i tech project
DESCRIPTION
I Tech Project.TRANSCRIPT
![Page 1: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/2.jpg)
• İstiklal Marşı• Mehmet Akif Ersoy’un Hayatı• Grup Üyeleri• Türk Edebiyatı• Noktalama İşaretleri• Sıfatlar ve Zamirler• Tamlamalar• Ekler• Türkçemizde Yanlış Kullanılan
Kelimeler• Kitap Okumanın Yararları• Fıkralar
![Page 3: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/3.jpg)
• Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancakSönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.O benim milletimin yıldızıdır parlayacak!O benimdir, o benim milletimindir ancak!
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal!Kahraman ırkıma bir gül... ne bu şiddet, bu celâl?Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal.Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklal.
![Page 4: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/4.jpg)
• Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım;Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar.Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imânı boğar,'Medeniyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar?
![Page 5: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/5.jpg)
• Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın;Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın,Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.
Bastığın yerleri 'toprak' diyerek geçme, tanı!Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı.Verme, dünyâları alsan da bu cennet vatanı.
![Page 6: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/6.jpg)
• Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hudâ,Etmesin tek vatanımdan beni dünyâda cüdâ.
Rûhumun senden İlahî, şudur ancak emeli:Değmesin ma' bedimin göğsüne nâ-mahrem eli!Bu ezanlar-ki şehâdetleri dinin temeli-Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
![Page 7: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/7.jpg)
• O zaman vecd ile bin secde eder -varsa-taşım.Her cerîhamdan, İlâhî, boşanıp kanlı yaşım;Fışkırır rûh-ı mücerred gibi yerden na'şım;O zaman yükselerek arşa değer belki başım!
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet,Hakkıdır, Hakk'a tapan milletimin istiklâl!
![Page 8: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/8.jpg)
Mehmet Âkif Ersoy, (doğum adı: Mehmet Ragif, 20 Aralık 1873 - 27 Aralık 1936), baba tarafından Arnavut, anne tarafından Özbek asıllı Türk olan Cumhuriyet Dönemi şairi, veteriner hekim, öğretmen, vaiz, hafız, Kur'anmütercimi,yüzücü, milletvekili.Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal marşı olan İstiklâl Marşı'nın güftekârıdır. "Vatan şairi" ve "milli şair" unvanları ile anılır. Çanakkale Destanı, Bülbül en önemli eserlerindendir. II. Meşrutiyet döneminden itibaren Sırat-ı Müstakim (daha sonraki adıyla Sebil'ür-Reşad ) dergisinin başyazarlığını yapmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında milletvekili olarak 1. TBMM'de yer almıştır.
![Page 9: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/9.jpg)
Mert Uyanık 1068Mediye Bağ 1883
Sedanur Yıldız 1185Görkem Vatansever 736
Elif Tekin 1120Ümmühan Sayılır 1625
Ümit Bodur 1076Mehmet Emin Onur 1681
![Page 10: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/11.jpg)
• Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türk diliyle üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir. Türklerin İslamiyeti kabullerine kadar farklı Türk dil ve alfabeleri kullanılırken, İslamiyet’in etkisiyle Farsça ve Arapça kullanılmaya başlanmış, Osmanlı döneminde Türkçenin Arap alfabesiyle yazıldığı Osmanlıca eserler verilmiştir. Özellikle saray çevresinde, Fars edebiyatının etkisiyle üretilen bir edebiyat anlayışı ağır basmıştır. Zaten okuryazarlığın olmadığı ya da oldukça az olduğu halk arasında, sarayın Divan Edebiyatı etkili olamamış, Anadolu'da sözlü gelenek uzun bir süre devam etmiştir.
![Page 12: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/12.jpg)
• Türk edebiyatının tarihi yaklaşık 1500 yıl öncesine dayanmaktadır. Bilinen en eski Türk yazıları 8. yüzyıldan kalma Orta Moğolistan'daki Orhun Irmağı vadisinde bulunan Orhun Yazıtları'dır. Türklerin İslam'ı kabul ettikten sonraki edebiyat metinleri lügatlar, fıkıh eserleri, peygâmberlertarihi, şecere türü yapıtlardır. 15. yüzyılda Dede Korkut Kitabı ile başlayan destan türüne ek olarak, mektuplar, menakipler, tarihler, tezkireler nesir türünün biçimleridir. Türk halk edebiyatı, aşık ve tekke kollarıyla eski çağlardan beri süregelir. Halk edebiyatının bilmece, destan, masal, efsane, hikâye, atasözü, fıkra, menkıbe, deyim, oyun biçimleri vardır.
![Page 13: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/14.jpg)
1-Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna …… konur.
2-Kelimelere -inci -uncu anlamını ....... verir.
3-Soru belirten kelimelerin sonuna ....... gelir.
![Page 15: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/15.jpg)
4-Dalga anlamı belirten kelimelerin sonuna ........ gelir.
5- Seslenme hitap gibi kelimelerden sonra ........ konur.
6- Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerin başına ve sonuna ........... konur.
![Page 16: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/16.jpg)
• 7- Sıralı cümleleri ayırmak için …… konur.
• 8- Cümle içinde virgüle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için ...... konur.
• 9-Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.
• 10-Bilinmeyen tarih vs. için kullanılır.
![Page 17: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/17.jpg)
• 11- Ekleri kökleri ayırmak için kullanılır.
• 12- Eklerin başına konur.
• 13- Kısaltmalardan sonra konur.
• 14- Saatlerin ortasına konur.
![Page 18: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/19.jpg)
• SIFAT (ÖN AD)
• İsimleri niteleyen ya da belirten sözcüklere sıfat denir.
• Sıfatların varlığı isimlere bağlıdır. Bu nedenle sıfatlar tek başına kullanılamaz. Bu açıdan sıfatlar tamlama olarak karşımıza çıkar.
• "Güzel kitapları hemen alırım."
• cümlesinde "güzel" sözcüğü "kitap" isminin özelliğini belirten bir sıfattır. Burada "kitap" isminden önce gelerek onun özelliğini belirtmiş ve sıfat olmuştur.
![Page 20: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/20.jpg)
• Bu nedenle bir sözcük yalnız başına sıfat olamaz. Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi mutlaka bir isimle kullanılır.
• Sıfatlar kendi içinde niteleme ve belirtme sıfatları olmak üzere ikiye ayrılır.
• A. Niteleme Sıfatları
• B. Belirtme Sıfatları
![Page 21: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/21.jpg)
A. NİTELEME SIFATLARIVarlıkların yapısal özelliklerini ortaya koyan sıfatlardır.Niteleme sıfatları isimlerin nasıl olduğunu bildirir ve isme sorulan "nasıl" sorusuna cevap verir."Kimsesiz çocuklara yardım edelim."cümlesindeki "kimsesiz" sözcüğü, "çocuklar"ın özelliğini belirtmektedir. Bu cümlede "çocuklar" ismine "nasıl" sorusunu sorduğumuzda "kimsesiz" cevabını almaktayız."Siyah gözlükler sana yakışmış."cümlesinde "siyah" sözcüğü gözlüğün yapısal özelliğini anlatan bir sıfattır.Nasıl gözlük?Siyah gözlük.
![Page 22: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/22.jpg)
• B. BELİRTME SIFATLARI
• Varlıkların diğer varlıklarla ilgileri sonucunda aldığı özellikleri belirten sıfatlardır.
• Belirtme sıfatları varlıkların geçici özelliklerini belirtir.
• Belirtme sıfatları kendi arasında dört gruba ayrılır.
![Page 23: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/23.jpg)
• 1. İşaret Sıfatı• Varlıkların bulunduğu yerleri gösteren
sıfatlara işaret sıfatı denir.• Bu sıfatlar, söyleyen kişinin, sözünü ettiği
nesneye uzaklığına göre değişir.• "Bu kitabı ben aldım."• cümlesinde yakındaki kitabı,• "Şu kitabı verir misin?"• cümlesinde biraz uzaktaki kitabı,• "O kitabı getirir misin?"• cümlesinde çok uzakta olan ya da, sözü
edilen kitabı işaret etme anlamı vardır.• Yukarıdaki cümlelerde bulunan "bu, şu,
ve o" sözcükleri işaret sıfatıdır.• İşaret sıfatları, isme "hangi" sorusunun
sorulmasıyla bulunur.
![Page 24: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/24.jpg)
• 2. Sayı Sıfatları
• İsimlerin sayısal özelliklerini bildiren sıfatlara sayı sıfatı denir.
• Sayı sıfatları kendi içinde dörde ayrılır:
• a. Asıl sayı sıfatları : İsimlerin sayılarını kesin olarak belirten sıfatlara asıl sayı sıfatı denir.
• "Üç arkadaş geziye çıktık."
• "İzmir'de on gün kalacaktık."
• "Bu çantayı ancak iki kişi taşıyabilir."
![Page 25: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/25.jpg)
• b. Sıra sayı sıfatı : Varlıkların sırasını bildiren sıfatlara sıra sayı sıfatı denir.
• Sıra sayı sıfatları isimlere gelen "-ıncı, -inci" ekleri ile yapılır.
• "Biz beşinci katta oturuyoruz."
• "Buradaki birinci günüm iyi geçmişti."
![Page 26: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/26.jpg)
• c. Üleştirme sayı sıfatı : İsimlerin eşit paylara ayrılmış olduğunu belirten sıfatlara üleştirme sayı sıfatı denir.
• Bu sıfatlar isimlere getirilen "-ar, -er" eki ile oluşturulur.
• "Öğrencilere ikişer kitap verildi."
• "Her komşuda yarımşar saat kaldık."
![Page 27: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/27.jpg)
• d. Kesir sayı sıfatı : İsimleri kesirli olarak belirten sıfatlardır.
• "Bu işte yüzde yirmi kâr var."
• "Yarım kilo kıyma yeter."
![Page 28: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/28.jpg)
• 3. Belgisiz Sıfat• İsimlerin sayı bakımından belirsizliklerini
ifade eden sıfatlara belgisiz sıfat denir.• Bazı işlerde acele edilmeli.• Birkaç arkadaş dışarıda bekliyor.• Hiçbir emek boşa gitmez.• Bütün öğrencileri bahçeye çıkarmışlar.• Her konuda bilgi sahibi olamayız.• Bir gün yine karşılaşırız.• cümlelerinde altı çizili sözcükler belgisiz
sıfatlardır.• Bu sözcükler, isimleri sayıca belirtmişler,
ama onların ne kadar olduğunu belirtmemişler.
![Page 29: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/29.jpg)
• 4. Soru Sıfatı
• İsimlerin niteliğini, herhangi bir özelliğini soru yolu ile bildiren sıfatlardır.
• “Nasıl şiirleri beğenirsiniz?”
• “Kaçar gün kaldın şehirlerde?”
• “Hangi konuyu işleyeceğiz?”
• “Kaç soru çözmeli günde?”
![Page 30: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/30.jpg)
• Zamir (Adıl)İsim olmadıkları halde isim gibi kullanılan bu sözcüklere zamirdiyoruz. Cümle içinde zamirin karşıladığı isim ya da söz öbeği bilinmiyorsa, cümle belirsiz bir anlam taşır.
• Zamirler değişik bölümlere ayrılır. Bunları sağdaki menüde gördüğünüz şekilde 5 ayrı grupta sıralayabiliriz. Şimdi bunları tek tek inceleyelim.
• 1 - Şahıs zamirleri2 - Dönüşlülük zamiri3 - İşaret zamirleri4 - Belgisiz zamirler5 - Soru zamirleri
![Page 31: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/31.jpg)
• 1. Şahıs (kişi) Zamirleri
• Şahıs isimlerinin yerine geçen zamirlerdir. Dilimizde altı şahıs olduğuna göre altı tane şahıs zamiri var demektir.Ben biliyorum.Sen biliyorsun.O biliyor.Biz biliyoruzSiz biliyorsunuz.Onlar biliyorlar.
![Page 32: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/32.jpg)
• 2. Dönüşlülük Zamiri
• Bu zamir “kendi” sözcüğüdür. Şahıs isimlerinin yerine geçebileceği gibi hayvan isimlerinin ya da cansız varlıkların isimlerinin yerine de geçebilir. Çoğu zaman ek alarak kullanılır.
Kendim KendimizKendin KendinizKendi Kendileri
Bu sözcüklerdeki altı çizili ekler dönüşlülük zamirinin hangi şahsı ifade ettiğini gösterir.
Dönüşlülük zamirinin en önemli özelliği, diğer zamirlerle beraber kullanılabilmesidir. Böyle durumlarda zamir, pekiştirme anlamı taşır.
“Bu soruyu ben kendim çözdüm.”
Cümlesinde hem “ben” hem “kendim” zamirleri kullanılmış; böylece “ben” zamirinin anlamı kuvvetlenmiş.
![Page 33: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/33.jpg)
• 3. İşaret Zamirleri
• İsimleri, yerlerini işaret ederek karşılayan zamirlerdir. Bunlar işaret sıfatının zamirleşmesiyle oluşmuştur.
Bu geldi. Bunlar alındı.Şu satıldı. Şunlar çağırdı.O gidecek. Onlar beğenildi.
Cümlelerinde altı çizili sözcükler işaret zamirleridir. Burada üçüncü tekil şahıs için kullanılan “o” zamiriyle, işaret zamiri olan “o” zamirini karıştırmayalım. Şahıs zamirleri sadece şahıslarda kullanılır.
• Burası eskiden boştu.Şurası sizin ev miydi?Orası pek hoşuma gitmedi.Buraları bize aitti.Şuraları temizleyin.Oraları unuttum bile ben.
![Page 34: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/34.jpg)
• 4. Belgisiz Zamirler
•İsimleri, tam olarak belli olmayan bir nicelik yönünden belirten belgisiz sıfatlar, isimler düşünce onları karşılar ve belgisiz zamir olur.
“Bazı insanlar çalışkandır.” cümlesinde altı çizili sıfat;“Bazıları çalışkandır.” cümlesinde zamir olur. Çünkü “insanlar” isminin yerine geçer. Bunu birkaç örnekte daha gösterelim.
Birçok öğrenci bu konuyu bilmez.sıfat
Birçoğu bu konuyu bilmez.zamir
Hiçbir kalemi beğenmedim.sıfat
Hiçbirini beğenmedim.zamir
![Page 35: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/35.jpg)
• 5. Soru Zamirleri
İsimlerin yerlerine soru yoluyla geçen sözcüklerdir. Bu sözcüklerin yerine, sorduğu isimler getirilebilir.
“Bu çiçeği sana arkadaşından başka kim getirir?”
Cümlesinde altı çizili söz, çiçeği getiren kişinin isminin yerine kullanılmıştır. Bu kişinin ismini “kim” zamirinin yerine koyabiliriz.
Çarşıdan ne aldın?Nerede oturuyorsunuz?Hangisi önce geldi?Kaçı bizimle gelecek?
![Page 36: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/37.jpg)
• Ünsüz yumuşaması, Türkçedeki süreksiz sert ünsüzlerle (ç, k, p, t) biten sözcükler, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, sözcüklerin sonundaki ç, k, p, t ünsüzleri yumuşayarak b, c, d, g, (ğ) ünsüzlerine dönüşmesiyle gerçekleşen ses olayıdır.
• ağaç-ı > ağacı• kap-ı > kabı• kitap-ı kitabı• yurt-u > yurdu• umut-u > umudu• bayrak-ı > bayrağı• yaprak-ı > yaprağı• sağlık-ı > sağlığı
![Page 38: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/38.jpg)
• Ünsüz benzeşmesi ya da ünsüz uyumu, Türkçe dilbilgisindeki ses uyumu kurallarından biridir. Bu kurala göre herhangi bir kelimeye eklenen ve ünsüz harfle başlayan yapım ve çekim ekleri kendisinden önceki son harf sert ünsüz ise sert, yumuşak ünsüz ise yumuşak ünsüz harfle başlamak zorundadır: dolapta, aşçı, evde vb.
• Türkçede ünsüzler (sessiz harfler) sert ve yumuşak olmak üzere iki gruba ayrılır. Sert ünsüzler ç, f, h, k, s, ş, ve t'dir. Bu harf grubunu öğrencilerin ezberlemesini kolaylaştırmak için "f ı s t ı k ç ı ş a h a p" kavramı üretilmiştir. Bu kelime grubundaki ünsüz harflerin tamamı serttir. Bunun dışında kalanlar ise yumuşak ünsüzlerdir.
![Page 39: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/39.jpg)
• Ünlü düşmesi, Türkçe'de görülen bir ses olayıdır. Türkçede birkaç çeşit ünlü düşmesi vardır.
• burun-um = burnum (aradaki u harfi düşmüş.)
• boyun-um = boynum (aradaki u harfi düşmüş.)
• ağız-ım = ağzım (aradaki ı harfi düşmüş.)• alın-ım = alnım (aradaki ı harfi düşmüş.)• karın-ım = karnım (aradaki ı harfi
düşmüş.)• isim-im = ismim (aradaki i harfi düşmüş.)• fikir-imiz=fikrimiz (aradaki i harfi
düşmüş.)
![Page 40: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/40.jpg)
• Ünlü daralması , “a, e” düz-geniş ünlüleriyle biten fiillere şimdiki zaman eki “-yor” getirildiğinde, bu ünlüler daralarak “ı, i, u, ü” biçimlerine dönüşür. Bu olaya “ünlü daralması” denir.
• Ağla-yor : Ağlıyor.
![Page 41: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/42.jpg)
SIFAT TAMLAMASI
Bir sıfatın, ismin önüne gelerek, onu nitelemesi yada belirtmesiyle oluşan tamlamalardır.Sıfat+İsim=> Sıfat Tamlaması (Sıfat=Tamlayan, İsim=Tamlanan)Büyük insan, Düz saç, Üç Elma, O adam
Not: Sıfat mutlaka ismin önünde olmalıdır.Adamın burnu epey büyüktü. (Büyük sözcüğü sıfat olmasına rağmen, sıfat tamlaması kurmamıştır.)
![Page 43: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/43.jpg)
• BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI:Tamlayanın ve tamlananın, tamlama eklerini (ilgi, iyelik) aldığı tamlamalardır.(Tamlayan+İlgi Eki) (Tamlanan+İyelik Eki)Evin Önü
• Gökyüzünün Maviliği
• Yağmurun Yağışı
• Pantolonun DüğmesiBizim Evimiz
• Odanın Duvarları
• Çocuklardan Biri
• Yolculardan Birkaçı
![Page 44: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/44.jpg)
• BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI:
• Sadece tamlananın tamlama eklerini aldığı isim tamlamalarıdır.(Tamlayan) + (Tamlayan+İyelik Eki)Kendi Gömleği
• Müdür Yardımcısı • Futbol Topu • Galata Kulesi
Çam Sakızı • Çoban Armağanı• Çocuk Parkı
Not: Belirtisiz isim tamlamalarında, istisna olan bazı durumlarda araya sözcük girer.Kültür Eski Bakanı
![Page 45: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/45.jpg)
• TAKISIZ İSİM TAMLAMASI :
• Tamlayanın da tamlananın da tamlama eklerini almadığı tamlamalardır.Bu tip tamlamaların takısız isim tamlaması olabilmesi için;Tamlananın neyden yapıldığının, neye benzediğinin bildirilmesi gerekir.
Deri Ceket, Demir Kapı, Cam Kavanoz Neyden yapıldığıElma Yanak, Kepçe Kulak, Selvi Boy
Neye benzediği
![Page 46: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/46.jpg)
• ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI:
• İkiden fazla isimden oluşan isim tamlamalarıdır.Bu tür tamlamalarda; tamlayan, tamlanan yada her ikisi birden isim tamlaması olabilir.
Masa örtüsünün kenarı
• (Masa,örtü,kenar)(Tamlayanı isim tamlamasından oluşmuş, zincirleme isim tamlaması)
![Page 47: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/49.jpg)
• Yapım Eki, isim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ya da türünü de değiştirir ve -bazı istisnalar dışında- her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde denir.
![Page 50: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/50.jpg)
• 1- İsimden isim yapan ekler.
• 2- İsimden fiil yapan ekler.• 3- Fiilden isim yapan ekler.• 4- Fiilden fiil yapan ekler.
![Page 51: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/51.jpg)
• 1- İsimden isim yapan ekler
• Lık: kömür—lük, göz—lük , kulak—lık …
• lı: Şehir—li , para—lı , ağaç—lı , baş—lı
• sız: su—suz, para—sız, ev—siz,
• cü: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi,
• ce: Türk—çe İngiliz—ce
• daş:Çağ—daş, arka—daş, yol—daş
• üncü: üç—üncü beş—inci
• msı:acı—msı ekşi—msi
• cil:et—cil ben—cil insan—cıl
![Page 52: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/52.jpg)
• 2- İsimden fiil yapan ekler
• la :su-la, taş-la, uğur-la
• al: çok-al, az-al, dar-al
• l: doğru-l, sivri-l
• a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
• ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar
• da: fısıl-da, horul-dagürül-de
• at: yön-et, göz-et
![Page 53: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/53.jpg)
• 3- Fiilden isim yapan ekler
• ca:düşün—ce, eğlen—ce
• acak—ecek: giyecek,yakacak, aç—acak
• ak:yat—ak, kaç—ak, dur—ak,
• ga:böl—ge, bil—ge, süpür—ge,
• gan:çalış—kan, unut—kan, kay—gan
• gı:sev—gi, çal—gı, as—kı
• gıç:bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
![Page 54: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/54.jpg)
• 4- Fiilden fiil yapan ekler
• dır: gül-dür, yap-tır, koş-tur
• ala: kov-ala, silk-ele
• er: gid-er, çık-ar
• imsa: gül-ümse, an-ımsa
![Page 55: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/56.jpg)
Kelimelerin çekimlenerek değişik yerlerde ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir. Çekim ekleri, kelimelerin diğer kelimelerle bağ kurmasını, kelimelerin cümlede görev almasını, hâlini, sayısını, zamanını, şahsını belirtir. Kısaca çekim ekleri kelimelerin cümle içerisinde kullanılmasını sağlar. Kök veya gövde hâlindeki kelimeler ancak çekim eklerini alarak diğer kelimelere bağlanır, zaman ve şahıs anlamı kazanır.
![Page 57: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/57.jpg)
![Page 58: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/58.jpg)
• Hal Ekleri (Durum Ekleri):
Sözcüğün görevini belirleyen eklerdir. Özellikle “cümlenin öğeleri” belirlemede etkili olmaktadırlar.İsim beş halde bulunabilir. Ancak bu hallerden “yalın hal”in eki yoktur. Sözcük hal eki almamışsa yalın halde bulunur. Yani iyelik veya çoğul eki alması yalınlığı etkilemez.
![Page 59: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/59.jpg)
• Yükleme (Belirtme) Hali: (-ı,-i,-u,-ü)
Kalemi kırdı.Evi gördü.
![Page 60: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/60.jpg)
• Yönelme Hali: (-e,-a)
Kaleme baktı.Eve gitti.
![Page 61: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/61.jpg)
Bulunma Hali: (-de,-da,-te,-ta)
Kalemde uç var.Evde onu gördüm.
![Page 62: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/62.jpg)
• Çıkma (Ayrılma) Hali: (-den,-dan,-ten,-tan)
Kalemden uç aldım.Evden yeni ayrıldı.
![Page 63: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/63.jpg)
![Page 64: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/64.jpg)
Ad soylu sözcüklere gelerek varlığın kime ya da neye ait olduğunu belirten eklerdir.“iye” sözcüğünün anlamı “aitlik, sahiplik”tir. “iye”, “ait” ve “sahip” sözcükleri eş anlamlıdır.
Şu üç cümle aynı anlamı ifade eder:
Bu çantanın iyesi kim?Bu çantanın sahibi kim?Bu çanta kime ait?
![Page 65: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/65.jpg)
İyelik = aitlik = sahiplik
Türkçede üçü tekil ve üçü çoğul olmak üzere toplam altı tane kişi zamiri vardır: ben, sen, o (tekil); biz, siz, onlar (çoğul). Adlara getirilen iyelik ekleri, bu altı kişi zamirinden herhangi birine ait olma anlamı kazandırır.
![Page 66: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/66.jpg)
• “kolye”
kolye – m (benim kolyem, kolye bana ait)1. tekil iyelik eki
kolye – n (senin kolyen, kolye sana ait)2. tekil iyelik eki
kolye – s – i (onun kolyesi, kolye ona ait)3. tekil iyelik eki
kolye – miz (bizim kolyemiz, kolye bize ait)1. çoğul iyelik eki
kolye – niz (sizin kolyeniz, kolye size ait)2. çoğul iyelik eki
kolye – leri (onların kolyeleri, kolye onlara ait)
3. çoğul iyelik eki
![Page 67: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/67.jpg)
![Page 68: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/68.jpg)
• Adın başka bir adla anlam ilgisi kurarak oluşturduğu öbeğe ad tamlaması denir.Adın başka adla tamlama kurması ya ek getirilerek ya da eksiz olarak gerçekleşir. Tamlamalarda birinci sözcük tamlayan, ikinci sözcük ise tamlanandır.Tamlamalarda temel öğe olan tamlanan, anlamı nitelenen addır. Bu ad belirtili ya da belirtisiz ad tamlamalarında iyelik eki alır. Tamlayan da tamlananın anlamını bütünleyen yardımcı sözcüktür.
• Ad tamlamalarında tamlayan sözcükler -in (-in, -un, -ün, -nın, -nin, -nun, -nün) eklerini; tamlanan sözcükler ise -ı (-i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü) eklerini alır.
![Page 69: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/69.jpg)
• 1- BELİRTİLİ AD TAMLAMASI: Bu tamlamalarda tamlayan da tamlanan da tamlama eki alır.
ÖRNEK
Çocuğ-un kazağ-ı
Ev-in gelir-i Elma-nın yeşil-i
Kapı-nın tokmağ-ı
Konu-nun görüşülme-si Ev-in oda-sı
![Page 70: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/70.jpg)
• 2- BELİRTİSİZ AD TAMLAMASI: Bu tamlamalarda yalnızca tamlanan sözcük "-ı, -i, -u, -ü" tamlayan eklerinden birini alır. Tamlayan sözcük ek almaz, yalın haldedir.
ÖRNEK
Çocuk araba-sıBilgisayar kasa-sı
![Page 71: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/71.jpg)
• 3- TAKISIZ AD TAMLAMALARI: Tamlayan ve tamlananın ek almadan oluşturduğu tamlamalardır. Sıfat tamlamalarıyla karıştırılmamalıdır.Takısız ad tamlamaları türlü anlamlarda ve görevlerde kullanılır:
ÖRNEK :
Yün Çorap
![Page 72: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/72.jpg)
4-ZİNCİRLEME AD TAMLAMALARI:Yatamlayan ya tamlanan ya da her ikisi de birer ad tamlaması olan yani içinde birden çok ad tamlaması bulunan tamlamalardır. Tamlayan ya da tamlanan birden fazla sözcükten oluşur.
Örnek :
Evin Bahçe Kapısı
![Page 73: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/73.jpg)
![Page 74: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/74.jpg)
• Çoğul ekleri, tekil isimlerin sonuna gelerek çokluk anlamı katan ekler. Türkçedeki çoğul ekleri -ler ve -lar'dır.
ÖRNEK:
Elmalar, Kalemler, Çocuklar, Güzellikler vb.
![Page 75: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/75.jpg)
![Page 76: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/76.jpg)
• Ek-fiil veya ek-eylem Türkçede isimlerin ve isim soylu kelimelerin sonuna gelerek yüklem olarak kullanılmalarını sağlayan, ayrıca basit fiillerden birleşik zamanlı fiil yapan çekim ekleri. Ek-fiiler"-idi", "-imiş-, "-ise" ve "-dir"dir ancak sözcüklere bitişik olarak yazıldıklarında ses uyumlarına uyarak değişiklik gösterebilirler.
![Page 77: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/77.jpg)
![Page 78: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/78.jpg)
• Türkçede soru eki mı, mi, mu, mü ekleridir. Kendinden önceki kelimeden ayrı yazılır. Şahıs eklerine bitişik yazılır.
Yarın onu ziyaret edebilir misin?
Hala öğretmenlik yapıyor musun?
• ÖRNEK :
Dün buraya geldi mi?
Babasına yardım etti mi?
Biraz beni dinler misiniz?
Kardeşini mi bekliyor?
![Page 79: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/79.jpg)
HATALIYAZIM
DOĞRU YAZIM
AFERİM AFERİN
ALT YAZI ALTYAZI
TABİ TABİİ
YÜZ ÖLÇÜMÜ
YÜZÖLÇÜMÜ
HERŞEY HER ŞEY
MALESEF MAALESEF
YAYINLAMAK
YAYIMLAMAK
![Page 80: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/80.jpg)
![Page 81: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/81.jpg)
• KİTAP OKUMANIN YARARLARI
1-Kitap Okuma Bir İlaçtır.2-Kitap Okuma Hayatı Sevdirir.3-Kitap Okuma Düşünceleri Olgunlaştırır Okuma; düşünceyi besleyen, geliştiren ve çabuklaştıran ana kaynaklardan biridir.4-Kitap Okuma Stresi Azaltır.5-Kitap Okuma Zihni Açar, Hantallıktan Kurtarır6-Kitap Okuma Güzel Görmemizi Sağlar7-Kitap Okuma Bizi “Bir Bilen” Yapar8-Kitap Okuyanın Güvenilir Bir Çevresi Oluşur
![Page 82: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/82.jpg)
KİTAP OKUMANIN YARARLARI
9-Bilgi dağarcığımızı ve kelime hazinemizi zenginleştirir.10-Anlama gücümüzü ve konuşma yeteneğimizi kuvvetlendirir.11-Genel kültürümüzü artırır. Etkin ve etkili bir insan olmanın yollarını açar.12-Meslek hayatımızdaki başarı düzeyimizi yükseltir.13-Dünyaya bakış açımızı değiştirir.14-Toplumsal ilişkilerimizin kalitesini artırır.15-Okul hayatındaki başarıları pekiştirir,16-Hayal gücümüzü geliştirir.17-Okumak haz duymaya, zihnimizi süslemeye, karar verme yeteneklerimizi geliştirmeye yarar. İnsanı olgunlaştırır, erdemli kılar.
![Page 83: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/83.jpg)
![Page 84: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/84.jpg)
• Afacan’ın annesi, Afacan’ın ne dersi olduğunu merak edip Afacan’ın odasına girer. Afacan ders çalışıyordur.Annesi Afacan’a sorar :-Ders konunuz ne-Türkçeden zamanlar anneciğim.-Peki söyle ben güzeldim geçmiş zaman olur. Peki ben güzelim ne olur.-Büyük bir yalan olur anneciğim.
![Page 85: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/85.jpg)
• Bir çocuk bir gün Türkçe sınavına girmiş. Türkçe sınavında şöyle bir soru varmış:-Aşağıdaki noktalama işaretlerini doğru yerlere koyunuz. Çocuk bu soru da takılmış ve noktalama işaretlerinin yanına şöyle bir şey yazmış:-Marş! Marş! Herkes yerine.
![Page 86: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/86.jpg)
1- Ünlem İşareti (!)
2- Nokta (.)
3- Soru İşareti (?)
4- Parantez İçinde Ünlem ( (!) )
5- Ünlem (!)
6- Virgül (,)
7- Virgül (,)
![Page 87: I Tech Project](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022020421/568bf2f61a28ab8933988b0e/html5/thumbnails/87.jpg)
• 8- Noktalı Virgül (;)
• 9- Üç Nokta (…)
• 10- Soru İşareti (?)
• 11- Kısa Çizgi (-)
• 12- Kısa Çizgi (-)
• 13- Nokta (.)
• 14- İki Nokta (:)