hta audit · 4. (critical appraisal) krytyczna analiza wá czonych bada 5. prawidáowa jako ciowa i...
TRANSCRIPT
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 1 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowania decyzji w zakresie
finansowania technologii medycznych ze rodków publicznych
Krzysztof andaHTA Audit
Schemat prezentacji
1. Wst p do EBM i HTA2. Przegl dy systematyczne i metaanalizy3. Analizy ekonomiczne w polityce refundacyjnej4. Analizy finansowe (BIA) 5. EBHC – Evidence Based Health Care6. Kwantyfikowanie czynników branych pod uwag
przy podejmowaniu decyzji refundacyjnych na przyk adzie rankingowania na rzecz programów terapeutycznych / lekowych NFZ (PT)
7. Rejestry – Good Registry Practice (GRP)
Cel badania
Wykrycie zwi zku przyczynowo-skutkowego mi dzy interwencj
a efektem zdrowotnym / wynikiem
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 2 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Badania kliniczne
„Sacrum” czy „profanum”?
„Z oty standard” badaklinicznych - terapia
Randomizacja!!!Za lepienie próby
Porównanie ze standardem lub placebo
ITT oraz allocation concealment
Punkty ko cowe (pomiar ko cowy)
Wielko próby(skuteczno vs bezpiecze stwo)
Badania pierwotne i wtórne
Badania pierwotne – kryteria w czenia i wykluczenia dotycz pojedynczych
pacjentów
Badania wtórne – kryteria w czenia i wykluczenia dotycz pojedynczych bada
pierwotnych
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 3 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
BIAS
Wp yw b du metodycznego na wynik badania klinicznego
Przeszacowanie wp ywu interwencji
www.jr2.ox.ac.uk/Bandolier/band80/b80-2.html
Parametry wzgl dne przeszacowane w kierunku wykazania skuteczno ci
interwencji o:
41% randomizacja niew a ciwie przeprowadzona
30% randomizacja jedynieniew a ciwie opisana!!!
Wp yw randomizacji na badanie skuteczno ciTENS (transcutaneous electrical nerve stimulation) w leczeniu ostrego bólu
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 4 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Parametry wzgl dne przeszacowane w kierunku wykazania skuteczno ci
interwencji o:
17% przy braku
za lepienia próby
Wp yw za lepienia próby na badanie skuteczno ci akupunktury
w leczeniu bólu przewlek ego
Sens stosowania technologii
Przynosi wi cej korzy ci ni szkód (+++ > -)
Przynosi wi cej szkód ni korzy ci (--- > +)
Efekt nieznany (?)Efekt nieznany (?)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 5 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Aktualna praktyka
Za J.A. Muir Gray, Director of Research and Development, NHS Executive, Anglia and Oxford Region.
„Evidence-Based Healthcare”
Nieznana(nie badana lub badania z ej jako ci)
Wi cejszkody
Wi cejkorzy ci
Przegl dy systematyczne i ...„niestystematyczne”
Analiza efektywno ci klinicznej
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 6 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Autor/zy Tytu Czasopismo Data/numer
Pytanie OdpowiedTak/Nie Punktacja Komentarz oceniaj cego
Czy badanie opisano jako randomizowane? tak 1
Czy badanie opisano jako podwójnie za lepione? tak 1
Czy podano informacje o utracie pacjentów z badania i okresu obserwacji? tak 1
Czy doda 1 punkt za podany opis randomizacji i w a ciw metod ? tak 1
Czy doda 1 punkt za podany opis za lepienia i w a ciw metod ? tak 1
Czy odj 1 punkt za niew a ciw metodrandomizacji? nie 0
Czy odj 1 punkt za niew a ciw metodza lepienia?
nie 0
Suma 5
Ocena wg skali Jadad dla randomizowanych bada klinicznych
Skala Jadad
Formularz oceny wiarygodno ci
bada wg zmodyfikowanej
skali Jadad, Moher, Shulz i Begg
Autorzy Tytu Czasopismo Data/numer
Ocena wiarygodno ci badania wg zmodyfikowanej skali Jadad, Moher, Shulz i Begg
Kryterium Komentarz oceniaj cego Punktacja
Jasna definicja celu badania
klinicznego
Okre lenie wielko ci badanej
próby
Dok adna definicja kryteriów
w czenia i wykluczenia z
badania klinicznego
Za lepienie badania
klinicznego
Opis metody randomizacji
Porównywalno grup pod
k tem wieku, p ci i czasu
trwania dolegliwo ci
Opis interwencji
Za lepienie osób oceniaj cych
wyniki
Ukrycie kodu randomizacji
Analiza zgodnie z intencj
leczenia (ITT)
Rodzaje przegl dów literatury
Przegl dy
Meta-analizy
Przegl dy systematyczne
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 7 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
„Beletrystyka” vs przegl dsystematyczny
Biochemik Linus Pauling, laureat nagrody Nobla, dobiera cytaty z literatury medycznej, by udowodni swoj teori , e wit. C wyd u a ycie i poprawia jego jako .
Systematyczny przegl d literatury: • 2 badania: wit. C zapobiega przezi bieniu• wiele bada wskazuje na brak korzy ci z jej
stosowania
Przegl d systematyczny ma na celu …
Odnalezienie i uwzgl dnienie w analizie efektywno ci (lub ekonomicznej)
WSZYSTKICH wiarygodnych badaklinicznych, które dotycz tematu analizy
Czu o i swoisto strategii wyszukiwania
Etapy przegl dusystematycznego
Zdefiniowanie problemu zdrowotnego (populacja, interwencja, punkty ko cowe)Okre lenie metodyki bada kliniczny (ustalenie kryteriów w czenia i wykluczenia bada a priori)Opracowanie strategii wyszukiwania Przeszukanie baz danych i rejestrówOcena wiarygodno ci bada klinicznychOkre lenie przyczyn wykluczenia badaBadanie heterogenno ci poszczególnych badaKompilacja danych (meta-analiza)Opracowanie wniosków
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 8 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
EMBASE (431) CENTRAL (174)
Weryfikacja na podstawie abstraktów i tytu ów
MEDLINE (200)
MEDLINE (57) EMBASE (67) CENTRAL (16)
Eliminacja powtórze
130
Weryfikacja w oparciu o pe ne teksty doniesie naukowych
11
Pi miennictwo z referencji (28)
„Du e” RCT czy metaanaliza?
(na rysunku tylko RCTs z podwójnie lep próbporównanie z placebo)
Hierarchia bada wmedycynie wg WHO
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 9 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Je li 4 kryteria z poni szych s spe nione to przegl d nazywamy systematycznym –
kryteria Cook’a
1. Sprecyzowane pytanie badawcze
2. Pe na strategia wyszukiwania
3. Predefiniowane kryteria w czenia i wykluczenia dla pierwotnych bada klinicznych
4. (critical appraisal) krytyczna analiza w czonych bada
5. Prawid owa jako ciowa i ilo ciowa synteza wyników w czonych do analizy bada klinicznych
Metaanaliza to proces pozwalaj cy na zwi kszenie precyzji
wnioskowania dzi ki kumulacji wyników pojedynczych pierwotnych
bada klinicznych
(wzrost liczebno ci próby, zaw enie CI)
Metaanaliza mo e by cz ci przegl dusystematycznego; przegl d systematyczny nie zawsze obejmuje metaanaliz
Wykres le ny
Gothenburg-1982
Stockholm - 1981
Canadian - 1980
Edinburgh - 1979
Ostergotland1977
Ostergotland 1977’
Kopparberg - 1977
Kopparberg - 1977’
Malmo - 1976
Malmo - 1976’
Nejmegen - 1975
DOM 1974
HIP - 1963
HIP - 1963’
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 10 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Wiarygodna analiza efektywno ciZAWSZE w oparciu o przegl d
systematyczny
• uwzgl dnia wszystkie opcje, czyli mo liwe do zastosowania w danej sytuacji klinicznej metody leczenia,
• zawiera opis wszystkich technologii oraz uzasadnienie w czenia i wykluczenia poszczególnych sposobów post powania,
• przedstawia przeszukiwane bazy danych, strategi wyszukiwania bada klinicznych oraz sposoby czenia s ów kluczowych,
• uwzgl dnia wszystkie badania uznane za wiarygodne, niezale nie od ich wyniku,
• okre la w skali punktowej wiarygodno bada klinicznych w czonych do metaanalizy,
Prescrire International – efektywno nowych leków
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 11 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Która technologia jest skuteczniejsza?
NNT1 = 10 w okresie 2 lat
NNT2 = 8 w okresie 4 lat
Number needed to treat (NNT)Przyk ad
Skuteczno oraz bezpiecze stwo interwencji
Rola EBM w analizach FE i HTA
Istotno kliniczna
Istotno statystyczna i istotno kliniczna
Chromanie przestankowe
Lek X wyd u a dystans rednio o 50 m
Lek Y wyd u a dystans rednio o 500 m
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 12 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Istotno statystyczna i istotno kliniczna
Chromanie przestankowe
Lek X wyd u a dystans rednio o 50 m (CI 49-51, p = 0,0001)
Lek Y wyd u a dystans rednio o 500 m (CI 400-600, p = 0,05)
Istotno statystyczna i istotno kliniczna
Chromanie przestankowe
Lek A wyd u a dystans rednio o 250 m
Lek B wyd u a dystans rednio o 300 m
Istotno statystyczna i istotno kliniczna
Chromanie przestankowe
Lek A wyd u a dystans rednio o 250 m (CI 240-255, p = 0,0001)
Lek B wyd u a dystans rednio o 300 m (CI 40-500, p = 0,05)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 13 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Korzy vs ryzyko - 1
• 65 r migotanie przedsionków i ch. wie cowa, warfaryna w profilaktyce udaru mózgu
• Bezwzgl dne ryzyko udaru - 5%• RRR dla warfaryny wynosi 0,6 (60%)• Czy rozpoczynamy leczenie?
NNT1?
Korzy vs ryzyko - 2
• 40 r migotanie przedsionków -warfaryna w profilaktyce udaru mózgu
• Bezwzgl dne ryzyko udaru - 0,5%• RRR dla warfaryny wynosi 0,6 (60%)• Czy rozpoczynamy leczenie?
NNT2?
Korzy vs ryzyko - wnioski 1
• ARR1 = 0,03 ARR2 = 0,003• NNT1 = 33 NNT2 = 333
• Co to oznacza?
• Czy nale y rozpocz leczenie?
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 14 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Korzy vs ryzyko - wnioski 2
Ryzyko bezwzgl dne wyst pieniapowa nego krwawienia w obr bie CUN w przypadku stosowania warfaryny wynosi 0,5% (0,005).
• NNH = 200 (6/1 vs 2/3)
• Czy nale y wdro y leczenie?
Wst p do Health Technology Assessment (HTA)
Prosz porówna skuteczno , a nast pnie efektywnokosztow terapii lekiem A z terapi lekiem B znaj cnast puj ce parametry bada dotycz cych ka dego z nich:
Lek ARRRA = 30% NNTA na 5,5 roku = 15Cena (1 opakowania na 1 miesi c) = 120 z
Lek BRRRB = 22 % NNTB na 5 lat = 30Cena (1 opakowania na 1 miesi c) = 10 z
Analizy op acalno ci
- kryteria wiarygodno ci
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 15 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Wspó czynnik efektywno cikosztowej
Iloraz kosztów procedury i jej efektywno ci
Mówi ile kosztuje jedna jednostka efektu zdrowotnego
ECCER =
Analiza inkrementalna
Inkrementalny wspó czynnik efektywno cikosztowej jest definiowany jako iloraz ró nicy w kosztach pomi dzy dwoma porównywanymi lekami L1 oraz L2 iró nicy w efektach zdrowotnych dzi kinim uzyskiwanym.
Analiza inkrementalna
12
12
12 /PP
PPPP EE
CCICER
−−
=
E
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 16 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Wiarygodna analiza kosztów ...
• precyzuje perspektyw analizy,
• obejmuje koszty bezpo rednie i po rednie zwi zane z poszczególnymi interwencjami,
• przedstawia za o enia kalkulacji kosztów, jednakowe dla wszystkich porównywanych technologii,
• ujmuje dane kosztowe reprezentatywnej próby wiadczeniodawców i uwzgl dnia normatywy obowi zuj ce w
danym kraju,
• przedstawia koszty u rednione lub analiz wra liwo ci dla kosztów prezentowanych w przedzia ach warto ci.
Kryteria oceny wiarygodno cianaliz ekonomicznych
Wytyczne opracowane przez INAHTA
Wytyczne powsta y z my l o:
1. odbiorcach - u atwienia ocen ikorzystanie z raportu HTA
2. twórcach – okre la najwa niejsze elementy, które nale y uwzgl dni wprocesie opracowywania raportu
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 17 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Cel wytycznych
1. przejrzysto i standaryzacja
2. u yteczno(podobie stwa i ró nice mi dzy raportami)
3. u atwienie odbiorcom raportów HTA ocen ich wiarygodno ci i kompletno ci
Struktura wytycznych
1. Informacje wst pne
2. Cele analizy (dlaczego?)
3. Metodologia (jak?)
4. Wyniki (co?)
5. Wnioski (co dalej?)
Struktura wytycznych
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 18 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Informacje ogólne
• Kontakt z instytucj opracowuj c raport (lub autorami)
• Informacja o autorach raportu (!)• Informacja o potencjalnym konflikcie interesów• Zewn trzna ocena raportu (eksperci z zewn trz)• Streszczenie zrozumia e dla „nie-specjalistów”
(w tym równie w j zyku angielskim)
Cel analizy (Dlaczego?)
• Zwi zek pomi dzy pytaniem badawczym, a kontekstem raportu (cel opracowania raportu, instytucja zamawiaj ca, zwi zek pytania klinicznego z potrzebami systemu opieki zdrowotnej, specyfikacjapopulacji docelowej)
• Zakres raportu, dok adne okre lenie obszarów nie obj tych analiz
• Opis ocenianych interwencji (równie opis opcjonalnych interwencji)
MetodykaW jaki sposób (jak) przeprowadzono ocen ?
• ród a danych
• Proces selekcji danych
• Ocena wiarygodno ci bada iinterpretacja wyników
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 19 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Metodyka c.d. ( ród a danych)
• Szczegó y pozwalaj ce ocenisystematyczno przegl du doniesienaukowych(rodzaje baz, s owa kluczowe, okres czasu, j zyk publikacji)
• Szczegó y dotycz ce danych kosztowych( ród o danych, rodzaj, wiarygodno , ograniczenia, arbitralne za o enia)
• Szczegó y dot. róde informacji (np. dane administracyjne)
• Lista publikacji w czonych i wykluczonych
Metodyka c.d. (selekcja danych)
• opis procesu selekcji danych (kto dokonywa , na jakich zasadach),
• kryteria w czenia i wykluczenia,
• dwie osoby oceniaj ce badania niezale nie(zapewnienie dok adno ci i bezb dno ci)
• przedstawienie wykorzystanych formularzy
Metodyka c.d. (ocena i interpretacja danych)
• opis wyników pojedynczych badaród owych
• kryteria oceny wyników bada(w asne b d ogólnie uznane),
• czy u yto prawid owych narz dzi do oceny QoL,
• czy dokonano prawid owej kompilacji wyników (zastosowane metody, homogenno bada )
• dla analiz ekonomicznych (rodzaj zastosowanych metod, opis za o e , zasady kumulacji wyników i ekstrapolacji danych)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 20 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Budget impact
Analiza wp ywu na bud et
Analizy
analiza kosztów
analiza ekonomiczna
analiza finansowa
BIA nie s u ytestowaniuhipotez!!!
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 21 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Ca a BIA jest jedn„wielk ” analiz
wra liwo ci
Przysz o jestZAWSZE niepewna
BIA dotyczy przysz o ci – kto wie czy BIA nie jest bli sza sztuce ni nauce?
Narz dzia naukowe, jednak dane wej ciowe ZAWSZE, cho bardziej lub
mniej niepewne___________________________
AEk i AEf dotycz danych ZREALIZOWANYCH
Fundamenty „dobrej” BIA
1. Transparentno / deklaracja konfliktu interesów2. Jasne okre lenie perspektywy3. Wp yw interwencji na subpopulacje oraz konkretne wskazania4. Mo liwie wiarygodne ród a danych – ocena wielokierunkowa
najwa niejszych danych wej ciowych5. PS dla najwa niejszych danych wej ciowych6. Stopie penetracji rynku przez now technologi7. Okre lenie prawdopodobie stw przesuni w obr bie sektora opieki
zdrowotnej8. 5 i 6 wi e si z konieczno ci dobrego zdefiniowania problemu
decyzyjnego9. Sposób przedstawiania wyników (jednostki monetarne i naturalne)10. Horyzont czasowy11. Analiza wra liwo ci (?)12. Udost pnienie p atnikowi modelu w wersji elektronicznej
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 22 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
BIA
ScenariuszeWarianty
Opcje
1. Analiza „przed – po”, 2. „Stop klatka” = wydatki w
wyszczególnionym okresie cznie,3. Analiza dynamiki oczekiwanych zmian –
jednej interwencji4. Inne
Nie powinno si miesza scenariuszy, opcji, wariantów, wersji, mo liwo ci itp., itd.
Struktur BIA mo na przedstawi w formie schematu, najlepiej w strukturze drzewa
decyzyjnego (hierarchicznej, eby nie myli„pi ter” i nazw)
Spójna czy niespójna logiczniestruktura BIA?
Dobrze rozrysowa na struktur logiczn BIA
WYNIKI WYNIKI
W2
W1
W1
W2
W1
W2
W1
W2
W3
W1
W2
W3
Opcja 1
Opcja 2
Opcja 3
Opcja 3
Opcja 4
Opcja 2
Opcja 2
Opcja 1
Opcja 1
Scenariuszaktualny
Scenariuszinny
Scenariusznowy
W - wariant
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 23 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Logika wyodr bniania poziomów w BIA
Poszczególne poziomy powinny odpowiadaposzczególnym zmiennym od
najwa niejszych do mniej istotnychinnymi s owy
Podzia na wy sze pi tra dotyczy powinienwa niejszych zmiennych (istotnych i/lub
obarczonych du ym b dem oszacowania), ni sze pi tra dla mniej istotnych zmiennych
Ewentualne obliczenia inkrementalne
powinny dotyczy tych samych
poziomów – najcz ciej dotycz
wyników w wariantach
Ewentualne obliczenia Inkrementalne w obr bie BIA
Du y rozrzut wyników w BIA oznacza, e BIA jest praktycznie
BEZU YTECZNA
Nale y d y , eby rozrzut w BIA by niewi kszy ni +/- 5-10%;
wi kszy rozrzut oznacza, e analiza BI jest le przeprowadzona
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 24 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Jedna czy wiele BIA dla danej technologii?
Ró ne scenariusze podstawowe – zak adajpodstawowy wybór / podstawowe opcje decyzyjne; s to de facto oddzielne BIA zale ne od mo liwych podstawowych decyzji
Np. ró ne de facto BIA, gdy obliczenia przeprowadza sidla ró nego zestawu kryteriów w czenia/ wykluczenia z
PT, ale …… nie wtedy, gdy stan aktualny nie zosta w a ciwie
zbadany (brak dostatecznej pracy analitycznej)
Nierealistyczne za o enia i nierealistyczne wyniki
Mo na spe ni wszystkie wymagania wytycznych HTA i zrobi analizy wielokierunkowe, ALE
TYLKO W GRANICACH PRAWDOPODOBNYCH, inaczej takie analizy
nie maj sensu
Nierealistyczne dane wej ciowe i za o eniaprowadz do nierealistycznych wyników – jako
takie powinny zosta a priori odrzucone
Okre lenie cz ci koszyka – od tego mo e zale e ca a BIA; jest to te cz definiowania PD
W analizie nale y przedstawi mo liwesposoby finansowania technologii –
np.:„technologia mo e uzyska finansowannie w
ramach nast puj cych cz ci koszyka wiadcze gwarantowanych w Polsce:
KC/JGP oraz PT”
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 25 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
PT => kryteria in/out
Dla BIA dotycz cej PT zawszenale y wyj od kryteriów
w czenia i wykluczenia z PT, które nast pnie umieszczane s
przez NFZ w opisach do PT
Które elementy zale oddecyzji regulatora?
1. Stopie wypierania aktualnie refundowanych technologii opcjonalnych
2. Wielko wspó p acenia (wysoko limitu)3. Szybko i zakres zmian na rynku4. Wp yw na wykonywanie innych wiadcze medycznych (np.
POZ, rehabilitacja czy hospitalizacje)5. Wielko populacji (zestawy kryteriów w czenia)6. Konieczno dodatkowej diagnostyki 7. Szybko osi gni cia plateau sprzeda y8. Limit dla opcji9. Stopie refundacji opcji10. Inne …. (prosz poda przyk ady – dyskusja)
EBHCEvidence Based Health Care
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 26 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Rozwój gospodarczy a rozwój medycyny
GOSPODARKA
MEDYCYNA
Etyka
Wspó czesny lekarz nie ma ju moralnego prawa patrze na medycyn w kategoriach "nie obchodzi mnie jakimi rodkami walcz o ycie i zdrowie pacjenta". Bo ka da decyzja lekarska to co za co / "trade off" - tak naprawd ratuj c X zmniejszam szans Y na leczenie (co nie oznacza wyleczenie) - d u sze udawanie, ucieczka od tego wa nego dylematu jest zwyk ym chowaniem g owy w piasek.
Marek Kokot
Koszt terapii jest dzi kwestietyczn !
50 mln z otych
3 dzieci i niewielka korzy zdrowotna
3000 doros ych z chorobnowotworow i du a korzy
zdrowotna – wyd u enie ycia rednio o 10 lat
Kolejka jest „technologi ” o udowodnionej szkodliwo ci
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 27 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Analiza decyzyjna
Podejmowanie decyzji polega na wyborze dzia ania po rozpatrzeniu korzy ci i ryzyka zwi zanych z mo liwymi opcjami post powania. Wszystkie decyzje zawierajelement niepewno ci; stopie tej niepewno cimaleje jednak, je eli nasze dzia anie opieramy na wynikach wiarygodnych publikacji.
Roman Jaeschke
Analiza decyzyjna
Celem analizy decyzyjnej jest porównanie alternatywnych strategii post powania w warunkach niepewno ci, z u yciem ilo ciowych metod badania skutków danego post powania. W procesie tym celem autorów jest identyfikacja wszystkich elementówmog cych mie wp yw na decyzje i przedstawienie ich w sposób otwarty i jasny, umo liwiaj cy dopasowanie okre lonego modelu decyzyjnego do szczególnej sytuacji.
Roman Jaeschke
Co wiedzie chce decydent (w tym lekarz)?
1. Czy jest to technologia o udowodnionej efektywno ci?2. Jaka jest si a interwencji w porównaniu z opcjami? (która
z opcji jest najbardziej efektywna i o ile przewy szapozosta e?)
3. Która z opcji jest najbardziej op acalna i o ile przewy szapozosta e?
4. Czy uzasadnione jest finansowanie technologii w ramach dost pnych rodków? Jakie zmiany wywo aprzyznanie technologii uprzywilejowanej pozycji rynkowej?
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 28 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Najwa niejsze zapisy Dyrektywy Transparentno ci UE 89/105/EWG
z dnia 21 grudnia 1988 r.
1. Wprowadza nadzór s dowy nad decyzjami refundacyjnymi i cenowymi – czyli mo liwo odwo ania sie od DECYZJI
2. Nadzór s dowy jest mo liwy wy cznie w przypadku mo liwo ci rozpatrywania odwo a w oparciu o przejrzyste kryteriazapewniaj ce wysok powtarzalno !„Ka da decyzja o wy czeniu danej kategorii produktów leczniczych z zakresu krajowego systemu ubezpieczezdrowotnych musi zawiera uzasadnienie oparte na obiektywnych kryteriach, które mog zosta sprawdzone, oraz zostanie opublikowana w odpowiedniej publikacji”
3. Tryb podejmowania decyzji i tryb odwo awczy – decyzje po 90 dniach od otrzymania WNIOSKU (w przypadku ich du ej liczby dodatkowe 60 dni z informacj do wnioskodawcy), oraz po kolejnych 90 dniach od odwo ania
Programy lekowe -> Programy terapeutyczne
Podstawy prawne:Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z pó n.zm.)
Zarz dzenie Prezesa NFZ nr 36/2005Zarz dzenie Prezesa NFZ nr17/2007Zarz dzenie Prezesa NFZ nr 38/2007
Poland
Higly Specialized Procedures
Hospitalcatalogue
Chemotherapy
regimens catalogue
Therapeutic Programms
Drugs -Reimbursement
List
Drugs -Reimbursement
List Ambulat
ory Care
Primary CarePrimary CarePrevention ProgrammsPrevention Programms
Vaccination catalouge
Vaccination catalouge
Dentistry care
Dentistry care
SerbiaSerbia
Drugs -Reimbursement List – A,
B, C, D
Higly Specialized Procedures
Dentistry catalougeDentistry catalouge
Prevention ProgrammsPrevention Programms
Secondary and
Tertiary Care
Primary CarePrimary Care
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 29 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze rodków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z pó n.zm.)
Art. 48.1. Programy zdrowotne mog opracowywa , wdra a ,
realizowa i finansowa ministrowie, jednostki samorz du terytorialnego lub Fundusz.
Art. 97 ust. 3 Do zakresu dzia ania Funduszu nale y równie w
szczególno ci: pkt 4) opracowywanie, wdra anie, realizowanie i
finansowanie programów zdrowotnych;
Program lekowy Zarz dzenie 36/2005§ 2.
W rozumieniu zarz dzenia programem terapeutycznym (lekowym), zwanym dalej programem lekowym, jest program umo liwiaj cy finansowanie kosztów terapii lekiem, pod warunkiem, e lek ten:
1) nie jest obj ty wykazami leków refundowanych, okre lonymi w drodze rozporz dzenia przez Ministra Zdrowia,
2) nie mo e stanowi sk adowej kosztowej wiadcze opiekizdrowotnej, finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie innych umów, ni umowa o udzielanie wiadczezdrowotnych -Leczenie szpitalne- w zakresie programów terapeutycznych (lekowych).
RADA PROGRAMÓW LEKOWYCH – ocena merytoryczna, par. 6 pkt. 2 // KOMISJA REFUNDACYJNA, DZI RADA KONSULTACYJNA PRZY AOTM ITP. /// BRAK PRZEJRZYSTO CI W TWORZENIU RADY I GRONA STA YCHEKSPERTÓW W ZARZ. 36/2005
A jednak do przodu!
Zarz dzenie 17/2007 - 3 kroki do przodu
Zarz dzenie 38/2007 - 2 kroki w ty
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 30 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Cd. § 2.
3) przewidywane jest, w przypadku programów, w których wiadczenie to stanowi produkt leczniczy, dla docelowej liczby pacjentów, nie wi kszej ni7 000. [ALE]
4. W wyj tkowych i uzasadnionych przypadkach Prezes Funduszu mo ezwi kszy liczb pacjentów, okre lon w ust. 2, pkt 3.
DLACZEGO 7000?
Je eli > 7000, to
Katalog wiadcze (inne cz cini PT)
Na list leków refundowanych
Katalog chemioterapii
Inne cz ci szeroko rozumianego koszyka
wiadcze gwarantowanych
§ 3. w Zarz. 17/2007
1. Terapeutyczny program zdrowotny wprowadza siw odniesieniu do okre lonego wskazania medycznego okre lonej populacji chorych.
2. Terapeutyczny program zdrowotny dla okre lonegowskazania medycznego mo e obejmowa jedn lubwi cej technologii medycznych.
3. Poszczególne populacje chorych, które uzyskuj prawo do korzystania z terapii w ramach terapeutycznych programów zdrowotnych stanowi oddzielne zbiory.
Wyprowadzenie definicji PT
Za o enia:1. Katalog PT stanowi cz szeroko rozumianego
koszyka wiadcze , w tym przypadku gwarantowanych w ramach ubezpieczenia podstawowego. Poszczególne cz ci koszyka powinny stanowi rozdzielne zbiory logiczne.
2. Monitorowanie i kontrola poszczególnych cz cikoszyka s ró nie nasilone i mog kierowa si ró nymi zasadami.
3. Sposób finansowania poszczególnych cz ci koszyka mo e by ró ny (DRG/HRG, f4s, per capita, per diem itd.)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 31 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Propozycja definicji PT - cd
Definicja PT:1. PT obejmuje wyodr bnion populacj chorych (z danym
wskazaniem) nie wi ksz ni 4-7 tys. osób w skali kraju [=>choroby ultrarzadkie i rzadkie]
2. W ramach PT realizowane s kosztowne wiadczenia, definiowane w sposób kompleksowy: obejmuj ce technologilekow lub nielekow wraz z kosztami wiadcze dodatkowych, w tym diagnostyki (kryteria w czania i monitorowanie terapii -ankiety).
3. wiadczenia w PT nie s finansowane w ramach innych cz ci szeroko rozumianego koszyka wiadcze .
4. Realizacja wiadcze w PT jest szczególnie dok adnie monitorowana przez p atnika na zasadach zbli onych do rejestrów klinicznych -> CED (?)
§ 4. w Zarz. 17/2007
1. W pierwszej kolejno ci terapeutycznym programem zdrowotnym obejmowane s :
1) technologie medyczne najbardziej istotne medycznie, których nie zastosowanie mo e spowodowa :
+ punkty a) do e)
2) technologie medyczne o udowodnionej efektywno ci klinicznej;
3) technologie medyczne najbardziej op acalne z opcjonalnychlub alternatywnych; nie dotyczy to niektórych wiadczeokre lonych w § 9 ust.1;
4) technologie medyczne mo liwe do sfinansowania w ramach rodków wydzielonych w planie finansowym NFZ
na finansowanie terapeutycznych programów zdrowotnych.
§ 5. w Zarz. 17/2007
1. Terapeutyczne programy zdrowotne wdra a Prezes Funduszu z w asnej inicjatywy lub na wniosek Ministra Zdrowia albo podmiotu odpowiedzialnego, o którym mowa w art. 2 pkt 24 ustawy z dnia 6 wrze nia 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. Nr 53, poz. 533, z pó n. zm.).
..........3. Opinie, odno nie potrzeby obj cia okre lonej technologii
terapeutycznym programem zdrowotnym, mog przedstawi :1) przewodnicz cy zarz du krajowego towarzystwa naukowego;2) konsultant krajowy z danej dziedziny medycyny;3) dyrektor Agencji Oceny Technologii Medycznych.
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 32 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
§ 5. w Zarz. 17/2007
6. Dla technologii, których przewidywany roczny koszt terapeutycznego programu zdrowotnego przewy szawarto 2,5 mln PLN, Prezes Funduszu zwraca siz pro b do podmiotu odpowiedzialnego o dostarczenie informacji okre lonych w za cznikach do niniejszego zarz dzenia. Gdy przewidywany koszt programu nie przewy sza warto ci 2,5 mln PLN lub gdy program jest wdra any z inicjatywy Funduszu, analizy te przygotowuje Fundusz, w terminie do 6 miesi cy od daty z o enia wniosku o wdro enie programu.
Sk d 2,5 mln przychodu z PT, o ile stoi za technologi podmiot
odpowiedzialny?
Koszt opracowania niezb dnych analiz: przegl dsystematyczny (PS), ekonomiczna (CEA, CUA) i finansowa (BIA), przy za o eniu du ego stopnia trudno ci i 4-5 opcji terapeutycznych w porównaniach wynosi ok. 125 000 PLN
Dla PT 2,5 mln PLN / rok stanowi to 5% (nie by o takich PT przed 2007)
Dla PT 200 mln PLN / rok stanowi to 0,06% (czyli 6‰!!!)
JEST TO RYZYKO FINANSOWE ZWI ZANE Z OPRACOWANIEM ANALIZ, PRZY CZYM JEST ONO PONOSZONE JEDNOKROTNIE, A PT JEST REALIZOWANY PRZEZ WIELE LAT.
Wydajno analityczna DGL
Dodatkowe aspekty zwi zane granic 2,5 mln:1/ ograniczenie liczby wniosków (aplikuj tylko Ci, którzy widz szansna pozytywn decyzj )2/ nie ma mo liwo ci opracowywania analiz przez DGL czy AOTM3/ analizy obejmuj porównania nowych technologii ze „starymi” i innymi technologiami, a wi c interwencjami w tym samym wskazaniu –daje to decydentowi bardzo dobry wgl d oraz uwidacznia ró nice w wynikach analiz, czyli obszary niepewno ci
Wytyczne oceny technologii medycznych opublikowane przez AOTM – okre lenie wymaga Q. W Zarz dzeniu 17 odwo anie si dowytycznych generalnie (istnieje wiele wytycznych opracowanych przez inne rz dowe Agencje HTA na wiecie), gdy wytyczne AOTM nie by yjeszcze opublikowane.
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 33 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
§ 6. w Zarz. 17/2007
1. Prezes Funduszu dokonuje weryfikacji poprawno ci formalnej z o onegowniosku, w terminie 30 dni od dnia jego z o enia.
2. W przypadku stwierdzenia braków formalnych wniosku, Prezes Funduszu zwraca wniosek w celu uzupe nienia, w terminie 14 dni, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.
§ 8. w Zarz. 17/2007
4. Rozstrzygni cia o wdro eniu, zako czeniu lub modyfikacji terapeutycznych programów zdrowotnych podejmowane s przez Prezesa Funduszu, nie rzadziej ni raz na 6 miesi cy.O wdro eniu lub zako czeniu terapeutycznego programu zdrowotnego, Prezes Funduszu rozstrzyga w terminie 180 dni od daty z o eniawniosku.
§ 10. w Zarz. 17/2007
1. Prezes Funduszu w terminie 90 dni od daty z o enia wniosku, informuje na pi mie wnioskodawc o sposobie za atwienia sprawy.
2. Od stanowiska Prezesa Funduszu przys uguje wnioskodawcy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek ten wnosi si w terminie 14 dni od dnia dor czenia stronie stanowiska.
3. Rozpatruj c ponownie spraw Prezes Funduszu swoje rozstrzygni cie opiera na stanowisku powo ywanej dora nie komisji, w sk ad której wchodz : przedstawiciel Ministra Zdrowia, przedstawiciel Narodowego Funduszu Zdrowia oraz eksperci zewn trzni, których wykszta cenie i do wiadczenie mo e by pomocne w rozpatrywaniu odwo a .
4. Cz onkowie komisji, o której mowa w ust.3, za wyj tkiem przedstawicieli Ministra Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, za prac w komisji otrzymuj wynagrodzenie, okre lone przez Prezesa Funduszu.
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 34 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
§ 9. w Zarz. 17/2007
1. W przypadku chorób ultra rzadkich (chorobowo : poni ej 750 przypadków w Polsce) Prezes Funduszu mo e odst pi od oceny op acalno ci wnioskowanej technologii medycznej.
2. Do wyst pienia o obj cie technologii medycznej terapeutycznym programem zdrowotnym zwi zanym z leczeniem choroby ultra rzadkiej, wnioskuj cy do cza protokó prowadzenia rejestrupacjentów, zgodny z wzorem okre lonym w za czniku nr 2 do zarz dzenia oraz wskazuje ród o finansowania tego rejestru, w przypadku obj cia technologii medycznej programem.
3. Terapeutyczny program zdrowotny zwi zany z leczeniem choroby ultra rzadkiej mo e by wprowadzony wy cznie w przypadku prowadzenia rejestru pacjentów, na podstawie protoko uzaakceptowanego przez Prezesa Funduszu.
§ 10. w Zarz. 17/2007 – a „priority setting” (nie ma mo liwo ci
ingerencji w kolejno rozpatrywania wniosków!)
1. Kolejno rozpatrywania wniosków o wdro enieterapeutycznego programu zdrowotnego jest ustalana zgodnie z kolejno ci ich wp ywudo Funduszu, z zastrze eniem ust. 2.
2. W pierwszej kolejno ci rozpatrywane s wyst pienia, które wp yn y do Funduszu przed dniem wej ciaw ycie zarz dzenia.
EWIDENCJONOWANIE WNIOSKÓW
3 szafy DGL
KARTA EWIDENCYJNA TERAPEUTYCZNEGO PROGRAMU ZDROWOTNEGO
Nr katalogowy
Nazwa programu / wiadczenia (substancja mi dzynarodowa, nazwa handlowa, wskazanie)
Wnioskodawca Data
z o enia wniosku
Podmiot przyjmuj cy
wniosek Autorzy analizy
Dane kontaktowe wnioskodawcy
Analiza efektywno ci klinicznej UWAGI
BRAK JEST ND
Oparta o przegl d systematyczny
Porównanie z opcjami
Punkty ko cowe - pierwszorz dowe
Metaanaliza
Critical appraisal z ocen w skali Jadad
Informacja o autorach raportu
Dane kontaktowe
Analiza efektywno ci kosztów (cost-effectiveness) z perspektywy p atnika UWAGI
Porównanie z opcjami
Czy uwzgl dniono koszty bezpo rednie i po rednie? (w sensie ksi gowym, nie „farmakoekonomicznym”)
Analiza kosztów dla warunków polskich UWAGI
Porównanie z opcjami
Analiza wp ywu na bud et p atnika UWAGI
Porównanie z opcjami
Horyzont czasowy ponad 1 rok (flow)
Wersja elektroniczna
Szacowany roczny koszt programu PLN / EUR
Wielko docelowej populacji pacjentów …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 35 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
BMJ publication on cost-effectiveness thresholds by Prof.
Sir Michael Rawlins
1/willingness
to cover
Cost per QUALY / cost per
LYG
B
C
A
Rwanda
Cambodia Serbia
Hungary
UK
Switzerland
CE thresholds
3x GDP / person per 1 LYG or 1 QUALY (WHO per 1 DALY)
Poland – about 18 000 pounds (23 500 EUR)Serbia – about 11 000 pounds (14 500 EUR)
NICE: UK cannot effort 3xGDP per 1 QUALYUK – 30 000 punds (39 000 EUR) but now even less 20 000 pounds (26 000 EUR)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 36 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Ranking
Karty rankingowe:1. Szczegó owa ocena formalna (PS, kompletno ci opcji, 2. CER / CUR – g ówne kryterium rankigowe3. BIA – ocena wielo ci populacji chorych!4. Ocena wp ywu na zdrowie publiczne, spo ecze stwo,
ocena wp ywu na zdrowie jednostki, ocena dodatkowych aspektów (np. oczekiwania spo eczne: pacjentów, lekarzy, orphan, jedyna opcja terapeutyczna), ocena ryzyka projektu (ocena prawdopodobie stwa, e koszty nie swy sze, a efekty zdrowotne nie s ni sze niprzedstawione w analizach
Za o enia ci g ego procesu rankingowania
• Osoba prowadz ca i osoba weryfikuj ca• Ocena DGL• Ocena i przyj cie rankingu przez Prezesa NFZ ->
ZAMRO ENIE RANKINGU• Przydzia do grup A, B, C, D• Decyzja Prezesa NFZ – publikacja zarz dzeniem decyzji
pozytywnych oraz decyzje negatywne pisemnie do wnioskodawców z uzasadnieniem
• Odwo ania• Kolejny ranking po 6 miesi cach od zamro enia
pierwszego
Ranking in the 2 out of 4 subsets of applications
1. with potential to cut costs of NHF in a given condition –> SEPARATE SUBSET FOR RANKING
2. increasing total costs of NHF but with good quality HTAssubmitted –> SEPARATE SUBSET FOR RANKING
3. applications with HTAs but missing important pieces of information – INFORMATION TO BE COMPLETED OR OTHERWISE REJECTED
4. rejected due to lack of validity, completness or proper information due to HTA guidelines in Poland - REJECTED
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 37 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Kryteria refundacji – gdzie podej cieutylitarystyczne, gdzie
egalitarystyczne, gdzie mieszane?
CHOROBY „POWSZECHNE” CHOROBY
RZADKIE CHOROBY ULTRARZADKIE
UE Podej cie
egalitarystycznePodej cieutylitarystyczne
Wymagania analityczne wzgl demdrogich technologii medycznych
Podej cie utylitarystyczne Podej cie egalitarystyczne
Analiza efektywno ci klinicznej w oparciu o przegl d systematyczny
Analiza efektywno ci klinicznej w oparciu o przegl d systematyczny
Analiza ekonomiczna (CEA, CUA, CMA) UZASADNIENIE CENY
BIA BIA
Droga technologia = wysoki koszt jednostkowy/cena i/lub znaczny wp yw na bud et p atnika
UZASADNIENIE CENY mo eobejmowa m.in.:
1. ocen istotno ci klinicznej i si y interwencji wzgl dem opcjonalnych sposobów post powania;
2. ocen wielko ci populacji we wszystkich mo liwych wskazaniach (w tym ocena stosowania soft label i off label) – w danym kraju, w UE i na wiecie;
3. ocen „ryzyka projektu” – w tym niepewno oszacowa i prezentowanych wyników
4. ocen innowacyjno ci: terapeutycznej, farmakologicznej i technologicznej;5. propozycj ceny leku oraz informacj o cenach i porozumieniach cenowych
w innych krajach6. ocen kosztu jednostkowej terapii7. przedstawienie aktywno ci biznesowej i R&D producenta w danym kraju8. przedstawienie kosztów R&D oraz kosztów produkcji – mo liwych do
wykazania;9. planowane koszty marketingu10. propozycje porozumie cenowych11. inne
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 38 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
CE thresholds do not apply to technologies to treat ultrarare and rare diseases but still allow
for ranking within the part of BP
C incremental costU incremental utility
II impact on the patient’s health (the highest grades for end-of-life diseases and ultrarare diseases)
III impact on public health (the highest grades for communicable diseases)IV additional aspects (orphan status, social expectations: patients,
physicians etc.)VI uncertainty around estimates (evaluation of probability that the costs will
not be higher and the effects not lower than presented in the analyses; grades from 0 to 1)
C x 40
U x (II+III+IV+V) x VI
Authors of the ranking card: Krzysztof anda and Wojciech Wysocza ski, NHF Central Office
Results of BIA do NOT apply as a ranking criterion
BIA only for calculation of the cumulative budget spending
VI Ranking score (thousands
Euro / QALY)
Place in the ranking
BIA / mln Euro Cumulative BIA / mln Euro
0.9 20 1 23 230.75 28 2 3 260.82 41 3 35 610.92 66 4 170 2310.6 80 5 125 356 (RSS?)0.67 120 6 15 3710 78 170 7 8
If assumption that extra 300 mln Euros are available
Ranking was actually taken as a part of appraisal process
Ranking was only one element taken into account in decision-making
Decision-taking merely reflected ranking results
Ranking abandoned in the NHF; all applications have been sent for appraisal to HTA Agency and the Consultancy Council from September 2007 till now
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 39 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Set of eligible decisions of the ELK (source: the Swiss Federal Office for
Social Security SFOSS):
Reimbursement DecisionYes Reimbursement without
conditions
Yes R. for specific indications
Yes In centers which have to fulfil certain requirements
Yes In centers + evaluation registers
Yes In evaluation (by ELK)
No In evaluation (by applicant)
No Refusal
Nowoczesne kryteria refundacji
1. udowodniona efektywno kliniczna;2. najbardziej op acalne z opcjonalnych lub alternatywnych;
(w zarz dzeniu 17/2007 Prezesa NFZ: „nie dotyczy to niektórych wiadcze okre lonych w § 9 ust.1”);
+ ocena niepewno ci oszacowa („ryzyka projektu”), czyli ryzyka podj cia b dnej decyzji refundacyjnej oraz
+ ocena wp ywu na bud et p atnika,
to kryteria dodatkowe, które pozwalaj na uj cie dodatkowych, ale MIERZALNYCH czynników wp ywaj cych na decyzje refundacyjne
Oczekiwane zmiany w
systemie refundacji w Polsce
w najbli szych latach
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 40 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Systemowe narz dzia finansowe
1. Warunkowa refundacja (CED – coverage with evidence development; OiR – only in research; Conditionally Funded Field Evaluation); w tym badania niezale ne od przemys u – 5%-owy „podatek Garattiniego”
2. Podzia ryzyka (m.in. risk sharing schemes, paybacks, PVA – price volume agreements)
3. Rabaty, primery, próbki4. Inne
Zawsze przy podej ciu egalitarystycznym warto wdro y monitorowanie zachowa rynkowych: ceny + rejestry (kontrolne, kliniczne, ekonomiczne)
Rejestry w ochronie zdrowia
Good Registry Practice (GRP)
Z grupkontroln
Tu badania:•II fazy z grupkontroln
•IV fazy z grupkontroln•III fazy•Inne z grup kontroln
RCT
BADANIA KLINICZNE
EKSPERYMENTALNE NIEEKSPERYMENTALNE = OBSERWACYJNE
Bez grupy kontrolnej
Tu badania:•I fazy
•II fazy bez grupy kontrolnej•IV fazy bez grupy kontrolnej (w tym badania „przed/po” = longitudinal self-control studies
CCT Nierandomizowane z grup kontroln
RCTRCTRCT
Analityczne Opisowe
Kohortowe (cohort)
Kliniczno-kontrolne (case-control)
Przekrojowe (cross-sectional)
Badania innych cech
Przesiewowe (screening) –
badania chorobowo ci
Opis przypadku (case report)
Opisy serii przypadków (case
serious)
Ekologiczne (ecological)
Rejestry (registers)
www.hta.pl; by HTA Consulting
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 41 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Hierarchia bada wmedycynie wg WHO
Rejestr - definicja
Ustrukturalizowany zbiór danych powi zanych ze sob okre lonymi zale no ciami
Register:
1. an official written record of names or events
2. a formal or official recording of items, names or actionswww.hc-sc.gc.ca/english/organandtissue/glossary/
Rodzaje rejestrów
1. Kontrolne / sprawozdawcze (populacyjne; epidemiologiczne)(ukierunkowane na kontrol : spe niania kryteriów wej cia/wyj cia, sposobu kwalifikacji, pacjentów [dane epidemiologiczne], o rodka [uprawniestosowania], dawki, sposobu podania, przewidzianych prawem leków lub technologii nielekowych, itp.)
2. Kliniczne(ukierunkowane na pierwszorz dowe punkty ko cowe EBM [primary endpoints] lub surogaty)
3. Ekonomiczne(ukierunkowane na zbieranie danych o najwa niejszych zdarzeniach generuj cych koszty)
4. Kliniczno-ekonomiczne
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 42 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Rejestr, inne badanie obserwacyjne czy badanie eksperymentalne?
Kiedy najcz ciej rozwa a si rejestr:1. Rzadkie choroby, b d rzadko wyst puj ce punkty ko cowe2. Interwencje, gdzie relatywnie ma e ryzyko wp ywu sugestii, cz sto
wskazania wymagaj ce interwencji chirurgicznych3. Konieczny d ugi okres obserwacji4. Konieczno oceny ró nic skuteczno ci klinicznej (efficacy) i
rzeczywistej (effectiveness)5. Dane niezb dne do rejestracji lub weryfikacja prawid owo ci
decyzji o wprowadzeniu technologii na rynek6. Wysokie koszty interwencji (np. zabiegu), a tym samym
eksperymentu7. Inne
Przyk ady rejestrów w ortopedii
• The NASPE prospective catheter ablation registry • Canadian Joint Replacement Registry (CJRR)• Danish Hip Registry• Danish Knee Registry• Finnish Endoprosthesis Register• German Endoprosthesis Register • New Zealand Joint Register• The National Swedish Knee Arthroplasty Register• The Norwegian Arthroplasty Register• The Swedish National Hip Arthroplasty Register• UK National Joint Registry (NJR)
German Endoprosthesis Register
Pocz tek dzia alno ci – 1997 rok
Endoprotezy stawu biodrowegopierwotne – 7000 zabiegów; rewizje – 1100 zabiegów
Endoprotezy stawu kolanowegopierwotne – 3000 zabiegów; rewizje – 250 zabiegów
Zaanga owane o rodki – 41 szpitali
Powy sze dane pochodz z 2002 roku
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 43 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Finnish Arthroplasty Register
Pocz tek dzia alno ci – 1980 rok
Endoprotezy stawu biodrowegopierwotne – 62 841 zabiegów; rewizje – 12 224 zabiegów
Zaanga owane o rodki – 41 szpitali
Inne przyk ady rejestrów – ginekologia i pediatria
• Swedish National Register for Gynecological Surgery
• The German Register for In-Vitro-Fertilization (DIR)
• The Danish National Patient Register
• EUROCAT Register – rejestr wad rozwojowych p odów
Wybrane czynniki wp ywaj ce na wiarygodno i obiektywizm wyników
uzyskiwanych na podstawie rejestru
1. Du a liczebnie próba lub ca a populacja2. I-rz dowe punkty ko cowe i zdarzenia generuj ce istotne
koszty3. Zewn trzne monitorowanie / audyt4. „Odpowiednie” okre lenie kryteriów w czenia i wykluczenia
5. Jasno okre lone sposoby eliminacji wp ywu sugestii
6. Kontrola poprawno ci i kompletno ci danych
7. Zidentyfikowanie czynników zak ócaj cych i analizy w warstwach (w tym parowanie i restrykcja w przypadku wielu technologii)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 44 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Mo liwe rozwi zania – co jest lepsze i dla kogo?
1. Rejestr wszystkich pacjentów z chorob A
2. Rejestr pacjentów z chorob Aleczonych chirurgicznie (dowolnmetod )
3. Rejestr pacjentów z chorob Aleczonych metod X
Rejestr pacjentów z chorob A –pytanie czy …
wszystkie o rodki w Polsce
wybrane o rodki w Polsce
Próba lub populacja obj tarejestrem
1. Zapewnienie mo liwie du ej liczebnie próby (lub ca apopulacja chorych) jest warunkiem obiektywizmu wyników i mo liwo ci kontroli czynników zak ócaj cych
2. Pytanie czy w danym przypadku mo na / nale y w czywszystkich pacjentów spe niaj cych kryteria w okre lonych o rodkach prowadz cych rejestr
3. Otwarty protokó : przy projektowaniu rejestru nale yuwzgl dni mo liwo w czenia dalszych o rodków w przysz o ci i po czenia z rejestrami zagranicznymi
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 45 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Kontrola wp ywu sugestii – porównanie w warstwach
1. Porównanie efektywno ci metod (np. metody X z innymi opcjami) uprawnione tylko wtedy, gdy dobra kontrola czynników zak ócaj cych oraz eliminacja wp ywu sugestii
2. Na etapie analizy statystycznej przeprowadzona zostanie stratyfikacja ze wzgl du na czynniki prognostyczne, czynniki ryzyka i wszelkie inne zidentyfikowane czynniki zak ócaj ce
3. Inne ..........
Monitorowanie (sic!) zbierania danych lub audyt zewn trzny – RZETELNO
DANYCH
1. Monitorowanie ma zapewni kompletno irzetelno wype niania ankiet przez poszczególne o rodki, zgodno z dokumentacjród ow
2. Mo liwe rozwi zania:a) monitor zewn trzny - NFZ? MZ? Kontrakt z CRO?b) wzajemne monitorowanie (lekarz ze szpitala A
monitoruje szpital B i odwrotnie)c) bez monitorowania
Rejestr – wspó czesne rozwi zania techniczne
System internetowy System kartskanerowych
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 46 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
KOMPLETNO DANYCHSposoby zbierania danych
Wiele mo liwych rozwi za , np.:
Internetowa baza danych przeprowadzaj caautomatycznie kontrol poprawno ci i kompletno cidanych sprawozdawanych do systemu lub blokada akceptacji wprowadzonych danych przy ich niekompletno ci (wymagane dane) – uprawnieni lekarze wpisuj dane przez internet
Przesy anie wype nionych ankiet – skanowanie danych w o rodku prowadz cym rejestr
Przyk adowy zakres zbieranych danych w rejestrze kliniczno-
ekonomicznym
1. Demograficzne
2. Czynniki ryzyka
3. Czynniki prognostyczne
4. Badania diagnostyczne przed / po zabiegu
5. Dane dotycz ce skuteczno ci i bezpiecze stwa zabiegów (primary endpoints EBM i ew. surogaty)
6. Ew. dodatkowo (je li planuje si AK i AEk) dane o zdarzeniach generuj cych koszty – np. badania diagnostyczne, hospitalizacje, ponowne zabiegi
7. Inne
Sposób zbierania danych
1. Incydentalny – pacjenci na wizyty zg aszaj si wmiar potrzeb zgodnie z (ich samych) uznaniem i wówczas wype niana jest ankieta
2. Cykliczny – ankiety wype niane z okre lon cz sto cizaplanowan w protokole rejestru
Czas prowadzenia rejestru (kilka lat, bezterminowo?)
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 47 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Korzy ci z prowadzenia rejestru
1. Coroczny raport statystycznya. Okre lenie skuteczno ci (effectiveness) i bezpiecze stwa ró nych
metod terapeutycznych
b. Monitorowanie dzia a niepo danych i/lub powik a
c. Okre lenie korelacji mi dzy poszczególnymi czynnikami
2. Funkcje kontrolne / sprawozdawcze (populacja / spe nianiekryteriów, interwencja, o rodki)
3. Dodatkowe prace badawcze, publikacje
4. Czasem analiza krzywej uczenia si
5. Czasem benchmarking o rodków i lekarzy
6. Inne
Rejestr implementacja
1. „Business” plan + ew. przetarg
2. Opracowanie protoko u – 1-3 miesi ce
3. Decyzja specjalistów oraz sponsora – podpisane porozumienie / umowa
4. Pisemna zgoda na przestrzeganie protoko u rejestru przez wszystkich uczestników
5. Budowa bazy danych i narz dzi analitycznych (ankiety, karty skanerowe)
6. Rozpocz cie zbierania danych (w wyj tkowych sytuacjach pocz tek zbierania danych wcze niej lub wprowadzenie danych historycznych)
Good Registry Practice (GRP)Zasady dobrych rejestrów
Rejestry powinny:1. By oparte na protokole (podobnym do protoko ów dla bada
klinicznych) i o ile to mo liwe, publicznie dost pne,2. Zbiera dane kliniczne dotycz ce pierwszorz dowych
punktów ko cowych (primary endpoints) z punktu widzenia EBM,
3. Zbiera dane dotycz ce najwa niejszych zdarzegeneruj cych koszty,
4. Obejmowa ca populacj lub subpopulacje chorych z danym wskazaniem, niezale nie od tego jaka opcja terapeutyczna zosta a zastosowana;
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 48 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Good Registry Practice (GRP)Zasady dobrych rejestrów
- c.d.
5. By monitorowane przez zewn trznych monitorów (podobnie jak w badaniach klinicznych) lub rzetelnosprawozdawanych danych powinna by kontrolowana przez urz dy publiczne; (a priori ocena wydajno ci kontroli!);
6. Powinny by kompatybilne i po czone z podobnymi rejestrami w innych krajach (szczególnie istotne dla chorób ultrarzadkich!) i prezentowa sumaryczne wyniki dotycz ceefektywno ci;
7. Zapewnia dost p do wyników dla pacjentów i lekarzy, którzy zbierali dane wej ciowe; zbieranie danych wej ciowych powinno by wynagradzane.
Tips from Germany
1. Nie prowad rejestru z firmami / producentami
2. KISS – elektroniczne i proste zbieranie podstawowych danych (ograniczona ilodanych)
3. Korzy ci dla lekarzy, którzy dostarczajdanych i/lub dla pacjentów, którzy zgodzsi na obj cie rejestrem ( wiadomazgoda nie dotyczy rejestrów p atnika)
Zarz dzenie 17/2007 Prezesa NFZ, aneks nr 2
Szczegó owe wymagania dotycz ce
protoko u dla rejestrów kliniczno-
ekonomicznych
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 49 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Registries for Evaluating Patient Outcomes: A User’s Guide
http://effectivehealthcare.ahrq.gov/repFiles/PatOutExecSumm.pdf
User’s Guide to Registries Evaluating Patient Outcomes
The Effective Health Care Program of the Agency forHealthcare Research and Quality (AHRQ) conducts andsupports research focused on the outcomes,effectiveness, comparative clinical effectiveness, andappropriateness of pharmaceuticals, devices, and healthcare services.
www.ceestahc.org
Karpacz, 26-27 kwietnia 2010
Temat
Wykorzystanie HTA/EBM w procesie podejmowa-nia decyzji w zakresie fi nansowania technologii medycznych ze środków publicznych
Prelegent Strona
Krzysztof Łanda, Anna Kordecka 50 z 50
of Technology Assessment in Health Care
Central and Eastern European Society
Dzi kuj za uwag