hyla meridionalis) ugal putzuetako landaredia gipuzkoan (euskal … · 2016. 2. 13. · (1. eta 3....

Hegoaldeko zuhaitz-igelaren (Hyla meridionalis) ugalputzuetako landaredia Gipuzkoan (Euskal Herria).

Vegetation in stripeless tree frog (Hyla meridionalis)

breeding ponds in Gipuzkoa (Basque Country)

Mari AZPIROZ*Egoitz SALSAMENDI*

MUNIBE (Suplemento/Gehigarria) nº 00 000-000 DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN 2003 ISSN XXXX-XXXXMUNIBE (Suplemento/Gehigarria) nº 16 186-197 DONOSTIA-SAN SEBASTIÁN 2003 D.L. SS-218/04

* Ornodun Saila. Aranzadi Z. E. Zorroagagaina 11Zkia. 20014 Donostia. Euskal Herria-Basque Country.

Hegoaldeko zuhaitz-igelaren (Hyla meridionalis) ugal putzuetakolandaredia Gipuzkoan (Euskal Herria)

Vegetation in stripeless tree frog (Hyla meridionalis) breeding ponds in Gipuzkoa (Basque Country)

GAKO HITZAK: anfibioak, Hyla meridionalis, putzu artifizialak, landaredia, Kontserbazioa, Gipuzkoa, Euskal Herria.PALABRAS CLAVE: anfibios, Hyla meridionalis, charcas artificiales, vegetación, Conservación, Gipuzkoa, País Vasco.KEY WORDS: anphibians, Hyla meridionalis, artificial ponds, vegetation, Conservation, Gipuzkoa, Basque Country.

Mari AZPIROZ*

Egoitz SALSAMENDI*

LABURPENA

Mendizorrotz mendiaren magaletan, Gipuzkoan, kokatzen da Kantabriar kostaldeko Hegoaldeko zuhaitz-igelaren populazio bakarra.Egun arte ezagutzen zena baino landarediaren azterketa sakonagoa burutu da lan honetan, igelaren ugal putzuetan, 2002ko ugal garaianzehar. Sei izan dira aztertutako putzuak eta guztiek antzeko espezie kopurua erakutsi dute, 50-60 inguru; Dibertsitate aldetik ere, antzeko-tasun handia izan dute eta Shannon-en H’ eta J’ indizeetan 1,34-1,57 eta 0,79-0,89 arteko baloreak agertu dituzte hurrenez hurren. Guztira124 espezie topatu dira eta putzuek espezie-konposizio aldetik desberdintasun nabariak dituzte, Cluster analisiaren arabera. Guztiak adie-razten du, landaredia jarraieraren lehen urratsetan aurkitzen dela eta erregenerazio ahalmen handia duela, azken hau oso ezaugarri onura-garria izanik igelaren kontserbaziorako.

SUMMARY

The only population of stripeless tree-frog in the Cantabrian coastal can be found in Mendizorrotz mountain, Gipuzkoa (Basque Country).There was little information about the vegetation of breeding ponds. In this work vegetation has been studied in more detail during the bre-eding period of 2002. Six ponds have been studied and in all of them a similar number of species has been found: between 50 and 60. H’and J’ Shannon diversity indexes have also been quite similar: between 1,34-1,57 and 0,79-0,89 respectively. In total 124 species have beenfound and the ponds showed a great difference as regards the specific composition according to the Cluster analysis. This indicates thatthe vegetation is in the first phases of the continuity process and has a high regenerative capacity, most appreciated quality for the frog’sconservation.

RESUMEN

La única población de Ranita meridional de la Costa Cantábrica, se encuentra en las laderas del monte Mendizorrotz, en Gipuzkoa.Existía poca información sobre la vegetación de las charcas donde se reproduce la rana. En este trabajo se ha estudiado más detenida-mende la vegetación, durante el periodo reproductor de 2002. Se han estudiado seis charcas y en todas se ha hallado un número similarde especies, entre 50 y 60; los índices de diversidad de Shannon H’ y J’ también han sido muy similares: entre 1,34-1,57 y 0,79-0,89 res-pectivamente. En total han sido 124 las especies halladas y las charcas mostraban una gran diferencia en la composición específica, segúnel análisis de Cluster. Todo indica que la vegetación se encuentra en las primeras fases del proceso de continuidad y que tiene una grancapacidad regenerativa, cualidad esta última muy apreciada para la conservación de la rana.

MUNIBE (Suplemento / Gehigarria) 16, 2003

188

S.C. Aranzadi. Z.E. Donostia/San Sebastián

SARRERA

Mendizorrotz mendiko magaletan, Gipuzkoan,dagoen Hegoaldeko zuhaitz-igelaren populazioada Kantabriar kostaldean aurki daitekeen bakarra(SALVADOR & GARCÍA-PARÍS, 2001).Penintsulako gainerako populazioengandik isola-tua egoteagatik eta egun bizi duen egoera kriti-koagatik, Euskal Autonomi Elkartean galtzekoarriskuan dagoen anfibio espezie bakarra da.Hau guztia kontuan harturik, 1998an KudeaketaPlana abiarazi zen, honen helburua, espezieakjatorrian zuen banaketa-eremua berreskuratzeaizanik (ETXEZARRETA & RUBIO, 2002).Horretarako 1998. urteaz geroztik hezeguneberriak egiten hasi ziren Mendizorrotz mendiareninguruan.

Hainbat ikerketa burutu dira hezeguneetananfibioen presentzia baldintzatzen duten faktore-en gainean eta hauen artean prezipitazioak,baso-egitura, predatzaileen presentzia, putzuenazalera eta landaredia dira aipagarrienak (PER-MAN, 1997; FINDLAY & HOULAHAN, 1997;RICHTER & AZOUS, 1995). Lurralde epeletakohezeguneetan, anfibioen presentzia uraren sako-neraren eta landaredi-motaren araberakoa izanbide da (KEDDY, 2000). Landaredia oso aldako-rra izan daiteke putzutik putzura eta are aldako-rragoa hauek berriki egin badira,Mendizorrotzeko putzuen kasuan bezala (EKOSESTUDIOS AMBIENTALES S.L., 2001).

Penintsulako gainerako populazioek, eskuarki,behin-behineko ur-masak aukeratzen dituzteugalketarako (SALVADOR & GARCÍA-PARÍS,

2001) eta hezegune hauetako landarediaren des-kribapenak espezie arruntenak aipatzera mugat-zen dira (DIAZ-PANIAGUA, 1983).Mendizorrotzeko populazioa ugaltzen zenekohezeguneko landarediaren deskribapena ere,espezie arruntenak aipatzera mugatzen da(ETXEZARRETA & RUBIO, 1998).

ETXEZARRETA & RUBIO-ren (1998) laneanaipatzen den hezegune hori, egun ez da existit-zen eta Mendizorrotzeko magaletan banatutadagoen putzu-sare batek ordezkatu du. Lanhonen helburua hezegune horietako landaredia-ren deskribapen sakonago bat egitea da eta aur-kitutako espezieen izaera azterturik, landarediaknondik norako garapena izan dezakeen aurrei-kustea.

2. IKERKETA AREA:

Azterketa Hyla meridionalis ugaltzen denekoputzuetan egin zen, Mendizorrotz mendiaren maga-letan, Gipuzkoan (1. irudia). Mendi honek 10 km-koluzera du eta Oriotik (mendebaldean) Donostiara(ekialdean) doalarik tartean Usurbilgo udalerria bar-neratzen du (UTM: 30TWN79 eta 30 TWN89).Ikertutako hezegune guztiak itsas mailatik 85 eta260 m bitartean kokatzen dira.

Ikerturiko putzu guztiak Igarako errekaren bai-laran daude kokatuak. Bailara honen behealdeabatez ere hareharriak eta hainbat buztinek osatzendutelarik, noizbehinka kareharri eta kareharri-mar-gotsuak aurki daitezke (SALAZAR et al., 1991).Urtean zeharreko batezbesteko prezipitazioa 1581

MARI AZPIROZ / EGOITZ SALSAMENDI

1. irudia. Ikerketa areakodetailea.1etik 6rako zenbakiek,aztertutako putzuak adierazten

dituzte eta guztiak Mendizorrotzmendiaren magaletan kokatzen

dira (1: Goienetxe; 2: Munotxabal;3: Etxebeste; 4: Arpita;

5: Egioleta; 6: Artikula aundi).

189

MUNIBE (Suplemento / Gehigarria) 16, 2003 S.C. Aranzadi. Z.E. Donostia/San Sebastián

mm-koa da eta batezbesteko tenperatura 13º C-koa. Prezipitazio altuenak udazken-neguan izatendira, klima ozeaniko epela du eta udak freskoak(INSTITUTO NACIONAL DE METEOROLOGÍA,1995). Baso misto hosto-erorkorra azaltzen dazonaldearen landaredi potentzial modura, nonQuercus robur espeziea dominatzaile izango litza-tekeen (ASEGINOLAZA et al., 1996). Ikerketa are-aren deskribapen zehatzago eta osatuago batedukitzeko ikus ETXEZARRETA & RUBIO (1998).

Aztertu ziren putzuek nahiz eta orokorrean txi-kiak izan, forma eta tamaina aldetik desberdintasunnabariak zituzten, Arpitakoa izanik guztien arteanhandiena eta Etxebestekoa txikiena (1.taula).

3. METODOLOGIA:

Aldez aurretik, putzuetako landare-espe-zieen eredu fenologikoen espektrua burutu zenbakoitzaren loraldia kontuan edukiz eta lortuta-ko emaitzaren arabera espezieen 2/3ak udanloratzen ziren. Hau kontuan edukiz, putzuenlaginketa 2001ko abuztuan egin zen, espezieenidentifikazioa errazteko; igelaren ugal garaiare-kin batera. Hori dela eta, arriskupean dagoenespezie bat izaki, ahalik eta estres gutxien sort-zeko asmoz putzuan zehar lerro trantsektoakegitea (FERNÁNDEZ-ALÁEZ et al., 1984;FERNÁNDEZ-ALÁEZ et al., 1986) baztertu zen.Putzuaren ertza izan zen lagindu zena, uretansartu beharrik ez izateko.

Putzu batzuetako ur maila nahikoa aldakorrazenez, hauen ohiko ur maila hartu zen kontuan.

Ohiko ur maila hau landarediak berak markatzenzuen. Behin hau finkatuta, bi metroko zabalerakogerriko bat hartu zen, ur-ertzetik putzuaren barrual-dera metro bat hartuz eta beste metro bat kanpoal-dera. Gerriko honen azaleraren %25 lagindu zeneta horretarako, 1m2-ko karratu bat erabili zen.Behin lagindu beharreko azalera zoriz aukeratuondoren, koadroko espezieen zerrenda egin zeneta gero espezie bakoitzari zuen estalduraren ara-bera ugaritasun-indize bat ipini zitzaion (2. taula).

Landareak lekuan bertan identifikatu ziren.Ezagutzen ez ziren espezieak laborategian gakobaten (AIZPURU et al., 2000) eta luparen (OlympusSZ30 eta VMZ) laguntzaz identifikatzeko.

Egindako espezie-zerrenda guztietan gorol-dioak eta algak identifikatu gabe utzi ziren, Charageneroko algak salbu, azken hauek putzuanbetetzen zuten azalera handiagatik. Landa-laneaneskuratutako estaldura-indizeak portzentajetarapasa ziren eta honetarako ugaritasun-indizebakoitzari (1. taula) zegokion estaldura-tartea-ren erdiko balioa eman zitzaion. Ondoren, port-zentaje-balio hauek normalak ez zirela frogatuostean, normalizatzeko logaritmoak (hamarta-rrak) aplikatu ziren, estatistika parametrikoaaplikatu ahal izateko.

Espezie kopurua eta bakoitzaren estalduraezagututa, Shanon-en H’ eta J’ dibertsitateindizeekin putzu bakoitzeko dibertsitatea kalku-latu zen (MAGURRAN, 1988). Espezie bakoitza-ren estaldura portzentajea kontuan edukiz Bray-Curtis Cluster analisi kuantitatiboa (Single Link)aplikatu zen “Biodiversity Proffesional” progra-ma estatistikoa erabiliz. Putzuen arteko espe-zie-konposizioa konparatzeko, antzekotasunakkladograma moduan adierazi ziren (MAGU-RRAN, 1988). Bestalde, topatu zen espeziebakoitza RAUNKIAER-en (1934) forma biologi-koen arabera karakterizatu zen, espezie autok-tonoen eta aloktonoen arteko desberdintzapenaegin zen eta aurkitutako landare espezieenhabitataren preferentzia apuntatu zen (AIZPU-RU, 1999), ondoren datu hauen espektruakeraikitzeko.

Hegoaldeko zuhaitz-igelaren (Hyla meridionalis) ugal putzuetako landaredia Gipuzkoan (Euskal Herria).

1. taula. Putzuetan hartutako neurrien laburbilpena ETXEZARRETA & RUBIO-ren (2001) lanetik hartua.

Goienetxe Munotxabal Etxebeste Arpita Egioleta Artikula aundi

Luzera (m): 22,9 14,8 13,0 33,2 18,5 20,05Zabalera (m): 16,4 11,4 11,4 24,1 8,5 14,35Sakonera max. (m): 1,14 0,95 0,88 1,26 0,25 0,40Perimetroa (m): 60,0 42,1 39,9 98 44,7 55,3

2. taula: ertzeko landaredia lagintzeko estaldura-portzentajebakoitzarentzako erabili zen ugaritasun-indizea.

Ugaritasun-indizea Estaldura-portzentajea

+ % 0 – 51 % 5 – 242 % 24 – 433 % 43 – 624 % 62 – 815 % 81 – 100


190



4. EMAITZAK:

4.1. Putzuen banakako deskribapena:

a) Goienetxeko putzua:

3. taulan Goienetxen hartutako neurriak eta topa-tutako espezie kopurua azaltzen dira, beste putzuguztietakoekin batera.

Putzu honetan guztira 57 landare espezie (3.taula) aurkitu ziren lagindutako 31 karratuetan.Dominantzia nabarmena aurkezten zuen espezierikez zelarik aurkitu, Trifolium repens izan zen estaldu-

ra handiena zuen espeziea (%8,49). OndorenCyperus eragostris eta Juncus inflexus espezieekjarraitzen zioten %7,31 eta %6,76arekin, hurrenezhurren. C. eragostris izan zen maiztasun handienaerakutsi zuena, izan ere, lagindutako kuadrikuletatikhogeita bitan suertatu zen. Hortik beherako espezieguztiek %5eko batezbesteko estaldura baino txikia-goa zuten (eranskina 4. taula). Aipatu behar daputzu honetan algen taldea zela estaldura handienaerakusten zuena (batezbeste %11,7). Landare-espezieak multzo monoespezifikoetan agertzenziren. Arpitako putzuaren atzetik espezie gehienzituena zen.

Shannon-en H’ eta J’ indizeen arabera put-zuak 1,57ko eta 0,89ko balioak erakutsi zituen,hau izanik aztertutako putzu guztien arteandibertsoena (4. taula).

b) Munotxabalgo putzua:

Etxebestekoaren ondoren putzu hau izan zenlagindutako txikiena, nahiz eta oso sakona den(1. eta 3. taulak).

Lagindutako 21 karratuetan 49 landare-espe-zie agertu ziren. %5eko batezbesteko estaldurabaino handiagoa zuten 8 espezie aurkitu ziren etaguztietan ugariena bai estaldura eta bai maiztasunaldetik Paspalum dilatatum izan zen (%13,8arekineta 16 karratutan). Genero bereko Paspalum pas-palodes espezieak %6,26ko estaldura zuelarik, biespezie aloktonoen artean putzuaren %20 bainogehiago estaltzen zuten. Hauez gain, Persicariamaculosa (%7,43), Lotus pedunculatus (%7,3),Alnus glutinosa (%7,26), Plantago lanceolata(%6,06), Rubus ulmifolius (%6,03) eta Salix atroci-

nerea (%5,15) izan ziren ugarienak. Espezie hauenguztien artean putzuaren erdia baino gehiagoestaltzen zuten.

Dibertsitate indizeen arabera putzu hau zenGoienetxekoaren ondoren balio altuena zuena (4.taula). Hemen ere landare-espezieak taldekaazaltzen ziren.

d) Etxebesteko putzua:

Putzu hau izan zen lagindutakoen artean txikie-na (1. taula). Honetan lagindutako 20 karratuetan49 espezie aurkitu ziren. Estalduran ez zen espeziebat besteen gainetik nabarmendu. Lau izan ziren%5eko batezbesteko estaldura baino balio altua-goa zutenak: Paspalum dilatatum %8,4arekin,Trifolium repens %7,64arekin , Paspalum paspalo-des %5,67arekin eta Ranunculus repens %5,21are-kin. P. dilatatum izan zen estaldura eta maiztasunhandienak zituena (17 karratutan suertatu zen). 4landare-espezie hauek estaldura totalaren %27osatzen zuten. Putzu honetan algek azaleraren%24,7 estaltzen zuten. Putzu honi dagozkiondibertsitate indizeak 4. taulan azaltzen dira.

e) Arpitako putzua:

Putzu honetan azaldu zirelarik espezie gehien,60 izan ziren topatutakoak. Chara generoko algekerakutsi zuten dominantzia gehien (estalduraren%20,3). Uretan bizi den generoa izanik, lehorreanhartutako laginak kenduz gero estaldura proport-zioa %33ra iristen zen. Kormofitoen artean domi-nantzia erakusten zuen espezierik ez zen agertuputzu honetan Cyperus eragrostis eta Scirpus

Goienetxe Munotxabal Etxebeste Arpita Egioleta Artikula aundi

L. azalera (m2) 31 21 20 49 23 28Espezie kopurua 57 49 49 60 54 51

4. taula: Putzu bakoitzean aurkitutako Shannon dibertsitate-indizeaeta Shanon-en J’ indizea.

H’ indizea J’ indizea

Goienetxe 1,57 0,89Munotxabal 1,49 0,86Etxebeste 1,47 0,85Arpita 1,44 0,80Egioleta 1,46 0,83Artikula aundi 1,34 0,78

3. taula: Putzu bakoitzean lagindutako azalera eta azalera horretan agertutako espezie kopurua.

191



holoschoenus izanik (%9,28 eta %8,39 hurrenezhurren) estaldura gehien izan zutenak. Cyperuseragrostis espezieak maiztasunik handiena izanzuen, lagindu ziren 49 karratuetatik 34tan suertatubaitzen. %5eko estalduratik gora beste 3 espezietopatu ziren: Apium repens (%6,87), Zannichelliapalustris (%6,3) eta Ranunculus repens (%5,38).Algen taldeak %8,9ko estaldura zuen.

Nahiz eta espezie aldetik kopuru altuena izan(3. taula), Shannon indizeen arabera (4. taula) ezzen izan dibertsoena.

f) Egioletako putzua:

Lagindutako 23 karratuetan 54 landare-espezieazaldu ziren. Putzu honetan 2 espezie dominatzai-le agertu ziren: Juncus effusus %16,17arekin etaJuncus inflexus 13,14arekin (12 eta 13 karratutanagertu ziren hurrenez hurren). Bi espezieen arteanlagindutako azaleraren ia herena betetzen zuten.Espezie hauetaz gain %5eko batezbesteko estal-dura baino handiagoa zuten hainbat espezie erebazeuden, hala nola, Typha latifolia (%9,1),Zannichellia palustris (%8,2), Juncus inflexus(%7,1), Mentha aquatica (%6,3) eta Apium repens(%5,5). M. aquatica espezieak ere J. effusus espe-zieak baino maiztasun haundiagoa zuen 13 karra-tutan azalduz. Espezie hauek guztiak estalduraosoaren %60 hartzen zuten. Chara generokoespezieak putzuan nahiko ugariak ziren %8,2koestaldurarekin.

Putzu honek ez zuen erakutsi espezie dibertsi-tate handirik (4. taula).

g) Artikula aundiko putzua:

Aztertutako 28 karratuetan 51 espezie topatuziren. Chara generoko algek putzuaren %20 estaltzenzuten. Kasu honetan Arpitakoan egindakoarengauza bera eginaz, alegia, lehorrean suertatu zirenkarratuen datuak kontuan hartu gabe, Chara gene-roak putzuaren herena hartzen zuen ia.Kormofitoetatik estalduran dominantzia bi espe-ziek izan zuten, Juncus inflexus %15,67arekin etaCyperus eragrostis ia %13arekin. Cyperus era-grostis izan zen ere maiztasun handiena erakustenzuena eta 21 karratutan azaltzen zen.Batezbesteko estalduran balio altuak erakustenzituzten beste espezieak Persicaria maculosa(%8,5) eta Zannichellia palustris (%8,1) izan ziren.Aipatutako 5 espezie hauek, Chara generoarekinbatera, estaldura totalaren erdia baino gehiagohartzen zuten.

Putzu honetan eman zituzten Shannon-en H’eta J’ indizeek baliorik baxuenak, 1,34 eta 0,78hurrenez hurren (4. taula).

4.2. Emaitza orokorrak:

Guztira, azterturiko putzuetan 124 espezietopatu ziren. Putzuek antzeko espezie kopuruaerakutsi zuten (3. taula), baina konposizio aldetikdesberdintasun nabaria zuten (2.irudia).Orokorrean, putzu guztietan edo gehienetan agert-zen ziren espezie batzuk aurki zitezkeen, bainabeste hainbeste edo gehiago putzu bakoitzeanesklusiboak ziren. Bi antzekoenak Arpitako etaArtikula aundiko putzuak izanik, ia %50eko des-berdintasuna erakusten zuten espezie-konposi-zioan. Bray-Curtis Cluster analisiaren araberaMunotxabalgo putzua zen gainerako putzuekinalderatuz bakanduena geratzen zena, erakutsizuen antzekotasuna ia %40 izanik (2. irudia).

Forma biologikoei dagokienez, putzu guztieta-ko landareen artean nagusitu zena hemikriptofitoe-na izan zen alde handienarekin eta topatu ziren 10espezietatik ia 6 forma biologiko honetakoak izanziren (3. irudia). Hemikriptofitoen ondoren ugarie-nak, terofitoak izan ziren eta espezieen %75 bainogehiago bi forma biologiko hauei zegozkien.

Guztira 10 izan ziren topatutako espezie alokto-noak (%9), baina espezie hauen artean, laginduta-ko azaleraren %15 hartzen zuten batezbeste.

2. irudia. Bray-Curtis Cluster analisiaren arabera, Artikula aundikoputzua eta Arpitakoa izan ziren espezie-konposizio aldetikantzekotasunik handiena erakutsi zutenak eta Munotxabalgo putzuaizan zen beste guztietatik bakanduen geratzen zena.

3. irudia. Putzu guztietako landare-espezieak kontutan edukiz eraikitakobizi-formen espektrua, Raunkiaer-en sailkapenean oinarrituta.


192



Guztien artean, hezeguneetan topatzea ohikoaden espezieak, kopuruaren %50 ziren kasik.Hauez gain, larreetako eta basoetako espezieakere topatu ziren, bai eta inguruetako landaketetakoespezie pare bat ere (guztira espezieen %22),baina espezieen %30 aitzindariak ziren (4. irudia).

5. EZTABAIDA ETA ONDORIOAK:

Putzuak oso desberdinak dira neurria etaforma kontuan hartzen baditugu. Aniztasunhonek, habitataren dibertsitatea handitzen dueta honela landare-espezie berrientzako aukeraksortzen dira eta horrela, putzuen artean espeziedibertsitatea emendatzen da. Espezie kopuruaribegiratzen badiogu, ez dago balorerik besteguztien gainetik nabarmentzen denik (3. taula),izan ere guztiak baitabiltza 50-60 espezie ingu-ruan. Gauza bera gertatzen da dibertsitate indi-zeekin; balioak ez dira nabarmenki aldakorrak etaputzu guztiek aurkezten dute antzeko dibertsita-te-indizea. Alderdi honetatik, putzu guztien egoe-ra nahiko antzekoa da. Putzuen artean espezie-konposizioa nahiko aldakorra dela ikusten da,gehienak 2000. urtean egin zirenez (EKOSESTUDIOS AMBIENTALES S.L., 2001), oraindikkolonizazio prozesuan baitaude eta inguruan

dagoen floraren araberako espezieak agertukobaitira (BARNES, 1983).

Topatutako espezieetariko asko (%48) lezka-dietan, ihitegietan eta hezeguneetan orokorreanoso arruntak dira, adibidez: Typha latifolia, Irispseudocorus, Lythrum salicaria, Lycopus euro-paeus, Sparganium erectum, Mentha aquatica,Pulicaria dysenterica, Juncus bufonius, Juncusinflexus, Juncus effussus,... (ASEGINOLAZA et al.,1996). Baina kontuan hartu behar da ere topatudiren espezieetariko asko aitzindariak edo errude-ralak direla (%30), hau da, sortzen diren habitatberriak kolonizatzen dituztela, adibidez: Picrisechioides, Centaurium erythraea, Leucanthemumvulgare,... Putzuak duela gutxi egin dituztela kon-tuan harturik, aipatzen den espezie aitzindarienportzentajea onargarria da erabat. Denbora pasaahala hezeguneetan berezkoak diren espeziegehiago azalduko dira eta dominatzaile izaterapasako dira. Jarraiera prozesu hau urteetan zeharluzatuko da, hori dela eta landarediaren jarraipenbat egitea ezinbesteko da igelaren habitatarenezagutza sakonago bat izateko eta honela espe-ziearen beharrizanei hobeto erantzuteko.

Asko izan dira ere topatutako espezie aloktono-ak, lagindutako eremuan topatutako 124 espeziee-tatik %9 eta azaleraren %15 hartzen dute.Hauetariko batzuek ordea, estaldura-portzentajegarrantzitsuak dituzte hainbat putzutan, hauenartean aipatzekoak dira Paspalum dilatatum,Paspalum paspalodes eta Cyperus eragrostisespezieak. Hauek ia putzu guztietan azaltzen diralehenengo postuetan estaldura-portzentajearibegiratuz. Hau honela, oso interesgarria litzatekeespezie hauen kolonizazio-prozesuaren eboluzioaaztertzea, bertakoak diren espezieak desplazatzenote dituzten jakiteko. Hiru espezie hauen habitatberean hazten den espezie autoktono bat Glyceriafluitans da, nahiko arraroa dena Euskal Herri mai-lan (AIZPURU et al., 1999). Zentzu honetan put-zuak Hegoaldeko zuhaitz-igelarentzako ugaltokiaizateaz gain hezeguneetara loturiko eta arrarotzatjotako landare-espezieen habitata izan daitezke.Putzu hauek habitat egokia dirudite Euskal Herrianoso arrarotzat jotzen diren bi landare-espezie urta-rrentzako: Zannichellia palustris eta Ranunculussceleratus (AIZPURU et al., 1999). Honekin esannahi da, sortu den putzu sorta hau oso erabilgarriaizan daitekeela landare-espezie arraro hauenhabitat potentzial modura.

Landa-lana egiterakoan jasotako datuak osoaldakorrak izan dira eta espezie guztietan, estal-duraren batezbestekoa desbidazio estandarrabaino txikiagoa izan da. Honek adierazten du jaso-

4. irudia. Lagindutako zonaldean espezie aloktonoek eta autoktonoekbetetzen zuten azaleraren espektrua (goian). Aurkitutako landareespezieen habitataren preferentzia (behean). Aitzindari modura, espe-zie ruderalak eta soilguneak kolonizatzen dituztenak hartu ziren.

193



tako espezieek banaketa agregatu bat dutela(GARIN, 1999), alegia, espezie bereko aleakkomunitate monoespezifikoak eratzeko joera era-kusten dutela. Jarraieraren lehen urratsetan aur-kitzen diren arren, dagoeneko bertako espezieekputzua izango dena islatzen dute; gerrikoakeratzen dituzte uraren sakoneraren arabera(ASEGINOLAZA et al., 1996; FERNÁNDEZ-ALÁEZ, 1986; LACROIX, 1992). Honek adieraz-ten du landare-komunitate hauek berreskuratzekoduten ahalmena, hagitz ezaugarri garrantzitsuadela Hegoaldeko Zuhaitz-igela bezalako anfibiolehortar batentzat (DIAZ-PANIAGUA & RIVAS,1987; SALVADOR & GARCIA-PARIS, 2001), batezere espeziearen gainbehera habitataren galera-rengatik eman bide dela kontuan hartzen badugu(ETXEZARRETA & RUBIO, 1998).

Amaitzeko esan, igelak landare-espezie bakoitzazegiten duen erabilpena aztertzea oso garrantzitsuaizan daitekeela, batez ere espeziearen egoera deli-katua kontuan hartzen badugu. Honela, KudeaketaPlanak (GIPUZKOAKO ALDIZKARI OFIZIALA,1999) aurreikusten dituen putzu berrietan zein lan-dare-espezie sartu behar den jakin daiteke, betiere igelaren habitata optimizatzeko. Zentzu hone-tan putzu hauen ikerketan jarraitzeko beharraazpimarratu nahi da.

6. ESKERRONAK:

Lehenik eta behin Arantza Aldezabal eta ArturoElosegi eskertu nahi genituzke lanaren metodolo-gian emandako laguntza eta iradokizunengatik;Iker Zendoia, Ibai Olariaga eta Iñaki Aizpuru lan-dare-espezieen identifikazioan laguntzeagatik;Alberto De Castro estatistikarekin laguntzeagatik.

Bereziki eskertu nahi ditugu Xabier Rubio etaJon Etxezarreta, luzatu ziguten aukeragatik etagugan sinisteagatik.

7. BIBLIOGRAFIA:

ASEGINOLAZA, C.; GOMEZ, D.; LIZAUR, X.; MONTSERRAT,

G.; MORANTE, G.; SALABERRIA, M.R. & URIBE-ETXEBERRIA,

P.M.

1996 Vegetación de la Comunidad Autónoma del País Vasco.

Eusko Jaurlaritza. Gasteiz.

BARNES, L.E.

1983 The colonization of ball-clay ponds by macroinvertebrates

and macrophytes. Freshwater Biology, 13: 561-578.

DIAZ-PANIAGUA, C. & RIVAS, R.

1983 Influencia de las características del medio acuático

sobre las poblaciones de larvas de anfibios en la

Reserva Biológica de Doñana (Huelva, España).

Doñana Acta Vertebrata, 10 (1): 41-53.

DIAZ-PANIAGUA, C. & RIVAS, R.

1987 Datos sobre actividad de anfíbios y pequeños reptiles

de Doñana (Huelva, España). Mediterránea Ser. Biol.,

9: 15-27.

EKOS ESTUDIOS AMBIENTALES S.L.

2001 Avance Seguimiento de las nuevas charcas. Plan de

Gestión de la Ranita Meridional (Hyla meridionalis,

Boettger, 1874). Nekazaritza eta Ingurumen Saila.

Gipuzkoako Foru Aldundia. Argitaragabea.

ETXEZARRETA, J. & RUBIO, X.

1998 Notas sobre la biología reproductora y situación

actual de la ranita meridional (Hyla meridionalis,

Boettger, 1874) en al País Vasco. Munibe, 50: 77–83.


2001 Hegoaldeko Zuhaitz-igelaren (Hyla meridionalis) sartzapen

plana Mendizorrotzen (2001. urtea). Gipuzkoako Foru

Aldundia, Nekazaritza eta Ingurugiro Departamentua.

38 or. Argitaragabea.


2002 Plan de reintroducción y seguimiento de la ranita meridional

(Hyla meridionalis) en Mendizorrotz (Gipuzkoa, País

Vasco). Primera fase (1998-2000). Est. Mus. Cienc.Nat.

De Álava, 17: 179-188.

FERNÁNDEZ-ALAEZ, M.; LUIS, E. & FERNÁNDEZ-ALAEZ,

M.C.

1984 Distribución y análisis de la vegetación macrofítica en

las lagunas de Chozas de Arriba. León. Limnetica, 1:

101-110.

FERNÁNDEZ-ALAEZ, M.; LUIS, E. & FERNÁNDEZ-ALAEZ,

M.C.

1986 Estudio sobre la vegetación macrófita en tres lagunas

del sureste de la provincia de León. Limnética, 2: 41-49.

FINDLAY, S.C. & HOULAHAN, J.

1997 Antropogenic correlates of biodiversity in southeastern

Ontario wetlands. Conservation Biology, 11: 1000-1009.

GARIN, I.

1999 Animaliak zenbatzeko teknikak. In: Elosegi, A & Garin,

I. (Arg.). Basabizitzaren kudeaketa. UEU, Bilbo.


194



GIPUZKOAKO ALDIZKARI OFIZIALA.1999 1999ko azaroaren 10eko FORU AGINDUA. Hegoaldeko

Zuhaitz-igela (Hyla meridionalis) Kudeatzeko Plana etababesteko arau osagarriak onartzekoa. Gipuzkoako Diputazioa. Donostia.

INSTITUTO NACIONAL DE METEOROLOGÍA.1995 Valores Normales y Estadísticos de estaciones principales

(1961–1990). Observatorio Meteorológico de San Sebastián-Igeldo. Instituto Nacional de Meteorología. Madrid.

KEDDY, P.A.2000 Wetland ecology; principles and restauration.

Cambridge University Press, Cambridge. 614 or.

LACROIX, G.1992 Lagos y ríos, medios vivos. Plural de ediciones.

Barcelona. 255 or.

MAGURRAN, A.E.1988 Ecologycal diversity an its measurement. Croom Helm,

Londres. 179 or.

PEARMAN, P.B.1997 Correlates of amphibian diversity in an altered landscape

of Amazonian Ecuador. Conservation Biology, 11: 1211-1225.

SALAZAR, A.; DE ALBA, S.; GALLARDO, J.; PORTERO, G.;PASCUAL, M.H. & OLIVE, A.1991 Geomorfología y edafología de Gipuzkoa. Gipuzkoako

Diputazioa. Donostia.

SALVADOR, A. & GARCIA-PARIS, M.2001 Anfíbios españoles. Canseco. Talavera de la Reina.

269 or.

RAUNKIAER, C.1934 The life forms of plants. Oxford University Press. Oxford.

RITCHER, K.O. & AZOUS, A.L.1995 Amphibian occurrence and wetland characteristics in

the Puget Suond Basin. Wetland, 15: 305-312.

Goienetxe Munotxabal Etxebeste Arpita Egioleta Artikula

Algak 11,72 0,43 24,75 8,90 1,76 1,66Agrostis capillaris 2,60 3,64Agrostis stolonifera 3,18 1,94 1,19 0,32Alnus glutinosa 7,26 0,91 0,74 0,97Anagallis arvensis 1,76 2,73 0,65Anagallis tenella 1,30 1,58Angelica sylvestris 0,32Apium nodiflorum 0,29 3,80 0,37 0,79 1,62Apium repens 3,66 4,28 1,82 6,87 5,54 7,62Aster squamatus 4,99 2,22 0,97Blackstonia perfoliata 0,32Calystegia sepium 0,29 2,80 0,91 3,24 3,56Calystegia silvatica 0,37Carex cuprina 0,72 0,43 0,19Carex pendula 2,40Carex sp. 0,40Centaurea nigra 0,87 0,65Centaurium erythraea 2,05 0,43 0,19 0,97Conyza bonariensis 0,59Conyza canadensis 2,35 1,36 0,56 0,32Crepis capillaris 2,35 1,93 3,18 0,19 0,40 0,32Crepis sp. 0,29 0,45 0,40 1,62Crocosmia sp. 0,79Cyperus eragrostis 7,31 0,45 9,28 0,40 12,97

1. ERANSKINA: Putzuz putzu agertutako espezie bakoitzaren batezbesteko estaldura portzentajetan.

195




Cyperus fuscus 0,43Cyperus rotundus 0,32Chara sp. 2,64 20,34 8,23 20,20Dactilys glomerata 0,37Daucus carota 0,88 0,43 0,37 0,65Echinochloa crus-galli 0,37Epilobium angustifolium 0,88 2,17 0,45 0,37 1,58 0,97Epilobium hirsutum 0,59 0,91 1,18 0,79 0,32Epilobium parviflorum 0,45Epilobium tetragonum 2,64 0,45 0,19 0,79 0,32Equisetum arvense 0,45 2,37Eupatorium cannabinum 1,19Euphorbia peplis 0,43Festuca altissima 0,19Festuca arundinacea 3,15Festuca rubra 0,88 1,07 4,72 0,80Filipendula ulmaria 0,43Fraxinus excelsior 0,40Galium aparine 0,43 0,45 1,19Galium debile 0,43Galium palustre 0,79Galium sp. 0,43Geranium robertianum 0,37Geun urbanum 0,19Glechoma hederacea 1,67 2,37Glyceria fluitans 4,22Goroldioa 3,07 1,07 0,19 3,56 0,32Hedera helix 0,87Holcus lanatus 1,17 1,30 1,11 1,58Hypericum quadrangulum 0,40Juncus articulatus 4,90 2,37 4,51 0,74 7,09 7,80Juncus bufonius 1,17 1,73 1,36Juncus conglomeratus 0,40Juncus effusus 0,88 0,43 1,36 1,30 16,17 0,97Juncus inflexus 1,86 0,43 2,96 6,08 7,87Lamium galeobdolon 1,01Lathyrus pratensis 0,91 0,79Leucanthemum vulgare 1,30 0,40Linum catharticum 0,19 0,32Lolium perenne 2,03 0,56 2,10Lotus corniculatus 3,50 0,87 0,91 1,98 0,97Lotus pedunculatus 0,29 7,30 1,60Lycopus europaeus 0,88 1,67 0,40 0,32Lysimachia nemorum 0,74 0,79Lythrum salicaria 0,65Medicago lupulina 4,24 0,65Mentha aquatica 2,31 6,30 2,75Mentha arvensis 0,37


196




Mentha suaveolens 0,59 0,43 0,91 0,56Oenothera rosea 0,59Oxalis acetosella 1,82Paspalum dilatatum 3,95 13,83 8,40 0,19 3,13 0,97Paspalum paspalodes 3,82 6,26 5,67 1,76 2,77 4,55Persicaria lapathifolia 3,80 0,74 0,97Persicaria maculosa 2,19 7,43 0,91 2,85 1,98 8,55Phleum pratense 0,45Picris echioides 3,82 0,43 0,19Picris hieracioides 0,29 1,50 0,19 0,40Picris sp. 0,40Pinus sp. 0,88Plantago lanceolata 2,64 6,06 3,85 0,79Plantago major 0,59 0,87 0,37Poa pratensis 2,48 0,74Polypogon viridis 0,43Populus sp. 0,43Potentilla reptans 2,35 2,60 2,27 0,40 2,27Prunella vulgaris 0,59 0,43 0,45 0,40 0,32Pteridium aquilinum 2,22Pulicaria dysenterica 1,17 0,87 0,40 1,62Quercus robur 0,29 0,45Ranunculus bulbosus 0,59 0,19 0,40Ranunculus flammula 1,58Ranunculus repens 2,05 1,73 5,21 5,38 3,52 0,97Ranunculus sardous 1,30 0,45Ranunculus sceleratus 0,59 0,87 1,36Ranunculus sp. 0,59 0,87 1,36 1,62Rosa sp. 0,59Rubus ulmifolius 0,59 6,03 0,45 3,33 0,97Rumex conglomeratus 0,29 2,27 0,19 0,65Rumex obtusifolius 1,47 0,87 3,18 0,56 0,40 3,25Rumex sanguineus 0,45Rumex sp. 0,19Salix atrocinerea (bizia) 2,35 2,60 1,95Salix atrocinerea (hila) 2,55 0,91Salix caprea 1,30 1,36Scirpus cernuus 0,29 0,93 3,16 0,65Scirpus holoschoenus 8,39 0,32Scrophularia nodosa 0,40Scrophularia balbisii 0,83Silene dioica 0,74 0,40Solanum dulcamara 0,56Sparganium erectum 1,31Taraxacum officinale 2,64 0,40 0,65Trifolium pratense 2,19 0,43Trifolium repens 8,49 3,03 7,64 0,40 0,65Tussilago farfara 0,59

197




Typha latifolia 3,36 4,88 1,55 9,16 2,92Urtica dioica 0,45 1,30Verbena officinalis 2,64 0,80Veronica beccobunga 1,12 1,19 0,65Vinca difformis 0,56Zannichellia palustris 0,91 6,30 8,71 8,10

Foto: Xabier Rubio

hyla meridionalis) ugal putzuetako landaredia gipuzkoan (euskal … · 2016. 2. 13. · (1. eta 3....

Documents