huseyin nihal atsız - dalkavuklar gecesi

7/26/2019 Huseyin Nihal Atsz - Dalkavuklar Gecesi

1/25

1- GLMEZ YZL KADIN

Hattua ehri sevin iinde alkalanyordu. lkenin en gzel zaman olan bu yaz gnnde anl kralSubbiluliyumann bir olu domutu. Hatti milleti doumu kutlulama iin lgnca eleniyordu. Kralnsubaylar sava arabalarna binerek, btn ehirlere bu mjdeyi vermek zere uar gibi srp gitmilerdi.

Sarayn bahesi ileri gelenlerle dolup tayordu. len masalar kurulmu, prensler, rahipler, kumandanlar,vezirler, tccarlar ve eliler en gzel yemeklerin bana mlerdi. Krala getirilen hediyeler saray kapsnadizilmi, nne saray askerleri dikilmiti.

Bakumandan Tutail sarayn nnde, masalarn arasnda dolayor, karklk olmasn, gelenler sayglansndiye ard sra gelen birka subaya buyruklar veriyordu. Ksa boylu, gr ve kvrck sakallar, kaln gvdesiyleTutail su katlmam bir Hatti idi. ok eski, yce bir aileden geliyordu. lk atas, Hatti devletini kuran Pampaile birlikte alm, btn atalar hep kumandan olarak kanlaryla devlete hizmet etmilerdi. ok sert bir adamd.Kral uygunsuz bir ii yapt zaman bunu kendisine ancak Tutail syliyebilirdi. Yorulmak bilmezdi. Vakit geceyarsna yaklat halde bir an bile oturmamt. Arkasnda yryen gen subaylar yorgunluklarn belliediyorlar, fakat o daha yeni kalkm gibi dipdiri, sapsalam yryp dolayordu.

Bu gece gkte yuvarlak, parlak bir ay vard. Kraln olu dodu diye Tanrlar g bulutsuz, rzgar serin,ay parlak yapmlard. Her i yolunda gidiyordu. Fakat Tutail yine memnun deildi. Zaten onun bir defa bilememnun olduunu gren yoktu ki

len masalarnn ortasnda sarayn muzka takm alyor, konuklar elendiriyordu. Bakumandan,subaylardan bir ikisini daha teye beriye yolladktan sonra yannda kalan yaveri ile bahenin uzak yerlerinedoru yrd. Ar ar ilerliyerek buradaki sk aalar gzden geirmee balad. Karda, aalarn en oksklat yerde birisi duruyordu. Yaver eliyle orasn gstererek: Kumandanm! lerde birisi var dedi. Tutailgzlerini dikkatle baktktan sonra omuzlarn silkerek cevap verdi: Hantilyas olacak. Gel bakalm. Yanna gidipburada ne aradn soralm.

Hantilyas, sarayn esrarengiz kadn idi. Yllardan beri sarayda olduu halde ne yapt, kimin nesi olduubelli deildi. imdiye kadar, onun bir defa bile gldn kimse grmemiti. ok kimseler adn bilmez,glmez yzl kadn diye anarlard. Yzne, gzlerine, salarna baklrsa bir yabanc idi. Bakumandan da onuyabanc olduu iin sevmezdi. nk o Hatti olmyan herkesten tiksinirdi.

Hantilyas, iki kiinin kendisine yaklatn duyunca ban evirip her zamanki elemli gzleriyle ac acbakt. Bu bak gen yaverin iinde bir acma duygusunu kabartmad deil. Fakat sert huylu Tutail bylednmyordu. inde hibir yumuaklk, hi zayflk olmyan bir sesle sordu:

- Burada ne aryorsun? Kalabala karp elensene

Glmez yzl kadn bu szlerden aalam gibiydi:

- Elenip ne olacak? lsem daha iyi.

Tutailin sesinde alay kvlcmlar parlad:

- lmek istiyorsan seni alkoyan yok. lmnle Hatti devleti batmaz. Sarayn mahzenlerinde Kral Murilandan kalma flarla zehir olduunu da biliyorsun. Bundan bir tas iersen dileine kavuursun!

Hantilyas cevap vermedi. deti zre hazin gzlerle karsndaki iki kiiye bakt. Sonra yava yava

uzaklaarak kayboldu.


2/25


3/25

Tutail, Hantilyasn zerine kaplan gibi saldrd. Kolundan yakalyarak:

- Yr maskara!... Ben sana bu edepsizlii sorarm diye tartaklad. Onun glne, szlerinealdrmadan saraya srkledi. aknlktan dilleri tutulmu olan yaverler biraz geriden geliyorlard.

Kral nde berikiler arkada olduu halde mahzene gidiyorlard. Kral, kral olal buraya ancak bir keregirmiti. O da sarayda neler olduunu grmek iindi. Mahzene girdikleri zaman Hantilyas hala glyordu.Bir kede srlanm olan flar ilerindeki korkun zehirle asrlardan beri burada bekliyorlard.

Kral, kadna dnerek bard:

- Hangisinden itin? Nasl itin?

Hantilyas yere yuvarlanm olan bir bakr tas eline ald. Kapa kaldrlm bir fya yaklaarak:

- Buradan itim anl kral! Bunu da senin iin iiyorum dedi. Tas fya daldrd. Kzl, kpkl birsu ile dolan tas dudaklarna dedirdi. Kraln, bakumandann ve yaverlerin hayretle bakan gzlerinnde son yudumuna kadar iti. Onlar, kadnn hemen dp lmesini bekliyorlard. Halbuki onda hi

lecee benzer bir hl yoktu. Glyor, adm atarken sendeliyordu. Kral sordu:- Syle Hantilyas! Ka tas itin?- tas itim Be tas itim Gece yarsndan beri on tas itim Bu tatl zehirden sen de imez

misin kral?

Kral ve bakumandan baktlar. Hantilyas tas yeniden daldrm, kzl su iiyordu. Kral yaverlerdenbirine dnd: Buraya birka esir getir dedi. Asrlardan beri mahzende duran, deil aza bir damlas,insann derisine demesi bile insan hemen ldrr diye bilinen bu kzl su demek ki ldrmyordu

Yannda esir olduu halde dnen yavere kral buyruk verdi. Bu ikiden birer tas isinler

Yaver, tas ekingen bir durumla fya daldrp bir esire verdi. Ne olduunu bilmiyen ve canndanbezgin bir adama benziyen esir susam bir insan gibi tas ald. deta zevkle iti. kinci esir yzn

buruturdu. ncs ise itikten sonra glmsedi.

Kraln buyruu ile esirlere birer tas daha verildi. Kral, bakumandan ve yaverler armlard. nkonlar da lecekleri yerde Hantilyas gibi glmee, kahkahalar atmaa balamlard. Artk kraln buyruunu,yaverin tas vermesini beklemiyorlard. Tas birbirlerinin elinden kaparak fya daldryorlar, kzl suyuzerlerine dkerek imee abalyorlard. Hantilyas ise kahkahalar atarak onlara bakyor, bararak dahaok imee kkrtyordu.

Kral aknlklar iindeydi. Hani bir damlas bile insan ldren bu zehire ne olmutu? Yoksa ienlersonra m leceklerdi? Bu srada esirlerden birinin yere dmesi pheleri halleder gibi oldu. Fakat deninzerine eilip yreinin arpnn, soluk aln dinliyen yaverin: Yayor, fakat uyuyor demesi aklnbsbtn kartrd. Kraln yaman bir merak sarmt. Birdenbire Tutaile dnerek sordu:

- Sen bu zehiri ierek lm kimse biliyor musun?- Hayr!

Kral yavere dnd:

- Ya siz?- Hayr!- Ben de bilmiyorum. yleyse kim biliyor? Sakn bu bo bir rivayet olmasn?

Sonra yaverlerden birine emretti:

- u tas doldurup getir!

Yaver tas getirdi. Kral yava yava dudaklarna kaldrarak bir yudum itikten sonra bakumandanauzatarak:


4/25

- Tadna bak. Bu, bir zehire benzemiyor. Zehirde byle gzel tat olur mu dedi.

Tutail, kraln verdii tas ald. Btn hayatnda lmle karlamann, lmden korkmamann verdiibir alkanlkla bir dikite iti. Sonra:

- Zehir olamaz. nsann iine bir holuk veriyor dedi. Bir mddet birbirlerine baktlar. Esirler veHantilyas hala glp aklabanlk ediyorlard. Bakumandan glmsedi:- Byk kral! Bu bir zehir deil. Bu itike insana ferahlk veren, insan gldren byl bir su.

mrmde glmiyen u kadnn da bunu itikten sonra sevince dmesi gsteriyor ki bu zehir olamazdedi. Sonra fya yaklaarak bir tas daha alp iti ve mrnde ilk defa olarak yasay, treyi unutupkraln karsnda kahkahalarla gld.

Kraln merak bsbtn artmt. Tas Tutailin elinden kaparcasna alarak fya daldrd. Biraz ncekorkarak, dnerek bir yudum tatt kzl suyu dker gibi azna boaltt. Bir an iin tereddtle etrafnabakt. Bir fya dayanm olduu halde kahkahalar atan Hantilyas, yerde yatan ve yanaklarn iiren esiri,birbirlerine sarlp gremee alan teki ikisini, glen bakumandan, aptallaarak bakan yaverleri grd.Her ey houna gitti. Biraz ba dnyordu. inde yle bir hafiflik vard ki Hele karsndaki kadn okadar gzeldi ki Dayanamad. deta istemiyerek bir kahkaha da o att.

3- HER EYN PUNDUNU BULAN FLOZOF

Filozof lnasam o gn evinden kmamt. Krala bir iir yazyordu. Her ne kadar kendisi filozofidiyse de arasra iir de yazard. Gzleri sevinten parlyordu. Fakat bu parlaklk pek belli olmuyordu. Okadar kaln kalar vard ki gzlerinin n rtyordu. Bu kaln kalarla, bu sevimsiz ve yalan dolanc yzile hi de bir Hattiye benzemiyordu. Asurdan gelmi, babas vezir olmu, kendisi de Hattuata domutu.Asur dilini bilmezdi. Hatti retmenlerinden ders almt. Keyfine dkn, tembel bir adamd. Fakatkendisini satmasn bilirdi. Anas onu ylan yumurtasyla besledii iin ok haindi. Kendisinden bakakimseyi dnmezdi. Fakat nl bir filozoftu. Her eyin pundunu bularak yaard. Babas vezirliinde epeypara rpmt. lnasam ise bu kadarla kanmyordu. Bir eyler olmak istiyordu. Byk bir tahta levhannzerine yazd iiri son bir defa daha okudu:

Ey kahraman anl kral; Hattilerin birincisi!

Klcnn imeiyle titretirsin drt bir yan.Sensin yurdun hem altn, hem gm, hem inicisiTarih daha grmemitir senin gibi kahraman!Dnyadaki krk devlete senin adn korku salar.Geleceksin diye titrek Frikyann elmalar.Urartunun gzelleri seni anp aka dalar,ldrrsn bir bakla kanl haydut Kaskalar.Sen olmazsan kim doyurur, kim yaatr Hattileri?Babamz da, anamz da, varmz da sensin!Firavunun ordusunu Amurrudan at ileri!O ldr, sen dirisin, o hastadr, sen esensin!

Dorusu iir pek gzel olmutu. Kimbilir kral bunun iin kendisini nasl mkfatlandracakt? Bu midin

sevinciyle, kertenkele kzartmas getirsin diye karsn armak zere iken kap vuruldu ve saray yaverlerindenbiri kraln kendisini beklediini bildirdi.

lnasam bu ara sevinmi gzkt. Fakat iten ie bir korku da duymad deil. Bununla beraber btnkurnazln taknrsa gelebilecek olan tehlikeleri nliyeceinden de emindi.

Kraln huzuruna girdii zaman bakumandanla onu pek denceli buldu. Byk bir sayg ileSubbiluliyumay selamlad. Kral nndeki anaklar dolduran kzl suyu gstererek sordu:

- Filozof lnasam! Bunlarn ne olduunu biliyor musun?

Filozof yaklap dikkatle bakt. Biraz dnd. Hibir eye benzetememiti. Fakat bilmiyorum demeiyksek filozofluuna yaktramad iin :

- Kral Hazretleri! Bunlar boyadr cevabn verdi. Kral glmsedi:


5/25

- boya m? Halbuki sen bundan on yl nce bunlarn korkun bir zehir olduunu sylemitin. Unuttunmu? Hani sarayn mahzenindeki flarda kendi kendine kpren bir sular vard. te bunlar o sularimdi boya diyorsun.

- Evet Kral Hazretleri! Bunlar zehirdir. Fakat boya iin kullanlr.- Sen bu zehri iebilir misin?

Bu sorgu lnasamn benzini saratverdi. Hatta biraz sendeledi. Beyni allak bullak olmak zere idi. Bereketversin yine kurnazl yardma yetiti:

- Kral Hazretleri buyruk karsa ierim. Yalnz O zaman- O zaman ne olur?- Kral Hazretleri iin baladm iir yarm kalr.

Ve kraln cevabn beklemeden tahta levhay karp krala sundu. Subbiluliyuma iirden pek anlamazd.Fakat kral olduu iin anlar gzkmek mecburiyetinde idi. iiri okuduktan sonra sordu:

- Bu iir daha ne kadar olacak?

Filozofun gzleri parlad:

- Bunun gibi be para daha olacak!

Kral gld:

- Bu ok deil ki Ne kadar zamanda biter?- Bugn takdim ettiim u paray ancak bir ylda yazdm. iirin bitmesi daha en az be yl ister.

nk Kral Hazretlerine verilecek bir iirin her kelimesi zerine haftalarca dnmek gerektir. Hele bukral bizim anl kralmz Subbiluliyuma olursa

Bu szler, bakumandan Tutailin gzlerini fke ile doldurdu. Dudaklarnn arasndan:

- Kpek Asurlu! Nasl da yalan sylyor diye mrldand.

lnasamn iiri ve szleri krala asl maksadn unutturmutu. Dedi ki:

- Filozof! Asrlardan beri mahzende duran bu zehirleri dn gece Hantilyas ve esir iti. Hatta biz deitik, bir ey olmadk. Bu krmz suda yle bir hassa var ki insann biraz ban dndryor; iine birnee veriyor. Tad da gzel. Hatta mrnde glmemi olan Hantilyas bunu itikten sonra kahkahalarlagld. Ben de mrmde ilk olarak rahat bir uyku uyudum. Halbuki her gece devlet ilerini dnmektenuykum kaard. Seni bu suyun ne olduunu bize anlatman iin ardm. Hattuan bilginlerine,airlerine de haber yolladm. Dnp bunun ne olduunu aa karacaksnz.

lnasam btn hilekrln taknmt. Bir cevap bulmak zere idi. Fakat bu srada kral selamlyan biryaver nl air rdasn geldiini bildirdi.

4- CCE RDAS

Cce boylu ve iman gbei ile pek gln bir yaratk olan rdas, kral selamlad zaman herkesiniinden ir glme duygusu geti. Ona irenerek bakan Tutail bile dudaklarn srmaktan kendini alamad.Hatti lkesindeki herkesin soyunu sopunu, gemiini bilir, ona gre deer bierdi. rdasn genliinde nasltavuk alarak geindiini biliyordu. Sonra zengin olmu, tekine berikine medhiyeler yazarak gze girmive memlekette n kazanmt. Tavuk hrszl yaparken pek ylk bir genti. air olduktan sonra yapmackbir kurumla herkese gz da vermek istediinden kalarn atar, azn smsk yaparak yle yrrd. Fakatne kadar gln olduunu bilmiyordu.

Kral taslardaki suyu gstererek:

- air rdas! Senin iirlerinde bu suyun ad geer mi? Bunun ne olduunu bana syliyebilir misin?diye sordu.


6/25

Cce air, kendisinden iki kar ilerde bulunan gbei ile paytak paytak yryerek taslara yaklat. Dikkatlegzden geirdi. Dedi ki:

- Kral Hazretleri! Bu, krallarn ve kralielerin ykanmalarna mahsus tlsml bir sudur. Bundaykanan krallarn hayatlar ebedi, devletleri kuvvetli, ordular yenilmez olur. nk bu suya gk ve yer

Tanrs Arinnann gz yalar karmtr. Evet Arinna Bir iirimde Arinna iin yle demitim:

Ey kadn Tanrlarn en gzeli ArinnaIn gnlmn gzlerine saarsn.Bu air yz bin kere tapnmak diler sana,Fakat sen bulut gibi ykseklerde uarsn.Senden bir para vardr her kadnda muhakkak,Ey kadn Tanrlarn en anls Arinna!...

Kral birdenbire airin szn kesti:

- Seni iir okuyasn diye armadm. Tastaki suyun ne olduunu bilesin diye ardm. Bilemedin. Busu sarayn mahzenindeki flardan alnmtr

rdasn rengi utu ve kollar aaya dt:

- Zehir!... diyebildi. Kral glmsyordu.- Haydi bakalm air! u taslardan birini i Houna gidecek

Cce air gbeinden umulmyan bir eviklikle srad. Sonra kekeliyerek sordu:

- Ne buyurdunuz Kral Hazretleri? eyim mi? Fakat sonra lrm

Kral cevap vermeden glmsyordu. rdas kendinden gemiti. Alamaya balad:

- Aman Kral Hazretleri! Sonra lrm. Daha genliime doyamadm. Emredin, gidip tek bama

Frikya lkesini zaptedeyim Emredin, urada yirmi defa takla ataym Fakat daha hayatadoymadm

rdas pek ok eyler syliyecekti. Syliyemedi. nk o kadar korkmutu ki sonunda dp bayld.

Bu hali gren Tutail, kraln duyabilecei bir sesle:

- Frikya lkesini tek bana zaptedecek olan kahramana bak. Frikyay bal kovan, kendisini de ay sanyordedi. Kral hala glmsyordu. Yaverlere buyruk verdi. Aylsn diye rdasn azna kzl su dktler. air ncegzlerini, sonra yuttuu suyun lezzetini anlamak istiyormu gibi azn oynatt. Yaverin tuttuu tas hounagitmi olacak ki yar beline kadar dorularak hepsini bir dikite iti. Fakat gzleri, hl glmekte olan iliip deitii suyun mahzendeki flardan kan zehir olduunu anlaynca derinden bir ah ekerek ikinci defa dpbayld. lnasam alayla bayld dedi. Bakumandan buna Frikya fetholundu diye cevap verdi. Kral

yaverlerden birine dnerek bahekimi armasn buyurdu.5- BAHEKM ZZA

Bahekim Zizann gzleri uzaktan grmezdi. Kapdan girince uzaktan kral sanarak byk amdanlarselamlad. Fakat yaklap da suunu anlaynca kraldan kendisini balamsn dinledi:

- ok okuduum iin gzlerim yoruluyor. Uzaktan gremiyorum Kral Hazretleri. Mum, evresiniaydnlatr. Fakat dibine k veremez. Ben de herkesin hastaln iyi ederim, fakat kendimi edemem ded.Kral sordu:

- Bahekim Ziza! Gzlerini bu kadar yormak iin levha okudun?- imdiye kadar drt bin levha okumuumdur Kral Hazretleri!

Tutail yine fkeyle mrldand:

- Yalan sylyor kpek. Evini grdm. Yz tane kadar levhas var.


7/25

Kral, yan banda sylenen bu szleri iitmiti. Zizaya sordu:

- Drt bin levha okuduuna gre bu kzl suyun ne olduunu bilmelisin. Bak bakalm, nedir acaba?

Hekim Ziza gzlerini taslara kadar indirdi. Okuduu levhalar hatrlatmak ister gibi gzlerini saa sola kaydrd.

Sonra sevinle:

- Evet Kral Hazretleri! Bunlar salk Tanrs Kamruepan kanl gz yalardr. Btn hastalklara iyigelir dedi. Kral yerde yatan cce rdas gsterdi:

- Fakat rdas bundan ier imez dt. Kendisine bunlarn saray mahzenindeki flardan alndnsylemitik.

Saray mahzenindeki flarn ad geer Ziza rperdi. Btn Hattuta halk gibi o da hi grmedii bu mahzendebir takm flar olduunu, flarn iinde pek korkun bir zehir bulunduunu biliyordu. Hatta yanlmyorsa buzehirden bir adamn eline iki, bana bir damlamas lmne sebep olur diye bir yerde okumutu.

Kral sordu:

- Hekimba Ziza! Bu taslardan birini iebilir misin?

Zizann yrei korku ile arpt. Fakat birdenbire ferahlyarak cevap verdi:

- Sizden buyruk olursa ierim Kral Hazretleri!

Aslnda pek korkak bir adam olan Zizaya bu yiite szleri syleten ey kuann altnda saklad kk birkutuyu hatrlamas idi. O kutuda en keskin zehirleri bile st haline getiren bir panzehir vard. Ziza bunu kendihekimlik bilgisiyle bulmu veya okuyarak renmi deildi. Bir Hint ingenesi olan anas bunu sr olarakretmiti. Bu korkmamazl gren Tutail de armt. Hint ingenesinden doan bu yalanc ve yabancherifte bu kadar kat yrein nasl olup da bulunduunu bir trl anlyamyordu.

Kral yle dedi:

- Sadakatini ve cesaretini beendim. Fakat kzl suyun ne olduunu bilemedin. Bunun iin bir kurultaytoplamaa lzum var. Tutail! imdi katiplere syle: Asur, Kalde, Frikya, Lidya, Kaska, Amurru, Msr vebtn lkelerin krallarna mektuplar yazlsn. Bu suyun ne olduunu anlamak iin bilginlerini burayagndersinler. Gelecek bilginler iin de hazine vezirinden biner gm ekel al. yi subaylar savaarabalaryla abuk gidip bilginleri getirsinler.

Tutail suraksad. Kraln yzne tuhaf tuhaf bakyordu. Subbiluliyuma bard:

- Ne duruyorsun bakumandan? Szlerimi anlamadn m?- Anladm Kral Hazretleri! Ancak bir noktay aydnlatmak isterim. Mektup yazlacak lkeler arasnda

Kaskay da sylediniz. Bu nasl olur? Onlar hem bizim en byk dmanmzdr, hem de ok geri, kabainsanlardr. Onlarda bilgin ne gezer? Kaskaya yollanacak bin ekel bouna gnderilmi olacak.

Kral kzmt:

- Sen benim dediimi yap. Orada da bilginler vardr.

Sonra Zizaya dnd:

- Hekimba! Artk sen de btn ustaln gstererek rdas aylt.

Bunu syliyerek odadan kt. Bakumandan ve yaverlerle lnasam da ardnda yrdler. Yalnz bir yaver,Zizann yannda kalmt. Ziza ona dnd:

- Gen yaver! u zavally ayltmak zere bana byk anaklar iinde su getirir misiniz?


8/25

Yaver dar seirtti. Hekimba, yerde bir et klesi gibi yatan rdasa eilerek baktktan sonra kendi kendinesylenmee balad:

- Baylacak zaman bulmu hayvan herif. Baylacana geberseydi de benim yerime seninle mezarclarurasayd... Korkak herif... Bir de kadnlara iir yazp kahramanlk taslar. Seni dman karsnda deil, birtarla sannn karsnda grmek isterim... Sersem... rk beyinli... Yreksiz... Kaltaban...

Yaver, iki saray askerine ykledii byk anaklarla gelen su getirmeseydi bu kfrler uzayp gidecekti.Hekimba, baygn yatann nce boynunu udu. Sonra anaklardan birini kaldrnca iindeki suyu bandan aaboaltt. rdasta kprdamalar oldu. kinci ana da bana yiyince gzlerini bsbtn ap etrafna baknd.Hekimba onu dorultarak:

- Ah sayn air! Gemi olsun, dedi. Sizi kurtarmak iin btn ustalm kullandm. Emin olun, banzabir ktlk gelseydi yreime inerdi. Sizin gibi ince bir air, kahraman bir arslan, keskin dnceli bir bilgindnyada acap var mdr? Tanrlara kurban keseceim. nk Hatti lkesinin vnc olan sizin gibi bir stadkurtuldu. Yannzda daha ok kalamyacam iin zlyorum. Fakat ok ilerim var. Gen yaver sizeyardm eder. Hoa kalnz sevgili dostum!

Ziza bu szleri syledikten sonra acele ile kp gitti. rdas ayaa kalkmt. Bir istei olup olmadn soran

yavere hayr cevabn verdikten ve onunla iki askerin uzaklamalarn bekledikten sonra elleriyle kendisiniyoklad. Sa olduuna pek inanamyor gibiydi. Nasl olmutu da o korkun zehir azna dkldkten sonralmemiti. Acaba gerekten kendisini Hekim Ziza m kurtarmt? Hayatn o alak herife borlu olmakistemiyordu. Zaten ondan da byle bir ustalk ummuyordu. rdas, srlsklam olduunu farkna varncadncelerini bir yana brakt. Saray bahesinin havuzuna dm olsa ancak bu kadar slanrd. Bu klkla dahafazla duramyacan anlad ve : Namussuz herif! Kovalarla su dkm de hayatn kurtardm diye vnyordiye sylenerek yrmee balad.

Bu srada, zehir imek tehlikesini de bir pundunu bularak atlatm olan Filozof lnasam evine dnm ve tazesusam yanda kzartlm iri kertenkelelerden ibaret yemeini byk bir itahla yemee balamt.

6- KURULTAY

Aradan ay gemiti. Uzak, yakn ellerden bilginler Hattutaa gelmilerdi. Hatti lkesinin btn

ehirlerindeki akll, bilgili kimseler de Hattutata toplanmlard. Bunlarn hepsi bir kurultay yaparak kralmahzenindeki flar dolduran ve iince insan gldren kzl suyun ne olduunu ortaya koyacaklard.

Hatti bilginleri arasnda Kargamtan gelen keznini de vard. ok okumu, ok ey renmi, ciddi, uysal kendihalinde bir kimse idi. Asur ve Frikya dillerini kendi dili kadar bilir; Msr, Lidya dillerini konuur; Amuru,Hurri, Kaska dillerinden de anlard. Btn bu lkeleri gezmi, oralardaki kral ktphanelerini grm,levhalarn hepsini okumutu. Bir okuduu ey bir daha aklndan kmazd.Gzn en lk bir gnnde kral saraynn byk tren odasnda kurultay toplad. Subbiluliyuma altn kakmaltahtnn zerinde idi. Yannda gzdesi Yamzu vard. Bu Hattuta gzeli yuvarlak yz, uzun salar, ay balgibi iman gvdesiyle yabanc bilginlerin gzlerini kendi zerine eakiyordu. Kraln sanda prensler veprensesler vard. Solunda bakumandan Tutail, rahipler, saray yaverleri ve vezirler sralanmt. Karsnda, birtarafta Hatti bilginleri, bir tarafta da yabanc bilginler oturarak oday dolduruyorlard.

Kral oturduu yerden u nutku okudu:

- Ey Hatti bilginleri! Ey dost, mttefik ve karde ellerin yksek deerli bilginleri! Buraya gelmeden ncehepiniz saray mahzenini gezerek flarn iindeki kzl suyu grdnz. Atalarmdan bana miras kalan busuyun ne olduunu, neden yapldun kefediniz. Ben bunun Tanrlardan kalma bir ey olacansanyorum. Bunun Tanrlardan atalarma yadigr edilmi bir su olduunu ispat ederseniz sizimkafatlandracam. O zaman hazinemin kaps size alacaktr.

kezniniden baka yerli, yabanc btn bilginlerin gzleri parlad. lk nce lnasam sz ald:

- Byk kral! Deerli bilginler! Sze herkesten nce baladm iin suumun balanmasn dilerim.Kral Hazretlerinin fikirlerinde byk isabet vardr. Bu sular Tanrlar tarafndan kralmzn yce atalarnaarmaan olmasayd imdiye kadar iilip bitirilirdi. Asrlarca zaman herkes bunu zehir diye bildi. nk

Tanrlar, insanlar onun yanna yaklatrmak istemedikleri iin gnllere yle ilham etmilerdi. O halde


9/25

niin, bunun zehir olmadn imdi anlald? nk Tanrlar bunu kraln en yksei olan kralmzHazretleri iin saklyorlard.

lnasam szn bitirmeden lgnca bir alktr koptu. Bilginler bu sz ok beenmilerdi. Cce rdas,kendisini krala gstermek iin ayaa kalkyor, adeta tepinerek el rpyordu. Kral memnundu. Fakat ciddiduruyor, sevincini belli etmiyordu.

kinci olarak sz alan Msrl bilgin kral selamladktan sonrayle dedi:

- Sayn bilginler! ok sz sylemiyeceim. nk ok sze lzum yok. Vaktiyle Msrda bir papirstegrmtm. Msr Tanrs Amonra ile Hatti Tanrlar konuarak bir krala, gnllere sevin veren bir suarmaan etmek istemiler ve bunun hangi kral olmas gerektiini uzun uzun mnakaa etmilerdi. Sonundaanlaarak bunun insanla yeni bir devir aan pek anl bir kral olmasn kararlatrmlar ve bu kralnmanevi meziyetlere sahip olmaktan baka pek yakkl ve ehla gzl olacan da nceden kefetmilerdi.te bu kral byk cmertlii, keskin zekas ile bizi burada konuklyan anl Subbiluliyuma Hazretleridir.

Bu szler deminkinden daha lgn bir alk toplad. Cce rdas hem alklyor hem de kendini yiyordu. Bylegiderse kraln adad mkafat yabanc bilginler kazanacakt. Tutail ise hayretinden akna dnyor ve :

- Dalkavukluun bu kadar da grlmemitir. Herif bizim a kral ehla gzl yapp kt. Korkarm kikral da buna inand. imdi bu cce rdas da kalkp kraln hyar kadar kocaman burnu iin fndk burnuderse iime fenalk gelir, belki de yreim durur diye dnyordu. Bakumandann aklna gelen banada geldi. Cce rdas sz alm, yzne yapma bir ciddiyet vererek syleve balamt:

- imdiye kadar sylenen szleri tasdik ederim. Ben de baka bir delil daha vereceim. Ben her ayn ilkgnnde sabaha kar bir rya grrm. Bu ryada kadn Tanr Arinna gkten iner ve beni kollar arasndaskarak anl kral artk hediyemizi kabul etsin derdi. bUnun ne demek olduunu nceleri anlyamtm. Birgece bu hediyenin ne olduunu sordum. Gld. Beni kollar arasnda bsbtn skarak tlsml su dedi.Gryorsunuz ki bu su Tanrlar tarafndan kralmza hediyedir ve Arinna, Tanrlar elisi olarak aylarlaryama girmiti. Ah, Tanr Arinna! Bakn, onun iin bir iirimde ne demitim:

Ey kadn Tanrlarn en gzeli Arinna!In gnlmn gzlerine saarsn.

Bu air yz bin kere tapnmak diler sana,Fakat sen bulut gibi ykseklerde uarsnSenden bir para vardr her kadnda muhakkak,Ey kadn Tanrlarn en anls Arinna!Senin gzelliini grnce oldum ahmak,Ey kadn Tanrlarn en ycesi Arinna!Feda olsun uruna btn bal arlar,Senin sevginle btn ham erikler kzarsn.Kahvaltn olsun btn yumurta sarlar,Beni de al, ye desem buna belki kzarsn.Senden bir para vardr muhakkak her kadnda,Sana btn Hattiler vermelidir cann.Gzlerinin rengi var rdein kanadnda,

Senin iin dkerim yz bin erin kann!..

Cce rdas iirini bitirdii zaman alklar nlarken Tutail krala doru eildi.

- Kral Hazretleri! Yz bin erin kann dkyor da kendi kann neden acaba? diye sordu. Kral gld vealklar hala oday doldururken bakumandana u cevab verdi:

- Canm, herifin gvdesini grmyor musun? Onda ne kan var ki dksn.

Tutailin uzak yz bu szlerden sonra biraz glmser gibi oldu. imdi sz sras Hekim Zizada idi:

- Ben mesleimin icab olarak insanlarn yreini dinlediim, gzlerinin iine baktm, kafalarn gzdengeirdiim, boyunu ltm zaman onlarn nerelerinde ne hastalk vardr, ka yandadr, hangi aileden,hangi memlekettendir, anas nedir, babas nedir derhal anlarm. Bugn bu kurultayn sebebi olan u tlsml

suyun Tanrlar tarafndan anl kralmza armaan edildii artk ispat olunmutur. Bilhassa deerli bilginrdasn ryasndan sonra bunda hi phe kalmamtr. Ben size bu tlsml suyun baka bir hassasn


10/25

syliyeceim. Bu su hekimlik iin en byk ilalardan biri haline gelmitir. Bir adamn gnlnde skntolduu yahut ikembesine ylan kat, burnuna sivrisinek girdii zaman bu tlsml sudan bir tas iermekonun iyilemesine yetiecektir. Yalnz... Evet, yalnz bu suyu herkes usulsz, greneksiz imez. Bu suyunst ve iyi taraf Kral Hazretlerinin ve onun uygun grecei yksek kimselerindir. Altta kalm olanksmlar ise halkndr. Bu suyun ne olduunun anlalmas dolaysyla bir de teklifim var: Bundan sonra busuyun tortuly ksmlar sata karlmal ve hazineye bir varidat temin edilmelidir.

Yine alklar oday doldurdu. Cce rdas yine ayaa kalkarak tepiniyor, kendisini krala gstermek istiyordu.Hekimbandan sonra btn yerli ve yabanc bilginler sz alp trl szler sylediler. Szlerinin birbirinebenzemiyen taraflar vard. birletikleri biricik nokta bu tlsml suyun Tanrlar tarafndan krala armaan edildiiidi. Baka sz syliyecek kimse kalmamt. Kral, kurultay bitirmek buyruunu vermek zere idi. Tam busrada, en arkada yer alm olan ve son bilginler sz sylerken uykuya dalm bulunuveren keznini ayaa kalkt.Kolunda bir ok yazl levhalar vard. Saray terifatn hi bilmedii anlalyordu. Dorudan sze balad:

- Yahu! Siz ne kadar salak heriflersiniz be!.. Kral Hazretlerinin mahzenindeki suyu Tanrlar tarafndangnderilmi diye sylyorsunuz. Hi yle ey olur mu? Ben dnyann her yerini gezip btn yazl levhalarokudum. Hi byle bir ey grmedim. Ama benim grdm ve bildiim eyler vardr. imdi size onlaranlatacam. Bu tlsml su dediiniz ey gzel bir ikidir. Adna arap derler!..

Bu szler zerine odadan bir homurtu ve mrldanma dalgas geti. Herkes birbirine bakt. Kralla Yamzu datuhaf tuhaf baktlar. Yamzu fkelenmiti. Sevgili krala Tanrlar tarafndan gnderilmi olan tlsml suyu inkaretmekle bu kaba adam hakaret etmi olmuyor muydu? Dayanamyarak sordu:

- arap da nedir? Ltfen anlatr msnz?- Yahu! Ne acele ediyorsun? Elbette anlatacam. arap denilen iki zm suyudur!..

Bu szler zerine umumi aknlk son dereceyi buldu. keznini bunun farknda deildi. Farknda olsa daaldrmazd. Szlerine devam etti:

- Kral Muril 400 yl nce btn Assuva lkesini ba edirdii zaman Lidyallar ona zm vergisigndermei kabul etmiler. Bir yl ok zm oldu. Andlama gereince kendi lkelerinde kann ondabirini vermee mecbur olduklarndan bunu be yz fya doldurup arabalarla getirdiler. zm ok diye

sarayda herkes tka basa yedi. Murilin kars bir gece zmden patlad. Bunun zerine Muril zm yemeiyasak edip yiyeni zehirlensin diye de barahibe dua ettirdi. Barahip dua edince herkes korkup zehir oldudiye zmden el ekti. Kral, Lidyay zm vergisinden balad.

Rahip duskam dayanamad. Ayaa kalkarak bard:

- Sen rahiplerin adn azna ne diye alyorsun? Senin gibi yabanclar kutlu olanlarn adn anmamaldr.Tlsml suya zm diyorsun. Biz zmn ne olduunu biliriz. Nasl oluyor da yuvarlak zmler byle suoluyor? Neden kraln karsnda yalan sylyorsun?

keznini hi kzmamt:

- Yahu! Beyni bulanm kocakarlar gibi ne telalanyorsunuz? Ben daha szm bitirmedim ki... Kral

Murilin zamannda da senin gibi salak bir rahip vard. Kraln gzne girmek iin zmlere dayak atmaakalkt. Kocaman bir sopa ile btn flardaki zmleri dvd. O sopay yiyince tabii zmlerin hep suyukt. O kadar sopa sen yesen kart bir herif olduun halde senin de suyun kar. Sonra bu flarn zerinebirer kapak konuldu. Zamanla onlar arap oldular. arap denen iki zaten byle yaplr.

Yamzu atlarak sordu:

- Btn bu sylediklerin gzel ama ispat olunmak ister!- Yahu! spat edemiyeceim sz syler miyim? Lidya krallarnn ktphanesinde bu zmlerin

gnderildiini yazan iki levha var. Hatti kral Mursila iin arabalarla zm gnderdik diyor. Bu Lidyallarkaln kafal herifler olduklarndan Muril diyemezler. Mursila derler. Bana da bir trl keznini diyemezler,kazninya derlerdi. o iki levhay ben kendi ktphanem iin kopya ettim. te bakn!..

keznini iki tahta levhay Yamzuya uzatmak iin ilerlerken devam ediyordu:


11/25

- Bizim krallarn ktphanesinde de Lidyadan zm vergisi geldiini yzan tulalar vardr. Eski Hatti diliyazlmtr. Kral Murilin kars zehirlendi diyor. Ama doru deildir. nk zmden adam zehirlenmez.ok yerse patlar. Ben Lidyada bir gece ok yemitim. Az kalsn patlyordum...

keznini2nin keskin szleri zerine kurultayda ilk nce buz gibi bir sessizlik oldu. Sonra, arm olan bilginleryava yava kendilerine geldiler. Kral Subbiluliyuma tahtnn zerinde, gzlerini bir noktaya dikmi olduu

halde somurtkan bir yzle oturuyordu. Gzdesi Yamzu bir krala bir de kezniniye bakyor, kzyor vekzaryordu. lk itiraz cce rdastan geldi.

- Olamaz, diye bard, hi byle ey olur mu? Bu tlsml su zm suyu olsayd Tanr Arinna her geceryama girerek bunun kralmz iin saklanm olduunu syler ve beni kollar arasnda skar myd?

keznini soukkanlln hi bozmuyordu:

- Yahu! Arinna seni kollar arasnda sksa senin pestilin kard. Tanr Arinnann ii kalmad da senin gibisuratsz bir cce herifi kollar arasna alacak? Sen Tanr Arinnay deil, Babil eytan Aranniyi grpkartrm olacaksn. nk Babil eytan ccelerin koruyucusudur.

Cce rdasn iine baygnlklar geliyordu. Oturduu yere der gibi kmt. Fakat yiitlie leke srmemek

iin mrldanyor, darda seni yakalarsam tepelerim diye syleniyordu.

Yamzunun kzgnl gitgide artyordu. Bu kaba adama bir ders vermek ihtiyacn iddetle duymakta idi. Zatenkendisi de on gndr bilgin olmak iin ders aldndan artk kendisinden stn kimse olmad kanaatindeydi. rive iman gvdesiyle de oradaki bilginlerden stnd. Sze sertlikle balad:

- keznini bilginlik satt halde hibir ey bilmiyor. Buradaki btn bilginler bu suyun Tanrlarcagnderilmi olduunu syledi. O ise zm suyu dedi. Bir bilgin ekseriyetin dncesine aykr sz sylermi? Bilgin bilir ki okluun sz azln sznden dorudur. nk kuvvet okluktadr. Kuvvet aynzamanda akl ve bilgi demektir. Byle olduu halde o umumun fikirlerine kar gelerek bilgisizliini ortayakoymu olmuyor mu? oklua dar salr m?

Tren odasn yine alklar nlatmaa balad. keznini hi istifini bozmadan grltsnn kesilmesini bekledi.

Sonra her zamanki soukkanll ile cevap verdi:

- Yahu! Sen ne ksr akll kadnsn!.. okluk kuvvet olur mu? Senin szn doru olsa buradaki bu salakherifler ok olduklar iin Kral Hazretlerinden kuvvetli olmak gerekir. Her eyin iyisi, z azdr. Bir insanyz eekten, bir akll yz aptaldan, bir bilgin yz bilgisizden stndr.

Rahip duskam yerinden frlayarak bard:

- Ne demek istiyorsun? Kendini kralla bir mi tutmak istiyorsun?- Yahu! Sen ne salak herifsin! Ben byle ey syler miyim?

Odada grlt olmaa balamt. Bu grlt arasnda biri yanndakine: Fena halde kzd dedi. teki cevapverdi: Hayr, glmesini tutamad da glmek iin ekindi.

Kraln niin kt anlalmad. Fakat onun orada olmamas bilginlere byk bir cesaret vermiti. Hep birdenkeznininin zerine ullandlar. Cce rdas baryordu:

- Vatan haini! Senin kelleni uurmal!..

lnasam aka bir ey sylemiyor, fakat geriden baz atelileri kkrtarak kezniniyi dvmeeheveslendiriyordu. duskam, Tanrlar tahkir etti diye yumruk skyor, Ziza krala saygszlk gsterdii iinderisinin yzlmesini tavsiye ediyordu. Nihayet hepsinin hamiyetleri cotu. zerine saldrarak dvmeebaladlar. keznini yedii dayaa aldrmyordu. Tahta levhalarn kurtarmak sevdasnda idi. Bundna dolay inenyumruklara, tekmelere karlk vermiyor, elbisesinin yrtlmas ona vz geliyordu. ki koltuuna ald aldtahta levhalarna skca sarlm olduu halde yol ap kendisini dar atmak istiyordu. Fakat berikiler onca endeerli eyin levhalar olduunu sezince onlara da saldrmaa baladlar. Koltuundan ekip paralyorlar,

kafasna arpyorlard. O hala mdafaa etmiyordu. Kapya epey yaklamt. Fakat son levhas da elinden alnpparalannca kzd. Sava Tanrs Zamamaya snarak karsndakilerden birine tokat indirdi. Bu tokat o kadar


12/25

hzl inmiti ki onu yiyen adam bir anda yere devrildi. Ayn zamanda kendisini dvenler de duraksayp aldlar.Tokad yiyen adam, Hekimba Zizann kardei ikinci hekim Pilga idi, keznini karsndaki bilginlere bakarakdedi ki:

- Yahu! Ne biim adamlarsnz! Bu levhalar yazmak iin on drt yl btn dnyay dolamtm. imdiyeniden yazmak iin on drt yl daha dolaacam.

Bunu syliyerek yrmee balad. Saray bahesinin sonunda bal duran eeine binerek Hattuatan kpKargam yolunu tuttu. Oradaki evini ve eyalarn sattktan sonra yine eeine binerek Msra yneldi. Evvelceyapt gibi yine Msrdan balyarak btn dnyay dolaacak, kral ktphanelerindeki levhalar kopyaedecekti.

7- KHN LKA

Tlsml suyun ne olduunu anlamak zere btn dnya bilginlerinin toplanmasyla kurulan kurultay,onun Tanrlar tarafndan kral Subbiluliyuma iin hazrlanm bir btn bilginler biner gm ekel verdiktensonra dalm, btn bilginler biner gm ekel almlard. Hepsi memnundu. En ok sevinen Lidyal bilgindi.nk bu tlsml suyun memleketinde kan zm dolaysyla biliyordu. Kral, kendi tebas olan bilginlere debyk para mkafatlar datm, Hattutata onlara topraklar balamt.

Yabanc bilginler yurtlarna dnmek iin yola karlarken kraln subaylar da onun bir buyrultusunu Hatti elinebildirmek zere yola kyorlard: bundan sonra o kzl suya arap denmeyip Tanrnn krala gnderdii tlsmlsu denecekti. nk kurultayda konuulan eyler, kraln mahzenindeki zehir diye bilinen suyun arap adndabir iki olduu abuka halk arasnda yaylm, herkesin aznda arap laf dolamaa balamt. Hatta baolanlar zmlerinden arap yapmaa kalkmt.

Buyruk pek ksa bir zamanda btn lkeye ulatrld. Buna ramen herkes zm suyuna arap demekte devamediyordu. Hele o suyu iip keyiflendikten sonra kral subaylarnn, rahiplerinin ve hakimlerin nnde bile arapdemekten kimse ekinmiyordu. in garibi u ki kral sarayndakiler de akam olduktan sonra tlsml suyu arapdiye bahsediyorlard. Hatta kraln kendisi de akam olduktan sonra tlsml suyu arap diye anyordu.

Kraln buyrultusuna ramen arap adnn yaylmasnda en mhim sebep Kahin ilka olmutu. Falclk,kahinlik etmez, yldzlara bakmazd. Ama halk onu yine khin diye bilirdi. Bir iki defa, nceden syledii eyler

kmt da ondan... Hattuan kysndaki kulbesinde oturur, tarlasnn verimi ile yaard. Bandaki zmdenarap yapmasn biliyordu. Pek garip tabiatl idi. Kimseye sokulmaz, kimseyle konumaz, pek az kimseylearkada olurdu. nsanlar kurt belle, kuzu karsa bahtna derdi. Ak kalbliydi. Ak konuurdu. Nezaket nedirbilmezdi. Eskiden ankova ehrinde bahakimdi. Kraln yaknlarndan, vergi hrszl yapan birisini mahkumettii iin hakimlikten atlmt. Bir iki dostu mstesna, kimseyi sevmezdi; sevmek ne, herkesten irenirdi.Kraln saraynda bilginler toplants var dedikleri zaman o, lgnlar toplasdr diye cevap vermiti. Krala,Tanrnn ba lgn, Yamzuya giyimli inek, Zizaya salk tanrsnn tkr derdi. Onun iin lnasamdnen bir kpek, cce rdas konuan bir fndk san idi.

Akama doru kars Tubika ile yandaki olu Muryay karsna alr, onlara ders verirdi. Ama nasl ders?..Karsna ok defa kadnlarn ktln, eytanlarn kulu olular zerine sz syler, dncesini ispat etmekzere yle derdi: Dnsene! Kadn denilen yaratk bu kadar kt olmasayd o kadnlar birinden cce rdasdoar myd? Kadn kt deilse kraln gzdesi Yamzuya ne diyeceksin? Kimbilir nasl bozuk bir st emmi

olmal ki lnasam bu kadar fena olmutur. Velhasl ok berbattrlar. Bu kadar kt olan insanlarn yaamasndane fayda var. Kadnlarn arasnda senden baka iyisi yoktur. Sendne baka btn kadnlar kesmeli!..

yandaki Muryaya da u ekilde szler sylerdi:

- Bak olum! Kocaman adam oldun. Artk akln bana devirmenin zaman geldi. Gzn drt a da iyibir adam ol. Yoksa Subbiluliyuma arabna adn deitirdii gibi ikinci bir lgnda suyun, havann adndeitirmee kalkar, elma aacnn meyvesi yerine yapraklar yenilsin diye buyruk verirse halin nice olur?Sana o kadar t veriyorum; gidip u krala bir tokat atmak alkna gelmiyor. Hibir ey yapamasna u cicerdas adndaki fitneci herife bir temiz dayak da atamaz msn? te btn insanlar fena... Bir sende midimvar. Senden baka herkesi kesmeli...

Bu szlerden kk Muryann aklnda en ok arap ve elma kalyor, rasgeldii yerde bunlar sylyordu. nk

obur bir ocuktu. Elmay tanyor ve yemesine baylyordu. arabn da yiyip imee ait bir ey olacan


13/25

anlyordu. Evlerinin nnden kim gese arap yahut elma diye baryor bylelikle arap ad yayldkayaylyordu. Kk bir ocuk yasak bir kelimeyi doru syleyile haykr herkesin pek houna gidiyordu.

Bir gn kraln yaverlerinden Sabba oradan geiyordu. Kapnn nnde oturmu olduu halde elma yemekte olankk Murya elmasn ona gstererek elma diye bard. Sonra alm olduu zere arkasndan da arap diyehaykrd. Sabba, krala pek sadkt. nk bir dilencinin olu olduu halde kral onu alp yaver yapm, iftlikler

verip zengin etmiti. Sevgili kraln yasak ettii bir kelimeyi kck bir ocuun bile sylemesine tahammlyoktu. Hemen: Seni gidi kral haini seni diyerek ocua hcum etti.

Kk Muryay babas pek dvken yetitirmiti. Byk bir adamn kendisine saldrdn, ondan nasl olsadayak yiyeceini anlaynca hemen yerden bir ta kapt ve yaver Sabbann kafasna indirdi.

Murya att tala yaverin alnn yard. Fakat bunun ceremesini babas ekti. nk Sabba krala bir vatanhaininden bahsedince bir yn asker ilka2nn evine geldi. Onu tevkif ederek muhakemesi yaplmak zerehapishaneye attlar.

Bu mhim bir muhakeme idi. Onun iin hakimlerin en bykleri seilmiti. Sarayn bahesinde mahkemekurulmu, evresine Hattuan birok tannm halk ylmt. ilka eskiden hakim olduu iin bumuhakemeye hi aldr etmiyordu. Epey zamandr elenememitim, iyi bir frsat kt, diye dnyordu.

Bahakim ar bir sesle ilkaya sordu:

- Sulu ilka! Senin olun, yaver Sabbaya arap diye barm!

ilka cevap verdi:

- Ben duymadm. Oluma sorun!- Olun yanda imi. Bu yataki ocua ceza verilmez. Babas olduun iin sen hesap vereceksin.- Vereyim, fakat ortada hesap verilecek bir ey grmyorum.- arap demenin yasak olduunu bilmiyor musun?- Biliyorum. Ama herkesin bu ikiye yine arap dediini de biliyorum. Hatta senin de iki tas itikten sonra

arap diye bardndan da haberim var

Bahakimin gzleri ald:

- Vay! Bir de bana iftira ediyorsun ha?- Ne iftiras? stersen bir de senin kk oluna soralm.- Kk ocuun szyle mahkeme yrr m?- Benim iin yryor da senin iin neden yrmyor?- Ben hakimim!- Peki sonra ne olacaksn?- Sonra vezir olacam.- Daha sonra ne olacaksn?- Hi!..- Sen birka yl daha uratktan sonra hi olacaksn. Ben bugnden hiim. Demek ki senden stnm.

- Byle giderse senin ban uurturum!

ilka soukkanl idi:

- Benim uurtmakla ne arabn arap olduu hakikati, ne de senin benden aa olduun hakikati deimez.- Sen oluna arap adn kasten retmekle kraln yasasna aykr gelmi oluyorsun.- Sen de araba arap deil demekle Tanrlarn koyduu hakikate sapa gitmi oluyorsun.- Orasna sen karma, vatan haini!..

ilka gld. Bahakimin yzne keskin keskin baktktan sonra tok bir sesle cevap verdi:

- Eski krallarn saraylarnda bile senin kadar gln bir dalkavuk bulunamazd. Bana vatan haini diyen senmisin? Baban Lidyal bir lamc, anan Msrl bir esirdi. Anann anas da Amurrudan gelmi bir fahie idi.

Yzde yz yabanc bir adam olduun halde benim gibi su katlmam bir Hattiye vatan haini diyordun.Hangi vatann haini? Lidyann m? Msr2n m? Amurrunun mu? Bu vatann sahibi benim! Sen burada


14/25

snt olduun halde bana vatan haini diyorsun. Sen vatann ne olduunu biliyor musun? Vatan sululardanalnan rvet deildir. Vatan atalarn klcyla alnan ve kanla korunan topraklardr. Senin atalarndan butoprak iin lm kimse var m? Ben sana cevap vermee mecbur deilim beni sorguya ekmek iin Hattikan tayan bir hakim gelsin.

Bu umulmadk cevaplar bir yldrm tesiri yapt. Her taraftan sesler, homurtular, haykrmalar ykseldi.

Muhakemeyi yapmann imkan yoktu. nk ilka hakikaten artk hibir sorguya cevap vermiyordu. Bahakimonun idamna hkmedecekti. Fakat muhakemeyi dinlemekte olan Tutail ie kart. Ne sylediyse syledi.Sonunda ilka beraat etti. Yalnz bahesinin btn mahsul zaptolunarak alnndan yaralanm olan yaverSabbaya tazminat olarak verildi. Kk Murya bir mevsim iin elmasz kald.

Birka gn sonra da kraln yeni bir buyrultusu arap demenin artk yasak olmadn bildiriyordu.8- YAMZU KIRAL E OLMAK STY OR

Kral Subbiluliyuma araba iyice dadanmt. leye doru uykudan kalkyor, devlet ilerine ylebyle bakyor, akama doru arap masasnn bana geerek vezirleriyle birlikte iiyordu. Geceleyin hepsisarho oluyorlar, aradan sra sayg kalkt iin uygunsuz hareketler yapyorlard.

Kral sarho olunca kendisini Tanrlar kadar byk ve stn grmee balyor, sofrasndakilere rtbeler

balyordu. Ertesi gn ayld zaman bu rtbeleri geriye ald da oluyordu. Fakat nihayet aylmaz bir halegeldiinden bu rtbeler sahiplerinde kalmt. Eski vezirlerden arap imiyenlerin hepsini azletmi, yerlerineyenilerini getirmiti. lnasam, cce rdas, rahip duskam, hekimba Ziza, ikinci hekim Pilga hep vezirolmulard. Yalnz bakumandan Tutail arap imemekte srar ediyordu. Bir gece kraln sofrasnda bulunmu,herkesin cvdn grnce tiksinerek bundan vazgemiti. Kral onun btn lkede ne kadar ok sevildiinibildii iin azledememiti. Ondan biraz ekinirdi. Fakat iten ie kin beslemiyor deildi...

Bir akam yine iki masasna oturulmutu. Artk devletin ileri de burada konuuluyordu. Zihinlere bir parlaklkgeldii iin memleket daha iyi diare olunuyor, her bakmdan daha ileri gidiyordu. Kararlar cesaretleverilebiliyor, byk glkler kolaylkla yeniliyordu.

O akam yeni vezir Nidiba da lende idi. Bir da kynden getirildii iin pek kaba saba bir adamd. Her szedili dnmez, saray terifatn deil, alelade nezaket kaidelerini bile bilmezdi. Kral onun byle olduunu bildii

halde vezirlie getirmee ekinmemiti. nk birka zamandr Subbiluliyumann ahlak deimi, devletilerini ahsi elencesine alet eder olmutu. Bakalm bir kz nasl vezirlik edecek diye glyordu.

araplar iildike kafalar dnyor, kahkahalar atlyordu. Gecenin bir yenilii de Yamzunun oradabulunmasyd. O da iiyor, aradan zaman getike krala baygn baklar frlatyordu. Sofrada en gzel yemiler,gvercin yumurtalar, trl trl stlerden yaplm yourtlar, domuz kzartmalar, ballar vard. Kralnyaverlerinden birou da bulunuyor, uaklar hizmet ediyordu. Krala yaranmak isteyenler kendi elleriylesoyduklar bir yemii ban ucuna saplyarak krala uzatyorlar, kabuln istiyorlard. Hantal yapl, iman vepek obur olan Nidiba uzun zaman yalnz ikembesini doldurmakla urat iin krala kar gsterilen bu zeninfarkna varamamt. Nihayet ban kaldrd zaman bu nezaket hareketini grm, kendisi iin de bununyaplmas gerek bir vazife olduunu anlamt. Masadan ald kzl kabuklu iri bir elmay soyarak banasaplad. tekileri taklit ederk krala sundu:

- anl, byk kral1 ltfen kabul eder misiniz?

Subbiluliyuma elmay ald. Fakat hareketlerinde akn ve acemi olan Nidiba elini ekerken yanllkla kralnnndeki yourt anana batrd. Birbirlerinin btn yanllarn bulmak istiyen vezirlerin hepsi bunugrmlerdi. Tela ve teessf gstererek muayyen birer hareket yaptlar. lnasam daha ileri giderek Nidibaya:

- Vezir Hazretleri! Dikkatsizlik ettiniz. Eliniz anl Kral Hazretlerinin yourt kabna girdi, diye bir ihtardabulundu. Nidiba alk alk baknrken kral glmsedi ve :

- Zarar yok. Yourt cack oldu diye cevap verdi.

Kral eskiden ok ciddi idi. Kimse ile elenmezdi. Fakat bir zamandr yeni adet karm herkesle elenmeebalamt. Vezirler buna ses karamadka ii ileri gtrerek nkte ve alay hakarete vardrr olmutu. Bu seferde byle oldu. Meclise derin bir sessizlik kt.


15/25

Yamzu herkesten az itii iin meclisi idare etmek istiyordu. Krala gizlice bir eyler syledikten sonra kralnglmsedii ve lnasama bakarak: Haydi bize trk syle de elenelim dedii grld. lnasam sayg ileayaa kalkp kral selamladktan sonra okumaa balad:

ehvet denilen bada bir akam aylan kz,Her gn yeni bir kalbi sokan ruhu ylan kz!

Artk yeter, urunda akan gz ya dinsin!Ey handesi bin ev ykan, fet saylan kz,Kasan da , boulsan da, gebersen de benimsin!Dnyay saran errine kan perdesi insin,ehvet denilen bahede her gn baylan kz!Ya ka buradan, bir mezarn altna giresin.Yahut beni sarsan sonu yok kine esirsin,Ey ak sefil, kendisi lkin taplan kz!

Trk okunurken birka tas arap daha ien kraln ba dnmee balamt. lnasama sordu:

- Bunu sen mi yazdn?- Evet Kral Hazretleri!

- Gzel yazmsn. Ya bestesini kim yapt?- Onu da ben yaptm Kral Hazretleri!- Aferin. Vezir olunca byle olmal. unu bir daha oku bakaym...

Kral, her msrada birka yudum daha iiyor ve gzleri dnyordu. Trk bittii zaman cokunun en yksekderecesini bulmutu. Dayanamad. Aka gelerek elindeki arap tasn yaa be vezir diye haykraraklnasamn bana frlatt. Bereket versin ki kral iyi nianlyamamt. Yoksa tas isabet etseydi vezirin hali pekackl olacakt. lnasam tehlikeyi atlatmt. Fakat tekileri dnce almt. Her trk syliyene bir tas atlrsabunlarda bazlarnn hedefe vurmalar ihtimali dnlmiyecek gibi deildi. Netekim kral imdi de Zizayatrk sylemesi iin buyruk vermiti. O da uzaktan iyi grmiyen gzlerini krptrarak okumaa balad

Ey gzlerinin rengi btn ruhumu sarsan!Gnlmde bugn at siyah renkli iekler.

Bir gn beni rzgarlara kalbinle sorarsanCan verdi senin uruna oktan diyecekler.

T kalbe giren gzlerinin lelerindenGel sevgili, gel sen bana bir semli kadeh sun!Hi titretmemi kalbimi oynatt yerinden,Oynatt evet sendeki ba dndren efsun!

Ey gzleri haner gibi keskin dili kaplan!ster bana akn btn lmn ektir.ster beni ldrmek iin sineme saplan.lsem bile akm seni takip edecektir.

Bu trkleri en byk dikkatle dinliyen Yamzu idi. nk gerek lnasamn gerekse Zizann trklerindekendisine kar bir sevginin aa vurulduunu seziyordu. Fakat kraln gzdesi tabii, kraln klelerininsevgisine tenezzl edemezdi. O imdi kafasnda bir takm gizli planlar iziyordu. Ziza ise gz kesilmi, kendikafasna inecek olan tas bekliyordu. Fakat bu sefer kral tas frlatmad. Yaverlerinden birine dnerek :

- bin ekel getirip mkafat olarak Yamzuya verin dedi.

Trky bakalar syledii halde mkafat Yamzunun almasndaki yksek hikmeti kimse anlyamamt.Bununla beraber bu hareketi tasvip etmekten geri kalmadlar. Yalnz Pilga bunu doru bulmad. nk kardeiZiza mkafat alsayd belki kendisine de bir pay kard. Kral, onun yzndeki gerintiden Yamzunun aldmkafattan dolay honutsuzluk duyduunu anlamt.

- Pilga, dedi, sen ne dnyorsun?

- Kraz Hazretleri! Bu mkafat yersiz buluyorum. Hazinede kalsa daha lzumlu bir ie sarfolunabilirdi.- Sen aptal herifin birisin. Burada iin yok. abuk defol buradan...


16/25

Taslarla iki iilmiti. Herkes kendisini kahraman ve dev sanyordu. Pilga kafa tutacak oldu.

- Kral Hazretleri! Ben bir vezirim! Buras da dev sofrasdr. Oturmak hakkmdr!..

Kral ifrit kesilmiti; yaverlerine bard:

- abuk unu karga tulumba yapp atn!

Yaverler koutular. Pilagy drt yanndan yakalayp bir iki salladktan sonra savuru verdiler. Vezirsarholuktan cannn yandn pek anlyamyordu. Kral ise fkesini alamamt. Buyruk verdi:

- Bunu baheye gtrp havuza elli defa daldrp karn. Sonra buraya getirin!

Yaverler Pilgay srklerken kral sofradakilere bakt. Sinmiler, kendi aralarnda bir eyler konuuyorlard. Bugizli konumalardan kraln kulana yalnz Tutail kelimesi alnmt. Subbiluliyuma glerek sordu:

- Acaba Tutail grse buna ne derdi?

lnasam cevap verdi

- Ne demee cesaret edebilir ki Krak Hazretleri?

Cce rdas ilave etti:

- Geri dnceli bir adamdr. Bu ilerden anlyamaz.

Rahip duskam kovuculukta tekilerden geri kalmak istemiyordu.

- Kral Hazretlerinin yaptn alklamamak Tanrlarn buyruuna ve treye aykrdr.

Ziza da yle tamamlad:

- Hem de arap imiyor...

Tam bu srada bir yaver gelerek bakumandan Tutailin kral grmek istediini bildirdi.

Emir kt: Gelsin!

Bakumandan, kraln karsna geldii zaman kral yeni bir tas daha boaltyordu. Tutaili tepeden trnaaszdkten sonra sert bir sesle:

- Bak, senin iin neler diyorlar dedi.- Neler diyorlar Kral Hazretleri?- Senin iin geri dnceli, yasaya aykr i grr diyorlar.

- Yalan sylyorlar Kral Hazretleri! Yalnz vazifemle urarm. Elenmem. Kimsenin karsna gzkoymam. Ahlakszlk etmem. arap imem. Bunun iin beni ekemiyenler byle sylyorlardr.

Kraln gzleri parlad:

- Aferin! Zaten byle olduunu biliyordum. Ben tpk senin gibiyimdir dedi ve ayaa kalkarak Tutailinalnndan pt. Sonra gidip istirahat etmesi iin ona izin verdi. Fakat beriki kmldamyordu. Dedi ki:

- Kral Hazretleri! Buraya mhim bir haber vermek iin geldim. Kaskalar snr amlar, kylerimiziyama edip Hattileri ldrmee balamlardr. Ne buyurursunuz?

Kraln sarholuu geer gibi olmutu. Bir an dndkten sonra Tutaile:

- Her yerdeki subaylara haber gnder. Alaylarn alp hzl yryle buraya gelsinler. Sen de sava

arabalarn hazrlat. Yarn beni gr. Sava akan temin ederim dedi.


17/25

Bakumandan gittikten sonra lnasam tasn kaldrd:

- Kral Hazretlerinin kazanaca byk zafer erefine...

Bunu brleri takip etti. O kadar iildi ki vezirler birer birer szdlar. Pek az ien Yamzu ile araba dayankl olankral kald. Yamzu ne kadar mmknse o kadar cilve yaparak kral gcklamak ve ondan kendisini kralie

yapma vaadini koparmak istiyordu.

Subbiluliyuma diyor k:

- Kralie olup ne yapacaksn? Bizim seninle olan akmz yetmez mi? Bilirsin ki ak maddi deildir. Bizbirbirimizi sevdikten sonra kralln, kralieliin ne deeri kalr? Dile benden: cce rdasn derisini yzpsana izme yaptraym. Yahut lnasamn kalarn yoldurup hal rdreyim. stersen bahekim Zizannbacandan aaca astrp altnda muzka aldraym. Fakat kralie olunca bir takm merasime tbi olursun.Bak, imdiki kralie beni ayda bir defa bile gremiyor...

Bu szler Yamzuyu kandramyordu. Diyordu ki:

- Sevgili Kralm! Ben senin uruna her eyi feda ederim. Fakat senin bana sevginin bir nianesini

grmeliyim. Bu da benimle evlenmendir. imdi herkes bana tuhaf gzle bakyor. Arkamdan dedikoduyaptklarn duyuyorum. Kralie olursam kimse bana yan bakmaz. Dn Asur elisi ile grtm. Banaanl kralnz pek zengin, pek gl ve kahraman bir kral. Yalnz iki eksiini grdm dedi.

Subbiluliyuma yerinden srayarak sorud:

- Neymi o eksikler?- Eli dedi ki: Kralnzn arslanlarn, dv bualarn, atlarn, doanlarn grdm. O kadar zengin

olduu halde bunlar az buldum. Bizim kralmzda bunlardan oktur.

Subbiluliyuma yine glmsedi:

- Niin bizim kralmzn hayvanlar azdr ama aralarnda insan gibi konuanlar vardr demedin.

Yamzu bu szlerden bir ey anlamamt. Kral karsnda szp yerlerde yatmakta olan vezirleri gstererek:

- Eliye bunlardan bahsetseydin kendi krallarnn hayvanlarn benimkilerle mukayese edemezdi..

Bu sz o kadar holarna gitti ki kahkahalarla gldler. Glmeler bitince kral sordu:

- kinci eksik neymi?- kinci eksiin Kral Hazretleri iin Yamzu gibi bir inci ile evlenmemesi olduunu syledi.- yle mi. Sen bir inci misin?

Yamzu krtarak cevap vermee alrken drt yaver, aralarnda Pilga olduu halde ieriye girdiler. Onu ellidefa saray bahesindeki havuza daldrp kardklarn sylediler. Vezirin st ba srlsklamd. m,

titriyordu. Kral bir tas daha arap ierek:

- Vezir Hazretleri! Benim soframdan kalkmyanlar ben ite byle kaldrrm. Bu senin kulana kpeolsun. Seni vezirlikten de azlediyorum dedi.

Zavall Pilga yalnz azledilmekle kalmad. arapla iyice kztktan sonra serin bir gecede elli defa souk suyadalp kmak yznden hastaland. ki gn iinde lp gitti.

9- ORDU SAVAA IK IY OR

Bakumandan Tutailin yorulmak bilmez alkanl sayesinde, ordu on be gnde savaahazrlanmt. O gn Hattuata kraln nnde bir geit resmi yaparak Kaskalar zerine yryecekti. Kral vevezirler sava iin son kararlarn vermek zere toplanmlard. nceleri herkes kraln da ordu ile gideceinisanyordu. Fakat sonra Yamzu ile gizli ve uzun bir konumadan sonra bundan vazgeti. Kraln niin caydn

kimse bilmiyordu.


18/25

Cce rdasn yeeni askere alnmt. Bu byk ereften dolay rdas sevin ve vn iinde duruyordu.Bununla beraber yeeninin krala daha ok hizmet edebilmek iin baka bir vazifede kullanlmas gerektiini deunutmuyordu. Bunu bildirmek iin kraldan sz istedii zaman vatanperverne bir heyecan iindeydi:

- Kral Hazretleri! Yenilmez ordunuz bugn hain ve vahi Kaskalar tepelemek iin yola kyor. Eerburada size ve vatana daha byk hizmetler yapmam olsaydm ben de ordu ile gider ve en aa on be, en

ok yz yirmi atl Kaska ldrerek kellelerini buraya getirirdim. Fakat ne yapaym ki buradaki vazifem dahamhimdir. Bunun gibi bugn savaa kacak orduda da bir gen var ki ii Kaskalar yok etmek ateiyleyanyor. Fakat bu gen yle sadk bir kulunuz ki onun buradaki varlndan sizin ve devlet iin daha okistifade edilebilir. Zaten bu yce ordunun iinde bir kiinin eksik veya artk olmasndan ne kar ki. Halbukibu gen iek yetitirmekte esiz bir ustadr. Sarayn bahesinde alarak kralmzn gnln aacakiekler yetitirirse daha iyi olmaz m? Bunun askerlikten alnarak saray bahesinde bir vazifeye az biraylkla tayin edilmesini rica ederim. Bu gen benim yeenim Nittahabastr

Kral sadk vezirinin bu ricasn kabul etti ve yaverlerinden birini Tutaile gndererek o genci sarayayollamasn bildirdi.

lnsam da ayn ekilde askere alnm olan enitesi iin ayn eyleri syliyecekti. Fakat cce rdasn arkasndanayn istei yapmak ho olmaz diye dnd. Her eyin pundunu bulmaa alk olduundan Yamzuya yanat.

Enitesi, kadn izmesi yapmakta ok usta olduu iin kendisine en k izmelerin yaplmas gerekliini, bununvatana askerlikten daha byk bir hizmet tekil ettiini anlatt. Yamzunun araya girmesi ile kral, izmeci deordudan karp saraya ald. Hekim Zizann ise kayracak tane kaynesi vard. O, bu kiinin askeregitmesinde tbbi ve shhi bakmdan tehlikeler gryordu. Tanrlar korusun, bu hastann orduda bulunuu birbozgunlua bile sebep olabilirdi. Uzun bir nutukla bunlar krala anlattktan sonra onlarn askerlikten karmasiin izin ald.

Bylelikle ordunun sefere kmas iin yaplan son toplantda her ey halledilmi bulunuyordu. Zaten biraz dahagecikirse ordu saysnn epey azalacan sezen bakumandan da atk bir yzle kral selamlyarak geit resmiiin izin vermesini istemiti.

Kral ve kralie bahedeki tahtlarna oturup evrelerine Yamzu, vezirler ve yaverler dizildikten sonra muzkatakm sava havalar almaa balad.

lk nce 120 sava arabas geti. Her birinin iinde seme 3 asker bulunuyordu. Arkasndan yayalarn geiibalad. Kl, kalkan ve karglarla pusatlanm 5000 yaya kral selamlyarak ve sava trks syliyerekgetiler. Daha sonra iyi atlara binmi 1200 atl uzun karglaryla yryorlard. En arkada da bakumandan Tutail60 muhafz askeri, yiyecek ve ok tayan arabalar ve karargah adryla geliyordu. Tutailin iyi giyimli sememuhafzlar kraln nnden geerken u trky sylyorlard:

Selam sana Hattua! Btn evren yemyeil!..Yan bakan yabancnn gzlerini oyarz!Bamzda oldukta bakumandan TutailDmann lkesini kzl kana boyarz!

Elveda ey Hattua! Belki dnmeyiz geri;

Belki lm kurmutur bize yollarda pusu...Yr yiit Tutail, yr anl cenk eri!Herkes bilsin naslm Hattilerin ordusu...

Bu trkde kendi ad gemedii iin kraln kalar atlmt. Vezirler de bunun farkna varmlard. Tutailidrmek iin bu iyi bir frsatt. nk vezirlerin birok icraatnda Tutail engel oluyordu.

60 muhafz asker adeta Hatti ordusunun direini tekil ediyordu. nk bunlar halis Hattilerden seilmi iyitalimli, nianc, kl kullanmakta usta ve kahraman erlerdi. Sava arabalarndaki askerler de fena deildi. Fakatpiyadeler pek derme atma idi. ou talimsizdi. Atllar ise hep iltimasl zenginlerin akrabalar idi. Daha ktspiyade kumandannn Asurlu, suvari kumandannn da Msrl oluu idi. Tutail bunlar azletmek iin okuram, fakat krala szn geirememiti. Biraz daha srar etse kral kendisini azledip onlardan birinibakumandan yapacakt. Onun iin tutail bu yabanc kumandanlara gz yummu, btn midini 60 muhafz ile

120 sava arabasna balamt.


19/25

Hattua halk yollara dklm, orduyu seyrediyorlard. Ordunun yrd yol Khin ilkann evinin nndengeiyordu. ilka kars ve olu ile birlikte geii seyrediyor, bir yandan da syleniyordu.

- te bu sava arabalar fena deil ama tekerlek yalanmam. Bu grlt ile pek uzaktan Kaskalarakendilerini bildirecekler. Belli ki hazine veziri ya parasn alm. Piyadelerin pek ba bozuk olduu belli.Bundan tabii bir ey olamaz. nk piyade kumandan Asurlu bir serseridir. Karsn bizim krala takdim

etmek sayesinde bu kumandanl ald. Bak olum Murya! u piyade kumandannn boynuzlarn gryormusun? Bir vuruta on dman yere serer.

Kk Murya dikkatle baknd halde boynuza benzer bir ey gremeyince babasna sordu:

- Baba! Nerde kumandann boynuzlar?- Olum! Gzlerini drt a. Ufack olaklarn boynuzlarn gryorsun da bu ikier adam boyundaki

boynuzlar grmyor musun? Evet, evet. Belki de gremezsin. Grmek iin biraz bymek lazm. Bupiyadeler hep esirden, soyu sopu belirsizlerden toplanm. Zaten yolda bunlarn yars kaar. Kalan yars daKaskalar haklar. Bak, imdi suvariler geliyor. Bundan nceki Kaska savanda bunlar iyi i grdlerdi. Ozaman balarnda Tutailin olu vard. Drt yara alp lmt. Bakalm imdi kumandanlar kim? Eyvah!Grdn m bamza geleni? ittilerim doru imi. Msrl serseri suvari komutan olmu. Bundan da tabiine olabilir? Msrlnn olu, Yamzu ile gnldalk ediyor. Yamzu dalavere ile sevgilisinin babasn suvari

kumandan yaptrd. Kral da arap imekten bunun farknda deil. Bizim kralla u piyade kumandanntoslatrsak acaba hangisi kazanr? Olum Murya! Sana da abuk by diye bin defa syledim. Bu kadarelma yediin halde hala bymyorsun. Gryorsun ki sen bymeden iler yoluna girmeyecek... Bak, iteTutail geliyor. Hatti devletinin tek ve son direi... O da lrse ykldk demektir. Gryor musun, evresinenasl da su katlmam Hatti kahramanlarn toplam? Olum Murya! Sen de on be yl sonra bunlarnarasna katacaksn.

Murya askerleri pek beenmiti. Babasna sordu:

- Baba! Ben de savaa gitsem olmaz m?- Olmaz olum. Daha pek kksn. Bununla beraber gitsen de olur. u piyade kumandan olan Asurlu

kzden daha ok ie yaryacan muhakkaktr.

***

Aradan ay gemiti. Gz yamurlar Hattua slatrken ordunun dnmek zere olduu haberi geldi. Srekliarpmalardan sonra Kaskalar yenilerek deniz kysna doru, dalarn ardna atlmlard.

Kral yeni iki masasn kurdurmu, vezirleriyle birlikte devlet ilerini konuuyordu. Onun beyninde imdi yeniyeni lkler dolayordu. Asuru Msr ve btn dnyay zaptetmek, Yamzuyu bavezirlie getirmek ve sonraTanrlarn heykellerini ykarak kendisini tanr ilan etmek istiyordu. mee baladktan sonra sonra herkesi sinekkadar kk ve ehemmiyetsiz gryordu. Fakat ok iiyor, bu yzden midesine sanclar geliyordu. Ziza vezirolduu iin onun yerine bahekimlie getirilen Teen btn didinmelerine ramen kraln derdine arebulamyordu. Ancak iki imezse bu sanclarn da gelmiyeceini sylyor, fakat kral bu de aldretmiyordu. Daima kraln yannda bulunan bahekim bugn arabn fazla karldn grnce sayg ile kralayaklat. Kulana eilerek:

- Kral Hazretleri! Shhatiniz iin artk imemenizi rica ederim dedi. Kral bayla kabul iareti yaptktansonra sevincinden az kulaklarna varm olan Teenin hayretten alan azna ve gzlerine bakmyarakvezirlerine yle dedi:

- Vezirler! Bahekim artk benim midemle hibir sanc kalmadn, istediim kadar arap iebileceimisyledi. yleyse taslarnz doldurun! Bahekimin erefine birer tane ielim.

araplar iilirken ieriye giren bir yaver bakumandan Tutailin girmek iin buyruk beklediini syledi.Vezirler yzlerini buruturdular. Kral, bakumandann gelmesini emretti.

Tutail yorgun ve ypranm grnyordu. Yznde bycek bir kl yaras vard. ayda birka yl dahakocam gibiydi. Kral selamladktan sonra iki masasna ve vezirlere bakt. Bu bakta aa grme, tiksinme,irenme ve alay vard. Subbiluliyuma, bakumandana hitap etti:

- Ho geldin bakumandan! Anlat bakalm sava nasl oldu?


20/25

Tutailin elinde bir tahta vard. Savan ksacasn oraya yazmt. Levhaya baka baka krala anlatmaa balad:

- Hattuatan ktktan on gn sonra ilk arpmay yaptk. On gnlk yry srasnda 5000piyademizden 2000i, 1200 atlmzdan 200 ordudan akmlard. Buradan 7000 kadar askerle ktmhalde ilk sava 4800 kadar askerle yaptm. Bu arpma Kaskalarn kk nc kuvvetleriyle yapld iin

onlar pskrtmek g olmad. Fakat bundan sonra byk sava verdim ki her biri bize pek kanlya malolmutur. nk piyade kumandan askerlerine sz geiremiyor, suvari kumandan benim buyruklarmakulak asmyordu. lk byk arpmada piyadeler abucak bozuldu. Bu sava, sava arabalarmzlakazandk. Fakat arabalarmzn ou mahvoldu. kinci byk arpmada suvarilerimiz Kaskalarn nndenkatlar. Bu arpmay piyade kumandann azledip piyade kumandanln bizzat yapmak suretiylekazandm. Son byk arpmada Kaskalar btn kuvvetlerini kullandlar. Sava arabalarmz bitmiti. Busava hemen hemen 60 muhafz askerimle ben yaptm. alnmdan yaralandm. Kaskalar mahvettik. Fakatbiz de bitmitik. Hibir sava arabamz, hibir atlmz kalmad. Btn muhafzlarm savata ldler. Ben,piyadelerin iinde kamyan, sebat eden 100 kadar askerle birlikte yaya olarak dndm.

7000 kiilik bir orduyla giden bir kumandann sava kazand halde 100 kiiyle dnmesi korkun bir eydi.Kral donuk gzlerle bakumandana bakarken sordu:

- Piyade ve suvari kumandanlar nerde?- Onlar sa kalan iki ata binerek Hattuaa doru katlar. Yakalayp idam ettiremedim.- Peki bakumandan! Hizmetlerinden ok memnunum. imdi gidip dinlenebilirsin.

Tutail, kral selamlayp karken sarho vezirler onun aleyhinde bir eyler fsldayorlard.10- KAHRAMANLAR GECES

Hattuta halk zafer sevinci iindeydi. Tutail her yerde byk bir kahraman olarak kutlanyordu. Halktapncaklara koarak Tutailin 60 muhafz ile 120 sava arabasnn askerleri iin Tanrlara yakaryorlard. Onlarcanlarn harcyarak devleti kurtarmlar, Hatti milletine parlak bir zafer kazandrmlard. Hattuallar saraynnne giderek haykryorlar, kraln erefine yaa diye baryorlard. Heyecan o kadar oktu ki kral, saraydankarak halka grnmek mecburiyetinde kalmt. Nmanyiiler kral, kralieyi, Tutaili, vezirleri, Yamzuyuhatta Hantilyas bile alklyorlar, kraln yz yl daha yaamasn diliyorlard. Bir aralk barlar arasnda bir

ses:

- Kral Hazretleri! Bu zaferin erefine bir kahramanlar gecesi tertip edin diye haykrd. Yn, bu fikre dehemen itirak etti:

- evet, evet! Bir kahramanlar gecesi yaplsn... Kahramanlar anlsn... Zafer kutlulansn!..

bu dilek pek umumi ve kat idi. Kral kabul etmek mecburiyetinde kald. Eliyle iaret edip halk susturduktansonra:

- Ey byk Hatti Milleti! Ey bin Tanr Elinin kahraman milleti! Dileinizi buyruk sayyor ve kabulediyorum. nk sizin sznz Tanrlarn szdr. gn sonra kahramanlar gecesini kutlayacaz.Hepinizi sarayn bahesindeki lene aryorum. Ltfen bu davetimi kabul ediniz. nk ben...

Halk kraln ne sylediini artk dinelmiyordu. Onlar lene arlnca gzel yemeklerin ak ile kendilerindengemiler, kral falan unutmulard. Kral da szleri dinlenmedii iin kzp ieri girmiti. Halk denen buynn kz srsnden fark yoktur. Saman grnce obann kavaln dinlemez diye syleniyordu.

Cce rdas, kraln fkesini istismar etmek niyetinde idi. Ylan gibi srnerek yaklat:

- Kral Hazretleri! Halk ocuk gibidir. Herkese kanar. Kendileri iin baba gibi olan kral dururken babanndman olan herhangi bir yabancya inanabilir. Zannedersem bu halk bu terbiyesizlie sevkedenBakumandan Tutail olmutur. nk muhafzlarn syledii trkde yalnz kendi ad geiyor, anl kralSubbiluliyumadan bahsolunmuyordu. imdi de kahramanlar gecesi yaplsn diye milleti kkrtan oolmutur. Bununla kendisine byk eref temin etmek istiyor.

lnasam, cce rdastan geri kalmak istemiyordu:


21/25

- Kral Hazretleri! Bakumandan her yerde kendisinin en asil Hatti ailesinden olduunu, hibir yabanckanla karmadn syleyip duruyor. Bu ne demektir? Ben onun kralla gz koyduunu sanyorum. HattiElinde kralnkinden daha asil aile bulunabilir mi? En asil aileye mensubum demek ben kralm yahut kralolacam demektir.

Rahip duskam adeti olduu zere yapmack bir fke ile yle diyordu:

- Kral Hazretleri! Zaten bu Tutail yalanclk ediyor. 7000 askerle savaa kp 100 kiiyle dnyor,sonra da sava kazandm diye bbrleniyor. Bu en gln sz! Bu kadar asker kaybeden bir kumandannasl dmann yenmi olabilir? Sonra piyade ve suvari kumandanlarn idam edemedim diye zlyor.Bu kumandanlar bizzat siz tayin etmitiniz. Onlar idam etmek size kar en byk saygszlktr. Zatenalnndaki kl yarasndan da belli ki savata dayak yemi. Kaksalar gibi deersiz bir dmannkarsnda 120 sava arabasyla 7000 asker kaybetmek beceriksizliin aheseridir. Bu bakumandanazletmenizi rica ederim.

Ziza yine hekimlik bakmndan fikir yrtyordu:

- Kral Hazretleri! Tanrlarn size armaan ettii arab imiyen bir adamda Tanrlarn verdii gbulunmaz. Tutail arap imedii iin hastadr. Hasta adam orduyu nasl idare eder? Onun sava Tanrs

Zamana deil, yumurcak Tanrs Yarris korumaktadr.

Nidiba ise ka yaparken gz karan bir durumla yle diyordu:

- Kral Hazretleri! Kurbaa kze benzeyim derken nasl atlamsa bu Tutail denilen herifte sizebenzeyim derken yle atlyacak. Bunu hemen azledip yerine baka birisini getirmeli. Zatenbakumandanlk nedir? Bunu kim olsa yapar. Bu ii sadk yaverlerinizden birisine verseniz daha iyiolur

Vezirler sz sylerken kral durmadan arap imi, arabn scakl bana vurmutu. Cce rdas yerindensratacak bir grlt ile yumruunu masaya vurduktan sonra yaverlerine dnerek bard:

- abuk, Tutaile giderek kendisini azlettiimi syleyin. Bakumandanlk klcn geri versin. Evini de

arayn. Altn, gm ne bulursanz getirin. Piyade kumandann bakumandan yaptm da kendisinebildirin. Bakumandanlk klcn ona gtrn.

Yaverler seirttiler. Vezirler, sonunda en byk belay atlattklar iin seviniyorlard.

Tutail evinde yatyordu. Yzndeki kl yarasndan baka gsnde bir ok yaras vard. Kars ve kzyaralarn ykyorlar, st iirerek kuvvetlendirmee alyorlard. Yaverler girip kraln buyruunu bildirdiklerizaman eliyle duvardaki bakumandanlk klcn gstermekle mukabele etti. Altn, gm yoktu. Sonra yinebakumandanlk buyurganl ile yaverlere bir el iareti yapp abucak gitmelerini bildirdi ve ban te tarafaevirerek onlar grmek istemediini anlatt. Yaverler karken en geride kalm olan Sabba, kendilerine kapyam olan Tutailin hizmetisine dikkatle bakt. Sonra onun yanan okamak ister gibi bir hareket yapt. Fakatbu hareket kendisine acya mal oldu. nk kz, grnnden umulmyan bir kuvvetle yavere tokat indirmi vekapy iddetle kapatmt. teki yaverler bu manzaray grnce gltler. Sabba adeta kuduruyordu:

- Ne budala kz, diye haykrd, geri kafal adamn hizmetisi olduu nasl da belli. Sanki yananokasaydm veya pseydim, yahut kucama alsaydm dnya m yklrd? Bunlar daha kralmznadetini renmemiler. Geen gece kral hazretleri benim kz kardeimi yatak odasna ald zaman benhi kzdm m? Bilakis Yamzunun fkeden kzaran yzn grerek hoa vakit geirdim.

Yaverler vazifelerini yapp dndkten sonra krala raporlarn vermiler ve kahramanlar gecesinin hazrlnaimdiden balamak iin ondan buyruk almlard.

gn pek abuk geti. Saray bahesi bir len yeri olmutu. Da gibi et ylm, gl gibi st salm, denizkadar arap hazrlanmt. Yirmi kiilik muzka takm gzel havalar alarak milleti elendiriyordu. Hattuan

on bin kiilik btn nfusu aa yukar saray bahesine dolmutu. Millet, kutlulanacak kahramanlarn bandaTutaili grmek istiyordu. Onun azlolup yerine piyade kumandannn geldiini grnce bir an aalar gibi


22/25

oldular. Fakat kraln nutkunu dinledikten sonra her eyi unutup araba sarlmalar g olmad. Bedava olanarap halka Tutaili de, kahramanlar da unutturmutu. Geri Tutail yoktu. Ama arada bir yaverlerden biribararak halk bir kahramann erefine imee aryordu.

lk nce anl ve kahraman kral Subbiluliyumann erefine iildi. Arkadan Kaskalar yok eden yiit piyadekumandan iin taslar kalkt. Daha sonra da memleketi kahramanca idare ederek zaferin kazanlmasnda deerli

hizmetleri geen vezirler iin araplar dolduruldu. Bu arada yaver Sabba da unutulmad.

Millet, bahede kahramanlar kutlularken sarayn byk tren odasnda da kral ve vezirler ayn eyiyapyorlard. Sevincinden boyuna srtan bakumandan, Yamzu ve Hantilyas da orada idiler. Kral:

- Hantilyas bir kahramandr. arab kefetti. Bin Tutaile tercih olunur diye ona iltifat ediyor,Hantilyas glmsiyerek gnl ac gzellii ile evresine neeler sayordu. Artk o sarayn glmezkadn deildi. Sarayn incisi, gzellii, ss idi.

Gece yars olduu zaman bahedeki halkn ou szmt. nk o grmemiler alay arab st stedkercesine iip kendilerinden gemilerdi. Tren odasnda ise nee yeni balyordu. Kral her tas araptan sonrabir pimi saksaan yumurtas yiyor ve bu tevazuu ilse vezirlerinin daha ok sevgi ve saygsn kazanyordu.Sofrada konuulan ey daima kraln at mevzu olurdu. imdi felsefi bir mevzu zerinde idiler. Ve filozof

lnasam ile konuuyorlard. Kral bir tas daha itikten sonra dedi ki:

- Filozof! okluk ile Azlk aslnda birdir. Onu ok veya az diye ayran bizim kuruntumuzdur.Mesela bir tas arapla on tas arabn fark yoktur. Netekim bazen on tas arap bir tas arabn tesiriniyapmaz. Bazen de bir tas arap bir adam sarho eder. Neden byle oluyor? nk iimizdeki kuruntubize ok itiimizi sylerse biz bir tas ok grp sarho oluruz. imizdeki kuruntu az itiimizisylerse on tas itiimiz zaman bile dipdiriyizdir. Doru deil mi? Ne dersin?

lnasam ok kurnaz olduu iin birdenbire kraln dncesini kabul etmedi. nk kraln dakikas dakikasnauymazd. imdi iddia ettii bir eyin biraz sonra aksini iddia eder ve ilk iddiada kendi fikrine itirak ederse kzptahkir ederdi. Onun iin iin bir pundunu bulmal, ortalama gitmeliydi. Kaln kalarnn altnda melun birbakla bakan gzlerini yere dikerek cevap verdi:

- Kral Hazretleri! Esas itibaryla azlk okluk birdir. Buyurduunuz gibi bir tas arapla on tas arabnfark yoktur. Yalnz baz hallerde azlkla okluun farklar vardr sanrm.- Ne gibi?- Mesela okluun yksek bir derecesi olan bin ile azln yksek derecesi olan yokluk yani sfr

arasnda bir fark bulunmas icap eder. nk bin tas arap ien adam ne de olsa bundan biraz mteessirolur. Sfr tas arap ien adamsa mteessir olmaz. nk arap imemitir.

Btn vezirler bu ahane cevab beenmilerdi. Hele yeni bakumandan, rkda olan lnasamn szlerindendolay vn bile duyuyordu. Kral da bu szlerden holanm gibi grnyordu. Bir saksaan yumurtasyedikten sonra vezirine pek felsefi bir sual sordu:

- Peki! O halde sfr nedir?- Mesela: sizin karnzda ben!..

Bu o kadar parlak bir cevapt ki cce rdas kskanlndan atlyacakt. Hekim Ziza byle bir cevap vermiolabilmek iin ulumaa raz idi. Yalnz Nidiba bu szlerdeki ince nkteyi kavryamamt. Kavryacak halde dedeildi. nk itike itah alyor, yedike de arap iesi geliyordu.

Aradan epey zaman getii halde kral bir ey sylememiti. Adeti byleydi. Beendiini belli etmemeealrd. Ancak, bir mddet sonra yaverlerinden birine dnerek buyruk verdi:

- Halk lnasam erefine isin!

Yaver baheye kp bakr yuvarlak zerine tokmakla vurarak halk uyandrmaa alt. ou szmt. Birksmnn kmldayacak hali yoktu. Ona ramen yaver bard:

- Ey Hattiler! Kralmz buyurdu: Kahraman lnasam erefine ieceksiniz!..


23/25

Henz ayakta olanlar arasnda bir alktr koptu. Yaasn kral, yaasn lnasam diye bararak arap itiler.

imdi tren odasnda baka bir konuma mevzuu almt: Tarihteb bahsolunuyordu. Kral, eski savalar, eskikrallar anlatyordu. Byk kral olmak iin zafer kazanmann, lkeler amann, milleti doyurmann artolduunu ileri sryordu. Subbiluliyuma ok mtevazi idi. Eski kralar arasnda en ok Flabernas ile Murilibeeniyor, fakat Murili daha stn tutuyordu. Diyordu ki:

- Eski, yeni btn krallarn hayatn okudum. Muril byk krallarn en by ve sonuncusudur.Ondan sonra ona eit bir kral gelmemitir.

Rahip duskam o yapmack heyecan ile ayaa kalkt:

- Ne diyorsunuz Kral Hazretleri! Kral Muril phesiz ok byk bir kraldr. Onun gibi kral ya bir,ya iki tane vardr. Fakat gnmzde muhakkak ki Murilden byk, hem ok byk, hem de pek okbyk kral vardr.

Bu szler rdas az kalsn ldrecekti. Herkes o kadar gzel szler syledii halde o daha bir ey syliyememiti.Heyecanla yutkunup dururken Nidibann haykr duyuldu. Nidiba deminden beri her nedense doymu veepeyce de sarho olmutu. Rahip duskamn krala aykr bir dnce yrttn grnce krala yaranmann

tam zaman geldiine hkmetmi ve atlmt. Adeta fke ile duskam a baryordu:

- Sen sus! Kral Hazretlerinden daha m iyi bileceksin? Madem ki o Murilden daha byk bir kralgelmemitir diyor, yleyse gelmemitir. Ne diye direnip gnmzde byk kral vardr diyipduruyorsun?

Nidibann am devirmesine herkes alk olduu halde bu seferki tevil gtrr gibi deildi. Cce rdas,Nidibaya hcum ederek nasl bir dalkavukluk yapabilirim diye dnyordu. Kraln szleri onu durdurdu.nk kral glerek:

- nsanlar hakknda niyetlerine gre hkm vermek doru olur diyordu. Artk kimse sz sylemiyor,yalnz arap iiyordu. Tan yeri aarmak zere idi. ki beyinlere tesir ettike hareketler, baklar szleruursuzlayor, bo yere glmsemeler, manasz fkelenmeler birbiri ardnca herkesi okayp

geiyordu. Kral delilik hezeyan halinde idi. Deha ile lgnlk arasnda bir noktada bulunuyordu.Gsne dm olan ban birdenbire kaldrd. Ufuklardaki dman ordularna bakan kahramanlargibi ilerisini szdkten sonra iki elini birden boynu hizasna kaldrd. Sol eli ilerideydi. Sa eliniomzuna kadar ekerek ok atma taklidi yaptktan sonra aznn iine bakan vezirlere doru:

- Bir ok attm!.. Kebap oldu dedi. Vezirler bakarak bu yksek hikmeti, bu grlmemi vecizeyitasvip yollu ba salladlar. Pek beenmiler, fakat anlyamamlard. Okun kebep olmasndaki yksekhikmet her kulca anlalr nesnelerden deildi. Bu muammay zmek erefi cce rdasa nasip oldu:

- Kral Hazretleri edebi sanatlarnn en incesini yaparak cihana ve insanla parlak bir ufuk dahaamlardr, dedi nk atlan ok bir geyik yavrusunu vurup kayaya saplanrsa, bu kaya akmaktandan yapld iin ate alrsa, geyik okla delinmi olduu halde okun hzndan dolay elli defadnerse hi phesiz kebap olur. Hem de kebaplarn en tatls

Ziza o kadar alklamt ki beyni ilemiyordu. u sevmedii domuz cce muhakkak ki kraln gzne girmiti.

Ziza sarholuktan dolay etraf hemen hemen hi grmemee balyan gzleriyle bir krala, bir de Hantilyasabakyor, krala yaranmakla, HAntilyasa sevgisini sylemek arasnda bir tercih bocalamas yapyordu. Kral yinetevili kolay bir sz sylerse mesele yoktu. Fakat ya tutup da, mesela: Bir ok attm helva oldu derse ne yapard?Helvann baln, ununu, yan nereden bulup karrd? Bir aralk krala yaranamyacam diye mitsizlie dergibi oldu. Krala dalkavukluk etmekten vazgeerek gzel. Hantilyasn ilgisini kendi zerine ekmek istedi.Fakat hay aksi eytan hay! O kadar sarhotu ki birka adm uzaktan Hantilyas ile Yamzuyu birbirinekartryordu. Onlar kraln sanda ve solunda oturuyorlard. Fakat hangisinin Hantilyas olduunukestiremiyordu. Yamzunun ay balna benziyen gvdesiyle tekinin ince ve biimli endamn birbirinekartrmak iin amma da imiim diye dnebiliyordu. Bununla beraber su yalnz arapta deildi. Gzlerininaz grmesi de buna biraz sebep olmutu. Birdenbire adeta iradesi dnda bir drtle ayaa kalkt ve kralayle dedi:

- Kral Hazretleri! Bu kahramanlar gecesinden unutulmamas geren bir kahraman daha var: o da u

parlak gzleri ve ince gvdesiyle kadnlarn en gzeli olan Yamzudur.


24/25

Ziza, sonunu herkesin merakla bekledi szn burada kesiverdi. nk armt. Hantilyastan bahsetmekisterken azndan Yamzu kvermiti. O kadar armt ki bir mddet ne syliyeceini bilemedi. Sonra iindenNe yapalm? Bir ok attm, helva oldu. aresiz yan da, baln da, ununu da bulacaz diye dndkten sonradevam etti:

- Evet! Yamzu bir kahramandr. nk leni idare eden ve kadn olduu halde bu kadar imee

dayanan bir kimse elbette kahramandr. Buradaki kzl araptan yirmi tas imek yirmi dmann kannimekten daha m kolaydr. Deildir. Bir hekim olmak sfat ile size syliyeyim ki daha kolay deildir.Daha gtr. O halde kahramanlar gecesinin en byk kahraman Kral Hazretleriden sonra ikincikahraman Yamzudur. nc kahraman Hantilyastr. Drdnc kahraman lnasamdr. Beincikahraman rdastr Hayr , hayr Yanldm Batan saycam: Birinci kahraman KralHazretleri kinci kahraman Yamzu ncs Hantilyas Drdncs de ben

Ziza szlerine devam edemedi. nk birdenbire kraln azndan, burnundan kan boanarak devrildiini grd.Kraln arkasnda bulunan bahekim Teen ile yannda oturan Yamzu seirttiler. tekiler donakalmt.Bahekim, yannda bulundurduu hayat iksirinden kraln azna damlatmaa alyordu. Gn aarmt. Birmddet kraln gsn ve kollarn ualadktan sonra kalbini dinliyen Teen sevinle: ok kr kralmzabir ey olmad. Fakat birka gn kprdamadan yatmas lazm dedi. Sonra hepsi sarho olan yaverlere emirvererek kral srtlatp yatak odasna gtrtt. Zaten ortada iilecek arap, yenecek yemek de kalmamt. Yeni

bakumandan da meydandan kaybolmutu.

Vezirler evlerine vezirlik treni ile dnmek iin sava arabalarna binmek istiyorlard. Fakat korkak TutailKaskalarla yapt savata sava arabalarnn hepsini kaybetmiti. Baka are yoktu: Yayan gideceklerdi saraybahesine ktklar zaman btn halkn szp yatm olduunu grdler. Bsbtn szmam olan baz genlerbirtakm kadnlarla uygunsuz durumda idiler. Bu manzara lnasamn namusuna dokundu:

- Alak herifler! Utanmyor musunuz? diye bard. Sarho genlerden biri ban kaldrarak:- Kzma vezir hazretleri! Sizin at altnda yaptnz biz yldzlarn altnda yapyoruz diye cevap

verdi.

Cce rdas sarholuktan kekeliyerek homurdand:

- Halkn eekten fark yoktur!

Buna da baka bir gen cevap verdi:

- Eein de senden

Rahip duskam fkelenmiti:

- Alak, vatan haini! Sen bir vezire hangi cretle bu szleri sylyorsun?- ok drlanma! Bu gece kahramanlar gecesidir. Biz de akta sabahlamakla kahramanlk yapyoruz.

Yaasn Kral!..

Ziza ak havaya knca biraz alm gibiydi:

- Bu vatan hainlerini idam ettirmeli. Sarayn bahesine saygszlk gsteriyorlar diye haykrd.

Baka bir sarho yerden kalkarak cevap verdi:

- Yava gel vezir hazretleri! Bizi buraya kral ard. Kraln konuklarn iadam ettirmek kralaisyandr. Sen krala isayn m ediyorsun?

Zaten korkak olan Ziza bu szlerden bsbtn rkmt

- Haa, haa!.. Ben kraln klesiyim. Ama sizler bahenin namusunu lekelediniz. Bu geceninkahramanlar gecesi olduunu unutuyorsunuz

- Hangi kahramanlar gecesi? Kahramanlar ldler. Bu gece dalkavuklar gecesidir. Bu lene konmak

iin sabaha kadar yaasn diye bardk. Tabii siz de ierde ebek gibi takla attnz. Yaasn kral!..


25/25

Nidibann sabr tkenmiti:

- Bana bak! Nankrlk edip durma. Kral ve vezirler olmasa hepiniz a kalrsnz. Dman geliphepinizi gtrr. Kle diye satar. Biz en ar ykleri tayan insanlarz. Bize sayg gstermeemecbursun!..

Bu szler zerine sarho hngr hngr alamaa balad. Hem hkryor, hem de:

- Benim eeim de ar yk tayor ama yine benden dayak yiyor. Amma da nankrmm diyesyleniyordu.

Vezirler iin sarpa sardn, resmi otoritelerini kullanacak bir vastann ortada bulunmadn grerek bahekapsna doru yrdler. Sendeliyerek evlerinin yolunu tuttular.

Khin ilka, bir arkada ile btn bu konumalar dinlemiti. Bir sarholara, bir de vezirlere baktktan sonra:

- u sarho, beriki herifleri paavraya evirdi dedi

Arkada cevap verdi:

- Yanl syledin. Paavralar tersine evirdi!..

- SON -

26 Mays 1941 PazartesiMaltepe

huseyin nihal atsız - dalkavuklar gecesi

Documents