was hij thuis in Ringgenberg, met uitzicht op de toppen van het Berner Oberland. “Er lopen een paar geweldda-dige onruststokers rond op Mount Everest. Die mensen zitten er nog steeds. Dit jaar, na de aardbe-ving, vorig jaar, na de lawine: het zijn steeds dezelfde mensen die voor rotzooi zorgen. Ze willen meer business, meer geld, en dit is hoe ze hun business beschermen. Geweld, bedreiging en intimidatie.”

Nuptse ZuidwandSteck staat op het punt te vertrekken voor een expeditie naar de zuidwand van de Nuptse (7804 meter), in de schaduw van Mount Everest. “Een paar maanden na Everest was ik alweer terug in Nepal, op de Annapurna. Dat is natuurlijk een andere omgeving, maar ook in het Everestgebied voel ik me volkomen veilig. Er gaat niks raars gebeuren. Er lopen een paar gestoorde mensen rond. Prima, dan houd ik daar rekening mee. Als je in Amsterdam op straat loopt, kom je ook rare mensen tegen.”

De beklimmingen van de Zwitserse alpinist Ueli Steck (Langnau im Emmental, 1976) zijn het best samen te vatten in drie woorden: snel, solo en spectaculair. Op zijn ‘huisbergen’ in het Berner Oberland brak hij de afgelopen jaren verschillende snelheidsrecords en maakte hij een aantal indrukwekkende beklimmingen. In 2000 volbracht hij de tweede beklimming van Yeti (7c/A0) op de Eiger Noordwand en opende hij de Direttissima (1000m M5/Wi5) op de noordwand van de Mönch. Een jaar later deed hij op de Eiger de eerstbeklim-ming van The Young Spider (1800m M7/WI6; 7a/A2).

In 2007 brak Steck het snelheidsrecord op de klassieke Heckmaierroute op de Eiger Noordwand: drie uur en 54 minuten. Een jaar later scherpte hij zijn eigen record met bijna anderhalf uur aan tot 2:47:33 – een tijd die inmiddels alweer is verbeterd.

In de Himalaya maakte Steck in 2001 met Ueli Bühler de eerstbeklimming van de Pumori Westroute (1400m M4/80). In 2005 klom hij de ‘Khumbu Express’, de aan-sluitende solobeklimmingen van de Tawoche Oostwand (6515 meter) en de Cholatse Noordwand (6440 meter). In 2008 kreeg hij met Simon Anthamatten een Piolet d’Or voor de eerstbeklimming (alpiene stijl) van de noordwand van de Tengkampoche (6500 meter). Zijn tweede Piolet d’Or kreeg Steck in 2014 voor zijn indrukwekkende solobeklimming van de zuidwand van de Annapurna, waarbij hij in 28 uur van het basiskamp naar de top en terug klom.

Wie is… Ueli Steck

1995 Eiger Noordwand, Heckmairroute.1998 Mönch Hastoncouloir, solo in 3,5 uur.1999 Eiger Lauperroute, solo in vijf uur.2000 Eiger Noordwand, Yeti (7c/A0).2000 Eerstbeklimming Direttissima, Mönch Noordwand, (1000m M5/Wi5).2001 Eerstbeklimming Pumori, westroute (1400m M4/80 graden) met Ueli Bühler.2001 Eerstbeklimming The Young Spider, Eiger Noordwand, (1800m M7/Wi6; 7a/A2).2002 Eerstbeklimming Mount Dickey, Alaska (1700m M7+ AI6 5.9/A1).2003 Eiger Noordwand, eerste vrije beklimming van La vida es silbar (900m 7c).2004 Beklimming van de noordwanden van de Eiger, Mönch en Jungfrau in 25 uur.2005 Eerste solobeklimming Tawoche Oostwand (6515 meter) en Cholatse Noordwand (6440 meter).2006 Solo winterbeklimming Eiger Noordwand, The Young Spider.2006 Eerstbeklimming noordwand Gasherbrum II.2007 Snelheidsrecord Heckmairroute op de Eiger Noordwand, 3:54 uur, solo.2008 Verbetering snelheidrecord Heckmairroute op de Eiger, 2:47:33 uur, solo.2008 Snelheidsrecord Colton-Macintyre, Grandes Jorasses Noordwand, 2:21 uur, solo.2008 Eerstbeklimming Tengkampoche Noordwand (6500 meter), met Simon Anthamatten.2009 Snelheidsrecord Matterhorn Noordwand, 1:56 uur, solo.2009 Solobeklimming Gasherbrum II (8034 meter).2011 Solo Shishapangma Zuidwestwand (8027 meter).2013 Solo door de Annapurna Zuidwand (8091 meter), 28 uur.2015 #82summits – beklimming van alle 4000’ers in de Alpen in 62 dagen.

Lezing op de Bergsportdag WinterUeli Steck is de hoofdgast op de NKBV Bergsportdag Winter,

op 22 november in de Jaarbeurs Utrecht. Kijk gauw op bergsportdag.nkbv.nl om te zien of je nog een toegangsbewijs

kunt bemachtigen.

40_HL0515_r40_interview.indd 49 20-10-15 10:21

Page 50: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 51

Tegenslagen en su� es

Afsluiting eerste lichting NKBV Expeditie Academie

50 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST MARIANNE VAN DER STEEN | FOTO’S DANNY SCHOCH EN MARIANNE VAN DER STEEN

48_HL0515_r23_expeditie academie.indd 50 20-10-15 10:24

Page 51: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 51

In september 2015 sloot de NKBV Expeditie Academie haar eenjarige opleidingstraject af met een expeditie naar de Gangstang in India. Na verschillende tegenslagen en he� ige emoties trok het inmiddels hechte team de Indiase Himalaya in. Misleidende weersvoorspellingen en de grote hoeveelheid sneeuw maakten van deze expeditie een onvervalst ‘examen’. Met twee nieuwe bergen en twee nieuwe klimroutes in hun zak kan het team trots terugkijken op een bewogen jaar.

Daar zitten we dan, op een terras in Nederland. “Proost!” zeggen we en klinken onze glazen. “Op Martijn.” Verslagen, verschrokken, leeg

voelen we ons. Sinds maart was het team van de NKBV Expeditie Academie volledig: Martijn Seuren, Jurgen Mesman, Dennis van Hoek en Marianne van der Steen kwamen bij het team nadat een aantal eerdere team-leden toch niet verder gingen. Danny Schoch en Roy Delahaije zaten met coaches Martijn Schell en Court Haegens al langer in het team. Na verschillende trainingen van onder anderen Menno Boermans en een bezoek aan het Tropenmuseum om de Indiase cultuur te leren kennen, werden we steeds hechter. Maar wat nu? Gaan we door? Willen we nog wel door? Kunnen we verder nu onze vriend, teamlid, maatje Martijn Seuren is overleden? Na een flink aantal telefoontjes en gesprekken nemen we het besluit. Ja. We gaan verder, juist ook voor Martijn.

De spullen zijn gepakt, de laatste voorbereidingen getro� en. De tickets liggen klaar. En dan breekt Dennis zijn sleutelbeen. Hij is aangereden en gaat een operatie en een hersteltijd van maanden tegemoet. Alsof we nog niet genoeg tegenslag gehad hebben… Maar ook nu staat het besluit vast: Dennis gaat ondanks alles mee.

In de sporen van MoranNog nauwelijks gewend aan de nieuwe cultuur reizen we met de trein naar Chandirgarh en vanaf daar in een busje door naar Manali en onze eindbestemming Naingarh village, een piepklein dorp op 3400 meter.Onderweg zien we de cultuur en de wegen veranderen: kleurrijke sari’s en geasfalteerde tolwegen gaan over in wollen jurken en hobbelige modderwegen. In het dorp worden we begroet door de schoolmeester. In zijn lemen huis drinken we massala chai, kruidige thee met melk en suiker. Omdat pas zeven jaar

geleden voor het eerst een groep ‘blanken’ in deze vallei kwam, komen alle dorpsbewoners even langs om te gluren. De Engelse groep van berggids Martin Moran was toen de eerste die een poging waagde op de Gangstang vanaf deze zijde. In de tussentijd is het stil geweest.

“He can not go” zegt Court tegen de sirdar terwijl hij naar een drager wijst. Een aantal jongens die onze tassen helpen dragen, zijn duidelijk jong. Dertien jaar, nog geen 50 kilo zwaar en volgens ons niet geschikt om 23 kilo te sjouwen. Uiteindelijk gaan ze inderdaad niet mee; we voelen ons schuldig. Want niet mee is geen geld...In het basiskamp tre� en we onze kok Heera, assistent Kedar en een liaison o� cer (LO), Gadju. We vinden het erg luxe om een kok te hebben en vragen ons af wat zo’n ‘regeringspipo’ bij ons doet. Maar onderweg wordt alles duidelijk: de kok blijkt fantastisch en nodig: een maand lang leven op droogvoer alleen, is niet gezond. Zeker niet op hoogte. En onze LO blijkt een perfecte vertaler, een bron van informatie over cultuur, gewoontes, en onmisbaar bij alle discussies met pelgrims.

Vrouwen niet welkomDenk je in the middle of nowhere te zitten, komen er bijna elke dag wandelaars langs het kamp! Op zo’n tweeënhalf uur lopen van ons basiskamp ligt Neelkanth Lake, een ijskoud meertje ingeklemd tussen morene-ruggen, gletsjers en de Thirot Shivling. Omdat het meer wordt gezien als het alziende oog van Shiva komen jonge mannen uit alle uithoeken van India naar het meer om de god Shiva te vereren en een wens te doen. Het verhaal gaat dat je in je leven één wens mag doen en dat die altijd uitkomt. De meeste mannen wensen een zoon. Mannen. Want als vrouw ben je niet welkom bij het meer.

50 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST MARIANNE VAN DER STEEN | FOTO’S DANNY SCHOCH EN MARIANNE VAN DER STEEN

48_HL0515_r23_expeditie academie.indd 51 20-10-15 10:28

Page 52: Hoogtelijn 5/2015

52 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 53

Wanneer er pelgrims zijn, laat ik mijn gezicht niet of nauwelijks zien. Zien ze me wel, dan vragen ze meteen aan de kok en onze liaison officer wat ‘die vrouw’ hier doet. Dan is het aan Gadju om uit te leggen dat ik zeker uit de buurt van het meer blijf.

AcclimatiserenWe hebben mooi weer. Tot het einde van elke dag; dan komen er wolken en wordt het kouder. Van zeeniveau naar 4250 meter in een paar dagen is veel. Het is een wonder dat niemand naar beneden hoeft vanwege hoogteziekte. Maar ‘even’ naar 6000 meter, dat kan ons lichaam niet. Dennis, Roy en ik acclimatiseren door een rotsroute net boven ons kamp te klimmen. Op de eerste dag lopen we net na vijf touwlengtes vast. Ik durf niet verder. Alles lijkt los, niets lijkt veilig om mijn cams in te klemmen. We abseilen om er later verder mee te gaan. Denken we. Ondertussen zijn Danny en Court hogerop gaan kijken, voorbij het meer. Zigzaggend lopen we door het landschap. Op ongeveer 4800 meter maken we kamp.

Midden op de gletsjer merk ik dat mijn stijgijzer wel heel erg schuift aan m’n voet. Het clipsysteem bij de hiel blijkt stuk. Ik trek het ding zo strak mogelijk om mijn schoen en hoop dat hij zo blijft zitten. “We moeten meer naar links” roept Roy. Hijgend observeren we het doolhof van spleten. Jurgen vindt het te gevaarlijk worden, Roy wil terug. In dit soort terrein kan een ijsbrug makkelijk breken: zonder dat je het merkt kun je er bovenop staan. In de discussie voel ik me niet op m’n gemak en dat stijgijzer... Ik besluit mee terug te gaan. 

Shiva’s Hair“Ik heb slecht nieuws”, vertelt Court. “Het weer gaat om.” Nog moe van de vorige dagen nemen we het in ons op. Nog twee dagen redelijk weer en dan sneeuw. Heel veel sneeuw. Eigenlijk merken we het nu al, meer wind en bewolking. “Dan is het nu klimmen of misschien wel twee weken niets doen”, concludeert

Martijn. Danny en ik maken een plan. Eén slaapzak voor ons tweeën, een bivaktentje – light & fast is ons motto terwijl we de nog onbeklommen noordkant van de Thirot Shivling bekijken.  In seconden veranderen we ons plan van groot ijscouloir naar technisch mixed couloir. Hijgend zetten we onze ijsbijlen in het harde ijs. Stap voor stap komen we vooruit, ons lichaam is nog lang niet gewend aan de hoogte. Het klimmen gaat traag. Stand-plaats na standplaats komen we vooruit. En zo komen we op de top van de Thirot Shivling! Uit respect voor Shiva vernoemen we de route naar de god. Onze kok en LO hebben de naam: Shiva’s Hair. 

Ons zonnige en groene kampje verandert langzaam in een zee van wit. Om het uur schudden we de tenten, om te voorkomen dat ze inzakken onder de diepe sneeuw. We wachten. Op beter weer. Van de voorspellingen lijkt niets meer te kloppen: mooi weer, grand beau? In dikke donsjassen lezen we de voorspellingen. En het sneeuwt nog steeds. We spelen Koehandel, leggen Yatzee uit aan onze kok en de LO, schaken en lezen hele boeken uit.

Te veel sneeuwNieuwe voorspellingen: grand beau voor morgen en dan nog drie dagen. We geloven er niets van. Het lawinegevaar is hoog, maar toch pakken we onze tassen. Als in een aanval bestormen we de bergen. Danny en Court hebben het op de westgraat gemunt, Jurgen, Roy en Martijn willen verder op de Naingahar Choti. Dennis kan nog niet veel met zijn gebroken sleutelbeen, maar ik wil hem mee. Dus gaat er bijna niets in Dennis’ rugzak en sleep ik mezelf en een ruim 35 kilo zware rugzak omhoog naar het Martin Moran couloir.

In de schemer van de ochtend kook ik water. “Happy birthday to you”, zing ik. In het zakje havermout steken drie kaarsjes en in mijn andere hand heb ik een roltoeter. Dennis is jarig en voor het eerst in 28 jaar viert hij zijn verjaardag hoger dan de Mont Blanc,

langzaam verandert ons groene kampje in een zee van wit

48_HL0515_r23_expeditie academie.indd 52 20-10-15 10:28

Page 53: Hoogtelijn 5/2015

52 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 53

tw� de lichtingDe eerste editie van de Expeditie

Academie ging in mei 2014 van start. Het team bestond uit relatief ervaren mensen

die een traject van één jaar volgden. Voor de NKBV was dit een nieuw avontuur en met

deze pilot testte ze of de gekozen opzet tot een succesvolle expeditie zou leiden. De tweede editie wordt een tweejarig

opleidingstraject met in het derde jaar een afsluitende expeditie. De NKBV gaat nu eerst de pilot evalueren, waarna de selectiecriteria voor de tweede lichting worden bepaald. De aanmeldingsprocedure voor editie II

start waarschijnlijk in december. We houden je op de hoogte via Facebook, Twitter, de

NKBV-nieuwsbrief en expeditieacademie.nl.

in de sneeuw en met ontbijt op bed. Toeeeeet! Blaast Dennis en hij probeert de ik-ga-elke-keer-weer-aan-kaarsjes uit te blazen.We pakken onze tassen in. Dennis neemt een van de twee touwen waardoor mijn tas net iets lichter is. Het lopen wordt steeds moeilijker. “Hé, zag je dat? Het lijkt wel alsof ze ineens met z’n tweeën zijn, daar!” Heel in de verte zie ik twee stipjes, het derde stipje zie ik niet meer. We blijven kijken en zetten de radio aan. Er lijkt iets mis te zijn. Dan zien we de twee stipjes naar beneden lopen in plaats van omhoog. Het klopt niet... Na wat wachten zien we gelukkig weer drie stipjes, maar ze lopen naar beneden. Gaan ze echt terug? Zelf bekijken we ons couloir nog eens goed. Het sneeuwt. Hard. We horen van Martijn dat het echt gevaarlijk is en dat hij in een lawine kwam. Ondanks dat ons couloir er onderin droog uitziet, is het duidelijk dat er wel al iets naar beneden is gekomen. We zetten alles op een rijtje:• Als we nu veilig omhoog komen, is het nog maar de vraag of

we ook veilig naar beneden kunnen.• Hogerop is de sneeuw zo diep dat je tot je middel wegzakt.• Er is geen zicht met dit weer.• Het weerbericht klopt niet, wat komt er nog meer voor weer?• Wat als er hogerop nog wel wat los zit, dan liggen we zo

allebei beneden.• De anderen gaan ook allemaal terug.• Maar we willen zo graag!

Het blij� sneeuwen. Geen grand beau dus, die wel voor vandaag was voorspeld... Alsof de goden niet willen dat we hier klimmen.We keren om. Verslagen komen we terug in ons basiskamp, Danny en Court gaan in hun tentje bovenop het couloir de nacht uitzitten.Nog maar een paar dagen over... 

Martijn Seuren Memorial Ridge Als het nu mooi weer zou zijn, dan hadden we nog tijd gehad. Maar dan nog hee� de nieuwe sneeuw minimaal een dag nodig om stabiel te worden. We smeden de meest bizarre plannen. Zou het nog kunnen? Nee, besluiten we. Het is te laat, onze tijd is op. Maar misschien kunnen we wel nog wat anders doen? We lopen omhoog boven ons basiskamp. Als het even niet sneeuwt, is het uitzicht hier prachtig. Je kunt alle bergen zien en zelfs een aantal nieuwe. Misschien is dat wel iets moois.

Onze berg bij het basiskamp wordt hem ook niet meer. Die route besluiten we te laten liggen nadat er met de sneeuw enorme blokken ‘formaatje auto’ naar beneden komen. We

spotten andere toppen. Misschien geen Gangstang, maar wel mooi en vooral mogelijk binnen anderhalve dag.

Weer bewolking in de voorspellingen. Dennis en ik gaan naar beneden om daar een mooie rotsroute te doen. De anderen wagen de gok: misschien toch nog een nieuwe top?Terwijl wij een weg naar boven zoeken op de surrealistische rotsen net boven Nain Gahar village gaan zij voor een single push. Ze staan ijselijk vroeg op en vinden langzaam hun weg omhoog. Naar de top van wéér een nieuwe berg! Zo komt het team terug van de Martijn Seuren Memorial Ridge. Een prachtig eerbetoon aan onze teammaat. 

Terug?Nog geen dag later staan we weer in de bewoonde wereld. Telefoonbereik, mensen, auto’s. Met in onze broekzak twee nieuwe bergen en nog eens twee nieuwe klimroutes. Geen Gangstang, maar zo veel geleerd. Hoe plan je een expeditie, wat neem je mee, hoe zit het met het weer, wat voor tactiek gebruik je voor zo’n beklimming, hoe zit het met de hoogte, en vooral: zijn we echt een team? Al die verschillende karakters, wensen, dromen en meningen samen; we konden zonder conflicten een maand lang samenwerken. Teamwork op en top. 

En nu? Terug? Nog een keer proberen? Iedereen is het erover eens: India is prachtig. Er valt zo veel te klimmen, zo veel te zien. Ja, we komen terug. En de volgende Expeditie Academie vast ook!

Het team van de eerste NKBV Expeditie Academie (v.l.n.r.): Martijn Schell, Dennis van Hoek, Marianne van der Steen, Roy Delahaije, Court Haegens, Jurgen Mesman en Danny Schoch. De NKBV Expeditie

Academie wordt gesponsord door

48_HL0515_r23_expeditie academie.indd 53 20-10-15 10:28

Page 54: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 5554 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

^^^ gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd ^^^ ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^

dichtgevroren is. Vanaf daar lijkt een blik met honderden wandelaars opengetrokken. De bootwandelaars komen ons nu tegemoet: van degelijk uitgeruste wandelaars tot pubers op sneakers en opa’s met kleinkinderen op de nek. Zij mogen de sleutelpassage opklauteren, lekker tweehonderd meter apenkooien. Alleen hebben ze de hele dag geen minuut rust. Wij wel: na een uur gezellige drukte zijn we weer alleen, met als enige gezelschap een kudde rendieren die zich voorzichtig bij onze lunch meldt.

we de hele dag een prachtig uitzicht voor ons hebben: de hoge bergen van Jotunheimen, die top voor top uit de wolken tevoorschijn komen. En, een niet te versmaden voordeel, we lopen het grootste deel van de dag lekker alleen.

ApenkooienDe eerste drie uren van onze wandeling, tot aan de landengte, treffen we slechts twee andere wandelaars. We zijn zo vroeg in het seizoen dat het hoge meer, het Bessvatn, nog helemaal

Iedereen die wel eens een Noorse toeristenfolder heeft bekeken, kent het beroemde bovenaan-zicht van twee meren, gescheiden door een

smalle landengte die 389 meter hoogteverschil overbrugt: de Besseggen. En dit is slechts een van de vele spectaculaire uitzichten die deze wandeling biedt. De helling van waar deze foto is gemaakt, is wel de sleutelpassage. In onze wandelrichting mag je deze helling afklimmen; vervelend terrein voor mensen met hoogtevrees. Het voordeel van deze kant op wandelen, is dat

TEGENDRAADSNet begonnen aan misschien wel de populairste bergwandeling van heel Noorwegen, draai ik me om voor een foto. Een foto van een snel groeiende groep wandelaars die wachten om aan boord te gaan. Ze gaan met de boot naar Memurubu, ons eindpunt van vandaag, om ‘onze’ route in omgekeerde volgorde te lopen.

Besseggen: prachtige dagwandeling in Noorwegen

Het klassieke uitzicht op de landengte Besseggen. Het meer Bessvatn (rechts) was 30 juni 2015 nog dichtgevroren.

52_HL0515_r08_gemarkeerd.indd 54 20-10-15 10:29

Page 55: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 5554 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

^^^ gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd ^^^ ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^

Dagwandeling BesseggenRouteBesseggen ligt op de wandelroute tussen de DNT-hutten Gjendesheim en Memurubu, beide aan het meer Gjende in Jotunheimen. De wandeling is ’s zomers mateloos populair en daarom verrast het hoe ongeschonden de natuur er nog is. De tocht is ongeveer 16 kilometer lang en heeft 600 meter hoogteverschil. Op een lange Scandinavische zomerdag kun je hem onder langs het meer tot een

rondwandeling maken, dit wordt dan een dag van dik 25 kilometer. De wandeling is van begin tot eind een goed gemarkeerd DNT-pad en is een echte bergwandeling: je komt tot ver in de zomer sneeuwveldjes tegen en er zijn een paar geëxponeerde stukken. Starten vanaf Memurubu maakt de route makkelijker.’s Winters is de tocht goed te doen als toerskitocht, voor toerlanglaufen is het te steil.

UitbreidingsmogelijkhedenDe wandeling is makkelijk uit te breiden tot een meerdaagse tocht, bijvoorbeeld naar Gjendebu aan het einde van het meer en dan met de boot terug naar Gjendesheim. Ook via de hut Glitterheim kun je in twee dagen teruglopen naar Gjendesheim, al dan niet met een extra dag voor de top van de Glittertind.

BereikbaarheidStartpunt Gjendesheim ligt aan autoweg nummer 51, de weg over de Valdresflya van Vagåmo naar Beitostølen. Komend vanuit Beitostølen kan de weg tot aan Gjendesheim zelfs in de zomer zijn af- gesloten wegens sneeuwval.Er rijden lijnbussen direct vanaf Oslo naar Gjendesheim: Lijn 161, de Valdresekspressen. Kijk voor meer informatie op nor-way.no.

Het bootje over Gjende vaart alleen in de zomerweken. Het is een lijndienst tussen Gjendesheim, Memurubu en

Gjendebu en vervoert desgewenst ook alleen je bagage: lekker licht onderweg en toch je complete kampeerset op de plaats van aankomst. Kijk op gjende.no voor meer informatie.

AccommodatieMeteen aan de weg ligt de DNT-hut Gjendesheim. (Kijk op dnt.no.)Op een kilometer daarvandaan ligt Maurvangen. Deze camping heeft alle benodigde voorzieningen voor wandelkampeerders en verhuurt naar goed Noors gebruik ook trekkershutten. Kijk op maurvangen.no voor meer informatie.

Documentatie• Capellens Kart CK 45 Jotunheimen

1:100.000 / 1:50.000.• De wandeling heeft een eigen

website waarop je alle informatie kunt vinden: http://besseggen.net.

• Webcam vanaf Gjendesheim naar Besseggen: regiondata.no/vagafiler/webcam/gjende.jpg.

Met de rust keren ook de rendieren terug.

Een bootje verbindt de drie hutten langs Gjende.Afdalen naar Besseggen is niets voor mensen met hoogtevrees, omhoog is het voor hen makkelijker.

52_HL0515_r08_gemarkeerd.indd 55 20-10-15 10:29

Page 56: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 5756 | HOOGTELIJN 5-2015 | ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE

MARKT & MATERI� L[WINTER]

Fris na � n dag skiënRöjk Superwear is een nieuw merk uit Zweden, met frisse ontwerpen en materialen. Zo is het bijvoorbeeld het enige merk dat een merino/Primalo� -mix gebruikt, dat samen met Primalo� is ontwikkeld. Het merk kreeg al een paar keer een Scandinavian Outdoor Award op de Outdoor beurs. Dit blauwe shirt is de Merino Helmet Hood van 100 procent ‘non-mulesing’ merino: heerlijk om te chillen, maar ook � jn dat hij niet gaat stinken tijdens een dagje flink zweten in de sneeuw!Prijs: € 129Meer informatie: rojksuperwear.com

Het is onvermijdelijk; net was het nog zomer en dan staat ineens de winter weer voor de deur. Voor de één een onaangenaam jaargetijde, voor de ander juist weer tijd om buiten te spelen. Om te skiën, te sneeuwschoenwandelen of verticaal het ijs op te gaan. Eén ding hebben al deze winterse activiteiten gemeen: het kan in de winter verdraaid koud worden. Wat helpt tegen die kou? Laagjes! Daarom laten we in deze editie van Markt & Materiaal wat laagjes zien om alvast warm van te worden.

Warme ba etjesAls je het over laagjes hebt, dan heb je er drie: een onderlaag om je temperatuur te reguleren, een middenlaag om je warm te houden en een buitenlaag om je te beschermen. De Thermoball Hoody van The North Face hierboven, is een jas die je prima als tussenlaag kunt gebruiken, maar die ook naar een buitenlaag neigt: hij is heerlijk warm en redelijk winddicht. Prijs: € 199Meer informatie: thenorthface.com

D� rzame regenjasWaarom deze jas Eco-Shell heet? Fjällräven dacht bij het ontwerpen van de jas niet alleen aan functionaliteit, maar ook – en misschien nog wel meer – aan duurzaamheid. De Keb Eco-Shell jas wordt geproduceerd met een lage impact op het milieu. Zo is de jas waterdicht gemaakt met een zogenaamde fluorkoolstofvrije impregnering, die lang niet zo schadelijk is als de materialen die bij vrijwel alle andere jassen wordt gebruikt. Verder is gerecycled polyester gebruikt, dat later kan worden hergebruikt. Dat kunnen wij, en het milieu, natuurlijk waarderen! Prijs: € 469Meer informatie: � allraven.com

Sn� uw- en waterdichtBergans komt dit winterseizoen met de Myrkdalen Lady Jacket, een heerlijke jas om in te freeriden. De jas hee� lekker grote zakken, een plek om je goggles op te bergen en ruimte voor je li� pas. Bergans gebruikt het materiaal Dermizax om de jas waterdicht te maken. Met deze jas en de Hafslo Lady Pants heb je een compleet, water- en sneeuwdicht pak voor in de sneeuw.Prijs: € 399Meer informatie: bergans.eu

54_HL0515_r10_menm.indd 56 20-10-15 10:30

Page 57: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 5756 | HOOGTELIJN 5-2015 | ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE HOOGTELIJN 5-2015HOOGTELIJN 5-2015HOOGTELIJN 5-2015

Van mijn eerste alpiene tochten zijn alleen foto’s bewaard waarop ik sokken om mijn handen draag. Dat brengt me bij het handschoenenvraagstuk dat mij toen bezighield: wat zijn de beste handschoenen of wanten? Het moet halverwege de jaren tachtig zijn geweest dat ik tijdens een bezoek aan Parijs bij Vieux Campeur de ideale wanten in handen kreeg. Met een leren handpalm – was het paardenleer? – en een heerlijke voering, die het meest weghad van een schapenvacht.

Het merk is Bh, een Frans merk waarover ik op het internet vrijwel niets meer kan terugvinden. Maar mezelf kennende, was het merk ‘oké’ en dat betekende dat de juiste klimmers er reclame voor maakten. Jean-Marc Boivin bijvoorbeeld (maar die had Racer als sponsor?) of Christophe Pro� t. Ik zou de oude Franse tijdschri� en erop moeten naslaan.Het mooiste aan de handschoenen bleek uiteindelijk dat ze bijzonder aan mij gehecht waren. Mijn eerste Petzl koplamp liet ik al snel in een hut liggen. Ander materiaal verdween op vaak mysterieuze wijze. Maar deze handschoenen bleven altijd bij me. En denk niet dat dit vanzelfsprekend is! Ik ben ze vergeten op de meest uiteenlopende plekken en heb ze een paar keer uit de skili� laten vallen. Maar dan bleven ze gewoon op mijn ski hangen of zag ik in de afdaling iets blauws uit de sneeuw steken.

Natuurlijk zijn er later andere handschoenen gekomen. Maar afscheid nemen van dit paar zal ik nooit. Want, om met Vondel te spreken: “Waar werd oprechter trouw, dan tussen mij en deze wanten ter wereld ooit gevonden?”

TROUWE WANTEN

Ico Kloppenburg,a llround bergsporter,

NKBV-lid sinds 1983Gebruik jij ook onverwoestbaar

bergsportmateriaal dat de tand

des tijds heeft doorstaan?

Mail het ons! [email protected]

30 j� r - gefelicit� rd!Het jaar is 1985 – een tijd dat er nog maar weinig technische sto� es waren. Shirtjes van merinowol werden nog niet gemaakt. Wel gewone wollen truien, maar die waren zwaar. Helemaal als ze nat werden... Toen al innovatief, bedacht Patagonia samen met Malden Mills (nu Polartec) Synchilla polyester fleece en ontwierp ze hiervoor de Snap-T trui. Een aantal herontwerpen, kleuren en designs verder is de Snap-T er nog steeds: zoals deze Men’s Synchilla Snap-T Hoody, een heerlijk warme en praktische tussenlaag!Prijs: € 150Meer informatie: patagonia.com

Warme smartphonevingerEerst waren ze nog een gimmick, tegenwoordig zijn ze al bijna niet meer weg te denken uit de outdoorkledingkast: handschoenen die je kunt aanhouden als je je smartphone gebruikt. Outdoor Research maakt onder andere deze Backstop Gloves, maar ook andere handige modellen met een meer urban look en feel. Prijs: € 40Meer informatie: outdoorresearch.com

De Radium longsleeve van Arc’teryx ziet eruit alsof hij bedoeld is om casual te dragen, maar er zitten toch wat technische dingetjes in ‘verweven’. Naast ongeveer de hel� katoen – niet per se het materiaal dat buitensporters veel gebruiken –bestaat de andere hel� uit DryTech polyester. Zo heb je het comfortabele gevoel van katoen met de veel betere performance van polyester. Zo ademt het shirt ook lekker door tijdens de après-ski.Prijs: € 60Meer informatie: arcteryx.com

Katoengevoel, polyester performance

54_HL0515_r10_menm.indd 57 20-10-15 10:31

Page 58: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 5958 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MARTIN FICKWEILER

generatiekloof

Gerke Hoekstra en Marlies Quack in de achtste lengte van Les Marches du Temps (200m. 7a).

56_HL0515_r41_klimmen.indd 58 20-10-15 10:31

Page 59: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 5958 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MARTIN FICKWEILER

Klimmen in Europa

Meerdere malen beklom ik de steile wanden van Gorges du Verdon en steeds vond ik er weer iets anders. Zoals de Gorges getuigen lijken te zijn van de

evolutie van het multi-pitch (sport)klimmen, zo lijk ik er met elk bezoek een stap voorwaarts te zetten in mijn ontwikkeling. Vorig jaar ontdekte ik nieuwe

prachtige routes en voor het eerst in mijn leven benaderde ik daar, geheel tegen mijn natuur in, Verdonroutes van bovenaf.

generatiekl� fGorges du Verdon, Frankrijk

56_HL0515_r41_klimmen.indd 59 20-10-15 11:44

Page 60: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 6160 | HOOGTELIJN 5-2015

Aan het eind van de jaren zestig en begin jaren zeventig benaderden de eerste klimmers de Verdonkloof van

beneden. Langs nieuwe routes hoopten ze via een toegankelijke lijn weer boven te komen. Deze routes volgden markante scheuren en schoorstenen door de verder structuurloos lijkende gewelven. Dit resulteerde in traditionele routes zoals La Demande, Ula, Luna Bong en La Casta-piagne rouge.

Verticale arenaEind jaren zeventig wilden klimmers de markante lijnen ook wel eens van bovenaf benaderen. Gevolg was dat de traditionele manier van zekeren niet meer toereikend was: waar ze aanvankelijk nuts, pitons en houtblokken gebruikten, werd het plaatsen van boorhaken op de gladde wanden de norm met een hele nieuwe evolutie binnen het klimmen als gevolg. In enkele gevallen werd slechts de bovenste touwlengte van de wand geopend. De uitdagende wanden van de Verdon transformeerden in een verticale arena waar moeilijke en geëxpo-neerde routes geklommen konden worden

nog wakker van de adrenaline, de maan over de hele Gorge heb zien trekken.

Subtiele structurenVorige winter, 13 jaar later, stond ik weer in alle vroegte klaar om aan een beklimming in de Verdon te beginnen. Dit maal stond ik boven de route en keek ik weer neer over de Gorge. Hoewel de door ons uitgekozen route al sinds 1989 wordt beklommen en is voorzien van voldoende boorhaken, moet ik toch telkens even slikken wanneer ik de eerste paar lengtes abseil. Het is nog koud in de kloof en ik ervaar de rots als extreem steil. Hoewel de wand vrijwel glad lijkt, biedt deze toch wat houvast door gaatjes in de rots, door de Fransen heel mooi gouttes d’eau genoemd. Uit sommige gaatjes hangen kleine ijspegels en als ik goed kijk, zie ik het verloop van onze route. Keurig afgezekerd met boorhaken, maar ook zonder deze stalen markering is het verloop van de route voor de ervaren klimmer goed te ontwaren. Terwijl deze wand vanaf onder bezien volledig glad lijkt, zie ik van bovenaf voldoende houvast voor een prachtig avontuur. Het laat mijn gedachten afdwalen naar de eerstbeklim-mers. Ik kan me ineens goed voorstellen dat je hier als pionier kiest voor een benadering van bovenaf. Ik bedenk met enige spijt dat in de bergen, waar routes bijna nooit afdalend worden verkend, veel van dit soort schitterende structuren nooit zullen worden beklommen.

De route die wij op het oog hebben, is een goed voorbeeld: Les Marches du Temps volgt een aaneenschakeling van prachtige, vaak subtiele structuren. Telkens weer blijken er op de steile rots precies voldoende grepen te zitten om de route uitdagend maar ook zeker plezierig te houden. Voor ik het echt door heb, is de ochtend om en begint de lucht die door de kloof stroomt zich in rap tempo op te warmen. De zon beschijnt de wand en alleen als ik goed kijk naar de blauwe schaduw beneden in de kloof, zie ik dat het winter is. Onderhandschoenen verdwijnen in de jaszak en de jassen hangen

De rotsstructuur van de Gorges du Verdon lijkt gemaakt om op te klimmen.

in een relatief veilige setting. De beste klimmers van de wereld kwamen naar de Verdon om hun krachten te meten in dit bijzondere gebied.

AdrenalineIk klom in de winter van 2001 mijn eerste route in de Verdon. Aanvankelijk was het mijn plan om een rope-solobeklimming van Le Voyage de la Mandarine te volbrengen, maar nadat ik uit de eerste touwlengte op de grond viel, was dit plan snel voorbij. Eenmaal bijgekomen van de val, doch best gehavend, wilde ik de Verdon niet verlaten zonder nog een poging te wagen om het prachtige massief te beklimmen. Ik besloot de volgende dag een vriend, die mee was om foto’s te maken, uit te nodigen voor zijn eerste multi-pitch route. We beklom-men Tobogan de la Mort, een prachtige route waarover we vanaf het Sentier Martel twee dagen deden om boven te komen. De lange winternacht in de wand brachten we door in een portaledge, slechts twee touwlengtes onder de top van de route. Ik herinner me nog goed dat het die nacht heel helder was en ik,

56_HL0515_r41_klimmen.indd 60 20-10-15 10:32

Page 61: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 6160 | HOOGTELIJN 5-2015

Hoewel de wand vrijwel glad lijkt, is er toch houvast

door wat gaatjes in de rots

Gerke Hoekstra in de vierde lengte van Marches du Temps (200m. 7a).

56_HL0515_r41_klimmen.indd 61 20-10-15 10:32

Page 62: Hoogtelijn 5/2015

Wij verzettenbergen voor u

W.A. Hienfeld b.v.Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam

T 0031 (0)20 - 5 469 469F 0031 (0)20 - 6 427 701

E [email protected]

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

WIJVERZETTEN

BERGEN VOOR U

Specialist inbergsportverzekeringen

W.A. HIENFELD B.V.

Postbus 75133 1070 AC Amsterdam

Telefoon 0031(0)20 - 5 469 469Telefax 0031(0)20 - 6 427 701E-mail [email protected]

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

Specialist in

bergsportverzekeringen

adv.heinfield_210x135.indd 1 18-03-15 15:29

www.meindl.de

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUMEWeiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

RETIKULIERTER SCHAUMbis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte An-passung.

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

SPECIALE SCHUIMVOERINGZacht, geweven schuim bovenaan.

GEWEVEN SCHUIMzorgt voor een perfecte pasvorm tot aan het gebied rond de tenen.

MFS® VACUÜMSCHUIMDrukverlagend, past zich perfect aan elke voet aan; in het gebied rond de enkels, veter haakjes en – oogjes, tot aan de bal van de voet. De voet wordt zacht, maar strak omhuld.

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUMEWeiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

RETIKULIERTER SCHAUMbis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte An-passung.

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

Vakuum Men Ultra

Vakuum Lady Ultra

mei_Anz_VakuumMen_Hoogte_210x135_MAI14.indd 1 15.05.14 11:01

62_HL0515_samenstel2.indd 62 20-10-15 11:06

Page 63: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 63

Klimmen in de Gorges du VerdonReisHet uitgangspunt voor klimmen in de Gorges du Verdon is het plaatsje La Palud sur Verdon. Vanaf Utrecht is het 1280 kilometer rijden naar La Palud. Vlieg je liever naar Zuid-Frankrijk, dan is het handig om de luchthavens van Nice of Marseille te kiezen en hier een auto te huren. Vanaf beide luchthavens is het nog ruim twee uur rijden naar La Palud.

AccommodatieEr is een grote verscheidenheid aan campings, gîtes en hotels in en rondom La Palud.

Rots & RoutesKlimmen in de Verdon is een bijzondere ervaring; waarschijnlijk klim je niet zo vaak met zo veel lucht om je heen. Omdat het in veel routes haast noodzakelijk is om boven te komen, is het van belang dat je voor vertrek je reddingstechnieken goed bijschaa� . De meeste routes zijn tussen de twee- en driehonderd meter lang.

MateriaalEen groot deel van de routes in de Verdon zijn voorzien van boorhaken, vij� ien setjes zijn hierbij voldoende. In sommige klassieke routes moet je zelf zekeringen plaatsen, terwijl je voor de techno-artiefroutes van de Verdon een volledig bigwall-arsenaal moet meenemen. Verder is het raadzaam om een dubbeltouw te gebruiken omdat je vaak door te abseilen het begin van je route bereikt.

Andere activiteitenNaast multi-pitch en sportklimmen kun je in Gorges du Verdon ook mooie wandel-tochten maken. Daarnaast kun je stroomafwaarts bij het stuwmeer kano’s huren.

Documentatie & Websites• 50 ans & 500 voies d’escalade au Verdon. Uitgave van FFME (2013),

ISBN 978-2954479606.• Informatie over de regio vind je op tourismepaca.fr en alpes-haute-provence.com.• Ga naar rendezvousenfrance.com voor algemene informatie over Frankrijk.

we aan onze gordel. Wederom klim ik in de Verdon een route waar ik vaker met plezier aan terug zal denken.

Nieuwe generatiesEenmaal terug in Nederland raak ik in gesprek met Verdon-kenner en ambas-sadeur van moeilijke multi-pitch routes, Sascha van Gemmert. Hij attendeert me erop dat er in de Verdon opnieuw een modernisatieslag gaande is. Er worden nog steeds routes geopend in alle moei-lijkheidsgraden, waardoor het aantrekkelijk blij� voor huidige, maar ook toekomstige generaties klimmers om de Gorges te bezoeken. De stijl van deze nieuwe routes

sluit aan op de beweging binnen het sportklimmen, waarbij routes steeds langer en steiler worden. Ik verheug me op mijn terugkeer naar de Gorges, ergens op een zonnige winterdag, en wil graag alle nieuwe generaties aanmoedigen hier ook heen te gaan.

Martin Fickweiler wordt in de serie Klimmen in Europa gesponsord door:

Gerke Hoekstra is in Jardin des Bananes

op zoek naar het begin van de route.

Tafelvoetbal in de klimmerskroeg in La Palud.

56_HL0515_r41_klimmen.indd 63 20-10-15 10:32

Page 64: Hoogtelijn 5/2015

64 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 65

^^^ de nkbv voor jou ^ ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou de nkbv voor jou de nkbv voor jou ^ ^^^^ ^^^ de nkbv voor jou ^ ^^^ de nkbv voor jou de nkbv voor jou ^ ^^^ de nkbv voor jou

November8 Lawinepiepers zoeken, Bilthoven 25 Lawinekunde, Woerden

December7 Toerskiën, Zoetermeer9 Sneeuwschoenwandelen, Zoetermeer 17 IJsklimmen, Den Haag 19 Drytoolen, Bergschenhoek

In de laatste maanden van het jaar organiseert de NKBV nog een paar leuke en winterse workshops in eigen land. Kijk voor meer informatie over deze workshops en het complete cursus- en reisaanbod op bergsportreizen.nl.

Workshops Agenda

Afgelopen zomer kregen we weer prachtige, inspirerende en gekke topvlag-foto’s binnen. De winnaars van de vier jassen van The North Face, een laptoptas, de NKBV-Siggflessen en Bever cadeaukaarten hebben inmiddels bericht gekregen. Wil jij ook met een NKBV-vlag naar de top? Bestel de topvlag op nkbvwebshop.nl (€ 3,95 excl. verzendkosten) en neem hem deze winter mee de bergen in.

Remco van Bergen stuurde ons deze topvlagfoto en schreef daarbij: “Na vorig jaar de C2-cursus te hebben afgerond kwam natuurlijk de vraag: en nu? Het antwoord: alpiene tochten maken! Met z’n vijven hebben we een weekje in het Saasdal doorgebracht en twee prachtige overschrijdingen gemaakt. Vanaf de Brittaniahut via de Hohlaubgraat naar de Allalinhorn (4027 meter) en over de normaalweg omlaag tot Mittelallalin.” Ze zijn daarna ook nog vanaf de Almagellerhut over de zuid-zuidwestgraad naar de Weissmies gegaan (4017 meter) en over de west-noordwestflank omlaag naar de Hohsaashut. “Een geweldige ervaring!”, aldus een enthousiaste Remco.

Topvlagwi� � rs

Ledenpas 2016

In augustus konden onze Facebookvolgers stemmen op het leukste NKBV-shirt. Naar aanleiding van de vele en diverse reacties zijn we terug naar de tekentafel gegaan en is er een nieuw ontwerp gemaakt. Dit shirt kun je vanaf november kopen in de NKBV-webshop. Ook breiden we in november ons assortiment van NKBV-merchandise uit met NKBV-rompertjes en natuurlijk de Passie voor Bergsport Kalender. Dit jaar met foto’s van bergredder en fotograaf Menno Boermans. Houd nkbvwebshop.nl dus in de gaten voor leuke Sinterklaas- en kerstcadeaus. Daarnaast zijn de artikelen natuurlijk ook beschikbaar tijdens de Bergsportdag Winter op zondag 22 november in de Jaarbeurs Utrecht.

Nieuwe artikelen inde NKBV-webshop

Onze 18.000 volgers op Facebook konden in september ook meestemmen over het beeld op de ledenpas 2016. Dat ze dit een goede actie vonden, bleek wel uit de honderden reacties die we op deze post kregen. Dat vinden we natuurlijk geweldig. Met dank aan onze volgers heb je komend jaar dit pasje in je portemonnee.

“Een imago-builder voor iedere portemonnee, bij iedere kassa. Tevens zeer geschikt om de Ikea familypas en AH-bonuskaart achter te verstoppen.” [Petra Winkes]

62_HL0515_r20_nkbvvoorjou.indd 64 20-10-15 10:33

Page 65: Hoogtelijn 5/2015

64 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 65

^^^ de nkbv voor jou ^ ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou ^^^ de nkbv voor jou

Tw� t m� met de @NKBV

Kemal Rijken @KemalRijken 28 sep.Sportklimmen is voorgedragen als Olympische sport (..) Gefeliciteerd mensen van de @NKBV!

Huibert Boer @HuibertBoer 15 sep. Het was super! Persoonlijke score 1053 meter! #12urenvanDurnal

Ernst Arbouw @ErnstArbouw 15 sep. Klimmers opgelet: grote terugroepactie DMM karabiners. Meer info (PDF): http://bit.ly/1KK86Ha. @nkbv @hoogtelijn

Kei Boulderhal @keiboulderhal 13 sep. Vandaag pakten twee keientrekkers een podiumplaats bij @NKBV jeugd lead wedstrijd. Thijs (2e) en Jules (3e). Keihard!

Onno Kruitwagen @OKworx 12 sep. Carrière als bergsport-fotomodel neemt serieuze vormen aan. @NKBV

nico kloek @named_nic 11 sep. @Wangenitzseehütte @NKBV De Wangenitz-seehütte het afgelopen weekend bij de eerste sneeuw. Genieten!

Maarten Wetterauw @MWetterauw 11 sep. Wil je (leren) toerskiën of sneeuwschoen-wandelen of ijsklimmen? Zie hier het nieuwe winterprogramma van de @NKBV http://www.nkbv.nl/home/actueel/Bekijk+nu+ons+winterprogramma/9339

Robin Wientjes @rrwientjes 9 sep. Nieuwe #hoogtelijn en winterprogram reizen&cursussen krijg je helemaal zin in bergen. #wintersport #snowboarden @NKBV

Marianne v.der Steen @dersteen 6 sep. Yay! Gangstang here we come! @ExpedAcademie @NKBV @Petzl @Julbo @thenorthface @LYOFOOD @SCARPAspa

Siked @SikedClimbing 6 sep. Lees hier het laatste deel van ‘Jong Oranje in Arco’. Met dank aan Lynn en Nigel! http://www.siked.nl/jong-oranje-arco-pt-3/ @NKBV #ifscwch

Maaike Romijn @MaaikeRomijn 29 aug. Utrecht, Nederland Go #teamNL at the WYC #sportclimbing in Arco. @NKBV

Als (toer)skiër, snowboarder of sneeuw-schoenwandelaar blijf je niet altijd op de geprepareerde pistes. Want wil je echt iets moois en puurs beleven in de bergen, dan moet je de piste af. De NKBV organiseert activiteiten in kleine groepen, onder gediplomeerde begeleiding en zonder winstoogmerk.

Leren toerskiën is één ding, maar voordat je echt zelfstandig de bergen in kunt, heb je meer kennis en ervaring nodig. Train vaardigheden als het lopen op vellen, het zoeken naar lawinepiepers en je oriënteren in de winterse bergwereld. Ver weg van de geprepareerde pistes klim je op ski’s naar de stille witte toppen en suis je naar beneden in maagdelijke poedersneeuw. Toerskiën is niet zomaar een sportieve activiteit, het gee� je een groot gevoel van vrijheid en zorgt voor de optimale winterbeleving. Met de juiste technische

Machtiging afgeven of intrekkenOp MijnNKBV.nl kun je zien met welke betaalwijze je bij ons bent geregistreerd. Wil je deze manier van betalen veranderen (je machtiging afgeven of juist intrekken),dan pas je dat eenvoudig aan op je persoonlijke pagina op MijnNKBV.nl.

Digitale facturenDe NKBV stuurt haar facturen als pdf naar alle leden van wie een e-mailadres bekend is. Bovendien staan de facturen in de MijnNKBV-omgeving. Dit scheelt een hoop papierwerk (beter voor het milieu) en verzendkosten.

Bewijs van verzekeringAls je verzekerd bent via de NKBV, dan krijg je een verzekeringsbewijs per e-mail. Ook deze vind je bij je gegevens op MijnNKBV.nl. Op de achterkant van je ledenpas staat uiteraard het telefoonnummer van de alarmcentrale. Neem je pas dus altijd mee als je op vakantie gaat.

De v� rdelen van MijnNKBV.nl

Ontdek de o� -piste wereld

Nog geen NKBV-reisverzekering?Ben je nog niet verzekerd via de NKBV? Via MijnNKBV.nl kun je de reisverzekering het hele jaar door, per kalenderjaar afsluiten.

bagage beleef je nog meer plezier aan de diepe poedersneeuw.

Kijk op bergsportreizen.nl voor het complete overzicht van NKBV-workshops, -cursussen en -tochten.

Het juiste mailadresOmdat de NKBV haar communicatie over het lidmaatschap, de facturen en haar diensten zo veel mogelijk via e-mail doet, is het belangrijk dat jouw e-mailadres bij ons bekend is. Check daarom via MijnNKBV.nl of en zo ja op welk e-mailadres je de digitale berichten ontvangt. In de MijnNKBV-omgeving kun je deze en andere persoonlijke gegevens 24/7 wijzigen of toevoegen. Lukt het inloggen niet? Stuur dan een mail naar [email protected]. Je krijgt dan een nieuw wachtwoord toegestuurd.

62_HL0515_r20_nkbvvoorjou.indd 65 20-10-15 10:33

Page 66: Hoogtelijn 5/2015

66 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST BEREND BERLIJN | FOTO’S ROB BLOK

^^^ nkbv in de regio ̂ ^^ nkbv in de regio ^^^ nkbv in deio ̂ ^^

sectie 50 plusDe Sectie 50 Plus vindt zijn oorsprong in de fusie van NBV en KNAV en telt nu ongeveer 600 leden. Zij krijgen onder meer de 50 Plus Nieuwsbrief toegestuurd. Rob Blok: “Als je weet dat 25 procent van het totale leden-bestand van de NKBV 55 jaar en ouder is, dan is er voor ons nog een wereld te winnen.” Op 50plus.nkbv.nl staat hoe je lid kunt worden van de Sectie 50 Plus en lees je alles over de 50-plus activiteiten.

‘het is fijn om op pad te gaan met generatiegenoten’Als iemand bewijst dat je ‘een leven lang, het hele jaar door’ bergsport kunt bedrijven, dan is het Rob Blok. Deze krasse knar van 70 bewandelt al meer dan een halve eeuw alle mooie streken van de wereld. Hij is ook voorzitter van de Sectie 50 Plus.

Een commissie en een sectie, haal die twee niet door elkaar”, waarschuwt Rob Blok meteen aan het begin van

ons gesprek. Het verschil? Een sectie heeft dezelfde status als een regio met recht op inspraak via de Vergadering van Afgevaar-digden. Opkomen voor de belangen van de

doelgroep ziet Rob als belangrijke taak. “Als de NKBV bijvoorbeeld een eigen winterprogramma ontwikkelt, willen wij daarin vertegenwoordigd zijn. Gelukkig staat het NKBV-bureau in Woerden daar open voor. Nu kwam het te vroeg, maar ik hoop dat volgend winterseizoen ook 50-plus sneeuwschoen- of toerskitochten worden aangeboden.”

Goede voortekenenVoorlopig bestaat het reisaanbod van de sectie uit zomerse activiteiten zoals 50-plus bergsportkampen, vreemde voettochten en huttentochten. Daarnaast organiseert ze klimweekenden en dag- en meerdaagse wandelingen in Nederland en onze buur- landen. Over de animo hoor je Rob niet klagen. Zelf begeleidt hij als gediplomeerd NKBV-tochtleider in de zomer van 2016 een wandeltocht in de Franse Cevennen. En als de voortekenen niet bedriegen, zal die ook wel vol komen. “Mensen vinden het fijn om op pad te gaan met generatiegenoten. Je deelt dezelfde achtergrond en belevings-wereld”, legt hij uit.

VerjongingToch is dit succes geen reden om achter-over te leunen. Rob en zijn sectie hebben nog een paar harde noten te kraken. Neem het punt van de vergrijzing. Je kunt

Rob Blok, voorzitter Sectie 50 Plus

de Sectie 50 Plus ook rustig ‘Sectie 65 Plus’ noemen, gelet op de opbouw van het eigen ledenbestand. Dat kun je zo laten, of je gaat verjonging nastreven, zoals de NKBV doet door een accent te leggen op sport- klimmen. Dat zou volgens Rob onder meer betekenen dat je wandelingen niet meer (alleen) op donderdag of zaterdag moet organiseren. ‘Jongere ouderen’ zitten nog volop in het arbeidsproces en de kinder-besognes. Die kunnen vaak alleen de zondag vrijmaken. Ook zou er meer ruimte moeten komen voor ad-hoc activiteiten. “Een van de redenen waarom ik afgelopen maart een tweede termijn als voorzitter accepteerde, is om met elkaar het antwoord op de vraag te vinden: hoe gaan we verder? Dat vind ik een erg spannend en interessant proces.”

Wandelreis in Mongolië. Klimmen met de Sectie 50 Plus.

Rob Blok in de Vercors.

65_HL0515_r22_nkbvvoorjou uitgelicht.indd 66 20-10-15 10:33

Page 67: Hoogtelijn 5/2015

TEKST EN FOTO’S ROBERT WEIJDERT | HOOGTELIJN 5-2015 | 67

Zoals vaak ging het idee niet meer uit haar hoofd: voor Eva stond vast dat we naar de top van de Becca di Nona, boven Aosta zouden gaan. En natuurlijk zou haar hartsvriendin

Lille meekomen. Beiden kunnen tegen een stootje, ze zijn vrolijk, bijdehand en oprecht, ze knipperen niet met hun ogen als ze antwoord geven op een vraag. Ook kunnen ze hard rennen. Wat ontbreekt is aanstellerig meidengedoe, wat mij weer goed uitkomt.

Nooit andersWe hadden voor de tocht een zonnige dag uitgezocht. Bij de li� in Pila was het nog stil, we waren de eersten in de mooiste stoeltjes-li� van de wereld. Boven liepen we naar het meer en volgden het dalende pad naar Comboë, 300 meter naar beneden. “Die moeten we vanmiddag weer omhoog”, riep ik. “Nou en”, zeiden ze. “Denk je dat we dat niet kunnen?” Vanaf de dalbodem is het precies duizend meter omhoog naar de top. Eerst de beek over en dan eindeloos zigzaggen in steil terrein, door het bos en over een steeds kaler wordende helling omhoog. De meiden liepen moeiteloos mee. Na twee uur stonden we in het tochtgat van de Col Carrel. Iets hoger ligt Bivacco Federigo, waar de via ferrata over de westgraat van de Monte Emilius begint. Het hutje was angstaanjagend smerig. Warm, afgeschermd van de wind, smeerde ik aan de zijkant van de hut de tonijnbroodjes waar ze zo dol op zijn. Hun benen bungelden boven de afgrond en ze hapten met hun mobieltjes bij de hand in hun knapperige broodjes alsof ze nooit anders hadden

gedaan. Ik wees naar de Matterhorn, die aan de horizon zijn krankzinnige gestalte liet zien, want dat is een berg die ze kennen. Daarna liepen we omhoog naar de wanstaltig grote Madonna op de top.

Verblu� end gemakHet was helder en ongebruikelijk fris. In het harde licht stonden ze onwennig met hun ogen te knipperen. Tweeëneenhalve kilometer lager lag Aosta aan onze voeten, de huizen pietepeuterig. In de verte in overweldigend wit de Mont Blanc, aan de overkant, zo ver het oog reikte, de bergen van het Wallis. Voor we teruggingen, drukte ik ze op het hart hun hoofd erbij te houden. Ongelukken gebeuren bij de afdaling, hield ik ze voor.

De hele lange afdaling naar Comboë kon ik me slechts verwonderen over het verblu� ende gemak waarmee ze naar beneden liepen. Ik wilde ze voortdurend waarschuwen, maar het was niet nodig. Ze waren er klaar voor, in een dag hadden

Eva is vij� ien en kent na zes zomers de bergen wel zo’n beetje. Vorige winter vroeg ze aan tafel onverwachts: “Pap, ik wil zo graag de Becca di Nona op. Kan ik dat?” Ik zei haar dat ze dat zou kunnen. “Is het zwaar?”, vroeg ze. “Het is hoog en ver weg, tussen de acht en negen uur klimmen en dalen en veel puin”, antwoordde ik. “Bovendien ligt de top boven de 3100 meter, dat maakt ook wel wat uit.”

Gloeiende zolenVriendinnen op de Becca di Nona

ze geleerd zich te bewegen in een nieuw, weerbarstig land. En al die tijd praatten ze, lachten ze als dikke vriendinnen en keken ze rond met de blik van kinderen, vol zelfvertrouwen, zonder berekening en wantrouwen. “Straks bij de beek moet ik eerst mijn voeten koelen”, zei Eva. “Mijn zolen gloeien.” We bleven een tijdje hangen bij het water, aten de restjes chocolade en dronken het laatste flesje cola.

IJs en pizzaSinds de top waren de uren verstreken zonder dat we het zelf in de gaten hadden. We namen het steile pad terug naar de kam. Het was zwoegen, maar ze gaven geen krimp. “Ik zie de bovenkant al pap, straks alleen nog maar vlak naar het meer. En dan de li� .” “En dan Italiaans ijs”, zei Lille.

Na precies acht uur kwamen we terug bij de li� . Ik was een beetje verbaasd dat de hele dag zo goed was verlopen; ik had geen miep gehoord. In de auto, met de muziek aan, zeg ik ze in het hoogste gevoel van geluk: “Ik ben apetrots op jullie. Becca di Nona, ja precies, Becca. Di. Nona. Hallelujah. We gaan ons vanavond opdo� en. Ik haal een schone polo uit de kast en jullie trekken je mooiste jurk aan en dan gaan we het vieren in de pizzeria. Ik trakteer!”

73_HL0515_r46_bakvissen.indd 67 20-10-15 12:05

Page 68: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 69

Gelukkig worden er steeds vaker fysiotherapiespreekuren in de klimhal georganiseerd, waar klimmers met

hun klachten terechtkunnen. Bovendien maakte de Medische Commissie van de NKBV samen met vijf gespecialiseerde fysiotherapeuten de site klimblessures.nl, waarop je informatie vindt over verschillende klimblessures en de contactgegevens van de fysiotherapeuten . We vroegen de vijf gespecialiseerde klim- fysiotherapeuten naar veelvoorkomende klimblessures en de behandeling daarvan.

Speciale klimfysiotherapeut“Om blessurevrij te klimmen, heb je allereerst een goede techniek en kracht nodig”, vertelt Annemieke Videler. “De specifieke en lokale belasting voor met name de vingers is uniek: er is geen enkele andere sport waarbij zo veel kracht op de gewrichten, banden en pezen van de vingers komt te staan. Dat vergt goede begeleiding en zorg.” “Bovendien”, vult David Krijgsman haar aan, “geeft een klimfysiotherapeut een sportspecifieke behandeling of advies, met als resultaat

De klimsport is een intensieve sport die een specifieke kracht en techniek vereist. Met name vingers, ellebogen en schouders staan aan hoge belastingen bloot. Hoewel uit onderzoek blijkt dat klimmen qua blessures een erg veilige sport is, kunnen als gevolg van de belasting soms sportspecifieke blessures optreden. Deze zijn vaak zo karakteristiek dat ze door (para)medici zonder specifieke kennis over de klimsport niet of onvoldoende worden herkend, met het risico dat klimmers er te lang mee blijven lopen. 

SportklimblessuresDe sportspecifieke behandeling door klimfysiotherapeuten

Klimfysio Martin helpt Fatos revalideren na een schouderblessure. “Hier attendeer ik haar dat ze de schouder laag moet houden. Hierdoor traint Fatos haar schouderbladspieren beter en belast ze het gewricht niet te veel. Deze techniek kan ze later bij het klimmen toepassen om sterker te worden en toekomstige blessures te voorkomen.”

Ook een goede schouderoefening: Fatos moet vanuit de heup een beweging inzetten en dan naar een latje toe bewegen dat Martin aanwijst.

dat je vaak sneller klachtenvrij bent.” Vaak zijn de klimfysiotherapeuten zelf ervaren klimmers en hebben ze ook klimblessures gehad. “Dat helpt bij het zoeken naar oplossingen, zoals een aangepast trainingsschema”, aldus Martin Ophey.

De meest voorkomende klimblessures“Op de eerste plaats van veel voorkomende klimblessures staan de overbelasting-blessures aan elleboog en vinger”, legt Mathieu Ceron uit. “Daarna zijn het de schouderklachten en op drie de pulley rupturen”. Ook Annemieke wijst het pulleyletsel aan. “Ik denk dat pulleyletsels van de vinger en peesblessures het meest berucht zijn omdat deze aandoeningen niet altijd goed worden herkend en klimmers ze vaak onderschatten. Als je dergelijke letsels niet goed behandelt, kunnen ze langdurig klachten blijven geven en het klimmen ernstig hinderen.”

Spreekuur in de klimhal“We houden spreekuur in de klimhal. Een groot voordeel daarvan is de kleinere stap

68 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST NIKKI KOLFSCHOTEN EN MARIEKE VAN VESSEM | KLIMFOTO’S MATHIEU CERON

66_HL0515_r43_sportklimblessures.indd 68 20-10-15 10:39

Page 69: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 69

om naar een fysiotherapeut te gaan”, vertelt Mathieu. “Hierdoor blijven klimmers minder lang met hun klachten rondlopen en vragen ze makkelijker om advies. Bovendien kunnen wij als fysiotherapeuten in de klimhal makkelijk meekijken naar het moment waarop de klachten opspelen.” Ook het vervolgtraject kan vaak (deels) in de klimhal plaatsvinden. Jasper Kamerling: “Vaak kun je na een korte observatie van het probleem meteen starten met een functionele training in de klimwand.”

De afspraak“Het is ten eerste belangrijk dat we goed zicht krijgen op de klacht”, stelt David. “Ik doe dat aan de hand van een vraaggesprek en een onderzoek. Door het maken van een echo kan ik de blessure letterlijk in beeld krijgen. Vervolgens bespreek ik samen met de klimmer wat we gaan doen. Vaak is een aanpassing in de training al voldoende om de blessure te verhelpen. Als een klimmer bijvoorbeeld bij een pulley ruptuur niet mag klimmen, gebruiken we de herstel-periode om de rest van het lichaam te trainen en mogelijk andere zwakke punten in het lichaam te versterken.” Annemieke geeft na een specialistisch onderzoek adviezen voor optimaal herstel. “Als het nodig is, maak ik spalkjes, zoals een pulleyring of een vingerkokertje. Vaak zie ik iemand maar kort en kan hij daarna weer zelf aan de gang, zo nodig onder begeleiding van een (sport)fysiotherapeut.”

LaagdrempeligVolgens Martin gaan klimmers vaak te lang door met trainen, waardoor klachten

NAAM: Mathieu Ceron.LOCATIE: Amersfoort, Amsterdam, Delft, Dordrecht, Eindhoven, Utrecht.SPECIALISATIE: sportklimblessures, handtherapie, echografie en hij is begeleider van het Nederlands Team Sportklimmen.KLIMERVARING: “Ik klim nu ruim zestien jaar en doordat de sport zo veel variatie biedt, ben ik altijd gemotiveerd gebleven om te blijven klimmen. Mijn focus ligt vooral op het buitenklimmen; ik zie het binnenklim-men meer als ‘oefenen voor buiten’. Ik probeer vier keer in de week te trainen en stel doelen voor mezelf waar ik naartoe train.”

Martin: “Omdat wij als klimfysio’s ook zelf klimmen, kunnen we goede oefeningen voor klimmers selecteren en voordoen.”

Klimfysio Mathieu maakt een echo van een geblesseerde vinger.

NAAM: Jasper Kamerling.LOCATIE: tijdelijk in het buitenland, vanaf januari 2016 in Spijkenisse, Delft, Den Haag en Rotterdam.SPECIALISATIE: Physical Rehabilitation TrainerKLIMERVARING: “Van jongs af klom en klauterde ik tijdens een jaarlijks tripje met mijn ouders in Fontaine-bleau. Tijdens mijn studententijd heb ik bij de NSAC en Yeti Delft het klimmen weer opgepakt en sindsdien ben ik serieus gaan trainen. Ik vind alle disciplines interessant, van boulderen tot alpinisme.”

NAAM: David Krijgsman. LOCATIE: Geleen, Heerlen, Sittard.SPECIALISATIE: handtherapie, echografie en begeleider/trainer Regionaal Talenten Centrum Zuid.KLIMERVARING: “Nadat ik mijn pols had gebroken en moest stoppen met mijn vorige sport nam mijn broer mij mee naar de klimhal. Vanaf het eerste moment was ik verslaafd, wat zich verder uitbouwde naar veel klimmen (binnen en buiten), routebouwen en mijn baan als fysiotherapeut in de klimsport.”

NAAM: Martin Ophey.LOCATIE: Nijmegen.SPECIALISATIE: schouderklachten en typische overbelastingblessures.KLIMERVARING: “Mijn interesses liggen vooral in gecombineerde ijs- en rotsroutes, en ijsklimmen in de winter. Ik klim veel in de Alpen, maar heb ook buiten Europa geklommen (onder andere Denali).”

NAAM: Annemieke Videler.LOCATIE: Haarlem, praktijk in Amsterdam.SPECIALISATIE: vinger-, hand- en polsletsels.KLIMERVARING: “Ik ben begonnen met halklimmen toen Klimmuur Haarlem de enige klimhal in Nederland was. Mijn hart ligt echter in de bergen bij het alpinisme, maar bij gebrek aan bergen in Nederland trainde ik veel in de hal.”

68 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST NIKKI KOLFSCHOTEN EN MARIEKE VAN VESSEM | KLIMFOTO’S MATHIEU CERON

onnodig gecompliceerd worden. “Ik hoop dat klimmers via de website klimblessures.nl sneller inzicht krijgen in de complexiteit van blessures en daardoor sneller contact met ons zoeken.” Ook David vindt het belangrijk dat de drempel om advies in te winnen bij een klimfysiotherapeut steeds lager wordt. Mathieu ten slotte, stelt dat de website veel informatie biedt over specifieke klimblessures en de symptomen, en dat het belangrijk is dat bezoekers aan de site zich realiseren dat het een voorlichtings-site is en niet bedoeld voor zelfdiagnose. “Neem als je klachten hebt, contact op met een van de specialisten die hiervoor zijn opgeleid.”

Klimblessures voorkomen“Je klimniveau wordt door vele factoren beïnvloed”, legt Jasper uit. “Ben je flexibel en explosief genoeg, kun je de passen technisch goed uitvoeren en ben je mentaal sterk? Al deze aspecten zijn trainbaar en maken het lichaam sterker en weerbaarder tegen blessures.” Anne-mieke vindt voorlichting heel belangrijk, zowel aan klimmers als aan trainers. “Luister verder goed naar de signalen van je lichaam en vergeet een goede warming-up niet.” Mathieu waarschuwt voor eenzijdigheid: “Wanneer je klimmen leuk vindt en je keer op keer je grens opzoekt, is de kans aanwezig dat je een blessure oploopt. Het is belangrijk om te variëren in je training. Probeer ook eens in een training wat anders te doen dan steeds maar weer een moeilijker boulder of route te klimmen, zeker wanneer je meerdere dagen in de week klimt.”

66_HL0515_r43_sportklimblessures.indd 69 20-10-15 10:39

Page 70: Hoogtelijn 5/2015

De expeditie vindt 200 kilometer ten noorden van de poolcirkel plaats en neemt je mee over een bergketen en door het grootste permafrostgebied van Europa.

In april 2016 is het weer zover: 20 nieuwe deelne-mers krijgen de kans om een team honden door de bergen en de toendra te leiden, buiten te slapen en te ervaren hoe het is om in de winter buiten te leven. En jij kunt een van de gelukkigen zijn die deze belevenis in een van de laatste wildernissen van Europa samen met ons gaan meemaken.

Een uniek winteravontuurMet Fjällräven Polar willen wij laten zien dat het buitenleven in de winter veilig en aangenaam kan zijn. Met de juiste apparatuur en voorbereiding kun je met extreme kou leren omgaan en deze

zelfs leren waarderen. Het ijskoude landschap is dan ook adembenemend mooi. Tijdens de expeditie zijn de outdoorexperts van Fjällräven altijd aanwezig om je te begeleiden en hun kennis te delen.

AanmeldenVan 17 november tot en met 11 december kun je je aanmelden op onze website. Het is de bedoe-ling dat je een � lmpje uploadt met argumenten waarmee je ons en je vrienden ervan overtuigt dat juist jij degene bent die in Signaldalen aan de start moet staan. De helft van de deelnemers

wordt geselecteerd op basis van het aantal stem-men en de andere helft kiezen wij bij Fjällräven persoonlijk uit. Als je geselecteerd bent, bereid je dan voor op het indrukwekkendste winteravontuur van je leven: vier dagen in een unieke omgeving ver boven de poolcirkel.

WIL JIJ DIT OOK?

Lees meer en meld je aan opwww.fjallravenpolar.com

Meld je dan aan voor Fjällräven Polar

WIL JIJ DIT OOK?Meld je dan aan voor Fjällräven PolarIn april 2016 is het weer zover: mers krijgen de kans om een team honden door de bergen en de toendra te leiden, buiten te slapen en te ervaren hoe het is om in de winter buiten te leven. En jij kunt een van de gelukkigen zijn die deze belevenis in een van de laatste wildernissen van Europa samen met ons gaan meemaken.

Een uniek winteravontuurMet Fjällräven Polar buitenleven in de winter veilig en aangenaam kan zijn. Met de juiste apparatuur en voorbereiding kun je met extreme kou leren omgaan en deze

WIL JIJ DIT OOK?Meld je dan aan voor Fjällräven Polar

december kun je

wordt geselecteerd op basis van het aantal stem-men en de andere helft kiezen wij bij Fjällräven

Als je geselecteerd bent, bereid je dan voor op het indrukwekkendste winteravontuur van je leven: vier dagen in een unieke omgeving ver boven de poolcirkel.

Lees meer en meld je aan opwww.fjallravenpolar.com

Page 71: Hoogtelijn 5/2015

TEKST PETER DAALDER | HOOGTELIJN 5-2015 | 71

Praten kan hij niet meer, bewegen gaat moeizaam. Je� Lowe krijgt extra zuurstof en is a� ankelijk van de hulp van anderen. Wel verraden zijn ogen nog zijn levenskracht en humor.

Lowe stond op de hoogste toppen van de wereld, maar is nu onherroepelijk op weg naar het einde van de lijn. Samen met zijn vrienden en regisseur Jim Aikman maakte hij een � lm over zijn opmerkelijke carrière en over zijn grootste prestatie op de Eiger: een vrijwel loodrechte route die hem in de winter van 1991 dertien dagen op de noordwand hield. Solo. Tijdens zijn klim vernoemde hij de route naar het Griekse metanoia: veranderen van gedachten.

CrisesToen Lowe de noordwand klom, was hij diep geraakt door een aantal persoonlijke crises: zijn bedrijf in klimmateriaal was op de fles, de crediteuren wilden geld zien. Hij miste zijn toen twee-jarige dochter Sonia na de scheiding van zijn eerste vrouw, had ondertussen een relatie met topklimster Catherine Destivelle, maar voelde onrust. Hoewel dat geen goede basis lijkt voor een topprestatie, vertrok hij voor zijn beklimming. Hij had geen concrete route voor ogen maar wel het idee van een directe route in zijn hoofd. Hij slaagde. Met een enorm doorzettingsvermogen, techniek en kennis van rots en ijs. Storm, sneeuw en een zeer uitdagende noordwand hielden hem bijna twee weken bezig. Toen een nieuwe slechtweerperiode zich aandiende en hij niet meer bij een deel van zijn materiaal kon, voltooide hij de route en werd hij door een helikopter van de berg gehaald.

Out of the boxLowe was op dat moment net 40, maar had zijn sporen al ruim-schoots verdiend. Hij groeide op in een gezin van acht kinderen met zeer sportieve ouders. Lowe sr. nam zijn kinderen mee de

bergen in, waar Je� goed leerde klimmen. Hij was verkocht en bleef als enige van de kinderen Lowe fanatiek klimmen. Hij wordt getypeerd als een expert in het out of the box denken. Hij bedacht nieuw klimmateriaal, nieuwe technieken en kwam voortdurend met nieuwe klimideeën. ‘Onmogelijk is alleen wat nog niet is gedaan’, was de lijf-spreuk van de man met de lange blonde lokken, een haarband en een grote witte hangsnor.

AllroundVan huis uit was Lowe een alpiene klimmer, maar hij voelde zich later overal thuis. Op rots, ijs, op big walls, bevroren watervallen

Je� Lowe is een van de beste klimmers uit de bergsportgeschiedenis. Hij hee� honderden eerstbeklimmingen op zijn naam staan. Lowe pionierde op alle soorten terrein en ontwikkelde en verbeterde klimmateriaal. Hij deed gekke dingen en was altijd inspirerend, zeggen zijn collega’s. Lowe (65) is getro� en door ALS en zit nu in een rolstoel.

Legende � n het einde van de lijn

Klimmer Je� Lowe

en in gemengd terrein. Opmerkelijk was zijn optreden op bevroren watervallen. Hij stond aan de wieg van het moderne mixed klimmen en werd zo een cult� guur die vaker in de bergen dan thuis was. Zijn huwelijken hielden geen stand.

Na de Eiger was er opeens een andere Je� Lowe. Rustiger, met meer oog voor zijn directe omgeving. Toen ALS hem trof, verloor hij wel de controle over steeds meer spieren maar bleven zijn strijdlust en onverzettelijk-heid. De � lm Metanoia is een mooi monu-ment voor de klimmer Lowe en voor de man die nu wordt verzorgd door zijn derde vrouw, Connie Self, in Louisville, Colorado.

Lowe op Latok. (1978)

1979: Lowe maakt zich klaar voor de beklimming van de Ama Dablam.

Foto

Wic

k Be

aver

s

Foto

Mic

hael

Ken

nedy

Aangrijpende film op de bergsportdagDe � lm Metanoia wordt 22 november vertoond op de NKBV Bergsportdag Winter. De dag, met hoofdgast Ueli Steck die ook in Metanoia te zien is, is gratis voor NKBV-leden, niet-leden betalen 5 euro. Meer informatie op bergsportdag.nkbv.nl.

Foto

Tom

Fro

st

33_HL0515_r35_accent_metanoia.indd 71 20-10-15 10:40

Page 72: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7372 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MARTIJN KRUTZEN

^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ en route ^^^ ^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ en route ^^^

Comfortabele standplaatsenEr volgen vele mooie passen, lengtes, platen, knobbels, spleten en versnijdingen. De vele grasbandjes die de route oversteekt, maken de standplaatsen erg comfortabel. Al moet je daarvoor soms de officiële standplaats negeren en iets verderop stand maken. Op de top nemen we de tijd om het fantastische uitzicht met de Meije en de Barre des Écrins in ons op te nemen. Dan gaat het via een wandelpad met enkele staalkabels in een uurtje terug naar de auto. Moe en voldaan genieten we van lauwe cola en ons avontuur op de granietpudding. Morgen nog een route!

AVONTUUR OP DE GRANIETPUDDING

Dertien touwlengtesWe kiezen voor de route Abbé Hard met als uitklim de Sortie Défroquée. De aanloop is steil. “Goede warming-up!” roep ik de anderen toe terwijl ik al van het uitzicht geniet. Dan begint het echte werk. Er liggen dertien touwlengtes voor ons, dus niet lang getreuzeld: setjes aan m’n gordel en ik stap in. Toch weer wennen, dat graniet. ‘Dit is toch veel te glad en steil voor een 6a?’ spookt het door mijn hoofd terwijl ik grepen zoek die er niet zijn. “Gewoon gaan!” moedigt Boud me aan. “Ja, zo is het,” zeg ik tegen mezelf. Ik haal diep adem en maak de pas.

We slingeren langs slapende gehuchten en steile afgronden de bergen in en parkeren waar het asfalt ophoudt. Plek zat. Het is

eind mei, er zijn nog geen toeristen en er ligt nog veel sneeuw, maar de zuidwand van de Tête de la Maye pakt genoeg zon om er nu al te kunnen klimmen. Klimmaatje Boud wijst omhoog en zegt: “Daar staat ’ie dan, de granietpudding.” De aanblik van de wand is inderdaad rommelig en niet imposant maar, zo zegt de topo, het graniet is van ongekende schoonheid. Daar vertrouwen we dan maar op, denk ik, terwijl ik de percolator van de brander neem voor een laatste ronde koffie.

Yes, we pikken nog even de Écrins mee! Het besluit valt op een zwoele avond in de Vercors, als de weersvoorspelling zegt dat het de rest van de week frituren wordt in de kalkwand van Presles. Dan liever naar het mooie graniet in de koele bergen bij La Bérarde.

Klimmen in de Écrins

70_HL0515_r09_enroute.indd 72 20-10-15 10:41

Page 73: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7372 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S MARTIJN KRUTZEN

^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ en route ^^^ ^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ en route ^^^

De grasbandjes bieden voldoende ruimte voor plezier op de standplaatsen.

Klimmen op de Tête de la MayeRouteDe Tête de la Maye (2518 meter) ligt boven het dorpje La Bérarde (1773 meter) in het Franse berggebied Les Écrins. Je bereikt de instap door het pad te volgen richting Chatelleret en dan de afslag naar de Falaise de la Maye te nemen. De instap is op 2020 meter, net links naast een markante grot die je vanaf beneden kunt zien. Het is een zuidwand, dus het kan in de zomer warm worden, ondanks de hoogte. De waardering van de route is 6a (5cA0). De route is goed behaakt, maar de haakafstanden zijn iets groter dan in een sportklimgebied. Tien setjes (waarvan een paar setjes verlengd kunnen worden) zijn voldoende. Er zijn een aantal ‘ontsnappings-mogelijkheden’ uit de route. Na de uitklim bereik je het pad dat naar de top voert (uitzicht!) en dat ook terugleidt naar het dal.

Bereikbaarheid & AccommodatieLa Bérarde ligt op bijna 1100 kilometer van Utrecht. De reis is tot Grenoble uitstekend per trein te doen. Wie verder wil reizen met het openbaar vervoer krijgt last van onzekere busverbindingen. In het dorp is voldoende slaapgelegenheid en een dorpscamping.

Kaarten & Documentatie• Kaart: IGN 3436ET Meije - Pelvoux - Parc national

des Écrins.• Boek: Oisans Nouveau Oisans Sauvage, door

Jean-Michel Cambon.• Handige site: camptocamp.org/routes/

55108/fr/tete-de-la-maye-abbe-hard-sortie-defroquee. Verder kun je veel actuele informatie vinden op oisans-cambon.org.

Het team (v.l.n.r.): Remco, Boudewijn en Martijn.

70_HL0515_r09_enroute.indd 73 20-10-15 10:41

Page 74: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7574 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S ANNE VAN GALEN (OVERDEBERGEN.NL)

NKBV Alpiene Hoofdinstructeur en International Mountain Leader (IML) Anne van Galen beklimt met haar klimvriendin Marieke Ernest de Voie des Suisses op de Grand Capucin. Ze heeft niet alleen te maken met moeilijke klimpassages en risico, maar ook met schuldgevoel: kan ze het als moeder van een klein meisje maken om nog zulke alpiene rotsroutes te klimmen?

Où est le guide?De Grand Capucin als test

74_HL015_R49-grand cap.indd 74 20-10-15 10:42

Page 75: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7574 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST EN FOTO’S ANNE VAN GALEN (OVERDEBERGEN.NL)

Het is half twaalf en in het bloedhete Val Veni zijn we aan het inpakken voor de droomroute van deze klimweek. Na drie dagen inklimmen op formidabel graniet bij de Dalmazzihut

en één dag rust hopen we er klaar voor te zijn: de Voie des Suisses op de Grand Capucin. Een route van 12 touwlengtes (ED-,6a obl.) gelegen aan de voet van de Mont Blanc du Tacul. Voor de derde keer tellen we de nuts en camalots die we willen meenemen. Nog één keer lees ik de beschrijving die we gisteren van internet hebben geplukt om te kijken of we al het benodigde materiaal hebben. Camalot 3? Die zit niet in ons assortiment. We springen in de auto en sjezen naar Courmayeur. Over een kwartier gaan de winkels dicht voor de siesta dus in galop ren ik naar de enige klimwinkel met een fatsoenlijk assortiment.

SchuldgevoelEen paar minuten later sta ik alweer buiten. Met de blauwe ‘koeien-bel’ en een veel te duur en veel te roze drinkflesje. Cadeautje voor mijn dochter van 5 die door opa’s en oma’s wordt verwend terwijl haar mama zich voorbereidt op de ‘Grand Cap’. Antwoord op een schuldgevoel dat ergens in mijn hoofd rondzweeft.Voor de geboorte van Rosa was het simpel: elke zomer was gericht op klimmen in de Alpen. De Cassin op de Badile, de zuidwand van de Meije, de Peuterey Integrale… Stuk voor stuk waren het routes waar ik veel van leerde en waaraan ik me in allerlei opzichten kon scherpen. Wakker zijn, echt leven! Maar ik kan me ook nog goed de zomer herinneren waarin ik het intens droevige gevoel had dat ik mijn laatste moeilijke alpiene tocht aan het klimmen was. Want welke moeder klimt er nog ED- routes die zelf moeten worden afgezekerd?

Maar zes jaar later neem ik dus samen met mijn klimvriendin Marieke Ernest de lift omhoog naar de Torinohut op 3375 meter, met goed zicht op die imposante Peutereygraat die leidt naar de Mont Blanc. Was ik daar werkelijk onderweg? En zal ik ooit nog zo’n ‘echte grote tocht’ maken? Aan plannen geen gebrek en aan de support van mijn omgeving ligt het al helemaal niet. Een eeuwige tijdsklem en een ‘grote-mensen-verantwoordelijkheids-gevoel’ zitten meer in de weg. En ook nu hebben we slechts één week samen ingepland, waarin ‘het’ dan moet gebeuren.

PretparkEenmaal boven blijkt dat we in een bizar soort pretpark zijn beland. Een gloednieuwe lift (met grote spiegels!) brengt ons naar de tunnel die dan weer naar de hut leidt. Te veel mensen, de geur van diesel en lawaai van helikopters. Waarom wilde ik ook alweer zo graag naar het Mont Blancgebied?

We zijn behoorlijk vroeg in de hut. Niet slecht, want nu kunnen we heel relaxed, liggend op de loungebank van de hut, nog een beetje acclimatiseren en rusten. De route die we morgen willen klimmen heeft behoorlijk wat passages in de zesde graad en dat boven de 3500 meter. Marieke heeft het zwaar. Zij woont niet net

als ik op 1100 meter hoogte en haar hartslag is op het moment enorm hoog. Slapen is de beste optie. Ondertussen ga ik ons aanmelden bij de receptie van de hut. De dame in kwestie wil weten welke route we op het oog hebben, ook om te bepalen op welk tijdstip we het best kunnen ontbijten. Als ik de Grand Capucin noem, is de volgende vraag wanneer onze gids dan arriveert: “Où est le guide?”. Met een grote lach vraag ik of we de route ook gewoon samen mogen klimmen. We hebben een klik en de Italiaanse dame geeft ons een rustig kamertje voor vier personen.

Rampscenario’sWe liggen op tijd in bed, maar er wordt niet veel geslapen. Allereerst is het dankzij de wifi van de hut veel te verleidelijk om uitgebreid te appen met het thuisfront. En vervolgens komen pas ver na tienen onze roomies aan. Zij klommen deze dag al de Voie des Suisses. Het blijft echter onduidelijk waarom ze pas in het donker weer terug zijn in de hut. Dit stimuleert de scenario’s die rond-draaien in onze hoofden: de staat van de gletsjer, de randspleet, steenslag in het couloir dat leidt naar de instap, touwen die bekneld raken bij de abseil. De zomer is veel te heet en de normaal-route op de Mont Blanc is al afgesloten wegens het risico op vallende stenen. En het was precies in zo’n zomer (2009) dat een andere goede klimmaat van Marieke een ernstig ongeluk kreeg, omdat de sneeuw van een randspleet volledig instortte… Als we na al dat gewoel om 4:30 uur – onder het ontluisterende tl-licht van de hut – slurpen van onze bakken thee zijn deze demonen gelukkig weer verdwenen. Gordel aan en gaan! Het is lang geleden dat ik zo’n mooie zonsopgang op de gletsjer zag.

Dunne margesOp YouTube zag ik filmpjes van onze route waarbij touwgroepen van uiteenlopende nationaliteiten over elkaar heen buitelden. Een schrikbeeld! Maar het lijkt erop dat we vandaag het rijk voor ons alleen hebben. Of toch niet? Twee Franse jongens komen ons achterop. We zoeken een weg door de randspleet (geen probleem) en klimmen vervolgens het sneeuwcouloir en de makkelijke derdegraads rotspassage solo omhoog naar de instap. Het gaat

Anne van Galen klimt de laatste steile plaatlengte (6a+).

74_HL015_R49-grand cap.indd 75 20-10-15 10:42

Page 76: Hoogtelijn 5/2015

76 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 77

snel en inmiddels is daar het zonnetje die de rots voor ons verwarmt. Toch heb ik opnieuw last van een schuldgevoel, want de marges worden heel dun van soleren. En kan ik dat wel maken als moeder van een kind? Dit is mijn interne berg. Hier zijn geen handboeken, trainingsschema’s of topo’s voor. Het enige wat ik kan doen, is goed luisteren naar mezelf en naar de mensen die dicht bij me staan.

Op scherpDe eerste 6a-lengte is voor mij. Het valt mee en ik geniet van het sublieme graniet en wilde kader van de route. Om ons heen laten de bergen van zich horen. Met veel geweld komen er stenen en stukken ijs naar beneden. Gelukkig zitten wij hier veilig op deze pilaar van bomvaste rots. Marieke klimt snel na en stapt vervolgens – zwaar hijgend – de volgende lengte in: een wat glad geklommen vijfdegraads versnijding. “Even rustig worden”, zeg ik nog, maar voor ik het weet, zie ik haar voet wegglippen. Ik begrijp er niets van: Ik ken weinig mensen die zo stabiel en zeker klimmen als Marieke. In het ijs is zij degene die zonder blikken of blozen alle 5+-lengtes voorklimt. Zou het de hoogte zijn of is dit een gevolg van spanning? In elk geval staan we na dit kleine valletje allebei weer op scherp en klimt Marieke in rap tempo verder omhoog.

Het blijkt dat er toch nog een touwgroep voor ons in de route zit. Langzaam maar zeker halen we ze in. Althans, zo lijkt het. Deze twee jongens hebben een talent voor het kiezen van de moeilijk variant (of ze hebben een van de vele onduidelijke topo’s op zak die op internet circuleren). Inmiddels zien we beneden ons nog steeds touwgroepen bij het couloir onder de inklim arriveren. Tegen alle adviezen in menen deze mensen

blijkbaar dat het een goed idee is om met temperaturen ver boven nul na negenen massaal deze goot in te stappen.

Spleten en platenSteeds hoger klimmen we. Het volgende deel van de route ligt nog in de schaduw en de donsjes gaan aan. Ik klim een handspleet die gewaardeerd staat als 6a+, maar die behoorlijk wat moeite kost. Ik moet alle truken uit de doos halen en gebruik vrijwel al mijn cams. Dit is waarvoor we gekomen zijn. Chamonix klimmen pur sang. Na een luchtige traverse naar links hang ik bij de twee Noren op het relais. Vanaf dit punt hebben we de keuze: een uitklim over links via een route van Piola getiteld O Sole Mio, of onder het beroemde arti� ciële dak van de Voie des Suisses door. Het donkere dak met de schlinges ziet er erg onaantrekkelijk uit en verschillende mensen hebben de linkervariant aangeraden met nog twee magni� eke 6a+-lengtes. We besluiten voor ‘mooi klimmen’, ook al moeten we vervolgens even wachten totdat onze Noormannen zijn vertrokken. Het klimmen blij� spannend, ondanks dat er in de twee lengtes die volgen hier en daar een solide haak zit op plekken waar geen camalots geplaatst kunnen worden. Na al het spleetklimmen komt het nu weer aan op subtiel voetenwerk met minieme handgreepjes.

AbseilavontuurDe Noren zijn ons inmiddels weer ver vooruit: zij willen vanavond nog met de Aiguille du Midi-li� terug naar het dal en dit betekent dat zij na de abseils in de middaghitte nog 700 meter moeten stijgen over de zompige gletsjer. Dit herinnert ons aan onze eigen planning. Het liefst slapen we vanavond gewoon weer in het dal bij de sfeervolle B&B Funivia, gerund door de gastvrije Vittorio en Elena.

om ons h� n laten de bergen van zich horen

Feestje op de top!

De 3838 meter hoge Grand Capucin in het

ochtendlicht.

74_HL015_R49-grand cap.indd 76 20-10-15 10:42

Page 77: Hoogtelijn 5/2015

76 | HOOGTELIJN 5-2015 HOOGTELIJN 5-2015 | 77

Rond 13:15 uur zijn we er al: de top van de Grand Capucin. Een stralende hemel en alweer: een grote smile op ons gezicht. Na een snelle lunch begint het abseilavontuur. Het eerste stuk volgen we de standplaatsen met geruststellende kettingen van de Piolaroute. We passeren de nodige touwgroepen die nog naar boven klimmen. Ik denk terug aan mijn eerste Chamonixroute van enig formaat die ik 17 (zeventien!) jaar geleden samen met een ander klimmaatje klom op de Grand Charmoz: de Cordier-pijler. Wat waren we nog onervaren! Tot twee keer toe kozen we verkeerd en bleef ons touw vastzitten om vervolgens 50 meter terug omhoog te moeten prusikken. Resultaat: een koud bivak op een mistig richeltje.

Sprintje door de tunnelInmiddels beheersen Marieke en ik de kunst van het abseilen beter. Als we bijna terug zijn bij onze schoenen zien we tot onze verbazing nog een eenzaam cordée dat op zoek is naar de eerste 6a-lengte. Geen wonder dat ze in Chamonix jaarlijks zo vaak een helikopter inzetten! Om het steenslaggevaarlijke couloir te vermijden, is er aan de linkerkant een abseilpiste ingebouwd. Om de 25 meter zit een standplaats, zodat de kans op een verklemd touw is verminderd. Uiteindelijk staan we om 15:30 uur weer op de sneeuw in de verkoelende schaduw van de enorme rotspilaar die we zojuist beklommen. Nu moeten we weer terug over de gletsjer, omhoog naar de Col des Flambeaux. We stomen voorbij touwgroepjes die met gids een wandeling over de gletsjer maken. We twijfelen: ging die laatste li� om 17:00 of om 17:30 uur?

Om 16:55 uur rennen we – echt waar – nog aan touw de Torinohut binnen. Mijn vriendin de receptioniste en Mariekes vriend, de oer-Italiaanse barman met zijn lekkere muziek, helpen ons

om – snel, snel – onze achtergebleven spullen weer bij elkaar te zoeken. Er volgt een sprintje door de tunnel en precies op tijd, nog altijd aangelijnd, veroveren we een plekje in de laatste li� naar beneden. (De laatste ging om 17:00 uur dus!)

Als we elkaar midden tussen alle toeristen en nog steeds aan touw omhelzen, voel ik tranen opwellen. Van geluk. “Marieke, wat wordt ons volgende project?”

Bijna ongeschonden uit de strijd.

74_HL015_R49-grand cap.indd 77 20-10-15 10:43

Page 78: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7978 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST PETER DAALDER | FOTO’S AART MARKIES

Elke keer weer weet het Alpines Museum in München pareltjes uit de berggeschiedenis op te duiken. Ditmaal gaat het over de expeditie van de gebroeders Schlagintweit naar India, de Karakoram en de Himalaya van 1854 tot 1858. Twee broers kwamen terug met vijfhonderd kisten vol materiaal, waaronder honderden fraaie aquarellen. De derde werd vermoord.

Honderden parels uitBijzondere expeditie van drie Duitse broers

de Himalaya

Hermann Schlagintweit tekende de Tibetaanse stad Leh in 1856.

Friederike Kaiser, historica en conservator van het museum van de Deutscher Alpenverein (DAV), weet meteen wat haar favoriete schilderij is. ‘’De Khasi-huizen bij Cherra-Punji.

Juist omdat je daar behalve het landschap iets ziet over de manier van bouwen en wonen en er staan twee mensen op.” Het is een

De drie Schlagintweits, van links naar rechts Robert, Hermann en Adolph.

van de tweehonderd schilderijen die het Alpines Museum als schenking kreeg van de familie Schlagintweit.

Curieuze opdrachtVader Schlagintweit was oogarts in München, bouwde er de eerste oogkliniek en was een bekend natuurwetenschapper. Zijn zonen Hermann (28), Adolph (25) en Robert (20) kregen in 1854 een curieuze opdracht van de Pruisische koning Friedrich Wilhelm IV en de Britse East India Company (EIC) voor een ontdekkingsreis in India en het aangrenzende Centraal-Azië. Het machtige Britse Rijk kreeg te maken met opstanden en was benieuwd naar een mogelijke uitbreiding van nieuwe nog minder bekende gebieden. Van Duitse zijde was er vooral interesse in het onbekende, lang voordat het Duitse Rijk eigen kolonies stichtte.

Niet onomstreden“In Engeland begreep men niet waarom de EIC zo nodig met Duitse wetenschappers in zee ging”, vertelt Kaiser, een van de samenstellers van de expositie. “Maar de drie broers hadden de steun van Alexander von Humboldt, een uitstekend natuur-wetenschapper met veel contacten in de juiste Engelse kringen. Hij stelde voor de broers deze opdracht te verstrekken. Hij had al langer een idee om onderzoek te doen in de Himalaya, maar had tot dan geen toegang gekregen.” De broers Schlagintweit waren niet alleen lichamelijk in goede conditie door hun tochten in de

78_HL0515_r42_himalayaexpositie.indd 78 20-10-15 10:43

Page 79: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 7978 | HOOGTELIJN 5-2015 | TEKST PETER DAALDER | FOTO’S AART MARKIES

Alpen, ze waren ook wetenschappelijk op verschillende terreinen meer dan behoorlijk op de hoogte. “De Engelsen hadden met name in India al veel land- en hoogtemetingen gedaan. De hoofdopdracht was om dat verder uit te werken”, aldus Kaiser.

UitgebreidHet is nooit bekend geworden met welke exacte opdrachten Hermann, Adolph en Robert op 20 september 1854 in Southampton aan boord stapten van het stoomschip Indus, dat ruim een maand later afmeerde in Bombay. Bekend is dat de drie 29.000 kilometer aflegden in de voor hen onbekende gebieden India, Sikkim, Kashmir, Kumaun, Ladakh en Nepal. De drie reisden niet altijd samen en hadden vele inlanders nodig bij hun onderzoeken op veel verschil-lende terreinen. Kaiser: “Ze deden uitgebreid onderzoek op het gebied van gletsjers, planten en dieren, legden nauwkeurig hoogte-metingen vast en verzamelden klimatologische gegevens. Je zou het nu cultureel-wetenschappelijk werk noemen. Ze documenteerden heel veel, ook over hun ervaringen, maar het was zo beroerd opgeschreven, dat er weinig aandacht was voor hun werk. Ze zouden negen boeken schrijven, maar na het vierde deel werd de EIC opgeheven en stopte hun werk.”

SchilderenVerrassend was dat Hermann en Adolph ook goed met penseel en verf overweg konden. Vele honderden vellen papier werden mee-gesleept naar de berggebieden waar ze zeer fraaie aquarellen en tekeningen maakten van tot dan toe onbekende valleien en bergen. Een aantal schilderijen is na terugkomst door anderen ingekleurd en van olieverf voorzien. Waarom dat precies is gebeurd, is niet bekend. De schilderijen vormden later dankbare objecten voor onder andere het onderzoek naar de vorming van gletsjers. Ondertussen beklommen Adolph en Robert de Kamet in de Garwhal-Himalaya en hadden daarmee jarenlang het hoogte-record met 6785 meter.

Verkeerde padDe Schlagintweits waren echte ontdekkingsreizigers want naast het verzamelen van informatie en meetgegevens, waren ze zeer gegrepen door het onbekende (berg)land. Adolph ging een stapje te ver en belandde op een verkeerd moment in Kashgar, een nederzetting aan de zijderoute van Marco Polo in het Pamirgebergte. Adolph schijnt zich als Britse wetenschapper te hebben voorgesteld, maar hij deed dat in een gebied waar de EIC niets te vertellen had.

Win het boekHoogtelijn verloot het recensie-exemplaar van dit boek. Wil je meedingen? Stuur dan voor 1 december 2015 een mail naar [email protected], o.v.v. Schlagintweit.

Über den Himalaya, o.a. Friederike KaiserUitgave: Böhlau Verlag, 2015ISBN: 978-3-412-22493-6Prijs: € 29,90

De Muztaghpas, aquarel van Adolph Schlagintweit uit 1856.

De tentoonstelling Über den Himalaya (verlengd tot 26 juni 2016) is te zien in het Alpines Museum, Praterinsel 5 in München. Kijk op alpines-museum.de.

Een warlord zag Adolph Schlagintweit aan voor een spion en liet hem onthoofden. Adolph kreeg een fraai gedenkteken dat pas jaren later o� cieel werd onthuld.

Na vier jaar verlieten de twee overgebleven broers Azië. Ze keerden met 500 kisten boordevol materiaal terug naar Europa. “Hun tragiek was dat de Engelsen totaal niet geïnteresseerd waren”, legt Kaiser uit. “Maar in Duitsland werden de twee als autoriteiten binnengehaald. Nationale trots en een opkomende interesse in eigen overzeese koloniën speelden daarbij uiteraard een rol.”

Bonte verzamelingDe broers verzamelden onder andere opgezette reptielen, de botjes van wat grotere beesten, maskers, gebruiksvoorwerpen, voorbeelden van textiel, gebedsmolens, wapens en ruim 700 schilderijen en deels wetenschappelijke tekeningen. Daaruit blijkt hun uiteenlopende interesse. In het Museum Volkenkunde in Leiden zijn verschillende objecten uit de verzameling terecht gekomen.

OnuitwisbaarSommigen zien de Schlagintweits als de grondleggers van de moderne Duitse expedities, maar hun naam is in bergkringen niet meer bekend. Feit is wel dat ze in de bergen behoorlijk uit de voeten konden, ook gezien hun hoogterecord. De gebroeders Schlagintweit gaan vooral de geschiedenis in als de kunstschilders die minutieus talloze interessante berggebieden hebben vastgelegd.

Friederike Kaiser bij haar favoriete schilderij uit de verzameling.

78_HL0515_r42_himalayaexpositie.indd 79 20-10-15 10:43

Page 80: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 8180 | HOOGTELIJN 5-2015 | ONDER REDACTIE VAN FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG

^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^

Je gaat voor de eerste keer naar de bergen. Wie maakt je daar wegwijs? Je kunt een cursus van de NKBV boeken, of je pakt alvast het Gipfelbuch van Dominik Prantl: een prima handboek met basisbergkennis voor iedere berg-sporter. In het Duitstalige boek worden begrippen uitgelegd die zelfs voor doorgewinterde berglie� ebbers nog af en toe een “Oh ja!” opleveren. Prantl beschrij� alles wat met bergen te maken hee� in een aangename, onder-houdende stijl. Welke soort schoenen moet ik kopen? Wat is het verschil tussen de diverse sokken? Snap je waarover het gaat als klimmers een 6c beschrijven? Hoe gaat het in een hut met zo veel snurkers (vij� ig procent volgens Prantl) en al die logees die last hebben van winderigheid? Ken en herken je het noodsignaal in de bergen? Hij schrij� met een knipoog over de steenbokspray die potentie-verhogend moet werken, maar is serieus als het gaat over wolkenformaties, de levensduur van touw, over flora en fauna. In het boek met een fraaie vilten omslag zijn de mijlpalen uit de alpiene geschiedenis opgenomen. Lijstjes met 8000’ers, 7 Summits, Second 7 Summits, de vij� ien hoogste onbe-klommen 7000’ers… En nog veel meer informatie. Over de gletsjervlo, de halve mastworp, nuts en friends. En, nooit eerder gezien, het uitgebreide recept voor Murmultier-ragout. [Peter Daalder]

Gipfelbuch, Dominik PrantlUitgave: Süddeutsche Zeitung, 2012ISBN: 978-3-86615-968-6Prijs: € 19,90

Volg @hoogtelijn op Twitter

voor het laatste nieuws van de

redactie. Tips zijn welkom op

[email protected].

Basisbergke� isWie lee� van en voor het klimmen, leidt een zwervend bestaan. Dan is het handig altijd en overal je huisje bij je te hebben. Niet raar dus dat veel klimmers uitkomen op een kampeerauto. Eén van hen is Alex Honnold, bekend van zijn bloedstollende solobeklimmingen en zijn onschuldige reebruine ogen. In goo.gl/ciKXDR toont hij zijn crib aan de wereld. En zo komen we te weten dat hij ook ski’s bij zich hee� . Heb jij ook zo’n mooi huis op wielen? Stuur je leukste foto waarop we kunnen zien dat het een klimbusje is naar [email protected] o.v.v. Klimbusje en wie weet zie je jouw crib terug in deze rubriek in Hoogtelijn.

De mogelijkheden om te boulderen in het Italiaanse Val Masino, beter bekend als Val di Mello, groeien als de opslagcapaciteit van USB-sticks. Reden voor Versante Sud om al na drie jaar een nieuwe gids uit te brengen. In het voor-woord schatten de schrijvers dat het potentieel aan boulders voor ongeveer vij� ig procent is benut. Dus ook deze topo hee� een beperkte houdbaarheid. Het is een � jne gids met mooie foto’s, veel nuttige symbooltjes, en informatie die gelukkig ook in het Engels te vinden is. Wie toch zijn Italiaans wil oefenen kan zich verdiepen in de portretten van bekende lokale klimmers. En ondertussen is dit echt een topo 2.0, die helemaal aansluit bij de

behoe� es van de klimmer van nu. De parkeerplaatsen staan aangegeven met hun GPS-coördinaten en bij de meeste kaartjes vind je de coördinaten door QR-codes met je smartphone te scannen. Ook bij veel blokken staan QR-codes. Die geven dan toegang tot een � lmpje op het web, waarop je kunt zien hoe je de route kunt doen. Kortom, een prima gids anno 2015! Het enige waarover je wel moet kunnen beschikken, is een flinke ‘data-bundel Europa’ om al deze voordelen te benutten. Daarnaast is de klassieke ‘boulder hardware’ nog steeds onmisbaar, dus vergeet je crashpad, stalen vingers en soms dito zenuwen niet! [Ico Kloppenburg]

Me o Boulder bijbel

Oké, het is reclame. Maar wel heel mooie. En we kennen als Nederlan-ders en klimlie� ebbers één van de hoofdrolspelers goed: sterklimmer Jorg Verhoeven. Jon Glassberg, die ook in de video voorkomt, schoot de coverfoto van Hoogtelijn 2, 2015 waarop Jorg The Nose klimt. Het � lmpje laat de relaxte en gefocuste Jorg zien. Wat ons betre� zeker een reden om naar goo.gl/9gPJ6U te gaan of de QR-code te scannen en de video Alps Feels te bekijken.

Mello Boulder, Andrea PavanUitgave: Edizioni Versante Sud, 2015ISBN: 978-88-98609-43-7Prijs: € 33,-

Klimbusje

Sta� ing Jorg

80_HL0515_r13_gespot.indd 80 20-10-15 10:44

Page 81: Hoogtelijn 5/2015

HOOGTELIJN 5-2015 | 8180 | HOOGTELIJN 5-2015 | ONDER REDACTIE VAN FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG

^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^gespot ^^^ gespot ^^^ gespot ^^^

Damiaan Denys is psychiater en � losoof en weet veel over angst. Op 30 augustus kreeg hij bij Zomergasten van de VPRO de kans een avond te vullen met mooie fragmenten. Hij koos daarbij een fragment van Alex Honnold die een route soleert. Denys maakt duidelijk dat hij heel erg blij wordt van deze beelden. Blij, omdat Honnold aantoont dat angst niet iets ‘objectiefs’ is dat buiten ons bestaat, maar een subjectief gevoel waarmee je kunt leren omgaan. Dat gee� hoop voor veel van zijn patiënten van wie het leven door angst wordt geregeerd. Tegelijk zegt hij over Honnold: “Dit is eindig, hij zal sterven. Maar dat maakt niet uit. Het gaat niet om hem, maar om wat hij ons gee� .” En dat is dan wel weer iets om even over na te denken…

People of Nepal, Robert EckhardtUitgave: Lecturis, www.lecturis.nlISBN: 978-94-6226-159-4Prijs: € 39,95

Angst zit in ons

Robert Eckhardt hee� een prachtig fotoboek gemaakt over Nepal. Op zijn reizen door het land hee� hij vooral foto’s gemaakt van de Nepalezen. Hij portretteert hoofdzakelijk individuen in het land waar zestig verschillende volkeren leven. Hij hee� zijn boek ingedeeld in vijf geogra� sche en vegetatiezones, van laag naar hoog. Van de semi-tropische Terai tot de koude Tibetaanse hoog-vlakte. Eckhardt had zijn boek af toen de aardbeving van 25 april het land trof. Sommige plekken die Eckhardt fotografeerde, zijn beschadigd of vernietigd. Hij

hee� twee pagina’s toegevoegd over de aardbeving. Ook Peter Habeler, met wie Eckhardt klom op de Ama Dablam, refereert in zijn voorwoord aan de ramp en roept op Nepal te bezoeken, het land dat hij meer dan vij� ig maal bezocht.

De liefde voor de mensen straalt van de 225 pagina’s af. Mooie ingetogen portretten van mensen die vaak recht in de camera kijken. Vriendelijk, soms wat terug-houdend. Oude, door het leven getekende mensen, vrouwen in traditioneel gewaad, meisjes met

smartphone en spijkerbroek. Kleurrijke beelden van sadhus, de zelfverklaarde heiligen. Zeer fraaie foto’s van de achtjarige Kumari van Patan, de levende godin. En natuurlijk lachende kinderen. Maar ook wat triestig kijkende groezelige kinderen met een snottebel en vieze kleren.

Al met al warme beelden waarvan soms de hardheid van het bestaan afstraalt, maar ook de trots en waardighei d van gerimpelde vrouwen en mannen. Met die mooie lastig te doorgronden donkerbruine ogen. [Peter Daalder]

In zes weken rent ultraloper en avonturier Jolanda Linschooten 2000 kilometer van Zuid-Engeland naar Noord-Schot-land. Dagelijks afstanden van 50, 60 kilometer, in weer en wind, door de ruige natuur. In strakke regelmaat, met grote discipline. Komisch is haar caloriejacht, want haar vaste maaltijden zijn karig. Ze ontbijt dagelijks met Brinta en poedermelk en eet ’s avonds aardappelpuree met een Bi� worstje. Tussen-door eet ze ‘alles’, van een stevig Engels ontbijt tot to� eepudding, van � sh and

chips tot Schotse bloedworst en ladingen bagels, mu� ns en scones. Ze geniet van het landschap en de stilte, maar hee� ook pijntjes. Een stijve vinger, natte voeten, een pijnlijke achillespees. Maar slechts één blaar. Tijdens de tocht realiseert Linschooten zich dat haar vervelende verleden om aandacht vraagt. Langzaam opent ze het laatje ‘Gesloten’. Haar reis is één lang antwoord op het verleden. Het moeras van vroeger maakt plaats voor de weg naar binnen, de ontdekking van haar eigen leven. [Peter Daalder]

Niet de race maar de reis, Jolanda LinschootenUitgave: Luitingh-Sijtho� ISBN: 978-90-245-6681-5Prijs: € 17,99

De weg n� r bi� en

Reis d� r Nepal

De Engelse Jurassic Coast is voor veel bergsporters synoniem met Swanage, het grote, klassieke klimgebied in de rotsen van de zuidkust. Maar daarmee wordt dit ruim honderd kilometer lange werelderfgoed schromelijk tekort gedaan. Er is namelijk nog veel meer te klimmen dan alleen in Swanage en ook veel meer te wandelen. Voor dat laatste gaf Cicerone deze gids uit. Uiteraard lees je over kilometers fraaie wandelingen, dertig stuks in totaal, voorzien

van kaartjes, foto’s en relevante gebieds-informatie. Daarnaast krijgt de lezer een korte cursus lokale geologie, zodat je weet waar je moet zoeken voor de mooiste amonieten, hoe die indrukwekkende rots-bogen zijn ontstaan en waar je beter niet pal langs de rand van de kli� en kunt lopen vanwege instortingsgevaar. 232 pagina’s gedegen en interessante informatie over een prachtig bergsportgebied van 60 miljoen lentes jong. [Frank Husslage]

Wandelen tu� en fo� ielen

Walking the Jurassic Coast, Ronald TurnbullUitgave: Cicerone, 2015ISBN: 978-1-85284-741-8Prijs: € 17,36

80_HL0515_r13_gespot.indd 81 20-10-15 10:44

Page 82: Hoogtelijn 5/2015

82 | HOOGTELIJN 5-2015

^^^ vooruitblik ^^^ vooruitblik ^^^ vooruitblik

Hoogtelijn 1-2016 verschijnt 12 februari

HIGHLINE

VIERD� GSE IN HA INGSKARVET

ColofonHoogtelijn is het o� ciële tijdschri� van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht hee� , zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn.Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schri� elijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

RedactiePeter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Ernst Arbouw, Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Bram Munnichs, Florian van Olden, Ivar Schute.

MedewerkersJody Hagenbeek, Christine Tamminga, Arnold Tang, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartogra� e), Toon Hezemans (cartoons).

Redactie-adresNKBV, t.a.v. Hoogtelijn,Postbus 225, 3440 AE [email protected], www.hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatieManagementMedia BVPostbus 1932, 1200 BX HilversumTel. 035-6232756, fax 035-6232401Peter Dierdorp, Olger Kooring, Maikel van Wiggen [email protected]@[email protected]

VormgevingStudio ManagementMedia, Edith van de Giessen (art director), Anita Baljet

Druk Senefelder Misset, DoetinchemOplage: 40.000ISSN: 1387-862X

Los abonnementNiet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 22,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport VerenigingBellen0348-409521BezoekenHouttuinlaan 16-A, 3447 GM WoerdenSchrijvenPostbus 225, 3440 AE WoerdenFax 0348-409534, [email protected]: IBAN NL84RABO0161417213BIC RABONL2U

BALANCEREND TU� EN KICK EN VR� S

OEFENEN IN SN� UW EN IJS

OEFENEN IN Basiscursus Alpiene technieken

82_HL0515_r12_vooruitblik.indd 82 20-10-15 10:45

Page 83: Hoogtelijn 5/2015

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

Toerskiën, freeriden, sneeuwschoenwandelen en meer

22 novemberJaarbeurs Utrecht

09:30 - 17:00 uurGRATIS voor NKBV-ledenbergsportdag.nkbv.nl

Zeker buiten de piste

BERGSPORTDAGWINTER 2015

BERGSPORTDAGWINTER

ADV-Bergsportdag Winter 2015.indd 1 09-10-15 11:06

Page 84: Hoogtelijn 5/2015

WWW.RAB.EQUIPMENT

ADAPTIVE°

CONTROLKandersteg in Zwitserland is sinds lange tijd een mekka voor bergbeklimmers. In maart 2015 voerde Rab-atleet Jeff Mercier een ongelofelijke verbinding van drie moeilijke klassieke routes uit - in één dag.Jeff vertrouwt op zijn kleding en uitrusting van Rab en hoog in de bergen biedt dons de ultieme isolatie.

Flexibele isolatie van Europees ganzendons.

MICROLIGHT VEST310G

Rab verwerkt uitsluitend Europees ganzendons van topkwaliteit. Al ons dons heeft voor extra bescherming een Nikwax waterafstotende behandeling ondergaan die beschermt tegen vocht en helpt om volume te behouden.

Alle donsproducten van Rab zijn voorzien van een lichte buitenstof van Pertex, die onder extreme omstandigheden duurzame en winddichte bescherming biedt.

WATERAFSTOTEND DONS

PERTEX

BEKIJK HET VOLLEDIGE VERHAAL OP

JEFF MERCIER, FLYING CIRCUS (M10 90°, 100M) KANDERSTEG. FOTO: JON GRIFFITH. © EQUIP OUTDOOR TECHNOLOGIES UK LTD.

FOR THE MOST EXTREME CONDITIONS IN THE WORLD

WINTERCOLLECTIE

NU IN RAB-SHOPS BIJ

KATHMANDU IN AMSTERDAM

EN UTRECHT

84_HL0515_adv.indd 24 20-10-15 11:15