ถงแมวากลมชนชนน าจะสามารถยตความขดแยงทางการเมองดวยการตอรองครงใหญ แตเทานกยงไมเพยงพอทจะกาวผานวกฤตในชวงเปลยนผานทกนลกลงไปได เพราะระเบยบทางการเมอง สงคม และวฒนธรรมแบบดงเดมของไทยไมสามารถตอบสนองความตองการของเศรษฐกจแบบโลกาภวตนและสงคมทมความแตกตางหลากหลาย

ประเทศไทยจงตองมการเจรจาตอรองสญญาประชาคมกนใหม ซงในการเจรจานตองมการแบงหนาทระหวางภาคสวนตางๆ ในสงคมใหสะทอนดลอ านาจทเปลยนไป การบรหารปกครองแบบประชาธปไตยคอสงจ าเปนในการไกลเกลยความขดแยงระหวางกลมตางๆ ทมวถชวต ผลประโยชน และอตลกษณแตกตางกน เศรษฐศาสตรการเมองตองสรางความเปนธรรมทางสงคมและการเตบโตทยงยน ในกรอบทตองการสรางศกยภาพสงสดใหกบทกคน

อยางไรกตาม กระบวนการปรกษาหารอทางสงคมในวงกวางเชนนนยงไมเกดขน เพราะอปสรรคบางประการในการสรางประชาธปไตย ประการแรก กลมทมสถานภาพไดเปรยบตองการรกษาระเบยบแนวตงแบบดงเดมในสงคมเอาไว ประการทสอง แนวคดแบบดงเดมเปนการชวยรกษาสถานภาพของกลมทวาในทางออม และประการทสาม ปญหาทเกดจากอปสรรคประการทหนงและประการทสองท าใหการรวมตวของกลมอนๆ ทตองการการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยตองหยดชะงก

กลมพลงกาวหนาซงเปนกลมชายขอบตองรวมพลงกบกลมนกปฏรปแนวเสรนยมและกลมอนรกษนยมทเขาใจประเดนเปนแนวรวมหลากสเพอความเปลยนแปลง (Grand Rainbow Change Coalition) และเมอพจารณาวากลมแนวรวมหลากสนอาจจะมผลประโยชนขดแยงเนองจากแนวคดทางการเมองและเปนการรวมตวกนของทกกลมในสงคม รปแบบการรวมตวกนทแตละกลมจะสามารถท างานดวยกนไดคอการสรางพนทประชาธปไตยทแตละกลมจะสามารถแขงขนกนไดตอไป

เพอท าใหเกดสนามแขงขนทยตธรรม วาทกรรมวาดวยการเปลยนแปลงประชาธปไตยจะตองถกประกอบสรางเพออธบายวาท าไมจงตองเกดการเปลยนแปลง รวมถงการก าหนดวสยทศนเพอสงคมทด เรองเลาวาดวยการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยทผสมผสานระหวางแนวคดกาวหนาและแนวคดแบบดงเดมจะมสวนชวยในการชกจงกลมตางๆ ทอาจจะเขามาเปนแนวรวมในอนาคต

ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร ยทธศาสตรเพอการเปลยนแปลงอยางประชาธปไตย

Marc Saxer

พฤศจกายน 2555

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

I บทน ำ...................................................................................................................................................................................1

II กำรคลคลำยควำมขดแยงทำงกำรเมองอยำงเดยวนนไมเพยงพอ...................................................................................1 ความเปนไปไดอยางแรก: ฝายหนงชนะ…...………… ............................................ …………….…...………….….…1 ความเปนไปไดแบบทสอง: การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain…… ......................... ……….…...……….……..2 ความเปนไปไดแบบทสาม: เกดภาวะชะงกงนและความขดแยงยงคงด าเนนตอไป......................... ..…………….…….3

III ตอรองสญญำประชำคมฉบบใหมเพอแกปญหำวกฤตกำรเปลยนผำน .........................................................................4 ระเบยบทางการเมองทเปนประชาธปไตย ……..………………………………………………….. ................................6 ระเบยบทางเศรษฐกจ-สงคมทเปนธรรม ……………………………………………………….. ....................................6 ระเบยบเชงสญญลกษณแบบพหนยม ………………………………………………………….. ....................................6

IV เหตใดจงไมงำยทจะตอรองสญญำประชำคมกนใหม ....................................................................................................6 1. สนามแขงขนทางอดมการณ: วาทกรรม ความคด บรรทดฐาน และอตลกษณทขดแยงกน

เปนปจจยกอวกฤตการเปลยนผาน..................................................................................................................7 1.1 เราจะสามารถตดสนใจและท าใหเกดความรวมมอทางสงคมไปพรอมกนไดอยางไร เอกภาพในความสมานฉนท vs จากหลายรวมเปนหนง ............................................................................8 1.2 เราจะแกไขระบบการเมองไดอยางไร ผน าทมคณธรรม vs การตรวจสอบโดยประชาชน ............................10 1.3 ใครเปนผตดสนใจใหใคร เสยงขางมาก vs ธรรมาภบาล ..........................................................................12 2. ปญหาการท างานรวมกนในระบบปตาธปไตย ............................................................................................... 16 3. สนามแขงทางการเมอง: กลมสถานะเดมทเขมแขง vs ผน าการเปลยนแปลงทออนแอ ...........................................................................17 3.1 กลมผสนบสนนสถานภาพไดเปรยบในสงคมเปนผรกษาไวซงระเบยบแนวตงแบบเดม ..............................17 3.2 มผน าความเปลยนแปลงทจะสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยหรอไม ........................18

V ยทธศำสตรเพอกำรเปลยนแปลงทเปนประชำธปไตย .................................................................................................19 1. จดเรมตนยทธศาสตร ..................................................................................................................................19 2. แนวรวมการเปลยนแปลงเพอขบเคลอนความไดเปรยบทางการเมอง ............................................................19 3. ก าหนดวาทกรรมเพอความเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย ..................................................................21 วาทกรรมเชอมโยง 1: สมมาวาจาในพทธศาสนากบการปรกษาหารอ................................................................22 วาทกรรมเชอมโยง 2: เศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทเปนธรรมทางสงคม มความสมดล และเปนมตรตอสงแวดลอม ...........................................................................................22 VI สรป..................................................................................................................................................................................23

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

I บทน า

เปนเวลาเกอบทศวรรษแลวทประเทศไทยตดอยในความขดแยงทางการเมองซงท าใหเกดการแบงฝกแบงฝายในสงคมและท าใหระบบการเมองตองชะงกงน ในระดบผวหนามกลมสมาชกiสองกลมท เปน “แดง” กบ “เหลอง” ตอสกนเพอใหไดมาซงการควบคมรฐไทย บทวเคราะหชนดจ านวนมากไดสรปบรรยายล าดบเหตการณตางๆ แสดงใหเหนตวละครกบแรงจงใจ และระบมลเหตทางโครงสรางและทางบรรทดฐานของความขดแยงตางสครงนไว การศกษาครงนจะน าบทวเคราะหทวามาใชแตไมไดมเปาหมายเพอน าเสนอขอคนพบแบบเดม ในบทความกอนหนา1ผเขยนไดน าเสนอวาความขดแยงทางการเมองนนเปนเพยงสวนยอดของภเขาน าแขงในวกฤตการเปลยนผานทกดกนลกลงไปและจะสามารถกาวพนไปไดดวยการตอรองสญญาประชาคมกนใหมเทานน

ในบทความน ผเขยนจะกลาวถงเหตผลทท าใหประเทศไทยตองดนรนอยางหนกเพอปรบเปลยนระบบการเมองใหสอดคลองกบความตองการและสภาพความเปนจรงของสงคมทมความเปนพหนยมมากขน ขนแรก ผเขยนจะชใหเหนวาเหตใดยทธศาสตรของผทเปนตวละครหลกในปจจบนนนไมสามารถท าใหประเทศไทยกาวขามวกฤตการเปลยนผานไปได ตอมาผ เขยนจะกลาวถงบรรทดฐานของความแตกแยก ปญหาของการรวมตวกนเปนฝกฝาย และสภาพเศรษฐกจการเมองทเปนอปสรรคตอการตอรองสญญาประชาคม (อกครง) ของประเทศไทย และ i ในชวง 8 ปทผานมากลมพนธมตร “แดง” และ “เหลอง” ไดมเปลยนแปลงมาโดยตลอด โดยมผมบทบาทและกลมตางๆ มากมายมาเขารวมการตอส บางกลมยตกจกรรมของตน หรอแมกระทงเปลยนฝายไปอยอกฝง ในเวลาดงกลาวความขดแยงทางการเมองไดแบงแยกชนชนทางสงคม องคกร และครอบครว โดยมผสนบสนนแตละฝายอยในทกสถาบน ทงสองฝายตองดนรนเพอน าสถาบนหลกเชนสอ คณะกรรมาธการอสระ ต ารวจและองคกรภาคความมนคงอนๆมาอยฝายตนและดนรนเพอควบคมองคกรเหลานน ฝาย “แนวรวมแดง” ประกอบดวยนกธรกจมงคงทนนยม นกวชาการและนกเคลอนไหวหวกาวหนา และกลมผเคลอนไหวเสอแดงซงไดรบการสนบสนนสวนใหญจากชนชนกลางและชาวนาหวการเมองจากจงหวดในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ หลงการถกตดสทธ การแตกกลม และการกลบมารวมกลมกนใหมหลายครงจงเกดพรรคเพอไทยขนเปนพรรคการเมองน าของกลมน สวน “พนธมตรเหลอง” ประกอบดวยชนชนน าดงเดมจากเครอขายราชวงศ ผน าทางธรกจ นกวชาการและนกเคลอนไหวประชาสงคม และกลมเสอเหลองซงไดรบการสนบสนนสวนใหญจากชนชนกลางในกรงเทพฯ พรรคการเมองหลกในฝายคานคอพรรคประชาธปตย ซงเปนพรรคทมฐานเสยงเขมแขงในจงหวดภาคใตและในกรงเทพฯ มาแตเดม

สดทายผเขยนจะน าเสนอยทธศาสตรเพอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย

II การคลคลายความขดแยงทางการเมองอยางเดยวนนไมเพยงพอ

หลงภาวะผกผนลม ๆ ดอน ๆ จากความขดแยง สภาพการณของประเทศไทยหลกๆ แลวยงอยในสภาวะเดยวกนกบเมอความขดแยงทางการเมองระดบประเทศเรมตนเมอ 8 ปทแลว ผลลพธของความขดแยงครงนมความเปนไปไดสามแบบ: “ชยชนะส าหรบฝายใดฝายหนง” “การตอรองครงใหญแบบ grand bargain” และ “การทภาวะชะงกงนแบบปจจบนจะด าเนนตอไป”

ความเปนไปไดอยางแรก: “ฝายหนงชนะ”

ในความพยายามทจะขนมาเปนผายควบคมรฐไทย “แดง” และ “เหลอง” ไดใชยทธวธตางกน แตทงสองกลมมยทธศาสตรเดยวกนคอการท “ผชนะไดทกสง”: หมายถงการไดชยชนะเบดเสรจเดดขาดเหนออกฝายเพอน าระเบยบทตนสนบสนนมาสสงคม (อกครง)

ฝายหนงฝายใดจะเปนผชนะความขดแยงทางการเมองครงนไดหรอไม

แนวทางแบบ “ผชนะไดทกอยาง” แบบนอาจท าใหเปนไปไดทฝายหนงจะเปนผชนะ แตแนวโนมของแนวทางนไมนาจะเกดขน เพราะส าหรบชนชนน า เดมพนในการตอสมมากเกนกวาทจะยอมปลอยอ านาจควบคมรฐไป และส าหรบนกรบ “แดง” และ “เหลอง” ระเบยบทางสงคมทเปนผลจากชยชนะของฝายใดฝายหนงจะสงผลอยางมากตอโอกาสในชวตของอกฝาย ดวยเดมพนทสงเชนนจงไมมฝายใดเตมใจยกธงขาว และจ าตองตอสกนตอไป

ชยชนะของฝายหนงหมายถงอะไรส าหรบระบบการเมองทจะเกดขน

ทงสองฝายลวนมประวตเขาแทรกแซงกระบวนการยตธรรมและละเมดสทธมนษยชน ทงสองฝายไมไดเคารพหลกนตธรรม อกทงเคยใชวธการทไมเปนประชาธปไตยและผดกฎหมายมาแลวทงค ทงสองฝายใชการเมองตามทองถนนทมความรนแรงโดยมเจตนาแฝงเพอกอใหเกดความรนแรงโดยรฐเพอเพมแรงกดดนและลมรฐบาล2 ขณะทมอ านาจบรหารประเทศ ทงสองฝายใช

1

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

I บทน ำ...................................................................................................................................................................................1

II กำรคลคลำยควำมขดแยงทำงกำรเมองอยำงเดยวนนไมเพยงพอ...................................................................................1 ความเปนไปไดอยางแรก: ฝายหนงชนะ…...………… ............................................ …………….…...………….….…1 ความเปนไปไดแบบทสอง: การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain…… ......................... ……….…...……….……..2 ความเปนไปไดแบบทสาม: เกดภาวะชะงกงนและความขดแยงยงคงด าเนนตอไป......................... ..…………….…….3

III ตอรองสญญำประชำคมฉบบใหมเพอแกปญหำวกฤตกำรเปลยนผำน .........................................................................4 ระเบยบทางการเมองทเปนประชาธปไตย ……..………………………………………………….. ................................6 ระเบยบทางเศรษฐกจ-สงคมทเปนธรรม ……………………………………………………….. ....................................6 ระเบยบเชงสญญลกษณแบบพหนยม ………………………………………………………….. ....................................6

IV เหตใดจงไมงำยทจะตอรองสญญำประชำคมกนใหม ....................................................................................................6 1. สนามแขงขนทางอดมการณ: วาทกรรม ความคด บรรทดฐาน และอตลกษณทขดแยงกน

เปนปจจยกอวกฤตการเปลยนผาน..................................................................................................................7 1.1 เราจะสามารถตดสนใจและท าใหเกดความรวมมอทางสงคมไปพรอมกนไดอยางไร เอกภาพในความสมานฉนท vs จากหลายรวมเปนหนง ............................................................................8 1.2 เราจะแกไขระบบการเมองไดอยางไร ผน าทมคณธรรม vs การตรวจสอบโดยประชาชน ............................10 1.3 ใครเปนผตดสนใจใหใคร เสยงขางมาก vs ธรรมาภบาล ..........................................................................12 2. ปญหาการท างานรวมกนในระบบปตาธปไตย ............................................................................................... 16 3. สนามแขงทางการเมอง: กลมสถานะเดมทเขมแขง vs ผน าการเปลยนแปลงทออนแอ ...........................................................................17 3.1 กลมผสนบสนนสถานภาพไดเปรยบในสงคมเปนผรกษาไวซงระเบยบแนวตงแบบเดม ..............................17 3.2 มผน าความเปลยนแปลงทจะสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยหรอไม ........................18

V ยทธศำสตรเพอกำรเปลยนแปลงทเปนประชำธปไตย .................................................................................................19 1. จดเรมตนยทธศาสตร ..................................................................................................................................19 2. แนวรวมการเปลยนแปลงเพอขบเคลอนความไดเปรยบทางการเมอง ............................................................19 3. ก าหนดวาทกรรมเพอความเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย ..................................................................21 วาทกรรมเชอมโยง 1: สมมาวาจาในพทธศาสนากบการปรกษาหารอ................................................................22 วาทกรรมเชอมโยง 2: เศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทเปนธรรมทางสงคม มความสมดล และเปนมตรตอสงแวดลอม ...........................................................................................22 VI สรป..................................................................................................................................................................................23

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

I บทน า

เปนเวลาเกอบทศวรรษแลวทประเทศไทยตดอยในความขดแยงทางการเมองซงท าใหเกดการแบงฝกแบงฝายในสงคมและท าใหระบบการเมองตองชะงกงน ในระดบผวหนามกลมสมาชกiสองกลมท เปน “แดง” กบ “เหลอง” ตอสกนเพอใหไดมาซงการควบคมรฐไทย บทวเคราะหชนดจ านวนมากไดสรปบรรยายล าดบเหตการณตางๆ แสดงใหเหนตวละครกบแรงจงใจ และระบมลเหตทางโครงสรางและทางบรรทดฐานของความขดแยงตางสครงนไว การศกษาครงนจะน าบทวเคราะหทวามาใชแตไมไดมเปาหมายเพอน าเสนอขอคนพบแบบเดม ในบทความกอนหนา1ผเขยนไดน าเสนอวาความขดแยงทางการเมองนนเปนเพยงสวนยอดของภเขาน าแขงในวกฤตการเปลยนผานทกดกนลกลงไปและจะสามารถกาวพนไปไดดวยการตอรองสญญาประชาคมกนใหมเทานน

ในบทความน ผเขยนจะกลาวถงเหตผลทท าใหประเทศไทยตองดนรนอยางหนกเพอปรบเปลยนระบบการเมองใหสอดคลองกบความตองการและสภาพความเปนจรงของสงคมทมความเปนพหนยมมากขน ขนแรก ผเขยนจะชใหเหนวาเหตใดยทธศาสตรของผทเปนตวละครหลกในปจจบนนนไมสามารถท าใหประเทศไทยกาวขามวกฤตการเปลยนผานไปได ตอมาผ เขยนจะกลาวถงบรรทดฐานของความแตกแยก ปญหาของการรวมตวกนเปนฝกฝาย และสภาพเศรษฐกจการเมองทเปนอปสรรคตอการตอรองสญญาประชาคม (อกครง) ของประเทศไทย และ i ในชวง 8 ปทผานมากลมพนธมตร “แดง” และ “เหลอง” ไดมเปลยนแปลงมาโดยตลอด โดยมผมบทบาทและกลมตางๆ มากมายมาเขารวมการตอส บางกลมยตกจกรรมของตน หรอแมกระทงเปลยนฝายไปอยอกฝง ในเวลาดงกลาวความขดแยงทางการเมองไดแบงแยกชนชนทางสงคม องคกร และครอบครว โดยมผสนบสนนแตละฝายอยในทกสถาบน ทงสองฝายตองดนรนเพอน าสถาบนหลกเชนสอ คณะกรรมาธการอสระ ต ารวจและองคกรภาคความมนคงอนๆมาอยฝายตนและดนรนเพอควบคมองคกรเหลานน ฝาย “แนวรวมแดง” ประกอบดวยนกธรกจมงคงทนนยม นกวชาการและนกเคลอนไหวหวกาวหนา และกลมผเคลอนไหวเสอแดงซงไดรบการสนบสนนสวนใหญจากชนชนกลางและชาวนาหวการเมองจากจงหวดในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ หลงการถกตดสทธ การแตกกลม และการกลบมารวมกลมกนใหมหลายครงจงเกดพรรคเพอไทยขนเปนพรรคการเมองน าของกลมน สวน “พนธมตรเหลอง” ประกอบดวยชนชนน าดงเดมจากเครอขายราชวงศ ผน าทางธรกจ นกวชาการและนกเคลอนไหวประชาสงคม และกลมเสอเหลองซงไดรบการสนบสนนสวนใหญจากชนชนกลางในกรงเทพฯ พรรคการเมองหลกในฝายคานคอพรรคประชาธปตย ซงเปนพรรคทมฐานเสยงเขมแขงในจงหวดภาคใตและในกรงเทพฯ มาแตเดม

สดทายผเขยนจะน าเสนอยทธศาสตรเพอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย

II การคลคลายความขดแยงทางการเมองอยางเดยวนนไมเพยงพอ

หลงภาวะผกผนลม ๆ ดอน ๆ จากความขดแยง สภาพการณของประเทศไทยหลกๆ แลวยงอยในสภาวะเดยวกนกบเมอความขดแยงทางการเมองระดบประเทศเรมตนเมอ 8 ปทแลว ผลลพธของความขดแยงครงนมความเปนไปไดสามแบบ: “ชยชนะส าหรบฝายใดฝายหนง” “การตอรองครงใหญแบบ grand bargain” และ “การทภาวะชะงกงนแบบปจจบนจะด าเนนตอไป”

ความเปนไปไดอยางแรก: “ฝายหนงชนะ”

ในความพยายามทจะขนมาเปนผายควบคมรฐไทย “แดง” และ “เหลอง” ไดใชยทธวธตางกน แตทงสองกลมมยทธศาสตรเดยวกนคอการท “ผชนะไดทกสง”: หมายถงการไดชยชนะเบดเสรจเดดขาดเหนออกฝายเพอน าระเบยบทตนสนบสนนมาสสงคม (อกครง)

ฝายหนงฝายใดจะเปนผชนะความขดแยงทางการเมองครงนไดหรอไม

แนวทางแบบ “ผชนะไดทกอยาง” แบบนอาจท าใหเปนไปไดทฝายหนงจะเปนผชนะ แตแนวโนมของแนวทางนไมนาจะเกดขน เพราะส าหรบชนชนน า เดมพนในการตอสมมากเกนกวาทจะยอมปลอยอ านาจควบคมรฐไป และส าหรบนกรบ “แดง” และ “เหลอง” ระเบยบทางสงคมทเปนผลจากชยชนะของฝายใดฝายหนงจะสงผลอยางมากตอโอกาสในชวตของอกฝาย ดวยเดมพนทสงเชนนจงไมมฝายใดเตมใจยกธงขาว และจ าตองตอสกนตอไป

ชยชนะของฝายหนงหมายถงอะไรส าหรบระบบการเมองทจะเกดขน

ทงสองฝายลวนมประวตเขาแทรกแซงกระบวนการยตธรรมและละเมดสทธมนษยชน ทงสองฝายไมไดเคารพหลกนตธรรม อกทงเคยใชวธการทไมเปนประชาธปไตยและผดกฎหมายมาแลวทงค ทงสองฝายใชการเมองตามทองถนนทมความรนแรงโดยมเจตนาแฝงเพอกอใหเกดความรนแรงโดยรฐเพอเพมแรงกดดนและลมรฐบาล2 ขณะทมอ านาจบรหารประเทศ ทงสองฝายใช

2

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ก าลงเกนควรเพอบรรลเปาหมายทางการเมอง ทงสองฝายเคยปราบปรามผประทวงตามทองถนนจนท าใหมผเสยชวตและบาดเจบ ทงสองฝายเคยด าเนนคดกบผวจารณทมความเหนตางกบตนและเซนเซอรสอ ทงสองฝายไดเขาไปพวพนในปญหาความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใต ทงสองฝาย เขาไปเกยวของกบการใช เงนเพอเปาหมายทางการเมอง การชวยเหลอพวกพอง และการคอรรปชน ทงสองฝายกลาวโทษการกระท าผดของฝายตรงขาม แตกลบเชอวาเปาหมายส าคญกวาวธการส าหรบฝายตนเอง 3

เมอความขดแยงเฉพาะหนาจบลง ผน าทงสองฝายหมดแรงจงใจทจะท าเพอมวลชน แตจะด าเนนการเพอผลประโยชนของตนเอง เมอปราศจากฝายตรงขามทมประสทธภาพ เราไมสามารถมองขามความเสยงทฝายชนะจะน าระบบเผดจการมาใช ไมวาระบอบใหมจะเปนประชาธปไตยหรอไมกตาม ระบอบนนจะมต าหนจากจดเรมตนทเกดจากการบงคบฝายตรงขามใหท าตามฝายชนะ หากเราจะเรยนรอะไรไดจากความขดแยง สงนนกคอการทพลเมองไทยไมยอมรบการเปลยนแปลงทางกระบวนทศน โดยไมไดมสวนรวมอยางเหมาะสมในกระบวนการตดสนใจ และหากมระเบยบใดทใชบงคบกบสงคมโดยขาดกระบวนการปรกษาหารอททกฝายมสวนรวม ระเบยบนนกจะขาดความชอบธรรมไป

ความเปนไปไดแบบทสอง: การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain

หลายฝายหวงวาจะเกดการตอรองคร งใหญชนด ‘Grand Bargain’4 ขนระหวางชนชนน าดงเดมกบชนชนน าฝายทนทก าลงตอสกนอย

การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain จะเกดขนจรงหรอไม

ดเหมอนทงสองฝายจะทราบวาตนไมสามารถบรรลเปาหมายไดโดยปราศจากอกฝาย และหลกฐานปรากฏมากขนวาไดมการท าความตกลงทเปนประโยชนตอทงสองฝายอยางลบๆ แลว โดยมผคาดการณวามการท า “ขอตกลงบรไน” เปนขอตกลงลบเมอหนงปกอนหนา และขอตกลงลบนนไดพฒนามาจนสามารถจดการเลอกตงกอนก าหนดไดในเดอนกรกฎาคม 2554 จนม

การเปลยนรฐบาลและมการบรหารจดการกรณน าทวม5 นบแตนนมาผน าฝายทหารไดแสดงความอดกลนทางการเมองอยางดเยยมมาตลอดii6 และรฐบาลยงลกษณเองกไดพยายามอยางยงทจะแสดงตนเปนผ พทกษราชวงศ iii7 จากหลกฐานท าใหดเหมอนวาไดมการตอรองแบบ Grand Bargain แลวจรงๆ ดวยวธการแบบเดม: คอการตกลงกนอยางลบๆ ระหวางผสนบสนน

หลกซงด าเนนไปในทลบตา

แตความขดแยงระหวางรฐสภากบศาลรฐธรรมนญในเดอนมถนายน 2555 เรองการแกไขรฐธรรมนญ และการประทวงของกลมพทกษสยามในเดอนพฤศจกายน 2555 เปนเหตผลใหทกฝายตองระมดระวงไม ดวนตดสนไปกอนการณ แมความขดแยงสนๆ เหลานอาจเปนเพยงสญญาณ

บอกเหตวาผเลนทมอทธพลไมเหนดวยกบการตอรองครงน แตอาจมองในมมกลบไดเชนกนวาผทออกมาทาทายในกรณดงกลาวตองลาถอยไปเพราะไดมการท าความตกลงกนไวแลว แตไมวาจะเปนไปในทางใดกตาม ยงมกรรมการจบตาดอยวาการตกลงเหลานจะชวยใหประเทศผานพนการบดเบอนตางๆ ทก าลงจะเกดขนไดหรอไม

การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain จะมความหมายอยางไรส าหรบระเบยบทางการเมองในอนาคต

ในการนจ าเปนตองมการตกลงกนระหวางชนชนน าของทงสองฝายเพอคลคลายความขดแยงทางการเมองเฉพาะหนาและสรางเสถยรภาพซงจ าเปนส าหรบการแกไขปญหาวกฤตการเปลยนผานทฝงลกลงไป แตไมมเครองรบประกนใดๆ วาเหลาชนชนน าจะยอมยตความขดแยงโดยใชกฎเกณฑประชาธปไตย ในทาง ii แมมขาวลอวาจะเกดรฐประหารขนในชวงน าทวมเดอนพฤศจกายน 2554 มความขดแยงทางการเมองเกยวกบการแกไขรฐธรรมนญในเดอนมถนายน 2555 และมการประทวงโดยกลมพทกษสยามเมอเดอนพฤศจกายน 2555 ผบญชาการกองทพบกกยงออกมาแสดงความอดกลนของฝายทหารอยางตอเนอง การถอนทหารไทยออกจากพนทชายแดนเขาพระวหารทตดกบกมพชา ซงท าใหเกดความบาดหมางระหวางฝายทหารกบรฐบาลอภสทธ กด าเนนไปอยางราบรนอยางนาประหลาดใจ iii ในความเปนจรงการปราบปรามผทถกกลาวหาภายใตกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพซงเปนทถกเถยงกนอยางมากกยงด าเนนตอไปภายใต “รฐบาลเสอแดง” ทกษณเปนประมขสาธารณรฐเสอแดงทเรยกรองใหมการเสยสละเพอความปรองดอง ดขอ 6 ในบรรณานกรมทายบท

เมอไมตองกงวลวาจะมความขดแยงเฉพาะหนาอกตอไปทงสองฝายจะหมดแรงจงใจทจะท าเพอมวลชน แตจะกลบด าเนนการเพอผลประโยชนของตนเอง เมอปราศจากฝายตรงขามทมประสทธผลเราไมสามารถมองขามความเสยงทฝายชนะจะน าระบบเผดจการมาใช

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

กลบกน หากทงสองฝายรวมตวกนเปนพนธมตรแดง-เหลอง กจะมสถานะทรงอ านาจทจะรวมกนปราบปรามการเรยกรองประชาธปไตยไดทงหมด ขอสรปอยางสนคอหากชนชนน าไมตองการทจะใหเกดระบอบประชาธปไตยขนกมความเปนไปไดอยางยงวาผลลพธจากการตอรอง Grand Bargain อาจเปนเพยงระบอบเผดจการ

ความเปนไปไดแบบทสาม: เกดภาวะชะงกงนและความขดแยงยงคงด าเนนตอไป

ดเหมอนวาดลอ านาจระหวางพนธมตรฝายแดงกบพนธมตรฝายเหลองจะมาถงจดชะงกงน ชวงแปดปทผานมาไมมฝายใดสามารถชนะอกฝายไดอยางเดดขาด และทงสองฝายยงจะเผชญความทาทายครงส าคญๆ ทอาจท าใหสถานะทางการเมองของฝายตนออนแอลง

รฐบาลยงลกษณจะไดรบแรงกดดนเพมจากฐานเสยงเพอใหปฏบตตามค าสญญาทใหไวตอนหาเสยง ในเวลาเดยวกนเศรษฐกจไทยเรมไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก งบประมาณของรฐทรอยหรอไปอาจท าใหรฐบาลมความสามารถในการปฏบตตามสญญาไดนอยลง อกทงอาจเกดความขดแยงรอบใหมจากความพยามแกไขรฐธรรมนญและออกกฎหมายปรองดอง และอาจเกดความไมลงรอยทางการเมองยงขนระหวางฐานเสอแดงกบผน าพรรคเพอไทยซงพอจะเหนเคาลางความไมลงรอยครงนไดจากปญหาการชวยเหลอกลมเสอแดงทย ง ต อ ง ค ด แ ล ะ ป ร ะ เ ด น ก า ร แ ก ไ ขรฐธรรมนญ เรายงตองรอดกนตอไปวาการรวมพนธมตร “แดง” ของเหลาเศรษฐกบคนจน ของกลมเสรนยมใหมกบกลมมารกซสตเดม และของกลมนกวชาการในกรงเทพฯ กบกลมนกรบในตางจงหวดจะยงยนยาวนานเพยงไรในอนาคต

รอยราวในกลมพนธมตรสเหลองเรมปรากฏมากขนชวงรฐบาลอภสทธ เรมมการสวนทางกนของผลประโยชนระหวางกลมเครอขายราชวงศ พรรคประชาธปตย และพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย เมอกลไกการเลอกตงทวความส าคญขน พรรคประชาธปตยจงถกคกคามดวยปญหาเรอรงของพรรคทไมสามารถชนะการเลอกตงได สวนพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยกบกลม “เสอหลากส” กไมสามารถระดมคนเพอ

ประทวงตามทองถนนไดมากเหมอนในอดต แตกลมสดโตงพทกษสยามทเรยกรองใหลมรฐบาลดวยรฐประหารกลบมผไปรวมชมนมพอประมาณ8 ซงอาจแสดงใหเหนวาแมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยจะอยในสภาวะตกต า แตความเปนไปไดทจะมการออกมาประทวงตามทองถนนเพอตอตานทกษณนนยงมอย สวนทหารกเฝาระมดระวงความเคลอนไหวของกลมเสอแดงและดเหมอนจะตองการปกปองผลประโยชนของตนในวงแคบเทานน9 ในขณะนดเหมอนวาผมอทธพลหลงฉากไดอ านวยความสะดวกใหแกรฐบาลชนวตรอยางระมดระวง ซงในกรณนทงศาลและผมอทธพลอนไมมก าลงมากพอทจะเผชญหนากบฝายนตบญญตและฝายบรหารอกครง ปจจยชเปนชตายส าหรบทกฝายคอการสบราชสมบตทจะเกดขน โดยสรปแลว ฝายแดงไมแขงแกรงพอทจะน าระเบยบของตนมาใชบงคบกบสงคม และฝายเหลองดเหมอนจะขาดก าลงทออกมาแสดงบทบาทเพอใหเกดการถอยหลงลงคลองของประชาธปไตยอกครง 10

หากความขดแยงยดเยอตอไปจะสงผลอยางไรกบพฒนาการทางการเมอง

สภาพการณจะเปนอยางไรนนขนอยกบความรนแรงของความขดแยง ถาจะพดใหชดเจนคอ: หากความขดแยงทวความรนแรงขนจนไมสามารถควบคมไดและกลายเปนสงครามกลางเมองกจะเปนโศกนาฏกรรมส าหรบสงคมไทย แตความนาจะเปนคอการทความขดแยงจะด าเนนตอไปตามรปแบบเดมทไดเกดขน

ในชวง 8 ปทผานมา คอมชวงทความขดแยงทวความรนแรง รวมถงการมการปะทะกนอยางรนแรง และตามมาดวยชวงทคอนขางสงบ เทาทผานมาความขดแยงทางการเมองยงไมตงเครยดมากพอทจะสรางความเสยหายรนแรงตอการเกาะเกยว

ทางสงคม (social fabric) ตามทหลายคนกลววาสงคมไทยจะลมสลายไป

ในบางแงมม ความขดแยงกลบเปนตวเรงใหเกดโครงสรางประชาธปไตยในสงคมไทย แมรฐจะพยายามทกทางเพอปราบปรามผเปดปากวจารณระบอบทเปนอย แตความขดแยงระหวางชนชนน าทงสองฝายไดเปดพนทส าหรบการเหนตาง ซงท าใหเกดการโตแยงทางการเมองทมจ านวน ความลมลก และ

ค ว า ม ข ด แ ย ง ก ล บ เ ป น ต ว เ ร ง ใ ห เ ก ดโครงสรางประชาธปไตยในสงคมไทย อยางไรกตาม โลกภายนอกทเปลยนแปลงอ ยา ง ร วด เร วอ า จ จ ะ ไม หย ดร อ หา กประเทศไทยยงคงถกฉดรงไวดวยความขดแยงทางการเมอง

3

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ก าลงเกนควรเพอบรรลเปาหมายทางการเมอง ทงสองฝายเคยปราบปรามผประทวงตามทองถนนจนท าใหมผเสยชวตและบาดเจบ ทงสองฝายเคยด าเนนคดกบผวจารณทมความเหนตางกบตนและเซนเซอรสอ ทงสองฝายไดเขาไปพวพนในปญหาความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใต ทงสองฝาย เขาไปเกยวของกบการใช เงนเพอเปาหมายทางการเมอง การชวยเหลอพวกพอง และการคอรรปชน ทงสองฝายกลาวโทษการกระท าผดของฝายตรงขาม แตกลบเชอวาเปาหมายส าคญกวาวธการส าหรบฝายตนเอง 3

เมอความขดแยงเฉพาะหนาจบลง ผน าทงสองฝายหมดแรงจงใจทจะท าเพอมวลชน แตจะด าเนนการเพอผลประโยชนของตนเอง เมอปราศจากฝายตรงขามทมประสทธภาพ เราไมสามารถมองขามความเสยงทฝายชนะจะน าระบบเผดจการมาใช ไมวาระบอบใหมจะเปนประชาธปไตยหรอไมกตาม ระบอบนนจะมต าหนจากจดเรมตนทเกดจากการบงคบฝายตรงขามใหท าตามฝายชนะ หากเราจะเรยนรอะไรไดจากความขดแยง สงนนกคอการทพลเมองไทยไมยอมรบการเปลยนแปลงทางกระบวนทศน โดยไมไดมสวนรวมอยางเหมาะสมในกระบวนการตดสนใจ และหากมระเบยบใดทใชบงคบกบสงคมโดยขาดกระบวนการปรกษาหารอททกฝายมสวนรวม ระเบยบนนกจะขาดความชอบธรรมไป

ความเปนไปไดแบบทสอง: การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain

หลายฝายหวงวาจะเกดการตอรองคร งใหญชนด ‘Grand Bargain’4 ขนระหวางชนชนน าดงเดมกบชนชนน าฝายทนทก าลงตอสกนอย

การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain จะเกดขนจรงหรอไม

ดเหมอนทงสองฝายจะทราบวาตนไมสามารถบรรลเปาหมายไดโดยปราศจากอกฝาย และหลกฐานปรากฏมากขนวาไดมการท าความตกลงทเปนประโยชนตอทงสองฝายอยางลบๆ แลว โดยมผคาดการณวามการท า “ขอตกลงบรไน” เปนขอตกลงลบเมอหนงปกอนหนา และขอตกลงลบนนไดพฒนามาจนสามารถจดการเลอกตงกอนก าหนดไดในเดอนกรกฎาคม 2554 จนม

การเปลยนรฐบาลและมการบรหารจดการกรณน าทวม5 นบแตนนมาผน าฝายทหารไดแสดงความอดกลนทางการเมองอยางดเยยมมาตลอดii6 และรฐบาลยงลกษณเองกไดพยายามอยางยงทจะแสดงตนเปนผ พทกษราชวงศ iii7 จากหลกฐานท าใหดเหมอนวาไดมการตอรองแบบ Grand Bargain แลวจรงๆ ดวยวธการแบบเดม: คอการตกลงกนอยางลบๆ ระหวางผสนบสนน

หลกซงด าเนนไปในทลบตา

แตความขดแยงระหวางรฐสภากบศาลรฐธรรมนญในเดอนมถนายน 2555 เรองการแกไขรฐธรรมนญ และการประทวงของกลมพทกษสยามในเดอนพฤศจกายน 2555 เปนเหตผลใหทกฝายตองระมดระวงไม ดวนตดสนไปกอนการณ แมความขดแยงสนๆ เหลานอาจเปนเพยงสญญาณ

บอกเหตวาผเลนทมอทธพลไมเหนดวยกบการตอรองครงน แตอาจมองในมมกลบไดเชนกนวาผทออกมาทาทายในกรณดงกลาวตองลาถอยไปเพราะไดมการท าความตกลงกนไวแลว แตไมวาจะเปนไปในทางใดกตาม ยงมกรรมการจบตาดอยวาการตกลงเหลานจะชวยใหประเทศผานพนการบดเบอนตางๆ ทก าลงจะเกดขนไดหรอไม

การตอรองครงใหญแบบ Grand Bargain จะมความหมายอยางไรส าหรบระเบยบทางการเมองในอนาคต

ในการนจ าเปนตองมการตกลงกนระหวางชนชนน าของทงสองฝายเพอคลคลายความขดแยงทางการเมองเฉพาะหนาและสรางเสถยรภาพซงจ าเปนส าหรบการแกไขปญหาวกฤตการเปลยนผานทฝงลกลงไป แตไมมเครองรบประกนใดๆ วาเหลาชนชนน าจะยอมยตความขดแยงโดยใชกฎเกณฑประชาธปไตย ในทาง ii แมมขาวลอวาจะเกดรฐประหารขนในชวงน าทวมเดอนพฤศจกายน 2554 มความขดแยงทางการเมองเกยวกบการแกไขรฐธรรมนญในเดอนมถนายน 2555 และมการประทวงโดยกลมพทกษสยามเมอเดอนพฤศจกายน 2555 ผบญชาการกองทพบกกยงออกมาแสดงความอดกลนของฝายทหารอยางตอเนอง การถอนทหารไทยออกจากพนทชายแดนเขาพระวหารทตดกบกมพชา ซงท าใหเกดความบาดหมางระหวางฝายทหารกบรฐบาลอภสทธ กด าเนนไปอยางราบรนอยางนาประหลาดใจ iii ในความเปนจรงการปราบปรามผทถกกลาวหาภายใตกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพซงเปนทถกเถยงกนอยางมากกยงด าเนนตอไปภายใต “รฐบาลเสอแดง” ทกษณเปนประมขสาธารณรฐเสอแดงทเรยกรองใหมการเสยสละเพอความปรองดอง ดขอ 6 ในบรรณานกรมทายบท

เมอไมตองกงวลวาจะมความขดแยงเฉพาะหนาอกตอไปทงสองฝายจะหมดแรงจงใจทจะท าเพอมวลชน แตจะกลบด าเนนการเพอผลประโยชนของตนเอง เมอปราศจากฝายตรงขามทมประสทธผลเราไมสามารถมองขามความเสยงทฝายชนะจะน าระบบเผดจการมาใช

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

กลบกน หากทงสองฝายรวมตวกนเปนพนธมตรแดง-เหลอง กจะมสถานะทรงอ านาจทจะรวมกนปราบปรามการเรยกรองประชาธปไตยไดทงหมด ขอสรปอยางสนคอหากชนชนน าไมตองการทจะใหเกดระบอบประชาธปไตยขนกมความเปนไปไดอยางยงวาผลลพธจากการตอรอง Grand Bargain อาจเปนเพยงระบอบเผดจการ

ความเปนไปไดแบบทสาม: เกดภาวะชะงกงนและความขดแยงยงคงด าเนนตอไป

ดเหมอนวาดลอ านาจระหวางพนธมตรฝายแดงกบพนธมตรฝายเหลองจะมาถงจดชะงกงน ชวงแปดปทผานมาไมมฝายใดสามารถชนะอกฝายไดอยางเดดขาด และทงสองฝายยงจะเผชญความทาทายครงส าคญๆ ทอาจท าใหสถานะทางการเมองของฝายตนออนแอลง

รฐบาลยงลกษณจะไดรบแรงกดดนเพมจากฐานเสยงเพอใหปฏบตตามค าสญญาทใหไวตอนหาเสยง ในเวลาเดยวกนเศรษฐกจไทยเรมไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก งบประมาณของรฐทรอยหรอไปอาจท าใหรฐบาลมความสามารถในการปฏบตตามสญญาไดนอยลง อกทงอาจเกดความขดแยงรอบใหมจากความพยามแกไขรฐธรรมนญและออกกฎหมายปรองดอง และอาจเกดความไมลงรอยทางการเมองยงขนระหวางฐานเสอแดงกบผน าพรรคเพอไทยซงพอจะเหนเคาลางความไมลงรอยครงนไดจากปญหาการชวยเหลอกลมเสอแดงทย ง ต อ ง ค ด แ ล ะ ป ร ะ เ ด น ก า ร แ ก ไ ขรฐธรรมนญ เรายงตองรอดกนตอไปวาการรวมพนธมตร “แดง” ของเหลาเศรษฐกบคนจน ของกลมเสรนยมใหมกบกลมมารกซสตเดม และของกลมนกวชาการในกรงเทพฯ กบกลมนกรบในตางจงหวดจะยงยนยาวนานเพยงไรในอนาคต

รอยราวในกลมพนธมตรสเหลองเรมปรากฏมากขนชวงรฐบาลอภสทธ เรมมการสวนทางกนของผลประโยชนระหวางกลมเครอขายราชวงศ พรรคประชาธปตย และพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย เมอกลไกการเลอกตงทวความส าคญขน พรรคประชาธปตยจงถกคกคามดวยปญหาเรอรงของพรรคทไมสามารถชนะการเลอกตงได สวนพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยกบกลม “เสอหลากส” กไมสามารถระดมคนเพอ

ประทวงตามทองถนนไดมากเหมอนในอดต แตกลมสดโตงพทกษสยามทเรยกรองใหลมรฐบาลดวยรฐประหารกลบมผไปรวมชมนมพอประมาณ8 ซงอาจแสดงใหเหนวาแมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยจะอยในสภาวะตกต า แตความเปนไปไดทจะมการออกมาประทวงตามทองถนนเพอตอตานทกษณนนยงมอย สวนทหารกเฝาระมดระวงความเคลอนไหวของกลมเสอแดงและดเหมอนจะตองการปกปองผลประโยชนของตนในวงแคบเทานน9 ในขณะนดเหมอนวาผมอทธพลหลงฉากไดอ านวยความสะดวกใหแกรฐบาลชนวตรอยางระมดระวง ซงในกรณนทงศาลและผมอทธพลอนไมมก าลงมากพอทจะเผชญหนากบฝายนตบญญตและฝายบรหารอกครง ปจจยชเปนชตายส าหรบทกฝายคอการสบราชสมบตทจะเกดขน โดยสรปแลว ฝายแดงไมแขงแกรงพอทจะน าระเบยบของตนมาใชบงคบกบสงคม และฝายเหลองดเหมอนจะขาดก าลงทออกมาแสดงบทบาทเพอใหเกดการถอยหลงลงคลองของประชาธปไตยอกครง 10

หากความขดแยงยดเยอตอไปจะสงผลอยางไรกบพฒนาการทางการเมอง

สภาพการณจะเปนอยางไรนนขนอยกบความรนแรงของความขดแยง ถาจะพดใหชดเจนคอ: หากความขดแยงทวความรนแรงขนจนไมสามารถควบคมไดและกลายเปนสงครามกลางเมองกจะเปนโศกนาฏกรรมส าหรบสงคมไทย แตความนาจะเปนคอการทความขดแยงจะด าเนนตอไปตามรปแบบเดมทไดเกดขน

ในชวง 8 ปทผานมา คอมชวงทความขดแยงทวความรนแรง รวมถงการมการปะทะกนอยางรนแรง และตามมาดวยชวงทคอนขางสงบ เทาทผานมาความขดแยงทางการเมองยงไมตงเครยดมากพอทจะสรางความเสยหายรนแรงตอการเกาะเกยว

ทางสงคม (social fabric) ตามทหลายคนกลววาสงคมไทยจะลมสลายไป

ในบางแงมม ความขดแยงกลบเปนตวเรงใหเกดโครงสรางประชาธปไตยในสงคมไทย แมรฐจะพยายามทกทางเพอปราบปรามผเปดปากวจารณระบอบทเปนอย แตความขดแยงระหวางชนชนน าทงสองฝายไดเปดพนทส าหรบการเหนตาง ซงท าใหเกดการโตแยงทางการเมองทมจ านวน ความลมลก และ

ค ว า ม ข ด แ ย ง ก ล บ เ ป น ต ว เ ร ง ใ ห เ ก ดโครงสรางประชาธปไตยในสงคมไทย อยางไรกตาม โลกภายนอกทเปลยนแปลงอ ยา ง ร วด เร วอ า จ จ ะ ไม หย ดร อ หา กประเทศไทยยงคงถกฉดรงไวดวยความขดแยงทางการเมอง

4

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ความเขมขนมากขน การเผยแพรความคด และแนวคดประชาธปไตยส ส งคมในวงกวาง เปนการดง วาทกรรมประชาธปไตยเขาสกระแสหลก สวนการเลอกตงทมการแขงขนกนอยางหนกหนวง แตมลกษณะโดยรวมเปนอสระและเปนธรรมนนไดลงหลกปกฐานกลไกการเลอกตงทใจกลางระบบการเมอง11 การทประชาชนไดเหนวาเสยงของตนมความส าคญทงตอการตงรฐบาลและในการท าใหรฐบาลตองตอบสนองตอความตองการของตน12 ท าใหประชาชนสวนใหญมความตนตวทางการเมอง และความตนตวนอาจยตวธการเกาๆ ในการ “ซอเสยง” ได การแขงขนกนอยางหนกเพอใหไดคะแนนเสยงจากประชาชนทเรยกรองจากตวแทนของตนเองมากขน และการเกดกลมทไมลงรอยกนในทางอดมการณอาจท าใหเกดระบบทสามารถผสานรวมพรรคการเมองตางๆ ไวดวยกนและเปนทางเลอกใหมส าหรบสงคมไทยได พฒนาการทงหมดทกลาวมานอาจตความไดวาเปนการพฒนาประชาธปไตยเชงโครงสรางในสงคมไทย

แตในอกดาน ภาวะชะงกงนทางการเมองท าใหไมเกดการเปลยนแปลงทางโครงสรางในประเทศไทยซงจ าเปนส าหรบพฒนาการทยงยน ยงมความทาทายจากวกฤตเศรษฐกจและวกฤตระบบนเวศนโลก รวมทงการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในอนาคต จงมความเสยงอยางมากวาพลงขบเคลอนความเปลยนแปลงของไทย-ซงกคอภาคเอกชนทมพลวตร-จะเรมสะดด พดอกอยางกคอ: โลกภายนอกทเปลยนแปลงอยางรวดเรวอาจจะไมหยดรอ หากประเทศไทยยงคงถกฉดรงไวดวยความขดแยงทางการเมอง

โดยสรป แมความเปนไปไดทงสามแบบจะมขอดอยบาง แตไมมความเปนไปไดแบบใดเลยทจะท าใหสงคมไทยแกไขปญหาทงหมดทเผชญอยได หากชนชนน าสามารถคลคลายความขดแยงทางการเมองปจจบน กยงมความไมแนนอนวาชนชนน าเหลานนจะเตมใจใหมการสถาปนาระบบทเปนประชาธปไตยอยางแทจรงหรอไม พดอกอยางคอ: ไมมความเปนไปไดแบบใดเลยทจะเปนทางเลอกทเหมาะสมในการแกปญหาวกฤตการเปลยนผานทอยในระดบทสงคมไทยก าลงเผชญ

III ตอรองสญญาประชาคมฉบบใหมเพอแกปญหาวกฤตการเปลยนผาน 13

ภายใตผวหนาของความขดแยงทางการเมองยงมวกฤตการเปลยนผานทซอนอยลกลงไป วกฤตการเปลยนผานนเปนผลโดยตรงจากกระบวนการเปลยนแปลงขนพนฐานทก าลงเกดขนในสงคมไทย ความเตบโตอยางรวดเรวหลายทศวรรษท าใหเศรษฐกจไทยมความซบซอนและเปนสวนหนงของการแบงงานท าในระดบโลก โดยอตสาหกรรมและบรการใหมๆท าใหเกดการเลอนชนสงขนในสงคม พรอมทงมโอกาสและวถชวตแบบใหมเกดขน ปจจบนสงคมไทยมความเปนพหลกษณในดานคานยม อตลกษณ และวถชวตมากกวาทเคยเปนมาในอดต14 ระเบยบสญลกษณเดมทม “ชาต ศาสนา พระมหากษตรย” และบรรทดฐานเรอง “สามคคธรรม” (ความสามคคท ต งอยบนหลกคณธรรม)15 ไดสญเสยอ านาจในการยดโยงและอ านาจในการสรางความชอบธรรมไปมาก ในสงคมพหนยม สงทเกดเปนปกตอยางไมมขอยกเวนคอความขดแยงระหวางผลประโยชน คานยม และวถชวตทสวนทางกน ระเบยบสงคมแบบดงเดมก าหนดททางและบทบาทในล าดบชนทางสงคมของแตละบคคลไวอยางจ ากด และไมใหการมโอกาสเลอนชนทางสงคมหรอใหโอกาสนอยมาก16 การเลอนชนทางสงคมทเกดจากการพฒนาของทนนยมท าใหบคคลสามารถก าหนดชะตาชวตของตนเองไดผมบทบาททางสงคมหนาใหมปรากฏความเคลอนไหวและดนรนใหไดมาซงผลประโยชนของตวเองทอาจจะสวนทางกบผลประโยชนอนๆ ในพนทชนบทเกดชนชนกลางใหมทมบทบาทในสงคมมากขนเรอยๆ 17 ความคาดหวงทางการเมองไดเปลยนไป: ประชาชนออกมาเรยกรองใหรฐสนองตอบตอความตองการของตนมากขน18 และเรยกรองใหด าเนนการอยางจรงจงเพอขจดอปสรรคทท าใหตนไมสามารถใชชวตไดเตมศกยภาพ ประชาชนเรมเขาใจมากขนวาการทรฐจดหาบรการสาธารณะใหนนเปนสทธทางสงคมของตน มใชการหยบยนจากรฐ19

ผลคอระบบบรหารจดการแบบเดมทเนนกฎเกณฑนามธรรมและมการบงคบใชแบบเดยวไมสามารถสนองตอบความตองการของเศรษฐกจซงมความซบซอนและความตองการของสงคมพหนยมได ในขณะทพลเมองเรยกรองใหทกคนสามารถใชชวตไดอยางเตมศกยภาพ 20 ระบบการเมองกลบสามารถจดหาบรการสาธารณะพนฐานไดอยางจ า กด ส งคมยงขาดกลไกท มประสทธภาพในการตอรองใหเกดการรอมชอมทามกลางสถานการณทมความขดแยงอยตลอดเวลา ทส าคญกวานนคอกระบวนการทางการเมองแบบบนลงลางนนไมเปนทยอมรบอก

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตอไป กลมการเมองไมสามารถน าผลการเจรจาทกระท ากนอยางลบๆ มาบงคบใช กบประชาชนทมความตนตวทางการเมองและเรยกรองการมสวนรวมในการตดสนใจไดอกตอไป

ผลคอเกดวกฤตความชอบธรรมขนพนฐานขนกบระเบยบทางการเมอง 21 สงคม และวฒนธรรม พดอกอยางคอสญญาประชาคมฉบบเดมของประเทศไทยนนไมสามารถใชไดอกตอไปการแบงหนาทแบบเดม (เชน ทหารเปนผประกนความมนคงทางการเมอง รฐบาลเปนผบมเพาะเศรษฐกจ ธรกจขนาดใหญเปนผสรางการเตบโตและความมงคงซงจะสงผานลงมาตามเครอขายระบบอปถมภตางๆ สชนชนน าในพนท ในขณะทประชากรสวนใหญถกจ ากดใหอยอยางพอเพยงในชนบทเทานน22) ไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของเศรษฐกจทมความเชอมโยงอยางแนบแนนกบเศรษฐกจโลกอกตอไปดลอ านาจเดมทมอยถกทาทายโดยเหลาชนชนน าทนนยมฝาย “แดง” ประชาชนสวนใหญไมยอมรบระเบยบทางการ เม อ ง ในแนวต งท ม กล ไกซ ง เป นความลบ บบบ งคบ และก าหนดการตดสนใจจากบนลงลางอกตอไป ประชาชนเรยกรองอ านาจสงสดในการปกครองซงเปนของประชาชน

ตราบใดทยงไมมการปรบระเบยบทางสงคมและการเมองใหสนองตอบความตองการของสงคมพหลกษณ วกฤตความชอบธรรมกจะยงคงสรางความชะงกงนใหกบระบบการปกครองตอไป สงคมไทยตองตอรองสญญาประชาคมฉบบใหมขนมาเพอทจะผานพนวกฤตการเปลยนผานนไปใหได

มขอโตแยงวาทกษณไดมอบสญญาประชาคมใหมใหกบประเทศไทยแลว23 อนทจรงระบอบ “ทกษโณมกสiv24” กลบเปนการทาทายระเบยบแนวตงแบบดงเดมโดยพนฐาน เชนทาทายสงทเรยกกนวาประชาธปไตยแบบไทยๆ 25 ดวยกลไกการเลอกตงทเปนหวใจส าคญของระบบการปกครองนนท าใหคนไทยไดรจกกบการปกครองโดยเสยงขางมาก สวนรปแบบการพฒนาทเปน iv เราตองพจารณาการตอสของกลม “ทกษณสตา” ชาวไทยเชอสายจนในบรบทของประวตศาสตรทรฐใชอ านาจควบคมชนชนทนทมเชอสายจน เรองนาขนอยางหนงในความขดแยงตางสครงนคอมหาเศรษฐทนนยมทจดบรการทางสงคมแกคนจนกลบถกกลาวหาวาใชระบบ “ประชานยม” ดขอ 16 ในเชงอรรถทายบท

ทนนยมอยางชดเจนไดน าพาการพฒนาอตสาหกรรมและการเลอนชนทางสงคมเขาสพนทชนบท 26 ระบบสวสดการพนฐานท าใหประชาชนมสทธทางสงคมแทนทจะตองคอยรบการหยบยนและน าเสนอแนวคดวารฐมหนาทสนองตอบความตองการของผลงคะแนนเสยง 27 ประชาชนผคนเคยกบการรอรบในอดตกลบกลายมาเปนพลเมองทมความตนตวและมสทธมเสยงทางการเมอง แตในเวลาเดยวกนทกษณกมไดใหความเคารพตอหลกกฎหมาย อกทงยงท าลายระบบการตรวจสอบและถวงดลอ านาจตามรฐธรรมนญ ทส าคญทสดคอทกษณไมไดตอรองใหเกดสญญาประชาคมฉบบใหมขน แตกลบพยายามน าแบบฉบบ

การบรหารจดการของตนมาบงคบใชกบสงคม ไมวาจะเปนอยางไรกตามประชาชนจ านวนมากไดปฏเสธไมใหการยอมรบระบบ “ทกษโณมกส”28 โดยเราอาจตความไดวาการประทวงของมวลชนและการออกมาตอตานอยางรนแรงของชนชนน า ดงเดมหมายถงการลงคะแนนไมไววางใจระบบ “ทกษโณมกส”

ความขดแยงตางสไมสามารถแยกออกจากวกฤตการเปลยนผานทอยลกลงไปได โดยลกษณะของมนเองแลว วกฤตการเปลยนผานท าใหไมสามารถยตความขดแยงทางการเมองทมอยไดดวยการบงคบใชระเบยบใหมหรอโดย “การตอรองครงใหญอยางลบๆ ระหวางชนชนน า” โดยทประชาชนสวนใหญไมมสวนรวม สงทมความส าคญพอ ๆ กบตอผลลพธของการตอรองสญญาประชาคมใหมอกครงคอวธการทน ามาใช กระบวนการปรกษาหารอท ใชตองไดรบการออกแบบมาในทศทางทจะสามารถสรางความชอบธรรมใหแกระเบยบใหม จงจะสามารถท าใหประเทศผานพนวกฤตความชอบธรรมไปได ผเขยนไดเคยเสนอมากอนหนาแลววากระบวนการตอรองตองใหทกฝายมสวนรวม ด าเนนการในแนวนอน ต งอยบนกฎเกณฑ ใหความส าคญกบภาพรวม และเปนการด าเนนการทางการเมองอยางแทจรง29 สรปโดยยอคอคนไทยจากทกภาคสวนจะตองมาตดสนใจวาตนตองการจะมชวตอยรวมกนอยางไรในอนาคต

เพอทจะผานพนวกฤตการเปลยนผานในครงน ประเทศไทยตองปรบระเบยบทางการเมอง สงคม และระเบยบเชงสญลกษณใหตอบสนองตอความตองการของสงคมไทยปจจบนทซบซอน

อปสรรคสามประการตอการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตย: หนง แนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมตอส เพอรกษาระเ บยบแนวตงแบบเดมไว สอง กลมอดมการณจดชนวนความขดแยงเชงสญญลกษณในขณะทความคดแบบดงเดมยงคงสรางความชอบธรรมใหกลมทตองการรกษาสถานะเดม ประการทสามคอ ปญหาในการการท างานรวมกนเปนอปสรรคตอการสรางแนวรวมเพอการเปลยนแปลง

5

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ความเขมขนมากขน การเผยแพรความคด และแนวคดประชาธปไตยส ส งคมในวงกวาง เปนการดง วาทกรรมประชาธปไตยเขาสกระแสหลก สวนการเลอกตงทมการแขงขนกนอยางหนกหนวง แตมลกษณะโดยรวมเปนอสระและเปนธรรมนนไดลงหลกปกฐานกลไกการเลอกตงทใจกลางระบบการเมอง11 การทประชาชนไดเหนวาเสยงของตนมความส าคญทงตอการตงรฐบาลและในการท าใหรฐบาลตองตอบสนองตอความตองการของตน12 ท าใหประชาชนสวนใหญมความตนตวทางการเมอง และความตนตวนอาจยตวธการเกาๆ ในการ “ซอเสยง” ได การแขงขนกนอยางหนกเพอใหไดคะแนนเสยงจากประชาชนทเรยกรองจากตวแทนของตนเองมากขน และการเกดกลมทไมลงรอยกนในทางอดมการณอาจท าใหเกดระบบทสามารถผสานรวมพรรคการเมองตางๆ ไวดวยกนและเปนทางเลอกใหมส าหรบสงคมไทยได พฒนาการทงหมดทกลาวมานอาจตความไดวาเปนการพฒนาประชาธปไตยเชงโครงสรางในสงคมไทย

แตในอกดาน ภาวะชะงกงนทางการเมองท าใหไมเกดการเปลยนแปลงทางโครงสรางในประเทศไทยซงจ าเปนส าหรบพฒนาการทยงยน ยงมความทาทายจากวกฤตเศรษฐกจและวกฤตระบบนเวศนโลก รวมทงการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในอนาคต จงมความเสยงอยางมากวาพลงขบเคลอนความเปลยนแปลงของไทย-ซงกคอภาคเอกชนทมพลวตร-จะเรมสะดด พดอกอยางกคอ: โลกภายนอกทเปลยนแปลงอยางรวดเรวอาจจะไมหยดรอ หากประเทศไทยยงคงถกฉดรงไวดวยความขดแยงทางการเมอง

โดยสรป แมความเปนไปไดทงสามแบบจะมขอดอยบาง แตไมมความเปนไปไดแบบใดเลยทจะท าใหสงคมไทยแกไขปญหาทงหมดทเผชญอยได หากชนชนน าสามารถคลคลายความขดแยงทางการเมองปจจบน กยงมความไมแนนอนวาชนชนน าเหลานนจะเตมใจใหมการสถาปนาระบบทเปนประชาธปไตยอยางแทจรงหรอไม พดอกอยางคอ: ไมมความเปนไปไดแบบใดเลยทจะเปนทางเลอกทเหมาะสมในการแกปญหาวกฤตการเปลยนผานทอยในระดบทสงคมไทยก าลงเผชญ

III ตอรองสญญาประชาคมฉบบใหมเพอแกปญหาวกฤตการเปลยนผาน 13

ภายใตผวหนาของความขดแยงทางการเมองยงมวกฤตการเปลยนผานทซอนอยลกลงไป วกฤตการเปลยนผานนเปนผลโดยตรงจากกระบวนการเปลยนแปลงขนพนฐานทก าลงเกดขนในสงคมไทย ความเตบโตอยางรวดเรวหลายทศวรรษท าใหเศรษฐกจไทยมความซบซอนและเปนสวนหนงของการแบงงานท าในระดบโลก โดยอตสาหกรรมและบรการใหมๆท าใหเกดการเลอนชนสงขนในสงคม พรอมทงมโอกาสและวถชวตแบบใหมเกดขน ปจจบนสงคมไทยมความเปนพหลกษณในดานคานยม อตลกษณ และวถชวตมากกวาทเคยเปนมาในอดต14 ระเบยบสญลกษณเดมทม “ชาต ศาสนา พระมหากษตรย” และบรรทดฐานเรอง “สามคคธรรม” (ความสามคคท ต งอยบนหลกคณธรรม)15 ไดสญเสยอ านาจในการยดโยงและอ านาจในการสรางความชอบธรรมไปมาก ในสงคมพหนยม สงทเกดเปนปกตอยางไมมขอยกเวนคอความขดแยงระหวางผลประโยชน คานยม และวถชวตทสวนทางกน ระเบยบสงคมแบบดงเดมก าหนดททางและบทบาทในล าดบชนทางสงคมของแตละบคคลไวอยางจ ากด และไมใหการมโอกาสเลอนชนทางสงคมหรอใหโอกาสนอยมาก16 การเลอนชนทางสงคมทเกดจากการพฒนาของทนนยมท าใหบคคลสามารถก าหนดชะตาชวตของตนเองไดผมบทบาททางสงคมหนาใหมปรากฏความเคลอนไหวและดนรนใหไดมาซงผลประโยชนของตวเองทอาจจะสวนทางกบผลประโยชนอนๆ ในพนทชนบทเกดชนชนกลางใหมทมบทบาทในสงคมมากขนเรอยๆ 17 ความคาดหวงทางการเมองไดเปลยนไป: ประชาชนออกมาเรยกรองใหรฐสนองตอบตอความตองการของตนมากขน18 และเรยกรองใหด าเนนการอยางจรงจงเพอขจดอปสรรคทท าใหตนไมสามารถใชชวตไดเตมศกยภาพ ประชาชนเรมเขาใจมากขนวาการทรฐจดหาบรการสาธารณะใหนนเปนสทธทางสงคมของตน มใชการหยบยนจากรฐ19

ผลคอระบบบรหารจดการแบบเดมทเนนกฎเกณฑนามธรรมและมการบงคบใชแบบเดยวไมสามารถสนองตอบความตองการของเศรษฐกจซงมความซบซอนและความตองการของสงคมพหนยมได ในขณะทพลเมองเรยกรองใหทกคนสามารถใชชวตไดอยางเตมศกยภาพ 20 ระบบการเมองกลบสามารถจดหาบรการสาธารณะพนฐานไดอยางจ า กด ส งคมยงขาดกลไกท มประสทธภาพในการตอรองใหเกดการรอมชอมทามกลางสถานการณทมความขดแยงอยตลอดเวลา ทส าคญกวานนคอกระบวนการทางการเมองแบบบนลงลางนนไมเปนทยอมรบอก

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตอไป กลมการเมองไมสามารถน าผลการเจรจาทกระท ากนอยางลบๆ มาบงคบใช กบประชาชนทมความตนตวทางการเมองและเรยกรองการมสวนรวมในการตดสนใจไดอกตอไป

ผลคอเกดวกฤตความชอบธรรมขนพนฐานขนกบระเบยบทางการเมอง 21 สงคม และวฒนธรรม พดอกอยางคอสญญาประชาคมฉบบเดมของประเทศไทยนนไมสามารถใชไดอกตอไปการแบงหนาทแบบเดม (เชน ทหารเปนผประกนความมนคงทางการเมอง รฐบาลเปนผบมเพาะเศรษฐกจ ธรกจขนาดใหญเปนผสรางการเตบโตและความมงคงซงจะสงผานลงมาตามเครอขายระบบอปถมภตางๆ สชนชนน าในพนท ในขณะทประชากรสวนใหญถกจ ากดใหอยอยางพอเพยงในชนบทเทานน22) ไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของเศรษฐกจทมความเชอมโยงอยางแนบแนนกบเศรษฐกจโลกอกตอไปดลอ านาจเดมทมอยถกทาทายโดยเหลาชนชนน าทนนยมฝาย “แดง” ประชาชนสวนใหญไมยอมรบระเบยบทางการ เม อ ง ในแนวต งท ม กล ไกซ ง เป นความลบ บบบ งคบ และก าหนดการตดสนใจจากบนลงลางอกตอไป ประชาชนเรยกรองอ านาจสงสดในการปกครองซงเปนของประชาชน

ตราบใดทยงไมมการปรบระเบยบทางสงคมและการเมองใหสนองตอบความตองการของสงคมพหลกษณ วกฤตความชอบธรรมกจะยงคงสรางความชะงกงนใหกบระบบการปกครองตอไป สงคมไทยตองตอรองสญญาประชาคมฉบบใหมขนมาเพอทจะผานพนวกฤตการเปลยนผานนไปใหได

มขอโตแยงวาทกษณไดมอบสญญาประชาคมใหมใหกบประเทศไทยแลว23 อนทจรงระบอบ “ทกษโณมกสiv24” กลบเปนการทาทายระเบยบแนวตงแบบดงเดมโดยพนฐาน เชนทาทายสงทเรยกกนวาประชาธปไตยแบบไทยๆ 25 ดวยกลไกการเลอกตงทเปนหวใจส าคญของระบบการปกครองนนท าใหคนไทยไดรจกกบการปกครองโดยเสยงขางมาก สวนรปแบบการพฒนาทเปน iv เราตองพจารณาการตอสของกลม “ทกษณสตา” ชาวไทยเชอสายจนในบรบทของประวตศาสตรทรฐใชอ านาจควบคมชนชนทนทมเชอสายจน เรองนาขนอยางหนงในความขดแยงตางสครงนคอมหาเศรษฐทนนยมทจดบรการทางสงคมแกคนจนกลบถกกลาวหาวาใชระบบ “ประชานยม” ดขอ 16 ในเชงอรรถทายบท

ทนนยมอยางชดเจนไดน าพาการพฒนาอตสาหกรรมและการเลอนชนทางสงคมเขาสพนทชนบท 26 ระบบสวสดการพนฐานท าใหประชาชนมสทธทางสงคมแทนทจะตองคอยรบการหยบยนและน าเสนอแนวคดวารฐมหนาทสนองตอบความตองการของผลงคะแนนเสยง 27 ประชาชนผคนเคยกบการรอรบในอดตกลบกลายมาเปนพลเมองทมความตนตวและมสทธมเสยงทางการเมอง แตในเวลาเดยวกนทกษณกมไดใหความเคารพตอหลกกฎหมาย อกทงยงท าลายระบบการตรวจสอบและถวงดลอ านาจตามรฐธรรมนญ ทส าคญทสดคอทกษณไมไดตอรองใหเกดสญญาประชาคมฉบบใหมขน แตกลบพยายามน าแบบฉบบ

การบรหารจดการของตนมาบงคบใชกบสงคม ไมวาจะเปนอยางไรกตามประชาชนจ านวนมากไดปฏเสธไมใหการยอมรบระบบ “ทกษโณมกส”28 โดยเราอาจตความไดวาการประทวงของมวลชนและการออกมาตอตานอยางรนแรงของชนชนน า ดงเดมหมายถงการลงคะแนนไมไววางใจระบบ “ทกษโณมกส”

ความขดแยงตางสไมสามารถแยกออกจากวกฤตการเปลยนผานทอยลกลงไปได โดยลกษณะของมนเองแลว วกฤตการเปลยนผานท าใหไมสามารถยตความขดแยงทางการเมองทมอยไดดวยการบงคบใชระเบยบใหมหรอโดย “การตอรองครงใหญอยางลบๆ ระหวางชนชนน า” โดยทประชาชนสวนใหญไมมสวนรวม สงทมความส าคญพอ ๆ กบตอผลลพธของการตอรองสญญาประชาคมใหมอกครงคอวธการทน ามาใช กระบวนการปรกษาหารอท ใชตองไดรบการออกแบบมาในทศทางทจะสามารถสรางความชอบธรรมใหแกระเบยบใหม จงจะสามารถท าใหประเทศผานพนวกฤตความชอบธรรมไปได ผเขยนไดเคยเสนอมากอนหนาแลววากระบวนการตอรองตองใหทกฝายมสวนรวม ด าเนนการในแนวนอน ต งอ ยบนกฎเกณฑ ใหความส าคญกบภาพรวม และเปนการด าเนนการทางการเมองอยางแทจรง29 สรปโดยยอคอคนไทยจากทกภาคสวนจะตองมาตดสนใจวาตนตองการจะมชวตอยรวมกนอยางไรในอนาคต

เพอทจะผานพนวกฤตการเปลยนผานในครงน ประเทศไทยตองปรบระเบยบทางการเมอง สงคม และระเบยบเชงสญลกษณใหตอบสนองตอความตองการของสงคมไทยปจจบนทซบซอน

อปสรรคสามประการตอการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตย: หนง แนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมตอส เพอรกษาระเ บยบแนวตงแบบเดมไว สอง กลมอดมการณจดชนวนความขดแยงเชงสญญลกษณในขณะทความคดแบบดงเดมยงคงสรางความชอบธรรมใหกลมทตองการรกษาสถานะเดม ประการทสามคอ ปญหาในการการท างานรวมกนเปนอปสรรคตอการสรางแนวรวมเพอการเปลยนแปลง

6

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

และเปนพหนยม โดยประเดนในการตอรองสญญาประชาคมใหมจะตองรวมถง:

ระเบยบทางการเมองทเปนประชาธปไตย

ชนชนน าตองตกลงกนใหไดเกยวกบกตกาขนตนเพอคลคลายความขดแยง ปลดลอกระบบการเมอง และสรางเสถยรภาพส าหรบการปฏรปในเชงโครงสราง แตทลกซงกวานนคอชนชนน ากลมดงเดมและชนชนน ากลมทนนยมตองตกลงแบงหนาทกนใหมเพอใหสอดคลองกบดลอ านาจทเปลยนไป โดยอาจมความจ าเปนตองเปลยนแปลงกรอบรฐธรรมนญและกรอบกฎหมายบางเพอสรางระบอบประชาธปไตยทท างานไดจรง นอกจากนยงตองมชองทางระดบสถาบนเพมขนเพอใหพลเมองสามารถมสวนรวมอยางเตมทในกระบวนการประชาธปไตยเพอสรางความชอบธรรม การปรกษาหารอ กระบวนการการตดสนใจ และการตรวจสอบ แตประเดนทจ าเปนทสดไมอาจเกดขนไดดวยการออกแบบเชงสถาบน เพยงอยางเ ดยว แตความเปลยนแปลงเหลานจะเกดไดกตอเมอมการเปลยนกระบวนทศนในวฒนธรรมทางการเมองเทานน ความเปลยนแปลงทลกซงทสดคอการสรางฉนทามตระหวางผมสวนไดสวนเสยในหลกการขนพนฐานทสดของประชาธปไตย : การแบงอ านาจระหวางสถาบนในระบอบประชาธปไตย พดอกอยางกคอวฒนธรรมทางการเมองจะตองสงเสรมจตวญญาณของ “การปกครองโดยเสยงขางมากซงมการตรวจสอบโดยหลกนตธรรม”

ระเบยบทางเศรษฐกจ-สงคมทเปนธรรม

รากฐานของวกฤตการเปลยนผานคอความขดแยงเรองความเปนธรรมทางสงคม30 ประชาชนไมยนยอมทจะถกบงคบใหอยอยางพอเพยงอกตอไปและออกมาเรยกรองสทธกบโอกาสทเทาเทยม พลเมองทตนตวตองการมสวนรวมอยางเตมทในชวตทางการเมอง สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรม โดยคาดหวงวารฐจะมงขจดอปสรรคเพอใหบคคลสามารถบรรลศกยภาพสงสดของตนดวยการจดหาบรการสาธารณะตางๆ เชนการสาธารณสข การศกษา ความมนคง และโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย เศรษฐกจการเมองของไทยจะตองน าโดยการพฒนาเศรษฐกจสงคมรปแบบใหม ซงท าใหเกดสภาวะทเออใหทกคนไดพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมทและเทาเทยม

ระเบยบเชงสญลกษณแบบพหนยม

ระเบยบเชงสญลกษณแบบดงเดมก าลงสญเสยความสามารถทจะก าหนดอตลกษณและสรางความสมานฉนทในสงคม เรองเลาแบบเดมวาดวยระเบยบเชงสญลกษณ “หนงชาต หนงศาสน หนงกษตรย” เรมไมสอดคลองกบสภาพสงคมทประกอบไปดวยหลากหลายทางศาสนา วฒนธรรมยอย วถชวต อตลกษณทางเพศและทางชาตพนธ คานยม และบรรทดฐานทแตกตาง ค าถามทวา “เราเปนใครในฐานะชาตชาตหนง” ตองการค าตอบทสะทอนสภาพความเปนจรงของสงคมพหนยม เราจงตองก าหนดเรองราวใหมใหสามารถเขาถงพลเมองทกคนดวยการยอมรบความหลากหลาย เราอาจสงเสรมความสมานฉนททางสงคมไดดวยการเปดชองทางใหพลเมองไดมสวนรวมในชวตทางการเมอง สงคม และวฒนธรรมมากขน

IV เหตใดจงไมงายทจะตอรองสญญาประชาคมกนใหม

แตยงไมมกระบวนการปรกษาหารอในวงกวางดงกลาวเกดขนชวงปทผานมา ในทางกลบกน การปรกษาหารอสาธารณะกลบเตมไปดวยการแบงขว การกลาวรายฝายตรงขามดวยความเกลยดชง การมงโจมตตวบคคล และการสรางมวลชนทางอนเตอรเนต สวนอกดานหนงนนกเตมไปดวยการเซนเซอรและการด าเนนคด เมอคณะนกวชาการกฎหมาย 31 เสนอใหปฏรปมาตรา 112 ในประมวลกฎหมายอาญาซงเปนทรกนวาเปนกฎหมายทมปญหา (มาตราเกยวกบการหมนพระบรมเดชานภาพ) กลมผสมเฉพาะกจระหวางรฐบาล “แดง” กบฝายเหลองทวพากษฝายแรกไดออกมาแสดงจดยนอยางชดเจนวาจะไมยอมใหเกดการเปลยนแปลงตอระเบยบแบบเดมทเปนอย เมอไมนานมานการโตเถยงกนเรองการแกรฐธรรมนญและราง พ .ร.บ. “ปรองดอง” ยงเปนอกตวอยางทนาเศราของการขาดกระบวนการหารอแบบมกฏเกณฑและมงเนนเปาหมาย

การไรความสามารถทจะรบมอกบประเดนทางการเมองทมความออนไหว และการไรความสามารถทจะจดใหมกระบวนการปรกษาหารอนนไมใชเรองแปลก มอปสรรคหลายประการทท าใหส งคมไทยขาดความสามารถ ในการกอใ ห เ กดความเปลยนแปลง ท าใหประเทศตกอยในวงจรความขดแยงมาโดยตลอด ตอไปนผเขยนจะกลาวถงอปสรรคส าคญสามประการทบอนท าลายสงคมไทยในการตอรองสญญาประชาคมใหม:

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

พลงของวาทกรรมอนรกษนยมและการไมอาจก าหนดเปาหมายในวงวนของความเปลยนแปลง

พลงของแนวรวมทสงเสรมระเบยบแบบเดมเพราะตองการด ารงสถานะของตนไว

ปญหาการการท างานรวมกนในการเมองแบบปตาธปไตยซงไมเออใหผน าการเปลยนแปลงทมพลงขนมามบทบาท

1 สนามแขงขนทางอดมการณ: วาทกรรม ความคด บรรทดฐาน และอตลกษณทขดแยงกนเปนปจจยกอวกฤตการเปลยนผาน

ในกระบวนการเปลยนผานทวไป บรรทดฐานและวธปฏบตดงเดมยงคงอยดงเดม ขณะทบรรทดฐานและวธปฏบตใหมถกน ามาใชควบคกนไป แมความเชอ บทบาท อตลกษณ และจดอางองตางๆ จะไดรบแรงกดดนจากความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม แตสงเหลานมไดถกแทนทโดยทนทดวยระเบยบเชงสญลกษณชดใหมอนเปนทยอมรบในระดบสากล32 แมบางคนจะตอบรบวถชวตและบรรทดฐานใหมๆ แตยงมบางคนทยดถอความเชอซงมมาตลอดชวตและยงยดถออตลกษณดงเดมอยางเหนยวแนนทามกลางวงวนของความเปลยนแปลงทเกดขน33 ในวฒนธรรมการเมองไทย อดมคตและคณคาแบบอ านาจนยมด ารงอยรวมกบอดมคตและคณคาประชาธปไตย34

และสวนมากจะเปนตวก าหนดทาทของสงคมตอนโยบายและสถาบนหลกๆ เมอมาพจารณาถงการตอสระหวางระเบยบทงสองท เปนปฏปกษตอกน เราจะเหนวามการใชการโตแยงเกยวกบประเดนเชงสญลกษณมากลบเกลอนค าถามทแทจรงในเรองน

อ านาจสงสดในการตความกระบวนทศนหลก ๆ จงเปนอ านาจส าคญประการหนงททงสองฝายแยงชงกนในสมรภมตางส ดวยอทธพลตอมมมองและความเชอ และดวยความสามารถในการสรางความชอบธรรม วาทกรรมจงเปนทมาของอ านาจ วาทกรรมกระแสหลกเปนตวก าหนดเฉดสทางการเมองและก าหนดทศนคตของผมสวนไดเสยตอความรเรมทางการเมองตางๆ การมอ านาจน าทางวาทกรรมสามารถก าหนดรปแบบพนททางการเมองดวยการก าหนดจดอางองทผเลนในสนามแขงขนทกคนตองใชเพอก าหนดผลประโยชนของตน เพอโตแยงกรณของตน และเพอใหเหตผลสนบสนนจดยนของตน

ดวยการยนยนความชอบธรรมของตนและปฏ เสธการ

วพากษวจารณ วาทกรรมอนรกษนยมรบใชระเบยบแนวตงดงเดมในฐานะทเปนฐานอดมการณ ความสามารถในการสรางความชอบธรรมใหกบการกลาวอางทางการเมองดวยการใชวาทกรรมอนรกษนยม ท าใหวาทกรรมนเปนแหลงอ านาจส าคญของกลมดงกลาว แมวาทกรรมแบบอนรกษนยมจะไมเปนวาทกรรมหลกอกตอไปแตการอางองถงคานยมและอตลกษณดงเดมยงคงมอ านาจอยพอสมควร

ในฝงตรงกนขามของขวสการเมอง วาทกรรมเสรนยมและวาทกรรมกาวหนาก าลงกลายเปนกระแสหลก การแผยแพรความคดและอดมการณประชาธปไตยไปยงกลมทนอกเหนอไปจากชนชนน าและชนชนกลางทมการศกษาไดท าใหสนามแขงขนในอดมการณมความเปนธรรมยงขน โดยผตอสการอางองคานยมและมาตรฐานสากลเปนการสรางความชอบธรรมใหกบฝายทอางวาตนก าลงตอสเพอสรางระเบยบทเปนประชาธปไตย

อยางไร กตาม การตอส ทางวาทกรรมน ไม ไ ด เ กดขนในกระบวนการหารอทเปดกวาง ตงอยบนกตกา มเปาหมาย และอยภายใตการชน าของทศทางหลกในสงคม หากเปนการตอสทไมมใครฟงใครในลกษณะ “Dialogue of the Deaf” จงท าใหเกดการแบงขวการปรกษาหารอสาธารณะ การทสงคมไมสามารถพดจากนดวยเหตผลในประเดนของความทาทายหลกทสงคมก าลงเผชญอยท าใหเกดการชะงกงนในกระบวนการทางการเมอง และบนทอนความพยายามทงหมดทจะคลคลายความขดแยงทางการเมองนน

การตอส ทางวาทกรรมท าใหเ กดการหลงทศ และท าใหผประกอบการทางการเมอง เ ขามาแสวงประโยชนจากสถานการณนได ดวยการใชถอยค าทครอบง า (Orwellian Rhetoric) ผมบทบาททางการเมองอาจน าถอยค าทสอแนวคดประชาธปไตยเชน “หลกนตธรรม” “พลเมองศกษา” หรอ “การปรองดอง” มาใชเพอซอนเรนวาระทางการเมองทไมเปนประชาธปไตย โดยประชาชนผขาดความเขาใจแนวคดทแฝงอยและขาดความเขาใจเกยวกบส านกคดตาง ๆ อาจตกเปนเหยอขอกลาวอางของฝายทอางวาตนเปนตวแทนของความจรงและความดงาม ในอกดานหนงผทตอสเพอด ารงไวซงสถานภาพเดมของตนเองมกกลาวอางเกนจรงวาประชาชนทวไปขาดความร ผลลพธของการตอสทางวาทกรรมนเปนปจจยหนงทจะก าหนดผลลพธของความขดแยงทางการเมอง

7

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

และเปนพหนยม โดยประเดนในการตอรองสญญาประชาคมใหมจะตองรวมถง:

ระเบยบทางการเมองทเปนประชาธปไตย

ชนชนน าตองตกลงกนใหไดเกยวกบกตกาขนตนเพอคลคลายความขดแยง ปลดลอกระบบการเมอง และสรางเสถยรภาพส าหรบการปฏรปในเชงโครงสราง แตทลกซงกวานนคอชนชนน ากลมดงเดมและชนชนน ากลมทนนยมตองตกลงแบงหนาทกนใหมเพอใหสอดคลองกบดลอ านาจทเปลยนไป โดยอาจมความจ าเปนตองเปลยนแปลงกรอบรฐธรรมนญและกรอบกฎหมายบางเพอสรางระบอบประชาธปไตยทท างานไดจรง นอกจากนยงตองมชองทางระดบสถาบนเพมขนเพอใหพลเมองสามารถมสวนรวมอยางเตมทในกระบวนการประชาธปไตยเพอสรางความชอบธรรม การปรกษาหารอ กระบวนการการตดสนใจ และการตรวจสอบ แตประเดนทจ าเปนทสดไมอาจเกดขนไดดวยการออกแบบเชงสถาบน เพยงอยางเ ดยว แตความเปลยนแปลงเหลานจะเกดไดกตอเมอมการเปลยนกระบวนทศนในวฒนธรรมทางการเมองเทานน ความเปลยนแปลงทลกซงทสดคอการสรางฉนทามตระหวางผมสวนไดสวนเสยในหลกการขนพนฐานทสดของประชาธปไตย : การแบงอ านาจระหวางสถาบนในระบอบประชาธปไตย พดอกอยางกคอวฒนธรรมทางการเมองจะตองสงเสรมจตวญญาณของ “การปกครองโดยเสยงขางมากซงมการตรวจสอบโดยหลกนตธรรม”

ระเบยบทางเศรษฐกจ-สงคมทเปนธรรม

รากฐานของวกฤตการเปลยนผานคอความขดแยงเรองความเปนธรรมทางสงคม30 ประชาชนไมยนยอมทจะถกบงคบใหอยอยางพอเพยงอกตอไปและออกมาเรยกรองสทธกบโอกาสทเทาเทยม พลเมองทตนตวตองการมสวนรวมอยางเตมทในชวตทางการเมอง สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรม โดยคาดหวงวารฐจะมงขจดอปสรรคเพอใหบคคลสามารถบรรลศกยภาพสงสดของตนดวยการจดหาบรการสาธารณะตางๆ เชนการสาธารณสข การศกษา ความมนคง และโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลย เศรษฐกจการเมองของไทยจะตองน าโดยการพฒนาเศรษฐกจสงคมรปแบบใหม ซงท าใหเกดสภาวะทเออใหทกคนไดพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมทและเทาเทยม

ระเบยบเชงสญลกษณแบบพหนยม

ระเบยบเชงสญลกษณแบบดงเดมก าลงสญเสยความสามารถทจะก าหนดอตลกษณและสรางความสมานฉนทในสงคม เรองเลาแบบเดมวาดวยระเบยบเชงสญลกษณ “หนงชาต หนงศาสน หนงกษตรย” เรมไมสอดคลองกบสภาพสงคมทประกอบไปดวยหลากหลายทางศาสนา วฒนธรรมยอย วถชวต อตลกษณทางเพศและทางชาตพนธ คานยม และบรรทดฐานทแตกตาง ค าถามทวา “เราเปนใครในฐานะชาตชาตหนง” ตองการค าตอบทสะทอนสภาพความเปนจรงของสงคมพหนยม เราจงตองก าหนดเรองราวใหมใหสามารถเขาถงพลเมองทกคนดวยการยอมรบความหลากหลาย เราอาจสงเสรมความสมานฉนททางสงคมไดดวยการเปดชองทางใหพลเมองไดมสวนรวมในชวตทางการเมอง สงคม และวฒนธรรมมากขน

IV เหตใดจงไมงายทจะตอรองสญญาประชาคมกนใหม

แตยงไมมกระบวนการปรกษาหารอในวงกวางดงกลาวเกดขนชวงปทผานมา ในทางกลบกน การปรกษาหารอสาธารณะกลบเตมไปดวยการแบงขว การกลาวรายฝายตรงขามดวยความเกลยดชง การมงโจมตตวบคคล และการสรางมวลชนทางอนเตอรเนต สวนอกดานหนงนนกเตมไปดวยการเซนเซอรและการด าเนนคด เมอคณะนกวชาการกฎหมาย 31 เสนอใหปฏรปมาตรา 112 ในประมวลกฎหมายอาญาซงเปนทรกนวาเปนกฎหมายทมปญหา (มาตราเกยวกบการหมนพระบรมเดชานภาพ) กลมผสมเฉพาะกจระหวางรฐบาล “แดง” กบฝายเหลองทวพากษฝายแรกไดออกมาแสดงจดยนอยางชดเจนวาจะไมยอมใหเกดการเปลยนแปลงตอระเบยบแบบเดมทเปนอย เมอไมนานมานการโตเถยงกนเรองการแกรฐธรรมนญและราง พ .ร.บ. “ปรองดอง” ยงเปนอกตวอยางทนาเศราของการขาดกระบวนการหารอแบบมกฏเกณฑและมงเนนเปาหมาย

การไรความสามารถทจะรบมอกบประเดนทางการเมองทมความออนไหว และการไรความสามารถทจะจดใหมกระบวนการปรกษาหารอนนไมใชเรองแปลก มอปสรรคหลายประการทท าใหส งคมไทยขาดความสามารถ ในการกอใ ห เ กดความเปลยนแปลง ท าใหประเทศตกอยในวงจรความขดแยงมาโดยตลอด ตอไปนผเขยนจะกลาวถงอปสรรคส าคญสามประการทบอนท าลายสงคมไทยในการตอรองสญญาประชาคมใหม:

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

พลงของวาทกรรมอนรกษนยมและการไมอาจก าหนดเปาหมายในวงวนของความเปลยนแปลง

พลงของแนวรวมทสงเสรมระเบยบแบบเดมเพราะตองการด ารงสถานะของตนไว

ปญหาการการท างานรวมกนในการเมองแบบปตาธปไตยซงไมเออใหผน าการเปลยนแปลงทมพลงขนมามบทบาท

1 สนามแขงขนทางอดมการณ: วาทกรรม ความคด บรรทดฐาน และอตลกษณทขดแยงกนเปนปจจยกอวกฤตการเปลยนผาน

ในกระบวนการเปลยนผานทวไป บรรทดฐานและวธปฏบตดงเดมยงคงอยดงเดม ขณะทบรรทดฐานและวธปฏบตใหมถกน ามาใชควบคกนไป แมความเชอ บทบาท อตลกษณ และจดอางองตางๆ จะไดรบแรงกดดนจากความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม แตสงเหลานมไดถกแทนทโดยทนทดวยระเบยบเชงสญลกษณชดใหมอนเปนทยอมรบในระดบสากล32 แมบางคนจะตอบรบวถชวตและบรรทดฐานใหมๆ แตยงมบางคนทยดถอความเชอซงมมาตลอดชวตและยงยดถออตลกษณดงเดมอยางเหนยวแนนทามกลางวงวนของความเปลยนแปลงทเกดขน33 ในวฒนธรรมการเมองไทย อดมคตและคณคาแบบอ านาจนยมด ารงอยรวมกบอดมคตและคณคาประชาธปไตย34

และสวนมากจะเปนตวก าหนดทาทของสงคมตอนโยบายและสถาบนหลกๆ เมอมาพจารณาถงการตอสระหวางระเบยบทงสองท เปนปฏปกษตอกน เราจะเหนวามการใชการโตแยงเกยวกบประเดนเชงสญลกษณมากลบเกลอนค าถามทแทจรงในเรองน

อ านาจสงสดในการตความกระบวนทศนหลก ๆ จงเปนอ านาจส าคญประการหนงททงสองฝายแยงชงกนในสมรภมตางส ดวยอทธพลตอมมมองและความเชอ และดวยความสามารถในการสรางความชอบธรรม วาทกรรมจงเปนทมาของอ านาจ วาทกรรมกระแสหลกเปนตวก าหนดเฉดสทางการเมองและก าหนดทศนคตของผมสวนไดเสยตอความรเรมทางการเมองตางๆ การมอ านาจน าทางวาทกรรมสามารถก าหนดรปแบบพนททางการเมองดวยการก าหนดจดอางองทผเลนในสนามแขงขนทกคนตองใชเพอก าหนดผลประโยชนของตน เพอโตแยงกรณของตน และเพอใหเหตผลสนบสนนจดยนของตน

ดวยการยนยนความชอบธรรมของตนและปฏ เสธการ

วพากษวจารณ วาทกรรมอนรกษนยมรบใชระเบยบแนวตงดงเดมในฐานะทเปนฐานอดมการณ ความสามารถในการสรางความชอบธรรมใหกบการกลาวอางทางการเมองดวยการใชวาทกรรมอนรกษนยม ท าใหวาทกรรมนเปนแหลงอ านาจส าคญของกลมดงกลาว แมวาทกรรมแบบอนรกษนยมจะไมเปนวาทกรรมหลกอกตอไปแตการอางองถงคานยมและอตลกษณดงเดมยงคงมอ านาจอยพอสมควร

ในฝงตรงกนขามของขวสการเมอง วาทกรรมเสรนยมและวาทกรรมกาวหนาก าลงกลายเปนกระแสหลก การแผยแพรความคดและอดมการณประชาธปไตยไปยงกลมทนอกเหนอไปจากชนชนน าและชนชนกลางทมการศกษาไดท าใหสนามแขงขนในอดมการณมความเปนธรรมยงขน โดยผตอสการอางองคานยมและมาตรฐานสากลเปนการสรางความชอบธรรมใหกบฝายทอางวาตนก าลงตอสเพอสรางระเบยบทเปนประชาธปไตย

อยางไร กตาม การตอส ทางวาทกรรมน ไม ไ ด เ กดขนในกระบวนการหารอทเปดกวาง ตงอยบนกตกา มเปาหมาย และอยภายใตการชน าของทศทางหลกในสงคม หากเปนการตอสทไมมใครฟงใครในลกษณะ “Dialogue of the Deaf” จงท าใหเกดการแบงขวการปรกษาหารอสาธารณะ การทสงคมไมสามารถพดจากนดวยเหตผลในประเดนของความทาทายหลกทสงคมก าลงเผชญอยท าใหเกดการชะงกงนในกระบวนการทางการเมอง และบนทอนความพยายามทงหมดทจะคลคลายความขดแยงทางการเมองนน

การตอส ทางวาทกรรมท าใหเ กดการหลงทศ และท าใหผประกอบการทางการเมอง เข ามาแสวงประโยชนจากสถานการณนได ดวยการใชถอยค าทครอบง า (Orwellian Rhetoric) ผมบทบาททางการเมองอาจน าถอยค าทสอแนวคดประชาธปไตยเชน “หลกนตธรรม” “พลเมองศกษา” หรอ “การปรองดอง” มาใชเพอซอนเรนวาระทางการเมองทไมเปนประชาธปไตย โดยประชาชนผขาดความเขาใจแนวคดทแฝงอยและขาดความเขาใจเกยวกบส านกคดตาง ๆ อาจตกเปนเหยอขอกลาวอางของฝายทอางวาตนเปนตวแทนของความจรงและความดงาม ในอกดานหนงผทตอสเพอด ารงไวซงสถานภาพเดมของตนเองมกกลาวอางเกนจรงวาประชาชนทวไปขาดความร ผลลพธของการตอสทางวาทกรรมนเปนปจจยหนงทจะก าหนดผลลพธของความขดแยงทางการเมอง

8

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตอไปนผเขยนจะพดถงประเดนเชงสญลกษณทมความส าคญบางประเดนในความขดแยงตางส โดยจะแสดงใหเหนวาทกรรมทยอนแยงเกยวกบสญลกษณเหลานน และจะกลาวถงการทวาทกรรมดงกลาวถกน ามาใชเพอสรางความชอบธรรมใหกบขอกลาวอางทางการเมอง และเพอก าหนดวาระทางการเมอง ผเขยนจะวเคราะหวาความเปลยนแปลงทางความคด อตลกษณ และวาทกรรมถกขบเคล อนโดยความเปล ยนแปลงทางเศรษฐกจ-สงคมมากนอยเพยงไร และแรงกดดนทางโครงสรางเหลานท าใหเกดปฏกรยาโตตอบดวยการยนยนคณคาดงเดมอยางไร และสดทายจะอธบายวากลมตางๆ ทแตกออกมาดวยความขดแยงทางการเมองจะสะทอนใหเหนธรรมชาตเบองหลงของวกฤตการเปลยนผาน: การปะทะกนระหวางระเบยบดงเดมกบระเบยบใหม อยางไร

1.1 เราจะสามารถตดสนใจและท าใหเกดความรวมมอทางสงคมไปพรอมกนไดอยางไร เอกภาพในความสมานฉนท vs จากหลายรวมเปนหนง (Ex Pluribus unum)

1.1.1 ปรากฏการณ: วาระซอนเรน โกหกสขาว การพดโจมตดวยความเกลยดชง และกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ

เนองจากการโตแยงสาธารณะนนเตมไปดวยขอกลาวหาทไมมมล ความหวาดระแวง (“วาระซอนเรน”) ทฤษฎสมคบคด การโกหก (สขาว) และสภาวะทไมสามารถยอมรบแมค าวจารณทเปนความจรงได การเมองไทยจงเปนเสมอนการแสดงปาหทเตมไปดวยการกลาวอางบดเบอน การปะทะคารม และการรอคอยตดตามวาเหตการณจะด าเนนไปอยางไร ทงรฐบาล “เหลอง” และ “แดง” ไดเคยเซนเซอรสอ ปดสอ และปราบปรามความคดเหนแตกตางดวยกฎหมายหมนพร ะบรม เดช า นภ าพและกฎหมายอาชญากรรมคอมพวเตอรทมบทลงโทษอยางรนแรงมาแลว เหลาพลเมอง โดยเฉพาะอยางยงในสอสงคมออนไลน ลวนเคยใชเสรภาพในการพดไปในทางทผดดวยการเขาไปรวมแสดงความเกลยดชงดวยค าพด เขารวมกอมวลชนทางอนเตอรเนต และกลาวโจมตตวบคคลตางๆ การถกเถยงเรอง “ราง พ.ร.บ. ปรองดอง” เมอไมนานมานไดกลายเปนการโตแยงทไมมใครฟงใครของฝายสนบสนนและตอตานการนรโทษกรรม

ปรากฏการณเหลานแสดงใหเหนวา มการตความบทบาทของ “ความขดแยง” แตกตางกนไป เมอสงคมมาถงจดทตองเลอกทศทางหลกของสงคมรวมกน ท าใหเกดการวเคราะหทสวนทางกนเกยวกบความขดแยงทางการเมองและสงผลถงแนวทางทแตกตางกนซงแตละฝายเชอวาจะท าใหสงคมไทยผานพนวกฤตไปได

1.1.2 วาทกรรมแบบอนรกษนยม: เอกภาพในความสมานฉนท

กลมอนรกษนยมใหคณคากบความเปนเอกฉนทอยางมาก จงจ ากดการปรกษาหารอนโยบายไวเฉพาะในการตกลงลบระหวาง “ผมอ านาจ” หรออยางนอยกจ ากดไวเฉพาะในการประชมทไมเปดกวางตอประชาชน โดยเปนการประชมระหวาง “เหลาผร” เทานน เมออยในสายตาของสาธารณะ สถาบนตางๆ ตองแสดงใหเหนถงความเปนอนหนงอนเดยวกนเทานน ภายในสถาบนเอง สมาชกตองงดเวนจากการวจารณในนามของ “ความรบผดชอบรวมกน”35 ฝายอนรกษนยมสายเหยยวนนมองวาบคคลทแตกแถวออกมาจะตองถกปดปาก และฝายตรงขามจะตองถกท าลายใหสนซาก กลมอนรกษนยมมกตความวาความเอะอะวนวายของระบอบการเมองแบบมผแทนนนเปนความเสอมสลายของสงคม36 “ถาเรายอมใหมการตอสทางการเมองอยางไมจ ากด มนกจะกลายเปนการตอสทไมมระเบยบวนย และเมอเกดสภาวะอนาธปไตยขนกจะเปนโอกาสใหเผดจการเขายดอ านาจ”37 ส าหรบกลมอนรกษนยมวธการรกษาโรคความขดแยงตางสคอการ “สรางความกลมเกลยวในชาตดวยความสามคค”38

ความตองการเอกภาพถกน ามาใชเปนเหตผลหลกวาท าไมประเทศไทยจงตองการระบบการเมองทมลกษณะเฉพาะตว ซง

กคอ “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ” วาทกรรมเรอง “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ” ปฏเสธไมยอมรบสถาบนประชาธปไตยตะวนตกเพราะไมสอดคลองกบ “สภาพความเปนจรงของไทย”39: “ประเทศไทยไปไดดเมอใชระบบอ านาจ ไมใชอ านาจทกดข

แตเปนอ านาจทสรางความเปนเอกภาพ”40 ค ากลาวทวา “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ คอระบบทรกษาประโยชนของประชาชนและสนองตอบตอความตองการของประชาชน เปนระบบทสามารถรบฟงและน าความเหนของประชาชนไปปฏบต”

กลมอนรกษนยมมกตความวาความเอะอะวนวายของระบอบการเมองแบบมผแทนนนเปนความเสอมสลายของสงคม ส าหรบกลมอนรกษนยมวธการรกษาโรคความขดแยงตางสคอการ “สรางความกลมเกลยวในชาตดวยความสามคค”

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

เปนสาระทแทจรงของ “รฐบาลของประชาชน โดยประชาชน และเพอประชาชน”41 กลาวอกอยางไดวาประเทศไทยไมจ าเปนตองม “ประชาธปไตยแบบตะวนตก เพราะประเทศไทยมประชาธปไตยทแทจรงมาโดยตลอด”42

1.1.3. วาทกรรมเสรนยม: ท าใหความขดแยงเปนสวนหนงของระบบ

กลมเสรนยมตองการน าความขดแยงเขามาเปนสวนหนงของระบบเพอปองกนไมใหความขดแยงนนกลายเปนความรนแรง ระบอบประชาธปไตยมกลไกทมประสทธผลในการแสดงความไมเหนดวย แสดงจดยนผลประโยชนของตน และตอรองหาทางออกระหวางกลมทแขงขนกน การกดทบความเหนตาง ซกซอนผลประโยชนทบซอน และการตกลงกนอยางลบๆ เปนการท าลายกลไกดงกลาว และเปนอปสรรคตอการเกดวฒนธรรมทางการเมองทมงคลคลายความขดแยงดวยการใชสถาบนในระบบ มใชดวยการออกไปประทวงตามทองถนน เพอใหเกดการยอมรบการตดสนใจทเกดขน เราจ าเปนตองใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการทางประชาธปไตยทงสขนตอนคอ การสรางความชอบธรรม การปรกษาหารอ กระบวนการตดสนใจ และการควบคม

1.1.4. วาทกรรมกาวหนา: จากหลายรวมเปนหนง (Ex Pluribus unum)v

กลมกาวหนาตความความขดแยงนดวยวภาษวธวาการพจารณาความขดแยงอยางเปดเผยจะท าใหไดทางออกทดกวาส าหรบสงคมโดยรวม การค านงถงผลประโยชนของผมสวนไดเสยทงหมดจะท าใหการตดสนใจทเกดขนมความชอบธรรมยงขน และจะท าใหเกดการยอมรบการน าการตดสนใจนนไปปฏบตมากขน กลมกาวหนามไดมความหวาดกลวความขดแยงในลกษณะน อกทงยงตความความขดแยงตางสวาเปนโอกาสทรอคอยมานานทจะหลดพนจากโซตรวนของระเบยบดงเดมและวางรากฐานสงคมประชาธปไตย

v ภาษาลาตน มความหมายวา “จากหลายรวมเปนหนง” ซงเปนค าขวญอยางไมเปนทางการของประเทศสหรฐอเมรกา เพราะจากสหรฐฯเปนประเทศทมผยายถนฐานไปตงรกรากใหมจงประสบปญหาความทาทายในการสรางอตลกษณประจ าชาตและความสมานฉนททางสงคมจากสงคมทเปนพหลกษณและประกอบด วยหลายสวนยอยกอนประเทศอนๆ

ดงนนกลมกาวหนาจงมไดมองวาการปรองดองเปนจดหมายสดทาย แตกลบมองวาเปนขอก าหนดเบองตนทจะท าใหเกดกระบวนการพฒนาประชาธปไตยทลกซงกวานน การปรองดองสามารถท าใหเกดเสถยรภาพซงจ าเปนส าหรบการตอรองสญญาประชาคมใหมทมความออนไหวทางการเมอง

นอกจากนกลมกาวหนายงสนบสนนแนวคดใหมๆ เรองความสมานฉนททางสงคมอกดวย ในสงคมพหลกษณ การก าหนด “เอกภาพ” อาจถกตความไปโดยงายวาเปนการยกคานยมหนงใหมความส าคญเหนอคานยมอนๆ หรอถงขนาดตความวาเปนความพยายามทจะปฏเสธอตลกษณทตางจากอตลกษณของตน การเนนย าเรองราวของความเปนชาตวามเพยงหนงเดยวนนบอนเซาะความสมานฉนททางสงคม ในสงคมทมวถชวตและวฒนธรรมยอยตางกน เราไมสามารถสรางความสมานฉนททางสงคมและอตลกษณประจ าชาตบนคานยมแบบเดยวไดอกตอไป ในทางกลบกนบคคลจะมความรสกเปนสวนหนงของชาตจากการไดเขารวมอยางเทาเทยมในชวตทางการเมอง สงคม และวฒนธรรม43 การมสวนรวมของพลเมองหมายรวมถงการน าประโยชนของคนสวนใหญและประโยชนของคนสวนนอยทอยชายขอบเขาสกระบวนการทางการเมอง เปนการลดชองวางระหวางกรงเทพฯ ทอยในโลกของตนเองกบความตองการของประชาชน ความสามารถทพลเมองจะแสดงความไมเหนดวยและความเหนเหลานนไดรบการใครครวญอยางจรงจงจากผมอ านาจ จะท าใหเกดความรสกเปนสวนหนงของประเทศชาตมากยงขน เมอนนจงจะเกดความสมานฉนททางสงคมกบความชอบธรรมของระบบการเมองยงขน พดอกอยางหนงไดวาเราจ าเปนตองใหพลเมองมสวนรวมมากขน ไมใชนอยลง เพอสรางความเอกภาพในความหลากหลาย (ex pluribus unum)

1.1.5. ปญหาทอยลกลงไป: วงวนของความเปลยนแปลง

การปรกษาหารอตองการสภาวะทการปรกษาหารอนนเองควรท าใหเกดขน

เมอความสนคลอนของระเบยบสงคมการเมองแนวตงเกดขน การตอตานกลไกการตดสนใจแบบบนลงลาง จงมมากขน ประชาชนไมยอมรบนโยบายทน ามาใชโดยบงคบอกตอไป แตกลบเรยกรองการมสวนรวมมากขนในกระบวนการตดสนใจ อยางไรกตาม การสรางความชอบธรรมดวยการเลอกตงนนจะเกดขนแคในระยะเวลาทก าหนด โดยระหวางนนผท เฝาดและ

9

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตอไปนผเขยนจะพดถงประเดนเชงสญลกษณทมความส าคญบางประเดนในความขดแยงตางส โดยจะแสดงใหเหนวาทกรรมทยอนแยงเกยวกบสญลกษณเหลานน และจะกลาวถงการทวาทกรรมดงกลาวถกน ามาใชเพอสรางความชอบธรรมใหกบขอกลาวอางทางการเมอง และเพอก าหนดวาระทางการเมอง ผเขยนจะวเคราะหวาความเปลยนแปลงทางความคด อตลกษณ และวาทกรรมถกขบเคล อนโดยความเปล ยนแปลงทางเศรษฐกจ-สงคมมากนอยเพยงไร และแรงกดดนทางโครงสรางเหลานท าใหเกดปฏกรยาโตตอบดวยการยนยนคณคาดงเดมอยางไร และสดทายจะอธบายวากลมตางๆ ทแตกออกมาดวยความขดแยงทางการเมองจะสะทอนใหเหนธรรมชาตเบองหลงของวกฤตการเปลยนผาน: การปะทะกนระหวางระเบยบดงเดมกบระเบยบใหม อยางไร

1.1 เราจะสามารถตดสนใจและท าใหเกดความรวมมอทางสงคมไปพรอมกนไดอยางไร เอกภาพในความสมานฉนท vs จากหลายรวมเปนหนง (Ex Pluribus unum)

1.1.1 ปรากฏการณ: วาระซอนเรน โกหกสขาว การพดโจมตดวยความเกลยดชง และกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ

เนองจากการโตแยงสาธารณะนนเตมไปดวยขอกลาวหาทไมมมล ความหวาดระแวง (“วาระซอนเรน”) ทฤษฎสมคบคด การโกหก (สขาว) และสภาวะทไมสามารถยอมรบแมค าวจารณทเปนความจรงได การเมองไทยจงเปนเสมอนการแสดงปาหทเตมไปดวยการกลาวอางบดเบอน การปะทะคารม และการรอคอยตดตามวาเหตการณจะด าเนนไปอยางไร ทงรฐบาล “เหลอง” และ “แดง” ไดเคยเซนเซอรสอ ปดสอ และปราบปรามความคดเหนแตกตางดวยกฎหมายหมนพร ะบรม เดช าน ภ าพและกฎหมายอาชญากรรมคอมพวเตอรทมบทลงโทษอยางรนแรงมาแลว เหลาพลเมอง โดยเฉพาะอยางยงในสอสงคมออนไลน ลวนเคยใชเสรภาพในการพดไปในทางทผดดวยการเขาไปรวมแสดงความเกลยดชงดวยค าพด เขารวมกอมวลชนทางอนเตอรเนต และกลาวโจมตตวบคคลตางๆ การถกเถยงเรอง “ราง พ.ร.บ. ปรองดอง” เมอไมนานมานไดกลายเปนการโตแยงทไมมใครฟงใครของฝายสนบสนนและตอตานการนรโทษกรรม

ปรากฏการณเหลานแสดงใหเหนวา มการตความบทบาทของ “ความขดแยง” แตกตางกนไป เมอสงคมมาถงจดทตองเลอกทศทางหลกของสงคมรวมกน ท าใหเกดการวเคราะหทสวนทางกนเกยวกบความขดแยงทางการเมองและสงผลถงแนวทางทแตกตางกนซงแตละฝายเชอวาจะท าใหสงคมไทยผานพนวกฤตไปได

1.1.2 วาทกรรมแบบอนรกษนยม: เอกภาพในความสมานฉนท

กลมอนรกษนยมใหคณคากบความเปนเอกฉนทอยางมาก จงจ ากดการปรกษาหารอนโยบายไวเฉพาะในการตกลงลบระหวาง “ผมอ านาจ” หรออยางนอยกจ ากดไวเฉพาะในการประชมทไมเปดกวางตอประชาชน โดยเปนการประชมระหวาง “เหลาผร” เทานน เมออยในสายตาของสาธารณะ สถาบนตางๆ ตองแสดงใหเหนถงความเปนอนหนงอนเดยวกนเทานน ภายในสถาบนเอง สมาชกตองงดเวนจากการวจารณในนามของ “ความรบผดชอบรวมกน”35 ฝายอนรกษนยมสายเหยยวนนมองวาบคคลทแตกแถวออกมาจะตองถกปดปาก และฝายตรงขามจะตองถกท าลายใหสนซาก กลมอนรกษนยมมกตความวาความเอะอะวนวายของระบอบการเมองแบบมผแทนนนเปนความเสอมสลายของสงคม36 “ถาเรายอมใหมการตอสทางการเมองอยางไมจ ากด มนกจะกลายเปนการตอสทไมมระเบยบวนย และเมอเกดสภาวะอนาธปไตยขนกจะเปนโอกาสใหเผดจการเขายดอ านาจ”37 ส าหรบกลมอนรกษนยมวธการรกษาโรคความขดแยงตางสคอการ “สรางความกลมเกลยวในชาตดวยความสามคค”38

ความตองการเอกภาพถกน ามาใชเปนเหตผลหลกวาท าไมประเทศไทยจงตองการระบบการเมองทมลกษณะเฉพาะตว ซง

กคอ “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ” วาทกรรมเรอง “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ” ปฏเสธไมยอมรบสถาบนประชาธปไตยตะวนตกเพราะไมสอดคลองกบ “สภาพความเปนจรงของไทย”39: “ประเทศไทยไปไดดเมอใชระบบอ านาจ ไมใชอ านาจทกดข

แตเปนอ านาจทสรางความเปนเอกภาพ”40 ค ากลาวทวา “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ คอระบบทรกษาประโยชนของประชาชนและสนองตอบตอความตองการของประชาชน เปนระบบทสามารถรบฟงและน าความเหนของประชาชนไปปฏบต”

กลมอนรกษนยมมกตความวาความเอะอะวนวายของระบอบการเมองแบบมผแทนนนเปนความเสอมสลายของสงคม ส าหรบกลมอนรกษนยมวธการรกษาโรคความขดแยงตางสคอการ “สรางความกลมเกลยวในชาตดวยความสามคค”

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

เปนสาระทแทจรงของ “รฐบาลของประชาชน โดยประชาชน และเพอประชาชน”41 กลาวอกอยางไดวาประเทศไทยไมจ าเปนตองม “ประชาธปไตยแบบตะวนตก เพราะประเทศไทยมประชาธปไตยทแทจรงมาโดยตลอด”42

1.1.3. วาทกรรมเสรนยม: ท าใหความขดแยงเปนสวนหนงของระบบ

กลมเสรนยมตองการน าความขดแยงเขามาเปนสวนหนงของระบบเพอปองกนไมใหความขดแยงนนกลายเปนความรนแรง ระบอบประชาธปไตยมกลไกทมประสทธผลในการแสดงความไมเหนดวย แสดงจดยนผลประโยชนของตน และตอรองหาทางออกระหวางกลมทแขงขนกน การกดทบความเหนตาง ซกซอนผลประโยชนทบซอน และการตกลงกนอยางลบๆ เปนการท าลายกลไกดงกลาว และเปนอปสรรคตอการเกดวฒนธรรมทางการเมองทมงคลคลายความขดแยงดวยการใชสถาบนในระบบ มใชดวยการออกไปประทวงตามทองถนน เพอใหเกดการยอมรบการตดสนใจทเกดขน เราจ าเปนตองใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการทางประชาธปไตยทงสขนตอนคอ การสรางความชอบธรรม การปรกษาหารอ กระบวนการตดสนใจ และการควบคม

1.1.4. วาทกรรมกาวหนา: จากหลายรวมเปนหนง (Ex Pluribus unum)v

กลมกาวหนาตความความขดแยงนดวยวภาษวธวาการพจารณาความขดแยงอยางเปดเผยจะท าใหไดทางออกทดกวาส าหรบสงคมโดยรวม การค านงถงผลประโยชนของผมสวนไดเสยทงหมดจะท าใหการตดสนใจทเกดขนมความชอบธรรมยงขน และจะท าใหเกดการยอมรบการน าการตดสนใจนนไปปฏบตมากขน กลมกาวหนามไดมความหวาดกลวความขดแยงในลกษณะน อกทงยงตความความขดแยงตางสวาเปนโอกาสทรอคอยมานานทจะหลดพนจากโซตรวนของระเบยบดงเดมและวางรากฐานสงคมประชาธปไตย

v ภาษาลาตน มความหมายวา “จากหลายรวมเปนหนง” ซงเปนค าขวญอยางไมเปนทางการของประเทศสหรฐอเมรกา เพราะจากสหรฐฯเปนประเทศทมผยายถนฐานไปตงรกรากใหมจงประสบปญหาความทาทายในการสรางอตลกษณประจ าชาตและความสมานฉนททางสงคมจากสงคมทเปนพหลกษณและประกอบด วยหลายสวนยอยกอนประเทศอนๆ

ดงนนกลมกาวหนาจงมไดมองวาการปรองดองเปนจดหมายสดทาย แตกลบมองวาเปนขอก าหนดเบองตนทจะท าใหเกดกระบวนการพฒนาประชาธปไตยทลกซงกวานน การปรองดองสามารถท าใหเกดเสถยรภาพซงจ าเปนส าหรบการตอรองสญญาประชาคมใหมทมความออนไหวทางการเมอง

นอกจากนกลมกาวหนายงสนบสนนแนวคดใหมๆ เรองความสมานฉนททางสงคมอกดวย ในสงคมพหลกษณ การก าหนด “เอกภาพ” อาจถกตความไปโดยงายวาเปนการยกคานยมหนงใหมความส าคญเหนอคานยมอนๆ หรอถงขนาดตความวาเปนความพยายามทจะปฏเสธอตลกษณทตางจากอตลกษณของตน การเนนย าเรองราวของความเปนชาตวามเพยงหนงเดยวนนบอนเซาะความสมานฉนททางสงคม ในสงคมทมวถชวตและวฒนธรรมยอยตางกน เราไมสามารถสรางความสมานฉนททางสงคมและอตลกษณประจ าชาตบนคานยมแบบเดยวไดอกตอไป ในทางกลบกนบคคลจะมความรสกเปนสวนหนงของชาตจากการไดเขารวมอยางเทาเทยมในชวตทางการเมอง สงคม และวฒนธรรม43 การมสวนรวมของพลเมองหมายรวมถงการน าประโยชนของคนสวนใหญและประโยชนของคนสวนนอยทอยชายขอบเขาสกระบวนการทางการเมอง เปนการลดชองวางระหวางกรงเทพฯ ทอยในโลกของตนเองกบความตองการของประชาชน ความสามารถทพลเมองจะแสดงความไมเหนดวยและความเหนเหลานนไดรบการใครครวญอยางจรงจงจากผมอ านาจ จะท าใหเกดความรสกเปนสวนหนงของประเทศชาตมากยงขน เมอนนจงจะเกดความสมานฉนททางสงคมกบความชอบธรรมของระบบการเมองยงขน พดอกอยางหนงไดวาเราจ าเปนตองใหพลเมองมสวนรวมมากขน ไมใชนอยลง เพอสรางความเอกภาพในความหลากหลาย (ex pluribus unum)

1.1.5. ปญหาทอยลกลงไป: วงวนของความเปลยนแปลง

การปรกษาหารอตองการสภาวะทการปรกษาหารอนนเองควรท าใหเกดขน

เมอความสนคลอนของระเบยบสงคมการเมองแนวตง เกดขน การตอตานกลไกการตดสนใจแบบบนลงลาง จงมมากขน ประชาชนไมยอมรบนโยบายทน ามาใชโดยบงคบอกตอไป แตกลบเรยกรองการมสวนรวมมากขนในกระบวนการตดสนใจ อยางไรกตาม การสรางความชอบธรรมดวยการเลอกตงนนจะเกดขนแคในระยะเวลาทก าหนด โดยระหวางนนผท เฝาดและ

10

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตดตามพฤตกรรมของผมอ านาจมกมเพยงนกกจกรรมภาคประชาสงคมทมความทมเทและสอเทานน การปรกษาหารอจงเ ป น เ ว ท ห ล ก ส า ห ร บ ก า ร ม ส ว น ร ว ม ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ประชาธปไตยแบบปรกษาหารอ (Deliberative Democracy) ก าหนดใ หการต ดสน ใ จส าคญท กคร ง ต อ งกระท า โดยกระบวนการททกฝายมสวนรวม เปนการตดสนใจทตงอยบนกตกา และม งบรรล ผล โดยการใช เหตผลของมหาชน กระบวนการนจะท าใหเกดการมสวนรวมอยางกระตอรอรนและมความรบผดชอบส าหรบพลเมองในกระบวนการประชาธปไตยน อยางไรกด กลบไมมกลไกในแนวนอนส าหรบการมสวนรวมของประชาชน หรอมแตเพงเรมตน จงยงไมมกระบวนการส าหรบใหประชาชนใชเหตผลเพอก าหนดทศทางหลกของสงคม อกทงยงไมมความเหนพองกนในวงกวางเกยวกบ “กตกาของการแขงขน ” ซ งจะเปนจดเรมตนของบรรทดฐานในการปรกษาหารอกน ในทางกลบกน การปราบปรามผไมเหนดวยกลบเปนอปสรรคตอการเกดวฒนธรรมทางการเมองทสนบสนนการอภปรายในฐานะกลไกหลกทจะประนอมความแตกตางดานผลประโยชนและท าใหเกดทางออกท ดกวาส าหรบสงคมโดยรวม หากไมม วฒนธรรมการสนทนาอยางเปนประชาธปไตยซงอาจชน าใหเกดการปรกษาหารอทตงอยบนกฎกตกาและมงบรรลเปาหมายแลว กระบวนการตอรองสญญาประชาคมใหม ซ งมความออนไหวสง กอาจจะไมประสบความส าเรจ

วกฤตอตลกษณในวงวนของความเปลยนแปลง

“อาการเปลยนผาน” นนมมต ดานจตวทยาอย ดวย การเปลยนแปลงของเศรษฐกจ สงคม วถชวต บรรทดฐาน และคานยมอยางรวดเรวเปนการกรอนท าลาย “ความแนนอน” อนเปนพนฐานของอตลกษณ44 ทกอยางทดเหมอนเปนไปตามครรลองและชดเจนเมอวานกลบถกตงค าถามในวนน บคคลมความไมแนใจเกยวกบโลกภายนอกและททางของตนในโลกนน จนเรมตองมพธกรรมการเนนย าตวตน การแสดงความภกดตอสญญลกษณของอดตอนรงเรอง (ทประดษฐขน) เปนวธหนงทจะก าหนดพนทมนคงใน “วงวนแหงความเปลยนแปลง” ความไม

แนนอนนอาจท าใหเกดความไมเปนมตรตอผทถกกลาวหาวาจะมาขดหลมฝงทกส งท ด งามและศก ดสทธ และอาจถงขนกอใหเกดความรนแรงตอแพะรบบาป ความหวาดระแวงและความตงเครยดทางอารมณอยางรนแรงในความขดแยงตางสอาจมรากฐานทางจตวทยามาจากวกฤตอตลกษณน นอกจากนความไมมนคงและความไมแนนอนทางอตลกษณยงท าใหเกดการตอตานความพยายามทจะน าเสนอประเดนเพอการปรกษาหารอสาธารณะและท าใหเกดความกลววาจะ “เสยหนา” ในการหารอทเปดกวางและโปรงใส

1.2 เราจะแกไขระบบการเมองไดอยางไร ผน าทมคณธรรม vs การตรวจสอบโดยประชาชน

1.2.1 ปรากฏการณ: การทจรต การเหนแกญาตพนอง การเลนพรรคเลนพวก ธนกจการเมอง

การเมองไทยนนมการทจรต การท าธรกจทางการเมอง และการเหนแกพวกพองอยางแพรหลาย การซอเสยง การทจรตในการเลอกตง การทรฐสนบสนนความรนแรง และแมแตการฆาตกรรมทมเหตจงใจทางการเมอง ลวนเปนสงทเกดขนบอยในระบบการเมองไทย ห ล า ย ค น ม อ ง ว า ข อ บ ก พ ร อ ง ข อ ง “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ” นนเปนส ง

เดยวกบ “ประชาธปไตย” ทศนตของคนไทยตอประชาธปไตยจงเปนไปในแงลบ โดยเฉพาะชนชนกลางในกรงเทพฯ vi

บทวเคราะหตางๆ เกยวกบเหตทแทจรงของปญหาเหลานตางกน าเสนอหนทางแกไขทตางกนโดยพนฐาน: ภาวะทเกดขนเปนความลมเหลวทางจรยธรรมสวนบคคลทสามารถแกไขไดดวยการเลอกผน าทมคณธรรม หรอเปนปญหาทฝงลกอยในระบบซงจะสามารถแกไขไดดวยการยกเครองระเบยบทางสงคมและการเมองเพยงอยางเดยว ในการอภปรายสาธารณะ ค าถามเหลานถกจ ากดความใหแคบลงจนเหลอเพยงประเดนเชงสญลกษณวาผก าหนดนโยบายควรมาจากการแตงตงหรอจากการเลอกตง

vi จดยนทางการเมองของชนชนกลางในกรงเทพฯ ดเหมอนจะขดแยงกบแนวคดทไดรบความนยมในวงวชาการวาการเกดขนของชนชนกลางเปนตวขบเคลอนหลกใหเกดประชาธปไตย

บคคลมความไมแนใจเกยวกบโลกภายนอกและททางของตนในโลกนน จงเรมตองมพธกรรม การเนนย าตวตน การแสดงความภกดตอสญลกษณของอดตอนรงเรอง (ทประดษฐขน) เปนวธหนงทจะก าหนดพนทม น ค ง ใ น “ ค ว า ม ว น เ ว ย น ส ค ว า มเปลยนแปลง” น

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

1.2.2 วาทกรรมอนรกษนยม: บคคลทมคณธรรม vs การเสอมสลายของจรยธรรม

กลมอนรกษนยมคดวาการปกครองทลมเหลวเปนผลมาจากการขาดความซอตรงทางคณธรรมของผมอ านาจตดสนใจแตละคน รวมทงความรเทาไมถงการณของผท เลอกบคคลเหลานนมา ความไมพอใจอยางรนแรงทแสดงออกเกยวกบ “การซอเสยง” และ “ความรนแรงตามทองถนน” สะทอนความรสกดแคลนแบบเดม ๆ วา “มวลชนทไรการศกษา” ยงไมพรอมส าหรบประชาธปไตย45 วาทกรรมอนรกษนยมระบวามลเหตของวกฤตทางการเมองอยทความไมพรอมของคนไทยทวไป ทตองการมสทธแตไมตองการท าหนาทของตน และแยงวาหากประชาชนใชสทธพลเมองของตนในทางทผดดวยการขายเสยงและออกมาประทวงตามทองถนนกควรถกพกการใชสทธทางการเมองไวจนกวาจะมการศกษามากพอทจะเปนพลเมองซงมความรบผดชอบได จงไมนาแปลกใจเลยทหลกสตรการศกษาของกลมอนรกษนยมจงใจละเวนการสรางศกยภาพทางการเมอง แตกลบใหความส าคญกบการสงสอนอปนสย

กระนนกตาม โทสะทางคณธรรมทระดมให “เสอเหลอง” นบแสนคนมาชมนมกนนนเลยเถดจากความไมพอใจของชนชนกลางไปมาก46 รากฐานความโกรธของกลม “เหลอง” ตอการทจรต การเหนแกญาตพนอง และการเลนการเมองแบบท าธรกจมรากฐานมาจากประเพณสงคมวฒนธรรมแบบพทธศาสนาเถรวาท ซงในวฒนธรรมไทย สถานะทางสงคมและการเมองของบคคลจะสะทอนคณคาทางคณธรรมของบคคลนน47 และหากเปนตามนนจรง ผอยในต าแหนงสงสดของระเบยบสงคมและการเมองแนวตงตองเปนผมคณธรรมสงสด ความเชอนถกท าใหเปนเรองข าขนครงแลวครงเลาจากพฤตกรรมทยอมรบไมไดของนกการเมองซงไดรบการเลอกตงมาบางคน การกระท าผดในลกษณะนเปรยบเสมอนโรครายทกดกนรางกายคณธรรมของสงคมไทย ชาวพทธทตนตวทางการเมองจงเรยกรองใหมการ “ช าระ” ทางจตวญญาณใหกบการเมอง48 ตามวาทกรรมนเราจะสามารถผานพนวกฤตทางการเมองไปไดกตอเมอบคคลกลบมาประพฤตตนในกรอบศลธรรมเทานน กลมอนรกษนยมทไมองแอบกบแนวคดดานศาสนาวเคราะหวาการกระท าผดทเกดขนเปนเครองพสจนวานกการเมองทไดรบการเลอกตงมาไมมคณธรรม แตทางแกของกลมนเนนการใชกลไกเดยวกนกบทท า

ใหผก าหนดนโยบายเหลานไดเขามาอยในต าแหนงตงแตแรก นนคอการเลอกตง ซงมขอโตแยงวาหากการเลอกตงท าใหเกดผลเสยหายถงเพยงน ประชาธปไตยแบบเลอกตงนนถกท าใหมต าหนโดยนกการเมองและสมควรยกเลก ดงนน กลมผจ ง ร กภ ก ด ต อ ร าชวงศ จ ง เ สนอ ว า เ ร าควร “แช แข ง ”49 ราชอาณาจกรไวแลวใหสถาบนสงสด (ทางคณธรรม) เปนผคดเลอกผน าทมคณธรรมมาบรหารประเทศ50 รฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2550 กบญญตไวในลกษณะเดยวกนโดยก าหนดใหกงหน ง ข อ ง วฒ ส ม า ช ก ผ พพ ากษ าอ า ว โ ส แ ล ะ สม าช กคณะกรรมาธการอสระตาง ๆ มาจากการแตงตง

1.2.3 แนวทางเสรนยม-กาวหนา: การตรวจสอบโดยประชาชน vs ธนกจการเมอง

การทกลมกาวหนาใหความส าคญกบเสรภาพในการพดแสดงวาไดเ กดความเขาใจใหม เ กยวกบบทบาทของพลเมองในกระบวนการทางการเมองแลว พลเมองผมศกยภาพสามารถแสดงจดยนและสงเสรมผลประโยชนของตน กลมกาวหนามความเหนวาควรใหความไววางใจพลเมองทจะใชเสรภาพของตนอยางมความรบผดชอบเมอเขารวมในการปรกษาหารอสาธารณะ ในบรบทน วชาพลเมองศกษาจงเปนเครองมอการปลดปลอย แตมใชเงอนไขส าหรบการมสทธทางการเมองโดยสมบรณ และไมใชเครองมอปลกฝงทฤษฎความเชอแตอยางใด หลกสตรวชาพลเมองศกษาแบบกาวหนาจะเนนการมสวนรวมในกระบวนการประชาธปไตยของพลเมองผมศกยภาพ โดยพลเมองผมศกยภาพเปนผตดตามและตรวจสอบการท างานของผมอ านาจตดสนใจ กบก าหนดการลงโทษทางสงคมในกรณทมการกระท าผดหรอใชอ านาจไปในทางมชอบ การทประชาชนจ านวนมาก เข า ร วมอย า งก ว า งขว าง ในก ระบวนกา รประชาธปไตยเปนการจ ากดพนทการท างานของผก าหนดนโยบายททจรต และเปนวธซงไดผลทสดในการขจดการเหนแกพวกพองและการท างานแบบธนกจการเมอง

1.2.4 ปญหาทอยเบองหลง: จะท าใหระบบปตาธปไตยเปนประชาธปไตยไดอยางไร

สงคมไทยทกแงมมถกครอบง าโดยความสมพนธแบบอปถมภ ซงมผลท าใหสถาบนทางประชาธปไตยและวฒนธรรมทางการเมองถกกรอนท าลาย ไมวาหนาฉากจะดเปนประชาธปไตยอยางไร การตดสนใจส าคญๆ กระท าโดยผอปถมภรายหลกซง

11

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตดตามพฤตกรรมของผมอ านาจมกมเพยงนกกจกรรมภาคประชาสงคมทมความทมเทและสอเทานน การปรกษาหารอจงเ ป น เ ว ท ห ล ก ส า ห ร บ ก า ร ม ส ว น ร ว ม ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ประชาธปไตยแบบปรกษาหารอ (Deliberative Democracy) ก าหนดใ หการต ดสน ใ จส าคญท กคร ง ต อ งกระท า โดยกระบวนการททกฝายมสวนรวม เปนการตดสนใจทตงอยบนกตกา และม งบรรล ผล โดยการใช เหตผลของมหาชน กระบวนการนจะท าใหเกดการมสวนรวมอยางกระตอรอรนและมความรบผดชอบส าหรบพลเมองในกระบวนการประชาธปไตยน อยางไรกด กลบไมมกลไกในแนวนอนส าหรบการมสวนรวมของประชาชน หรอมแตเพงเรมตน จงยงไมมกระบวนการส าหรบใหประชาชนใชเหตผลเพอก าหนดทศทางหลกของสงคม อกทงยงไมมความเหนพองกนในวงกวางเกยวกบ “กตกาของการแขงขน ” ซ งจะเปนจดเรมตนของบรรทดฐานในการปรกษาหารอกน ในทางกลบกน การปราบปรามผไมเหนดวยกลบเปนอปสรรคตอการเกดวฒนธรรมทางการเมองทสนบสนนการอภปรายในฐานะกลไกหลกทจะประนอมความแตกตางดานผลประโยชนและท าใหเกดทางออกท ดกวาส าหรบสงคมโดยรวม หากไมม วฒนธรรมการสนทนาอยางเปนประชาธปไตยซงอาจชน าใหเกดการปรกษาหารอทตงอยบนกฎกตกาและมงบรรลเปาหมายแลว กระบวนการตอรองสญญาประชาคมใหม ซ งมความออนไหวสง กอาจจะไมประสบความส าเรจ

วกฤตอตลกษณในวงวนของความเปลยนแปลง

“อาการเปลยนผาน” นนมมต ดานจตวทยาอย ดวย การเปลยนแปลงของเศรษฐกจ สงคม วถชวต บรรทดฐาน และคานยมอยางรวดเรวเปนการกรอนท าลาย “ความแนนอน” อนเปนพนฐานของอตลกษณ44 ทกอยางทดเหมอนเปนไปตามครรลองและชดเจนเมอวานกลบถกตงค าถามในวนน บคคลมความไมแนใจเกยวกบโลกภายนอกและททางของตนในโลกนน จนเรมตองมพธกรรมการเนนย าตวตน การแสดงความภกดตอสญญลกษณของอดตอนรงเรอง (ทประดษฐขน) เปนวธหนงทจะก าหนดพนทมนคงใน “วงวนแหงความเปลยนแปลง” ความไม

แนนอนนอาจท าใหเกดความไมเปนมตรตอผทถกกลาวหาวาจะมาขดหลมฝงทกส งท ด งามและศก ดสทธ และอาจถงขนกอใหเกดความรนแรงตอแพะรบบาป ความหวาดระแวงและความตงเครยดทางอารมณอยางรนแรงในความขดแยงตางสอาจมรากฐานทางจตวทยามาจากวกฤตอตลกษณน นอกจากนความไมมนคงและความไมแนนอนทางอตลกษณยงท าใหเกดการตอตานความพยายามท จะน าเสนอประเดนเพอการปรกษาหารอสาธารณะและท าใหเกดความกลววาจะ “เสยหนา” ในการหารอทเปดกวางและโปรงใส

1.2 เราจะแกไขระบบการเมองไดอยางไร ผน าทมคณธรรม vs การตรวจสอบโดยประชาชน

1.2.1 ปรากฏการณ: การทจรต การเหนแกญาตพนอง การเลนพรรคเลนพวก ธนกจการเมอง

การเมองไทยนนมการทจรต การท าธรกจทางการเมอง และการเหนแกพวกพองอยางแพรหลาย การซอเสยง การทจรตในการเลอกตง การทรฐสนบสนนความรนแรง และแมแตการฆาตกรรมทมเหตจงใจทางการเมอง ลวนเปนสงทเกดขนบอยในระบบการเมองไทย ห ล า ย ค น ม อ ง ว า ข อ บ ก พ ร อ ง ข อ ง “ประชาธปไตยแบบไทย ๆ” นนเปนส ง

เดยวกบ “ประชาธปไตย” ทศนตของคนไทยตอประชาธปไตยจงเปนไปในแงลบ โดยเฉพาะชนชนกลางในกรงเทพฯ vi

บทวเคราะหตางๆ เกยวกบเหตทแทจรงของปญหาเหลานตางกน าเสนอหนทางแกไขทตางกนโดยพนฐาน: ภาวะทเกดขนเปนความลมเหลวทางจรยธรรมสวนบคคลทสามารถแกไขไดดวยการเลอกผน าทมคณธรรม หรอเปนปญหาทฝงลกอยในระบบซงจะสามารถแกไขไดดวยการยกเครองระเบยบทางสงคมและการเมองเพยงอยางเดยว ในการอภปรายสาธารณะ ค าถามเหลานถกจ ากดความใหแคบลงจนเหลอเพยงประเดนเชงสญลกษณวาผก าหนดนโยบายควรมาจากการแตงตงหรอจากการเลอกตง

vi จดยนทางการเมองของชนชนกลางในกรงเทพฯ ดเหมอนจะขดแยงกบแนวคดทไดรบความนยมในวงวชาการวาการเกดขนของชนชนกลางเปนตวขบเคลอนหลกใหเกดประชาธปไตย

บคคลมความไมแนใจเกยวกบโลกภายนอกและททางของตนในโลกนน จงเรมตองมพธกรรม การเนนย าตวตน การแสดงความภกดตอสญลกษณของอดตอนรงเรอง (ทประดษฐขน) เปนวธหนงทจะก าหนดพนทม น ค ง ใ น “ ค ว า ม ว น เ ว ย น ส ค ว า มเปลยนแปลง” น

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

1.2.2 วาทกรรมอนรกษนยม: บคคลทมคณธรรม vs การเสอมสลายของจรยธรรม

กลมอนรกษนยมคดวาการปกครองทลมเหลวเปนผลมาจากการขาดความซอตรงทางคณธรรมของผมอ านาจตดสนใจแตละคน รวมทงความรเทาไมถงการณของผท เลอกบคคลเหลานนมา ความไมพอใจอยางรนแรงทแสดงออกเกยวกบ “การซอเสยง” และ “ความรนแรงตามทองถนน” สะทอนความรสกดแคลนแบบเดม ๆ วา “มวลชนทไรการศกษา” ยงไมพรอมส าหรบประชาธปไตย45 วาทกรรมอนรกษนยมระบวามลเหตของวกฤตทางการเมองอยทความไมพรอมของคนไทยทวไป ทตองการมสทธแตไมตองการท าหนาทของตน และแยงวาหากประชาชนใชสทธพลเมองของตนในทางทผดดวยการขายเสยงและออกมาประทวงตามทองถนนกควรถกพกการใชสทธทางการเมองไวจนกวาจะมการศกษามากพอทจะเปนพลเมองซงมความรบผดชอบได จงไมนาแปลกใจเลยทหลกสตรการศกษาของกลมอนรกษนยมจงใจละเวนการสรางศกยภาพทางการเมอง แตกลบใหความส าคญกบการสงสอนอปนสย

กระนนกตาม โทสะทางคณธรรมทระดมให “เสอเหลอง” นบแสนคนมาชมนมกนนนเลยเถดจากความไมพอใจของชนชนกลางไปมาก46 รากฐานความโกรธของกลม “เหลอง” ตอการทจรต การเหนแกญาตพนอง และการเลนการเมองแบบท าธรกจมรากฐานมาจากประเพณสงคมวฒนธรรมแบบพทธศาสนาเถรวาท ซงในวฒนธรรมไทย สถานะทางสงคมและการเมองของบคคลจะสะทอนคณคาทางคณธรรมของบคคลนน47 และหากเปนตามนนจรง ผอยในต าแหนงสงสดของระเบยบสงคมและการเมองแนวตงตองเปนผมคณธรรมสงสด ความเชอนถกท าใหเปนเรองข าขนครงแลวครงเลาจากพฤตกรรมทยอมรบไมไดของนกการเมองซงไดรบการเลอกตงมาบางคน การกระท าผดในลกษณะนเปรยบเสมอนโรครายทกดกนรางกายคณธรรมของสงคมไทย ชาวพทธทตนตวทางการเมองจงเรยกรองใหมการ “ช าระ” ทางจตวญญาณใหกบการเมอง48 ตามวาทกรรมนเราจะสามารถผานพนวกฤตทางการเมองไปไดกตอเมอบคคลกลบมาประพฤตตนในกรอบศลธรรมเทานน กลมอนรกษนยมทไมองแอบกบแนวคดดานศาสนาวเคราะหวาการกระท าผดทเกดขนเปนเครองพสจนวานกการเมองทไดรบการเลอกตงมาไมมคณธรรม แตทางแกของกลมนเนนการใชกลไกเดยวกนกบทท า

ใหผก าหนดนโยบายเหลานไดเขามาอยในต าแหนงตงแตแรก นนคอการเลอกตง ซงมขอโตแยงวาหากการเลอกตงท าใหเกดผลเสยหายถงเพยงน ประชาธปไตยแบบเลอกตงนนถกท าใหมต าหนโดยนกการเมองและสมควรยกเลก ดงนน กลมผจ ง ร กภ ก ด ต อ ร าชวงศ จ ง เ สนอ ว า เ ร าควร “แช แข ง ”49 ราชอาณาจกรไวแลวใหสถาบนสงสด (ทางคณธรรม) เปนผคดเลอกผน าทมคณธรรมมาบรหารประเทศ50 รฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. 2550 กบญญตไวในลกษณะเดยวกนโดยก าหนดใหกงหน ง ข อ ง วฒ ส ม าช ก ผ พ พ ากษ าอ า ว โ ส แ ล ะ สม า ช กคณะกรรมาธการอสระตาง ๆ มาจากการแตงตง

1.2.3 แนวทางเสรนยม-กาวหนา: การตรวจสอบโดยประชาชน vs ธนกจการเมอง

การทกลมกาวหนาใหความส าคญกบเสรภาพในการพดแสดงวาไดเ กดความเขาใจใหม เ กยวกบบทบาทของพลเมองในกระบวนการทางการเมองแลว พลเมองผมศกยภาพสามารถแสดงจดยนและสงเสรมผลประโยชนของตน กลมกาวหนามความเหนวาควรใหความไววางใจพลเมองทจะใชเสรภาพของตนอยางมความรบผดชอบเมอเขารวมในการปรกษาหารอสาธารณะ ในบรบทน วชาพลเมองศกษาจงเปนเครองมอการปลดปลอย แตมใชเงอนไขส าหรบการมสทธทางการเมองโดยสมบรณ และไมใชเครองมอปลกฝงทฤษฎความเชอแตอยางใด หลกสตรวชาพลเมองศกษาแบบกาวหนาจะเนนการมสวนรวมในกระบวนการประชาธปไตยของพลเมองผมศกยภาพ โดยพลเมองผมศกยภาพเปนผตดตามและตรวจสอบการท างานของผมอ านาจตดสนใจ กบก าหนดการลงโทษทางสงคมในกรณทมการกระท าผดหรอใชอ านาจไปในทางมชอบ การทประชาชนจ านวนมาก เข า ร วมอย า งก ว า งขว าง ในก ระบวนกา รประชาธปไตยเปนการจ ากดพนทการท างานของผก าหนดนโยบายททจรต และเปนวธซงไดผลทสดในการขจดการเหนแกพวกพองและการท างานแบบธนกจการเมอง

1.2.4 ปญหาทอยเบองหลง: จะท าใหระบบปตาธปไตยเปนประชาธปไตยไดอยางไร

สงคมไทยทกแงมมถกครอบง าโดยความสมพนธแบบอปถมภ ซงมผลท าใหสถาบนทางประชาธปไตยและวฒนธรรมทางการเมองถกกรอนท าลาย ไมวาหนาฉากจะดเปนประชาธปไตยอยางไร การตดสนใจส าคญๆ กระท าโดยผอปถมภรายหลกซง

12

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตกลงกนในทลบตา การทจรตทแพรหลายเปนสวนทเหนชดเจนทสดของระบบปตาธปไตย และเปนเพยงน ามนหลอลนของระบบทเตมไปดวยความสมพนธสวนตวซงแลกเปลยนความภกดกบการอปถมภค าช ระบบปตาธปไตยไดบอนท าลายระบบการตรวจสอบและถวงดลตางๆ มาโดยตลอด อกทงยงไดคบคลานเขาไปแฝงตวและยดครองสถาบนประชาธปไตยสวนมาก ชนชนน าทงสองฝายสามารถใชสถาบนตางๆ เพอประโยชนของตนดวยการน าตวแทนของตนไปนงในศาลและคณะกรรมาธการอสระทงหลายและดวยการวงเตนใหผด ารงต าแหนงปฏบตตามความตองการข อ ง ต น ด ง น น แ ม ศ า ล แ ล ะคณะกรรมาธการอสระจะเปนตวอยางตามต าราของสถาบนทออกแบบมาเพอด ารงไวซ งหลกนตธรรมและสงเสรมประโยชนสาธารณะ51 แตในความเปนจรงนโยบายของสถาบนเหลานมกกรอนท าลายประชาธปไตย52 สงท “ผออกแบบสถาบน” มแนวโนมทจะมองขามคอสถาบนทางการเมองไมสามารถด ารงอยภายนอกสงคมทใหก าเนดสถาบนนน ๆ แตกลบมความเกยวพนอยางลกซงในเรองความสมพนธสวนตว จารตทางวฒนธรรม กบแรงกดดนทางการเมองซงแฝงฝงอย วฒนธรรมไทยและความเคารพอยางสงตอล าดบชนทางส งคมในล กษณะน เป นส งท ส ง เสร มประสทธ ภาพของความสมพนธเชงอปถมภ

การแทนทระบบปตาธปไตยดวยระบบการปกครองทไมเกยวกบตวบคคลและใหรางวลตามผลงานซงเปนระบบทสามารถท างานเพอประโยชนของประชาชนไดอย างมประสทธภาพนนจ าเปนตองอาศยความพยายามรวมกนครงใหญจากผมสวนไดเสยทกคน แตเนองจากธรรมชาตทวไปของมนษยมกเหนแกญาตพนองเหนอคนอน ระบบปตาธปไตยกจะกลบมาปรากฏอกครง53 ระบบทท างานไดดวยการท าความสะอาดตนเองและหนนหลงดวยเจตจ านงทางการเมองทจะบงคบใชหลกนตธรรมคอหนทางเดยวทจะใหระบบการปกครองมประสทธภาพ นคอความทาทายหลกของกระบวนการสรางประชาธปไตยทงหลาย: การท าใหวงจรอบาทวของระบบปตาธปไตยกลายเปนวงจรคณธรรมทมกลไกซงสามารถท าความสะอาดตวเองได มาชวยปรบปรงผลการท างานในการบรหารจดการและชวยท าใหเกด

ความไววางใจจากประชาชน

1.3 ใครเปนผตดสนใจใหใคร เสยงขางมาก vs ธรรมา ภบาล

1.3.1 ปรากฏการณ: เผดจการรฐสภา วาระซอนเรน ประชานยม สองมาตรฐาน

การเมองไทยเตมไปดวยขอกลาวหาเผดรอนเ กยวกบ “วาระซอนเรน” มทฤษฎการคบคดเรองการรฐประหารและการ

เตรยมพรอมส าหรบสงครามกลางเมอง แพรกระจายเปนดอกเหด ฝายเหลองฝายหนงกลาวหาอกฝายวาเปน “เผดจการรฐสภา” หรอ “อตตาธปไตยแบบสงคโปร”54 หวขอทน ามาพดซ าแลวซ าเลาใน “วาทกรรมแดง” คอการเรยกรองใหยต “คณาธปไตยอ ามาตย” และการเรยกรองอ านาจสงสดของประชาชน55 จากการส ารวจความคดเหน

พบวาการใชวธการแบบเผดจการ-ตงแตการท ารฐประหารไปจนถงการละเมดรฐธรรมนญ-เปนสงทยอมรบกนทวไป56 ความพยายามทจะลมอ านาจเสยงสวนมากทมาจากการเลอกตงดวยการใชศาลทถกแทรกแซงทางการเมองเปนสงทเกดบอยเสยจนไดรบการขนานนามวา “ตลาการภวตน”57 การจ าคกผถกกลาวหาวามความผดฐานหมนพระบรมเดชานภาพ การปดกจการสอ และการด าเนนดคกบผประทวงเสอแดงโดยตงขอหาการ กอการร ายไดถก วจารณ วา เปนการ “ปกครองดวยกฎหมาย”58 การตดสนของศาลทใหลงโทษรฐบาล “แดง” ในป พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2551 ดวยการยบพรรคการเมองและเพกถอนสทธนกการเมองนบรอยคนนนถกเรยกวาเปน “การรฐประหารโดยตลาการ”59 ในบรบทเดยวกนน การทศาลรฐธรรมนญออกค าสงใหยตกระบวนการนตบญญตทจะแกไขรฐธรรมนญเมอเดอนมถนายน พ .ศ. 2555 กถกมองวาเปน “ความพยายามทจะท ารฐประหารโดยตลาการ” เชนกน60 กลมผเคลอนไหว “เสอแดง” ไดประกาศวาจะออกมาตอบโตการแทรกแซงใดๆ ในกระบวนการประชาธปไตยทนอกเหนอไปจากรฐธรรมนญ

ทงหมดน ด เหมอนจะบงช วาแมหลกการพนฐานทสดของประชาธปไตย ซงกคอกฎเรองเสยงขางมากภายใตขอบเขตของกฎหมาย รวมทงกฎเรองอ านาจสงสดของประชาชน (ดงท

“ผออกแบบสถาบน” มแนวโนมท จะมองข าม คอสถาบนทางการเมอง ไมสามารถด ารงอย ภายนอกสงคมท ใหก า เนดสถาบนนนๆ แตกลบมความเกยวพนอยางลกซงในเรองความสมพนธสวนตว จารตทางวฒนธรรม กบแรงกดดนทางการเมองซงแฝงฝงอย

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

บญญตไวในหมวด 1 มาตรา 3 ของรฐธรรมนญ) กยงไมเปนทยอมรบโดยทวกน

1.3.2 วาทกรรมอนรกษนยม: หลกการทสงสงกวาและการท ชนชนน ามความพเศษเหนอคนอน

วตถประสงคสงสดของกลมภกดตอราชวงศคอการด ารงไวซงระเบยบการเมองและสงคมแบบดงเดม มการใหเหตผลส าหรบการแทรกแซงท ไม เปนประชาธปไตย อยางเชน การท ารฐประหารโดยทหารในป พ.ศ. 2549 และการรฐประหารของตลาการในป พ.ศ. 2551 โดยอางองถงแหลงความชอบธรรมของประชาธปไตยตนแบบ (proto-democratic) กษตรยไทยไดรบอาณตแบบ “Super Mandate” จากประชาชน ซงอยเหนอกวาอาณตทมาจากการเลอกตงของผน าทางการเมอง61 เรองเลาของ “การปฏวตทด” (Good Coup)62 มาจากความคดเรอง “หลกการทสงสงกวา ” ในกฎธรรมชาต เชน “ชาต ” “กษตร ย ” “ เ อกภาพ” และแม แต “ประชาธปไตย” ซงมมากอนกฎหมายทมนษยเปนผบญญตขน ความจ าเปนทจะตอง “รกษาความสงบมนคง” ถกน ามาอางครงแลวครงเลาเพอแกตางใหกบการแทรกแซงแบบเผดจการ

เมอไมนานมาน เกดวาทกรรมใหมทกลาวถงผลรายทางการคลงในระยะยาวของนโยบาย “ประชานยม” จากบทเรยนในวกฤตการเงนของประเทศในกลมสหภาพยโรป เหลานกวชาการกงวลวาการเรยกรองของประชาชนทตองการการตอบสนองโดยทนท ผนวกกบแนวทางแบบประชานยมของรฐบาลทมาจากการเลอกตงทจะตอบแทนผสนบสนนตนจะท าใหรฐไทยลมละลายในระยะยาว63 ในวาทกรรมอนรกษนยมมการน าความกงวลทชอบธรรมนมาใชโดยมไดกลาวถงนโยบายทงหมดทเปนประโยชนตอประชากรสวนใหญ การน าค าวา “ประชานยม” (populism) มาใชในความหมายเดยวกนกบ “ไดรบความนยม” (popular) เผยใหเหนถงความไมสบายใจของกลมอนรกษนยมตอการปกครองแบบเสยงขางมาก และความดแคลนโดยรวมตอ “มวลชนไรอารยะ”vii เมอเรวๆนกลมพทกษสยามไดอางเรองราว vii ในชวงความขดแยงรนแรง การทชนชนน าคดวาตนเหนอกวาคนอนและความเกลยดชงของชนชนกลางไดท าใหเกดการกลาววาจาแสดงความเกลยดชงเชน “เชอ

การ “ลมละลายเพราะประชานยม” เพอหาเหตผลสนบสนนการทกลมฯ ออกมาเรยกรองใหท ารฐประหารอกครงหนง64 และเปนการสะทอนความกลวของกลมเหลองเกยวกบการลมละลายของประเทศviii

1.3.3 แนวทางเสรนยม: ปองกนความเสยงตอเผดจการโดยเสยงขางมาก

ชนชนกลางทวโลกมความหวาดกลวอยสองประการ คอกลวถกกลนแกลงโดยชนชนน าทควบคมรฐ กบกลววาประชากรสวนใหญจะมจ านวนมากกวากลมของตน ระบบเสรประชาธปไตยปองกนความเสยงทกลมใดกลมหนงจะขนมาครอบง าสงคมดวยการก าหนดสถาปตยกรรมเชงสถาบนขนมาเพอการน และการออกมาปาวรองไปทววาม “เผดจการรฐสภา” มนยถงความกงวลของชนกลมนอยตอระบบเผดจการโดยเสยงขางมาก65 เพราะตกใจกบวธบรหารประเทศแบบไมเปนประชาธปไตยของทกษณ

และก าลงอนไมยอทอของ “พนธมตรแดง” ในการเลอกตง กลมเสรนยมจงพยายามทกวถทางเพอปองกนไมใหเกดการปกครองโดยเสยงขางมาก จงหาทางจ ากดการปกครองโดยเสยงขางมากทมาจากการเลอกต ง (ประชา

นยม) ดวยสถาบนก ากบดแลทมาจากการแตงตงและตลาการทถกแทรกแซงดวยการเมอง66 ในทางทฤษฎ องคกรอสระตงขนเ พ อ ป ร ะ กนความ เป นป ร ะช าธ ป ไตย ในกา ร เ ล อ กต ง (คณะกรรมการการเลอกตง) ธรรมภบาลในการบรหารประเทศ (คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ) และประกนสทธทางการเมอง (คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต) แตภาคสงคมทมความส าคญทางยทธศาสตร (เชนภาคสอ-คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต , ภาคตลาดการเงน -คณะกรรมการตลาดหลกทรพยฯ) กลบถกกนออกไปจนอยไกลเกนเออมส าหรบสถาบนเสยงสวนมาก

โรคแดง” เขายดพนทส าคญกลางกรงเทพฯ” ด Thongchai Winichakul ขอ 40 ในเชงอรรถทายบท viii กลมเสอเหลองเปนเดอดเปนแคนเรองการขาย ชนคอรป ของทกษณและความขดแยงกบกมพชาเรองเขาพระวหาร

การน าค าวา “ประชานยม” (populism) มาใชในความหมายเดยวกนกบ “ไ ดรบความนยม” (popular) เผยใหเหนถงความไมสบายใจของกลมอนรกษนยมตอการปกครองแบบเสยงขางมาก และความดแคลนโดยรวมตอ “มวลชนไรอารยะ”

13

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตกลงกนในทลบตา การทจรตทแพรหลายเปนสวนทเหนชดเจนทสดของระบบปตาธปไตย และเปนเพยงน ามนหลอลนของระบบทเตมไปดวยความสมพนธสวนตวซงแลกเปลยนความภกดกบการอปถมภค าช ระบบปตาธปไตยไดบอนท าลายระบบการตรวจสอบและถวงดลตางๆ มาโดยตลอด อกทงยงไดคบคลานเขาไปแฝงตวและยดครองสถาบนประชาธปไตยสวนมาก ชนชนน าทงสองฝายสามารถใชสถาบนตางๆ เพอประโยชนของตนดวยการน าตวแทนของตนไปนงในศาลและคณะกรรมาธการอสระทงหลายและดวยการวงเตนใหผด ารงต าแหนงปฏบตตามความตองการข อ ง ต น ด ง น น แ ม ศ า ล แ ล ะคณะกรรมาธการอสระจะเปนตวอยางตามต าราของสถาบนทออกแบบมาเพอด ารงไวซ งหลกนตธรรมและสงเสรมประโยชนสาธารณะ51 แตในความเปนจรงนโยบายของสถาบนเหลานมกกรอนท าลายประชาธปไตย52 สงท “ผออกแบบสถาบน” มแนวโนมทจะมองขามคอสถาบนทางการเมองไมสามารถด ารงอยภายนอกสงคมทใหก าเนดสถาบนนน ๆ แตกลบมความเกยวพนอยางลกซงในเรองความสมพนธสวนตว จารตทางวฒนธรรม กบแรงกดดนทางการเมองซงแฝงฝงอย วฒนธรรมไทยและความเคารพอยางสงตอล าดบชนทางส งคมในล กษณะน เป นส งท ส ง เสร มประสทธ ภาพของความสมพนธเชงอปถมภ

การแทนทระบบปตาธปไตยดวยระบบการปกครองทไมเกยวกบตวบคคลและใหรางวลตามผลงานซงเปนระบบทสามารถท างานเพอประโยชนของประชาชนไดอย างมประสทธภาพนนจ าเปนตองอาศยความพยายามรวมกนครงใหญจากผมสวนไดเสยทกคน แตเนองจากธรรมชาตทวไปของมนษยมกเหนแกญาตพนองเหนอคนอน ระบบปตาธปไตยกจะกลบมาปรากฏอกครง53 ระบบทท างานไดดวยการท าความสะอาดตนเองและหนนหลงดวยเจตจ านงทางการเมองทจะบงคบใชหลกนตธรรมคอหนทางเดยวทจะใหระบบการปกครองมประสทธภาพ นคอความทาทายหลกของกระบวนการสรางประชาธปไตยทงหลาย: การท าใหวงจรอบาทวของระบบปตาธปไตยกลายเปนวงจรคณธรรมทมกลไกซงสามารถท าความสะอาดตวเองได มาชวยปรบปรงผลการท างานในการบรหารจดการและชวยท าใหเกด

ความไววางใจจากประชาชน

1.3 ใครเปนผตดสนใจใหใคร เสยงขางมาก vs ธรรมา ภบาล

1.3.1 ปรากฏการณ: เผดจการรฐสภา วาระซอนเรน ประชานยม สองมาตรฐาน

การเมองไทยเตมไปดวยขอกลาวหาเผดรอนเ กยวกบ “วาระซอนเรน” มทฤษฎการคบคดเรองการรฐประหารและการ

เตรยมพรอมส าหรบสงครามกลางเมอง แพรกระจายเปนดอกเหด ฝายเหลองฝายหนงกลาวหาอกฝายวาเปน “เผดจการรฐสภา” หรอ “อตตาธปไตยแบบสงคโปร”54 หวขอทน ามาพดซ าแลวซ าเลาใน “วาทกรรมแดง” คอการเรยกรองใหยต “คณาธปไตยอ ามาตย” และการเรยกรองอ านาจสงสดของประชาชน55 จากการส ารวจความคดเหน

พบวาการใชวธการแบบเผดจการ-ตงแตการท ารฐประหารไปจนถงการละเมดรฐธรรมนญ-เปนสงทยอมรบกนทวไป56 ความพยายามทจะลมอ านาจเสยงสวนมากทมาจากการเลอกตงดวยการใชศาลทถกแทรกแซงทางการเมองเปนสงทเกดบอยเสยจนไดรบการขนานนามวา “ตลาการภวตน”57 การจ าคกผถกกลาวหาวามความผดฐานหมนพระบรมเดชานภาพ การปดกจการสอ และการด าเนนดคกบผประทวงเสอแดงโดยตงขอหาการ กอการร ายไดถก วจารณ วา เปนการ “ปกครองดวยกฎหมาย”58 การตดสนของศาลทใหลงโทษรฐบาล “แดง” ในป พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2551 ดวยการยบพรรคการเมองและเพกถอนสทธนกการเมองนบรอยคนนนถกเรยกวาเปน “การรฐประหารโดยตลาการ”59 ในบรบทเดยวกนน การทศาลรฐธรรมนญออกค าสงใหยตกระบวนการนตบญญตทจะแกไขรฐธรรมนญเมอเดอนมถนายน พ .ศ. 2555 กถกมองวาเปน “ความพยายามทจะท ารฐประหารโดยตลาการ” เชนกน60 กลมผเคลอนไหว “เสอแดง” ไดประกาศวาจะออกมาตอบโตการแทรกแซงใดๆ ในกระบวนการประชาธปไตยทนอกเหนอไปจากรฐธรรมนญ

ทงหมดน ด เหมอนจะบงช วาแมหลกการพนฐานทสดของประชาธปไตย ซงกคอกฎเรองเสยงขางมากภายใตขอบเขตของกฎหมาย รวมทงกฎเรองอ านาจสงสดของประชาชน (ดงท

“ผออกแบบสถาบน” มแนวโนมท จะมองข าม คอสถาบนทางการเมอง ไมสามารถด ารงอย ภายนอกสงคมท ใหก า เนดสถาบนนนๆ แตกลบมความเกยวพนอยางลกซงในเรองความสมพนธสวนตว จารตทางวฒนธรรม กบแรงกดดนทางการเมองซงแฝงฝงอย

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

บญญตไวในหมวด 1 มาตรา 3 ของรฐธรรมนญ) กยงไมเปนทยอมรบโดยทวกน

1.3.2 วาทกรรมอนรกษนยม: หลกการทสงสงกวาและการท ชนชนน ามความพเศษเหนอคนอน

วตถประสงคสงสดของกลมภกดตอราชวงศคอการด ารงไวซงระเบยบการเมองและสงคมแบบดงเดม มการใหเหตผลส าหรบการแทรกแซงท ไม เปนประชาธปไตย อยางเชน การท ารฐประหารโดยทหารในป พ.ศ. 2549 และการรฐประหารของตลาการในป พ.ศ. 2551 โดยอางองถงแหลงความชอบธรรมของประชาธปไตยตนแบบ (proto-democratic) กษตรยไทยไดรบอาณตแบบ “Super Mandate” จากประชาชน ซงอยเหนอกวาอาณตทมาจากการเลอกตงของผน าทางการเมอง61 เรองเลาของ “การปฏวตทด” (Good Coup)62 มาจากความคดเรอง “หลกการทสงสงกวา ” ในกฎธรรมชาต เชน “ชาต ” “กษตร ย ” “ เ อกภาพ” และแม แต “ประชาธปไตย” ซงมมากอนกฎหมายทมนษยเปนผบญญตขน ความจ าเปนทจะตอง “รกษาความสงบมนคง” ถกน ามาอางครงแลวครงเลาเพอแกตางใหกบการแทรกแซงแบบเผดจการ

เมอไมนานมาน เกดวาทกรรมใหมทกลาวถงผลรายทางการคลงในระยะยาวของนโยบาย “ประชานยม” จากบทเรยนในวกฤตการเงนของประเทศในกลมสหภาพยโรป เหลานกวชาการกงวลวาการเรยกรองของประชาชนทตองการการตอบสนองโดยทนท ผนวกกบแนวทางแบบประชานยมของรฐบาลทมาจากการเลอกตงทจะตอบแทนผสนบสนนตนจะท าใหรฐไทยลมละลายในระยะยาว63 ในวาทกรรมอนรกษนยมมการน าความกงวลทชอบธรรมนมาใชโดยมไดกลาวถงนโยบายทงหมดทเปนประโยชนตอประชากรสวนใหญ การน าค าวา “ประชานยม” (populism) มาใชในความหมายเดยวกนกบ “ไดรบความนยม” (popular) เผยใหเหนถงความไมสบายใจของกลมอนรกษนยมตอการปกครองแบบเสยงขางมาก และความดแคลนโดยรวมตอ “มวลชนไรอารยะ”vii เมอเรวๆนกลมพทกษสยามไดอางเรองราว vii ในชวงความขดแยงรนแรง การทชนชนน าคดวาตนเหนอกวาคนอนและความเกลยดชงของชนชนกลางไดท าใหเกดการกลาววาจาแสดงความเกลยดชงเชน “เชอ

การ “ลมละลายเพราะประชานยม” เพอหาเหตผลสนบสนนการทกลมฯ ออกมาเรยกรองใหท ารฐประหารอกครงหนง64 และเปนการสะทอนความกลวของกลมเหลองเกยวกบการลมละลายของประเทศviii

1.3.3 แนวทางเสรนยม: ปองกนความเสยงตอเผดจการโดยเสยงขางมาก

ชนชนกลางทวโลกมความหวาดกลวอยสองประการ คอกลวถกกลนแกลงโดยชนชนน าทควบคมรฐ กบกลววาประชากรสวนใหญจะมจ านวนมากกวากลมของตน ระบบเสรประชาธปไตยปองกนความเสยงทกลมใดกลมหนงจะขนมาครอบง าสงคมดวยการก าหนดสถาปตยกรรมเชงสถาบนขนมาเพอการน และการออกมาปาวรองไปทววาม “เผดจการรฐสภา” มนยถงความกงวลของชนกลมนอยตอระบบเผดจการโดยเสยงขางมาก65 เพราะตกใจกบวธบรหารประเทศแบบไมเปนประชาธปไตยของทกษณ

และก าลงอนไมยอทอของ “พนธมตรแดง” ในการเลอกตง กลมเสรนยมจงพยายามทกวถทางเพอปองกนไมใหเกดการปกครองโดยเสยงขางมาก จงหาทางจ ากดการปกครองโดยเสยงขางมากทมาจากการเลอกต ง (ประชา

นยม) ดวยสถาบนก ากบดแลทมาจากการแตงตงและตลาการทถกแทรกแซงดวยการเมอง66 ในทางทฤษฎ องคกรอสระตงขนเ พ อ ป ร ะ กนความ เป นป ร ะช าธ ป ไตย ในกา ร เ ล อ กต ง (คณะกรรมการการเลอกตง) ธรรมภบาลในการบรหารประเทศ (คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ) และประกนสทธทางการเมอง (คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต) แตภาคสงคมทมความส าคญทางยทธศาสตร (เชนภาคสอ-คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต , ภาคตลาดการเงน -คณะกรรมการตลาดหลกทรพยฯ) กลบถกกนออกไปจนอยไกลเกนเออมส าหรบสถาบนเสยงสวนมาก

โรคแดง” เขายดพนทส าคญกลางกรงเทพฯ” ด Thongchai Winichakul ขอ 40 ในเชงอรรถทายบท viii กลมเสอเหลองเปนเดอดเปนแคนเรองการขาย ชนคอรป ของทกษณและความขดแยงกบกมพชาเรองเขาพระวหาร

การน าค าวา “ประชานยม” (populism) มาใชในความหมายเดยวกนกบ “ไ ดรบความนยม” (popular) เผยใหเหนถงความไมสบายใจของกลมอนรกษนยมตอการปกครองแบบเสยงขางมาก และความดแคลนโดยรวมตอ “มวลชนไรอารยะ”

14

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ในการตอสเรองการแกไขรฐธรรมนญ ค าตดสนของศาลและคณะกรรมาธการอสระทสวนทางกบหลกการปกครองโดยเสยงขางมากท าใหเราเขาใจวาผลประโยชนท เกยวของนนมสงเพยงไร การเรยกรองไมใหยงเกยวกบการท างานขององคกรอสระไดรบการเนนย าดวยค าเตอนในท านองวามแผนการทจะจดตง “ระบอบทกษณ”67 ในสไตลการปกครองแบบสงคโปรขน ในบรบทน กลมเสรนยมจงตองการใหมการก ากบดแลสภาผแทนราษฎร (ไดรบการเลอกตง ) อยางเขมงวดโดยศาลร ฐ ธ ร รมนญ ( ไ ด ร บ ก ารแต ง ต ง )68 นอกจากนยงมการใชการออกแบบเชงสถาบนเพอปกปองกองทพไมใหถก “แทรกแซง” โดยหนวยงานก ากบดแลทเปนพลเรอน การออกแบบท วานนคอพ . ร . บ . จ ด ร ะ เ บ ย บ ร า ช ก า รกระทรวงกลาโหมซงเปนกฎหมายทใหอ านาจกองทพในการแตงตงโยกยายบคคล69

ตรงขามกบกลมเสรนยมในโลกตะวนตกผผานการตอสเพอสทธทางการเมองมานบศตวรรษ (และมกเสยเลอดเนอ) กลมเสรนยมไทยมกคดวา “สทธมนษยชนสากล” เปน “กฎธรรมชาต” อยางหน ง เชนเปนส งทมอย แลวรอคอยให ไป “คนพบ” ความคดเชนนท าให “การสรางความตระหนก” และ “การสรางความเขาใจ” กลายเปนยทธศาสตรหลกของภาคประชาสงคม

1.3.4 แนวทางแบบกาวหนา: การสรางสงคมทด

กลมกาวหนามเปาหมายเพอแกไขความอยตธรรมในอดตและปจจบน (เชนเรอง “สองมาตรฐาน”) และฟนฟความเปนธรรมทางสงคม โดยรฐมบทบาทหลกในภารกจออกแบบทางสงคมน ซงความตองการของกลมกาวหนาทจะสรางศกยภาพใหกบประชากรสวนใหญ ท าใหกลมกาวหนาตองขอความชวยเหลอจากรฐผานชยชนะในการเลอกตง

วาทกรรมของกลมกาวหนาเ กยวกบ “การมสวนรวมของประชาชน” จงวางการเลอกต งไวในล าดบตนและถอเปนศนยกลาง กลมกาวหนาประสบความส าเรจในการน าเรองราวทกลาววา “ประชาชนตองมเสยง” มาใชในการสรางความตนตวทางการเมองใหมวลชน และก าลงคอยๆ เปลยนความเขาใจของประชาชนเรองสทธทางการเมอง กลมกาวหนาเปนกลมทออกมาวจารณการแทรกแซงทางการเมองของฝายตลาการ

อยางรนแรง (“ปกครองโดยกฎหมาย”) และในท านองเดยวกน กระบวนการปฏรปทางการเมองในยคทศวรรษ ค .ศ. 199070 กบความขดแยงตางสไดท าใหเกดการไมยอมรบ “อาณตแบบ super-mandate”71 ของบคคลใดกตามอกตอไป

1.3.5 ปญหาทอยเบองหลง: เราไมสามารถหลกเลยงการเปลยนแปลงได

แนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมนนมงท าลายฝายตรงขามทงหมดและปราบปรามการเรยกรองการเปลยนแปลงเพราะ

ตองการทจะรกษาระเบยบแบบดงเดมไว อยางไรกตาม แรงขบเคลอนอนทรงพลงของกระบวนการเปลยนผานท าใหไมสามารถหลกเลยงความเปลยนแปลงไดในระยะยาว72 ขณะทมความคาดหวงเ ร อ งผลงานของร ฐมากข น แต ข ด

ความสามารถในการบรหารจดการของระบบการเมองแบบดงเดมกลบถดถอยลง การทประชาชนมความมงคงมากขนท าใหประชาชนพงพาความชวยเหลอแบบหยบยนนอยลง ในขณะเดยวกนกลมชนชนน าเ กดใหม กเปน แหลงอปถมภทางเลอก อ านาจทถดถอยของเครอขายราชวงศท าใหเครอขายราชวงศไมสามารถก าหนดทศทางหลกของสงคมไดแตเพยงผเดยวอกตอไป การตอตานการตดสนใจแบบบนลงลางอยางกวางขวางท าใหการน านโยบายโดยการบงคบเปนไปไดยากขน อกทงความขดแยงถาวรระหวางกลมสงคมตางๆ กท าใหระบอบการเมองแบบดงเดมเปนอมพาต พดสนๆ กคอระบบบรหารบานเมองในแนวตงไมมศกยภาพพอทจะรบมอกบกระบวนการเปลยนผานซงกรอนท าลายความชอบธรรมของระเบยบแบบดงเดม

ในบรบทน การปฏเสธการปฏรปเพอปรบเปลยนระบบการเมองใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงใหมทของสงคมพหลกษณนนเปนการมองการณใกลเกนไป โดยเฉพาะอยางการบอกปดเสยงเรยกรองใหแกไขกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพซงไมสอดคลองกบยคสมยดจะมผลในทางตรงกนขามเสยมากกวา การบงคบใชประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ในทางทผดอาจเปนปจจยบนทอนกรอนท าลายระเบยบซงกลมผตองการรกษาสถานะเดมในสงคมก าลงดนรนเพอรกษาใหระเบยบเหลานนคงอยตอไป

การตดสนของศาลและคณะกรรมาธการอสระทสวนทางกบหลกการปกครองโดยเสยงขางมากเปนค าอธบายวาผลประโยชนทเกยวของน น ม ส ง เ พ ย ง ไ ร ใ นป ร ะ เ ด น ก า ร แก ไ ขรฐธรรมนญ

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ทมาของความชอบธรรม อ านาจสงสด และกฎหมาย

ปรากฏการณ “ตลาการภวฒน” สะทอนใหเหนวาในระเบยบทางการเมองมวกฤตทกดกนลกลงไป นนคอสงคมยงขาดฉนทามตเกยวกบทมาอนถกตองของความชอบธรรม ทงการเลอกตงและ “คณสมบตทางคณธรรมของผน า”ไมเปนทยอมรบกนโดยทวไป หากความชอบธรรมของผมอ านาจตดสนใจยงเปนทกงขา การตดสนใจทเกดขนจะขาดการยอมรบจากทกฝาย หรออาจจะถงขนโดนปฏเสธจากบางฝาย เราจะเหนวกฤตความชอบธรรมนไดเมอสถาบนซงไดรบการเลอกตงมาท าการตดสนใจในเรองใด จะตองมการทาทายการตดสนใจนนในชนศาลเสมอ

ทางอกฝงของขวส ฝาย “พนธมตรแดง” ดมความตนตระหนกวาจะมการตอตานวาระทางการเมองของตนไปเสยทกวาระ73 “ความโกรธของกลมสแดง” ตอตลาการภวฒนถงขนาดท าใหมผออกมาเรยกรองใหลมศาลและหนวยงานก ากบดแลอสระ74 ซงท าใหเกดทศนะแบบ “เปาหมายสรางความชอบธรรมใหวธการ” ทยนยอมใหมการกระท าซงรนแรงและผดกฎหมายเพอประโยชนทสงกวาในตอนทาย การสรางความชอบธรรมใหกบตนเองของแนวหนาเสอแดงในลกษณะนสะทอนอยในค าอธบายเรอง “ก าปนเหลกกบถงมอก ามะหย”75อนลอลนททกษณใชเพอเปนขออางในการบดเบอนรฐธรรมนญเพอก าจดการตรวจสอบถวงดลทงหมดตอการใชอ านาจของตน แตการดวนขจดระเบยบทางรฐธรรมนญอาจเปนอปสรรคตอการเกดประชาธปไตยทเปนปกแผน ดงท จอหน รอลวส (John Rawls) กลาวไววาระบบตรวจสอบถวงดลเปนทางเลอกเชงสถาบนทดเพราะเสยงขางมากของวนนอาจกลายเปนเสยงขางนอยในอนาคตได76

ความแตกแยกเรองทมาของความชอบธรรมกบอ านาจสงสดของประชาธปไตยนนเกาพอๆ กบการเกดขนของการเมอง77 เพลโตวจารณการขาดพนฐานแหงความจรงนรนดร (Eternal Truth) และกลาววาระบอบประชาธปไตยเองกไมสามารถน าเสนอทมาแหงความชอบธรรมของตนได และเมอไมสามารถหาทมาของความชอบธรรมไดทงจากความเชอและจากเหตผล แนวคดเรองอ านาจสงสดของประชาชนจงเปนความเปนไปไดเดยวทเหลออย

ความแตกแยกในความเหนเรองอ านาจสงสดนนสะทอนอยใน

ปรชญาเกยวกบสญญาประชาคม โทมส ฮอบส (Thomas Hobbes) คดวาบคคลตองยอมสละอสรภาพของตนใหแกผปกครองเผดจการเพอแลกเปลยนกบความคมครองจากภาวะสงครามกลางเมองถาวร ประชาชนตองใหอสระแกผปกครองในการปฏบตตามค าสญญาทไดใหไว ซงอสระนเปนสงจ าเปนในการท างานของผปกครอง แต ฌอง -ฌาคส รสโซ (Jean-Jacques Rousseau) เสนอวาสญญาประชาคมคอความตกลงทเหนพองกนระหวางพลเมองทเปนอสระและเทาเทยม ซงในการ

ตความแบบน ก าปนเหลกของผปกครองจงเปนสงท ไมจ าเปนอกตอไปเพราะมกล ไกปร ะช าธ ป ไตย เป นต วกล างทประนอมความขดแยง (ความรนแรง ) อยางมประสทธผลอยแลวix เมอไมมความจ าเปนจะตองมใครอยเหนอกฎหมายอก

ตอไป วตถประสงคหลกของการมหลกนตธรรมคอการปกปองประชาชนจากการใชอ านาจในทางมชอบโดยผปกครอง (รฐ)

ความจ าเปนทจะตองก าหนดกฎหมายเพราะขาดทมาของความชอบธรรมทตงอยบนพนฐานความจรงนรนดรไดท าใหเกดความไมสบายใจมาตลอดชวงพนปทผานมา โดยมความพยายามครงแลวครงเลาทจะหาหลกการสงสงเพอใชเปนทมาของความชอบธรรม ไมวาจะเปนกฎอนศกดสทธ กฎธรรมชาต หลกการเหตผลของรฐ (Reason of State) มายาคตของชาต ฯลฯ78 บอยครงทการเทดทนในลกษณะนของหมคณะน าไปสการปราบปรามในนามของความชอบธรรม แนวคดปฏฐานนยม (positivist) จงไมยอมรบในเรอง “กฎธรรมชาต” และยนยนวากฎทบญญตโดยมนษยเปนกฎเดยวทมอย อยางไรกตาม ตงแตฝรงเศสยคจาโคแบงไปจนถงเยอรมนยคนาซเรากลบพบวาอ านาจไดท าใหเกดกฎหมายบานเมอง (ท เขนฆา ) ผานกระบวนการและวถทางตามกฎหมายมาแลว ความพยายามนานนบศตวรรษทจะคนหาบรรทดฐานทางสงคมหรอศาสนาทจะจ ากดอ านาจดบถกหยบยกขนมาพดอกครงหนง เชนเดยวกบหลกสทธสทธมนษยชนสากล รฐธรรมนญเยอรมนไดท าใหเกด ix ส าหรบ Raymond Aaron ประชาธปไตยคอการจดใหมการแขงขนโดยสนตเพอการใชอ านาจ

ปรากฎการณ “ตลาการภวฒน” สะทอนใหเหนวามวกฤตทกนลกยงกวาอยในระเบยบทา ง กา รเมอ ง : ส ง คมย ง ขา ดฉนทา ม ตเกยวกบทมาทถกตองของความชอบธรรม

15

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ในการตอสเรองการแกไขรฐธรรมนญ ค าตดสนของศาลและคณะกรรมาธการอสระทสวนทางกบหลกการปกครองโดยเสยงขางมากท าใหเราเขาใจวาผลประโยชนท เกยวของนนมสงเพยงไร การเรยกรองไมใหยงเกยวกบการท างานขององคกรอสระไดรบการเนนย าดวยค าเตอนในท านองวามแผนการทจะจดตง “ระบอบทกษณ”67 ในสไตลการปกครองแบบสงคโปรขน ในบรบทน กลมเสรนยมจงตองการใหมการก ากบดแลสภาผแทนราษฎร (ไดรบการเลอกตง ) อยางเขมงวดโดยศาลร ฐ ธ ร รมนญ ( ไ ด ร บ ก ารแต ง ต ง )68 นอกจากนยงมการใชการออกแบบเชงสถาบนเพอปกปองกองทพไมใหถก “แทรกแซง” โดยหนวยงานก ากบดแลทเปนพลเรอน การออกแบบท วานนคอพ . ร . บ . จ ด ร ะ เ บ ย บ ร า ช ก า รกระทรวงกลาโหมซงเปนกฎหมายทใหอ านาจกองทพในการแตงตงโยกยายบคคล69

ตรงขามกบกลมเสรนยมในโลกตะวนตกผผานการตอสเพอสทธทางการเมองมานบศตวรรษ (และมกเสยเลอดเนอ) กลมเสรนยมไทยมกคดวา “สทธมนษยชนสากล” เปน “กฎธรรมชาต” อยางหน ง เชนเปนส งทมอย แลวรอคอยให ไป “คนพบ” ความคดเชนนท าให “การสรางความตระหนก” และ “การสรางความเขาใจ” กลายเปนยทธศาสตรหลกของภาคประชาสงคม

1.3.4 แนวทางแบบกาวหนา: การสรางสงคมทด

กลมกาวหนามเปาหมายเพอแกไขความอยตธรรมในอดตและปจจบน (เชนเรอง “สองมาตรฐาน”) และฟนฟความเปนธรรมทางสงคม โดยรฐมบทบาทหลกในภารกจออกแบบทางสงคมน ซงความตองการของกลมกาวหนาทจะสรางศกยภาพใหกบประชากรสวนใหญ ท าใหกลมกาวหนาตองขอความชวยเหลอจากรฐผานชยชนะในการเลอกตง

วาทกรรมของกลมกาวหนาเ กยวกบ “การมสวนรวมของประชาชน” จงวางการเลอกต งไวในล าดบตนและถอเปนศนยกลาง กลมกาวหนาประสบความส าเรจในการน าเรองราวทกลาววา “ประชาชนตองมเสยง” มาใชในการสรางความตนตวทางการเมองใหมวลชน และก าลงคอยๆ เปลยนความเขาใจของประชาชนเรองสทธทางการเมอง กลมกาวหนาเปนกลมทออกมาวจารณการแทรกแซงทางการเมองของฝายตลาการ

อยางรนแรง (“ปกครองโดยกฎหมาย”) และในท านองเดยวกน กระบวนการปฏรปทางการเมองในยคทศวรรษ ค .ศ. 199070 กบความขดแยงตางสไดท าใหเกดการไมยอมรบ “อาณตแบบ super-mandate”71 ของบคคลใดกตามอกตอไป

1.3.5 ปญหาทอยเบองหลง: เราไมสามารถหลกเลยงการเปลยนแปลงได

แนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมนนมงท าลายฝายตรงขามทงหมดและปราบปรามการเรยกรองการเปลยนแปลงเพราะ

ตองการทจะรกษาระเบยบแบบดงเดมไว อยางไรกตาม แรงขบเคลอนอนทรงพลงของกระบวนการเปลยนผานท าใหไมสามารถหลกเลยงความเปลยนแปลงไดในระยะยาว72 ขณะทมความคาดหวงเ ร อ งผลงานของร ฐมากข น แต ข ด

ความสามารถในการบรหารจดการของระบบการเมองแบบดงเดมกลบถดถอยลง การทประชาชนมความมงคงมากขนท าใหประชาชนพงพาความชวยเหลอแบบหยบยนนอยลง ในขณะเดยวกนกลมชนชนน าเ กดใหม กเปน แหลงอปถมภทางเลอก อ านาจทถดถอยของเครอขายราชวงศท าใหเครอขายราชวงศไมสามารถก าหนดทศทางหลกของสงคมไดแตเพยงผเดยวอกตอไป การตอตานการตดสนใจแบบบนลงลางอยางกวางขวางท าใหการน านโยบายโดยการบงคบเปนไปไดยากขน อกทงความขดแยงถาวรระหวางกลมสงคมตางๆ กท าใหระบอบการเมองแบบดงเดมเปนอมพาต พดสนๆ กคอระบบบรหารบานเมองในแนวตงไมมศกยภาพพอทจะรบมอกบกระบวนการเปลยนผานซงกรอนท าลายความชอบธรรมของระเบยบแบบดงเดม

ในบรบทน การปฏเสธการปฏรปเพอปรบเปลยนระบบการเมองใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงใหมทของสงคมพหลกษณนนเปนการมองการณใกลเกนไป โดยเฉพาะอยางการบอกปดเสยงเรยกรองใหแกไขกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพซงไมสอดคลองกบยคสมยดจะมผลในทางตรงกนขามเสยมากกวา การบงคบใชประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ในทางทผดอาจเปนปจจยบนทอนกรอนท าลายระเบยบซงกลมผตองการรกษาสถานะเดมในสงคมก าลงดนรนเพอรกษาใหระเบยบเหลานนคงอยตอไป

การตดสนของศาลและคณะกรรมาธการอสระทสวนทางกบหลกการปกครองโดยเสยงขางมากเปนค าอธบายวาผลประโยชนทเกยวของน น ม ส ง เ พ ย ง ไ ร ใ นป ร ะ เ ด น ก า ร แก ไ ขรฐธรรมนญ

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ทมาของความชอบธรรม อ านาจสงสด และกฎหมาย

ปรากฏการณ “ตลาการภวฒน” สะทอนใหเหนวาในระเบยบทางการเมองมวกฤตทกดกนลกลงไป นนคอสงคมยงขาดฉนทามตเกยวกบทมาอนถกตองของความชอบธรรม ทงการเลอกตงและ “คณสมบตทางคณธรรมของผน า”ไมเปนทยอมรบกนโดยทวไป หากความชอบธรรมของผมอ านาจตดสนใจยงเปนทกงขา การตดสนใจทเกดขนจะขาดการยอมรบจากทกฝาย หรออาจจะถงขนโดนปฏเสธจากบางฝาย เราจะเหนวกฤตความชอบธรรมนไดเมอสถาบนซงไดรบการเลอกตงมาท าการตดสนใจในเรองใด จะตองมการทาทายการตดสนใจนนในชนศาลเสมอ

ทางอกฝงของขวส ฝาย “พนธมตรแดง” ดมความตนตระหนกวาจะมการตอตานวาระทางการเมองของตนไปเสยทกวาระ73 “ความโกรธของกลมสแดง” ตอตลาการภวฒนถงขนาดท าใหมผออกมาเรยกรองใหลมศาลและหนวยงานก ากบดแลอสระ74 ซงท าใหเกดทศนะแบบ “เปาหมายสรางความชอบธรรมใหวธการ” ทยนยอมใหมการกระท าซงรนแรงและผดกฎหมายเพอประโยชนทสงกวาในตอนทาย การสรางความชอบธรรมใหกบตนเองของแนวหนาเสอแดงในลกษณะนสะทอนอยในค าอธบายเรอง “ก าปนเหลกกบถงมอก ามะหย”75อนลอลนททกษณใชเพอเปนขออางในการบดเบอนรฐธรรมนญเพอก าจดการตรวจสอบถวงดลทงหมดตอการใชอ านาจของตน แตการดวนขจดระเบยบทางรฐธรรมนญอาจเปนอปสรรคตอการเกดประชาธปไตยทเปนปกแผน ดงท จอหน รอลวส (John Rawls) กลาวไววาระบบตรวจสอบถวงดลเปนทางเลอกเชงสถาบนทดเพราะเสยงขางมากของวนนอาจกลายเปนเสยงขางนอยในอนาคตได76

ความแตกแยกเรองทมาของความชอบธรรมกบอ านาจสงสดของประชาธปไตยนนเกาพอๆ กบการเกดขนของการเมอง77 เพลโตวจารณการขาดพนฐานแหงความจรงนรนดร (Eternal Truth) และกลาววาระบอบประชาธปไตยเองกไมสามารถน าเสนอทมาแหงความชอบธรรมของตนได และเมอไมสามารถหาทมาของความชอบธรรมไดทงจากความเชอและจากเหตผล แนวคดเรองอ านาจสงสดของประชาชนจงเปนความเปนไปไดเดยวทเหลออย

ความแตกแยกในความเหนเรองอ านาจสงสดนนสะทอนอยใน

ปรชญาเกยวกบสญญาประชาคม โทมส ฮอบส (Thomas Hobbes) คดวาบคคลตองยอมสละอสรภาพของตนใหแกผปกครองเผดจการเพอแลกเปลยนกบความคมครองจากภาวะสงครามกลางเมองถาวร ประชาชนตองใหอสระแกผปกครองในการปฏบตตามค าสญญาทไดใหไว ซงอสระนเปนสงจ าเปนในการท างานของผปกครอง แต ฌอง -ฌาคส รสโซ (Jean-Jacques Rousseau) เสนอวาสญญาประชาคมคอความตกลงทเหนพองกนระหวางพลเมองทเปนอสระและเทาเทยม ซงในการ

ตความแบบน ก าปนเหลกของผปกครองจงเปนสงท ไมจ าเปนอกตอไปเพราะมกล ไกปร ะช าธ ป ไตย เป นต วกล างทประนอมความขดแยง (ความรนแรง ) อยางมประสทธผลอยแลวix เมอไมมความจ าเปนจะตองมใครอยเหนอกฎหมายอก

ตอไป วตถประสงคหลกของการมหลกนตธรรมคอการปกปองประชาชนจากการใชอ านาจในทางมชอบโดยผปกครอง (รฐ)

ความจ าเปนทจะตองก าหนดกฎหมายเพราะขาดทมาของความชอบธรรมทตงอยบนพนฐานความจรงนรนดรไดท าใหเกดความไมสบายใจมาตลอดชวงพนปทผานมา โดยมความพยายามครงแลวครงเลาทจะหาหลกการสงสงเพอใชเปนทมาของความชอบธรรม ไมวาจะเปนกฎอนศกดสทธ กฎธรรมชาต หลกการเหตผลของรฐ (Reason of State) มายาคตของชาต ฯลฯ78 บอยครงทการเทดทนในลกษณะนของหมคณะน าไปสการปราบปรามในนามของความชอบธรรม แนวคดปฏฐานนยม (positivist) จงไมยอมรบในเรอง “กฎธรรมชาต” และยนยนวากฎทบญญตโดยมนษยเปนกฎเดยวทมอย อยางไรกตาม ตงแตฝรงเศสยคจาโคแบงไปจนถงเยอรมนยคนาซเรากลบพบวาอ านาจไดท าใหเกดกฎหมายบานเมอง (ท เขนฆา ) ผานกระบวนการและวถทางตามกฎหมายมาแลว ความพยายามนานนบศตวรรษทจะคนหาบรรทดฐานทางสงคมหรอศาสนาทจะจ ากดอ านาจดบถกหยบยกขนมาพดอกครงหนง เชนเดยวกบหลกสทธสทธมนษยชนสากล รฐธรรมนญเยอรมนไดท าใหเกด ix ส าหรบ Raymond Aaron ประชาธปไตยคอการจดใหมการแขงขนโดยสนตเพอการใชอ านาจ

ปรากฎการณ “ตลาการภวฒน” สะทอนใหเหนวามวกฤตทกนลกยงกวาอยในระเบยบทา ง กา รเมอ ง : ส ง คมย ง ขา ดฉนทา ม ตเกยวกบทมาทถกตองของความชอบธรรม

16

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

การประนประนอมโดยการเสนอความคดเรองหลกการนรนดรทมนษยก าหนดขนx ซงมนษยไมสามารถเปลยนแปลงได

ในแนวคดยคหลงสมยใหม (postmodern) เมอความแนนอนทงหมดถกรอสราง ประชาธปไตยเปนระเบยบทางสงคมทประชาชนตกลงยอมรบความทาทายจากความไมแนนอน79 ในยคของความไมแนนอน ไมมโครงการทางการเมองหรอระเบยบทางสงคมใดจะสามารถออกมาอางวาตนมรากฐานอนเปนความจรงนรนดรส าหรบความชอบธรรมได ดงนนส าหรบ ฌาคส รองสแยร (Jacques Rancière)80 แลวประชาธปไตยคอสถาบนทางการเมอง (แบบเดยวทเปนไปได)

“การปกครองโดยเสยงขางมาก” vs “การตอตานการควบคมโดยเสยงขางมาก”

การทประเทศไทยมรฐธรรมนญมาแลวหลายฉบบแสดงใหเหนวายงไมมฉนทามต เกยวกบการออกแบบเชงสถาบนของกระบวนการทางการเมอง โดยความขดแยงทางการเมองสะทอนออกมาในการตอสระหวางสถาบนเสยงขางมาก (บรหาร, นตบญญต) กบสถาบนทสวนทางกบเสยงขางมาก (ตลาการและองคกรก ากบดแลอสระ) ไมนาแปลกใจวาฝาย “พนธมตรแดง” ชนชอบการปกครองโดยเสยงขางมากทไรขดจ ากด แต “เสยงขางนอยฝายเหลอง” กลบมงสรางความแขงแกรงใหกบการควบคมในลกษณะทสวนทางกบการใชเสยงขางมาก ตราบใดทดลอ านาจยงไมนง กเปนการยากทจะหาสถาปตยกรรมเชงสถาบนทจะน ามาใชได แตในการสรางประชาธปไตยทมนคงและเปนปกแผน ประเทศไทยจะตองท าใหเกดสมดลทเหมาะสมระหวางสถาบนเสยงขางมากกบสถาบนทสวนทางกบเสยงขางมาก

2 ปญหาการท างานรวมกนในระบบปตาธปไตย

ปญหาส าหรบการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยไมไดมเพยงเรองการแขงขนทางวาทกรรม แตยงมปญหาเกยวกบการ x มาตรา 79 III German Basic Law บญญต “หลกการพนฐานนรนดร” ทผบญญตกฎหมายไมสามารถเปลยนแปลงได: ศกดศรความเปนมนษย สทธมนษยชน หลกนตธรรม ประชาธปไตย รฐสงคม ระบอบสหพนธรฐ อ านาจสงสดของประชาชน การเลอกตง สทธในการขดขน

ท างานรวมกนซงท าลายความเตมใจและความสามารถของบคคลทจะท างานรวมกนเพอใหเกดประชาธปไตย

ปญหาเรองการท างานรวมกนประการแรกมรากฐานมาจากโครงสรางสงคมไทย สงคมไทยแบงแยกเปนสวนๆ ในแนวนอน

(เชนกองทพ ราชการ พรรคการเมอง ประชาสงคม ภาคเอกชน ฯลฯ) ทมลกษณะเฉพาะและหลกเหตผลของตนเอง ในขณะเดยวกน การแบงล าดบชนในแนวตงไดแบงแยกสงคมดวยกฎเกณฑ ภาษา และอตลกษณ

ตางกน การสอสารทมจ ากดระหวางกลมตางๆ และชวงชนตางๆ ท าใหการรวมมอกนเปนเรองยากขน ปญหาการท างานรวมกนนนจะแกไขไดงายขนหากมกลไกการแลกเปลยนขอมลและกลไกการสอสารทมประสทธภาพ81 การขาดวฒนธรรมการปรกษาหารอและขาดเวทสาธารณะส าหรบถกเถยงในเรองนโยบายท าใหคนไทยเขาใจกนและสรางความเชอใจอนจ าเปนส าหรบการท างานรวมกนไดยากยงขน

ปญหาประการตอมาในการท างานรวมกนเปนเรองเกยวกบกรอบการท างานเชงสถาบน โดยกรอบฯ ปจจบนไดรบการออกแบบมาเพอรกษาระเบยบดงเดมไว ทส าคญคอกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพทเขมงวดเปนสงซงถกน ามาใชท าลายผน าการเปลยนแปลงประชาธปไตย และหยดยงการเรยกรองความเปลยนแปลงอยางเปนระบบ ผลลพธคอบรรยากาศแหงความหวาดกลวซงเปนอปสรรคตอการอภปรายเรองทศทางของประเทศในอนาคต ความสามารถในการประกาศใชพระราชก าหนดฉกเฉน พ.ร.บ.ความมนคงภายใน82 และกฎอยการศกท าใหใครกตามทควบคมกลไกรฐมอ านาจลนเหลอ โดยเฉพาะอยางยงกองทพ อ านาจเหลานถกน ามาใชเพอสยบผวจารณ ท ารายนกเคลอนไหวเพอประชาธปไตย และขดขวางแนวรวมเพอความเปลยนแปลง

ประการทสาม ปญหาการท างานรวมกนมกเกดในวกฤตการเปลยนผาน ทงพลเรอนและทหารทมบทบาทในวกฤตนฯ ดเหมอนจะตดกบดกทางสองแพรงของนกโทษ (prisoner’s dilemma) ทฝายหนงจะพรอมรวมมอกตอเมออกฝายเรมกอน แตส าหรบผสนบสนนประชาธปไตยหลายราย การเปนฝายเรมกอนนนมความเสยงสงเกนไป จงเลอกทจะเปน free rider ทไม

การทประเทศไทยมรฐธรรมนญมาแลวหลายฉบบแสดงใหเหนวายงไมมฉนทามตเกยวกบการอ อ กแ บบ เ ช ง สถ า บ น ขอ ง ก ระ บ วน กา รท า งการเมอง โดยความขดแยงทางการเมองสะทอนออกมาในการตอสระหวางสถาบนเสยงขางมากกบสถาบนทสวนทางกบเสยงขางมาก

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตองลงมอท าอะไรแตคอยรบประโยชน ปรากฏการณนชใหเหนถงปจจยเบองลกขอหนง นนคอความขดแยงหลากสไดกรอนท าลายสวนผสมทส าคญทสดของความรวมมอ ซงกคอความไวเนอเชอใจ การทฝายหนงฝายใดมกมความระแวงอยตลอดเวลาวาอกฝายจะม “วาระซอนเรน” หรอ “เปาหมายแฝง” ชใหเหนวาสงคมไทยขาดความไวใจซงกนและกน นยทลกซงกวานนคอหากเปรยบสถาบนทางประชาธปไตยเปนเพยงเวทในโรงละครการเมอง โดยการตดสนใจทงหลายไดกระท ากอนหนาไปแลวในทลบตา ประชาชนจะคดวาสถาบนเหลานนเปนเพยงฉากบงหนา แตสงคมไมสามารถเดนหนาตอไปไดหากไมมความไวใจเปนตวเชอมประสาน ความไวใจเปนสงจ าเปนส าหรบหลายอยางต งแตการท าธรกรรมงายๆ ประจ าวนไปจนถงการตอรองสญญาประชาคมครงใหมทมความออนไหวสง การท าใหเกดความไวใจซงกนและกนอกครงจงเปนขนตอนแรกทจ าเปนบนเสนทางอนยาวไกลทจะน าเราผานพนวกฤตการเปลยนผานไปได

3 สนามแขงทางการเมอง: กลมสถานะเดมทเขมแขง vs ผน าการเปลยนแปลงทออนแอ

การแกปญหาวกฤตการเปลยนผานจะเปนประโยชนส าหรบคนไทยสวนมาก ระเบยบทเปนประชาธปไตยจะชวยไกลเกลยความขดแยง ประชาธปไตยมแรงจงใจสงทจะจดหาบรการสาธารณะใหแกประชาชน โดยระบบประชาธปไตยทท างานไดดจะท าใหสงคมสามารถหนไปใสใจกบความทาทายเรงดวนทางเศรษฐกจและสงคม แตสงทนาฉงนคอหากคนไทยสวนใหญจะไดรบประโยชนจากประชาธปไตยทแทจรงแลว ท าไมจงยงไมเกดระเบยบประชาธปไตยขนในสงคมไทย

3.1 กลมผสนบสนนสถานภาพไดเปรยบในสงคมเปนผรกษาไวซงระเบยบแนวตงแบบเดม

คนไทยสวนใหญอาจไดประโยชนจากระเบยบประชาธปไตย แตยงมคนอกหลายกลมทไดรบประโยชนจากสถานภาพไดเปรยบ

ในสงคม ถามใชโดยตรงกดวยความรสกทผกพนกบระเบยบเดม กลมแรกคอกลมชนชนน าดงเดมของเครอขายราชวงศซงเปนผน าแนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมไวและตอสเพอผดงระเบยบแนวตง หากเกดระเบยบประชาธปไตย ชนชนน าเหลานเสยงทจะสญเสยอภสทธทางการเมอง ความร ารวยทางเศรษฐกจ และสถานะทางสงคมไป สวนชนชนกลางในกรงเทพฯ กไดรบประโยชนจากความมงคงท เกดจากการเตบโตทางเศรษฐกจนานนบทศวรรษ ทส าคญกวานนคออตลกษณรวมของ

ชนชนกลางกรงเทพฯสรางอยบนระเบยบเชงสญลกษณแบบดงเดม เชนเดยวกนกบอตลกษณรวมของคนไทยนบลาน พดอกอยางคอ “ความหมายของความเปนไทย” มกถกน าไปเกยวของกบ “ชาต

ศาสนา พระมหากษตรย ” หากมการทาทายอตลกษณน ประชาชนมกตอบโตอยางรนแรง และมกโทษแพะรบบาปวาเปนผท าใหอดตอนรงเรอง (ทแตงเตมขนมา) ตองเสอมถอย เมอตองเลอกขางทางการเมอง ส าหรบหลายคนแลว อตลกษณมความส าคญกวาผลประโยชนทางเศรษฐกจ นอาจเปนเหตผลไดวาท าไมคนจนในเมองหลายคนจงเขาขางฝาย “เหลอง” ในการตอส เ พอปกปองระเบยบเดม และแมกระทงสนบสนนการเรยกรองใหยกเลกสทธทางการเมองของคนทอยในชนชนทาง

สงคมเดยวกนกบตน

กลมแนวรวมรกษาสถานภาพไดเปรยบในสงคมเปนการรวมตวกนของกลมยอยทมอ านาจในการควบคมทรพยากรอยางมหาศาล เปนกล มท ใ ช ประเพณและอดมการณก าบงตน มสถานภาพทางสงคมสง และมอภสทธ อกทงยงควบคมกลไกข อ ง ร ฐ จ า น ว น ม า ก ด ง น น ห า ก

ประวตศาสตรจะชน าอะไรเราไดบาง เราจะพบวาประชาธปไตยไมไดเกดขนโดยอตโนมต แตตองเปนผลจากการตอสทางการเมองระหวางผไดรบประโยชนจากสถานะเดมกบผทผลกดนใหเกดระเบยบใหมทสะทอนดลอ านาจใหมเทานน ในระยะสนเปนเรองยากทจะคาดการณวาการตอสทางการเมองนจะด าเนนไปในทศทางใด เพราะมปจจยทสงผลตอพลวตและผลลพธของการต อส น ม าก เ กนไป แต ในระยะยาวด เหมอน วาการ

ส าหรบหลายคน อตลกษณมความส าคญกวาผลประโยชนทางเศรษฐกจ นอาจเปนเหตผลวาท าไมคนจนในเมองหลายคนจงเขาขางฝาย “เหลอง” ในการตอสเพอปกปองระเบยบเดม และแมกระทงสนบสนนการเรยกรองใหยกเลกสทธทางการเมองของคนทอยในชนชนสงคมเดยวกบตน

ความขดแยงหลากสไดกรอนท าลายสวนผสมทส าคญทสดของความรวมมอ ซงกคอความไวเนอเชอใจ ไมมสงคมใดสามารถเดนหนาตอไปไดหากไมมความไวใจเปนกาวยดโดยเฉพาะอยางยงในการตอรองสญญาประชาคมครงใหมทมความออนไหวสง

17

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

การประนประนอมโดยการเสนอความคดเรองหลกการนรนดรทมนษยก าหนดขนx ซงมนษยไมสามารถเปลยนแปลงได

ในแนวคดยคหลงสมยใหม (postmodern) เมอความแนนอนทงหมดถกรอสราง ประชาธปไตยเปนระเบยบทางสงคมทประชาชนตกลงยอมรบความทาทายจากความไมแนนอน79 ในยคของความไมแนนอน ไมมโครงการทางการเมองหรอระเบยบทางสงคมใดจะสามารถออกมาอางวาตนมรากฐานอนเปนความจรงนรนดรส าหรบความชอบธรรมได ดงนนส าหรบ ฌาคส รองสแยร (Jacques Rancière)80 แลวประชาธปไตยคอสถาบนทางการเมอง (แบบเดยวทเปนไปได)

“การปกครองโดยเสยงขางมาก” vs “การตอตานการควบคมโดยเสยงขางมาก”

การทประเทศไทยมรฐธรรมนญมาแลวหลายฉบบแสดงใหเหนวายงไมมฉนทามต เกยวกบการออกแบบเชงสถาบนของกระบวนการทางการเมอง โดยความขดแยงทางการเมองสะทอนออกมาในการตอสระหวางสถาบนเสยงขางมาก (บรหาร, นตบญญต) กบสถาบนทสวนทางกบเสยงขางมาก (ตลาการและองคกรก ากบดแลอสระ) ไมนาแปลกใจวาฝาย “พนธมตรแดง” ชนชอบการปกครองโดยเสยงขางมากทไรขดจ ากด แต “เสยงขางนอยฝายเหลอง” กลบมงสรางความแขงแกรงใหกบการควบคมในลกษณะทสวนทางกบการใชเสยงขางมาก ตราบใดทดลอ านาจยงไมนง กเปนการยากทจะหาสถาปตยกรรมเชงสถาบนทจะน ามาใชได แตในการสรางประชาธปไตยทมนคงและเปนปกแผน ประเทศไทยจะตองท าใหเกดสมดลทเหมาะสมระหวางสถาบนเสยงขางมากกบสถาบนทสวนทางกบเสยงขางมาก

2 ปญหาการท างานรวมกนในระบบปตาธปไตย

ปญหาส าหรบการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยไมไดมเพยงเรองการแขงขนทางวาทกรรม แตยงมปญหาเกยวกบการ x มาตรา 79 III German Basic Law บญญต “หลกการพนฐานนรนดร” ทผบญญตกฎหมายไมสามารถเปลยนแปลงได: ศกดศรความเปนมนษย สทธมนษยชน หลกนตธรรม ประชาธปไตย รฐสงคม ระบอบสหพนธรฐ อ านาจสงสดของประชาชน การเลอกตง สทธในการขดขน

ท างานรวมกนซงท าลายความเตมใจและความสามารถของบคคลทจะท างานรวมกนเพอใหเกดประชาธปไตย

ปญหาเรองการท างานรวมกนประการแรกมรากฐานมาจากโครงสรางสงคมไทย สงคมไทยแบงแยกเปนสวนๆ ในแนวนอน

(เชนกองทพ ราชการ พรรคการเมอง ประชาสงคม ภาคเอกชน ฯลฯ) ทมลกษณะเฉพาะและหลกเหตผลของตนเอง ในขณะเดยวกน การแบงล าดบชนในแนวตงไดแบงแยกสงคมดวยกฎเกณฑ ภาษา และอตลกษณ

ตางกน การสอสารทมจ ากดระหวางกลมตางๆ และชวงชนตางๆ ท าใหการรวมมอกนเปนเรองยากขน ปญหาการท างานรวมกนนนจะแกไขไดงายขนหากมกลไกการแลกเปลยนขอมลและกลไกการสอสารทมประสทธภาพ81 การขาดวฒนธรรมการปรกษาหารอและขาดเวทสาธารณะส าหรบถกเถยงในเรองนโยบายท าใหคนไทยเขาใจกนและสรางความเชอใจอนจ าเปนส าหรบการท างานรวมกนไดยากยงขน

ปญหาประการตอมาในการท างานรวมกนเปนเรองเกยวกบกรอบการท างานเชงสถาบน โดยกรอบฯ ปจจบนไดรบการออกแบบมาเพอรกษาระเบยบดงเดมไว ทส าคญคอกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพทเขมงวดเปนสงซงถกน ามาใชท าลายผน าการเปลยนแปลงประชาธปไตย และหยดยงการเรยกรองความเปลยนแปลงอยางเปนระบบ ผลลพธคอบรรยากาศแหงความหวาดกลวซงเปนอปสรรคตอการอภปรายเรองทศทางของประเทศในอนาคต ความสามารถในการประกาศใชพระราชก าหนดฉกเฉน พ.ร.บ.ความมนคงภายใน82 และกฎอยการศกท าใหใครกตามทควบคมกลไกรฐมอ านาจลนเหลอ โดยเฉพาะอยางยงกองทพ อ านาจเหลานถกน ามาใชเพอสยบผวจารณ ท ารายนกเคลอนไหวเพอประชาธปไตย และขดขวางแนวรวมเพอความเปลยนแปลง

ประการทสาม ปญหาการท างานรวมกนมกเกดในวกฤตการเปลยนผาน ทงพลเรอนและทหารทมบทบาทในวกฤตนฯ ดเหมอนจะตดกบดกทางสองแพรงของนกโทษ (prisoner’s dilemma) ทฝายหนงจะพรอมรวมมอกตอเมออกฝายเรมกอน แตส าหรบผสนบสนนประชาธปไตยหลายราย การเปนฝายเรมกอนนนมความเสยงสงเกนไป จงเลอกทจะเปน free rider ทไม

การทประเทศไทยมรฐธรรมนญมาแลวหลายฉบบแสดงใหเหนวายงไมมฉนทามตเกยวกบการอ อ กแ บบ เ ช ง สถ า บ น ขอ ง ก ระ บ วน กา รท า งการเมอง โดยความขดแยงทางการเมองสะทอนออกมาในการตอสระหวางสถาบนเสยงขางมากกบสถาบนทสวนทางกบเสยงขางมาก

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ตองลงมอท าอะไรแตคอยรบประโยชน ปรากฏการณนชใหเหนถงปจจยเบองลกขอหนง นนคอความขดแยงหลากสไดกรอนท าลายสวนผสมทส าคญทสดของความรวมมอ ซงกคอความไวเนอเชอใจ การทฝายหนงฝายใดมกมความระแวงอยตลอดเวลาวาอกฝายจะม “วาระซอนเรน” หรอ “เปาหมายแฝง” ชใหเหนวาสงคมไทยขาดความไวใจซงกนและกน นยทลกซงกวานนคอหากเปรยบสถาบนทางประชาธปไตยเปนเพยงเวทในโรงละครการเมอง โดยการตดสนใจทงหลายไดกระท ากอนหนาไปแลวในทลบตา ประชาชนจะคดวาสถาบนเหลานนเปนเพยงฉากบงหนา แตสงคมไมสามารถเดนหนาตอไปไดหากไมมความไวใจเปนตวเชอมประสาน ความไวใจเปนสงจ าเปนส าหรบหลายอยางต งแตการท าธรกรรมงายๆ ประจ าวนไปจนถงการตอรองสญญาประชาคมครงใหมทมความออนไหวสง การท าใหเกดความไวใจซงกนและกนอกครงจงเปนขนตอนแรกทจ าเปนบนเสนทางอนยาวไกลทจะน าเราผานพนวกฤตการเปลยนผานไปได

3 สนามแขงทางการเมอง: กลมสถานะเดมทเขมแขง vs ผน าการเปลยนแปลงทออนแอ

การแกปญหาวกฤตการเปลยนผานจะเปนประโยชนส าหรบคนไทยสวนมาก ระเบยบทเปนประชาธปไตยจะชวยไกลเกลยความขดแยง ประชาธปไตยมแรงจงใจสงทจะจดหาบรการสาธารณะใหแกประชาชน โดยระบบประชาธปไตยทท างานไดดจะท าใหสงคมสามารถหนไปใสใจกบความทาทายเรงดวนทางเศรษฐกจและสงคม แตสงทนาฉงนคอหากคนไทยสวนใหญจะไดรบประโยชนจากประชาธปไตยทแทจรงแลว ท าไมจงยงไมเกดระเบยบประชาธปไตยขนในสงคมไทย

3.1 กลมผสนบสนนสถานภาพไดเปรยบในสงคมเปนผรกษาไวซงระเบยบแนวตงแบบเดม

คนไทยสวนใหญอาจไดประโยชนจากระเบยบประชาธปไตย แตยงมคนอกหลายกลมทไดรบประโยชนจากสถานภาพไดเปรยบ

ในสงคม ถามใชโดยตรงกดวยความรสกทผกพนกบระเบยบเดม กลมแรกคอกลมชนชนน าดงเดมของเครอขายราชวงศซงเปนผน าแนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมไวและตอสเพอผดงระเบยบแนวตง หากเกดระเบยบประชาธปไตย ชนชนน าเหลานเสยงทจะสญเสยอภสทธทางการเมอง ความร ารวยทางเศรษฐกจ และสถานะทางสงคมไป สวนชนชนกลางในกรงเทพฯ กไดรบประโยชนจากความมงคงท เกดจากการเตบโตทางเศรษฐกจนานนบทศวรรษ ทส าคญกวานนคออตลกษณรวมของ

ชนชนกลางกรงเทพฯสรางอยบนระเบยบเชงสญลกษณแบบดงเดม เชนเดยวกนกบอตลกษณรวมของคนไทยนบลาน พดอกอยางคอ “ความหมายของความเปนไทย” มกถกน าไปเกยวของกบ “ชาต

ศาสนา พระมหากษตรย ” หากมการทาทายอตลกษณน ประชาชนมกตอบโตอยางรนแรง และมกโทษแพะรบบาปวาเปนผท าใหอดตอนรงเรอง (ทแตงเตมขนมา) ตองเสอมถอย เมอตองเลอกขางทางการเมอง ส าหรบหลายคนแลว อตลกษณมความส าคญกวาผลประโยชนทางเศรษฐกจ นอาจเปนเหตผลไดวาท าไมคนจนในเมองหลายคนจงเขาขางฝาย “เหลอง” ในการตอส เ พอปกปองระเบยบเดม และแมกระทงสนบสนนการเรยกรองใหยกเลกสทธทางการเมองของคนทอยในชนชนทาง

สงคมเดยวกนกบตน

กลมแนวรวมรกษาสถานภาพไดเปรยบในสงคมเปนการรวมตวกนของกลมยอยทมอ านาจในการควบคมทรพยากรอยางมหาศาล เปนกล มท ใ ช ประเพณและอดมการณก าบงตน มสถานภาพทางสงคมสง และมอภสทธ อกทงยงควบคมกลไกข อ ง ร ฐ จ า น ว น ม า ก ด ง น น ห า ก

ประวตศาสตรจะชน าอะไรเราไดบาง เราจะพบวาประชาธปไตยไมไดเกดขนโดยอตโนมต แตตองเปนผลจากการตอสทางการเมองระหวางผไดรบประโยชนจากสถานะเดมกบผทผลกดนใหเกดระเบยบใหมทสะทอนดลอ านาจใหมเทานน ในระยะสนเปนเรองยากทจะคาดการณวาการตอสทางการเมองนจะด าเนนไปในทศทางใด เพราะมปจจยทสงผลตอพลวตและผลลพธของการต อส น ม าก เ กนไป แต ในระยะยาวด เหมอน วาการ

ส าหรบหลายคน อตลกษณมความส าคญกวาผลประโยชนทางเศรษฐกจ นอาจเปนเหตผลวาท าไมคนจนในเมองหลายคนจงเขาขางฝาย “เหลอง” ในการตอสเพอปกปองระเบยบเดม และแมกระทงสนบสนนการเรยกรองใหยกเลกสทธทางการเมองของคนทอยในชนชนสงคมเดยวกบตน

ความขดแยงหลากสไดกรอนท าลายสวนผสมทส าคญทสดของความรวมมอ ซงกคอความไวเนอเชอใจ ไมมสงคมใดสามารถเดนหนาตอไปไดหากไมมความไวใจเปนกาวยดโดยเฉพาะอยางยงในการตอรองสญญาประชาคมครงใหมทมความออนไหวสง

18

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

เปลยนแปลงจะเปนสงทเลยงไมได และผทไดรบประโยชนจากการเปลยนแปลงเชงโครงสรางในทางเศรษฐกจสงคมจะเปนผเหนอกวาในทายทสด

ในสถานการณนกลมผตองการคงสถานะเดมไวจงพบทางสองแพรงในเชงยทธศาสตร ทางหนงคอตองยอมรบความเปลยนแปลง แมจะตองสญเสยบางสงบางอยางไปในระยะสน อกทางคอตอตานการเปลยนแปลงและเผชญความเสยงทจะถกกวาดลางอยางรนแรงในเวลาตอมา แตการตดสนใจทางยทธศาสตรครงนกระท าภายใตเงอนไขเศรษฐกจการเมองปจจบน แมวาผทอยดานบนของล าดบชนเกดการยอมรบและเขาใจวาระบบเกาจะน าพาไปสความลมละลาย และเหนถงความจ าเปนทตองเปลยนแปลงระบบตงแตระดบพนฐาน ผทอยดานบนนนกอาจไมมอ านาจพอทจะท าลายสมดลทผซงไดประโยชนจากระบบ (rent seekers) ดงเดมจดตงไว 83 จากประวตศาสตร เราพบเหตการณครงแลวครงเลาทแนวรวมผตองการรกษาสถานภาพเดมไดยบยงการปรบเปลยนระเบยบทางการเมองใหสอดคลองกบสภาพการณทเปลยนแปลง และท าใหเกดการเสอมถอยทางการเมองซงทายทสดไดท าใหพวกตนเองตองเสอมสลายไปดวย84

3.2 มผน าความเปลยนแปลงทจะสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยหรอไม

ในทกวน นกกจกรรม นกวชาการ บลอกเกอร และผน าสหภาพหลกพนไดออกมาตอสเพอใหเกดสงคมประชาธปไตย ทงทมความเสยงสวนตวในระดบสง อยางไรกตาม นกประชาธปไตยผกลาเหลานมกถกแนวรวมผตองการรกษาสถานะเดม ซงหลบอยขางหลง และใชคนจ านวนมากกวา ก าลงมากกวา เลหเหลยมมากกวา เอาชนะไป จงกลายเปนวาประชาธปไตยจะสามารถเกดขนไดกตอเมอผมบทบาททมความคดแบบประชาธปไตยรวมพลงกนเปนแนวรวมทางสงคมในวงกวางเพอตอสใหเกดระเบยบประชาธปไตย แตแนวรวมดงกลาวมอยจรงหรอไมในประเทศไทย

พฒนาการทางการเมองไทยสวนใหญไดรบอทธพลจากการตอสระหวางกลมกษตรยนยมฝายขวากบฝายนกปฏรปเสรนยม85 โดยกลมเสรนยมเขาใจถงความจ าเปนทจะตองยตวงจรอบาทวของการเมองไทย (การซอเสยงในชนบทท าใหผน าททจรตไดรบการเลอกตง ชนชนกลางในกรงเทพฯ จงประทวงการบรหาร

ประเทศแบบธนกจการเมอง ท าใหกองทพยดอ านาจจากร ฐบาล ) 86 กล ม “ เสรน ยมภก ดราชวงศ ” พยายามจะออกแบบสรางระบอบรฐสภาทมการถวงดลและตรวจสอบทเขมงวดเพอปองกนไมใหกลมใดไดมอ านาจน าโดยดแบบอยางจากรปแบบการปกครองแบบกษตรยภายใตรฐธรรมนญขององกฤษ ในประวตศาสตร กลม “เสรนยมภกดราชวงศ”87 ไดรวมกบกษตรยผรแจงหยดยงการปกครองทเปนเผดจการ88

ในระยะหลง เรมมการใหความส าคญกบวาทกรรมสากลเรอง “ธรรมาภบาล” มากขน89 ความเคลอนไหวเพอผลกดนการปฏรปทท าใหเกดรฐธรรมนญฉบบ พ .ศ. 2540 เปนไปเพอสงเสรมธรรมาภบาลดวยการใหอ านาจตลาการ และ “องคกรอสระดานธรรมภบาลทางการเมอง ” อนๆ ทรายรอบ แตนกปฏรปเสรนยมมกมองขามความไมสมมาตรระหวางอ านาจกบความสามารถของสงคมไทย และมกใหความสนใจกบโครงสรางเชงสถาบนเพยงอยางเดยว ในบรบทนยทธศาสตร “การออกแบบเชงสถาบน” จงยงไมสามารถท าใหเกดเสรประชาธปไตยแบบเปนปกแผนไดเพราะไมไดมการด าเนนการใดๆ ทางดานเศรษฐกจการเมอง แนวทางแบบขาดมมมองทางการเมอง (apolitical) นไดเอาใจวธการท างานของภาคประชาสงคมในแบบ “สรางความตระหนก” และ “สรางความเขาใจ” จนสญเสยความเปนการเมอง ไมใชวาผซงตองการรกษาสถานภาพเดมจะ“ไมตระหนก”แตคนกลมนกลบเขาใจชดเจนวาการรกษาไวซงระเบยบเดมทสรางความมงคงและสถานะใหกบตนตงแตแรกนนจะเปนประโยชนตอตนนนเอง

กลมกาวหนาดเหมอนจะมองขามประเดนเรองดลอ านาจในสงคมไทย แทนทจะท างานรวมกน หลายคนเลอกทจะ “ฉายเดยว” และยงมคนอนๆ ทไมกลาเขารวมการจดตงทางการเมองในระดบศนยกลางแตกลบหวงพงกลมรากหญาแทน กลมกาวหนาเองกมกไมสามารถรวมพลงกนไดเพราะแตกแยกกนทางอดมการณและมความไมชอบกนเปนการสวนตว จงไมตองคดไกลถงขนาดวาจะสามารถเขาถงกลมนกปฏรปเสรนยมหรอกลมอนรกษนยมผรแจงได สถานการณนท าใหกลมกาวหนาถกผลกไปอยชายขอบ แตแมกลมกาวหนาจะรวมพลงกนส าเรจกยงถอวาหางไกลจากอ านาจของกลมผตองการรกษาสถานะเดมซงปองกนตนอยางหนาแนน

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ขบวนการ “แดง” และ “เหลอง” ถกตงความหวงไวมาก แตค าถามคอทงสองจะสามารถสรางระเบยบประชาธปไตยไดหรอไม ไมตองสงสยเลยวาทงสองคายมตวละครทสนบสนนประชาธปไตยอยจ านวนมาก และสามารถดงดดผสนบสนนนบพนทตอสเพอใหเกดการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย แตค าถามมอยวาผน าหลกกบกลมตางๆ ของพนธมตร “แดง” และ “เหลอง” ก าลงตอสเพอประชาธปไตยอยางแทจรงหรอไม เทาทผานมาทงแนวรวม “แดง” และ “เหลอง” ไดท าหนาทประทวงตอสงทตนคดวาเปนปญหาทางการเมองและปญหาทางสงคมเปนสวนใหญ แตไมไดแสดงวสยทศนของตนเกยวกบระเบยบประชาธปไตย ดงทไดกลาวมาแลววาทงสองฝายเคยใชวธการทไมเปนประชาธปไตยมาแลวหลายครง และเคยใชความรนแรงเพอบรรลเปาหมายทางการเมองของตน ทงวาทกรรม “แดง” และ “เหลอง” สงเสรมประชาธปไตยในรปแบบทมขอบกพรอง ในขณะทฝาย “แดง” ตองการขจดการตรวจสอบและถวงดลอ านาจทงหมดเพอใหเกดการปกครองโดยเสยงขางมาก ฝาย “เหลอง” กลบตองการแยกประชาชนสวนใหญออกจากชวตทางการเมอง หรออยางนอยกตองการจ ากดกลยทธของสถาบนเสยงขางมากทมาจากการเลอกตงใหเหลอนอยทสด ดงนน ไมวาจะเปนปฏบตการโดยผน าและกลมหลกๆ หรอวาทกรรมททงสองฝายสนบสนน กไมสามารถท าใหฝายพนธมตร “แดง” หรอ “เหลอง” มคณสมบตผน าในการเปลยนแปลงท เปนประชาธปไตยอยางแทจรง แนนอนวาเมอความคดเรองประชาธปไตยซมลก เมอมการเปลยนยทธศาสตร และเมอมผน า ใหมๆ เกดขน ท งสองพนธมตรอาจมศกยภาพทจะพฒนาไปเปนผน าการเปลยนแปลงทเปนประชาธปไตยอยางแทจรงได แตเมอพจารณาประวตผลงานของผน า “แดง” และ “เหลอง” ชวงไมกปทผานมา ดเหมอนวาพฒนาการดงกลาวคงจะยงไมเ กดขน ตอให เราไมสนใจความเปนประชาธปไตยของสองกลมน ถงแมวากลม “เสอแดง” และ “เสอเหลอง” จะแยกตวออกจากผอปถมภเดม กยงไมมความนาจะเปนวาทงสองกลมจะสามารถระดมพลงทางการเมองไดมากพอทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบ

ประชาธปไตยไดเอง

สรปคอ ยงไมปรากฏวามผน าความเปลยนแปลงทพรอมและมพล งมากพอท จ ะท า ใ ห เ กดการเปล ยนแปลง อย า ง เปนประชาธปไตย

V ยทธศาสตรเพ อการเปล ยนแปลงท เปนประชาธปไตย

1 จดเรมตนยทธศาสตร

จดเรมตนของยทธศาสตรการสรางประชาธปไตยตองเกดจากการตระหนกวามความไมสมมาตรอยในดลอ านาจระหวางผทตอสเพอความเปลยนแปลงกบผทตองการรกษาไวซงสถานภาพเดม หากพจารณาจากขอเทจจรงแลว ชนชนทางสงคม ความเคลอนไหว เครอขาย หรอสถาบนใดกตามทตอสเพยงล าพงจะไมสามารถเอาชนะผตองการด ารงสถานะเดมได ตรงขามกบวธแกปญหาดวยการออกแบบเชงสถาบนของกลมนกวชาการ เรา

จ าเปนตองใชวธการทางการเมองอยางแทจรงเพอระดมพลงทางการเมองในการตอส และเพอก าหนดระเบยบทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม การเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยจะเปนผลมาจากการตอสทางการเมองระหวาง “กลมผน า

การเปลยนแปลง” กบกลมผตองการรกษาสถานภาพเดมเทานน

2 แนวรวมการเปลยนแปลงเพอขบเคลอนความไดเปรยบทางการเมอง

แนวรวมการเปลยนแปลงทางสงคมในวงกวางเทานนทจะขบเคลอนพลงทางการเมองไดมากพอ90 จนท าใหประเทศหลด

ออกจากภาวะสญญากาศและท าใหเกดร ะ เ บ ย บป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย ไ ด จ า กป ร ะ ว ต ศ า สต ร แ สด ง ใ ห เ ร า เ ห น ว ากระบวนการ พฒนาประชาธปไตยทประสบความส าเรจสวนใหญเกดจากการด าเนนการในลกษณะเปนแนวรวมกนใน

วงกวางระหวางชนชน ขบวนการเคลอนไหว เครอขาย และสถาบน ซงจะท าใหเกดความเปลยนแปลงทยงยน91

ถงแมวากลม “เสอแดง” และ “เสอเหลอง” จะแยกตวออกจากผอปถมภเดม กยงไมมความนาจะเปนวาทงสองกลมจะสามารถระดมพลงทางการเมองไดมากพอทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยไดเอง

แนวรวมการเปลยนแปลงทางสงคมในวงกวางเทานนทจะขบเคลอนพลงทางการเมองไดมากพอจนท าใหประเทศหลดออกจากภาวะส ญ ญ า ก า ศ แ ล ะ ท า ใ ห เ ก ด ร ะ เ บ ย บประชาธปไตยได

19

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

เปลยนแปลงจะเปนสงทเลยงไมได และผทไดรบประโยชนจากการเปลยนแปลงเชงโครงสรางในทางเศรษฐกจสงคมจะเปนผเหนอกวาในทายทสด

ในสถานการณนกลมผตองการคงสถานะเดมไวจงพบทางสองแพรงในเชงยทธศาสตร ทางหนงคอตองยอมรบความเปลยนแปลง แมจะตองสญเสยบางสงบางอยางไปในระยะสน อกทางคอตอตานการเปลยนแปลงและเผชญความเสยงทจะถกกวาดลางอยางรนแรงในเวลาตอมา แตการตดสนใจทางยทธศาสตรครงนกระท าภายใตเงอนไขเศรษฐกจการเมองปจจบน แมวาผทอยดานบนของล าดบชนเกดการยอมรบและเขาใจวาระบบเกาจะน าพาไปสความลมละลาย และเหนถงความจ าเปนทตองเปลยนแปลงระบบตงแตระดบพนฐาน ผทอยดานบนนนกอาจไมมอ านาจพอทจะท าลายสมดลทผซงไดประโยชนจากระบบ (rent seekers) ดงเดมจดตงไว 83 จากประวตศาสตร เราพบเหตการณครงแลวครงเลาทแนวรวมผตองการรกษาสถานภาพเดมไดยบยงการปรบเปลยนระเบยบทางการเมองใหสอดคลองกบสภาพการณทเปลยนแปลง และท าใหเกดการเสอมถอยทางการเมองซงทายทสดไดท าใหพวกตนเองตองเสอมสลายไปดวย84

3.2 มผน าความเปลยนแปลงทจะสามารถท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยหรอไม

ในทกวน นกกจกรรม นกวชาการ บลอกเกอร และผน าสหภาพหลกพนไดออกมาตอสเพอใหเกดสงคมประชาธปไตย ทงทมความเสยงสวนตวในระดบสง อยางไรกตาม นกประชาธปไตยผกลาเหลานมกถกแนวรวมผตองการรกษาสถานะเดม ซงหลบอยขางหลง และใชคนจ านวนมากกวา ก าลงมากกวา เลหเหลยมมากกวา เอาชนะไป จงกลายเปนวาประชาธปไตยจะสามารถเกดขนไดกตอเมอผมบทบาททมความคดแบบประชาธปไตยรวมพลงกนเปนแนวรวมทางสงคมในวงกวางเพอตอสใหเกดระเบยบประชาธปไตย แตแนวรวมดงกลาวมอยจรงหรอไมในประเทศไทย

พฒนาการทางการเมองไทยสวนใหญไดรบอทธพลจากการตอสระหวางกลมกษตรยนยมฝายขวากบฝายนกปฏรปเสรนยม85 โดยกลมเสรนยมเขาใจถงความจ าเปนทจะตองยตวงจรอบาทวของการเมองไทย (การซอเสยงในชนบทท าใหผน าททจรตไดรบการเลอกตง ชนชนกลางในกรงเทพฯ จงประทวงการบรหาร

ประเทศแบบธนกจการเมอง ท าใหกองทพยดอ านาจจากร ฐบาล ) 86 กล ม “ เสรน ยมภก ดราชวงศ ” พยายามจะออกแบบสรางระบอบรฐสภาทมการถวงดลและตรวจสอบทเขมงวดเพอปองกนไมใหกลมใดไดมอ านาจน าโดยดแบบอยางจากรปแบบการปกครองแบบกษตรยภายใตรฐธรรมนญขององกฤษ ในประวตศาสตร กลม “เสรนยมภกดราชวงศ”87 ไดรวมกบกษตรยผรแจงหยดยงการปกครองทเปนเผดจการ88

ในระยะหลง เรมมการใหความส าคญกบวาทกรรมสากลเรอง “ธรรมาภบาล” มากขน89 ความเคลอนไหวเพอผลกดนการปฏรปทท าใหเกดรฐธรรมนญฉบบ พ .ศ. 2540 เปนไปเพอสงเสรมธรรมาภบาลดวยการใหอ านาจตลาการ และ “องคกรอสระดานธรรมภบาลทางการเมอง ” อนๆ ทรายรอบ แตนกปฏรปเสรนยมมกมองขามความไมสมมาตรระหวางอ านาจกบความสามารถของสงคมไทย และมกใหความสนใจกบโครงสรางเชงสถาบนเพยงอยางเดยว ในบรบทนยทธศาสตร “การออกแบบเชงสถาบน” จงยงไมสามารถท าใหเกดเสรประชาธปไตยแบบเปนปกแผนไดเพราะไมไดมการด าเนนการใดๆ ทางดานเศรษฐกจการเมอง แนวทางแบบขาดมมมองทางการเมอง (apolitical) นไดเอาใจวธการท างานของภาคประชาสงคมในแบบ “สรางความตระหนก” และ “สรางความเขาใจ” จนสญเสยความเปนการเมอง ไมใชวาผซงตองการรกษาสถานภาพเดมจะ“ไมตระหนก”แตคนกลมนกลบเขาใจชดเจนวาการรกษาไวซงระเบยบเดมทสรางความมงคงและสถานะใหกบตนตงแตแรกนนจะเปนประโยชนตอตนนนเอง

กลมกาวหนาดเหมอนจะมองขามประเดนเรองดลอ านาจในสงคมไทย แทนทจะท างานรวมกน หลายคนเลอกทจะ “ฉายเดยว” และยงมคนอนๆ ทไมกลาเขารวมการจดตงทางการเมองในระดบศนยกลางแตกลบหวงพงกลมรากหญาแทน กลมกาวหนาเองกมกไมสามารถรวมพลงกนไดเพราะแตกแยกกนทางอดมการณและมความไมชอบกนเปนการสวนตว จงไมตองคดไกลถงขนาดวาจะสามารถเขาถงกลมนกปฏรปเสรนยมหรอกลมอนรกษนยมผรแจงได สถานการณนท าใหกลมกาวหนาถกผลกไปอยชายขอบ แตแมกลมกาวหนาจะรวมพลงกนส าเรจกยงถอวาหางไกลจากอ านาจของกลมผตองการรกษาสถานะเดมซงปองกนตนอยางหนาแนน

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ขบวนการ “แดง” และ “เหลอง” ถกตงความหวงไวมาก แตค าถามคอทงสองจะสามารถสรางระเบยบประชาธปไตยไดหรอไม ไมตองสงสยเลยวาทงสองคายมตวละครทสนบสนนประชาธปไตยอยจ านวนมาก และสามารถดงดดผสนบสนนนบพนทตอสเพอใหเกดการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย แตค าถามมอยวาผน าหลกกบกลมตางๆ ของพนธมตร “แดง” และ “เหลอง” ก าลงตอสเพอประชาธปไตยอยางแทจรงหรอไม เทาทผานมาทงแนวรวม “แดง” และ “เหลอง” ไดท าหนาทประทวงตอสงทตนคดวาเปนปญหาทางการเมองและปญหาทางสงคมเปนสวนใหญ แตไมไดแสดงวสยทศนของตนเกยวกบระเบยบประชาธปไตย ดงทไดกลาวมาแลววาทงสองฝายเคยใชวธการทไมเปนประชาธปไตยมาแลวหลายครง และเคยใชความรนแรงเพอบรรลเปาหมายทางการเมองของตน ทงวาทกรรม “แดง” และ “เหลอง” สงเสรมประชาธปไตยในรปแบบทมขอบกพรอง ในขณะทฝาย “แดง” ตองการขจดการตรวจสอบและถวงดลอ านาจทงหมดเพอใหเกดการปกครองโดยเสยงขางมาก ฝาย “เหลอง” กลบตองการแยกประชาชนสวนใหญออกจากชวตทางการเมอง หรออยางนอยกตองการจ ากดกลยทธของสถาบนเสยงขางมากทมาจากการเลอกตงใหเหลอนอยทสด ดงนน ไมวาจะเปนปฏบตการโดยผน าและกลมหลกๆ หรอวาทกรรมททงสองฝายสนบสนน กไมสามารถท าใหฝายพนธมตร “แดง” หรอ “เหลอง” มคณสมบตผน าในการเปลยนแปลงท เปนประชาธปไตยอยางแทจรง แนนอนวาเมอความคดเรองประชาธปไตยซมลก เมอมการเปลยนยทธศาสตร และเมอมผน า ใหมๆ เกดขน ท งสองพนธมตรอาจมศกยภาพทจะพฒนาไปเปนผน าการเปลยนแปลงทเปนประชาธปไตยอยางแทจรงได แตเมอพจารณาประวตผลงานของผน า “แดง” และ “เหลอง” ชวงไมกปทผานมา ดเหมอนวาพฒนาการดงกลาวคงจะยงไมเ กดขน ตอให เราไมสนใจความเปนประชาธปไตยของสองกลมน ถงแมวากลม “เสอแดง” และ “เสอเหลอง” จะแยกตวออกจากผอปถมภเดม กยงไมมความนาจะเปนวาทงสองกลมจะสามารถระดมพลงทางการเมองไดมากพอทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบ

ประชาธปไตยไดเอง

สรปคอ ยงไมปรากฏวามผน าความเปลยนแปลงทพรอมและมพล งมากพอท จ ะท า ใ ห เ กดการเปล ยนแปลง อย า ง เปนประชาธปไตย

V ยทธศาสตรเพ อการเปล ยนแปลงท เปนประชาธปไตย

1 จดเรมตนยทธศาสตร

จดเรมตนของยทธศาสตรการสรางประชาธปไตยตองเกดจากการตระหนกวามความไมสมมาตรอยในดลอ านาจระหวางผทตอสเพอความเปลยนแปลงกบผทตองการรกษาไวซงสถานภาพเดม หากพจารณาจากขอเทจจรงแลว ชนชนทางสงคม ความเคลอนไหว เครอขาย หรอสถาบนใดกตามทตอสเพยงล าพงจะไมสามารถเอาชนะผตองการด ารงสถานะเดมได ตรงขามกบวธแกปญหาดวยการออกแบบเชงสถาบนของกลมนกวชาการ เรา

จ าเปนตองใชวธการทางการเมองอยางแทจรงเพอระดมพลงทางการเมองในการตอส และเพอก าหนดระเบยบทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม การเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยจะเปนผลมาจากการตอสทางการเมองระหวาง “กลมผน า

การเปลยนแปลง” กบกลมผตองการรกษาสถานภาพเดมเทานน

2 แนวรวมการเปลยนแปลงเพอขบเคลอนความไดเปรยบทางการเมอง

แนวรวมการเปลยนแปลงทางสงคมในวงกวางเทานนทจะขบเคลอนพลงทางการเมองไดมากพอ90 จนท าใหประเทศหลด

ออกจากภาวะสญญากาศและท าใหเกดร ะ เ บ ย บป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย ไ ด จ า กป ร ะ ว ต ศ า สต ร แ สด ง ใ ห เ ร า เ ห น ว ากระบวนการ พฒนาประชาธปไตยทประสบความส าเรจสวนใหญเกดจากการด าเนนการในลกษณะเปนแนวรวมกนใน

วงกวางระหวางชนชน ขบวนการเคลอนไหว เครอขาย และสถาบน ซงจะท าใหเกดความเปลยนแปลงทยงยน91

ถงแมวากลม “เสอแดง” และ “เสอเหลอง” จะแยกตวออกจากผอปถมภเดม กยงไมมความนาจะเปนวาทงสองกลมจะสามารถระดมพลงทางการเมองไดมากพอทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยไดเอง

แนวรวมการเปลยนแปลงทางสงคมในวงกวางเทานนทจะขบเคลอนพลงทางการเมองไดมากพอจนท าใหประเทศหลดออกจากภาวะส ญ ญ า ก า ศ แ ล ะ ท า ใ ห เ ก ด ร ะ เ บ ย บประชาธปไตยได

20

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

การน าผมสวนไดเสยจากทกภาคสวนและจากทกเฉดสทางการเมองมารวมกนไม ใชเรองงาย เพราะแตละกลมตางมผลประโยชน วาระ และสงทล าดบความส าคญแตกตางกน คานยมและวถชวตทตางกนอาจท าใหตวละครซงมความคดประชาธปไตยบาดหมางกนได ประวตการตอสสวนตวนนท าใหผมบทบาททมความคดเปนประชาธปไตยแปลกแยกตอกน หากตองการสรางแนวรวมการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย ผมบทบาทซงสนบสนนการปฏรปจะตองพกเรองความแตกตางดานผลประโยชนและความไมเปนมตรสวนตวเอาไวเสยกอน และรวมพลงกนเพอบรรลวตถประสงครวม

เปนการงายกวามากทจะบรรลเปาหมายการรณรงคระยะสนในประเดนเดยวทมขอบเขตจ ากด เราเหนตวอยางมากมายจากทวโลกทแนวรวมทางสงคมวงกวางสามารถตอตานนโยบายซงไมเปนทยอมรบของประชาชน แตมตวอยางทประสบความส าเรจนอยกวาในการรณรงคเพอรเรมนโยบายทเหนพองตองกน ในกรณทแนวรวมมมมมองทางการเมองตางกนและบางครงมผลประโยชนทขดกน

ในการจะสรางระเบยบประชาธปไตยนนจ าเปนตองมแนวรวมเพอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย ซงเปนแนวรวมระหวางผมบทบาททมความคดเปนประชาธปไตยจากทกภาคสวนในสงคม การตอสเพอระเบยบนจะบรรลผลอยางไรในอนาคตขนอยกบบทบาทของรฐบาล รฐสภา ตลาการ และกองทพ แนวรวมเพอความเปลยนแปลงทจะประสบความส าเรจจงตองมบคคลหลกอยในสถาบนเหลานทงหมดหรออยางนอยในบางสถาบน ซงตองใหผมบทบาททมความคดเปนประชาธปไตยทงหมดตกลงความรบผดชอบกนใหมและบางครงอาจตองมการปรบเปลยนทศนคต นกเคลอนไหวชนชนกลางในภาคประชาสงคมและนกวชาการตองพรอมทจะรวมพลงกบคนจนในชนบทและในเมอง สหภาพแรงงานตองเขารวมการตอสครงส าคญเพอประชาธปไตยทครอบคลมมากกวาปญหาเฉพาะหนาของลกจาง ผก าหนดนโยบายจะตองพกเรองธรกจการเมองไวกอนและลงมอท างานเพอท าใหเกดการปฏรปเชงโครงสรางทเปลยนกระบวนทศน สวนนกศกษา นกกฎหมาย เจาหนาท รฐ และเจาของธรกจขนาดยอมกตองเขารวมในการตอสเพอระเบยบประชาธปไตยดวยเชนกน

แนวรวมการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยควรเปนการ

รวมตวกนของผมบทบาทซงมความคดเปนประชาธปไตยจากทกเฉดสการเมอง ทงนกปฏรปเสรนยม นกเคลอนไหวกลมกาวหนา ภาคประชาสงคม และกลมความเคลอนไหวทางสงคมตองรวมตวกนเพอทาทายแนวรวมผตองการรกษาสถานภาพเดม นกวชาการกลมเสรนยมและกลมกาวหนาควรหาจดยนรวมกนในความตองการของทงสองฝายทจะสรางระเบยบประชาธปไตย92 ชนชนกลางและประชาชนสวนใหญตองการสถาบนประชาธปไตยเสรนยมทท างานได ทงกลมกาวหนาและกลมเสรนยมมจดยนรวมกนในการสงเสรมหลกการธรรมาภบาลเชนความโปรงใส ความรบผดชอบ และความมประสทธผล กลมเสอแดงจะตองจบมอกบกลมปฏรปเสรนยม กลมเสอเหลองจะตองพกปญหาสวนตวไวกอนแลวยอมรบอ านาจของเสยงขางมากวาเปนพนฐานของระบอบประชาธปไตย เราอาจจดตงแนวรวมเพอความเปลยนแปลงเสรนยม-กลมกาวหนาบนฐานรวมเรองเสรประชาธปไตย หลกนตธรรม สทธมนษยชน และการเสรมสรางศกยภาพพลเมอง

แตเมอพจารณาดลอ านาจแลว อาจพบวาการรวมตวกนของแนวรวมเสรนยม-กาวหนาอาจยงไมพอทจะท าใหชนะการตอสกบแนวรวมทตองการรกษาสถานะเดม ผมบทบาทกลมกาวหนาและเสรนยมจงอาจไมมทางเลอกแตตองเขารวมกบกลมอนรกษนยมรแจงทเรมเขาใจแลววาการทระบอบการเมองปรบตวอยางสนตใหเขากบความเปนจรงใหมของสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวนนเปนไปเพอประโยชนระยะยาวของตนเอง และแมกลมนจะสนบสนนวาระทางสงคมเศรษฐกจแบบอนรกษนยม แตกยนดทจะเขารวมเปนสวนหนงในการปรบระบบการเมองใหเขากบยคสมย

วธทดทสดในการรบมอกบความทาทายของสงคมสมยใหมคอการสรางแนวรวมสงคมในวงกวางเพอการเปลยนแปลง ดงกรณตางๆ ทคกคามความมนคงของมนษยเชนการกอความไมสงบ การกออาชญากรรมอยางเปนระบบ และการกอการราย เราไมสามารถมองกรณเหลานผานกระบวนทศนแบบเกาวาเปนการตอสของฝายทหารกบฝายประชาชนไดอกตอไป เราจ าเปนตองมแนวทางเชงนโยบายทสงเสรมความรวมมออยางใกลชดระหวางหนวยงานภาคความมนคงทงหมดเพอรบมอกบความทาทายใหมๆ ผมบทบาทในกองทพ หนวยงานพลเรอน และภาคประชาสงคมทมความเชอในการปฏรปจ าเปนตองรวมพลงกน โดยภาคสวนอนๆ อาจจดการใหมการรวมกลมในลกษณะ

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

คลายกน รวมตวกนเปนแนวรวมการเปลยนแปลงนเรยกรองทศนคตแบบใหมจากผมสวนเกยวของทกฝาย ประเดนส าคญอยางยงคอการน าภาคประชาสงคมเขามารวมหารอแทนทจะไป “เขวยงหนใสอาคาร” การเปลยนยทธศาสตรจากการวจารณทอๆ มาเปนการมสวนรวมอยางสรางสรรคไดรบการพสจนแลววาเปนวธการทไดผลในการเปดประตใหกบภาคประชาสงคมในสถานการณทเทยบเคยงกน

การหาฐานรวมเพอสรางแนวรวมการเปลยนแปลงหลากสแบบ Grand Rainbow Change Coalition ไมใชเรองงาย กลมกาวหนาจะเรยกรองใหทกคนสามารถมสวนรวมในชวตการเมอง สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมอยางเตมศกยภาพ สวนกลมเสรนยมจะยนยนวาตองมมาตรการปองกนเชงรฐธรรมนญและตองมสถาบนทไมด าเนนการตามเสยงขางมากซงมความเขมแขง และกลมอนรกษนยมจะไมยอมรอมชอมเรองอตลกษณของกลมทผกพนกบวฒนธรรมไทย โดยเฉพาะอยางยงกบสถาบนพระมหากษตรย

เมอพจารณาวาประชาธปไตยจะมเอกภาพไดกตอเมอประชาชนส วนใหญ -รวมท ง ผ ม อ านาจ -ยอมร บ ในประชาธป ไตย ประชาธปไตยไทยตองมรากฐานทมนคงจากวฒนธรรมไทย เมอค านงถงความจงรกภกดอยางลกซงของคนไทยนบลานตอระเบยบเชงสญลกษณดงเดม แนวรวมหลากสฯ อาจตองหาวธส ร า งประชาธ ป ไตยท แท จ ร ง ในขณะท ย ง ร กษาระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมขไว

ฐานรวมส าหรบแนวรวมการเปลยนแปลง Grand Rainbow ไมไดเรยกรองอะไรมากไปกวากตกาพนฐานทใชกนในระบบการเมอง โดยการ เปลยนแปลงเช งสถาบนทจะเกดกบระเบยบรฐธรรมนญตองสรางสมดลระหวางการปกครองโดยเสยงขางมากและมาตรการปองกนไมใหมการใช เ สยงข างมากจนเ กดความเสยหาย กลมนกเคลอนไหวกาวหนา นกปฏรปเสรนยม และกลมอนรกษนยมภมธรรมจงอาจใชหลกการธรรมาภบาลเชนความรบผดชอบ ความโปรงใส ความมประสทธภาพ และหลกนตธรรมมาเปนตวก าหนดพนฐานขนต าสดรวมกน โดยแนวรวมหลากสฯ อาจตกลงกนทจะสงเสรมวฒนธรรมประชาธปไตย93 ซงเออใหพลเมองทตนตวและ

รบผดชอบไดมสวนรวมในชวตทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม พดโดยสงเขปคอ แนวรวมหลากสเพอการเปลยนแปลง (Grand Rainbow Change Coalition) ระหวางกลมกาวหนา กลมเสรนยม และกลมอนรกษนยมอาจรวมกนสรางสนามแขงขนทเปนประชาธปไตยทตนจะลงแขงขนกนเองตอไป

3 ก าหนดวาทกรรมเพอความเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย

ในการสรางสนามแขงทเปนธรรมเพอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย จ าเปนตองก าหนดวาทกรรมทบรรยายวาแนวรวมฯ สงเสรมการเปลยนแปลงในลกษณะใด และเหตใดการเปลยนแปลงดงกลาวจงจ าเปนและเปนสงทพงปรารถนา ค าบรรยายเรองการเปลยนแปลงจะท าหนาทส าคญสองสามประการ ขอแรกคอจะเปนการก าหนดฐานรวมระหวางกลมตางๆ โดยใชภาษาไมซบซอนสามารถเขาใจไดงาย ซงจะชวยในการเชอมโยงไปยงกลมทอาจมาเขารวม ขอทสองคอแนวรวมฯ จ าเปนตองใชเนอความเดยวกนเพออธบายเหตผลในการเปลยนแปลงแกสาธารณชน และสดทายหากผคนจ านวนมากยอมรบวาวาทกรรมการเปลยนแปลงนนม “จดยนทมเหตผล” ซงตงอยบนพนฐานของ “ขอโตแยงทสมเหตสมผล” และสงเสรม “วตถประสงคทเปนธรรม” ผมสวนไดเสยจะมใจเปดกวางตอการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยยงขน

เป าหมายสงสดคอการท าใหการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยกลายเปนอ านาจน า ทศนคตและปฏกรยาตอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยของผมสวนไดเสยมไดถกควบคมดวยการคดค านวณผลประโยชนดวยเหตผลเทานน ท

จรงแลวนยามของผลประโยชนและการก าหนดวธด าเนนการกลบไดรบอทธพลอยางมากจากสงซ งบคคลเชอวาเปนความจรง เปนสงมเหตผล และเปนสงถกตอง จงท าให “สงซงสามารถพดและท าได” ถกก าหนดโดยวาทกรรมท เปน

อ านาจน า หากวาทกรรมใดไดกลายเปนอ านาจน าเชนทวา วาทกรรมนนกจะไมมผกงขาหรอทาทายอกตอไป ทจรงแลวคนสวนใหญไมไดค านงถงธรรมชาตเชงอดมการณของวาทกรรมอ านาจน า แตเชอวาวาทกรรมดงกลาวเปนจรงโดยตวของมนเองอยแลว ดงนนหากวาทกรรมการเปลยนแปลงอยางเปน

แนวรวมหลากสเพอการเปลยนแปลง (Grand Rainbow Change Coalition) ระหวางกลมกาวหนา กลมเสรนยม และกลมอนรกษนยมอ า จ ร ว ม ก น ส ร า ง ส น า ม แ ข ง ข น ท เ ป นประชาธปไตยทตนจะลงแขงขนกนเองตอไป

21

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

การน าผมสวนไดเสยจากทกภาคสวนและจากทกเฉดสทางการเมองมารวมกนไม ใชเรองงาย เพราะแตละกลมตางมผลประโยชน วาระ และสงทล าดบความส าคญแตกตางกน คานยมและวถชวตทตางกนอาจท าใหตวละครซงมความคดประชาธปไตยบาดหมางกนได ประวตการตอสสวนตวนนท าใหผมบทบาททมความคดเปนประชาธปไตยแปลกแยกตอกน หากตองการสรางแนวรวมการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย ผมบทบาทซงสนบสนนการปฏรปจะตองพกเรองความแตกตางดานผลประโยชนและความไมเปนมตรสวนตวเอาไวเสยกอน และรวมพลงกนเพอบรรลวตถประสงครวม

เปนการงายกวามากทจะบรรลเปาหมายการรณรงคระยะสนในประเดนเดยวทมขอบเขตจ ากด เราเหนตวอยางมากมายจากทวโลกทแนวรวมทางสงคมวงกวางสามารถตอตานนโยบายซงไมเปนทยอมรบของประชาชน แตมตวอยางทประสบความส าเรจนอยกวาในการรณรงคเพอรเรมนโยบายทเหนพองตองกน ในกรณทแนวรวมมมมมองทางการเมองตางกนและบางครงมผลประโยชนทขดกน

ในการจะสรางระเบยบประชาธปไตยนนจ าเปนตองมแนวรวมเพอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย ซงเปนแนวรวมระหวางผมบทบาททมความคดเปนประชาธปไตยจากทกภาคสวนในสงคม การตอสเพอระเบยบนจะบรรลผลอยางไรในอนาคตขนอยกบบทบาทของรฐบาล รฐสภา ตลาการ และกองทพ แนวรวมเพอความเปลยนแปลงทจะประสบความส าเรจจงตองมบคคลหลกอยในสถาบนเหลานทงหมดหรออยางนอยในบางสถาบน ซงตองใหผมบทบาททมความคดเปนประชาธปไตยทงหมดตกลงความรบผดชอบกนใหมและบางครงอาจตองมการปรบเปลยนทศนคต นกเคลอนไหวชนชนกลางในภาคประชาสงคมและนกวชาการตองพรอมทจะรวมพลงกบคนจนในชนบทและในเมอง สหภาพแรงงานตองเขารวมการตอสครงส าคญเพอประชาธปไตยทครอบคลมมากกวาปญหาเฉพาะหนาของลกจาง ผก าหนดนโยบายจะตองพกเรองธรกจการเมองไวกอนและลงมอท างานเพอท าใหเกดการปฏรปเชงโครงสรางทเปลยนกระบวนทศน สวนนกศกษา นกกฎหมาย เจาหนาท รฐ และเจาของธรกจขนาดยอมกตองเขารวมในการตอสเพอระเบยบประชาธปไตยดวยเชนกน

แนวรวมการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยควรเปนการ

รวมตวกนของผมบทบาทซงมความคดเปนประชาธปไตยจากทกเฉดสการเมอง ทงนกปฏรปเสรนยม นกเคลอนไหวกลมกาวหนา ภาคประชาสงคม และกลมความเคลอนไหวทางสงคมตองรวมตวกนเพอทาทายแนวรวมผตองการรกษาสถานภาพเดม นกวชาการกลมเสรนยมและกลมกาวหนาควรหาจดยนรวมกนในความตองการของทงสองฝายทจะสรางระเบยบประชาธปไตย92 ชนชนกลางและประชาชนสวนใหญตองการสถาบนประชาธปไตยเสรนยมทท างานได ทงกลมกาวหนาและกลมเสรนยมมจดยนรวมกนในการสงเสรมหลกการธรรมาภบาลเชนความโปรงใส ความรบผดชอบ และความมประสทธผล กลมเสอแดงจะตองจบมอกบกลมปฏรปเสรนยม กลมเสอเหลองจะตองพกปญหาสวนตวไวกอนแลวยอมรบอ านาจของเสยงขางมากวาเปนพนฐานของระบอบประชาธปไตย เราอาจจดตงแนวรวมเพอความเปลยนแปลงเสรนยม-กลมกาวหนาบนฐานรวมเรองเสรประชาธปไตย หลกนตธรรม สทธมนษยชน และการเสรมสรางศกยภาพพลเมอง

แตเมอพจารณาดลอ านาจแลว อาจพบวาการรวมตวกนของแนวรวมเสรนยม-กาวหนาอาจยงไมพอทจะท าใหชนะการตอสกบแนวรวมทตองการรกษาสถานะเดม ผมบทบาทกลมกาวหนาและเสรนยมจงอาจไมมทางเลอกแตตองเขารวมกบกลมอนรกษนยมรแจงทเรมเขาใจแลววาการทระบอบการเมองปรบตวอยางสนตใหเขากบความเปนจรงใหมของสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวนนเปนไปเพอประโยชนระยะยาวของตนเอง และแมกลมนจะสนบสนนวาระทางสงคมเศรษฐกจแบบอนรกษนยม แตกยนดทจะเขารวมเปนสวนหนงในการปรบระบบการเมองใหเขากบยคสมย

วธทดทสดในการรบมอกบความทาทายของสงคมสมยใหมคอการสรางแนวรวมสงคมในวงกวางเพอการเปลยนแปลง ดงกรณตางๆ ทคกคามความมนคงของมนษยเชนการกอความไมสงบ การกออาชญากรรมอยางเปนระบบ และการกอการราย เราไมสามารถมองกรณเหลานผานกระบวนทศนแบบเกาวาเปนการตอสของฝายทหารกบฝายประชาชนไดอกตอไป เราจ าเปนตองมแนวทางเชงนโยบายท สงเสรมความรวมมออยางใกลชดระหวางหนวยงานภาคความมนคงทงหมดเพอรบมอกบความทาทายใหมๆ ผมบทบาทในกองทพ หนวยงานพลเรอน และภาคประชาสงคมทมความเชอในการปฏรปจ าเปนตองรวมพลงกน โดยภาคสวนอนๆ อาจจดการใหมการรวมกลมในลกษณะ

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

คลายกน รวมตวกนเปนแนวรวมการเปลยนแปลงนเรยกรองทศนคตแบบใหมจากผมสวนเกยวของทกฝาย ประเดนส าคญอยางยงคอการน าภาคประชาสงคมเขามารวมหารอแทนทจะไป “เขวยงหนใสอาคาร” การเปลยนยทธศาสตรจากการวจารณทอๆ มาเปนการมสวนรวมอยางสรางสรรคไดรบการพสจนแลววาเปนวธการทไดผลในการเปดประตใหกบภาคประชาสงคมในสถานการณทเทยบเคยงกน

การหาฐานรวมเพอสรางแนวรวมการเปลยนแปลงหลากสแบบ Grand Rainbow Change Coalition ไมใชเรองงาย กลมกาวหนาจะเรยกรองใหทกคนสามารถมสวนรวมในชวตการเมอง สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมอยางเตมศกยภาพ สวนกลมเสรนยมจะยนยนวาตองมมาตรการปองกนเชงรฐธรรมนญและตองมสถาบนทไมด าเนนการตามเสยงขางมากซงมความเขมแขง และกลมอนรกษนยมจะไมยอมรอมชอมเรองอตลกษณของกลมทผกพนกบวฒนธรรมไทย โดยเฉพาะอยางยงกบสถาบนพระมหากษตรย

เมอพจารณาวาประชาธปไตยจะมเอกภาพไดกตอเมอประชาชนส วนใหญ -รวมท ง ผ ม อ านาจ -ยอมร บ ในประชาธป ไตย ประชาธปไตยไทยตองมรากฐานทมนคงจากวฒนธรรมไทย เมอค านงถงความจงรกภกดอยางลกซงของคนไทยนบลานตอระเบยบเชงสญลกษณดงเดม แนวรวมหลากสฯ อาจตองหาวธส ร า งประชาธ ป ไตยท แท จ ร ง ในขณะท ย ง ร กษาระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมขไว

ฐานรวมส าหรบแนวรวมการเปลยนแปลง Grand Rainbow ไมไดเรยกรองอะไรมากไปกวากตกาพนฐานทใชกนในระบบการเมอง โดยการ เปลยนแปลงเชงสถาบนทจะเกดกบระเบยบรฐธรรมนญตองสรางสมดลระหวางการปกครองโดยเสยงขางมากและมาตรการปองกนไมใหมการใช เสยงข างมากจนเ กดความเสยหาย กลมนกเคลอนไหวกาวหนา นกปฏรปเสรนยม และกลมอนรกษนยมภมธรรมจงอาจใชหลกการธรรมาภบาลเชนความรบผดชอบ ความโปรงใส ความมประสทธภาพ และหลกนตธรรมมาเปนตวก าหนดพนฐานขนต าสดรวมกน โดยแนวรวมหลากสฯ อาจตกลงกนทจะสงเสรมวฒนธรรมประชาธปไตย93 ซงเออใหพลเมองทตนตวและ

รบผดชอบไดมสวนรวมในชวตทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม พดโดยสงเขปคอ แนวรวมหลากสเพอการเปลยนแปลง (Grand Rainbow Change Coalition) ระหวางกลมกาวหนา กลมเสรนยม และกลมอนรกษนยมอาจรวมกนสรางสนามแขงขนทเปนประชาธปไตยทตนจะลงแขงขนกนเองตอไป

3 ก าหนดวาทกรรมเพอความเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย

ในการสรางสนามแขงทเปนธรรมเพอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตย จ าเปนตองก าหนดวาทกรรมทบรรยายวาแนวรวมฯ สงเสรมการเปลยนแปลงในลกษณะใด และเหตใดการเปลยนแปลงดงกลาวจงจ าเปนและเปนสงทพงปรารถนา ค าบรรยายเรองการเปลยนแปลงจะท าหนาทส าคญสองสามประการ ขอแรกคอจะเปนการก าหนดฐานรวมระหวางกลมตางๆ โดยใชภาษาไมซบซอนสามารถเขาใจไดงาย ซงจะชวยในการเชอมโยงไปยงกลมทอาจมาเขารวม ขอทสองคอแนวรวมฯ จ าเปนตองใชเนอความเดยวกนเพออธบายเหตผล ในการเปลยนแปลงแกสาธารณชน และสดทายหากผคนจ านวนมากยอมรบวาวาทกรรมการเปลยนแปลงนนม “จดยนทมเหตผล” ซงตงอยบนพนฐานของ “ขอโตแยงทสมเหตสมผล” และสงเสรม “วตถประสงคทเปนธรรม” ผมสวนไดเสยจะมใจเปดกวางตอการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยยงขน

เป าหมายสงสดคอการท าใหการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยกลายเปนอ านาจน า ทศนคตและปฏกรยาตอการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยของผมสวนไดเสยมไดถกควบคมดวยการคดค านวณผลประโยชนดวยเหตผลเทานน ท

จรงแลวนยามของผลประโยชนและการก าหนดวธด าเนนการกลบไดรบอทธพลอยางมากจากสงซ งบคคลเชอวาเปนความจรง เปนสงมเหตผล และเปนสงถกตอง จงท าให “สงซงสามารถพดและท าได” ถกก าหนดโดยวาทกรรมท เปน

อ านาจน า หากวาทกรรมใดไดกลายเปนอ านาจน าเชนทวา วาทกรรมนนกจะไมมผกงขาหรอทาทายอกตอไป ทจรงแลวคนสวนใหญไมไดค านงถงธรรมชาตเชงอดมการณของวาทกรรมอ านาจน า แตเชอวาวาทกรรมดงกลาวเปนจรงโดยตวของมนเองอยแลว ดงนนหากวาทกรรมการเปลยนแปลงอยางเปน

แนวรวมหลากสเพอการเปลยนแปลง (Grand Rainbow Change Coalition) ระหวางกลมกาวหนา กลมเสรนยม และกลมอนรกษนยมอ า จ ร ว ม ก น ส ร า ง ส น า ม แ ข ง ข น ท เ ป นประชาธปไตยทตนจะลงแขงขนกนเองตอไป

22

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ประชาธปไตยสามารถเขาสกระแสหลกไดกจะกลายเปนแหลงอ านาจเพอการเปลยนแปลงประการหนง

เรองราวการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยจะมหนาตาอยางไร? เรองราวนนจะตองรวมแกนความคดของกลมอนรกษนยม กลมเสรนยม และกลมกาวหนาไวในท เดยวกนเพอใหสามารถสอสารประเดนรวมของแนวรวม Grand Rainbow ได ยงกวานนอาจมการน าค าศพท ด ง เ ดมมา ใช กบความคดกาวหนา หรอ เช อมโยงรปแบบจากตางประเทศเขากบวฒนธรรมไทยเพอสรางแนวคดอนทรงพลงทจะไดรบการยอมรบในวาทกรรมกระแสหลก ตรงขามกบแนวคดทเปนปฏปกษกนซงผเขยนไดกลาวถงไปแลว ยงมแนวคดดงเดมอกมากมายทโดยหลกการแลวมความสอดคลองกบความคดแบบประชาธปไตย นนไมไดหมายความวาแนวคดดงเดมเหลาน ซงถกพฒนาขนในเวลาและสภาพการณ ทต างจากปจจบนจะสามารถน าม าใช ไ ด ในความหมายเดมทงหมด แต เราสามารถและควรน าแนวคดดงเดมดงกลาวมาปรบใหเขากบสภาพการณและความตองการของสงคมพหลกษณทมความซบซอน ทจรงแลวหลายสงคมมการ “ปรบ” พนฐานทางอดมการณและทางบรรทดฐานของตนให “ทนสมย” อย เปนประจ าเพอใหเกดความชอบธรรมในสถานการณทเปลยนแปลง94

ผเขยนจะอธบายวธน าแกนความคดดงเดมมารวมกบความคดกาวหนาโดยยกตวอยางสองขอ และหากแนวรวม Grand Rainbow คดวาเรองราวทน าเสนอนมประโยชนกอาจน าวธการดงกลาวไปใชกบแกนความคดอนๆ ในลกษณะเดยวกนได

วาทกรรมเชอมโยง 1: สมมาวาจาในพทธศาสนากบการปรกษาหารอ

อยางทไดอธบายไปแลววาคนไทยตองเขารวมในการใหเหตผลสาธารณะวาตองการจะอยรวมกนตอไปอยางไร แตการอภปรายสาธารณะในปจจบนกลบเตมไปดวยวาจาแสดงความเกลยดชง การโจมตตวบคคล และการกอมวลชนทางอนเตอรเนตในสวนหน ง ขณะท อ กดานถกครอบง า ดวยการ เซน เซอร การปราบปราม และการควบคมอยางลบ ๆ สงทจ าเปนในสงคมไทยคอวฒนธรรมการหารอแบบประชาธปไตย ทงจอหน รอลวส95

(John Rawls) และเจอร เกน ฮาเบอรมาส 96 (Jurgen Habermas) ตางระบวาการปรกษาหารอจะประสบความส าเรจไดหากผรวมหารอสอสารกนในวธท มงไปสผล มกฎเกณฑ ซอสตย และมประสทธภาพ เพอคลคลายความตงเครยดระหวาง “เสรภาพในการพด” กบ “ความรบผดชอบทางสงคม” การปรกษาหารอลกษณะนจงสงเสรมใหด าเนนการในสองสวน

ดวยกนคอ: แมกฎหมายจะอนญาตใหบคคลพดอะไรทตนอยากพดได แตพลเมองทมความรบผดชอบควรยบยงตนเองโดยสมครใจไมพดในบางส งบางอย าง เ หนไ ด ชด วาแนวทางนสอดคลองกบค าสอนในศาสนาพทธเรอง “สมมาวาจา” ทสอนใหบคคลพดความจรงและพด

โดยสจรต เพอสงเสรมเจตนารมณทดและผอนคลายความตงเครยดดวยการเลอกใชภาษา ในการสงเสรมวฒนธรรมการปรกษาหารอทเปนประชาธปไตย แนวคดการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยควรอางองแนวคดดงเดมทฝงรากลกอย ในสงคมไทยเชนเรอง “สมมาวาจา”

วาทกรรมเชอมโยง 2: เศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทเปนธรรมทางสงคม มความสมดล และเปนมตรตอสงแวดลอม

เพอสรางสภาพการณทเหมาะสมส าหรบสงคมททกคนสามารถใชชวตไดอยางเตมศกยภาพ ประเทศไทยจ าตองมรปแบบการพฒนาแบบใหมทสามารถรบมอกบความทาทายดานเศรษฐกจและความทาทายดานระบบนเวศระดบโลก พรอมทงสามารถแกปญหาสงคมและการเมองภายในประเทศ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมรากฐานมาจากความคดทางพทธศาสนาของไทยทไดรบการสบทอดตอกนมา97 โดยมงหาทางเลอกทตางไปจากแนวทางเสรนยมใหมของระบบทนนยม “เศรษฐกจพอเพยง” ก าหนดใหเดน “ทางสายกลาง” โดยเฉพาะอยางยงในการพฒนาเศรษฐกจเพอใหทนตอโลกาภวตน ความพอเพยงหมายถงการกระท าโดยพอประมาณและการกระท าโดยใชเหตผล และยงหมายถงความจ าเปนทจะตองสรางระบบภมคมกนเพอปองกนผลกระทบฉบพลนจากภายนอกหรอภายใน […] ดวยวธนเราอาจรกษาสมดลไวไดและมความพรอมเพอรบมอกบความเปลยนแปลงอนรวดเรวทางกายภาพ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอก98 ในการแสวงหาการพฒนาท

เราสามารถและควรน าแนวคดดงเดมดงกลาวมาปรบใหเขากบสภาพการณและความตองการของสงคมพหลกษณทมความซบซอน ทจรงแลวหลายสงคมมการ “ปรบ” พนฐานทางอดมการณและทางบรรทดฐานของตนให “ทนสมย” อยเปนประจ าเพอ ให เกดความชอบธรรมในสถานการณทเปลยนแปลง

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

สมดลและยงยน “เศรษฐกจพอเพยง” มเปาหมายหลายประการเหมอนเปาหมายในรปแบบการพฒนาของกลมกาวหนา “เราสามารถมองปรชญาเศรษฐกจพอเพยงวามกรอบความคดทแบงเปนสองสวนดวยกน สวนแรกคอการท เราไมสามารถหล ก เ ล ย ง กา ร เ ผชญหน า ก บ โ ลกาภ ว ตน ซ ง กต ก าค อประสทธภาพทางเศรษฐกจและการแขงขน อกสวนคอความจ าเปนทจะตองมความมนคงทางเศรษฐกจและมศกยภาพทจะปกปองตนเองจากผลกระทบฉบพลนและความไมมนคงภายนอก99 แตกลมกาวหนาไดปฏเสธวาการประมาณตนนนเปนการดถกคนจน แตตองไมลมวาการชใหเหนความสอดคลองกนระหวางแนวคดของกลมกาวหนา เชนการเตบโตทางเศรษฐกจอยางเปนมตรกบสงแวดลอม กบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอาจชวยท าใหชนชนน ากลมอนรกษนยมหนมาสนบสนนรปแบบการพฒนาทางเลอกรปแบบน

VI สรป

เพอใหสงคมไทยผานพนวกฤตการเปลยนผานทกดกนลกลงไป ประเทศไทยจ าเปนตองปรบเปลยนระเบยบทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และสญลกษณใหสอดรบกบความตองการของสงคมพหลกษณทมความซบซอน เทาทผานมาความพยายามใดๆ ทจะตอรองสญญาประชาคมอกครงลวนประสบความลมเหลว และเชนเดยวกบในสภาวะเปลยนผานทวไปทบรรทดฐานและความคดซงเปนปฏปกษตอกน ปญหาในการท างานรวมกน และความขดแยงทางการเมองเกยวกบทศทางหลกของประเทศลวนกรอนท าลายความสามารถของสงคมทจะตกลงกนเรองกตกาพนฐานและการแบงหนาทกนใหม ดวยเหตนแนวทางแบบนกวชาการในการรบมอกบวกฤตจงมแนวโนมวาจะลมเหลว สงทประเทศไทยตองการคอวธการทางการเมองทแทจรง เพอเอาชนะการตอสกบแนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมซงปองกนตนเองอยางแนนหนา ทงกลมกาวหนา กลมเสรนยม และกลมอนรกษนยมภมธรรมตองรวมพลงกนเปนแนวรวมหลากสเพอการเปลยนแปลง เมอพจารณาผลประโยชนทอาจขดแยงกนของผมบทบาทจากทกภาคสวนของสงคม เราจงมความจ าเปนตองสรางพนทรวมทตงอยบนปจจยรวมขนต าสด นนคอการ “สรางสนามแขงขนทเปนประชาธปไตยเพอใหเราไดแขงขนกนตอไปในภายภาคหนา ” ในการท จะท าใหเ กดสนามแข งขนทางการ เม องท เปนธรรม วาทกรรมการ

เปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยตองถกสรางขนโดยการหยงรากความคดแบบประชาธปไตยในคานยมและแนวคดแบบดงเดม

23

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

ประชาธปไตยสามารถเขาสกระแสหลกไดกจะกลายเปนแหลงอ านาจเพอการเปลยนแปลงประการหนง

เรองราวการเปลยนแปลงแบบประชาธปไตยจะมหนาตาอยางไร? เรองราวนนจะตองรวมแกนความคดของกลมอนรกษนยม กลมเสรนยม และกลมกาวหนาไวในท เดยวกนเพอใหสามารถสอสารประเดนรวมของแนวรวม Grand Rainbow ได ยงกวานนอาจมการน าค าศพท ด ง เ ดมมา ใช กบความคดกาวหนา หรอ เช อมโยงรปแบบจากตางประเทศเขากบวฒนธรรมไทยเพอสรางแนวคดอนทรงพลงทจะไดรบการยอมรบในวาทกรรมกระแสหลก ตรงขามกบแนวคดทเปนปฏปกษกนซงผเขยนไดกลาวถงไปแลว ยงมแนวคดดงเดมอกมากมายทโดยหลกการแลวมความสอดคลองกบความคดแบบประชาธปไตย นนไมไดหมายความวาแนวคดดงเดมเหลาน ซงถกพฒนาขนในเวลาและสภาพการณทต างจากปจจบนจะสามารถน าม าใช ไ ด ในความหมายเดมทงหมด แต เราสามารถและควรน าแนวคดดงเดมดงกลาวมาปรบใหเขากบสภาพการณและความตองการของสงคมพหลกษณทมความซบซอน ทจรงแลวหลายสงคมมการ “ปรบ” พนฐานทางอดมการณและทางบรรทดฐานของตนให “ทนสมย” อย เปนประจ าเพอใหเกดความชอบธรรมในสถานการณทเปลยนแปลง94

ผเขยนจะอธบายวธน าแกนความคดดงเดมมารวมกบความคดกาวหนาโดยยกตวอยางสองขอ และหากแนวรวม Grand Rainbow คดวาเรองราวทน าเสนอนมประโยชนกอาจน าวธการดงกลาวไปใชกบแกนความคดอนๆ ในลกษณะเดยวกนได

วาทกรรมเชอมโยง 1: สมมาวาจาในพทธศาสนากบการปรกษาหารอ

อยางทไดอธบายไปแลววาคนไทยตองเขารวมในการใหเหตผลสาธารณะวาตองการจะอยรวมกนตอไปอยางไร แตการอภปรายสาธารณะในปจจบนกลบเตมไปดวยวาจาแสดงความเกลยดชง การโจมตตวบคคล และการกอมวลชนทางอนเตอรเนตในสวนหน ง ขณะท อ กดานถกครอบง า ดวยการ เซน เซอร การปราบปราม และการควบคมอยางลบ ๆ สงทจ าเปนในสงคมไทยคอวฒนธรรมการหารอแบบประชาธปไตย ทงจอหน รอลวส95

(John Rawls) และเจอร เกน ฮาเบอรมาส 96 (Jurgen Habermas) ตางระบวาการปรกษาหารอจะประสบความส าเรจไดหากผรวมหารอสอสารกนในวธท มงไปสผล มกฎเกณฑ ซอสตย และมประสทธภาพ เพอคลคลายความตงเครยดระหวาง “เสรภาพในการพด” กบ “ความรบผดชอบทางสงคม” การปรกษาหารอลกษณะนจงสงเสรมใหด าเนนการในสองสวน

ดวยกนคอ: แมกฎหมายจะอนญาตใหบคคลพดอะไรทตนอยากพดได แตพลเมองทมความรบผดชอบควรยบยงตนเองโดยสมครใจไมพดในบาง สงบางอย าง เ หนไ ดชด วาแนวทางนสอดคลองกบค าสอนในศาสนาพทธเรอง “สมมาวาจา” ทสอนใหบคคลพดความจรงและพด

โดยสจรต เพอสงเสรมเจตนารมณทดและผอนคลายความตงเครยดดวยการเลอกใชภาษา ในการสงเสรมวฒนธรรมการปรกษาหารอทเปนประชาธปไตย แนวคดการเปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยควรอางองแนวคดดงเดมทฝงรากลกอย ในสงคมไทยเชนเรอง “สมมาวาจา”

วาทกรรมเชอมโยง 2: เศรษฐกจพอเพยงกบการพฒนาทเปนธรรมทางสงคม มความสมดล และเปนมตรตอสงแวดลอม

เพอสรางสภาพการณทเหมาะสมส าหรบสงคมททกคนสามารถใชชวตไดอยางเตมศกยภาพ ประเทศไทยจ าตองมรปแบบการพฒนาแบบใหมทสามารถรบมอกบความทาทายดานเศรษฐกจและความทาทายดานระบบนเวศระดบโลก พรอมทงสามารถแกปญหาสงคมและการเมองภายในประเทศ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมรากฐานมาจากความคดทางพทธศาสนาของไทยทไดรบการสบทอดตอกนมา97 โดยมงหาทางเลอกทตางไปจากแนวทางเสรนยมใหมของระบบทนนยม “เศรษฐกจพอเพยง” ก าหนดใหเดน “ทางสายกลาง” โดยเฉพาะอยางยงในการพฒนาเศรษฐกจเพอใหทนตอโลกาภวตน ความพอเพยงหมายถงการกระท าโดยพอประมาณและการกระท าโดยใชเหตผล และยงหมายถงความจ าเปนทจะตองสรางระบบภมคมกนเพอปองกนผลกระทบฉบพลนจากภายนอกหรอภายใน […] ดวยวธนเราอาจรกษาสมดลไวไดและมความพรอมเพอรบมอกบความเปลยนแปลงอนรวดเรวทางกายภาพ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอก98 ในการแสวงหาการพฒนาท

เราสามารถและควรน าแนวคดดงเดมดงกลาวมาปรบใหเขากบสภาพการณและความตองการของสงคมพหลกษณทมความซบซอน ทจรงแลวหลายสงคมมการ “ปรบ” พนฐานทางอดมการณและทางบรรทดฐานของตนให “ทนสมย” อยเปนประจ าเพอ ให เกดความชอบธรรมในสถานการณทเปลยนแปลง

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

สมดลและยงยน “เศรษฐกจพอเพยง” มเปาหมายหลายประการเหมอนเปาหมายในรปแบบการพฒนาของกลมกาวหนา “เราสามารถมองปรชญาเศรษฐกจพอเพยงวามกรอบความคดทแบงเปนสองสวนดวยกน สวนแรกคอการท เราไมสามารถหล ก เ ล ย ง กา ร เ ผชญหน า ก บ โ ลกาภ ว ตน ซ ง กต ก าค อประสทธภาพทางเศรษฐกจและการแขงขน อกสวนคอความจ าเปนทจะตองมความมนคงทางเศรษฐกจและมศกยภาพทจะปกปองตนเองจากผลกระทบฉบพลนและความไมมนคงภายนอก99 แตกลมกาวหนาไดปฏเสธวาการประมาณตนนนเปนการดถกคนจน แตตองไมลมวาการชใหเหนความสอดคลองกนระหวางแนวคดของกลมกาวหนา เชนการเตบโตทางเศรษฐกจอยางเปนมตรกบสงแวดลอม กบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอาจชวยท าใหชนชนน ากลมอนรกษนยมหนมาสนบสนนรปแบบการพฒนาทางเลอกรปแบบน

VI สรป

เพอใหสงคมไทยผานพนวกฤตการเปลยนผานทกดกนลกลงไป ประเทศไทยจ าเปนตองปรบเปลยนระเบยบทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และสญลกษณใหสอดรบกบความตองการของสงคมพหลกษณทมความซบซอน เทาทผานมาความพยายามใดๆ ทจะตอรองสญญาประชาคมอกครงลวนประสบความลมเหลว และเชนเดยวกบในสภาวะเปลยนผานทวไปทบรรทดฐานและความคดซงเปนปฏปกษตอกน ปญหาในการท างานรวมกน และความขดแยงทางการเมองเกยวกบทศทางหลกของประเทศลวนกรอนท าลายความสามารถของสงคมทจะตกลงกนเรองกตกาพนฐานและการแบงหนาทกนใหม ดวยเหตนแนวทางแบบนกวชาการในการรบมอกบวกฤตจงมแนวโนมวาจะลมเหลว สงทประเทศไทยตองการคอวธการทางการเมองทแทจรง เพอเอาชนะการตอสกบแนวรวมทตองการรกษาสถานะเดมซงปองกนตนเองอยางแนนหนา ทงกลมกาวหนา กลมเสรนยม และกลมอนรกษนยมภมธรรมตองรวมพลงกนเปนแนวรวมหลากสเพอการเปลยนแปลง เมอพจารณาผลประโยชนทอาจขดแยงกนของผมบทบาทจากทกภาคสวนของสงคม เราจงมความจ าเปนตองสรางพนทรวมทตงอยบนปจจยรวมขนต าสด นนคอการ “สรางสนามแขงขนทเปนประชาธปไตยเพอใหเราไดแขงขนกนตอไปในภายภาคหนา ” ในการท จะท าใหเ กดสนามแข งขนทางการ เม องท เปนธรรม วาทกรรมการ

เปลยนแปลงอยางเปนประชาธปไตยตองถกสรางขนโดยการหยงรากความคดแบบประชาธปไตยในคานยมและแนวคดแบบดงเดม

24

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

บรรณานกรม 1 Marc Saxer, In the Vertigo of Change. How to Resolve the Political Crisis? FES Thailand Analysis, June 2011. 2 Voranai,Vanijaka, Ready to topple a govt, Or not, Bangkok Post 25.11.2012 (และเรยกดขอมล), http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/322949/ready-to-topple-a-govt-or-not . 3 Voranai Vanijaka political game played with fear, hatred and anger, Bangkok Post 11.11.2012, http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/320614/a-political-game-played-with-fear-hatred-and-anger 4 Federico Ferrara, The Grand Bargain: Making "Reconciliation" Mean Something, in Michael J Montesano, Pavin Chachavalpongpun, Aekapol Chongvilaivan, Bangkok, May 2010: Perspectives on a Divided Thailand, Institute of Southeast Asian Studies, 2012. 5 Shawn W. Crispin, The deal behind Thailand's polls, Asia Times Online, 30.6.2011. http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/MF30Ae01.html เรยกดขอมลเมอ 24.11.2012. 6 Voranai Vanijaka, The saga of 'Uncle SMS' , Bangkok Post, 27.11.2012, http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/268071/the-strange-saga-of-uncle-sms ; A very dangerous game they play, Bangkok Post, 11.12.2012. http://www.bangkokpost.com/print/270236/ เรยกดขอมล 26.11.2012. 7 Duncan McCargo, Network Monarchy and the legitimacy crises in Thailand, The Pacific Review Vol. 18 No. 4, December 2005: 499-519. 8 Pitak Siam rally hopes to oust govt. Organizer Boonlert wants to see a coup, จาก Bangkok Post, 24.10.2012, http://www.bangkokpost.com/news/local/318002/pitak-siam-rally-hopes-to-oust-govt; Pitak Siam rally hopes to oust govt, ibid.; Big rally turn-out surprises govt. Siam Pitak group plans to escalate protest action. Bangkok Post 29.10.2012,http://www.bangkokpost.com/news/local/318547/big-rally-turn-out-surprises-govt ทงสองบทความเรยกดขอมลเมอ 20.10.2012; Rally fizzles out amid safety fears, Bangkok Post 24.11.2012,

http://www.bangkokpost.com/news/politics/322811/rally-fizzles-out-amid-safety-fears เรยกดขอมลเมอ 24.11.2012. 9 Nanuam, Wassana, ‘Red Shirts Power Makes Generals Wary of Mounting Coup’, Bangkok Post 14.06.2012 (เรยกดขอมลท factiva.com เมอ 27.06.12): Boonlert denies taking Thaksin pay-off to end Pitak Siam rally, จาก Bangkok Post, 27.11.2012 http://www.bangkokpost.com/news/politics/323209/boonlert-denies-taking-thaksin-pay-off-to-end-pitak-siam-rally 10 Thitinan Pongsudhirak, Thailand’s Uneasy Passage, 2012; on Pitak Siam Voranai,Vanijaka, Ready to topple a govt, Or not, ibid. 11 Atiya Achakulwisut, End of mission impossible but no time to gloat, Bangkok Post 27.11.2012 http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/323217/end-of-mission-impossible-but-no-time-to-gloat 12 Kewin Hewison, 2005, Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy. The Royalist Struggle for Thailand’s Politics, in Ivarsson / Isager, Saying the unsayable. Monarchy and Democracy in Thailand, Copenhagen 2010, p.196. 13 ใหเปรยบเทยบกบ Saxer, In the vertigo of change, FES Thailand Analysis, July 2011. 14 หากตองการขอมลเพมเรองทฤษฎภาวะทนสมย (modernization theory) ใหเปรยบเทยบกบ Ronald Inglehart/ Christian Welzel, Modernization, Cultural Change and Democracy. The Human Development Sequence, Cambridge, 2005. 15 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, p. 187. 16 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy., Thitinan, Thailand’s Uneasy Passage, p.58. 17 Andrew Walker, Thailand's Political Peasants. Power in the Modern Rural Economy. University of Wisconsin Press, 2012. 18 Saxer, Vertigo of change, 2011, p.6. 19 Baker, Reconciliation Games, 2012. 20 Amartya Sen, Development as Freedom, Oxford 1999. 21 Marc Askew, Legitimacy Crisis in Thailand, King Prajadhipok Institute 2010, p. 3. 22 Kewin Hewison, 2005., Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy. The Royalist Struggle for Thailand’s Politics, in Ivarsson / Isager, Saying the unsayable. Monarchy and Democracy in Thailand, Copenhagen 2010. 23 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, .p.196. 24 Connors, ibid. p. 183; Chai-Anan Samudavanija, Old Soldiers never die, p.42ff, in K. Hewison, ibid., 1997.

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

25 ค าวา “ประชาธปไตยแบบไทย” เกดขนในสมยประชาธปไตยถกรดรอนภายใตระบอบสฤษด ธนะรชต โดย Connors ใชค าวา Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, Bangkok 1965 and Chanwut Watcharaphuk, Wiwatthana kanlaksana prachthipathai baep thai, ใน Kongbannathikan warasan sethasatkanmeuang Bonsenthan prachathipatai thai 2475-2525, Bangkok 1983; ใน Michael Kelly Connors, Democracy and National Identity in Thailand, London, 2003, 2007, p. 49ff.; ดเพม Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy. The Royalist Struggle for Thailand’s Politics, in Ivarsson / Isager, Saying the unsayable. Monarchy and Democracy in Thailand, Copenhagen 2010. 26 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, 2010.. 27 Chris Baker, Reconciliation Games, Talk at FCCT, 9.8.2012. http://www.youtube.com/watch?v=j1kidcOJ0M4&feature=player_embedded 28 Thitinan, Thailand’s Uneasy Passage, Journal of Democracy Volume 23, Number 2 April 2012. 29 Saxer, In the vertigo of change, FES Thailand Analysis, July 2011 30 Croissant, Keynote at FES public forum on “How to build a new social contract? Ways forward from the transitional conflict, 30.7.2012; ดเพม also Michael J. Montesano, Four Thai Pathologies, late 2009, p. 279f. ใน Marc Askew, 2010. 31 Nitirat's proposed amendments to Article 112 (updated version), Prachatai 15.1.2012, http://prachatai.com/english/node/2997 เรยกดขอมลเมอ 7.9.2012. 32 Ronald Inglehart/ Christian Welzel, 2005. 33 Philipp Blom, The vertigo years: Europe, 1900-1914, 2008; Saxer, In the vertigo of change, 2011; Interview with a Social Critic - Kaewmala, ใน Chiang Mai City News, 6.8.2012 http://www.chiangmaicitynews.com/news.php?id=661 เรยกดขอมลเมอ 25.8.2012. 34Pasuk Phongpaichit / Chris Baker, Power in transition. P21ff, ใน Kevin Hewison, Political Change in Thailand. Democracy and participation, London 1997; ดเพมเตม Marc Askew 2010, p. 6. 35ด National Broadcasting and Telecommunication Commission Code of Conduct, 10.10. 2012. http://www.nbtc.go.th/wps/portal/NTC/!ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gTf3MX0wB3U08nxzATA09nJ2cLL1NDo

2AnE_2CbEdFAOMpLEU!/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/library+ntc/internetsite/04newsactivi/0403activity/0403activity_detail/c21a7e804d06a7d795c9fff97342b770 เรยกดขอมลเมอ 27.10. 2012. 36 Connors 2007, p.46,186; Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, 2010, p.190; Pierre Rosanvallon, Democratic Legitimacy. Impartiality, Reflexivity, Proximity, Princeton University Press, 2011, p.26f, 51. ในการใหสมภาษณเปนการเฉพาะกบ the Bangkok Post, พลเอกสนธ หวหนาพรรคมาตภม ซงเปนประธานคณะกรรมาธการวสามญพจารณาศกษาแนวทางการสรางความปรองดองแหงชาต ไดขอใหประชาชนเขาใจวาตนเปนผน าความพยายามทจะปรองดองเพราะตองการเหนคนไทยมชวตทสงบสขและกลมเกลยวกน, Bangkok Post 1.4.2012, http://www.bangkokpost.com/lite/news/288884/sonthi-slams-critics-over-rumours-he-wants-pm-job เรยกดขอมลเมอ25.8.2012 37 Connors อางองจาก Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, ใน Connors 2007, p.50. 38 ในการใหสมภาษณเปนการเฉพาะกบ the Bangkok Post, พลเอกสนธ หวหนาพรรคมาตภม ซงเปนประธานคณะกรรมาธการวสามญพจารณาศกษาแนวทางการสรางความปรองดองแหงชาต ไดขอใหประชาชนเขาใจวาตนเปนผน าความพยายามทจะปรองดองเพราะตองการเหนคนไทยมชวตทสงบสขและกลมเกลยวกน, Bangkok Post 1.4.2012, http://www.bangkokpost.com/lite/news/288884/sonthi-slams-critics-over-rumours-he-wants-pm-job เรยกดขอมลเมอ 25.8.2012 39 2012 Connors อางองจาก “Wiwathanakan prachathipatai khong thai [The evolution of Thai Democracy] ใน Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, Bangkok 1965 ใน Connors 2007, p.50. 40 Connors อางองจาก Thanet Khoman, โฆษกตางประเทศสมยรฐบาลสฤษด ใน Thak Chaloemtiarana, The Sarit regime 1957-1963. The Formative Years of Thai politics. Unpublished PhD dissertation, Cornell University 1974, pp. 206f. 41 Connors อางองจาก from Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, Bangkok 1965, p.30 in Connors 2007, p.50. 42 Connors อางองจากอดตนายกรฐมนตรเสนย ปราโมช "If England is the mother of democracy, Thailand is the grandmother, as we achieved democracy sooner", ibid 2007, p.185.Rosanvallon, Democratic Legitimacy, 2011, p. 203 ff. 43 Rosanvallon, Democratic Legitimacy, 2011, p. 203 ff. 44 Montesano, 2010, p. 287f; ดเพมใน Blom 2008.

25

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

บรรณานกรม 1 Marc Saxer, In the Vertigo of Change. How to Resolve the Political Crisis? FES Thailand Analysis, June 2011. 2 Voranai,Vanijaka, Ready to topple a govt, Or not, Bangkok Post 25.11.2012 (และเรยกดขอมล), http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/322949/ready-to-topple-a-govt-or-not . 3 Voranai Vanijaka political game played with fear, hatred and anger, Bangkok Post 11.11.2012, http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/320614/a-political-game-played-with-fear-hatred-and-anger 4 Federico Ferrara, The Grand Bargain: Making "Reconciliation" Mean Something, in Michael J Montesano, Pavin Chachavalpongpun, Aekapol Chongvilaivan, Bangkok, May 2010: Perspectives on a Divided Thailand, Institute of Southeast Asian Studies, 2012. 5 Shawn W. Crispin, The deal behind Thailand's polls, Asia Times Online, 30.6.2011. http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/MF30Ae01.html เรยกดขอมลเมอ 24.11.2012. 6 Voranai Vanijaka, The saga of 'Uncle SMS' , Bangkok Post, 27.11.2012, http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/268071/the-strange-saga-of-uncle-sms ; A very dangerous game they play, Bangkok Post, 11.12.2012. http://www.bangkokpost.com/print/270236/ เรยกดขอมล 26.11.2012. 7 Duncan McCargo, Network Monarchy and the legitimacy crises in Thailand, The Pacific Review Vol. 18 No. 4, December 2005: 499-519. 8 Pitak Siam rally hopes to oust govt. Organizer Boonlert wants to see a coup, จาก Bangkok Post, 24.10.2012, http://www.bangkokpost.com/news/local/318002/pitak-siam-rally-hopes-to-oust-govt; Pitak Siam rally hopes to oust govt, ibid.; Big rally turn-out surprises govt. Siam Pitak group plans to escalate protest action. Bangkok Post 29.10.2012,http://www.bangkokpost.com/news/local/318547/big-rally-turn-out-surprises-govt ทงสองบทความเรยกดขอมลเมอ 20.10.2012; Rally fizzles out amid safety fears, Bangkok Post 24.11.2012,

http://www.bangkokpost.com/news/politics/322811/rally-fizzles-out-amid-safety-fears เรยกดขอมลเมอ 24.11.2012. 9 Nanuam, Wassana, ‘Red Shirts Power Makes Generals Wary of Mounting Coup’, Bangkok Post 14.06.2012 (เรยกดขอมลท factiva.com เมอ 27.06.12): Boonlert denies taking Thaksin pay-off to end Pitak Siam rally, จาก Bangkok Post, 27.11.2012 http://www.bangkokpost.com/news/politics/323209/boonlert-denies-taking-thaksin-pay-off-to-end-pitak-siam-rally 10 Thitinan Pongsudhirak, Thailand’s Uneasy Passage, 2012; on Pitak Siam Voranai,Vanijaka, Ready to topple a govt, Or not, ibid. 11 Atiya Achakulwisut, End of mission impossible but no time to gloat, Bangkok Post 27.11.2012 http://www.bangkokpost.com/opinion/opinion/323217/end-of-mission-impossible-but-no-time-to-gloat 12 Kewin Hewison, 2005, Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy. The Royalist Struggle for Thailand’s Politics, in Ivarsson / Isager, Saying the unsayable. Monarchy and Democracy in Thailand, Copenhagen 2010, p.196. 13 ใหเปรยบเทยบกบ Saxer, In the vertigo of change, FES Thailand Analysis, July 2011. 14 หากตองการขอมลเพมเรองทฤษฎภาวะทนสมย (modernization theory) ใหเปรยบเทยบกบ Ronald Inglehart/ Christian Welzel, Modernization, Cultural Change and Democracy. The Human Development Sequence, Cambridge, 2005. 15 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, p. 187. 16 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy., Thitinan, Thailand’s Uneasy Passage, p.58. 17 Andrew Walker, Thailand's Political Peasants. Power in the Modern Rural Economy. University of Wisconsin Press, 2012. 18 Saxer, Vertigo of change, 2011, p.6. 19 Baker, Reconciliation Games, 2012. 20 Amartya Sen, Development as Freedom, Oxford 1999. 21 Marc Askew, Legitimacy Crisis in Thailand, King Prajadhipok Institute 2010, p. 3. 22 Kewin Hewison, 2005., Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy. The Royalist Struggle for Thailand’s Politics, in Ivarsson / Isager, Saying the unsayable. Monarchy and Democracy in Thailand, Copenhagen 2010. 23 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, .p.196. 24 Connors, ibid. p. 183; Chai-Anan Samudavanija, Old Soldiers never die, p.42ff, in K. Hewison, ibid., 1997.

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

25 ค าวา “ประชาธปไตยแบบไทย” เกดขนในสมยประชาธปไตยถกรดรอนภายใตระบอบสฤษด ธนะรชต โดย Connors ใชค าวา Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, Bangkok 1965 and Chanwut Watcharaphuk, Wiwatthana kanlaksana prachthipathai baep thai, ใน Kongbannathikan warasan sethasatkanmeuang Bonsenthan prachathipatai thai 2475-2525, Bangkok 1983; ใน Michael Kelly Connors, Democracy and National Identity in Thailand, London, 2003, 2007, p. 49ff.; ดเพม Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy. The Royalist Struggle for Thailand’s Politics, in Ivarsson / Isager, Saying the unsayable. Monarchy and Democracy in Thailand, Copenhagen 2010. 26 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, 2010.. 27 Chris Baker, Reconciliation Games, Talk at FCCT, 9.8.2012. http://www.youtube.com/watch?v=j1kidcOJ0M4&feature=player_embedded 28 Thitinan, Thailand’s Uneasy Passage, Journal of Democracy Volume 23, Number 2 April 2012. 29 Saxer, In the vertigo of change, FES Thailand Analysis, July 2011 30 Croissant, Keynote at FES public forum on “How to build a new social contract? Ways forward from the transitional conflict, 30.7.2012; ดเพม also Michael J. Montesano, Four Thai Pathologies, late 2009, p. 279f. ใน Marc Askew, 2010. 31 Nitirat's proposed amendments to Article 112 (updated version), Prachatai 15.1.2012, http://prachatai.com/english/node/2997 เรยกดขอมลเมอ 7.9.2012. 32 Ronald Inglehart/ Christian Welzel, 2005. 33 Philipp Blom, The vertigo years: Europe, 1900-1914, 2008; Saxer, In the vertigo of change, 2011; Interview with a Social Critic - Kaewmala, ใน Chiang Mai City News, 6.8.2012 http://www.chiangmaicitynews.com/news.php?id=661 เรยกดขอมลเมอ 25.8.2012. 34Pasuk Phongpaichit / Chris Baker, Power in transition. P21ff, ใน Kevin Hewison, Political Change in Thailand. Democracy and participation, London 1997; ดเพมเตม Marc Askew 2010, p. 6. 35ด National Broadcasting and Telecommunication Commission Code of Conduct, 10.10. 2012. http://www.nbtc.go.th/wps/portal/NTC/!ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gTf3MX0wB3U08nxzATA09nJ2cLL1NDo

2AnE_2CbEdFAOMpLEU!/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/library+ntc/internetsite/04newsactivi/0403activity/0403activity_detail/c21a7e804d06a7d795c9fff97342b770 เรยกดขอมลเมอ 27.10. 2012. 36 Connors 2007, p.46,186; Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, 2010, p.190; Pierre Rosanvallon, Democratic Legitimacy. Impartiality, Reflexivity, Proximity, Princeton University Press, 2011, p.26f, 51. ในการใหสมภาษณเปนการเฉพาะกบ the Bangkok Post, พลเอกสนธ หวหนาพรรคมาตภม ซงเปนประธานคณะกรรมาธการวสามญพจารณาศกษาแนวทางการสรางความปรองดองแหงชาต ไดขอใหประชาชนเขาใจวาตนเปนผน าความพยายามทจะปรองดองเพราะตองการเหนคนไทยมชวตทสงบสขและกลมเกลยวกน, Bangkok Post 1.4.2012, http://www.bangkokpost.com/lite/news/288884/sonthi-slams-critics-over-rumours-he-wants-pm-job เรยกดขอมลเมอ25.8.2012 37 Connors อางองจาก Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, ใน Connors 2007, p.50. 38 ในการใหสมภาษณเปนการเฉพาะกบ the Bangkok Post, พลเอกสนธ หวหนาพรรคมาตภม ซงเปนประธานคณะกรรมาธการวสามญพจารณาศกษาแนวทางการสรางความปรองดองแหงชาต ไดขอใหประชาชนเขาใจวาตนเปนผน าความพยายามทจะปรองดองเพราะตองการเหนคนไทยมชวตทสงบสขและกลมเกลยวกน, Bangkok Post 1.4.2012, http://www.bangkokpost.com/lite/news/288884/sonthi-slams-critics-over-rumours-he-wants-pm-job เรยกดขอมลเมอ 25.8.2012 39 2012 Connors อางองจาก “Wiwathanakan prachathipatai khong thai [The evolution of Thai Democracy] ใน Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, Bangkok 1965 ใน Connors 2007, p.50. 40 Connors อางองจาก Thanet Khoman, โฆษกตางประเทศสมยรฐบาลสฤษด ใน Thak Chaloemtiarana, The Sarit regime 1957-1963. The Formative Years of Thai politics. Unpublished PhD dissertation, Cornell University 1974, pp. 206f. 41 Connors อางองจาก from Prachathipatai baep thai lae khokit kap rattamanun, Bangkok 1965, p.30 in Connors 2007, p.50. 42 Connors อางองจากอดตนายกรฐมนตรเสนย ปราโมช "If England is the mother of democracy, Thailand is the grandmother, as we achieved democracy sooner", ibid 2007, p.185.Rosanvallon, Democratic Legitimacy, 2011, p. 203 ff. 43 Rosanvallon, Democratic Legitimacy, 2011, p. 203 ff. 44 Montesano, 2010, p. 287f; ดเพมใน Blom 2008.

26

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

45 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, 2010; onnors, ibid., p.182. 46 Voranai, Bangkok Post 47 Thongchai Winichakul ใน New Mandala, โพสตเมอ 3 May, 2010,http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2010/05/03/thongchai-winichakul-on-the-red-germs/ เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012. 2010. 48 เปนความคดทน าเสนอโดยผน าคนหนงของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย จ าลอง ศรเมอง ซงเปนสมาชกกลมสนตอโศกและเปนผกอตงพรรคพลงธรรม 49 Pravit Rojanaphruk เรองการหลดปากของ พล อ. บญเลศ ใน “Seductive dangers of a coup mentality”, The Nation, 21.1.2012,http://www.nationmultimedia.com/politics/Seductive-dangers-of-a-coup-mentality-30194727.html เรยกดขอมลเมอ 26.11.2012. 50 Michael H. Nelson, PAD tries a political party, New Mandala 28.5.2009 http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2009/05/28/pad-tries-a-political-party เรยกดขอมลเมอ 5.9.2012. 51Rosanvallon, Democratic Legitimacy, 2011. 52 Thitinan Op-ed Bangkok Post 53 Fukuyama, The Origin of Political order, London 2011. 54 Chanchai Chaisukkosol, 2012, p.11. 55 Chaisukkosol Chanchai: A new social contract, 2012; Nufer/ Siripan Red and Yellow, 2010. 56 Doh Chull Shin / Youngho Cho, Contours and barriers to democratization, p. 16-38 in Aurel Croissant/ Marco Bünte, The crisis of democratic governance in Southeast Asia, Palgrave 2011. 57 Björn Dressel, The Judicialization of politics or politization of the judiciary, 2012; Thitinan, Thailand’s uneasy passage, 2012. 58 James R. Klein, The Battle for Rule of Law in Thailand: The Constitutional Court of Thailand, http://www.cdi.anu.edu.au/CDIwebsite_1998-2004/thailand/thailand_downloads/ThaiUpdate_Klien_ConCourt%20Apr03.pdf เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012. 59 Shawn W Crispin, Judicial coup murmurs in Thailand, Asia Times Nov 22, 2008, http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/JK22Ae02.html เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012; Dominic J. Nardi, Thai Institutions: Judiciary, New Mandala 12 July, 2010,

http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2010/07/12/thai-institutions-judiciary/ เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012. 60 Kaewmala, How the meaning of “and” starts a constitutional crisis in Thailand, blog entry 8.6.2012, http://thaiwomantalks.com/tag/constitution-court/; more cautious Bangkok Pundit, Is a judicial coup in Thailand imminent?, 20.6.2012, 61 McCargo, 2005, p. 505. 62 Seth Mydans อางองจาก Veenarat Laohapakakul, ผเขยนบทวจารณในหนงสอพมพ The Nation. "And what is a military coup if the military pledges its allegiance to democracy?" International Herald Tribune, 24.9.2006, http://www.nationmultimedia.com/specials/thefall/herald.php เรยกดขอมลเมอ 31.8.2012. 63 TDRI chief warns the country faces a debt disaster. Bangkok Post, 27.10.2012. http://www.bangkokpost.com/news/local/318411/tdri-chief-warns-the-country-faces-a-debt-disaster เรยกดขอมลเมอ 29.10.2012. 64 ดเชงอรรถทายบท 8 65 Connors, ibid, 186. 66 Thitinan, Thailand’s Uneasy Passage, 2012, p.53ff. 67 ผน าพรรคประชาธปตย อภสทธ เวชชาชวะ อางถงใน Suthep to drive anti-govt attack, Bangkok Post 29.10.2012, http://www.bangkokpost.com/news/politics/318552/suthep-to-drive-anti-govt-attack เรยกดขอมลเมอ 29.10.2012 68 Gwen Robinson, Thai amnesty bills stoke fears of upheaval in FT, June 7, 2012 http://www.ft.com/cms/s/0/9ccb6aae-b095-11e1-a79b-00144feabdc0.html#axzz2DFhVlSvY เรยกดขอมลเมอ 26.11.2012. 69 ดเพมใน Sukumpol targets coup law changes, Bangkok Post 20.1.2012, http://www.bangkokpost.com/lite/topstories/275910/sukumpol-targets-coup-law-changes เรยกดขอมลเมอ 12.9.2012. 70 McCargo, 2005, p.505 ff. 71 McCargo, 2005, p.505 ff. 72 Saxer, 2011. 73 The Nation เรองขาวลอการรฐประหาร เรยกดขอมลเมอ 24.8.2012 http://www.nationmultimedia.com/politics/Stop-talking-about-coup-Jatuporn-told-30175503.html 74 Court acted outside its powers, says Nitirat. The Nation, 16.7.2012, http://www.nationmultimedia.com/politics/Court-

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

acted-outside-its-powers-says-Nitirat-30186239.html เรยกดขอมลเมอ 12.9.2012. 75 Reuters, เรยกดขอมลเมอ 24.8..2012, 76 John Rawls, A Theory of Justice, Third edition 1999. 77 Jean-Luc Nancy, Begrenzte und unendliche Demokratie, in: Demokratie?. 2012: French original Démocratie, dans quel état? La fabrique editions, Paris, 2009. 78 Nancy, ibid, p. 77. 79 Claude Lefort อางถงใน Daniel Bensaïd, Der Permanente Skandal, in: Demokratie?, Suhrkamp 2012, p41. 80 Jacques Rancière, La haine de la démocratie, La Fabrique editions, 2005. 81 Elinor Ostrom, Governing the commons. The evolution of institutions for collective action, Cambridge University Press, 1990. 82 Thailand’s Internal Security Act: Risking the rule of law? Report of the International Commission of Jurists 2010, http://icj.org/IMG/REPORT-ISA-THAILAND.pdf 83 Francis Fukuyama: The origins of political order, London 2011, p. 348f, 455f. 84 Fukuyama ไมคดวาระบบปตาธปไตยจะสามารถท าใหเกดการปฏรปได และคาดการณวาการปรบเปลยนอยางรนแรงเปนรปแบบการปรบเปลยนทจะถกน ามาใชโดยปรยาย, ibid. 85 ทงการกอความไมสงบของคอมมวนสตและทงความรเรมปฏรปแนวกาวหนาไมมผลยงยนตอระเบยบทางการเมอง 86 Connors, ibid., p.198. 87 Connors, ibid. p184. 88 Connors, ibid., p.183. 89 Connors, ibid., p. 189. 90 Gothom Arya, The NESAC, Civil Society, Good Governance and the Coup, , ใน John Funston, Divided over Thaksin, ISEAS Singapore, 2009, p. 44. 91 Croissant, Aurel/Kuehn, David/Lorenz, Philip/Chambers, Paul. Civilian Control of the Military and Democracy in Asia, Basingstoke/New York: PalgraveMcMillan, forthcoming February 2013. 92Gothom Arya, ibid.,p. 39ff. 93 Subcommittee on the Political Development Plan, Political Reform Committee, Phaen phathana kanmeuang thai [Thai Development Plan], 1996, p.25; Anek Laothamathas, Patirupkanmeuang sethakit sang phanthamit prachathipatai [Politico-Economic Reform: Creating Democratic Allies] in

Chalong Sunthonrawanit, Wiphak sangkhom thai [Criticizing Society], Bangkok 1995. 94 Rosanvallon, ibid. 95 Rawls, ibid. 96 Jürgen Haberms, Theorie des kommunikativen Handelns, Frankfurt 1981. 97http://www.reflectedknowledge.com/clients/GSB/sufficiency/sufficiency.htm เรยกดขอมลลาสด 14.8.2012. 98 ตามทก าหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 พ.ศ. 2540 แปลและอางองโดย Medhi Krongkaew ใน “The Philosophy of Sufficiency Economy”, Kyoto Review Feature / October 2003 99 Medhi Krongkaew, อางถง http://www.reflectedknowledge.com/clients/GSB/sufficiency/sufficiency.htm เรยกดขอมลลาสด 14.8.2012.

27

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

45 Hewison /Kitirianlarp, Thai-Style democracy, 2010; onnors, ibid., p.182. 46 Voranai, Bangkok Post 47 Thongchai Winichakul ใน New Mandala, โพสตเมอ 3 May, 2010,http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2010/05/03/thongchai-winichakul-on-the-red-germs/ เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012. 2010. 48 เปนความคดทน าเสนอโดยผน าคนหนงของพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย จ าลอง ศรเมอง ซงเปนสมาชกกลมสนตอโศกและเปนผกอตงพรรคพลงธรรม 49 Pravit Rojanaphruk เรองการหลดปากของ พล อ. บญเลศ ใน “Seductive dangers of a coup mentality”, The Nation, 21.1.2012,http://www.nationmultimedia.com/politics/Seductive-dangers-of-a-coup-mentality-30194727.html เรยกดขอมลเมอ 26.11.2012. 50 Michael H. Nelson, PAD tries a political party, New Mandala 28.5.2009 http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2009/05/28/pad-tries-a-political-party เรยกดขอมลเมอ 5.9.2012. 51Rosanvallon, Democratic Legitimacy, 2011. 52 Thitinan Op-ed Bangkok Post 53 Fukuyama, The Origin of Political order, London 2011. 54 Chanchai Chaisukkosol, 2012, p.11. 55 Chaisukkosol Chanchai: A new social contract, 2012; Nufer/ Siripan Red and Yellow, 2010. 56 Doh Chull Shin / Youngho Cho, Contours and barriers to democratization, p. 16-38 in Aurel Croissant/ Marco Bünte, The crisis of democratic governance in Southeast Asia, Palgrave 2011. 57 Björn Dressel, The Judicialization of politics or politization of the judiciary, 2012; Thitinan, Thailand’s uneasy passage, 2012. 58 James R. Klein, The Battle for Rule of Law in Thailand: The Constitutional Court of Thailand, http://www.cdi.anu.edu.au/CDIwebsite_1998-2004/thailand/thailand_downloads/ThaiUpdate_Klien_ConCourt%20Apr03.pdf เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012. 59 Shawn W Crispin, Judicial coup murmurs in Thailand, Asia Times Nov 22, 2008, http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/JK22Ae02.html เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012; Dominic J. Nardi, Thai Institutions: Judiciary, New Mandala 12 July, 2010,

http://asiapacific.anu.edu.au/newmandala/2010/07/12/thai-institutions-judiciary/ เรยกดขอมลเมอ 29.8.2012. 60 Kaewmala, How the meaning of “and” starts a constitutional crisis in Thailand, blog entry 8.6.2012, http://thaiwomantalks.com/tag/constitution-court/; more cautious Bangkok Pundit, Is a judicial coup in Thailand imminent?, 20.6.2012, 61 McCargo, 2005, p. 505. 62 Seth Mydans อางองจาก Veenarat Laohapakakul, ผเขยนบทวจารณในหนงสอพมพ The Nation. "And what is a military coup if the military pledges its allegiance to democracy?" International Herald Tribune, 24.9.2006, http://www.nationmultimedia.com/specials/thefall/herald.php เรยกดขอมลเมอ 31.8.2012. 63 TDRI chief warns the country faces a debt disaster. Bangkok Post, 27.10.2012. http://www.bangkokpost.com/news/local/318411/tdri-chief-warns-the-country-faces-a-debt-disaster เรยกดขอมลเมอ 29.10.2012. 64 ดเชงอรรถทายบท 8 65 Connors, ibid, 186. 66 Thitinan, Thailand’s Uneasy Passage, 2012, p.53ff. 67 ผน าพรรคประชาธปตย อภสทธ เวชชาชวะ อางถงใน Suthep to drive anti-govt attack, Bangkok Post 29.10.2012, http://www.bangkokpost.com/news/politics/318552/suthep-to-drive-anti-govt-attack เรยกดขอมลเมอ 29.10.2012 68 Gwen Robinson, Thai amnesty bills stoke fears of upheaval in FT, June 7, 2012 http://www.ft.com/cms/s/0/9ccb6aae-b095-11e1-a79b-00144feabdc0.html#axzz2DFhVlSvY เรยกดขอมลเมอ 26.11.2012. 69 ดเพมใน Sukumpol targets coup law changes, Bangkok Post 20.1.2012, http://www.bangkokpost.com/lite/topstories/275910/sukumpol-targets-coup-law-changes เรยกดขอมลเมอ 12.9.2012. 70 McCargo, 2005, p.505 ff. 71 McCargo, 2005, p.505 ff. 72 Saxer, 2011. 73 The Nation เรองขาวลอการรฐประหาร เรยกดขอมลเมอ 24.8.2012 http://www.nationmultimedia.com/politics/Stop-talking-about-coup-Jatuporn-told-30175503.html 74 Court acted outside its powers, says Nitirat. The Nation, 16.7.2012, http://www.nationmultimedia.com/politics/Court-

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

acted-outside-its-powers-says-Nitirat-30186239.html เรยกดขอมลเมอ 12.9.2012. 75 Reuters, เรยกดขอมลเมอ 24.8..2012, 76 John Rawls, A Theory of Justice, Third edition 1999. 77 Jean-Luc Nancy, Begrenzte und unendliche Demokratie, in: Demokratie?. 2012: French original Démocratie, dans quel état? La fabrique editions, Paris, 2009. 78 Nancy, ibid, p. 77. 79 Claude Lefort อางถงใน Daniel Bensaïd, Der Permanente Skandal, in: Demokratie?, Suhrkamp 2012, p41. 80 Jacques Rancière, La haine de la démocratie, La Fabrique editions, 2005. 81 Elinor Ostrom, Governing the commons. The evolution of institutions for collective action, Cambridge University Press, 1990. 82 Thailand’s Internal Security Act: Risking the rule of law? Report of the International Commission of Jurists 2010, http://icj.org/IMG/REPORT-ISA-THAILAND.pdf 83 Francis Fukuyama: The origins of political order, London 2011, p. 348f, 455f. 84 Fukuyama ไมคดวาระบบปตาธปไตยจะสามารถท าใหเกดการปฏรปได และคาดการณวาการปรบเปลยนอยางรนแรงเปนรปแบบการปรบเปลยนทจะถกน ามาใชโดยปรยาย, ibid. 85 ทงการกอความไมสงบของคอมมวนสตและทงความรเรมปฏรปแนวกาวหนาไมมผลยงยนตอระเบยบทางการเมอง 86 Connors, ibid., p.198. 87 Connors, ibid. p184. 88 Connors, ibid., p.183. 89 Connors, ibid., p. 189. 90 Gothom Arya, The NESAC, Civil Society, Good Governance and the Coup, , ใน John Funston, Divided over Thaksin, ISEAS Singapore, 2009, p. 44. 91 Croissant, Aurel/Kuehn, David/Lorenz, Philip/Chambers, Paul. Civilian Control of the Military and Democracy in Asia, Basingstoke/New York: PalgraveMcMillan, forthcoming February 2013. 92Gothom Arya, ibid.,p. 39ff. 93 Subcommittee on the Political Development Plan, Political Reform Committee, Phaen phathana kanmeuang thai [Thai Development Plan], 1996, p.25; Anek Laothamathas, Patirupkanmeuang sethakit sang phanthamit prachathipatai [Politico-Economic Reform: Creating Democratic Allies] in

Chalong Sunthonrawanit, Wiphak sangkhom thai [Criticizing Society], Bangkok 1995. 94 Rosanvallon, ibid. 95 Rawls, ibid. 96 Jürgen Haberms, Theorie des kommunikativen Handelns, Frankfurt 1981. 97http://www.reflectedknowledge.com/clients/GSB/sufficiency/sufficiency.htm เรยกดขอมลลาสด 14.8.2012. 98 ตามทก าหนดไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 พ.ศ. 2540 แปลและอางองโดย Medhi Krongkaew ใน “The Philosophy of Sufficiency Economy”, Kyoto Review Feature / October 2003 99 Medhi Krongkaew, อางถง http://www.reflectedknowledge.com/clients/GSB/sufficiency/sufficiency.htm เรยกดขอมลลาสด 14.8.2012.

มารค ศกซาร | ประเทศไทยจะผานพนวกฤตการเปลยนผานไดอยางไร

เกยวกบผเขยน มารค ศกซาร เปนผ อ านวยการมลนธฟรดรค เอแบรท ส านกงานประเทศไทย กอนมาประจ าการทกรงเทพฯ มารค เปนผประสานงานสายการท างานดานนโยบายความมนคง ภมอากาศ และพลงงานโลกในโครงการ Dialogue on Globalization ทส านกงานใหญ FES ในเบอรลน งานของ มารค ม งความสนใจไปทกลไกการบรหารจดการรฐและความชวยเหลอดานประชาธปไตย

มลนธฟรดรค เอแบรท ส านกงานประเทศไทย อาคารธนภม ชน 23 1550 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400 ประเทศไทย

ผรบผดชอบ มารค ศกซาร ผอ านวยการ โทร.: +66 (0) 26527178/9 โทรสาร: +66 (0) 26527180

อเมล