ics magazine hr 2-2009

68
Informatieblad van de Belgische Unie van Installateurs Centrale verwarming, Sanitair, klimatisatie en aanverwante beroepen Bulletin d’information de l’Union Belge des Installateurs Chauffage, Sanitaire, climatisation et professions connexes V.U. / E.R. : J.J. Kleinen - ICS - Rue du Lombardstraat 34-42 - 1000 Brussel / Bruxelles - Afgiftekantoor / Bureau de dépôt : Poste de Charleroi X - N° d’agrégation P 202191 Belgique - België P.P. - P.B. 6099 CHARLEROI X BC 1477 P202191 magazine La maison massive passive de style traditionnel Massief-passief huis in traditionele bouwtrant Energie - P.5 2 / 2009 NUMéRO D’ETE - ZOMERNUMMER • REVUE DES MEMBRES - LEDENBLAD • TRIMESTRIEL - DRIEMAANDELIJKS DOSSIER - P. 21 Eaux pluviales De la recupération à l’utilisation Hemelwater Van recuperatie tot gebruik P. 51 - Vie associative Verenigingsleven Mevrouw UBIC gaat met pensioen Madame UBIC prend sa retraite

Upload: htoulni

Post on 20-Jun-2015

727 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ICS Magazine HR 2-2009

Informatieblad van de Belgische Unie van Installateurs Centrale verwarming, Sanitair, klimatisatie en aanverwante beroepen Bulletin d’information de l’Union Belge des Installateurs Chauffage, Sanitaire, climatisation et professions connexes

V.U. / E.R. : J.J. Kleinen - ICS - Rue du Lombardstraat 34-42 - 1000 Brussel / Bruxelles - Afgiftekantoor / Bureau de dépôt : Poste de Charleroi X - N° d’agrégation P 202191 Belgique - BelgiëP.P. - P.B.

6099 CHARLEROI XBC 1477P202191

magazine

La maison massive passive de style traditionnel

Massief-passief huis in traditionele bouwtrant

Energie - P.5

2 / 2009 • nuMéro d’ETE - ZoMErnuMMEr • REVUE dES mEmBRES - LEdENBLAd • TRImESTRIEL - dRIEmAANdELIJKS

doSSIEr - P. 21

Eaux pluvialesDe la recupération à l’utilisation

HemelwaterVan recuperatie tot gebruik

P. 51 - Vie associativeVerenigingsleven

Mevrouw uBIC gaat met pensioenMadame uBIC prend sa retraite

Page 2: ICS Magazine HR 2-2009

Comment économiser jusqu’à 40 % par jour ?

Avec une chaudière à haut rendement au mazout, vous pouvez économiser pas mal de combustible. Et grâce à l’innovante technologie à condensation, vous récupérez en plus la chaleur qui s’échappe normalement par votre cheminée. Résultat : ce sont jusqu’à 40 % de consommation et 40 % d’émission de CO2 en moins ! Et si vous décidez de remplacer votre ancienne installation par une chaudière à condensation Optimaz-elite vous profi tez en plus d’un avantage fi scal allant jusqu’à 2.770 €. Vous tirez donc doublement parti de votre nouvelle installation !

Plus d’info sur nos solutions innovantes : www.informazout.be

Chaleur innovante, chaleur rassurante

Infor_0405_OPTI_297x210.indd 1 28/04/09 16:36:25

Page 3: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - �

Editeur responsable / Verantwoordelijke uitgeverJ.J. KleinenPrésident National ICSNationaal Voorzitter ICS

Coordinatie & Eindredactie /Coordination & Rédaction finaleMichaël De Bie

Redactieteam / Comité de rédactionJJ. Kleinen, M. De Bie, R. Debruyne

Vertalingen / Traductions M. Peeters

Publiciteit / PublicitéInge De Ridder - 053/80 87 [email protected]

Opmaak / Mise en pagesGrapheco scrl - 081/60 02 38

Druk / ImpressionImprimerie Bourdeaux-Capelle sa082/22 22 83

ICSrue du Lombardstraat 34-421000 Brussel-BruxellesTel. 02/520 73 00Fax 02/520 97 49www.ubbu-ics.be [email protected]

Tot ziens Annie

7 Voorzitters,5 Directeurs,Zeker meer dan 3000 leden doorheen de jaren,Meerdere generaties chauffagisten.

In drieëndeertig jaar aanwezigheid in onze federatie heeft u menig gezicht zien voorbijkomen en heel wat stem-men aan de telefoon gehoord.Wat een hoop structurele wijzigingen, normen, wetten, decreten, enz…heeft u moeten kennen en ons doen kennen, onder andere via de fameuze UBIC-In-fo’s. Al onze leden kennen u. U kent ze nagenoeg allemaal. U verlaat ons nu in perfecte conditie, klaar om andere uit-dagingen aan te gaan en om u wat meer bezig te houden met uzelf en uw familie, aan wie ik van de gelegenhied gebruik wil maken om mijn dank te be-tuigen voor hun steun die zij (haar echt-genoot en haar dochter) haar gaven als zij soms met de moed in de schoenen thuis kwam omdat de ‘’nieuwe voorzit-ter er helemaal niets van begreep en dacht dat hij de wereld zou kunnen ver-anderen’’.Onvervangbaar ? Niemand is het ; bo-vendien komt er vroeg of laat aan alles een einde. maar we zullen het alleszins moeilijk hebben. Zo’n massa ervaring wordt niet zomaar met één zwier van tafel geveegd.

Bedankt voor alles Bedankt voor allen

Bedankt in naam van allen. Bedankt in naam van alle leden, die voor een klein stuk uw kind zijn ; aan hen heeft u toch het grootste deel van uw leven gewijd met een nooit aflaten-de toewijding. Natuurlijk zal u af en toe nog stipt op post zijn, of op aanvraag indien nodig, want een ‘’machtsover-

Edito

© F

oto

/ Ph

oto

: D

e O

nd

ern

emin

g /

L’en

trep

rise

magazineAu revoir Annie

7 Présidents,5 Directeurs,Certainement plus de 3000 affiliés toutes années confondues,Plusieurs générations de chauffagistes.

En trente trois ans de présence dans notre fédération, vous en aurez vu dé-filer des visages et entendu des voix au téléphone. Que de changement dans les structures, les normes, les lois, les décrets, etc… que vous avez du connaî-tre et nous faire connaître, entre autres avec les fameuses UBIC-Info.Tous les affiliés vous connaissent. Vous les connaissez pratiquement tous.Vous nous quittez en pleine forme, prê-te à affronter d’autres défis et vous oc-cuper de vous et de votre famille que je profite de remercier dans ces lignes pour le support qu’ils (son mari et sa fille) lui ont apporté quand parfois elle rentrait avec le moral dans les talons parce que «le nouveau Président ne comprenait rien à rien et qu’il ne pourra pas refaire le monde».Irremplaçable? Personne ne l’est et puis tout à une fin. Cependant, ce sera bien difficile pour nous d’en passer par là. On n’efface pas ces tonnes d’expérien-ces d’un coup de baguette magique.

Merci pour tout - Merci pour tous Merci au nom de tous.

Merci au nom de tous ces affiliés qui sont un peu vos enfants ; vous leur avez quand même consacré la majorité de votre vie avec un dévouement sans faille. Bien sûr, vous serez encore là ponctuellement ou à la demande si né-cessaire, car la « passation de pouvoir » et la transmission de toutes ces données accumulées après toutes ces années ne sera pas chose simple.Un peu plus loin dans le magazine, Ro-land a fait une évocation à sa façon sur votre carrière parmi nous.Personnellement, je viens de passer quatre années avec vous et je pense avoir réussi à vous connaître un peu et surtout vous apprécier.Madame UBIC, ce n’est qu’un au revoir, profitez bien de votre pension et à très bientôt probablement quand on ne

S p e c i a l e t e c h n i e k e nTe c h n i q u e s s p é c i a l e s

ICSmagazine is uitgegeven door / est édité par

Lid van / Membre de

Page 4: ICS Magazine HR 2-2009

� - ICS magazine - 2/2009

saura plus à quels saints se vouer. Je vous livre ci-dessous une citation rien que pour vous :“Tu peux, à l’heure que tu veux, te retirer en toi-même. Nulle retraite n’est plus tranquille ni moins troublée pour l’homme que celle qu’il trouve en son âme. “ Marc Aurèle, Empereur romain

Chers collègues

Bon, Annie s’en va, mais dans sa grande sagesse, elle ne nous a pas prévenu quinze jours avant, et nous avons pu nous mettre en chasse d’un rem-plaçant que nous venons d’engager sous contrat intérimaire pour débuter. Sa tâche, je l’ai dit un peu plus haut sera très importante, mais avec l’aide de marie et michaël, notre nouveau colla-borateur arrivera en fin de compte à vous servir le mieux possible. Son nom? Hamza ToulniBelge, 26 ans et toutes ses dents, formation électro-mécanicien, parfait bilingue FR/NL ; l’an-glais ne le rebute pas non plus et l’allemand pour-quoi pas. Nous l’avons interviewé et il nous sem-ble très motivé et avide d’apprendre. Il a débuté le 4 mai dernier ; la suite : Wait and See.

Pour terminer cet éditorial un peu particu-lier, des nouvelles des décrets «chauffage».En Région Bruxelloise il vient de franchir sans en-combre la deuxième lecture au parlement et à été présenté au conseil d’état pour les dernières vérifi-cations légalistes. Un tout grand merci au Cabinet de l’Environnement de la Région Bruxelloise pour son écoute constructive. En Région Wallonne, cel-le-ci a décidé d’ignorer complètement notre sec-teur et le décret est sorti de la troisième lecture au parlement Wallon ; son contenu fait totalement fi de tous nos intérêts. Je suis parvenu avec l’aide de la CNC et en particulier de la CCW à faire bloquer ce décret avant sa parution au moniteur.Pour l’heure, nous sommes en attente de com-munications valables et sérieuses avec le cabinet de monsieur Lutgen. S’il venait dans l’idée de ces fonctionnaires et politiciens de nous faire un en-fant dans le dos en laissant continuer le chemine-ment de ce dossier envers et contre tout, je n’hési-terai pas une seconde appuyé en cela par la CCW en la personne de Francis Carnoy et de son staff, à donner une conférence de presse dénonçant tou-tes ces manœuvres méprisantes et irrespectueuses vis-à-vis de notre profession. N’oubliez pas mes-sieurs que nous représentons plus de 15.000 em-plois directs et plus de 90.000 emplois indirects. Les élections ne sont pas loin. A bon entendeur, salut.

Que cela ne vous empêche pas, chers collègues, de continuer à œuvrer pour votre bien être et celui de tout votre entourage ; on n’est jamais si bien servi que par soi-même. st

Votre dévoué - JJ Kleinen - Président National ICS

name’’ en het doorgeven van al deze door de jaren heen opge-stapelde informatie gebeurt niet zomaar op een-twee-drie. Wat verder in dit magazine geeft Roland zijn eigen kijk op het verloop van uw carrière. Persoonlijk heb ik nu vier jaar met u samengewerkt, en ik denk dat ik erin geslaagd ben om u een beetje te leren kennen en vooral om u te leren waarderen. madame UBIC, dit is géén afscheid, geniet met volle teugen van uw pensioen en tot heel binnenkort, waarschijnlijk als wij niet meer weten tot welke heilige ons te richten om ons te helpen. Ik draag hieronder een citaat op, niets dan voor u : «Je kan je, op het uur dat je het wenst, op jezelf terugplooien. Geen en-kele rust is is meer volkomen en sereen dan de gemoedsrust die de mens in zijn ziel vindt.» Marcus Aurelius, Romeins keizer

Beste collega’s

Goed, Annie gaat weg, maar zij had de grote wijsheid om ons tijdig in te lichten over haar plannen, zodat wij de jacht kon-den openen op een vervanger die wij inmiddels hebben aange-worven ; in een eerste faze gaat het om een interim contract. Zijn taak, ik heb het hoger al aangehaald, zal heel belangrijk zijn, maar met de hulp van marie en michaël, zal onsze nieuwe medewerker er tenslotte in slagen om u naar beste vermogen ten dienste te zijn. Zijn naam? Hamza Toulni : Belg, 26 jaar en in de fleur van zijn leven, opleiding elektromechanica, perfect tweetalig FR/NL ; een aardig mondje Engels en – waarom niet – een vleugje duits. Wij hadden met hem een gesprek en hij lijkt ons sterk gemotiveerd en leergierig. Hij is begonnen op 4 mei jongstleden ; voor de rest: Wait and See.

om dit enigzins bijzonder editoriaal te beëindigen, de laatste stand van zaken met betrekking tot de decreten «verwarming»In het Brussels Gewest heeft het decreet zonder hindernissen de tweede lezing in het parlement doorstaan en het is nu bij de Raad Van State voor een laatste controle met betrekking tot de wettelijkheden. Een welgemeende hartelijke dank aan het Brussels Cabinet voor Leefmilieu voor haar constructieve luis-terbereidheid. Het Waalse Geweest daarentegen heeft beslo-ten om onze sector totaal te negeren en het decreet heeft haar derde lezing in het Waals Parlement achter de rug. de inhoud houdt helemaal geen rekening met onze belangen. Ik ben er met de hulp van de NCB en meer in het bijzonder van de CCW in geslaagd om het decreet te laten blokkeren alvorens het in het Staatsblad ging verschijnen. Op dit ogenblik wachten wij op een ernstige en waardevolle communicatie met het cabinet van de Heer Lutgen. mochten de ambtenaren en politici het in hun hoofd halen om achter onze rug dit dossier tegen wil en dank toch zijn gangetje te laten gaan, dan zal ik geen seconde aarzelen om, gesteund door de CCW in hoofde van Francis Carnoy en zijn staf, een persconferentie te geven en deze on-respectvolle en laakbare praktijken ten opzichte van ons be-roep aan de kaak te stellen. Vergeet niet, Heren, dat wij meer dan 15.000 directe jobs vertegenwoordigen en nog eens meer dan 90.000 indirecte. de verkiezingen zijn nabij. Een goed ver-staander heeft maar een half woord nodig. dat dit u, waarde collega’s, in niets hindert om voort te blijven ijveren voor uw welzijn en voor dat van al uw naasten ; men is nooit betrer bediend dan door zichzelf. st

Uw toegewijde - JJ Kleinen - Nationaal Voorzitter ICS

E d I T o

Page 5: ICS Magazine HR 2-2009

Inhoud • Sommaire magazine2 / 2009 n u M é r o d ’ E T E - Z O m E R n u M M E r

Formations

opleidingen

> P. 17 StabiCAd users Meeting

Focus> P. 13 50e editie van Batibouw

50e eédition de Batibouw > P. 14 ISH te Frankfurt

ISH à Francfort> P. 19 50 lentes voor het WTCB

50 printemps pour le CSTC

BULEX P.34 Nieuwe medewerkers Nouveaux collaborateurs Ideal Standard International ... P.37 lanceert de Connect-collectie lance la collection “Connect”Ariston et Chaffoteaux P.39 een onafscheidelijk duo sinds 2001 un duo inséparable depuis 2001dAIKIN P.42 Eerste VRV® systeem met CO2 Premier système VRV® avec du CO2

Sortimo breidt uit! / s’aggrandit! P.43HÜPPE P.44 LAAG geprijsd, A-merk kwaliteit ... Prix BAS, grande qualité classe A ...RAdSON .... P.45 nieuwe hoogten voor radiatoren! nouvelles hauteurs de radiateurs !„OV-dmPC“ P.47 meetsysteem met USB aansluiting Système de mesure avec raccordement USBVIEGA P.49 Heel wat nieuwe producten Une kyrielle de nouveautésVIESSmANN P.56 Besparen door technologie Economiser grâce à la technologieVCB groot succes over EPB in Vlaanderen P.62Vita Invest P.63

nEWS •••PERSMEDEDELINGENCOMMUNIQUES DE PRESSE

d o S S I E rHEMELWATErEAu dE PLuIE

> P. 21 de recuperatie La récupération> P. 27 de afvoer L’évacuation> P. 31 Het hergebruik La réutilisation

Energie> P. 5 Massief-passief huis Maison massive passive> P. 59 Steenkool als brandstof :

nog steeds actueel Le combustible charbon :

toujours actuel

2/2009 - ICS magazine - �

KALENDER VOOR BEURZEN EN EVENTSCALENDRIER POUR FOIRES ET MANIFESTATIONS 23/09/2009 – 24/09/2009

easyFairs® HVAC Brussels Expo www.easyfairs.com

8/10/2009- 12/10/2009

Save_ Brussels Expo

11/10/2009-2/10/2009

4th International Symposium on «Building and Ductwork Air Tightness» Best Western Hotel Steglitz International, Berlin www.buildair.de

13/11/2009 – 15/11/2009

Energies+ WEX, Marche-en-Famenne www.energiesplus.be

19/11/2009 – 21/11/2009

VSK BELGIUM 2009 Tour & Taxis, Brussels www.vskbelgie.be www.vskbelgique.be

9/2/2010 – 14/2/2010

IDÉOBAIN Paris Expo, Porte de Versailles www.ideobain.com

16/2/2010 – 20/2/2010

Beautec 2010 Messe Berlin

easyFairs.com/HVAC-BE IF ONLY ALL TRADE SHOWS WERE THIS EASY !

EnergiePrestatie & BinnenklimaatVerwarming & warmwatersystemenVentilatieAirconditioning & luchtbehandelingKoeltechnologieNieuwe & hernieuwbare energiebronnenPompen, leidingen, � ttings & tapsMeet- & regeltechnieken

Programma:Performance énergétique & génie climatiqueChauffage & production d’eau chaudeVentilationClimatisation & traitement de l’airTechnologie du froidNouvelles sources énergétiques & énergies renouvelablesPompes, vannes, conduites, raccords & mitigeursTechniques de mesure & de réglage

Programme :

Deelname “all-in” mogelijk vanaf € 2800Gerichte marketingcampagneIn samenwerking met gespecialiseerde vakbladen

Waarom u niet mag ontbreken:Une formule “tout compris” à partir de € 2800Une campagne marketing cibléeEn collaboration avec des revues professionnelles du secteur

Avantages à exposer :

HVAC

23 & 24/09/2009 - BRUSSELS EXPO

Cataloguspartner:Partenaire catalogue :

Met de steun van:Avec le soutien de :

easyFairs® HVAC is of� ciële sponsor van: easyFairs® HVAC est sponsor of� ciel de :

Mediapartner:Partenaire média :

Boek nu uw stand voor de prijs van een advertentie!

+32 3 280 53 32

Réservez votre stand pour le prix d’une annonce !+32 3 280 53 32

Gelijktijdig met /Parallèlement àeasyFairs ® ECLDÉ VAKBEURS VOOR INSTALLATIETECHNIEKEN, ENERGIEPRESTATIE EN BINNENKLIMAAT

LE SALON DES TECHNIQUES D’INSTALLATION, DE LA PERFORMANCE ÉNERGÉTIQUE ET DU GÉNIE CLIMATIQUE

180_260_HVAC_BE_2009_NL&FR.indd 1 24/04/2009 16:54:51

Lijst adverteerders - Index des annonceurs ICS magazine

ACV BELGIUm 48

ACCUBEL 20

AIR CONdITIONING TECHNOLOGY 26

ATLANTIC BELGIUm 40

BOSCH THERmOTECHNOLOGY - BUdERUS 53

BULEX 16

COLLINET 57

dELTA-T 46

EASYFAIRS 18

ELCO BELGIUm 33

ELECTRABEL C4

FEdERALE C3

GEBERIT 29

GRUNdFOS 30

INFORmAZOUT C2

INFRASONOR 22

mAmPAEY 4, 35

NATHAN 41

PNEUmATEX 20,64

POUJOULAT 41

SERVICO JUNKERS 38

SORTImO 15

TESTO 57

THEmA 46

UBBINK 12

VIESSmANN 11, 12

VSK 2009 36

Vie associative / VerenigingslevenP. 51 Afscheid van madame UBIC départ de madame UBICP. 54 CErGA: de nieuwe naam voor Habilitatie CErGA: le nouveau nom pour

l’Habilitation…P. 58 Cedicol: nieuwe technisch directeur

Cedicol: nouveau directeur technique

Page 6: ICS Magazine HR 2-2009

la voie sûre vers les exigences de l’avenir

J.L. Mampaey sprl Uitbreidingstraat 54 2600 AntwerpenTél 03 230 71 06 - Fax 03 230 11 53 [email protected]

www.mampaey.be

MAMPAEYklimaatbeheersing in eco-perspectief

RemehaAvanta Platinum Plus

Remeha Calenta

Remeha Gas 210 Eco PRO

Paradigma Aqua

nieuwe foto

Furanex

Parallèlement aux chaudières, nous présentons une gamme de production d'eau chaude sanitaire, avec quelques produits fantastiques comme le boiler à charge-ment stratié Aquinox OLB.

Egalement dans le prolongement de cela, nous avons maintenant aussi une partie rénovation de cheminées.Notre équipe Furanex fait des merveilles: faire revivre d'anciens corps de cheminée.

Et enn il y a la partie consacré à l'énergie solaire. Là aussi, nous sommes actifs avec des produits haut de gamme comme le chauffe-eau solaire de Paradigma.Et pour la production de froid aussi, nous avons ce qu'il faut: jetez un coup d'oeil sur CoolingWays.

Tout cela est bien sûr impossible sans insister sur la qualité de nos grossistes et nos installateurs. La formation prend une place majeure dans notre agenda. C'est clair car, tous les produits avec lesquels vous allez faire connaissance sur notre site sont technologiquement à la pointe et ne cessent d’évoluer. Vers un niveau supérieur. Et encore plus haut."

"L'activité principale de notre entreprise, et cela depuis les années septante, c'est la fourniture de chaudières, et en particulier la marque Hollandaise très connue de REMEHA. Nous faisons de notre mieux pour réussir et je crois bien que nous y parvenons. Remeha est un fabriquant fantastique en technologie de pointe, incontestablement le numéro un aux Pays-Bas, mais également à l'étranger, car c'est devenu très inter-national. En Belgique, nous distribuons Remeha en Flandre Orientale et Occidentale, à Anvers, dans le Limbourg, le Brabant et à Bruxelles. Dans le segment des moyennes et grandes installations nous sommes, avec nos chaudières gaz à condensation - très soucieuses de l'environnement- même leader du marché.

À tous les niveaux, aujourd’hui comme demain, la construction d’un avenir plus économe en énergie, plus écologique prend de l’ampleur. La technologie présente une issue. C’est un must inexorable, en vue des symptômes manifestes; le réchauffement de la planète, avec toutes ses conséquences. Malheureusement, beaucoup de gens ne se sentent pas directement concernés, tant que les désastres ne se produisent pas au pas de leur porte. Or, les augmentations du prix de l’énergie en sont un signe non négligeable.Dans le domaine du chauffage et de la production d’eau chaude sanitaire – l’activité principale de Mampaey – nous essayons d’y contribuer. Des recherches sans relâche assurent un progrès permanent dans le concept et le rendement. Nos solutions sont la voie sûre vers les exigences de l’avenir.

Untitled-2 2 19/02/09 12:11

Page 7: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - �

La maison massive passive

Dans le sillage de Batibouw 2009….

La maison basse énergie (massive) de style traditionnel.

Comme si par hasard, les constructeurs d’ha-bitations s’étaient donné le mot, « la maison basse énergie (extra) » a fait son apparition lors de Batibouw 2009, dans le style traditionnel. Ce n’est pas unique-ment Wienerberger/Recticel qui lançait la maison « massive-passive » - un nom commercial pour une maison de style traditionnel – mais également d’autres comme La maison Eco qui offre « là maison basse énergie » en matériaux tradition-

nels tels que laine et mousse synthétique dans une struc-ture en bois. Les constructeurs d’habitations ont conclu qu’il n’est pas indispensable d’isoler de manière écologique à l’aide d’un tas de produits naturels, et de répondre aux conditions sévères de la maison passive, mais qu’il faut of-frir des maisons que l’on peut payer qui correspondent à ce qu’on appelle la maison basse énergie pour laquelle les valeurs à atteindre sont : une chaleur souhaitée de moins de 60 kWh/m² an, niveau K <60. Les maisons que l’on nomme maisons à très basse énergie, sont celles qui atteignent E50 ou E40. La question cruciale est : comment peut-on offrir une installation de chauffage classique dans ce genre de maison à basse énergie ? Cela peut se faire simplement via une petite chaudière murale raccordée à un chauffage par le sol ou via un système de chauffage par radiateurs tra-vaillant à un régime de 50/40°C de manière à ce que la chau-dière condense tout l’hiver.

Une économie de coût est possible, une économie de confort non !La question se pose, comment arriver à un produit qui ré-pond à un confort payable, exigé par une personne du 21ième siècle ? En outre, certaines techniques exigées sont primordiales : isolation & inertie - étanchéité & ventilation – soleil & pare-soleil, installations de chauffage rentables et énergie renouvelable ! Nous examinons ces caractéristiques dans les constructions courantes, pour déterminer jusqu’où elles répondent aux exigences du confort.Les différents gadgets techniques peuvent-ils répondre aux souhaits actuels des habitants ? La compacité peut elle si-gnifier une réduction de notre liberté de mouvement ? No-

E n E r G I E

Massief-passief huis

In het kielzog van Batibouw 2009 ...

De (massief) lage energiewoning in traditionele bouwtrant.

Alsof de woningbouwers onder elkaar hadden afgesproken maakt de “(extra) lage energie-woning” in de klassieke bouwtrant haar verschij-ning op Batibouw 2009. Niet alleen Wienerber-ger/Recticel lanceerde op haar stand de woning “massief-passief” – een commerciële benaming voor een extra lage ener-giewoning in de klassieke bouwtrant - maar ook an-deren zoals het Eco huis bieden de “lage energie-woning” aan met klas-sieke isolatiematerialen wol en kunststofschuim in een houtskeletbouw. De woningbouwers zijn tot de conclusie gekomen dat men niet noodzakelijk ecologisch moet isole-ren met allerlei natuurproducten, en aan de strenge voorwaarden van het passief huis moet voldoen, maar dat men vooral betaalbare woningen moet aanbieden die het kenmerk hebben te behoren tot wat men noemt de lage energiewoning waarvan de bekomen waarden zijn: een warmtevraag minder dan 60 kWh/m² jr, K-peil < 30 en E-peil < 60. De woningen die E 50 of E 40 bereiken zijn dan de zogenaamde extra lage energiewoningen. De hamvraag : hoe kunnen wij in een dergelijke lage energiewoning een aangepaste klassieke verwarmingsinstallatie aanbie-den? dit kan veelal door een kleine condenserende wandketel, met daaraan verbonden een vloerverwar-ming of een systeem van radiatorverwarming wer-kend op een regime van 50/40°C zodat de ketel heel de winter door condenseert.

Financieel inleveren kan, comfort inleveren niet !de vraag is hoe men tot een product komt dat bo-vendien beantwoordt aan het betaalbaar comfort dat de mens van de 21e eeuw eist ? Hierbij zijn som-mige technische vereisten van primordiaal belang: isolatie & inertie – luchtdichtheid & ventilatie – zon en zonnewering – rendabele verwarmingsinstallaties en duurzame energie! We bekijken deze kenmerken bij het hedendaagse bouwen, in hoeverre ze beant-woorden aan de eis voor comfort? Zijn de diverse technische snufjes combineerbaar met de hedendaagse wensen van de bewoners? Betekent com-pactheid een inkrimping van onze bewegingsvrijheid?

Een lage energiewoningWienerberger in opbouw.Une maison basse énergie Wienerberg en construction.

Page 8: ICS Magazine HR 2-2009

� - ICS magazine - 2/2009

E n E r G I E

Is ons welzijn in gevaar? Heeft de architect niet zijn rol uit het oog verloren die er in bestaat een totaal comfort te verschaffen dat zowel de stabiliteit als de lucht- en waterdichtheid en het leefcomfort omvat? Zouden we de zomer kunnen trotseren zonder kunst-matige koeling in dit tijdperk dat koeling in de auto ons met de paplepel wordt in-gegeven? Is de uitstoot van CO2 voor onze kinderen een bedreiging voor een over-dreven opwarming van onze aarde, met alle gevolgen van dien? dit zijn de vele an-dere vragen die elk van ons, die het goed meent met onze planeet, bezig houdt. We willen er wel iets aan doen, maar niet ten koste van een betaalbare woning.

Optimale isolatie bij lage energiewo-ningen.de ecologisten zien vooral uit naar het aspect natuurproduct, en passen als iso-latie zowel plantaardige of dierlijke producten toe: schapenwol, houtwol, hennepvezels, cellulose, katoenwol, rietpanelen, stro en pluimen. Wat men nog niet proefondervindelijk heeft kun-nen vaststellen is het gedrag op langere termijn (30 à 40 jaar) van deze ecologische na-tuurproducten op gebied van fysische veroude-ring, en de gedraging van de insecten waartegen deze producten speciaal zijn geïmpregneerd. met onze klassieke isolatieproducten komen we even gunstig uit, zonder risico te lopen naar de toekomst toe. de coëfficiënt van geleidbaar-heid λ (hoe kleiner het λ getal hoe beter isole-rend) ligt bij de natuurproducten tussen 0,040 en 0,080 W /mK. Kurk als beste isolatie voortkomend uit de natuur behaalt een λ = 0,032 à 0,045. de kunstmatige isolaties zoals rotswol, glaswol en geëxpandeerde polystyreen bereiken als λ = 0,038 terwijl de geëxtrudeerde polystyreen λ = 0,033 haalt, en poly-urethaan (PUR) zelfs

daalt tot λ = 0,023 à 0,021 W/mK (Resolschuim).

de dikte d van de isolatielaag nodig om een grote warmteweerstand R tegen warmtever-lies te bekomen wordt bepaald door de formule R = Ri +Σ d/λ + Ru waarbij Ri en Ru staan voor de intrede- en uittredeweerstand van de warmte tot de wand en de λ staat voor de warmte geleid-baarheid. Het omgekeerde van de R weerstands-waarde is de U: warmtedoorgangscoëfficiënt. Om een lage U waarde te bekomen is het bijge-volg nodig om dikkere isolatie te voorzien, bvb. door de gebruikelijke 5 à 8 cm isolatiedikte in bui-tenmuren fors te verhogen. Als beglazing wordt ofwel de thermische beglazing gebruikt met U = 1,1 ofwel het driedubbel glas met U = 0,6 (U is de vroegere K-waarde, zijnde de hoeveelheid warm-tevermogen in Watt die de wand doorlaat per m2 oppervlakte uitgedrukt in W / m2K)

tre bien être est-il en danger ? L’architecte n’a-t’il pas perdu de vue l’obtention d’un confort total qui combine aussi bien la stabilité, l’étanchéité à l’air et à l’eau, ainsi que le confort des habitants ? Pourrions-nous affronter l’été sans air conditionné

alors que le refroidissement d’air nous est offert de toutes parts ? Pour nos enfants, l’émission de CO2 avec toutes les consé-quences dont un réchauffement excessif de notre planète, est-ce un menace? C’est une partie des questions que se posent les personnes concernées par notre planète. Nous voulons nous en occuper mais pas au détriment d’une maison qu’il est possible de payer.

Isolation optimale dans les habitations à basse énergie.Les écologistes voient principalement l’aspect produit naturel, et proposent en tant qu’iso-lation aussi bien du végétal que de l’animal : laine de mouton, laine de bois, chanvre, cel-lulose, fibre de coton, panneau de chaume, paille et plumes. Ce qui n’a pas encore pu être analysé c’est à terme (30 à 40 ans) comment vont vieillir physiquement ces produits natu-rels écologiques et quel sera le comportement

des insectes contre lesquels ces produits sont traités.

Nous arrivons au même point et sans risque pour l’avenir en utilisant nos produits d’isolation classiques. Le coefficient de conductivité λ (plus le chiffre λ est bas meilleure est l’isolation) est entre 0,040 et 0,080 W/mK. Le liège en tant que meilleur produit naturel obtient un λ = 0,032 à 0,045. L’isolation synthétique telle que la laine de verre, la laine de roche et le polystyrène expansé, obtient un λ = 0,033, et le polyuréthane (PUR) même jusqu’à un λ = 0,023 à 0,021 W/mK (mousse Reseol).

L’épaisseur d de l’isolation nécessaire pour obtenir une forte résistance à la chaleur R contre la perte de chaleur, est déter-minée par la formule (R = Ri +Σ d/λ + Ru). Ri et Ru sont la résis-tance entrante et sortante de la chaleur jusqu’à la paroi et λ pour la conductivité. La valeur de résistance R renversée est le U : coefficient de passage calorifique. Pour obtenir une valeur U réduite, il est nécessaire de prévoir une isolation plus épaisse, par ex. d’augmenter fortement l’épaisseur de l’isolation (qui est normalement de 5 à 8 cm) dans les murs extérieurs. Pour le vitrage il faut utiliser un vitrage thermique avec U = 1,1 ou un vitrage triple avec U = 0,6 (U représente le précédent K, c’est à dire la quantité de capacité de chauffage exprimée en Watts que le mur laisse passer en m² de surface exprimé en W/m²K).dans les maisons à basse énergie, l’épaisseur d’isolation est choisie par le constructeur en fonction de son budget. On uti-lise par ex. 16 cm PU ou 24 cm de laine ou XPS afin d’obtenir un coefficient de passage thermique U = 0,15 grâce également au placement à l’intérieur d’une brique creuse de bonne isola-tion. Cette solution est proposée par Wienerberger / Recticel.C’est également valable pour la valeur U du sol où max. 16 à 20 cm de PUR sont d’application pour obtenir une valeur U = 0,15. La toiture en pente requière une isolation plus épaisse afin d’obtenir une bonne valeur U par ex. 20 cm de PUR ou une couche de laine de 30 cm pour obtenir une valeur d’isolation U

Schuiframen niet langer taboe voor de luchtdichtheid.

Les fenêtres coulissantes ne sont plus un tabou pour l’étanchéité.

Page 9: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - �

E n E r G I E

Bij de lage energiewoningen wordt de isolatiedikte door de bouwheer gekozen naargelang zijn budgettaire mogelijkheden. men gebruikt bijvoorbeeld 16 cm PU ofwel 24 cm wol of XPS zodat deze muren een heel lage warmtedoorgang coëfficiënt U verkrij-gen. In het geval van de oplossing gelanceerd door Wienerberger / Recticel bekomen we voor de buitenmuren een heel lage warmte-doorgang coëfficiënt U = 0,15 mede dank zij een goed isolerende holle snelbouw baksteen aan de binnenzijde. Hetzelfde geldt voor de U waarde van de vloer waar maximaal 16 tot 20 cm PUR wordt toegepast om een waarde U = 0,15 te bereiken. Het hellend dak vraagt meer isolatiedikte om een goede U waarde te bekomen bvb. 20 cm PUR of 30 cm woldeken om de isolatiewaarde U ≤ 0,15 W/m2 K te bekomen. Bij het plat dak helpen de voorgespannen baksteengewelven mee met de isolatie om een U = 0,15 te beko-men . Niets verplicht de bouwheer om voor zo’n lage U waarden te kiezen; hij kan dit vrijelijk bepalen naargelang zijn financië-le mogelijkheden. de dikte van de isolatie is bepalend voor de hoeveelheid ingenomen bruto oppervlakte aan de grond om tot dezelfde hoeveelheid netto gebruiksoppervlakte te komen. Bijge-volg wordt bij dikkere isolatie de prijs van de netto m2 bouwgrond iets duurder. men kan zich ook tevreden stellen met de minimale isolatiedikte in de buitenmuren, en meer dikte aan isolatie voor-zien in vloer en dak om zodoende de grondprijs te optimaliseren.

Het totaal aan U waarden opgeteld voor alle wanden en gedeeld door het volume van de lokalen, wordt K-peil genoemd. Het maxi-mum K-peil dat het decreet in Vlaanderen toelaat bij nieuwbouw is K < 45. In Wallonië is het maximum K peil < 55.Het berekende K peil is van invloed op het energieverbruik E van de woning, maar ook de oriëntatie van de woning, de gebruiks-methodiek van de woning door de bewoners, de compactheid van de woning (= volume m3 / opp. buitenschil m2 =coëfficiënt m3/m2), en de soort verwarmingsinstallatie en ventilatiemethode zijn fac-toren die mee bepalend zijn voor het totaal primair energiever-bruik EP dat in vergelijking tot een standaard geval de naam E peil heeft meegekregen. Het massief-passief huis van Wienerberger bereikt een (extra) laag energiepeil schommelend rond E30. Een lage energiewoning kan evengoed variëren tussen E60 en E40.

de huidige wetgeving voorziet als minimum in Vlaanderen E100 (vanaf 2010 = E80), E90 in het Brussels Gewest (vanaf 2010 = E70) en E 100 in het Waals Gewest.

de tabel hierboven geeft een ovezicht.- Inzake ventilatie wordt voor het passief huis een luchtdichtheid

bij 50 pa onderdruk n50 < 0,60 vol/u vereist. Bij 10 à 20 m2/pers en 1,5 à 3 m3/m2u verse lucht betekent dit 30 m3/u/pp verse lucht. de compactheid van een woning vergemakkelijkt het voldoen aan de wettelijke vereisten.

- Bestaande woningen hebben een E peil > 200 en meer. Bij reno-vatie van het woningenpark zijn Gewestpremies voorzien. de EU verplichting is te voldoen tegen 2020. Jammer genoeg bestaat er weinig of geen conformiteit in wetgeving tussen de 3 Belgische Gewesten.

≤ 0,15 W/m² K. Pour une toiture plate, les al-véoles des briques en béton armé contribuent à l’isolation pour obtenir U = 0,15.Rien n’oblige le constructeur à choisir une va-leur U aussi basse; celle-ci peut être adaptée à ses possibilités financières. L’épaisseur de l’isolation est déterminante pour la quantité brute de surface réduite au sol afin d’arriver à la même surface nette d’utilisation. Par consé-quent le prix net du terrain à bâtir est plus éle-vé si l’on utilise une isolation plus épaisse. On peut également se contenter d’une épaisseur d’isolation minimale dans les murs extérieurs, et prévoir une isolation plus épaisse dans le sol et la toiture pour optimaliser le terrain à bâtir.

La valeur U totale comptabilisée pour tous les murs et divisée par le volume des locaux, de-vient le niveau K. Le niveau K max. permis par le décret en Flandres pour des constructions neuves est K < 45. En Wallonie le niveau K max. est < 55.

Le niveau K calculé intervient dans la consom-mation E de l’habitation, mais également l’orientation de l’habitation, la méthode de consommation des habitants, la compacité de l’habitation (= volume m3 / surface extérieure m2 =coefficient m3/m2), l’installation de chauf-fage et la méthode de ventilation choisis, sont des facteurs qui interviennent pour le total de la consommation énergétique primaire EP qui, en comparaison à un cas normal, a obtenu la dénomination niveau E. La maison massive/pas-sive de Wienerberg atteint un niveau d’éner-gie très bas oscillant aux environs de E 30. Une

maison à basse énergie peut également varier entre E60 et E40. La règlementation actuelle prévoit comme minimum en Flandres E100 (à partir de 2010 = E80), E90 dans la région de Bruxelles Capitale (à partir de 2010 = E70) et E100 en région wallonne.

Aperçu voir tableau ci-dessus- Concernant la ventilation, pour la mP une

étanchéité de l’air à une sous pression n50 < 0,60 vol/h de 50 pa est exigée. Entre 10 à 20 m² par personne et 1,5 à 3 m³/m²/h d’air frais ; cela représente 30 m³/h/pp d’air frais. La compacité d’une habitation facilite à ré-pondre aux exigences légales.

Valeur U / U-waarde Niveau K / K-peil Niveau E / E-peil Genre d’habitation / Soort woningValeur U maximale selon les murs

U waarde maximaal volgens soort wanden

Légalement / WettelijkK < 45

Moins de E80 ou E90 selon la région Minder dan E80 of E90 vlgs het Gewest

Décret Conforme EPB- et avec un certificat EPC Conform EPB-wetgeving en met een EPC certificaat.

Moyennes / Gemiddelden ->Moins de / Lager dan

K40Moins de / Minder dan

E60= Maison basse énergie = Lage energie woning

Moyennes / Gemiddelden ->Moins de / Lager dan

K20Moins de / Minder dan

E30= Maison à extra basse énergie (Norme MP si E<15 kWh/m2jr) = Extra lage energie woning (Norm PH mits E<15 kWu/m2jr)

Page 10: ICS Magazine HR 2-2009

� - ICS magazine - 2/2009� - ICS magazine - 1/2009

E n E r G I E

Standaard ventilatie toestellen, traditionele verwar-mingsinstallatie ?

Bij het passief huis project Wienerberger zowel als bij de (extra) lage energiewoningen is het niet langer no-dig zoals bij de houtskelet passieve huizen om met een polyethyleenfilm een 100% luchtdichtheid te voorzien, en bij elke doorboring (vb stopcontact ) deze te herstel-len qua luchtdichtheid. de pleister aangebracht op de bakstenen muur is voldoende luchtdicht uit zichzelf. Bij eventueel gebruik van (duurdere) gipsplaten volstaat het om in de voegen (vb scheiding dak/muur) een strip polyethyleenfilm als luchtdichtheid te voorzien. Bij het passief huis project is een ventilatietoestel voor-zien met ingebouwde warmtepomp om de verwarming aan het huis toe te voegen, wat niet noodzakelijk is in een traditionele (extra) lage energiewoning. We kun-nen een gewoon ventilatietoestel voorzien van het type C (enkele afzuiging) of het type d (zogenaamde balans-ventilatie met bij voorkeur een ingebouwde warmte wisselaar met een hoog rendement). de verwarming kan bestaan uit een traditionele verwar-ming met bvb een kleine condensatieketel modulerend van 0,9 tot 9 kW verbonden met ruim overbemeten radi-atoren berekend op het regime 60/50°C of met een vloer-verwarming op water in regime 50/40°C of minder. Het is niet nodig om een dure gesofisticeerde warmtepomp in combinatie met het ventilatietoestel te voorzien (met als nadeel dat bij het minste defect het huis voor enige tijd zonder verwarming valt), om tot een goede oplos-sing te komen. de condensatieketel zal bij de genoemde lage watertemperaturen altijd condenseren, dus altijd bij haar maximaal rendement van 105 à 107 % functi-oneren! Voor een woning E50 kan desgewenst ook een monobloc warmtepomp lucht/water worden toegepast, werkend op watertemperaturen 50/40°C. Een natuur-freak kan ook een zonneboiler installeren bivalent met de CV ketel. Wienerberger liet een simulatiestudie opmaken bij het studiebureel Technum te Gent, om het dynamisch karak-ter van massief passief ten opzichte van lichtere materi-alen te vergelijken. Er werd geëxperimenteerd met ver-schillende U-waarden teneinde K30 en K45 woningen te bekomen. Ook werd met dezelfde U-waarden het mas-sief-passief metselwerk t.o.v. houtskelet bekeken. deze dynamische simulaties gaven als resultaat: - 10 % minder energie nodig dank zij het bufferende

karakter van de binnenmuren. - Een beter thermisch comfort dank zij het massieve ka-

rakter van de gemetste woning- minder temperatuurschommelingen en ‘s zomers min-

der risico op verhitting.

Hoe ‘s zomers het huis koel houden?...In de winter zorgt de warmtetoevoer van de zonne-warmte voor een gratis stuk verwarming, maar in de zomer kan deze zonnewarmte een hinderende verhit-ting veroorzaken. Uiteraard is zonwering noodzakelijk, vooral bij hete dagen in de zomerperiode, met het doel de koelte in de woning te bewaren. Een belangrijke be-sparing bestaat er in om in de zomer zo weinig moge-lijk kunstmatig te koelen, daar kunstmatig koelen op de klassieke wijze driemaal meer energie vraagt dan ver-

- Les habitations existantes ont un niveau E > 200 et plus. des primes régionales existent pour une rénovation. Il faut répondre aux obligations européennes pour 2020. Il est dommage qu’il n’existe très peu ou pas de confor-mité dans la règlementation entre les 3 régions belges.

Appareils standard de ventilation, installations tradi-tionnelles de chauffage?

Pour le projet maison passive de Wienerberg il n’est plus nécessaire de prévoir, avec un film en polyéthylène, une étanchéité de 100% pour les habitations à (extra) basse énergie et à chaque perçage (par ex. pour les prises élec-triques) d’effectuer une réparation en ce qui concerne l’étanchéité. Le plafonnage appliqué sur le mur de bri-ques est par lui-même suffisamment étanche. Lors d’uti-lisation de plaques de gypse (plus chères), il suffit de prévoir dans les joints (par ex. séparation toit/mur) un couvre-joint de film polyéthylène pour l’étanchéité.

Pour le projet maison passive, il suffit de prévoir, pour le chauffage de l’habitation, un appareil de ventilation avec une pompe à chaleur intégrée, ce qui n’est pas nécessaire dans une habitation traditionnelle à (extra) basse énergie. Il suffit de prévoir un simple appareil de ventilation de type C (aspiration simple) ou de type d (présumé ventilation à double flux avec de préférence un échangeur de chaleur intégré à haut rendement).

Le chauffage peut être une installation traditionnelle de chauffage avec par ex. une petite chaudière à condensa-tion modulable de 0,9 à 9 kW connectée à des radiateurs surdimensionnés calculés à un régime de 60/50°C ou avec un chauffage à eau par le sol à un régime de 50/40°C ou moins. Il n’est pas nécessaire de prévoir une pompe à chaleur sophistiquée onéreuse en combinaison avec un appareil de ventilation (avec comme inconvénient que pour la plus simple panne, la maison ne peut plus être chauffée), pour arriver à une bonne solution. La chau-dière à condensation condensera toujours à basse tem-pérature d’eau, donc toujours à rendement maximal de 105 à 107% ! Pour une habitation E50 si cela est sou-haité, une pompe à chaleur monobloc air/eau peut être prévue, travaillant à une température d’eau de 50/40°C. Un défensseur de la nature peut également installer un boiler solaire bivalent avec chauffage central.

Wienerberger a fait faire une étude de simulation par le bureau d’études Technum à Gand, afin de pouvoir comparer le caractère dynamique du massif-passif par rapport aux matériaux plus légers. Une expérimentation de plusieurs valeurs U a été faite de manière à obtenir les K30 et K45 d’une habitation. Ces mêmes valeurs U ont été utilisées afin de distinguer la maçonnerie massif-passif par rapport à la structure en bois. Ces simulations dynamiques ont donné comme résultat :- 10 % de moins d’énergie nécessaire grâce au caractère

tampon des murs intérieurs ;- Un meilleur confort thermique grâce au caractère mas-

sif de la maçonnerie de l’habitation ;- moins de fluctuations et en été moins de risques de

surchauffe.

Page 11: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - �

En été, com-ment mainte-nir la fraicheur dans l’habita-tion ?...

Une partie de l’apport calo-rifique en hi-ver est assuré par la chaleur du soleil ce qui permet une économie d’énergie, mais en été le même apport calo-rifique peut provoquer une s u r c h a u f f e . des pare-so-leil sont bien entendu né-cessaires, prin-c i p a l e m e n t en été lors de journées chau-des afin de maintenir la fraicheur dans l’habitation. Une forte économie est possible en refroidissant le moins possible artificiellement en été étant donné que ce pro-cédé utilise trois fois plus d’énergie que de chauffer en hiver. d’où la question du gouvernement. Il est possible de maintenir la fraicheur en utilisant des matériaux avec une grande capacité de stockage de chaleur/fraicheur. On se remémore les habitations anciennes avec des murs épais ou la fraicheur était constante. On retrouve cette technique dans la méthode massif-passif lancée par Wie-nerberger/Recticel. Il est possible de maîtriser les jour-nées chaudes et de bénéficier de la fraicheur en utilisant les matériaux traditionnels tels que les briques au lieu de la structure en bois. On peut stocker la fraicheur dans les habitations basse énergie massive, en utilisant une ventilation nocturne grâce aux murs de briques et des panneaux de sol en béton. La chaleur emmagasinée per-met de maintenir en journée la fraîcheur de l’habitation. Votre maison à basse énergie vous offrira en été, grâce à cet avantage, un confort maximal lors des journées chaudes. La fraîcheur emmagasinée aura un effet plus long avec un degré d’isolation identique dans une mai-son avec structure en bois par rapport à une habitation classique en briques.

Le graphique par en page 10 montre les différences de confort thermique dans une habitation massive tradi-tionnelle maçonnée par rapport à une construction avec structure en bois.

- La courbe supérieure donne la température intérieure dans une construction avec structure en bois.

- La courbe plate et généralement à plus faible tempé-rature, en rouge/brun est valable pour une construc-tion à maçonnerie massive.

warmen in de winter. Vandaar de vraag van de overheid. We kunnen dit bekomen door materialen te gebruiken met een grote warmte/koelte opslagcapaciteit. We denken hierbij nos-talgisch aan de oude gebouwen met dikke muren die altijd fris aanvoelden. Precies deze formule is terug te vinden in de mas-sief-passief methode die Wienerberger/Recticel lanceert. Bij het gebruik van tradi-tionele materialen zo-als baksteen in plaats van houtskelet wordt het mogelijk om war-me zomerdagen te overbruggen in een frisse atmosfeer. met koele nachtventilatie

kan men koelte opslaan in de massief gebouwde lage energie woningen dank zij de baksteenmuren en beton-nen vloerplaten. de opgeladen koelte maakt het moge-lijk tijdens de dag de woning natuurlijk fris te bewaren. dank zij dit voordeel zal uw lage energiewoning u maxi-maal comfort schenken, ook in de hete zomerdagen! Bij dezelfde graad van isolatie van een houten gebouw tov een klassiek bakstenen gebouw zal de opgeladen koelte een langduriger effect hebben.

de grafiek op pagina 10 toont het zeer verschillend ka-rakter van thermisch comfort van de woning in massief traditioneel metselwerk t.o.v. een gebouw met hout-skelet.

- de bovenste curve geeft de binnentemperatuur in een houtskeletbouw. de vlakkere en meestal in tempera-tuur lager liggende curve in bruinrood is geldig voor een massief metselwerk gebouw.

- de onderste blauwe lijn toont de buitentemperatuur in juli-augustus. Bij deze metingen is het afkoelen van het massief gebouw met nachtelijke ventilatie (nog) niet toegepast.

Bij de lage energie woning moet nochtans aandacht worden besteed aan het inkapselen van een betonko-lom of balk opdat deze zich niet als koude brug zou ma-nifesteren.

Kan de (extra) lage energiewoning met traditionele CV installatie succes verwachten?

Bij nader onderzoek blijken heel wat kandidaat-bou-wers aangetrokken tot het passief huis vooral door de roep geen (klassieke) verwarming nodig te hebben, te-vens door een aanlokkelijke premie gedurende 10 jaar.

E n E r G I E

10,8 11,8

38,4 40,8

80,3

PH massieve / massive

PH houtskelet / structure en bois

k30 massief /massive

K30 houtskelet / structure en bois

k45 massief /massive

0

10

20

30

40

50

6070

80

90

100

kWh/m2

Besoin annuel d’énergie pour le chauffage (surface de sol net conditinné de 172,7 m²) / Jaarlijkse energiebehoefte voor ruimte verwarming

(netto-geconditioneerde vloeroppervlakte 172,7m²)

Ce graphique (Wienerberger) présente une consommation réduite de 10 % grâce à la maçonnerie massif-passif par rapport à la construction de la structure en bois

(étude de simulation Technum Wienerberger).Deze grafiek (Wienerberger) Vertoont 10 % minder verbruik ten gunste van het

massief-passief metselwerk tegenover de houtskeletbouw. (simulatiestudie Technum Wienerberger)

Page 12: ICS Magazine HR 2-2009

�0 - ICS magazine - 2/2009

Velen haken af omwille van de complexiteit en de hoge kosten. Bij de lage energiewoning en de extra lage energiewoning kan men zelf bepalen welk K-peil en E-peil men wil bereiken naarge-lang het beschikbare budget. Er wordt een vol-doende luchtdichtheid bekomen dank zij de ei-gen luchtdichtheid van de pleisterlaag die op de holle baksteen wordt aangebracht. Ook het ventilatiesysteem kan bij lage energiewoningen veel eenvoudiger (beschreven zie hoger). de tra-ditionele bouwtrant en het isoleren met gekende isolaties biedt tevens een bredere waaier aan mo-gelijkheden, en mag rekenen op een betere ken-nis van zaken bij de uitvoerders. dit laatste is een motivatie bij het merendeel van de architecten en aannemers. We mogen bijgevolg veronderstellen dat het succes voor de (extra) lage energiewoning definitief is gelanceerd, en veel meer opportuni-teiten biedt dan het ecologisch passief huis. de bouwheer kan investeren naargelang zijn moge-lijkheden, en kan vooraf laten berekenen wat de tijdsduur zal zijn waarin hij zijn investeringen zal terugverdienen. Hij kan bijgevolg zeer eenvoudig bepalen hoeveel hij het net-niet economisch op-timum wil overschrijden. Zo effenen we de weg naar de lage energiewoning op maat van de klant!

De gecertificeerde normen “passief huis”: Nog even een woord over de premies die passieve huizen in België genieten. Bij het ter perse gaan vernemen we dat de federale belastingvermin-dering voor een gecertificeerd passiefhuis wordt verhoogd van het oorspronkelijke bedrag van € 600 aftrek /jr aan belasting geïndexeerd wordt tot € 830 voor het inkomstenjaar 2009, geniet-baar gedurende 10 jaar. deze fiscale premie is zelfs cumuleerbaar met de belastingsverminde-

- La ligne inférieure bleue, donne la température extérieure en juillet-août. Pour ces mesures le rafraichissement de l’ha-bitation massive par la ventilation nocturne n’est pas (encore) appliqué.

- dans une habitation à basse énergie il faut toutefois veiller à encapsuler les colonnes ou poutres en béton étant donné qu’un pont froid pourrait se produire.

Est-il possible d’obtenir une réussite avec les habitations à bas-se énergie équipées d’un chauffage central traditionnel?Il apparait, après analyse, que les candidats-constructeurs sont séduits par les maisons passives principalement par l’attrait il-lusoire de ne pas devoir installer de chauffage (classique), mais également par l’obtention d’une prime alléchante pendant 10 ans. Beaucoup abandonnent étant donné la complexité et le coût élevé. dans les habitations à basse et très basse énergie on peut déterminer soi-même quel niveau K et E l’on veut obtenir en fonction du budget disponible. Grâce à l’étanchéité propre de la couche de plafonnage appliquée sur les briques creuses, on peut obtenir suffisamment d’étanchéité. dans les habitations à basse énergie, le système de ventilation est beaucoup plus simple (voir plus haut). Le style de construction traditionnel et l’isolation avec les isolants connus offrent également plus de possibilités et on peut compter sur une meilleure connaissance des exécutants. Ceci est une motivation chez la plupart des ar-chitectes et entrepreneurs. On suppose donc que le succès des habitations à (très) basse énergie sera définitivement lancé et offrira plus d’opportunités que la maison passive écologique. Le constructeur pourra investir en fonction de ses possibilités, et pourra au préalable, faire calculer la période nécessaire pour la récupération de son investissement. Il pourra par la suite, déterminer facilement de ne pas dépasser l’optimum économi-que correct. de cette manière on prépare le chemin vers une maison à basse énergie aux mesures du client !Encore un mot concernant les primes qu’on peut obtenir en Belgique pour les maisons passives. Au moment de la mise sous

E n E r G I E

10

15

20

25

30

35

2-07 9-07 16-07 23-07 30-07 6-08 13-08 20-08 27-08 3-09

Simulatie operatieve binnentemperatuur zomerperiode (vensters gesloten)Simulation température opérationnelle à l’intérieur en été (fenètres fermées)

––—— PH massief –——–– PH houtskelet ——–– buitentemperatuur

°C

PH maison structure en boisPH maison massive température extérieure

Page 13: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

-38%-30%

-12% -59%Zoveel energie bezuinigde het gezin Peeters door hun oude verwarmingsketel uit 1977 te vervangen door een nieuwe oliecondensatieketel van Viessmann. Ook het gezin Verzele verving hun oude

ketel (één uit 1985) door een nieuwe Viessmann gascondensatieketel. De winst in energie is niet te versmaden!

Het gezin De Wilde verwarmde reeds met een nieuwe oliecondensatieketel van Viessmann. Nu plaatsten ze ook zonnepanelen. Niet mis, de extraenergiebesparing!

Het gezin Thibaut installeerde een warmtepomp bovenop de bestaande gascondensatieketel en bespaart zo meer dan de helft op het energiever-bruik. Inderdaad: meer dan de helft!

Vie

ssm

ann

Bel

giu

m b

.v.b

.a. ·

Her

mes

stra

at 1

4 · 1

930

Zav

ente

m (

No

sseg

em)

info

@vi

essm

ann

.be

· 080

0/99

9 40

Doe uw klanten besparen op hun verwarmingskost.En maak ze warm met een Energiecheque tot € 600!*

*Registratie van een particuliere klant gebeurt via de website www.viessmann.be of via het gratis nummer0800/999 40, voor een korting tot € 600 (excl. BTW), afhankelijk van de aangekochte installatie (voorwaardenzie www.viessmann.be). De cheque kan worden ingeruild tot en met 15 december 2009.

Condensatie-ketels op olie

Condensatie-ketels op gas

Zonne-collectoren

Houtketels Warmte-pompen

Meer info op www.viessmann.be

EPC1423_1_F_BFl_185 28.04.2009 16:24 Uhr Seite 1

presse nous apprenons que la réduction d’impôt dont on bé-néficie pour une maison passive certifiée est augmentée par rapport au montant imposé de € 600 récupérable et indexé jusqu’à € 830 pour les revenus 2009 pendant 10 ans. Cette ré-duction fiscale peut même être cumulée avec la réduction d’im-pôt pour les mesures d’économie d’énergie (40 % de réduction en contribution) à condition que pour 2009 la réduction des contributions soit limitée à un montant de € 2.770 (ou € 6.300 en cas d’utilisation simultanée d’énergie solaire).Le gouvernement des finances et de la santé crée de cette ma-nière une injustice par rapport aux habitations à basse énergie, étant donné qu’elles sont également économes en énergie. C’est en grande partie grâce à ces primes que la maison pas-sive a du succès. Ceci est néanmoins uniquement valable pour autant que le candidat constructeur dispose d’assez de liqui-dité. Cette disposition ‘discriminatoire’ financée par le gouver-nement de la communauté devrait être élargie aux maisons à basse énergie, si on souhaite que la liberté du choix du taux d’isolation soit respectée. Ceux dont les finances sont réduites sont punis à tort.Nous rappelons une fois de plus les 2 conditions de base pour une certification d’une maison passive : le demande énergéti-que totale pour le chauffage et le rafraichissement doit être < 15 kWh/m²/an et l’étanchéité n50 (50 pa de différence de pression) doit être < 0,6 vol/h.

st

ring voor energiebesparende maatregelen (40 % vermindering aan belasting) mits de totale be-lastingsvermindering in 2009 is beperkt tot het bedrag van € 2.770 (of € 3.600 in het geval ook van zonne-energie wordt gebruik gemaakt). de Federale Overheidsdiensten Financiën en Volks-gezondheid creëren hiermee een onrechtvaardig-heid tov de lage energiewoningen gezien deze proportioneel evenveel energie besparen. Het passief huis dankt haar succes voor een groot deel aan deze premies. dit is slechts mogelijk voor de bouwheer die over voldoende liquiditeiten be-schikt. deze ‘discriminerende’ maatregel gefinan-cierd met overheidsgeld van de gemeenschap zou in feite evenredig moeten worden uitgebreid tot de lage energiewoning, wil men de vrijheid van keuze in graad van isoleren respecteren. Wie over onvoldoende financiële mogelijkheden beschikt als bouwheer wordt hierdoor ten onrechte afge-straft.

We herinneren nog even de 2 basis-voorwaarden tot het certificeren van een PH: de totale energievraag voor de verwarming en koe-ling moet < 15 kWh/m2/jr en de luchtdichtheid n50 (bij 50 pa drukverschil) moet < 0,6 vol /u.

st

Ing. R. Debruyne – I.C.S.

E n E r G I E

Page 14: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 2/2009

-38%-30% -12%

-59%C'est l'économie d’énergie réalisée par la famille Martin en remplaçant leur ancienne chaudière par une nouvelle chaudière fioul à condensation Viessmann.

La famille Lambinon a remplacé sa chaudière (datant de 1985) par une chaudière à condensation Viessmann avec pour résultat une économie d’éner-gie de 30%. Le jeu en valait la chandelle!

La famille De Wilde était déjà équipée d'une chaudière fioul à condensation Viessmann. A présent, ils ont installé des panneaux solaires. L'économied’énergie supplémentaire est appréciable!

La famille Thibaut a installé une pompe à chaleur et disposait déjà d'une chaudière à gaz à conden-sation. Elle a économisé ainsi plus de la moitié de sa consommation d'énergie!

Vie

ssm

ann

Bel

giu

m s

.p.r

.l. ·

Her

mes

stra

at 1

4 · 1

930

Zav

ente

m (

No

sseg

em)

info

@vi

essm

ann

.be

· 080

0/99

9 40

Viessmann fait réaliser des économies de chauffage àvos clients. Et leur offre jusqu'à € 600* en chèque énergie!

*Inscription pour les particuliers sur le site web www.viessmann.be ou via le numéro gratuit 0800/999 40,pour une réduction d'un montant maximum de € 600 (hors TVA), en fonction du choix de l'installation(conditions sur www.viessmann.be). Le chèque peut être échangé jusqu'au 15 décembre 2009 inclus.

Plus d’infos sur www.viessmann.be.

Chaudieres àcondensationau fioul

Chaudieres àcondensationau gaz

Capteurssolaires

Chaudièresà bois

Pompesà chaleur

EPC1423_1F_BFrz_185 28.04.2009 16:22 Uhr Seite 1

Prenez un grand bol d’air

UBBINK ▲ Jan Samijnstraat 9 ▲ 9050 GentbruggeT +32-9-237 11 00 ▲ F +32-9-237 11 29

www.ubbink.be

La ventilation. Le mot est sur toutes les langues. Car la ventilation est nécessaire. Pour se sentir bien dans sa peau dans une demeure saine et respectueuse de l’environnement. Mais aussi pour respecter la législation EPB. Plus question d’ouvrir portes et fenêtres! A cause du bruit, des insectes, de la poussière, des cambrioleurs, de la perte de chaleur et j’en passe: on préfère s’en débarrasser. On le voit: le choix d’un système de ventilation adéquat s’impose.

Ubbink vous propose une panoplie de solutions: elles vont de la ventilation naturelle la plus simple aux systèmes mé-caniques les plus sophistiqués avec récupération de chaleur.En outre, sachez qu’Ubbink est toujours là pour vous ap-porter aide et conseil. N’hésitez donc pas à nous contacter pour ventiler toutes vos questions en la matière. Nous vous trouverons le système de ventilation le plus indiqué, en fonction de la situation.

Page 15: ICS Magazine HR 2-2009

1/2009 - ICS magazine - ��

50ème EDITION DE BATIBOUW UN SUCCES MALGRE LA CRISE

Batibouw a ouvert ses portes pour la 50e fois, le 26 février 2009. Les intéressés ont à nouveau été très nombreux : environ 75.000 visiteurs profes-sionnels et 333.000 particuliers ont parcouru les différents palais.

Contrairement aux autres années les « touristes » se sont faits moins nom-breux : les visiteurs avaient bien pré-paré leur visite en sélectionnant les stands à visiter et les questions qu’ils souhaitaient poser.Tout comme l’année dernière, ICS était présent au palais 12 – stand 415, nous avons eu le plaisir de pouvoir y accueillir de nombreux affiliés, de non-membres intéressés et de particuliers. Ces derniers ont appréciés nos répon-

ses objectives et ciblées concernant les dernières nou-veautés au niveau chauffage et sanitaire. Les documents se rapportant aux primes et avantages fiscaux à propos des dispositions pour les économies d’énergie, sont par-tis comme des petits pains. Les listes des membres-instal-lateurs classées par région ont également été d’un très grand intérêt. Nous espérons que tous nos offerts four-nis à l’occasion de cette foire rapporteront leurs fruits. Une présentation powerpoint et nos tout nouveaux roll-ups permettaient aux visiteurs de se faire une idée bien précise sur le fonctionnement d’ICS, mais également au sujet du cluster STS dont notre fédération est une des chevilles.

Bien entendu nous avons également été fouiner chez les exposants du palais 12 qui présentaient les dernières nouveautés où l’efficacité des énergies jouait le premier rôle mais également la promotion des nouvelles tech-nologies prêtes à être commercialisées. Le même son de cloche chez Informazout ou des consultants indépen-dants pouvaient transmettre des avis personnalisés.L’ARGB a profité de l’occasion pour faire connaître la nouvelle dénomination CERGA de l’habilitation rajeunie lors des jours professionnels

L’émotionnel a remplacé le rationnel en ce qui concerne le sanitaire : il faut consulter la documentation d’une manière approfondie afin de trouver des informations concernant entre autres la récupération de l’eau de pluie ou l’existence de douche de tête économes. de luxueuses salles de bain dotées des toutes dernières tendances at-tiraient l’attention du commun des mortels. La quantité d’eau allant directement à l’égout en surprendrait plus d’un. Il est vrai que le gaspillage de l’eau n’a qu’un petit impact sur l’émission de CO2 et donc ce n’est pas un outil de propagande, néanmoins il ne faut perdre de vue que l’eau potable devient un produit rare. Il reste à espé-rer qu’il ne faudra pas attendre une crise de l’eau pour interpeler la population et son gouvernement. st

Michaël De Bie

50e EDITIE VAN BATIBOUW EEN SUCCES ONDANKS DE CRISIS

Voor de 50e maal opende Batibouw haar deuren op 26 februari 2009. Alweer was de belangstelling groot: ongeveer 75.000 professionele bezoekers en zo’n 333.000 particulieren kwamen er over de vloer.

Een opmerkelijke trendbreuk met de vorige jaren was het wegblijven van zogenaamde « toeristen » : de bezoekers had-den op voorhand perfect bepaald welke stands zij zouden aandoen en op welke vragen zij een antwoord wensten te verkrijgen. Bij ICS, net als vorig jaar aanwezig op stand 415 in paleis 12, mochten wij ons verheu-gen over een aanzienlijke opkomst van talrijke leden, geïnteresseerde niet-leden en particulieren. deze laatsten stelden onze objectieve en deskundige toelichtingen over de moderne verwar-mings- en sanitaire technieken ten zeerste op prijs. Onze documentatie, gericht op de premies en fiscale voordelen voor energiebesparende maatregelen gingen vlot van de hand. Ook de lijsten met onze leden-instal-lateurs, netjes opgedeeld per provincie, werden door talrijke voorbijgangers op prijs gesteld. Wij hopen dan ook dat onze inspanningen om op de beurs aanwezig te zijn hun vruchten zullen afwerpen. Via een powerpoint presentatie en onze gloednieuwe roll-ups kregen de be-zoekers ook essentiële informatie over de werking van ICS, maar ook over de STS cluster waarvan onze federa-tie deel uitmaakt.

Uiteraard zijn ook wij even gaan rondneuzen, waarbij het ons in paleis 12 opviel dat energie-efficiëntie de hoofdrol blijft spelen en nieuwe technologieën als het ware staan te trappelen om gecommercialiseerd te wor-den. dezelfde boodschap was bij Informazout te horen, waar men zelfs een beroep kon doen op anafhankelijke consulenten om gepersonaliseerd advies in te winnen.de KVBG maakte van de professionele dagen gebruik om de verjongde habilitatie, voortaan CERGA geheten aan haar publiek voor te stellen.

Op sanitair vlak viel het op dat het emotionele het vaak van het rationele overneemt : men moet aandachtig de documentatie doornemen om iets te vinden over, zeg maar, hemelwater-recuperatie of spaarkoppen. Op elke hoek stond wel één of andere trendy badkamer te pronken met een watergordijn of een regendouche die één of ander weldoend effect zouden hebben op « de mens ». Over hoeveel kostbaar water hierbij recht naar de riolering loopt, staan slechts weinigen stil.Het klopt dat waterverspilling slechts een heel beperkte impact heeft op CO2 emissies en daardoor geen « hot item » is, maar het dringt niet door dat drinkbaar wa-ter een schaars goed aan het worden is. misschien moet men ook hier wachten op een heuse watercrisis om de bevolking en haar overheid wakker te schudden ?

st

InFo – InFo BATIBOUW ‘09

Page 16: ICS Magazine HR 2-2009

�4 - ICS magazine - 2/2009

ISH te Frankfurt : energie-efficiëntie hoog in het vaandelNet als Batibouw, mocht ook ISH dit jaar 50 kaarsjes uitblazen. deze beurs, die 202.000 professionele bezoekers trok, spitste zich enerzijds toe op het badkamer-universum en anderzijds op alles wat te maken heeft met gebouwen-, energie- en klimaattechniek en hernieuwbare energieën. Zij speelt hierin op wereldvlak een toonaangevende rol.

Het is dan ook geen wonder dat fabrikanten hun primeurs op deze beurs in de schijnwerper plaatsen.

Baxi Group claimt de eerste te zijn die een micro-WKK op de markt brengt. deze techniek, waarbij een gasaangedreven motor elektricteit produceert en de hierbij vrijkomende warmte wordt aangewend voor het opwarmen van CV-water en/of sanitair warm water, is ook bij talrijke andere fabrikanten zo goed als rijp voor de markt.

Bij Viessmann was het motto « Effizienz Plus ». Hiermee willen ze aangeven dat ze in alle domei-nen een com-pleet gamma aan ketels kun-nen voorstel-len. Hierbij is de condense-rende ketel (tot 6,6 mW !) nog steeds het vlag-genschip, maar ook voor an-dere technieken (warmtepom-pen met moge-lijkheid tot pas-sieve koeling, hout- en pel-letketels) is het gamma uiterst compleet. Ook zijn er talrijke combinatiemogelijkheden met bijvoorbeeld zonneboi-lers. Tot slot voorzien zij ook de regelingen om de gebruiker een ui-terst efficiënt en comfortabel geheel te kunnen aanbieden.

Bij radson benadrukte men de voordelen van een combinatie van vloerverwarming met radiatoren : met de thermostaat 2° lager, levert een vloerverwarming hetzelfde gevoel van welbehagen als bij radiatoren. Nadeel echter is de trage reactietijd die eigen is aan deze

�4 - ICS magazine - 1/2009

ISH à Francfort: l’efficacité énergétique, le cheval de

bataille.

ISH, tout comme Bati-bouw, fêtaient cette année ses 50 ans. Cette foire a accueilli 202.000 visiteurs professionnels

et visait d’une part, l’univers de la salle de bain, et d’autre part, tout ce qui concerne les techniques énergétiques et climatiques ainsi que les énergies renouvelables. Cette foire joue un rôle prépondérant au niveau mondial.

Il n’est donc pas surprenant que les fabri-cants choisissent cette foire pour mettre leurs primeurs en évidence.

Par ailleurs, Baxi Group est le premier à proposer un micro-cogénération. Cette technique produit de l’électricité via un moteur à propulsion gaz, la chaleur déga-gée est utilisée pour réchauffer l’eau de la chaudière et/ou du sanitaire. Ce concept arrive à maturité pour sa commercialisa-tion chez bien d’autres fabricants.

Le mot d’ordre chez Viessmann était « Effizienz Plus ». C’est leur façon de faire savoir qu’ils disposent d’une gamme com-plète de chaudières. Leur porte drapeau est toujours la chaudière à condensation (jusqu’à 6,6 mW !) mais leur gamme pour d’autres techniques (pompes à chaleur avec possibilité de refroidissement passif, chaudières à bois et à pellets) est excessive-ment complète. N’oublions pas toutes les combinaisons possibles entre autre avec les boilers solaires. En guise de clôture, il faut également si-gnaler leur possibilité de pouvoir offrir aux utilisateurs les régulations efficaces et pra-tiques.

radson pointait les avantages d’une com-binaison de chauffage via le sol et via les radiateurs : le chauffage via le sol, avec une valeur du thermostat réduite de 2°, offre le même bien être que des radiateurs. Le seul point faible de cette technologie est la lenteur de réaction. Il est vrai que les radia-teurs, sur ce point, n’ont plus rien à prou-

InFo – InFo

Viessmann Effizienz Plus

Page 17: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

Sans aménagement Avec Sortimo Globelyst

Aménagement de véhicules utilitaires pour professionnels

Tél. gratuit 0800 857 59 · fax. 0800 857 60 · [email protected] · Station de montage à Vilvoorde et Waregem

�Ne cherchez plus votre matériel

�Plus de dégât à cause du matériel mal rangé

�Avec un aménagement léger, vous économisez de l’essence

�Gain de temps par le fait d'une bonne organisation

�Pour chaque budget, nous avons une solution

�Nous venons chez vous ou sur votre lieu de travail avec un véhicule de démo pour une offre personnalisée, et ce sans engagement

Epargnez du temps, de l’argent et de l’essence grâce à Sortimo :

* le montage dans une de nos stations pour une valeur de maximum 10% de l'aménagement / Action valable jusqu'au 30 juin 2009 / Condition non cumulable avec d'autres actions et/ou autres conditions particulières.

Maintenant avec

le montage GRATUIT *

Anzeige_Ordnung_192x66_franz.qxd 26.03.2009 18:12 Uhr Seite 1

ver et forment donc un marriage parfait.détail important, les radiateurs pour pla-cement vertical sont conçus à cet effet : la circulation se fait verti-calement (d’en bas vers le haut et d’en haut vers le bas). d’autres appareils sont conçus d’origine en tant que radiateurs horizontaux qui lors du placement pivotent de 90°. dans ce cas, la circulation se fait horizontalement,

ce qui influence négativement le rendement.Le fabricant allemand de pompes Wilo, présentait une primeur mondiale : le système de pompe décentralisé « Geniax ». La vanne thermostatique est remplacée à chaque corps de chauffe, par une petite pompe de cir-culation, qui n’est pas plus encombrante qu’une vanne thermostatique. de cette manière la consommation de gaz ou de mazout pourrait être réduite de 20%. Nous détaillerons ce sujet dans une de nos prochaines édi-tions. st

Michaël De Bie

InFo – InFo

technologie. Het is juist daar dat de radiatoren hun diensten bewijzen. Belangrijk detail : de plaatsbesparende verticale radiatoren van deze fabrikant zijn van bij het ontwerp voorzien om dusdanig geplaatst te worden : de doorstroming gebeurt in verticale zin (van onder naar boven en van boven naar onder). Andere toestellen zijn oorspronkelijk ontworpen als lage horizontale radiator die bij de plaatsing 90° worden gedraaid. de doorstroming gebeurt in dat geval horizontaal, wat een nefaste invloed heeft op het rendement.de duitse pompenfabrikant Wilo pakte uit met een wereldprimeur : het decentrale pompsysteem « Geniax ». Hierbij wordt bij elk verwarmingslichaam de thermostatische kraan vervangen door een kleine circulatiepomp, die nauwelijks groter is dan de thermostatische kraan. Het gas- of stookolieverbruik zou hierdoor tot 20% dalen. We komen hier in één van onze volgende nummers uitgebreid op terug. st

Zonder voertuiginrichting Met Sortimo Globelyst

Bedrijfswageninrichtingen voor Professionals

Gratis Tel. 0800 857 59 · fax. 0800 857 60 · [email protected] · Eigen inbouwstations te Vilvoorde en Waregem

�Niet meer zoeken naar verloren voorwerpen

�Geen beschadigde losse voorwerpen meer

�Een lichtgewicht van inrichting bespaart u brandstof

�Tijdsbesparing door een goede organisatie

�Wij hebben voor ieders budget een oplossing

�Vrijblijvend bezoek met demowagen bij u thuis voor gratis offerte op maat

Bespaar tijd, geld en brandstof met Sortimo:

* montage in één van onze inbouwstations t.w.v. max 10 % van de inrichting / Actie geldig t.e.m. 30 juni 2009actie is niet cumuleerbaar met ander mogelijke promoties en/of andere condities

Nu met gratis

montage*

Anzeige_Ordnung_192x66_flaem.qxd 18.03.2009 16:25 Uhr Seite 1

Page 18: ICS Magazine HR 2-2009

Themacondens ICS.indd 1 4/30/09 10:46:37 AM

Page 19: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

StabiCAD 8 sous les lumières lors du StabiCAD Users Meeting 2009!

La filiale Belge de Stabiplan organisait le 19 fé-vrier une journée dédiée aux clients (SUM 09). Cet évènement a eu lieu au centre Technopolis à Malines avec comme objectif principal la présen-tation de la toute nouvelle version de StabiCAD 8. Tous les utilisateurs StabiCAD étaient invités et nombreux étaient leurs présences. Stabiplan a reçu les jours suivants de vives réactions positi-ves et encourageantes. StabiCAD 8 est, on peux le dire, un grand succès.

Filip Cauwelier et Ruud Kats (directeurs de Stabi-plan Belgique et Pays-Bas) présentaient en début d’après-midi le côté pratique de l’évènement. En-suite, chacun pouvait découvrir les nouvelles fonc-tionnalités de StabiCAd 8 grâce à des sessions de démonstration par module.Pendant ces sessions, les utilisateurs pouvaient non seulement découvrir les nouveautés, les chan-gements mais aussi poser des questions à une di-zaine de collaborateurs. Les utilisa-teurs étaient tous enthousiastes car ce qui fonctionnait déjà bien dans les versions précédentes allait en-core mieux maintenant!

Après la session Questions-réponses, un peu de détente a fait du bien. Après la visite au centre de décou-vertes de Technopolis, une loterie était organisée par Filip Cauwelier

Vous cherchez un logiciel de dessin destiné aux Installateurs ? Rejoi-gnez le club des gagneurs ! Prenez le temps de regarder le site www.Stabiplan.be ou demandez de plus amples renseignements via : [email protected]

Vous êtes déjà utilisateur de StabiCAd et vous sou-haitez obtenir StabiCAd 8 ? Inscrivez-vous pour une journée de formation de mise à jour. Venez faire connaissance avec les nouvelles fonctionali-tés sur www.stabiplan.be/training.

Quelques exemples de fonctionnalités inté-ressantes : - placer des symboles grâce à la fonction cliquer-

glisser- uniformité à travers tous les modules- générer automatiquement le schéma unifilaire- générer automatiquement la liste des maté-

riaux- étirer et déplacer les tuyaux et les canalisations

grâce à des poignées pratiques. st

StabiCAD 8 in de spotlights op de StabiCAD Users Meeting 2009!

Op donderdag 19 februari organiseerde Stabiplan haar gebruikersdag (SUM 09). Deze vond plaats in Technopolis Meche-len en stond in het teken van StabiCAD 8, de nieuwste versie van de technische tekensoftware van Stabiplan. Alle Sta-biCAD gebruikers waren uitgenodigd en de opkomst was dan ook groot. Na afloop stroomden de positieve reacties binnen. StabiCAD 8 is een succes!

de middag begon met een presentatie door de sales directors van België (Filip Cauwelier) en Neder-land (Ruud Kats) met de nodige praktische informatie. daarna kon iedereen kennis maken met de nieuwigheden van Stabi-CAd 8 aan de hand van een aantal subsessies. Hier kregen de StabiCAd-gebruikers een gedetailleerde demonstratie van alle nieuwe functies en grote veranderingen en konden ze met hun vragen terecht bij de tientallen Stabiplan medewerkers.

Na de infosessies werd er tijd gemaakt om de weten-schap in Technopolis te (her)ontdekken en daarna kwam iedereen terug sa-men voor de verloting van de prijzen.

Nog op zoek naar een goede tekensoftware die speciaal gericht is naar de installateur? Neem een kijkje op de website www.stabiplan.be of mail naar [email protected] voor meer informatie.

Al StabiCAd-gebruiker en interesse in de overgang naar Stabi-CAd 8? Schrijf snel in voor een update training en maak kennis met de gloednieuwe functionaliteiten: www.stabiplan.be/trai-ning.

Een greep uit de handige StabiCAd functies:- snel plaatsen van symbolen met het drag- en dropsysteem- uniformiteit doorheen de verschillende modules- centraal beheer van kringen- automatisch genereren van eendraadschema’s en materiaal-

lijsten- werken met grips om bvb kanalen de stretchen, te verplaat-

sen of aan te sluiten- enkellijns, dubbellijns, 3d- oplossen knooppunten voor aftakkingen, verlopen en aan-

sluitingen- wisselen van materiaal zonder opnieuw te tekenen.

st

ForMATIonSoPLEIdInGEn

Page 20: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 2/2009

easyFairs.com/HVAC-BE IF ONLY ALL TRADE SHOWS WERE THIS EASY !

EnergiePrestatie & BinnenklimaatVerwarming & warmwatersystemenVentilatieAirconditioning & luchtbehandelingKoeltechnologieNieuwe & hernieuwbare energiebronnenPompen, leidingen, � ttings & tapsMeet- & regeltechnieken

Programma:Performance énergétique & génie climatiqueChauffage & production d’eau chaudeVentilationClimatisation & traitement de l’airTechnologie du froidNouvelles sources énergétiques & énergies renouvelablesPompes, vannes, conduites, raccords & mitigeursTechniques de mesure & de réglage

Programme :

Deelname “all-in” mogelijk vanaf € 2800Gerichte marketingcampagneIn samenwerking met gespecialiseerde vakbladen

Waarom u niet mag ontbreken:Une formule “tout compris” à partir de € 2800Une campagne marketing cibléeEn collaboration avec des revues professionnelles du secteur

Avantages à exposer :

HVAC

23 & 24/09/2009 - BRUSSELS EXPO

Cataloguspartner:Partenaire catalogue :

Met de steun van:Avec le soutien de :

easyFairs® HVAC is of� ciële sponsor van: easyFairs® HVAC est sponsor of� ciel de :

Mediapartner:Partenaire média :

Boek nu uw stand voor de prijs van een advertentie!

+32 3 280 53 32

Réservez votre stand pour le prix d’une annonce !+32 3 280 53 32

Gelijktijdig met /Parallèlement àeasyFairs ® ECLDÉ VAKBEURS VOOR INSTALLATIETECHNIEKEN, ENERGIEPRESTATIE EN BINNENKLIMAAT

LE SALON DES TECHNIQUES D’INSTALLATION, DE LA PERFORMANCE ÉNERGÉTIQUE ET DU GÉNIE CLIMATIQUE

180_260_HVAC_BE_2009_NL&FR.indd 1 24/04/2009 16:54:51

Page 21: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

InFo – InFo

Le CSTC célèbre ses 50 printemps

Célébrer ses 50 ans pour un organisme comme le nôtre n’est pas un événement banal que l’on peut passer sous silence. Centre collectif menant des recherches scientifiques, mais aussi des recherches appliquées, le CSTC est devenu un véri-table pôle de connaissances au service de la construction, solidement ancré dans l’histoire et doté d’une vision claire de l’avenir. Nul ne peut toutefois prétendre évoluer dans la bonne direction en faisant abstraction de son passé.Un anniversaire aussi prestigieux que 50 ans d’existence of-fre l’occasion à notre institution de se pencher sur son his-toire et d’évoquer les personnalités et les circonstances qui ont présidé à sa création. Dès 1946, Pierre Holoffe, fonda-teur du CSTC et ingénieur-entrepreneur visionnaire, est convaincu de la force que peut représenter un centre de re-cherche collectif mettant en commun les ressources de plusieurs mil-liers d’entreprises de construction. Une entreprise isolée ne peut en effet acquérir et exploiter seule des connaissances telles que celles qui émanent d’une recherche menée de manière conjointe.

Cette épopée, nous avons tenté de la retracer, dans ces quelques pages, à travers le regard de chacun des corps de métier, de chacune des spé-cialités qui constellent le secteur de la construc-

tion. Il nous était évidemment impossible de citer ici toutes les actions, tous les événements et tous les acteurs qui ont œuvré avec acharne-ment à l’édification, au développement et au rayonnement du CSTC. C’est pourquoi nous invitons le lecteur intéressé à découvrir prochai-nement un ouvrage commémoratif dont les deux tomes évoqueront respectivement l’histoire du Centre et ses perspectives d’avenir. Sous le titre ‘La passion de construire’, le second volume de ce livre, fidèle à la tradition visionnaire du CSTC, se penchera notamment sur les développements auxquels le secteur dans ses différentes compo-santes sera confronté dans un futur proche, tant sur le plan des maté-riaux, techniques et technologies qu’en matière de gestion d’entre-prise.Nous nous projetterons ensuite à l’horizon 2050, au risque de nous exposer aux mêmes railleries que celles rencontrées par les chercheurs visionnaires au début du siècle dernier. Nous serons toutefois large-ment récompensés si ne fût-ce qu’une poignée des idées avancées se concrétisait sous l’une ou l’autre forme d’ici une quarantaine d’an-nées. Nous pourrons alors nous enorgueillir d’avoir contribué à l’une des missions majeures dévolues au Centre : le progrès du secteur et l’amélioration du bien-être.Nous passerons également en revue, dans ces deux volumes, le fonc-tionnement des Comités techniques, ces organes dont le rôle est fon-damental dans l’action du Centre. Le premier tome consacré à l’his-toire du CSTC retracera les multiples évolutions qui ont jalonné leur existence au fil des ans.Le rêve des pionniers est devenu réalité en 1959, si bien que le secteur dispose aujourd’hui, avec son centre de recherche, d’un instrument puissant lui permettant d’affronter les nouveaux défis qui ne manque-ront pas de se faire jour.

st

C. De Pauw, ir., directeur général du CSTCR. Lenaers, ir., président du CSTC

Het WTCB viert zijn 50 lentesDe 50e verjaardag van een instelling zoals het WTCB is geen banale gebeurtenis waaraan men zomaar kan voor-bijgaan. In zijn hoedanigheid van collectief centrum voor toegepast en wetenschappelijk onderzoek, is het WTCB uitgegroeid tot een waar kenniscentrum ten dienste van de bouwsector, met een rijke geschiedenis en een duide-lijke kijk op de toekomst. Niemand kan echter op een zin-volle manier toegroeien naar wat nog komen moet, zon-der zijn verleden te kennen. Wanneer een Centrum zijn 50e verjaardag viert, is het maar normaal dat er even te-ruggeblikt wordt op zijn geschiedenis, en meer bepaald op de personen en omstandigheden die ten grondslag la-gen van zijn oprichting. Onze stichter, Pierre Holoffe, was een visionair ingenieur-ondernemer, die zich reeds in 1946 bewust was van de kracht van collectief onderzoek, waarbij de middelen van

enkele duizenden bouwondernemingen gebundeld worden. De kennis, opgedaan aan de hand van dit gezamenlijke speurwerk, is immers on-

bereikbaar op individuele basis.In dit magazine hebben we getracht deze geschie-denis opnieuw tot leven te brengen door de ogen van de verschillende bouwvakken met hun respec-tievelijke specialiteiten. Het spreekt evenwel voor

zich dat het ons onmogelijk was om alle acties, evenementen en per-soonlijkheden te citeren, die met hart en ziel hebben meegewerkt aan de oprichting, ontwikkeling en uitstraling van het Centrum.Daarom nodigen wij de lezer uit om binnenkort een kijkje te nemen in ons tweeledige gedenkboek, waarvan het eerste luik gewijd zal zijn aan de geschiedenis van het WTCB en het tweede aan zijn toekomst-perspectieven.In het tweede boek, met als titel ‘Boeiend bouwen’, wordt – ge-heel in de traditie van de visionaire politiek van het WTCB – vooruit-gekeken naar de ontwikkelingen die de bouwsector in al zijn geledin-gen in de nabije toekomst te wachten staan op het vlak van materialen, technieken, technologieën en bedrijfsvoering.Vervolgens draaien we de klok vooruit naar 2050, op het gevaar af binnen 40 jaar even meewarig bejegend te worden als nu het geval is voor de visionaire onderzoekers van het begin van vorige eeuw. Mochten er in 2050 daarentegen ook maar enkele van de door het Centrum naar voren gebrachte ideeën onder één of andere vorm ver-wezenlijkt zijn, dan kunnen we ons tevreden achten. In dat geval zul-len we immers een bijdrage geleverd hebben tot de vooruitgang van de bouwsector en de verbetering van het welzijn van de burger, wat toch tot de hoofdtaken van het WTCB behoort.Verder wordt in beide boeken uitgebreid ingegaan op de organisatie van de Technische Comités. Deze organen spelen namelijk een be-langrijke rol in de werking van het Centrum. In het eerste boek, ge-wijd aan de geschiedenis van het WTCB, wordt de aandacht toege-spitst op de talloze evoluties die ze door de jaren ondergaan hebben.In 1959 werd de droom van de pioniers bewaarheid, zodat de sector vandaag de dag via zijn onderzoekscentrum beschikt over een krach-tig instrument om het hoofd te kunnen bieden aan de talrijke uitda-gingen die geboden worden door het bouwgebeuren.

st

C. De Pauw, ir., Directeur-Generaal van het WTCBR. Lenaers, ir., Voorzitter van het WTCB

Pierre HoloffeFondateur du CSTC

Stichter van het WTCB

Nos félicitations à tous les collaborateurs et membres du CSTC !

Onze felicitaties aan alle medewerkers en leden van het WTCB !

Page 22: ICS Magazine HR 2-2009

�0 - ICS magazine - 2/2009

Concevoir, assembler et maintenir des installations HVAC qui fonctionnent de façon

impeccable est souvent synonyme de résoudre un puzzle compliqué où toutes les pièces doivent s’emboîter les unes dans les autres afi n d’assurer

un fonctionnement prolongéet sans problèmes.

Pendant nos workshops professionnels nous vous donnons une bonne perception de problèmes spécifi ques et nous entrons dans les détails des

solutions ciblées que nous vous proposons.

Visitez notre site webpour plus d’informations.

Het meest complete gamma warmtepompen met de beste COP’s op de markt!

La gamme de pompes à chaleur la plus complèteavec les meilleurs COP’s du marché!

Industriestrasse 28 - B-4700 EUPENTel.: +32 (0)87 59 16 50 - Fax: +32 (0)87 59 16 55E-mail: [email protected] - Internet: www.accubel.be

Page 23: ICS Magazine HR 2-2009

Hemelwater is een verzamel-naam voor al het water (re-gen, sneeuw en hagel) dat ons als neerslag van-uit de hemel be-reikt.

De problematiek van het hemel-water

In België daalt het grondwater-peil, enerzijds door een toene-mende consumptie, anderzijds door het feit dat steeds min-der hemelwater in de grond infiltreert.Tot voor kort werd het regenwater simultaan met afvalwa-ter doorheen een zelfde riolering afgevoerd naar de opper-vlaktewateren (al dan niet via een zuiveringsstation). de belangrijkste nadelen zijn:• bij hevige regen kunnen de rioleringen de toevloed aan

water niet aan, waardoor er overstromingen ontstaan• om goed te kunnen functioneren, moet het water in een

zuiveringsstation voldoende hoge concentratie aan orga-nisch materiaal bevatten. door de verdunning met regen-water wordt de optimale concentratie vaak niet ge-haald.

de departementen leefmilieu van de 3 gewesten hebben dit ingezien en hebben maatregelen genomen. Gezien de verschillen per gewest zou het ons te ver leiden om dit hier in detail te bespreken. Het komt er op neer dat drie metho-des (meestal met elkaar gecombineerd) worden toegepast:• gebruik maken van het hemelwater• hemelwater laten infiltreren• hemelwater bufferen, waardoor het vertraagd wordt af-

gevoerd.

Het gebruik van hemelwaterWater geschikt voor consumptie is maar beperkt beschik-baar: slechts 0,3% van het op de aardbol aanwezige water kan na behandeling gebruikt worden als drinkwater, het overige gedeelte is zeewater of ijs op de poolkappen en in gletsjers.

Op de volgende pagina geeft de grafiek het waterverbruik weer van de gemiddelde Belg. Hoewel de cijfers met de ja-ren wijzigen, kunnen we stellen dat verhoudingen nage-noeg constant blijven. Het bovenste deel (in rode kader)

La récupération des eaux pluviales

La dénomination eaux pluvia-les comprend toutes les eaux (pluie, neige, grêle) qui se re-trouvent à la surface de la ter-re provenant du ciel.

La problématique de l’eau de pluie

La nappe phréatique se réduit en Belgique, de par l’augmen-tation de la consommation et de par la diminution constan-

te de l’infiltration de l’eau de pluie dans le sol.

L’eau de pluie et les eaux usées étaient, jusqu’à très peu, évacuées vers les eaux de surface par le même égout (ou via une centrale d’épuration). Les princi-paux inconvénients sont :• les égouts ne peuvent pas évacuer l’afflux d’eau

lors de fortes pluies et de ce fait il y a des inonda-tions

• dans une station d’épuration, l’eau doit contenir suffisamment de matière organique pour être effi-cace. La dilution par l’eau de pluie ne permet pas d’obtenir la concentration optimale.

Les départements environnement des 3 régions ont fait ce constat et ont pris les mesures nécessaires. du fait des différences d’une région par rapport à une autre, il nous est impossible d’aller plus avant dans les détails. En bref cela signifie que trois méthodes (combinées entre elles) sont appliquées :• l’utilisation de l’eau de pluie• permettre à l’eau de pluie de s’infiltrer• constituer un stock d’eau de pluie de telle sorte

que l’évacuation soit ralentie.

L’utilisation de l’eau de pluie

La disponibilité de l’eau propre à la consommation est limitée : seulement 0,3 % de l’eau présente sur terre peut être utilisée, après traitement, comme eau potable, le reste est constitué d’eau de mer ou de glace provenant des calottes polaires et des glaciers.

Le graphique de la page suivante reprend la consom-

D O S S I E R

1/2009 - ICS magazine - ��

recuperatie van hemelwater

Page 24: ICS Magazine HR 2-2009

D O S S I E R

m a t i o n moyenne du belge. Il est bien entendu que les chif-fres varient en fonction du temps mais les rap-ports restent q u a s i m e n t constants. La

partie encadrée du graphique (=50%) est prise en considération pour l’utilisation de l’eau de pluie. Le spécialiste des pompes Wilo signale que l’eau de pluie a de plus, des effets positifs pour les applications suivantes :• pas de calcaire dans les toilettes• les plantes puisent plus facilement les minéraux.• les sols ainsi que la voiture brillent de toutes leurs facettes (pas de

trainées calcaires lors du séchage).• pas d’utilisation d’adoucissant pour les machines à lessiver, et un

besoin réduit de 50% des produits de lessive.

Par mesure de prudence il faudra tenir compte d’une présence inévi-table de matières organiques provenant d’insectes et de plantes, il faudra impératrivement prévoir un système de filtre. Surtout si la ma-chine à lessiver est raccordée à l’eau de pluie, un filtre à charbon actif est indispensable afin d’éviter la décoloration du linge et les odeurs désagréables. Avec nos remerciements à Wilo st

Michaël De Bie

van de grafiek ( = 50%!) komt in aanmerking voor gebruik van regenwater. Regenwater heeft voor deze toepassingen daar-enboven positieve effec-ten, aldus pompenspecia-list Wilo:• geen steenvorming in

de toiletten• planten kunnen gemak-

kelijker mineralen op-nemen

• vloer en auto blinken mooier (géén kalk-strepen bij het opdrogen)

• geen gebruik van onthardingsmiddel voor wasmachine, en tot 50% minder waspoeder nodig.

Gezien het onvermijdelijk is dat organisch materiaal, afkomstig van insecten en plan-ten in de regentank belanden, zal men en-kele voorzorgen in acht moeten nemen. Zeker indien ook de wasmachine wordt aangesloten op het regenwater, zal men stroomafwaarts van de pomp een filter-systeem voorzien, waarbij actieve koolstof niet mag ontbreken, teneinde ongewenste verkleuring van het linnen en reukhinder te voorkomen.

met dank aan Wilo st

�� - ICS magazine - 1/2009

VERBRUIK IN LITER PER dAG PER PERSOONCONSOmmATION JOURNALIÈRE PAR PERSONNE EN LITRES

WC 30 L

WASmACHINE / mACHINE A LAVER17 L

SCHOONmAAK / NETTOYAGE 4 L

TUIN / JARdIN 4 L

dOUCHE - BAd / BAIN 44 L

VAAT / VAISSELLE 8 L

KOKEN / CUISINE 3 L

27%15%4%4%

40%7%3%

Page 25: ICS Magazine HR 2-2009

un système de pompe pour eau de pluie:Que ce passe t’il si une plus grande fiabilité est

souhaitée ?Un système de pompe auto-ammorçante est utilisé pour la récupération de l’eau de pluie dans des habitations privées. Ces pompes délivrent généralement de 2 à 5 m³/heure en tenant compte d’une hauteur de refoulement de 20 à 30 m CE (= 2 à 3 bar). Les techniques se sont affinées au cours du temps et ces pompes fonctionnent correctement. Néanmoins certains problèmes se présentent quand la pompe est déjà installée. 80 % de ces problèmes résultent d’erreurs lors du raccordement en aval de la pompe, donc du côté de l’aspiration.Il faut tout d’abord connaître la signification précise du terme « aspiration » pour avoir une bonne compréhension de cette problématique.

La pression de l’air comme levier

On prend un tonneau cylindrique rempli à moitié d’eau. On place un couvercle parfaitement étanche. Sur ce couvercle on place un poids, rien ne se produira, en tenant compte que le tonneau est indéformable et en sachant que l’eau ne peut être comprimée (schéma 1).

Si l’on fore un trou au centre du couvercle et qu’un tuyau y est ajusté, le couvercle va descendre

et l’eau va monter dans le tuyau, jusqu’à ce que le poids de l’eau dans le tuyau s’équilibre avec le poids fourni (schéma 2).

L’air qui encercle notre terre, exerce une pression sur la surface de la terre et sur tout ce qui s’y trouve, donc également sur un tonneau ouvert. La surface de l’eau forme une étendue horizontale, puisque la pression de l’air est identique sur toutes les particules de l’eau (schéma 3).

Si on plonge un tuyau dans l’eau et qu’on ôte la pression de l’air (= aspiration) dans ce tuyau, l’eau va descendre dans

Voor privé-woningen wordt bij recuperatie van hemelwater doorgaans gebruik gemaakt van zelfaanzuigende pompsystemen. doorgaans leveren deze pompen zo’n 2 à 5 m³/uur bij een opvoerhoogte van 20 à 30 m WK (= 2 à 3 bar). door de jaren heen zijn de technieken verfijnd en werken deze pompen behoorlijk. Toch rijzen er vaak problemen nadat de pomp geïnstalleerd is. 80 % van deze problemen zijn terug te brengen tot defecten die hun oorsprong vinden in de aansluiting vóór de pomp, dus aan de aanzuigzijde.Om een goed inzicht te krijgen in deze problematiek, moeten we eerst begrijpen wat « aanzuigen » precies is.

de luchtdruk als hefboom

Nemen we een cilindervormig vat dat voor de helft gevuld is met water. Leggen we op dat water een deksel dat aan de randen perfect dicht is. Plaatsen we op dat deksel nu een gewicht, dan zal er in feite niets gebeuren, ervan uitgaande dat het vat onvervormbaar is en wetende dat water niet samendrukbaar is (afbeelding 1).

Indien we nu in het midden van het deksel een gat boren en daar een buis op monteren, dan zal het deksel zakken en het water in de buis stijgen, net zolang tot het gewicht van het water in de buis evenwicht vormt met het aangebrachte gewicht (afbeelding 2).

de lucht die onze aardbol omringt, oefent een druk uit op de aardbodem en op alles wat zich op de aardbodem bevindt, dus ook op een openstaand watervat. Als de luchtdruk op elk oppervlakte deeltje van het water identiek is, dan is het wateroppervlak mooi horizontaal (afbeelding 3)

Indien we nu echter een buis in het water aanbrengen en in die buis de luchtdruk wegnemen (= aanzuigen), dan zal het water dalen in de tank en stijgen in de buis net zolang tot er evenwicht is tussen de atmosferische druk op het oppervlak buiten de buis en de waterkolom in de buis. Het is dus eigenlijk de atmosferische druk die het water in de buis duwt. Het evenwicht wordt bereikt als het water ongeveer 10 m hoog staat in de buis (zie verder).

D O S S I E R

1/2009 - ICS magazine - ��

Een pompsysteem voor regenwater :wat als een verhoogde

betrouwbaarheid gewenst is ?

1kg

1kg

Schéma 1 Schéma 2

Page 26: ICS Magazine HR 2-2009

�4 - ICS magazine - 2/2009

D O S S I E R

AANZUIGEN = HET WEGNEMEN VAN DE LUCHTDRUK IN DE AANZUIGLEIDING, WAARDOOR DE OMRINGENDE LUCHTDRUK HET WATER IN DE AANZUIGLEIDING NAAR OMHOOG STUWT.

Aan de hand van deze definitie kunnen we meteen het zwak punt van een dergelijk pompsysteem bloot leggen : als er ook maar enige vorm van luchtinfiltratie optreedt in de aanzuigleiding (bvb ter hoogte van een koppelstuk, een afsluiter,…), dan valt de pompwerking meteen stil. Ook zal een pomp slecht werken zolang er luchtbellen in de aanzuigleiding aanwezig zijn.

In normale omstandig-heden bedraagt de luchtdruk op zeeniveau 1atm.

Omzetting naar andere eenheden : 1 atm = 1,01331 bar 1,03328 kg/cm² 10,3328 m WK 0,760 m Hg 101,325 KpaHieruit kunnen we dus besluiten dat de aanzuighoogte tussen een pomp en het wateroppervlak theoretisch maximaal 10,33 m kan bedragen. In de praktijk is dit beperkt tot ongeveer 8 m; hiervan moeten we nog de aanzuigzijdige ladingsverliezen (t.g.v. wrijving tegen de buiswand, in bochten, terugslagkleppen, enz…) aftrekken.

Wat te doen als…

… de aanzuighoogte onoverbrugbaar is en/of als een verhoogde betrouwbaarheid vereist is?

dan moet u er voor zorgen dat de pomp een voordruk heeft aan de aanzuigzuide. dat kan op twee manieren gebeuren:• de pomp wordt in toeloop gevoed. dit betekent

dat het waterniveau zich ten alle tijde hoger bevindt dan de aanzuigopening van de pomp. Hiervoor hebben de pompfabrikanten onderwaterpompen ontworpen die op de bodem van de regenwatertank worden geplaatst. Niet alleen behoren de aanzuigproblemen tot het verleden, deze oplossing spaart ruimte uit in de

le tonneau et monter dans le tuyau jusqu’au point où la pression atmosphérique exercée sur la surface hors du tuyau est en équilibre avec la colonne d’eau dans le tuyau. C’est donc la pression atmosphérique qui pousse l’eau dans le tuyau. Lorsque l’eau atteint environs 10 m dans le tuyau, l’équilibre est obtenu (voir plus loin).

ASPIRER = EVACUER DE LA PRESSION DE L’AIR DANS LA CANALISATION D’ASPIRATION, DE CE FAIT LA PRESSION DE L’AIR AMBIANT POUSSE L’EAU DANS LA CANALISATION D’ASPIRATION VERS LE HAUT.

En tenant compte de cette définition, il est possible de mettre en évidence le point faible d’un tel système de pompage : dans le cas d’une infiltration d’air dans le canal d’aspiration (par ex. à hauteur d’un raccord, d’une valve, …..) le pompage s’arrête immédiatement. Une pompe va également mal fonctionner aussi longtemps que des bulles d’air sont présentes dans la conduite d’aspiration.

La pression atmosphérique est d’1 atm au niveau de la mer dans des conditions standard.

Conversion vers d’autres unités :1 atm = 1,01331 bar 1,03328 kg/cm² 10,3328 m CE 0,760 m Hg 101,325 KpaOn peut donc conclure que la hauteur d’aspiration entre une pompe et la surface d’eau peut être de maximum 10,33 m. En pratique cela se réduit à plus ou moins 8 m, en outre il faut encore enlever les pertes de charge du côté de l’aspiration (dû à la friction contre la paroi du tube, dans les courbes, les clapets anti- retour, etc.…).

Que faire si…

…la hauteur d’aspiration est insurmontable et/ou une plus grande fiabilité est exigée ?

Il faut s’assurer que la pompe dispose d’une pression du coté de l’aspiration. Cela peut se faire de 2 façons :

• La pompe est alimentée en charge. Cela signifie que le niveau de l’eau est toujours plus haut que l’ouverture d’aspiration de la pompe. Les fabricants ont conçu des pompes qui sont placées dans le fond des citernes d’eau de pluie. Les problèmes d’aspiration font partie du passé, mais cette solution est également peu encombrante à l’intérieur de l’habitation et elle est très silencieuse. En outre ces systèmes offrent plus de possibilités en débit et pression que les pompes classiques auto-amorçantes. Evidemment il y a lieu de prévoir un pilotage

P atmos.

P atmos.

P atmos.P atmos.

Schéma 3 Schéma 4

Page 27: ICS Magazine HR 2-2009

D O S S I E R

1/2009 - ICS magazine - ��

woning en werkt nagenoeg onhoorbaar. deze systemen bieden bovendien meer mogelijkheden naar debiet en druk dan de klassieke droog opgestelde zelfaanzuigende pompen. Uiteraard moet ook hier een degelijke sturing worden voorzien met inbegrip van een droogloopbeveiliging en zal men bij voorkeur werken met een drijvende zuigkorf. men zal er ook over waken dat deze pompen vorstvrij worden opgesteld en dat zij steeds bereikbaar blijven (via een ophaalsysteem) voor eventueel nazicht.

Dompelpomp met toebehoren / Pompe immergée avec accessoires

(Wilo)

• Er wordt een laadpomp voor-zien. In dit geval werkt men met 2 pompen: er is de distri-butiepomp, een klassieke droog opgestelde pomp voor distributie van het regenwater in het gebouw. Tevens wordt een laadpomp (type kelderpomp) voorzien in de regenput, waarvan de perszijde wordt aangesloten op de aanzuigleiding, zodat het water naar de distributiepomp met een zekere voordruk wordt gevoerd. Hou er rekening mee dat de sturing vrij complex is: telkens er vraag is naar water, moet eerst de laadpomp inschakelen, teneiende haar voordruk op te bouwen, pas enkele secon-den later mag de distributiepomp inschake-len. Tevens zullen beide pompen over een adequate droogloopbeveiliging beschikken. dit systeem zal men daarom meestal slechts aantreffen als optie bij de duurdere types van “all-in hybride” pompsystemen (dit zijn systemen waar men automatisch over-schakelt op leidingwater bij leegstand van de regenput en vice-versa).

PrIJZEn

Prijzen afkomstig van verschillende fabrikant-en voor een pompsysteem van 3 m³/uur bij een opvoerhoogte van 23 mWK tot 28 mWK en in-clusief volgende toebehoren:• elektronische sturing, inclusief droogloop-

beveiliging• drijvende zuigkorf met terugslagklep• drukvaste aanzuigslang

BESLuIT Ervan uitgaande dat de installatiekost voor de verschillende systemen vrij gelijklopend is,

avec protection contre la marche à sec et on utilisera de préférence une crépine flottante. On veillera également à ce que ces pompes sont protégées contre le gel et qu’elles restent toujours accessibles (via un système de levage) pour un éventuel contrôle.

• Une pompe de charge est prévue. dans ce cas on travaille avec 2 pompes, la pompe de distribution, une pompe classique pour la distribution de l’eau de pluie dans le bâtiment. Une pompe de charge est installée dans le puits (type pompe vide-cave) à la-quelle une canalisation est raccordée, de manière à ce que l’eau est amenée avec une certaine pression vers la pompe de distri-bution. Il faut tenir compte que la commande est très complexe : à chaque appel d’eau il faut enclencher la pompe de charge, afin de constituer une pression, quelques secondes avant l’en-clenchement de la pompe de distribution. Les 2 pompes devront disposer d’une protection continue. C’est pourquoi cette solu-tion sera proposée en option sur les systèmes de pompe plus onéreuses, de type « all-in hybride » (ces systèmes commutent automatiquement vers l’eau de ville si la citerne d’eau de pluie est vide et vice-versa).

PrIX

Ces prix sont en provenance de divers fabricants pour un sys-tème de pompe de 3 m³/heure à une hauteur manométrique de 23 à 28 m CE, y compris les accessoires suivants :• commande électronique, y compris la protection contre la

marche à sec • une crépine avec clapet anti-retour• un flexible d’aspiration résistant à la sous-pression.

ConCLuSIonEtant donné que le coût d’installation est similaire pour les diffé-rents systèmes, le client disposera pour un surcoût acceptable d’un

POMPTYPE PRIJS in € / PRIX en € Type de pompes

Jet-pomp, zelfaanzuigend 500 à 600 Pompe jet, auto-amorçante

meertrapspomp, zelfaanzuigend 600 à 700 Pompe multicellulaire, auto-amorçante

Onderwaterpomp, 5’’ 700 à 850 Pompe submersible, 5’’

Page 28: ICS Magazine HR 2-2009

D O S S I E R

�� - ICS magazine - 1/2009

dan kunnen we stellen dat de opdrachtgever voor een zeer redelij-ke meerprijs beschikt over een onderwater-pompsysteem met vol-gende voordelen:

• problemen ten ge-volge van een slecht werkende aanzuig-leiding zijn zo goed als uitgesloten.

• plaatsbesparing in de woning

• geen storend lawaai in de woning

• meer mogelijkheden met betrekking tot het debiet en druk.

Voor de installateur die nog geen ervaring heeft met het plaatsen van dergelijke systemen, is het aan te bevelen om zich bij de fabrikant goed te laten inlichten met betrekking tot de toepassing en de correcte wijze van installeren.

st

système de pompe submersible avec les avantages sui-vants :

• les problèmes dûs au dysfonc-tionnement de la conduite d’aspi-ration sont quasi-ment inexistants.

• gain de place dans l’habitation

• pas de bruit désa-gréable dans l’ha-bitation

• plus de possibili-tés concernant le débit et la pres-sion.

Pour l’installateur qui n’a pas encore d’expérience dans le placement de ce genre de système, il est conseillé de bien se renseigner auprès du fabricant concernant les applications et l’installation correcte.

stMichaël De Bie

Installatievoorbeeld van een systeem met onderwaterpomp Exemple d’installation d’un système équipé d’une pompe immergée

(Wilo)

Page 29: ICS Magazine HR 2-2009

Evacuation des eaux pluviales sur les toitures plattes

déterminer le débit d’évacuation

Une toiture plate n’est pas complètement horizon-tale: elle est en pente vers l’évacuation. La pente est de 2 cm par mètre au mi-nimum. de cette manière on évite les flaques d’eau stagnantes, qui de par leur forte charge peuvent pro-voquer un affaissement de la toiture (et même dans les cas extrêmes un effon-drement).L’évacuation doit être rapi-de afin d’éviter ce problè-me. Le diamètre nécessaire

pour les conduites d’évacuation est calculé sui-vant la norme européenne EN 12056-3. Cette norme détermine le débit suivant la formule :Q = r . A . C [l/s]

où r = l’intensité de la pluie [l/s.m²]

pour la Belgique r = 3 l/min.m² ou 0,05 l/s.m²

A = la surface du toit [m²]C = le facteur d’évacuation [sans uni-

té]. Ce facteur détermine la capa-cité de rétention et d’absorption du toit. La valeur sera petite pour par exemple les toitures vertes, alors qu’elle est quasiment 1 pour des toitures en EPdm.

Lorsqu’on connait le débit, l’on peut calculer le diamètre de la colonne (= la conduite d’évacuation verticale). Le fabricant vous communiquera les données, étant donné que cet élé-ment dépend – entre autres - de la nature du matériel utilisé.

réduction du diamètre de la co-lonneTravailler avec des diamètres réduits marque la tendance. différentes techniques existent, dont l’utilisation d’une trémie spéciale dont la fiabilité a largement été prouvée.Un exemple, le système d’évacuation des eaux pluviales Geberit Pluvia.

D O S S I E R

Afvoer van hemelwater op platte daken

Bepalen van het afvoer-debiet

Een plat dak is niet echt horizontaal : het helt af naar de afvoer toe. deze bedraagt minimum 2 cm per lopende meter. Hier-door voorkomt men dat er plassen blijven staan, die door hun extra belas-ting voor doorbuiging (in extreme gevallen zelfs in-storting) van het dak lei-den. Om dezelfde reden zal het water ook voldoen-de snel moeten afgevoerd worden. de benodigde di-ameter voor de afvoerlei-ding wordt bepaald volgens de Europese norm EN 12056-3. deze norm bepaalt het debiet aan de hand van volgende formule :Q = r . A . C [l/s]

Hierbij is r = de regenintensiteit [l/s.m²]

voor België is r = 3 l/min.m² of 0,05 l/s.m²

A = de dakoppervlakte [m²]C = de afvoerfactor [zonder een-

heid] deze factor geeft het tempe-

rend effect weer van de on-dergrond en zal bvb klein zijn bij groendaken, terwijl hij 1 is voor EPdm dakbedekkingen.

Eens het debiet gekend is, zal men de diameter van de standleiding (= de verticale afvoerleiding) kunnen bepalen. Gezien deze parameter ondermeer afhangt van de aard van het gebruikte materiaal, zal de fa-brikant u hiervoor de nodige gege-vens verstrekken.

Beperken van de diameter van de standleidingEr bestaat echter een tendens om met steeds kleinere diameters te gaan werken. Hiervoor bestaan ver-schillende technieken, waarbij het toepassen van speciale daktrechters tot spectaculaire resultaten leidt.Het Geberit Pluvia hemelwateraf-voersysteem is daar een voorbeeld

Page 30: ICS Magazine HR 2-2009

D O S S I E R

�� - ICS magazine - 1/2009

Cette technique permet l’utilisation de canalisations de plus petits dia-mètres à l’aide de trémies Pluvia qui offrent une évacuation optimale de l’eau. Ce système peut être appliqué à toutes les toitures plattes. Ces avaloirs empêchent la pénétra-tion de l’air et veillent à un remplis-sage plus rapide des tuyaux. dans ce cas il s’agit d’avaloirs volvul (avaloirs UV). La dépression ainsi créée permet une évacuation optimale de l’eau.Le débit plus élevé favorise égale-ment le nettoyage de l’installation. Les conduites horizontales ne doi-vent plus être inclinées, permettant de gagner de l’espace (par exemple faux plafonds).

Maîtrise des coûtsGeberit Pluvia simplifie le planning architectonique et permet de profi-ter de manière optimale de l’espace. Geberit offre également un service de calcul hydraulique et une assistance technique sur chantier. Et vu le diamètre réduit, les coûts liés au montage des conduites di-minuent aussi. En outre, le nombre de colonnes et de canalisations diminue fortement.

100% étancheLes avaloirs de toiture sont reliés au système d’évacuation par sou-dure bout à bout ou par manchons électriques. L’étanchéité à l’eau avec le revêtement de toiture se fait à l’aide d’une bavette spéciale en métal ou d’une bavette du même matériau que l’étanchéité de toiture (après un test de compatibilité avec l’avaloir).

En harmonie parfaiteUn bon système d’évacuation nécessite un système de suspension bien étudié. Ici aussi Geberit propose un ensemble approprié de colliers, profilés et connecteurs. La liste détaillée de matériel et la disponibilité auprès des grossistes simplifient le planning et l’achat.

Les avantages les plus importants du système:• évacuation des eaux pluviales par dépression• assistance technique des projets : calculs hydrauliques, schéma

de conduites, liste de matériel• sans pente ou légère inclinaison• des diamètres plus petits par rapport aux systèmes tradition-

nels• idéal pour l’évacuation d’eau de grandes superficies de toitu-

res.• convient pour les toitures légères et pour la plupart des toitures

chaudes, froides ou inversées• coûts limités par le nombre réduit de colonnes de chute, condui-

tes au sol et embranchements• possibilité de préfabrication du système de conduites.

Nos remerciements à Geberit.st

van. deze techniek zorgt ervoor dat kleine diameter afvoerbuizen door middel van Plu-via trechters het water met een hoge snel-heid kunnen afvoeren. Het systeem kan op alle platte daken toegepast worden en wordt door de fabrikantsoftware berekend.deze daktrechters verhinderen luchtindrin-ging en zorgen voor versnelde vulling van de buizen. men spreekt daarom van volvultrech-ters (UV trechters). de hierdoor ontstane on-derdruk zorgt ervoor dat het water optimaal wordt afgevoerd. Het hogere debiet zorgt te-vens voor een zelfreinigend effect. Bovendien is afschot bij horizontale leidingen overbodig; aldus wordt vaak plaatsbesparing gerealiseerd (bv. valse plafonds).

KostenbeheersingUV trechters vereenvoudigen de architecto-nische planning en maken optimale ruimte-benutting mogelijk. de fabrikant voorziet in de hydraulische berekeningen en de tech-nische ondersteuning op de werf. Gezien de leidingskoker klein is, verlagen ook de kosten voor opbouw- en grondleidingen. Bovendien wordt ook het aantal stand- en grondleidin-gen drastisch verminderd.

100% dichtde Pluvia daktrechters worden met het af-voersysteem verbonden door stomplas of electrolas. de waterdichting met de dakhuid wordt verzorgd door een specieke metalen aanwerkplaat of folie uit het dakdichtingsma-teriaal (na compatibiliteitstest met de trech-teraansluiting).

Prefabricatiede bijgeleverde isometrische tekeningen ma-ken prefabricatie van leidingtrajecten moge-lijk. Het geringe gewicht van PEhd vereenvou-digt daarna de eindmontage.

de belangrijkste voordelen op een rij :• hemelwaterafvoer met onderdruk• projectondersteuning: hydraulische bereke-

ningsnota, leidingsschema, materiaallijst• zonder of met minimaal afschot• Kleinere diameters ten opzichte van een

conventioneel hemelwaterafvoersysteem• ideaal voor afwatering van grote dakop-

pervlakten• voor lichte dakconstructies en voor de

meest uiteenlopende warme, koude of om-gekeerde daken geschikt

• kostenbeheersing door minder standleidin-gen, grondleidingen en vertakkingen

• prefabricatie van het leidingsysteem moge-lijk.

met dank aan Geberit.st

Michaël De Bie

Page 31: ICS Magazine HR 2-2009

ICS SANWAND NED-FR B.indd 1 4/15/09 11:10:12 AM

Page 32: ICS Magazine HR 2-2009

Unt

itled

-5

129

-04-

2009

14

:22:

47

Page 33: ICS Magazine HR 2-2009

1/2009 - ICS magazine - ��

Systèmes de récupération d’eau de pluie Grundfos

La solution écologique à vos factures d’eau sans cesse plus importantes

La réutilisation de l’eau de pluie est depuis quelque temps déjà un sujet d’une brûlante actualité non seulement parmi les architectes et bureaux d’étude s’occupant de construction de logements et de construction non r é s i d e n t i e l l e , m a i s aussi dans l’industrie, et certainement chez les propriétaires de maisons individuelles. La réglementation sur les bâtisses, du 19 juin 1999, a même prévu de rendre obligatoire, pour les constructions neuves, un puits d’eau de pluie équipé d’une

pompe, et aujourd’hui, le particulier cherche de plus en plus lui-même les systèmes et produits pouvant lui offrir une solution pour cette application.

Le concept de récupération d’eau de pluie est simple. L’eau de pluie provenant du toit d’un bâtiment est collectée et stockée en vue de sa récupération en cas de besoin. En Belgique, on

consomme en moyenne 120 l d’eau (potable) par personne et par jour, dont en fait près de 50 % pourraient être

remplacés par de l’eau de pluie.

Les fabricants de pompe disposent d’une gamme étendue de solutions permettant

une utilisation intelligente des eaux pluviales. Ainsi, Grundfos possède

la flexibilité nécessaire pour proposer au client un système répondant de façon optimale à son besoin spécifique. Grundfos offre des solutions

à la fois simples et économiques, comme des systèmes d’arrosage de jardin (série JP booster), ainsi que des installations du type

« install and forget » (installez et oubliez) tel que le système RmQ Advanced ou le kit à pression constante SQE.

D O S S I E R

Grundfos regenwater-recuperatiesystemen

Het ecologisch alternatief voor uw steeds toene-mende waterkosten

Het hergebruik van regenwater is reeds enige tijd een bran-dend actueel onderwerp bij architecten en studiebureau’s in de woning– en utili-teitsbouw, in de in-dustrie, maar zeker ook bij de particuliere huiseigenaar. Voor de nieuwe woningbouw werd het voorzien van een regenwaterput met een pomp zelfs een verplichting door de bouwverordening van 19 juni 1999 en de particulier gaat van-daag dan ook steeds meer zelf op zoek naar de mogelijke systemen en producten die hem voor deze toepassing een oplossing kunnen bieden.

Het concept van regenwaterrecuperatie is eenvoudig. Regen-water afkomstig van het dak van een gebouw wordt verza-meld en opgeslagen voor hergebruik wanneer daar een nood-zaak aan is. In België verbruikt men gemiddeld 120l (drinkbaar) water per persoon per dag, waarvan in feite bijna 50% van het verbruik met regenwater kan gebeuren.

Pompfabrikanten bieden tegen- woordig een waaier aan mogelijkheden aan voor het ver- standig gebruik van regenwater. Zo bezit Grundfos de flexibiliteit om een systeem aan te bieden dat optimaal aan de situ-atie van de klant is aangepast. Er zijn zowel eenvoudige en budgetvriendelij- ke oplossingen, zoals systemen voor tuinbesproeiing (de JP -booster reeks), alsook ‘install and for-get’ installaties zoals bij voor-beeld de RmQ Advanced of het SQE constante drukpakket.

de huishoudelijke systemen kunnen worden opgedeeld in twee categorieën: deze met in-terne bijvulling (bovengrondse, meercellige, zelfaanzuigende centrifugaalpomp, Belgaqua ge-keurd) en deze met open bijvul-ling in de regenwatertank (met onderdompelbare pomp). Beide SQE constante drukpakket

Kit à pression constante SQE

Installatievoorbeeld / Exemple d’installation

Page 34: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 1/2009

D O S S I E R

Les systèmes domestiques peuvent être divisés en deux catégories : ceux à approvisionnement en eau de ville interne (à pompe centrifuge multicellulaire auto-amor-çante de surface, agréée Belgaqua) et ceux à approvi-sionnement en eau de ville libre, dans le réservoir d’eau de pluie (à pompe immergée). Les deux systèmes sont modulaires et composés des éléments suivants : une pompe, une unité de pilotage et un basculement auto-matique sur l’eau potable en cas de manque d’eau de pluie (agrément Belgaqua exigé !).

Lors de la conception d’un système d’eau de pluie, Grun-dfos part toujours des mêmes principes auxquels le sys-tème doit répondre : • absence d’entretien • fiabilité et garantie de fonctionnement élevées • les composants doivent être complètement compati-

bles entre eux et former un ensemble cohérent. • fonctionnement silencieux du système. • le pilotage automatique doit être convivial et simple à

mettre en route.

Les solutions Grundfos :Installations domestiques À pompe centrifuge multicellulaire auto-amorçante de surface et système de basculement agréé Belgaqua ;

- RmQ Basic - RmQ Advanced - mQ System >>> NOUVEAU

À pompe immergée dans la citerne d’eau de pluie (approvisionnement de la citerne en eau de ville exigé) :

- RWR – SQ - RWR – Smartflo SQE - RWR SPO

Grundfos vient de mettre sur le marché un nouveau système économique de récupération des eaux pluviales, le « MQ System ». Le « MQ System» propose plus qu’une pompe mQ mais dispose de moins de possibilités que le système RmQ.

La pompe mQ est la plus performante pour l’eau de pluie, car elle répond largement aux exigences les plus importantes en la matière, à savoir :• un auto-amorçage

parfait• faite entièrement de

composants inoxydables• fonctionnement silencieux

grâce à son moteur refroidi par eau• fiabilité de fonctionnement grâce à sa protection

intégrée. Le vase d’expansion intégré empêche les enclenchements/déclenchements intempestifs. Fonctionnement entièrement automatique de la

systemen worden modulair opgebouwd met volgen-de componenten: pomp, besturingseenheid en auto-matische omschakeling naar drinkwater in geval van gebrek aan regenwater (Belgaqua keuring vereist!).

Bij het ontwerp van een regenwatersysteem gelden bij Grundfos steeds dezelfde uitgangspunten waar-aan het systeem moet voldoen: • onderhoudsvrij • hoge bedrijfszekerheid en betrouwbaarheid • de componenten dienen geheel op elkaar afge-

stemd te worden en samen één geheel te vormen. • stille werking van het systeem. • de automatische besturing dient gebruiksvriende-

lijk te zijn en eenvoudig in bedrijf te stellen.

Grundfos oplossingen:Huishoudelijke installaties met bovengrondse meercellige zelfaanzuigende centrifugaal pomp en Belgaqua gekeurd omschakel-systeem:

- RmQ Basic - RmQ Advanced - mQ System >>> NIEUW

met pomp in de regenwaterput(bijvulling van de regnwaterput vereist):

- RWR – SQ - RWR – Smartflo SQE - RWR SPO

Grundfos bracht net een nieuw budgetvriendelijk re-genwaterrecuperatiesysteem op de markt, het “MQ-System”. dit MQ-System biedt meer dan een mQ pomp, maar heeft minder mogelijkheden dan het RmQ-systeem.

de MQ pomp is dé aangewezen pomp voor regenwater, daar de pomp ruim-schoots aan de belangrijkste eisen vol-doet, met name:•perfecte zelfaanzuigende werking

•volledig vervaardigd uit roestvrije mate-rialen•stille werking dankzij de watergekoelde motor•betrouwbare werking dankzij de inge-

bouwde beveiliging. Zelfs een anti-pendel bedrijf dankzij de ingebouwde buffertank. de pomp werkt volledig automatisch. Ze start van zodra er waterafname is en stopt wanneer er géén watervraag meer is.

Er wordt automatisch omgeschakeld naar drinkwater wanneer de regenwateropslag-

tank leeg is – en dit op een reglementaire ma-nier (Belgaqua – EN1717) - want ook tappun-

ten die géén drinkwaterkwaliteit vereisen, dienen op een continue manier van water voorzien te worden. Hoe werkt het systeem: een gemotoriseerde 3-weg-kraan wordt gestuurd op basis van het regenwater-niveau in de regenwatertank. Wanneer een vlotter (standaard: vlotterschakelaar met 20 meter kabel-

Het budgetvriendelijke MQ-system met interne bijvulling

Le MQ –system avantageux à supplétion interne

Page 35: ICS Magazine HR 2-2009

1/2009 - ICS magazine - ��

pompe. Elle démarre dès l'ouverture d’un robinet et s’arrête dès que la demande en eau s’arrête.

Le système bascule automatiquement sur l’eau potable lorsque la citerne d’eau de pluie est vide, et ce, de façon réglementaire (Belgaqua - EN1717), car les points d'eau ne nécessitant pas d'eau potable doivent également être alimentés en eau de manière continue. Le MQ System apporte ici la solution. C’est simple : une vanne 3 voies motorisée est pilotée sur la base du niveau d’eau de pluie dans la citerne. Lorsque le flotteur (de série : interrupteur à flotteur équipé de 20 mètres de câble) signale un manque d’eau de pluie, cette vanne est actionnée et l’eau est prélevée dans un réservoir de disconnexion (conforme à la EN1717), rempli d’eau potable via un robinet mécanique à flotteur. dès que le niveau d’eau de pluie est suffisant, la vanne bascule automatiquement vers l’eau de pluie. Ceci permet d’économiser l’eau de manière satisfaisante pour le budget. mais comme dit plus haut, le « mQ System » n’est bien entendu pas tout à fait pareil au système RmQ. Celui-ci se distingue par quelques fonctions complémentaires telles que la signalisation du niveau d’eau dans la citerne. Sa surface murale restreinte, du fait du raccordement par le bas, son enveloppe insonorisante et son esthétique agréable, font que le RmQ justifie amplement sa position convoitée.

Avec nos remerciements à Grundfosst

Michaël De Bie

D O S S I E R

lengte) meldt dat er té weinig re-genwater is, scha-kelt deze klep om en wordt er water genomen uit een onderbrekingstank (volgens EN1717), die gevuld wordt met drinkwater via een mechanische vlotterkraan. Van zodra er opnieuw voldoende regen-water is, wordt er terug automatisch omgeschakeld naar regenwater. Voor klanten die méér wensen dan wat deze budgetvriendelijke oplossing biedt, zijn er de RMQ systemen. de Grundfos RmQ wordt geken-merkt door enkele extra functies, zoals de weergave van het waterniveau in de tank. Ook de beperkte muuroppervlakte, dankzij alle aansluitingen onder-aan, de geluidsdempende behuizing en het mooie design van de unit maken dat de RmQ zeker zijn ge-geerde positie waard is.

met dank aan Grundfos st

RMQ advanced: het neusje van de zalmRMQ advanced: la cerise sur le gateau

EENVOUDIGE EN SNELLE INSTALLATIEAlle hydraulische componenten zijn al ingebouwd

BUITENGEWONE WARMTEPRESTATIESIn DUO-werking warmteprestaties tot 87,7 kW (grond/water) en 113,6 kW (water/water)

OVERTUIGEND EFFICIËNTVermogenswaarden (COP) tot 6,0

LAGE GELUIDSEMISSIESUiterst stille werking (minder dan 35 dBA tot model 19)

GROTE KEUZEVolledig productgamma voor bijna elke vraag

INSTALLATION SIMPLE ET RAPIDETous les éléments hydrauliques sont déjà intégrés

PUISSANCE DE CHAUFFE EXCEPTIONNELLEEn DUO, les puissances de chauffe peuvent aller jusqu’à 87,7 kW(sol/eau) et 113,6 kW (eau/eau)

RENDEMENT REMARQUABLECoeffi cients d’effi cacité (COP) jusqu’à 6,0

ÉMISSIONS SONORES FAIBLESFonctionnement particulièrement silencieux(moins de 35 dBA jusqu’au modèle 19)

GRAND CHOIXÉventail complet de produits pour répondre à tous les besoins

INSTALLATION SIMPLE ET RAPIDE

Plaatsen. Aansluiten. Genieten. AQUATOP® T warmtepompen van ELCO. Gewoon geniaal

Installer. Raccorder. Profi ter. Les pompes à chaleur AQUATOP® T d’ELCO. Tout simplement géniales

Page 36: ICS Magazine HR 2-2009

Nouveaux collaborateurs chez BULEX !

Bien que Bulex souffle déjà ses 75 bougies cette année, ils ne cessent d’innover et de se renouveler, aussi au niveau humain. Ils ont ainsi récemment pu accueillir trois nouveaux collaborateurs. Nous avons le plaisir de vous les présenter.

Jean CnopsResponsable Energies Nouvelles

Jean Cnops est depuis plus de 35 ans actif dans le monde du chauffage chez quelques pointures de notre secteur. Electronicien de formation, Jean Cnops s’est spécialisé dans le domaine de la régulation et l’hydraulique. Plusieurs années d’expériences chez un fabricant de chaudières lui ont apporté une connaissance supplémentaire dans les différentes techniques de combustion et les normes. Jean Cnops va s’employer à développer les technologies nouvelles que BULEX tient absolument à promouvoir. Le développement de ces technologies renforcera encore le succès sans cesse croissant de BULEX.

Barbara HenneauResponsable Marketing

Après une expérience diversifiée en marketing tant dans le FmCG (Kellogg’s, douwe Egberts), que les produits pharmaceutiques (Bayer) et l’automobile (Lancia), Barbara Henneau rejoint BULEX en tant que Responsable marketing.

Bruno Vervinckt - Conseiller Technique Construction Générale

Après deux ans de domotique et d’immotique, Bruno fait son entrée dans le monde du chauffage en 2001. Ses sept ans d’expérience dans la régulation et le traitement des eaux sont une base idéale pour rejoindre BULEX, leader du marché en chaudières murales. En tant que conseiller technique, Bruno visite les entreprises de construction générale (promoteurs, entrepreneurs et sociétés de construction traditionnelle) ainsi que les sociétés de service. Il recherche de nouvelles opportunités et épaule l’équipe de vente dans le suivi des projets.

stInfo : www.bulex.be

Nieuwe medewerkers bij BULEX!

Hoewel Bulex dit jaar al 75 kaarsjes mag uitblazen, staan ze niet stil, ook niet op het vlak van human resources. Recentelijk verwelkomden zij drie nieuwe medewerkers. We stellen ze even kort aan u voor.

Jean CnopsVerantwoordelijke Nieuwe Technologieën

meer dan 35 jaar is Jean Cnops reeds actief in de verwarmingswereld bij enkele grote namen van onze sector. Als elektronicus van opleiding heeft Jean Cnops zich toegespitst op de re-geltechniek en hydraulica. Na meer-dere jaren ervaring bij een ketelfabri-kant heeft hij ook de kennis van de verschillende verbrandingstechnieken en normen verworven. Jean Cnops zal de nieuwe technologieën, die BULEX meer dan ooit naar voren wil bren-gen, opvolgen. de ontwikkeling van deze toekomstgerichte producten zal de positie van BULEX nog verder ver-sterken.

Barbara HenneauMarketingverantwoordelijke

Na een gediversifieerde marketing-ervaring zowel in FmCG (Kellogg’s, douwe Egberts) als in farmaceutische producten (Bayer) en de automobiel-sector (Lancia), zet Barbara Henneau de stap naar BULEX als marketingver-antwoordelijke.

Bruno Vervinckt - Technisch Adviseur Bouwondernemingen

Na 2 jaar in de domotica en immotica zette Bruno in 2001 de stap naar de verwarmingswereld. In die wereld kan hij ondertussen rekenen op 7 jaar ervaring in regeltechniek en water-behandeling, een ideale basis om de overstap te maken naar BULEX. Als technisch adviseur bezoekt Bruno de bouwondernemingen (promotoren, algemene aannemers en traditionele woningbouw) en de servicebedrijven. In zijn job gaat hij op zoek naar nieu-we opportuniteiten en staat hij het verkoopsteam bij voor de opvolging van de projecten.

st

�4 - ICS magazine - 1/2009

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Page 37: ICS Magazine HR 2-2009

de zekere weg naar de eisen van de

toekomst

J.L. Mampaey bvba Uitbreidingstraat 54 2600 AntwerpenTel 03 230 71 06 - Fax 03 230 11 53 [email protected]

www.mampaey.be

MAMPAEYklimaatbeheersing in eco-perspectief

RemehaAvanta Platinum Plus

Remeha Calenta

Remeha Gas 210 Eco PRO

Paradigma Aqua

Op alle niveaus wordt er vandaag en morgen gewerkt aan een meer energie-efciënte, ecologisch vriendelijker toekomst. Technologie is de uitweg. Het is een onverbiddelijke must, gezien de tekens aan de wand: de opwarming van de aarde, met alle gevolgen vandien.Voor de meeste mensen is dit echter nog een ver-van-mijn-bed-show, zolang de rampen niet aan de voordeur staan. Prijsstijgingen van energie zijn echter een tastbaarder teken aan de wand.

Met verwarming en warmwater-productie - de core business van Mampaey - dragen wij ons steentje bij. Onaatende research zorgt voor continue verbetering in concept en rendement. Onze oplossingen zijn de zekere weg naar de eisen van de toekomst.

De hoofdactiviteit van ons bedrijf, en dat al sinds begin jaren zeventig, is het leveren van verwarmingsketels, en met name het bekende Nederlandse merk REMEHA. We doen ons uiterste best om succesvol te zijn, en dat zijn we ook. Remeha is een fantastische, hoog-technologische fabrikant, de zonder twijfel numero uno in Nederland, maar ook daar-buiten, want ze zijn zeer internationaal geworden. In België verdelen wij Remeha in Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen, Limburg, Brabant en Brussel. In de middelgrote en grote installaties met onze milieuvriendelijkecondenserende gasketels zijn we zelfs marktleider.

In het verlengde van deze verwarmingsketels brengen we warmwater, en daarin hebben we enkele fantastische producten, zoals de oplaadboiler Aquinox OLB.

Eveneens in het verlengde daarvan doen we inmiddels ook schoorsteenrenovatie-technieken. Ons Furanex-team doet wonderbare dingen: oude schouwen weer tot leven brengen.

En dan is er zonne-energie. Ook hier zijn we actief met topproducten zoals zonneboilers van Paradigma.Op het gebied van koudeproductie ook: kijk maar eens bij CoolingWays.

Dit alles kan natuurlijk niet zonder veel belang te hechten aan de kwaliteit van onze groothandelaars en installa-teurs. Opleiding schrijven we heel groot op onze agenda. Dat kan niet anders omdat al deze vermelde producten, waarmee u kunt kennismaken op onze website, hoog-

En beter.”

Furanex

technologisch zijn en steeds evolueren. Naar beter.

Untitled-2 1 19/02/09 12:11

Page 38: ICS Magazine HR 2-2009

DONDERDAG 19 T/M ZATERDAG 21 NOVEMBER 2009JEUDI 19 - SAMEDI 21 NOVEMBRE 2009

TOUR&TAXIS BRUSSELWWW.VSKBELGIE.BE

VAKBEURS VOOR DE INSTALLATIEBRANCHE SALON DU SECTEUR DE L’INSTALLATION

ZATERDAG 21 NOVEMBER 2009 SAMEDI 21 NOVEMBRE 2009

TOUR&TAXIS BRUSSELWWW.VSKBELGIE.BE

DONDERDAG 19 T/M ZATERDAG 21 NOVEMBER 2009JEUDI 19 - SAMEDI 21 NOVEMBRE 2009

ZATERDAG 21 NOVEMBER 2009 SAMEDI 21 NOVEMBRE 2009

NIEUW IN BELGIË

NOUVEAU EN BELGIQUE

19 - 21 NOVEMBER / NOVEMBRE 2009

VNS09-1008 Adv 220x370_ICS.indd 1 27-04-2009 11:50:40

Page 39: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

Ideal Standard International lance la collection “Connect”: choisir le design devient encore plus simple!

Ideal Standard ‘Connect’ est une collection de solu-tions de salle de bains avec des systèmes de range-ment novateurs et des accessoires élégants, créée par le designer britannique récompensé Robin Levien. La collection se compose d’éléments combinables, s’articulant autour de trois formes de lavabos (Sphere, Cube ou Arc), créant en-semble un look harmo-nieux de qualité et accessi-ble financièrement.

Robin Levien explique « pour cette collection nous nous sommes basés sur les formes et le design des séries plus onéreuses pour parvenir à la création d’une gamme plus accessi-ble. Ideal Standard « Connect » et née de la ren-contre entre design créatif et fonctionnalité. Connect exauce tous les souhaits et offre un choix infini de combinaisons ».

« Connect » offre une gamme de 18 vasques, diffé-rentes solutions de rangements disponibles en 5 co-loris, un large assortiment de baignoires, des miroirs avec ou sans éclairage et éventuellement avec dossier de lavabo.

Les baignoires sont disponibles dans différentes me-sures de telle sorte qu’elles s’ajustent dans toutes les salles de bains. Toutes sont équipées du nouveau sys-tème dissimulé de vidage et de trop plein Ideal-Flow. Grâce à ce système les baignoires peuvent être instal-lées jusqu’à 4 cm plus bas que les baignoires standard, ce qui offre un confort certain aux personnes à mobi-lité réduite, aux enfants ainsi qu’aux personnes plus âgées. La collection offre également une baignoire à économie d’eau qui présente une surface intérieure légèrement inclinée et une forme plus effilée au ni-veau des pieds ce qui réduit la quantité d’eau néces-saire pour la remplir et vous immerger dans un océan de bien être.

Philippe Thibaut, Global VP Ceramics, Furniture & Ac-cessories chez Ideal Standard International : « Nous nous réjouissons que le système ‘Connect’, sans avoir touché à la qualité, offre une solution design, com-plète et accessible, personnalisable selon vos besoins, que ce soit pour une salle de bain pour toute la fa-mille, pour une petite salle d’eau réservée aux invi-tés, ou pour un espace toilette ». st

Ideal Standard International lanceert de Connect-collectie: design kiezen wordt nog makkelijker!

Ideal Standard ‘Connect’ is een collectie van badkamerop-lossingen met innovatieve opbergsystemen en stijlvolle ac-cessoires, ontworpen door de bekroonde Britse ontwerper

Robin Levien. de collectie omvat on-derling combineerbare elementen, ontworpen rond drie verschillende vormen van wastafels (Sphere, Cube of Arc), die samen een naadloze, ui-terst kwalitatieve look bieden voor een betaalbare prijs.

Robin Levien legt uit: “Voor deze collectie zijn we uitgegaan van de ideeën, de vormen en het design van de duurdere collecties, maar op een veel toegankelijkere manier. Ideal Standard ‘Connect’ biedt als het ware een buffet van eindeloos flexibele opties. Het is een bijzonder plastische en organische versie van het zuivere, statische minimalisme

in het high end badkamerdesign, waardoor het geheel zo-wel esthetisch als praktisch heel leefbaar is. Het is design dat fluistert en niet schreeuwt.”

‘Connect’ omvat 18 wastafels, diverse soorten bijpassende meubels die verkrijgbaar zijn in vijf kleuruitvoeringen, een uitgebreid assortiment baden en spiegels met of zonder verlichting en eventueel met geïntegreerde spatplaat.

de baden zijn verkrijgbaar in veel verschillende afmetingen, zodat ze in praktisch elke badkamer passen. Een extra ei-genschap van alle baden is het verborgen Ideal Flow-over-loopsysteem. Hierdoor kunnen de badkuipen tot 4 cm lager geïnstalleerd worden dan andere standaardbaden, wat een groot verschil kan betekenen voor personen met beperkte mobiliteit, kinderen of ouderen. de collectie omvat ook een waterbesparend bad met een vernuftig ontwerp met zacht hellende binnenkant en smaller wordend voeteinde voor een zalig diep bad met minder water.

Philippe Thibaut, Global VP Ceramics, Furniture & Accesso-ries bij Ideal Standard International: “We zijn verheugd dat we met de lancering van ‘Connect’ top designoplossingen kunnen aanbieden aan betaalbare prijzen: of u nu een drukke familiebadkamer plant, een elegante gastenruimte of een compact toilet, Connect biedt u een betaalbare to-taaloplossing, zonder aan kwaliteit in te boeten”.

st

www.idealstandardinternational.com

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Page 40: ICS Magazine HR 2-2009

0910

90

091090 JUNKERS ADV A4 ICS MAG 1 29-04-2009 12:24:22

Page 41: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

Unir les spécialités pour faire la différence !

Ariston et Chaffoteaux, un duo inséparable depuis 2001

Le groupe international mTS a été constitué en 1930 et a construit sa première unité de produc-tion étrangère à Namur en Belgique, en 1976. Avec la reprise en 2001 du groupe Chaffoteaux (créé en 1914), qui a développé la première chaudière mu-rale, l’ampleur de mTS a doublé. Actuellement, le chiffre d’affaires du Groupe mTS tourne autour de 1,4 milliards d’euros et il emploie quel-que 7300 tra-vailleurs. En Bel-gique, avec un chiffre d’affaires de 86 millions d’euros, mTS est une des plus grandes entre-prises dans ce secteur.

MTS Benelux se spécialise et se diversifie

Afin de mieux répondre à la demande croissante en chaudières d’une part et d’offrir un service plus efficace aux installateurs et grossistes d’autre part, mTS Benelux a effectué des changements structurels. “Jusqu’il y a peu, Chaffoteaux et Aris-ton proposaient tous deux des systèmes de chauf-fage aussi bien que des systèmes de production d’eau chaude sanitaire. Dès à présent, la marque Chaffoteaux consacrera ses activités au chauffage tandis qu’Ariston se spécialisera dans la produc-tion d’eau chaude sanitaire. Cela nous permet de présenter et distribuer pour chaque marque une offre encore plus vaste, spécialisée et approfon-die”, explique Thomas Verhamme, directeur mar-keting de mTS en Belgique.

des changements sont aussi opérés au niveau des points d’information de mTS Benelux. Jusqu’à présent, deux équipes de vente différentes opé-raient au sein de mTS Benelux. L’une commerciali-sait la gamme Ariston tandis que l’autre équipe se chargeait de la vente de la gamme Chaffoteaux. Chaque installateur ou grossiste devait donc s’adresser à deux représentants différents auprès de mTS Benelux. dès à présent, chaque représen-tant mTS représentera les gammes complètes aus-si bien de Chaffoteaux que d’Ariston. Cela signifie que le client ne devra plus s’adresser qu’à un seul

Samen specialiseren maakt het verschil!

Ariston en Chaffoteaux, een onafscheidelijk duo sinds 2001

de internationale groep mTS ontstond in 1930 en bouwde zijn eerste buitenlandse productie-eenheid in België (Namen) in 1976. In 2001 verdubbelde mTS in omvang door de overna-me van de groep Chaffoteaux (ontstaan in 1914) die de eerste wandketel ontwikkelde. Nu is mTS Group goed voor meer dan 1,4 miljard euro en 7300 werknemers. mTS realiseert in België

een omzet van 86 miljoen euro en is hiermee één van de lei-dende bedrijven in de sector.

MTS Benelux specialiseert en diversifieert

Om nog beter in te spelen op de groeiende vraag naar verwar-mingsketels enerzijds, en op een efficiëntere dienstverlening aan installateurs en groothandel anderzijds, heeft mTS Be-nelux structurele veranderingen doorgevoerd. “Tot voor kort boden zowel Chaffoteaux als Ariston zowel verwarmingssyste-men als systemen voor sanitair warm water aan. Vanaf nu legt het merk Chaffoteaux zich in hoofdzaak toe op verwarming, en Ariston op sanitair warm water. Dit laat ons toe voor elk merk een nog breder, dieper en gespecialiseerder aanbod naar de distributie te brengen”, aldus Thomas Verhamme, marke-tingdirecteur voor mTS in België.

Ook in het aantal aanspreekpunten bij mTS Benelux komt dus verandering. Tot voor kort waren bij mTS Benelux twee af-zonderlijke verkoopsteams actief. Het ene team stond in voor de verkoop van het Ariston-gamma, het ander team voor de verkoop van het Chaffoteaux-gamma. Elke installateur en vak-groothandelaar had bij mTS Benelux bijgevolg twee verschil-lende aanspreekpunten. Van nu af verzorgt elke mTS-verte-genwoordiger zowel het volledige Chaffoteaux-gamma als het volledige Ariston-gamma. de klant heeft dus maar één aan-spreekpunt meer. Bovendien kan dat ene aanspreekpunt hem een veel bredere keuze aanbieden inzake verwarmingsketels, thermische zonnepanelen, productie van sanitair warm water, airconditioners, toebehoren en regelingen, ...

de nieuwe structuur, onder leiding van verkoopsdirectrice Pas-cale Vandenweghe, splitst daarenboven de ploeg van mTS-ver-

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Page 42: ICS Magazine HR 2-2009

40 - ICS magazine - 2/2009

point d’information. En outre, ce point d’infor-mation unique pourra lui proposer un plus vaste assortiment en ce qui concerne les chaudières, les panneaux solaires, la production d’eau chaude sanitaire, les climatiseurs, les accessoires et régu-lations, …

dans la nouvelle structure, dirigée par la directri-ce de vente Pascale Vandenweghe, le groupe des

représentants mTS est subdivisé en trois équipes spécialisées selon la répartition du marché effec-tuée au sein de mTS. Une équipe suppor-tera exclusivement les installateurs, la deuxième effectuera le suivi des contacts avec les grossistes et la troisième équipe accompagnera les projets, bureaux d’études et sociétés de construction de logements. Chaque représentant pourra ainsi répondre plei-nement aux souhaits spécifiques des dif-férents clients tandis que chaque client bénéficiera de l’as-surance d’un service optimal. st

www.ariston.bewww.chaffoteaux.be

tegenwoordigers op in drie gespecialiseerde teams, volledig op maat van de marktsegmentatie die mTS hanteert. Eén team ondersteunt uitsluitend de installateurs, een tweede team volgt de contacten en wensen van de groothandel op, een laat-ste team ondervangt de projecten, studieburelen en sociale-woningbouwmaatschappijen. Zo kan elke vertegenwoordiger voor de volle 100% inspelen op de specifieke wensen van de diverse klanten, en is elk van de klanten verzekerd van een optimale dienstverlening. st

www.mtsgroup.com/belgium

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Atlantic vous change la Pompe à chaleur ! Gamme complète, aide au dimensionnement, appui technique, SAV… c’est simple.

Atlantic biedt U de warmtepomp ALFEA aan ! Volledig gamma, hulp bij de verkoop en dimensionering, Technische ondersteuning, in bedrijfname, dienst na verkoop, kortweg …. Een volledige ondersteuning

Atlantic vous change la Pompe à chaleur ! Gamme complète, aide au dimensionnement, appui technique, SAV… c’est simple.

Nieuw gamma Alféa

Nouvelle gamme Alféa

www.al fea .beat lant icbelg ium@groupe-at lant ic .com

De nieuwe warmtepomp ALFEA van Atlantic ?Les nouvelles pompes à chaleur Atlantic ?

Zij heeft mijn manier van werken als

installateur grondig veranderd !

Elles ont changéma vie d’installateur.

Nieuw gamma Alféa

Nouvelle gamme Alféa

ApATLpac_A5Portrait.indd 1 09/03/09 15:58

Page 43: ICS Magazine HR 2-2009

Premium appendages + systemen

Robinetterie«haut de gamme» + système

“Exclusieve radiatoren”: voortreffelijk designvoor moderne radiatoren

«Radiateurs exclusifs»: un design supérieurpour les radiateurs modernes

made in Germany

“Uni SH” thermostaat met haakse afsluiter van de “Reeks E”, uitvoering: RVS-design

«Uni SH» thermostat avec robinet équerre de la «Série E»,finition: design acier inoxydable.

Uni SH” thermostaat, uitvoeringen: wit/verchroomd, verchroomd en RVS design

Thermostat «Uni SH», finitions: blanc/chromé, chromé etdesign acier inoxydable

Design onderscheidingenPrix de design

“Uni LH” thermostaat, uitvoeringen: verguld, verchroomd,wit, antraciet en signaalgrijs

«Uni LH» thermostat, finitions: doré, chromé, blanc, anthracite et gris signal

Voor nadere inlichtingen kunt u zich wenden tot:

Pour plus d’informations adressez vous à:

Nathan Import/ExportLozenberg 4B-1932 ZAVENTEMTel.: +32 (0) 27 21 15 70Fax : +32 (0) 27 25 35 53E-Mail: [email protected]:www.nathan.be

b d

Het design van de “Exclusieve Radiatorappendages” combineert een aantrekkelijke vorm-geving met een voortreffelijke functie. De kleuren-variaties van de thermostaten en koppe-lingen zijn afgestemd op het kleurenpalet van de moderne radiatoren.

Le design de la «Robinetterie de Radiateurs Exclusive» combine une ligne élégante avecune technologie de pointe. Les thermostats et les vannes sont disponibles dans une varié-té de teintes qui correspond avec celles des radiateurs modernes.

Projekt1 13.01.2009 16:09 Uhr Seite 1

Internationale prijs Baden-Württemberg voor Design

Oventrop biedt U de ideale esthetische en technische oplossing voor al uw aansluitingen van radiatoren en sierradiatoren namelijk

de combinatie van de “Uni SH” thermostaat met “Multiblok T” aansluiting. Door zijn fraai gevormde afdekplaat verschaft deze thermostaat met aansluiting een harmonieuze overgang naar de

modernere verwarmingselementen.

Uw voordeel - Mooie en elegante kraancombinatie - Design afdekplaat verkrijgbaar voor “Uni SH” in wit, chrome,

antraciet of roestvrij staal - Design afdekplaat voor “Multiblock T” haaks of rechtmodel - Onderhoudsvriendelijke materialen.

Prix de Design International Baden-Württemberg

Avec sa combinaison de thermostat «Uni SH» et raccord «Multi-blok T»; Oventrop vous offre la solution optique et technique idéale

pour tous raccordements de radiateurs et sèches-serviettes. Grâce aux caches design, les robinets avec raccords s’associent

esthétiquement aux radiateurs sèches-serviettes.

Vos avantages - Une robinetterie élégante- Un cache «design » disponible en blanc, chrome, gris anthracite

ou acier inoxydable- Cache pour «Multiblock T» obtenable : modèle droit ou équerre- Entretien facile

Kraanwerk en systemenRobinetterie et systèmes

«Uni SH» thermostaat met «Multiblock T» aansluiting :Een elegant Design voor traditionele radiatoren en sierradiatoren

Thermostat «Uni SH» avec raccord «Multiblock T» :Un Design esthétique pour vos radiateurs et sèches-serviettes

Lozenberg 4B-1932 ZAVENTEM TEL. +32 (0) 2 721 15 70FAX +32 (0) 2 725 35 53www.nathan.beE-mail : [email protected]

Page 44: ICS Magazine HR 2-2009

4� - ICS magazine - 2/2009

DAIKIN lance le premier système VRV® au monde avec du CO2 comme fluide réfrigérant !

En octobre 2008, dAIKIN Europe S.A. a annoncé le lancement du premier système VRV® au monde basé sur le CO2. Le principal atout du CO2 comme fluide réfrigérant est qu’il dispose de la valeur GWP (Global Warming Potential =1) la plus faible possible. Par cette innovation, dAIKIN prouve une fois de plus son autorité au sein du marché VRF1, ainsi que sa grande conscience écologique. Parallèlement, dAIKIN continue à s’investir pour améliorer son système VRV® actuel basé sur le HFC2 dans un souci d’efficacité énergétique et d’impact sur l’environnement.

Encore une exclusivité mondialeComme au début des années quatre-vingt avec l’introduction de la première génération de VRV®, le lancement d’un système VRV® basé sur le CO2 amènera d’autres nouvelles techniques d’installation et certifications. dans ce processus, dAIKIN pourra à nouveau jouer son rôle de pionnier et ouvrir la voie aux nouvelles technologies et aux nouveaux produits. Ce nouveau système est un échantillon de la stratégie générale de dAIKIN visant à limiter au maximum l’impact écologique du conditionnement d’air et à devancer la législation.

Leader du marché des système VRV®, dAIKIN entend faire honneur à sa réputation en continuant à proposer et à améliorer de nouvelles extensions VRV® – comme le VRV® au CO2– et à perfectionner ses systèmes VRV® actuels basés sur le HFC, notamment en limitant l’impact du TEWI3 de ses produits.Avec le débit de réfrigérant variable (Variable Refrigerant Volume ou VRV®), dAIKIN permet de réguler les températures individuelles de manière simple et économique. Ce fut le premier climatiseur variable au monde. Les systèmes VRV® sont des systèmes de climatisation innovants pour les bâtiments intelligents, comme les hôtels, les banques, les bureaux et les autres bâtiments industriels. Ce système permet de commander jusqu’à 64 unités intérieures avec une seule unité extérieure.

L’utilisation d’une pompe à chaleur VRV®dAIKIN entre parfaitement dans le cadre de la législation actuelle renforcée. Cette solution permet d’atteindre facilement le niveau E requis et d’obtenir un CPE intéressant (Certificat de Performance Énergétique), ce qui accroît la valeur du bâtiment à la location ou à la vente.

1 VRF signifie Variable Refrigerant Flow. La quantité de réfrigérant varie dans le système en fonction de la capacité nécessaire.

2 HFC signifie hydrofluorocarbon3 TEWI signifie Total Equivalent Warming Impact. TEWI propose un

mode de calcul pour l’émission de gaz à effet de serre

DAIKIN lanceert ‘s werelds eerste VRV® systeem met CO2 als koelvloeistof!In oktober 2008 kondigde dAIKIN Europe N.V. de intro-ductie van ‘s werelds eerste CO2-gebaseerd VRV® sys-teem aan. Belangrijkste troef van CO2 als koelvloeistof is dat het nagenoeg de laagst mogelijke GWP-waarde (Global Warming Potential =1) heeft. met deze innova-tie bewijst dAIKIN haar autoriteit binnen de VRF1-markt eens te meer, alsook haar grote ecologische bewustzijn. Ondertussen blijft dAIKIN zich verder inzetten om haar bestaande HFC2 -gebaseerde VRV® systemen te ver-beteren met het oog op zowel energie-efficiëntie als impact op het milieu.

Weer een wereldprimeurZoals in de vroege jaren tachtig bij de introductie van de eerste VRV®-generatie, zal de invoering van het CO2-gebaseerde VRV®-systeem ook ditmaal nieuwe installa-tietechnieken en certificaties met zich meebrengen. Ook in dit proces zal dAIKIN haar pioniersrol kunnen opne-men en de weg voor nieuwe technologieën en produc-ten vrijmaken. Het nieuwe systeem is een duidelijk staalt-je van dAIKIN’s algemene strategie om de ecologische impact van airconditioning zoveel mogelijk in te perken en de milieuwetgeving steeds een stapje voor te zijn. dAIKIN is globaal marktleider in VRV®-systemen en plant haar reputatie hoog te houden door het blijven introdu-ceren en verbeteren van nieuwe VRV® extensies – zoals de CO2 VRV®– en het vervolmaken van haar bestaande HFC-gebaseerde VRV®-systemen, onder meer door de TEWI3 -impact van haar producten verder te beperken.met VRV® maakt dAIKIN het mogelijk om op een makkelijke en energiezuinige manier de individuele temperaturen te regelen. Het was het eerste variabele aircosysteem ter wereld. VRV®-systemen zijn innova-tieve klimaatsystemen voor intelligente gebouwen, zo-als hotels, banken, kantoren en overige bedrijfsgebou-wen. Het systeem laat toe om met één enkele buitenunit tot 64 binnenunits aan te sturen.

Het gebruik van een dAIKIN warmtepomp VRV® past perfect in de huidige verstrengde wetgeving. deze oplossing laat toe om moeiteloos het vereiste E peil te bereiken en een interessant EPC (Energie Prestatie Cer-tificaat) te bekomen, wat de waarde van het gebouw bij verhuur of verkoop doet stijgen. Het E peil dat van-daag gevraagd wordt voor een nieuwbouw project

1 VRF staat voor Variable Refrigerant Flow. De hoeveelheid koude-middel varieert binnen het systeem in functie van de benodigde capaciteit.

2 HFC betekent hydrofluorocarbon. 3 TEWI staat voor Total Equivalent Warming Impact. TEWI Levert een

rekenmodel voor de emissie van broeikasgassen

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Page 45: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - 4�

is maximum E100. Het gebruik van een dAIKIN warm-tepomp kan het E peil van een project tot 20 punten verlagen tov installaties met fossiele brandstoffen. CO2 is een natuurlijk koelmiddel dat een alternatief biedt voor de actuele synthetische koelmiddelen. daar-om werd deze VRV®-hiervoor ontwikkeld.

Gericht op speciefieke marktenmomenteel is het CO2 VRV®-systeem erop gericht om nieuwe milieutechnologieën te demonstreren en onder-zoeken. dAIKIN verwacht dat de CO2 VRV® zeer goed zal worden onthaald bij klanten die HFC-vrije systemen wensen te installeren. Omwille van de aantrekkelijke COP niveaus, doelt dAIKIN op applicaties waarbij de ver-warmingsvraag de koelingsvraag overtreft. st

www.daikin.be

Le niveau E requis actuellement est d’au maximum E100 pour une nouvelle construction. L’utilisation d’une pompe à chaleur dAIKIN peut réduire de 20 points le niveau E de votre projet par rapport aux combustibles fossiles. Le CO2 est un réfrigérant naturel qui offre une alternative pour les réfrigérants synthétiques actuels.C’est pour cette raison que ce VRV® a été conçu.

Cibler des marchés spécifiquesActuellement, le système VRV®au CO2 a pour but de montrer et d’étudier de nouvelles technologies environnementales. dAIKIN prévoit que le VRV® au CO2 sera très bien accueilli par les clients qui souhaitent installer des systèmes sans HFC. Avec des niveaux COP intéressants, dAIKIN cible des applications où la demande de chauffage dépasse la demande de refroidissement. st

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Unir les spécialités pour faire la différence !

malgré la crise éco-nomique et pour répondre aux sou-haits des clients du Westhoek, Sortimo a décidé d’ouvrir une nouvelle fi-liale à la frontière des Flandres Occi-

dentale et Orientale. Ceux-ci ne devront plus patienter dans les files des heures d’affluence pour faire aména-ger leur véhicule. Certains aménagements sont visibles dans le showroom, mais la firme se déplace également en véhicule de démonstration pour réaliser une offre sur mesure. Pour assurer le développement de la suc-cursale, Nico Follens est venu prêter main forte à Kenn desmet déjà présent. Une démonstration peut égale-ment être demandée par les clients des autres régions auprès de :

Plus d’informations via le tél. gratuit 0800 857 59Ou via le fax gratuit 0800.857.60Ou via mail [email protected]

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Sortimo BeluxSchaarbeeklei 2071800 VilvoordeTel.: 02 355 03 70Fax.: 02 355 03 71

Sortimo WestGentseweg 7498793 Sint-Eloois-VijveTel.: 056 61 17 65Fax.: 056 60 65 11

Sortimo breidt uit! Ondanks de econo-mische crisis heeft Sortimo toch beslo-ten om een nieuwe en eigen vestiging te openen op de grens van Oost- en West-Vlaanderen. Hiermee komt Sor-timo tegemoet aan de wensen van zijn klanten uit de Westhoek. Zij hoeven voortaan niet meer in de file te staan om hun voertuig te laten inrichten. In de showroom zijn enkele tentoongestelde materia-len te bezichtigen, maar het bedrijf komt evengoed ter plaatse met een ingerichte demowagen voor een gra-tis offerte op maat. Omdat het personeel niet achte-rop mag raken, komt Nico Follens de reeds aanwezige Kenn desmet in deze regio versterken. Ook klanten uit de andere regio’s kunnen een demonstratie aanvragen bij:

st

Voor meer info of een afspraak bel op het gratis nummer 0800 857 59

of gratis fax 0800 857 60.Of per email op [email protected]

Page 46: ICS Magazine HR 2-2009

44 - ICS magazine - 2/2009

Prix BAS, grande qualité classe A et montage très rapide

HÜPPE introduit une nouvelle génération de systèmes de paroi de douche nommé Alpha. Son prix est très intéres-sant et le rend accessi-ble à tous. La nouvelle série Alpha possède de multiples détails inno-vants qui présentent de nombreux avantages pour vous et pour les clients. La construction unique permet un mon-tage rapide et une faci-lité d’installation.

Parmi les innovations on trouve les roulements dans les rouleaux sur le dessous et le dessus (pas de glissière) des portes coulissantes. Ceci pro-

cure un excellent fonctionnement. Autre détail remarqua-ble est le dispositif qui permet d’enlever la paroi de façon simple, pour pouvoir facilement nettoyer les endroits diffi-cilement accessibles.

L’ensemble est prémon-té en usine, le montage est donc simple et ra-pide. Toutes les portes ont une grande tolé-rance de réglage, de sorte que les écarts de constructions peuvent facilement être corri-gés. La nouvelle fixa-tion de paroi n’a pas de vis visibles. Le tra-vail de rebouchage de trous est minimal grâce aux trous spéciaux dans les profils de mur et de réglage.

La série Alpha est dis-ponible en quatre mo-

dèles dans les coloris argent-mat et blanc, avec du verre minéral ou du verre artificiel. L’assortiment est composé d’une porte coulissante avec un segment fixe et d’une paroi latérale, un modèle avec porte tournante et paroi latérale en verre artificiel et une porte battante avec paroi latérale. Tous les modèles ont une hauteur de 1.900 mm. st

LAAG geprijsd, A-merk kwaliteit en zeer snelle montagetijd

HÜPPE introduceert een nieuwe generatie douchewandsystemen met de naam Alpha, die dankzij de gun-stige prijsstelling in elk segment inzetbaar zijn. de nieuwe serie Alpha heeft talrijke in-novatieve details, die u en de opdrachtgever veel voordelen bieden. de unieke constructie zorgt voor zeer snelle montagetijden en veel installatiegemak.

Eén van de nieuwe de-tails is de lagering in de rollen aan de onder- en bovenzijde (geen ge-leiders) van de schuif-deuren. dit zorgt voor een voortreffelijk loopgedrag. Andere bijzondere details zijn de reinigingshulp en reinigingsknoppen. deze zorgen ervoor dat de wand snel uitneembaar is, zodat de moeilijk bereikbare plaatsen eenvoudig zijn te reinigen.

Alles is voorgemonteerd, de montage is dus eenvou-dig en vlug gerealiseerd. de deuren hebben een groot verstelbereik, zodat bouwkundige afwijkingen probleemloos te overbrug-gen zijn. de nieuwe wand-verbinding heeft geen zichtbare schroeven. Het kitwerk is minimaal dank-zij de speciale sparingen in muur- en stelprofielen.

de serie Alpha is leverbaar in vier modellen in de kleuren zilvermat en wit met echt of kunstglas. Het assortiment bestaat uit een schuifdeur met vast segment en zijwand, een model met draaideur en zijwand, een schuifdeur met zijwand in kunstglas en een pendeldeur met zijwand. Alle modellen hebben een hoogte van 1.900 mm. st

www.hueppe.com

nEWS • NEWS •

HÜPPE Alpha: laag geprijsd, A-merk kwaliteit en zeer snelle montagetijdHÜPPE Alpha: Prix bas, grande qualité classe A et montage très rapide

(Photo série Alpha: application Huppe Alpha C

Groot en makkelijk stelbereik

bij schuifdeur elementenGrande tolérance de

réglage et montage simple des éléments de portes

coulissantes

Voortreffelijk loopgedrag dankzij nieuwe lagering aan boven- en

onderzijdeComportement de fonctionnement grâce aux nouveaux roulements en

haut et en bas

Page 47: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - 4�

Radson emmène les radiateurs vers de nouvelles hauteurs !

Depuis plusieurs années déjà, pratiquement tous les radiateurs horizontaux de Radson proposent une hauteur minimale de 300 mm. Afin de répondre à la demande croissante en radiateurs encore plus bas, Radson a désormais développé des modèles d’une hauteur de 200 mm pour les radiateurs à panneaux Integra, Ramo et Parada

Le radiateur de plinthe de 200 mm s’adapte parfaitement dans l’ar-chitecture moderne. Les espaces équipés de grandes baies vitrées, du sol au plafond, font fréquemment leur apparition non seule-ment dans l’habitation privée, mais aussi dans l’aménagement mo-derne des bureaux. Les modèles avec frontispi-ce double offrent à ce niveau une solution de chauffage parfaite.Leurs autres atouts sont des émissions de chaleur élevées et le côté économie d’espace de ce radiateur. Ses pan-neaux en métal d’une épaisseur de 1,25 mm et ses lamelles de convection en acier de qualité supérieure permettent à ce radiateur de résister à une pression de 10 bars.

Ce radiateur de plinthe est disponible dans les 5 va-riantes suivantes :

• sans panneau frontal (type Integra)• avec panneau frontal plat : un seul côté (type Pa-

rada)• avec panneau frontal plat : double (type Parada)• avec panneau frontal profilé : un seul côté (type

Ramo)• avec panneau frontal profilé : double (type Ramo).

Tous les modèles sont disponibles en 22, 33 et 44, dans des longueurs allant de 600 à 3.000 mm. Une large gamme de stock de 33 dimensions différentes est disponible pour les types Integra, Ramo (double) et Parada (double).

Avec ou sans panneau frontalLe modèle équipé d’un panneau frontal présente un super-be design rigide et offre donc une plus-value à chaque in-térieur. En outre, les variantes avec panneau frontal double (autrement dit des deux côtés du radiateur) sont idéalement conçues pour être placées devant une baie vitrée. La vanne bitube est intégrée de série dans tous les modèles. Letuyau d’arrivée d’eau chaude et le corps de vanne thermos-tatisable et Kv réglable sont toujours montés, tout comme

Radson voert radiatoren naar nieu-we hoogten!

Reeds jaren voert Radson de minimum-hoogte van 300 mm voor bijna al haar horizontale radiatoren. Als antwoord op de groeiende vraag naar nog lagere

radiatoren heeft Radson nu ook voor de paneelradi-atoren Integra, Ramo en Parada de hoogte 200 mm ontwikkeld.

de plintradiatoren met hoogte 200 mm passen perfect in de heden-daagse architectuur. Niet alleen in de private woningbouw, ook in de moderne kantoorin-richting komen ruim-tes met grote raam-partijen, van vloer tot plafond veelvuldig voor. de uitvoeringen met dubbelzijdige voorplaat bieden hier-voor een perfecte ver-warmingsoplossing. Bijkomende troeven zijn de hoge warmte-afgiftes en het plaats-besparende aspect van deze radiator. dankzij de metalen radia-torpanelen met een dikte van 1,25 mm en convectielamellen van hoogwaardig staal is deze radiator bestand tegen een werkdruk van 10 bar.

deze plintradiator is in de volgende 5 vari-anten beschikbaar :

• zonder voorpaneel (type Integra)• met vlak voorpaneel : enkelzijdig (type Parada)• met vlak voorpaneel : dubbelzijdig (type Parada)• met geprofileerd voorpaneel : enkelzijdig (type

Ramo)• met geprofileerd voorpaneel : dubbelzijdig (type

Ramo).Alle uitvoeringen zijn verkrijgbaar in de types 22, 33 en 44 en dit in lengtematen van 600 mm tot 3.000 mm. Er is een ruim voorraadgamma van 33 ver-schillende maten beschikbaar van de types Integra, Ramo (dubbelzijdig) en Parada (dubbelzijdig).

Met of zonder voorpaneelde uitvoering voorzien van een voorplaat heeft een mooi strak design en biedt aldus een meerwaarde

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Page 48: ICS Magazine HR 2-2009

4� - ICS magazine - 1/2009

voor elk interieur. Bovendien zijn de varianten met dubbel-zijdige voorplaat (dwz. aan beide zijden van de radiator) bij uitstek geschikt om voor een raampartij te plaatsen. Bij alle modellen is standaard het ventiel voor tweepijpsaansluiting geïntegreerd. de buis voor aanvoer van warm water en het Kv-instelbaar thermostatisch kraanlichaam zijn steeds gemon-teerd evenals een ontluchter en 2 blindstoppen.de aansluiting gebeurt zijdelings (4 x G 1/2’) of onderaan (2x G 1/2’).

Bevestigingde radiatoren worden bevestigd met wandconsoles of stand-consoles. de standconsoles zijn uitsluitend mogelijk bij de dub-belzijdige uitvoeringen.

KleurenPlintradiatoren 200 mm zijn standaard verkrijgbaar in RAL 9016. Alle andere RAL-kleuren, alsook metaalkleuren zijn op aanvraag beschikbaar.

WaarborgRadson biedt een kwaliteitsgaran-tie van 10 jaar op het volledige as-sortiment radiatoren en vloerver-warming ! st

www.radson.com

un purgeur et deux bouchons pleins. Le raccord s’effectue sur le côté (4 x G ½’) ou en dessous (2 x G ½’).

FixationLes radiateurs sont fixés avec des consoles de mur ou de position. Les consoles de position ne sont disponibles qu’avec les modèles doubles.

CouleursLes radiateurs de plinthe de 200 mm standard sont proposés en RAL 9016.Toutes les autres couleurs RAL, également métal-lisées, sont disponibles sur demande.

GarantieRadson offre une garantie qualité de 10 ans sur l’ensemble de sa gamme de radiateurs et de chauffage par le sol !

st

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

DELTA T

Toujours le meilleur prix d’achat ! Steeds de beste aankoopprijs !T : 02 / 521 16 60 - F : 02 / 521 06 58 - [email protected] - www.delta-t.be

P a s d e m e n s o n g e s …

c h e z

v o u s g a g n e z v r a i m e n t

d e l ’ a r g e n t !

W i j l i e g e n e r n i e t o m …

b i j

v e r d i e n j e p a s

e c h t g e l d !

Page 49: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - 4�

F o C u S

Meetsysteem met USB aansluiting

met het nieuwe Oventrop „OV-dmPC“ meet-systeem kunnen thans verwarmings- en koelinstallaties nog eenvoudiger en nauw-keuriger ter plaatse worden afgesteld. Het moderne meetsysteem is uitgerust met een USB

interface voor de aansluiting op een notebook. de daarbij beho-rende Windows-software maakt een ergonomische bediening en een comfortabele uitvoering van de hydraulische afstelling mogelijk. Het „OV-dmPC“ meetappa-raat beschikt over aansluitin-gen op de bekende Oventrop berekeningsprogramma´s „OVse-lect“ en „OVplan“. Reeds bereken-de installaties kunnen geïmpor-teerd en nagerekend worden.

de nieuw ontwikkelde „Combi Ba-lance methode“ maakt het combi-neren van de theoretische instal-latieberekening met de praktische meting van de installatiesituaties mogelijk. daardoor wordt ook in oude installaties een hydrauli-sche afstelling van grote systemen nauwkeurig en snel mogelijk. Uit de gemeten reële waarden worden met de “Combi Balance methode” de met de praktijk overeenkomen-de voorinstelwaarden vastgesteld en gedocumenteerd.

uw voordelen:• USB aansluiting voor in de handel verkrijgbare

notebooks• eenvoudig te bedienen Windows-software• directe documentatie van de afstelling• installatiediagnose door lange-termijnmeting• temperatuurmeting door automatische toeken-

ning van aanvoer-/retourtemperatuur• computermethode maakt snel afstellen mogelijk• „Combi-Balance-methode“ voor het veilig afstel-

len van een installatie• overdrukbeveiligde opnemer levert veiligheid bij

eenzijdige aansluiting tot 16 bar• de meting kan worden gestart en beëindigd van-

af de drukverschilopnemer „dmPC-sensor”. st

www.nathan.bewww.oventrop.de

Système de mesure avec raccordement USB

Grâce au nouveau système Oventrop „OV-dmPC” les in-stallations de chauffage et de refroidissement peuvent être réglé sur place de manière efficace et précise.Le système de mesure moderne dispose d’une interface USB pour le raccordement à un notebook. Le software Windows s’y rapportant permet un maniement er-gonomique et une exécu-tion aisée du règlage hy-draulique.

L’appareil de mesure “OV-dmPC” dispose d’un rac-cordement au program-me de calculs bien connu de tous, „OVselect“ et „OVplan“ d’Oventrop. Les installations qui ont déjà été calculées, peuvent être importées et rechiffrées.

Le nouveau développement „Combi Balance methode“ permet de combiner le calcul théorique des instal-lations avec le mesurage pratique des situations d’installations. dans les anciennes installations, ce développement permet un calcul hydraulique rapide et précis. Les valeurs mesurées réelles peuvent être déter-minées et documentées via la „Combi Balance methode“.

Vos avantages : • raccordement USB aux notebooks disponibles sur le

marché• utilisation très facile du software Windows• réglage direct• diagnostic d’installation via des mesures à long terme• mesure de températures grâce aux propositions des

températures d’alimentation et de retour• méthode informatique permettant un réglage rapide• „Combi Balance methode“ pour un réglage sans risque

de l’installation• capteur protégé contre les surpressions protège lors des

raccordements unilatéraux jusqu’à 16 bar• le mesurage peut être démarré et arrêté à partir du cap-

teur de pression différentielle „sensor dmPC”.

st

„OV-DMPC“ Drukverschilmeetapparaat met USB aansluiting

Appareil de mesure de pression différentielle avec raccordement USB

„OV-DMPC“

Page 50: ICS Magazine HR 2-2009

Duurzaam verwarmen,

A C V B E L G I U M s a K e r k p l e i n 3 9B - 1 6 0 1 R U I S B R O E K T E L : 0 2 3 3 4 8 2 4 0FA X : 0 2 3 3 4 8 2 5 9E-MAIL: [email protected]

www.acv.com

verwarmen,multi-energetisch verwarmen

WHEN TECHNOLOGY MEETS ECOLOGY

Uw huis is uniek, uw verwarming ookACV heeft voor elke woning, voor elke gewenste energiebron, voor elk budget een oplossing die perfect aan uw behoeften is aangepast.

De Multi-Energyboiler van ACV: diverse energiebronnenDe Multi-Energyboiler van ACV kan met verschillende energiebronnen werken: gas, stookolie of hout, zonnepanelen, warmtepomp of zelfs fotovoltaïsche cellen. Het warme water dat zo wordt geproduceerd en opgeslagen, wordt dan geïnjecteerd in uw warmwaterkring of in uw verwarmingskring met hoge of lage temperatuur.De ketels, zonnepanelen en warmtepompen van ACV zijn ontworpen en gekalibreerd om een hoger rendement te halen bij een laag energieverbruik.

De kwaliteit en de duurzaamheid van inoxOmdat alleen inox wordt gebruikt, garanderen onze uitrustingen een uitzonderlijke levensduur terwijl ze nauwelijks onderhoud nodig hebben. Ze voorkomen elk probleem van oxidatie, bacteriën en kalkaanslag.

10 jaar garantieVertrouw de installatie van uw verwarmings-

oplossing toe aan een ACV PartnerPlus-installateur en onderschrijf bij hem een

onderhoudscontract. Zo kunt u genieten van een garantie van tien jaar op al onze uitrusting.

U vindt de erkende installateur

uit uw buurt op

www.acv.com

installateur en onderschrijf bij hem een onderhoudscontract. Zo kunt u genieten

opvoorwaardeva

nin

schr

ijvin

gvi

a

www.acv.beGARAN

TIE

GARANTIE

WarmteWarmteWarmtepompenpompen

WarmteWarmtepompenpompenpompen

WarmteWarmtepompenpompenpompenWarmtepompen

multi-energetisch verwarmenZonne-Zonne-Zonne-

panelenpanelenpanelenZonnepanelen

Warmwater-Warmwater-Warmwater-Warmwater-boilersboilersboilersboilersboilersWarmwaterboilers

Condensatie-Condensatie-Condensatie-ketelsketels

Condensatieketels

pompenWarmtepompenpompenWarmtepompenpompen

Warmwater-Warmwaterboilers

Warmwater-Warmwaterboilers

Warmwater-Warmwaterboilers

Warmwater-

Page 51: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - 4�

Cette année lors de la foire ISH à Francfort, une kyrielle de nouveautés ont été présentées par VIEGA.

• Pexfit Pro: une nouvelle canalisation pour eau pota-ble et installation de chauffage

• Prestabo: nouvel élément d’installation, applicable au sprinkler et aux systèmes fixes d'extinction d'incendie

• Rotaplex Trio F: alimentation d’eau silencieuse “par le fond de la baignoire”

• Multiplex Trio E: d’une pression se baigner conforta-blement et avec style

• Visign for Style: plaques de commande encastrées dans le carrelage

Ci-dessous le détail de 2 de ces nouveautés :

Prestabo, dès à présent, également d’application pour les installations de sprinklerLes tuyaux en acier galvanisé Prestabo de Viega, une alternative éprouvée pour l’installation de chauffage,circuits de refroidissement fermés et les installations d’air comprimé. Viega a étendu sa gamme de produits par l’ajout d’un format de canalisation ainsi que d’une centaine de nouveaux éléments d’installation. Une nouveauté supplémentaire, une canalisation en acier galvanisé aussi bien à l’intérieur qu’à l’extérieur destinée aux installations de sprinkler et aux systèmes fixes d’extinction d’incendie.Pour les installations ou l’économie est particulièrement souhaitée, les diamètres nominaux de 12 à 108 mm sont toujours appliqués. Toutefois cette application n’est pas valable pour les installations d’eau potable. Pour l’expansion actuelle du programme, Viega développe d’autres avantages tels que : la réduction des coûts par l’ajout du diamètre nominal de 12 mm et par l’utilisation du diamètre intermédiaire de 64 mm, déjà introduit précédemment. Un atout supplémentaire, un encombrement réduit. Très avantageux pour les rénovations.

Un remplissage silencieux de la baignoire à l’aide du Rotapex Trio F de ViegaVia un robinet de bord de baignoire, un mitigeur ou via un système de débordement intégré, il y a énormément de possibilités pour remplir une baignoire. Dans toutes ces alternatives le bruit n’est pas exclu, ou n’était jusqu’à présent inévitable. Viega présente comme alternative, son système de remplissage de baignoire silencieux, le Rotaplex Trio F.Les Rotaplex Trio ont pris une place importante dans la gamme de produits Viega et offrent de par leur alimentation dissimulée, des critères de design et de fonctionnalité. A l’aide du nouveau Rotaplex Trio F, l’eau coule à flot « par le fond de la baignoire ». C’est donc via la rosette d’évacuation que le remplissage se fait. Le résultat, une alimentation pratiquement invisible et d’une régularité totale.

st

www.viega.com

Ook dit jaar pakte Viega op de ISH Vakbeurs in Frankfurt uit met een heel wat nieuwe producten.

• Pexfit Pro: een nieuw buissysteem voor drink-water- en verwarmingsinstallaties

• Prestabo: nieuwe installatiecomponenten, ook voor sprinkler- en vaste brandblusinstal-laties

• Rotaplex Trio F: watertoevoer geluidloos "uit de bodem van de badkuip"

• Multiplex Trio E: met één druk op de knop comfortabel en in stijl baden

• Visign for Style: bedieningsplaten aanslui-tend op tegels inbouwen

Uit deze reeks lichten wij 2 producten nader toe:

Prestabo nu ook toepasbaar in sprinkler-installaties Het verzinkte staalbuizensysteem Prestabo van Viega is een beproefd alternatief bij de installatie van verwarmingsinstallaties, gesloten koelcircuits en persluchtinstallaties. Viega heeft nu het pro-gramma uitgebreid met een extra buismaat en meer dan 100 nieuwe installatiecomponenten.

Eveneens nieuw: een van binnen en van buiten verzinkte stalen buis voor sprinklerinstallaties en vaste brandblusinstallaties. In de nominale diameters van 12 tot 108 mm wordt het robuuste Prestabo- systeem, met aan de buitenzijde verzinkte buizen en perskoppelingen, altijd toegepast waar bijzonder voordelige in-stallaties gewenst zijn. Dit geldt weliswaar niet voor drinkwater-installaties. Met de actuele programma-uitbreiding bouwt Viega dit systeemvoordeel verder uit: door de extra nominale diameter van 12 mm kunnen, net als bij de al geïntroduceerde tussenmaat

van 64 mm, de installatiekosten verder worden beperkt. Nog een voordeel: er is minder plaats nodig. Dat is vooral gunstig bij renovaties.

Geluidloos badkuip vullen met Rotaplex Trio F van Viega Badrandkranen en staande badkranen, meng-kranen of in de overloop geïntegreerde toelopen – er zijn veel mogelijkheden om een badkuip te vullen, maar telkens zijn stroomgeluiden onver-mijdelijk. Of waren tot dusver onvermijdelijk, want Viega heeft met de garnituur Rotaplex Trio F een alternatief gepresenteerd waarmee de bad-kuip geluidloos kan worden gevuld. Rotaplex Trio-garnituren hebben sinds jaren

een vaste plaats in het Viega-productpro-gramma en bepalen met hun verborgen watertoevoer in het overlooplichaam de maatstaven voor design en functie. De serie werd nu met een comfortabele vari-ant uitgebreid. Bij de nieuwe Rotaplex Trio F stroomt het water “uit de bodem in de badkuip”. Dat wil zeggen dat onder de aflooprozet het water toestroomt. Het re-sultaat is bij een vluchtige blik een onzicht-bare toevoer met een absoluut gelijkmatig straalbeeld.

st

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Plus de 100 nouveaux éléments d’installation dans la gamme Prestabo.Meer dan 100 nieuwe installatiecompo-

nenten in het Prestabo-gamma.

Alimentation d’eau « par le fond de la baignoire »Watertoevoer «uit de bodem van de badkuip»

Page 52: ICS Magazine HR 2-2009

�0 - ICS magazine - 2/2009

Soirée d’information concernant la protection d’incendie du passage des murs

Nous avions déjà traité le sujet dans le dossier « Protection contre les incendies » dans notre numéro précédent. Que cette problématique reste actuelle est démontrée par la participation en masse à la soirée info organisée le 23 mars 2009 par La Confédération de Flandre Occidentale, section Chauffage-Sanitaire.

Une courte introduction de Philippe Warlop a été suivie par une présentation de monsieur Georges de Prez de la firme Hilti concernant la protection d’incendie du passage des murs. Les normes actuelles ont tout d’abord été décrites, par la suite nous avons reçu un aperçu des solutions et des produits possibles et la manière comment ses produits doivent être appliqués en pratique.

monsieur Tijl Vandommele, juriste de la Confédération Construction Flandre Occiden-tale nous a expliqué les res-ponsabilités de l’installateur.

Nous pouvons résumér com-me suit les 2 conclusions prin-cipales:1. Travaillez uniquement se-

lon les règles et utilisez uniquement les matériaux agréés.

2. des adaptations ultérieu-res sont monnaie courante. Etablissez un dossier dé-taillé de toute réalisation, avec photos (de préférence pas digitale, vu que celles-ci peuvent être mises en doute à la cour de justice).

Un verre de l’amitié à suivi le question/réponse.

st

Info-avond over doorvoe-ringen in brandwerende wanden in Kortrijk

In ons vorige ICS nummer pu-bliceerden wij een dossier ge-wijd aan brandbestrijding. dat deze problematiek brandend actueel is, bleek nog maar eens door de talrijke opkomst op de Info-avond die de Confederatie Bouw West-Vlaanderen, Afde-ling Verwarming-Sanitair had ingericht op 23 maart 2009.

Na een korte inleiding door voorzitter Philippe Warlop, gaf de heer Georges de Prez van de firma Hilti een presen-tatie over de doorvoeringen in brandwerende wanden. Eerst werden de geldende normen en wetgevingen toegelicht, na-dien kregen we een overzicht met mogelijke oplossingen en producten en over hoe de pro-ducten in de praktijk moeten worden toegepast.

Tot slot gaf de heer Tijl Van-dommele, jurist bij de Confe-deratie Bouw West-Vlaanderen uitleg over de aanspraankelijk-heid van de installateur.

Uit wat werd verteld kunnen we kort samengevat het vol-gende besluiten :1. doe alles volgens het boekje

en gebruik alleen goedge-keurde materialen.

2. Wijzigingen nadien door derden zijn schering en in-slag. Leg daarom van elke realisatie een gedetailleerd dossier aan voorzien van foto’s (liefst géén digitale, daar de echtheid ervan voor de rechtbank in twijfel kan worden getrokken).

Na de vragenronde werd de avond tot slot afgerond met een gezellige babbel tussen pot en pint. st

Michaël De Bie

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Page 53: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

Annie D’hondt prend sa pension

Départ de Madame UBICUne expression en symbiose avec une telle personnalité : « D’une approche rude mais… avec un cœur d’or » Cette ex-pression doit être complétée pour être totalement en accord avec ma-dame UBIC : cela devient donc, en concordance parfaite avec Annie : « Parfois rude… mais avec un cœur qui bat pour UBIC ». J’espère qu’Annie ne m’en tiendra par rigueur d’avoir utilisé cette ex-pression, je sais que ce ne serait pas mon jour le meilleur !Il faut toutefois faire attention de ne pas entrer en conflit avec « son Jean et sa fille El-len ». Ils étaient bien sou-vent les premiers informés de ce qui se tramait chez UBIC et souvent même avant le Président. Afin d’évacuer ses démêlés, c’est à table, en famille, qu’Annie pouvait se débarrasser de ces conflits.Annie a vu défiler du monde durant sa carrière :• 7 présidents : François Van Heeswijk / Guy Eylenbosch

/ Gerard douin / Willy michielsen / François Joorens / Roland debruyne / JJ Kleinen.

En mars 2008, UBIC et C.C.S. fusionnèrent en I.C.S.• 5 directeurs ont essayé d’entrer dans ses grâces : André

de Leenheer / Luc dieusart / Jos Van Tieghem / michel Colemans / Alain Hillaert. Pour l’instant elle fait ses griffes sur notre « coming man » michaël de Bie…, ne te laisse pas faire michaël !

Elle a débuté sa carrière en travaillant pendant 9 ans pour la Fédération des Notaires de Gand, ensuite, le Président François Van Heeswijk de l’UBIC a pu accueillir cette jeune personne de 28 ans et c’est en sa compagnie qu’Annie a travaillé le plus longtemps (respectivement 9 et 11 ans). En 1977 SIC, prédécesseur de l’UBIC, s’est très rapidement muté en UBIC.Raoul Bayens a été son compagnon jusqu’en 1997, année à laquelle il a pu bénéficier d’un repos bien mérité. Annie a fait équipe avec lui pendant 21 années et a partagé le bon et le mauvais de l’UBIC. Pour être plus clair, Annie jouait le rôle de ministre des Affaires Etrangères quant à François interprétait le rôle de ministre des Affaires Intérieures - bien entendu sous la houlette du ministre des Affaires Etrangères et avec la connivence du Premier ministre, le directeur en fonction. André de Leenheer, grâce à son 7ième sens, a pu tenir les rennes de sa « petite Annie »…

Annie a aussi été présente le plus longtemps à la rue Brogniez, de 1976 jusqu’au déménagement en 2001. Annie s’octroye le second plus long rôle chez l’UBIC, de

Annie D’hondt met pensioen

Afscheid van Madame UBIC Het spreekwoord luidt normaal van iemand zoals Annie: “Ruw van schors ... maar met

een gouden hart” Echter moet een kleine wijziging aangebracht worden om

volledig overeen te stemmen met madame UBIC: vertaald naar Annie luidt dat spreekwoord :”Soms een harde tante... maar met een hart dat klopt voor UBIC” Ik hoop dat Annie deze goed bedoelde typering aan schrijver dezer niet ten kwade duidt, want het zou zijn beste dag niet zijn !de vraag is natuurlijk of we niet in aanvaring zullen komen met “haar Jean en dochter Ellen” Zij waren meestal beter op de hoogte van wat reilde en zeilde

bij UBIC dan menig Voorzitter. mama Annie gaf dagelijks lucht aan

haar ontboezemingen bij het tafelen met haar gezinnetje. dat Annie velen heeft zien komen en velen heeft zien gaan, moet niemand verwonderen :• 7 Voorzitters passeerden bij haar de revue : François

Van Heeswijk / Guy Eylenbosch / Gerard douin / Willy michielsen / François Joorens / Roland debruyne / JJ Kleinen. UBIC ging over in ICS door de fusie van UBIC met C.B.S. in maart 2008.

• 5 directeurs probeerde zij naar haar hand te zetten : André de Leenheer / Luc dieusart / Jos Van Tieghem / michel Colemans / Alain Hillaert. Nu bewerkt ze nog onze “coming man” michaël de Bie... Laat je niet doen, michaël !

Als jonge dame van 28 – na 9 jaar te hebben gewerkt op de Federatie van het Notariaat te Gent – kwam zij bij UBIC terecht onder het bewind van Voorzitter François Van Heeswijck en directeur André de Leenheer, toeval-lig ook diegenen met wie zij het langst heeft samenge-werkt (respectievelijk 9 en 11 jaar). SIC, de voorloper van UBIC, werd heel snel in 1977 opgedoekt en opgenomen in UBIC. Haar compagnon bij UBIC was Raoul Bayens, die er bleef tot hij met rust ging in 1997. Annie werkte er gedurende 21 jaar mee samen, en deelde het wel en wee van UBIC. Om duidelijk te zijn: Annie vervulde de rol van minister van Buitenlandse zaken terwijl Raoul de minister van binnenlandse zaken mocht zijn, weliswaar onder het alziend oog van de minister van Buitenlandse Zaken, met daarbovenop een goedkeurend knikje van de directeur als Eerste minister. André de Leenheer had een speciaal zintuig meegekregen om zijn “Annietje” in toom te houden...

Annie was ook het langst in de Brogniezstraat, van 1976 tot bij de verhuis in 2001. Annie kan tevens fier zijn op de tweede langste staat van dienst bij UBIC van 1976 tot

Vie associativeVerenigingsleven

Page 54: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 2/2009�� - ICS magazine - 1/2009

Vie associativeVerenigingsleven

1976 à 2009, soit 33 ans. Elle a du céder le premier rôle au directeur de Leenheer qui pouvait se glorifier de 45 années de bons et loyaux services en prenant sa pension en 1985. C’est en compagnie de « son » directeur de Leenheer qu’elle a fêté les 50 ans de l’UBIC (hôtel Hilton en 1985) et avec le Président le plus protecteur Gerard douin elle a fêté les 60 ans (hôtel Conrad en 1995) ! Annie a pu œuvrer de sa compétence lors de l’organisation des festivités de la Fédération Internationale du chauffage (GCI), respectivement à Anvers en 1984 et dans La Réserve à Knokke pour le millenium 2000 tant redouté. Son organisation la plus folle a certainement été les 40 ans de fonction du directeur de Leenheer au Le Béarnais à molenbeek. La vision que j’ai retenue est le commandant dirigeant ses troupes. Je me rappelle qu’à trois reprises elle lui a dit « allez Bayens c’est à vous ». R. Bayens s’est levé, mais il a reçu par trois fois l’ordre : « Bayens attendez, asseyez-vous ». En fin de compte c’est une mme Bayens consternée qui s’est exprimée, je ne l’ai toujours pas oublié : « mais Raoul, obéis-tu toujours aux ordres de mme Annie ? ».

Un roc dans la tempête, que nous regretterons certainement tous… une statue a son effigie influerait un peu trop notre budget…. mais, si quelqu’un la mérite c’est bien elle. Annie ce nouveau statut t’ira très bien, voyage, profites-en et fais beaucoup de vélo mais n’oublie pas ton Jean !

st

2009, zijnde 33 jaar. Zij moest alleen de duimen leggen voor haar directeur André de Leenheer die 45 jaar dienst had toen hij in 1985 met pensioen ging. Samen met “haar” directeur de Leenheer vierde zij het 50 jarig bestaan van UBIC (Hilton hotel in 1985) en met de meest vaderlijke Voorzitter Gerard douin het 60 jarig bestaan (Hotel Conrad in 1995) ! Zij mocht eveneens de Belgische organisaties van de internationale Federatie van de verwarming (GCI) orchestreren, respectievelijk

in Antwerpen in 1984 en in de Réserve te Knokke in het gevreesde millenniumjaar 2000. Haar wildste viering was ongetwijfeld het 40 jarig feest van directeur de Leenheer, in Le Béarnais te molenbeek. Ik zag er de commandant haar troepen schikken zoals zij dat had voorzien. Ik zie nog levendig voor mijn ogen dat zij tot driemaal toe zei: “Allez Bayens, ’t is aan U”. R. Bayens stond driemaal recht om zijn speech te brengen, maar ook driemaal klonk het bevel: “Wacht Bayens, zet u weer neer”. Tot mw Bayens tot haar grote consternatie de gevleugelde woorden sprak die uw dienaar heeft genoteerd voor de rest van zijn leven: “maar Raoul toch, doet gij altijd zo stipt wat mme Annie u beveelt ?” Een rots in de branding die we allen zeker zullen missen . .. een standbeeld zou misschien wel teveel het budget van UBIC aantasten... maar als één iemand dat zou verdienen zal jij het wel zijn. Annie, het ga je goed, reis veel, geniet veel, fiets veel en vergeet Jean niet !

st

Ing. R. Debruyne

RECTIFICATION: article paru dans notre ICS magazine 1/2009 “Ténors deviennent Seniors”

Il serait incorrect de ne pas souligner que le Prof. Ir Hugo Hens dirigeait la section physique de construction dans le département Ingénieur civil de l’Université Catholique de Louvain. Ces activités n’étaient donc pas uniquement dirigées vers « l’isolation calorifique » comme cela pouvait être compris, mais plus particulièrement dirigée vers la consommation d’énergie dans la construction, l’isolation correcte étant un élément, au même titre que l’équilibre hydrique le milieu interne.

st

Vie associativeVerenigingsleven RECTIFICATIFRECHTZETTING

RECHTZETTING: artikel in ons ICS magazine 1/2009 : “Tenoren worden Senioren”

We zouden Prof. Ir Hugo Hens tekort doen als we niet zouden verduidelijken dat hij hoofd was van de afdeling bouwfysica binnen het departement Burgerlijke Bouwkunde aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Zijn activiteiten waren dus niet alleen gericht op “warmte isolatie” zoals wij lieten uitschijnen, maar eerder gericht op energiegebruik in gebouwen, waarvan goed en correct isoleren een onderdeel is, naast de vochthuishouding en het binnenmilieu. st

Ing. R. Debruyne

Page 55: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

Wärme ist unser Element

[ Luft ]

[ Wasser ]

[ Erde ]

[ Buderus ]

Buderus, Ambachtenlaan 42a, 3001 Heverlee, www.buderus.be

Als Buderus u een zekere investering, een zeer hoog rendement en een gegarandeerde belegging voor vele jaren biedt

Buderus offre toujours un investissement sûr,un rendement très élevé etun placement garanti de longues années

Waarom uw geld op uw spaarboekje laten staan?Il y a mieux à faire que de laisser son argent en banque

PUB_Multi_FRNL_09.indd 1 26/01/2009 13:58:55

Page 56: ICS Magazine HR 2-2009

�4 - ICS magazine - 2/2009

ou le nouveau nom pour l’Habilitation…

aussi bien pour le gaz naturel que pour le propane…

Le label de l’installateur gaz professionnel – l’installateur habilité - existe depuis dix ans. A cette occasion, le label a été modernisé, étendu et dynamisé. En outre, il a été re-baptisé. Il devient Cerga. A l’avenir, ne dites donc plus ins-tallateur habilité, mais installateur Cerga.

Au cours de Batibouw 2009, ce nouveau label de qualité a été présenté au grand public. L’ARGB donnera ainsi un nou-vel élan à l’Habilitation en renforçant le partenariat avec l’installateur agréé par celle-ci. Les installateurs déjà habili-tés deviennent automatiquement et donc sans aucune for-malité, installateurs Cerga et conservent le même numéro. Les demandes introduites auparavant pour obtenir l’Habili-tation restent valables pour l’obtention du label de qualité « Cerga - installateur professionnel gaz».Cerga offre, en plus des avantages actuels de l’Habilitation, comme l’ouverture du compteur de gaz naturel sans inter-vention d’un organisme de contrôle et l’obtention gratuite des attestations art. 48 pour l’ouverture du compteur gaz na-turel, également plus d’assistance et un service plus étendu.

Tous les avantages pour les installateurs Cerga ….

- L’ouverture du compteur gaz peut s’effectuer sans l’in-tervention d’un organisme de contrôle, d’où un gain de temps et d’argent ;

- L’installateur Cerga peut toujours faire appel à l’expertise technique de l’ARGB. C’est un grand avantage par rap-port au professionnel non Cerga. Car celui qui n’est pas installateur Cerga doit d’abord suivre la formation de base Cerga et s’inscrire dans le système Cerga ;

- L’ARGB, les fournisseurs de gaz naturel et les gestionnai-res de réseaux offrent un soutien à l’installateur Cerga par des promotions commerciales auprès du grand public ;

- des formations permanentes régulières sont organisées sur les dernières nouveautés concernant les règlementa-tions et les normes et les nouvelles technologies ;

- La prime octroyée par l’ARGB pour les radiateurs gaz est réservée aux clients d’installateurs Cerga ;

- Les primes en Wallonie et à Bruxelles peuvent être obte-nues sans l’intervention d’un organisme de contrôle ;

- L’installateur Cerga recevra un bulletin d’information ex-clusif avec une information spécifique pour les profession-nels du gaz ;

- Les installateurs Cerga peuvent obtenir gratuitement sur demande au secrétariat Cerga les attestations art. 48 pour l’ouverture du compteur gaz. Les installateurs non Cerga doi-vent les commander auprès d’un organisme de contrôle ;

of de nieuwe naam voor Habilitatie…

voor zowel aardgas als propaan…

Het label van de professionele gasinstallateur - de gehabiliteerde installateur - bestaat tien jaar. En naar aanleiding daarvan werd het label vernieuwd, verbreed en dynamischer gemaakt. Bovendien kreeg het een nieuwe naam: Cerga. Zeg dus niet langer ge-habiliteerde installateur, maar Cerga-installateur.

Tijdens Batibouw 2009 werd dit nieuwe kwaliteits-label voorgesteld aan het grote publiek. de KVBG zal zo de habilitatie nieuw leven inblazen door het partnership met de door de KVBG erkende installa-teur te versterken. de reeds gehabiliteerde installa-teurs worden vanzelf en dus zonder enige formaliteit Cerga installateur en behouden daarbij automatisch hun nummer. de vroeger ingediende aanvragen tot habilitatie blijven geldig en lopen dus gewoon door.Cerga biedt naast de bestaande voordelen van de habilitatie, zoals het openen van de aardgasmeter zonder tussenkomst van een controleorganisme en het gratis verkrijgen van de attesten art. 48 om de aardgasmeter te openen, ook meer ondersteuning en een groter dienstenaanbod.

Alle voordelen voor de Cerga-installateurs op een rijtje ....

- Het openen van de gasmeter kan gebeuren zon-der tussenkomst van een controle-organisme, wat u tijd en geld bespaart.

- de Cerga-installateur kan steeds een beroep doen op de technische expertise van de KVBG. dat is een groot voordeel tegenover de niet-Cerga vakman. Want wie geen Cerga-installateur is, wordt ver-zocht eerst de Cerga-basisopleiding te volgen en zich in te schrijven in het Cerga-systeem.

- de KVBG, de aardgasleveranciers en de netbeheer-ders ondersteunen de Cerga-installateur door com-merciële promotie bij het grote publiek.

- Regelmatige bijscholingen over de nieuwste ont-wikkelingen betreffende reglementeringen en normen en de nieuwste technologieën.

- de premie gegeven door de KVBG voor gaskachels is voorbehouden aan klanten van Cerga-installateurs.

- Premies in Wallonië en Brussel kunnen bekomen worden zonder tussenkomst van een controle-or-ganisme.

- de Cerga-installateur zal een exclusieve nieuws-brief ontvangen met info op zijn maat.

I n F o

Page 57: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

- A partir de fin avril 2009, sur le nouveau site web www.cerga.be, une information exclusive destinée à l’ins-tallateur Cerga sera consultable.

Démotivation des do-it-yourself

Par Cerga, l’ARGB veut faire comprendre aux particuliers les risques qu’ils courent lors de travaux effectués par eux-mê-mes à une canalisation de gaz. Les travaux des do-it-your-self sont fortement déconseillés et dans sa communication, l’ARGB fera référence à l’installateur Cerga comme étant la meilleure solution pour une installation sûre et de qualité.

Comment obtenir ce label ?

Pour obtenir un numéro Cerga, l’installateur doit satisfaire aux conditions suivantes:1. Ce label est accordé uniquement aux entreprises ayant

l’accès à la profession pour « les activités d’installation de chauffage central, la climatisation, le gaz et le sanitai-re » l’A.R. du 29/1/2007 (m.B. 27-02-2007 sur base de la loi appelée d’établissement) ou de l’ancienne loi d’éta-blissement (002-030 ou 031)

2. Suivre avec succès la formation initiale Cerga (44 heu-res) basée sur la connaissance des consignes de sécurité dans le domaine d’installation intérieure au gaz. Prix de revient du cours : € 330 (+ éventuellement un cours com-plémentaire sur le propane).

3. Un droit d’inscription de € 315 (+ un supplément éven-tuel pour le propane)

4. Transmettre une liste de 10 travaux effectués - rempla-cement chaudière ou extension d’une installation sont également pris en considération (le nombre peut être réduit pour un indépendant débutant ou pour les zones où le réseau gaz naturel est peu répandu) ;

5. deux des travaux réalisés par l’installateur sont contrô-lés par échantillonnage par un organisme de contrôle agréé.

6. Si tout est en ordre, le numéro Cerga est accordé.

Prolongation annuelle

Pour conserver son agréation, l’installateur doit suivre an-nuellement une formation complémentaire de 4 ou de 8 heures en fonction des nouvelles normes ou directives (prix de revient € 45 ou 90) et transmettre une liste de travaux. Un des travaux réalisés au cours de l’année écoulée est contrôlé par échantillonnage. Le droit fixe de € 160est à payer annuellement à l’ARGB.

En ce qui concerne le prix de revient des cours, il faut noter que ceux-ci peuvent être payés en Flandre et en Wallonie avec des chèques formation et que Sibelga rembourse inté-gralement ceux-ci pour Bruxelles. Les firmes appartenant au secteur de la construction (commission paritaire 124) peu-vent jouir en outre d’une intervention fixe dans les coûts de formation par le Fonds de Formation professionnel de la Construction (FFC) en ce qui concerne leur personnel - voir www.laconstruction.be.

Chaque installateur doit évaluer pour lui-même les avan-

- Cerga-installateurs kunnen de attesten art. 48 voor het openen van de gasmeter gratis opvragen op het Cerga-secretariaat. Niet Cerga-installateurs moeten deze bestellen bij een controleorganisme.

- Vanaf eind april 2009 start de nieuwe website www.cerga.be waarop exlusieve informatie voor de Cerga-installateur te vinden zal zijn.

Ontmoediging van de doe-het-zelvers

de KVBG wil vanuit Cerga de particulieren waarschu-wen voor de risico’s die verbonden zijn aan het zelf werken aan een gasinstallatie. Het doe-het-zelfwerk wordt met klem afgeraden en de KVBG zal in haar communicatie verwijzen naar de Cerga-installateur als de beste oplossing voor een veilige en kwalita-tieve installatie.

Hoe dit label bekomen ?

Om een Cerga-nummer te verkrijgen, moet de instal-lateur aan een aantal voorwaarden voldoen :1. dit label wordt slechts toegekend aan de onder-

nemingen die de toegang tot het beroep heb-ben voor “ installatieactiviteiten voor centrale verwarming, klimaatregeling, gas en sanitair” K.B. 29/1/2007 ( B.S. 27-02-2007 op basis van de zogenaamde vestigingswet ) of van de vroegere vestigingwet (002-030 of 031)

2. met succes de basisopleiding Cerga (44 u) toegespitst op de kennis van de veiligheidsvoorschriften op het ge-bied van gasinstallaties volgen. Kostprijs cursus € 330 ( + eventueel een bijkomende cursus voor propaan).

3. Een inschrijvingsgeld van € 315 ( + eventueel sup-plement voor propaan)

4. Een lijst overmaken van 10 uitgevoerde werken – vervanging ketel of uitbreiding installatie komen eveneens in aanmerking ( het aantal kan vermin-derd worden voor een pas begonnen zelfstandige of voor gebieden met een beperkt aardgasnet).

5. Twee van de door de installateur gerealiseerde werken worden steekproefsgewijs gecontroleerd door een erkend keuringsorganisme.

6. Als alles in orde is, wordt het Cerga-nummer toe-gekend.

Jaarlijkse verlenging

Om zijn erkenning te behouden, moet de installateur jaarlijks een bijkomende vorming volgen van 4 of 8 uur afhankelijk van nieuwe normen of richtlijnen (kostprijs € 45 of 90), en een lijst van werken over-maken. Eén werk gerealiseerd tijdens het afgelopen jaar wordt steekproefsgewijs gecontroleerd. Het vast recht van € 160 is jaarlijks te betalen aan de KVBG.Voor wat betreft de kostprijs van de cursussen dient wel gemeld te worden dat deze kan betaald worden met opleidingscheques in Vlaanderen en Wallonie en dat Sibelga deze integraal terugbetaalt voor Brussel. Firma’s die behoren tot de bouwsector (par. Comité 124) kunnen daarenboven genieten van een fikse tussenkomst in de opleidingskosten door het Fonds

I n F o

Page 58: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 2/2009

tages par rapport à l’ensemble des frais et prendre lui-même la décision. Il faut noter qu’il s’agit d’une agréa-tion volontaire soumise aux conditions imposées par l’ARGB.

Arrêtés régionaux sur le contrôle des installations de chauffage

La directive européenne 2002/91/CE “Performance éner-gétique des bâtiments” art. 8 doit être transposée en droit régional par les trois Régions. Le Gouvernement flamand a déjà transposé cette directive européenne en arrêté régional et les Régions bruxelloise et wallonne l’effectueront bientôt.

Concrètement, cela signifie que les techniciens d’entre-tien doivent introduire la demande d’agréation auprès du gouvernement régional. A cet effet, les techniciens doivent suivre certaines formations (par ex. G1, G2 et G3 en Flandre), lesquelles sont totalement indépendantes de la formation Cerga. Les formations Cerga traitent de la sécurité, tandis que les formations régionales sont éla-borées dans une optique environnementale.

L’ARGB a réussi à intégrer les formations Cerga dans ce package de cours. L’installateur ayant suivi la formation Cerga est dispensé de suivre les 38 heures de cours de la formation G1 pour l’obtention de la certification de technicien en chauffage.

Juge et partie?

Une critique très courante est que l’installateur Cerga est aussi bien juge que partie. Est-ce exact ?Un professionnel Cerga réalise une installation gaz en fonction de sa compétence professionnelle et de sa connaissance des normes. Il ne réalise pas d’abord l’ins-tallation pour la contrôler ensuite : il la réalise direc-tement correctement. Pour faire une comparaison : si quelqu’un plante des pommes de terre, il ne les plante pas pour ensuite contrôler si son travail est bien effec-tué et vérifier si ces pommes de terre sont plantées à la bonne distance et profondeur. Il en est ainsi pour le professionnel Cerga : il réalise direc-tement correctement son installation, en toute sécurité et conformément aux règles de l’art, en d’autres termes, il n’est pas simultanément juge et partie.

• Pour toute information, veuillez vous adresser à l’ArGB – service Cerga Rue de Rhode, 125 à 1630 Linkebeek T: 078/15.51.25 - F: 078/15.51.31 e-mail: [email protected].

• Pour toute information sur le propane et information relative aux applications propane, veuillez contacter :

FeBuPro Assesteenweg 117 - 1740 Ternat T: 02/581.09.32 - F: 02/581.09.33 e-mail: [email protected]. st

voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB) voor wat betreft hun personeel – zie www.debouw.be.Iedere installateur moet voor zichzelf de voordelen af-wegen tegen het kostenplaatje en voor eigen rekening de beslissing nemen. Er dient gemeld dat dit een vrij-willige erkenning is aan voorwaarden opgelegd door de KVBG.

Regionale besluiten over het nazicht van stookinstalla-ties

de Europese richtlijn 2002/91/EG “Energy Performance of buildings” art. 8 moet door de drie regionale over-heden worden omgezet in regionaal recht. de Vlaamse overheid heeft die Europese richtlijn reeds omgezet naar een regionaal besluit en het Brusselse en het Waalse ge-west zullen dit binnenkort doen.

Concreet betekent dit dat onderhoudstechnici een er-kenning moeten aanvragen bij de regionale overheid. daarvoor moeten de technici bepaalde opleidingen (bv. G1, G2 en G3 in Vlaanderen) volgen, dewelke echter volledig los staan van de Cerga-vorming. de Cerga-op-leidingen handelen over veiligheid, terwijl de regionale opleidingen zijn opgesteld vanuit een milieu-oogpunt.

de KVBG heeft verkregen dat de Cerga-opleidingen ge-integreerd worden in dit lessenpakket. de installateur die de Cerga-opleiding gevolgd heeft wordt vrijgesteld van 38 lesuren van de opleiding G1 voor het bekomen van het certificaat van brandertechnicus.

Rechter én partij?

Een vaak gehoorde kritiek is dat een een Cerga-instal-lateur zowel rechter als partij is. Is dit zo?Een Cerga-vakman ontwerpt een gasinstallatie en voert die uit op basis van zijn professionele vaardigheid en zijn kennis van de normen. Het is niet zo dat hij eerst de installatie realiseert en ze daarna ‘keurt’: hij voert ze onmiddellijk goed uit. Om een vergelijking te maken: als iemand in zijn vrije tijd aardappelen plant, dan plant hij ze ook niet eerst om daarna zijn werk te keuren en te zien of de aardappeltjes wel op de juiste tussenafstand en diepte zijn geplant.Zo is het ook bij de Cerga-vakman: hij voert de instal-latie meteen correct uit, in alle veiligheid en volgens de regels van goed vakmanschap, met andere woorden hij is niet gelijktijdig rechter en partij.

• Voor alle info kunt u terecht bij: KVBG - dienst Cerga Rodestraat 125 - 1630 Linkebeek T: 078/15.51.25 - F: 078/15.51.31 e-mail: [email protected].

• Voor alle info over propaan en informatie in verband met de mogelijkheden van propaan contacteer:

FeBuPro Assesteenweg 117 - 1740 Ternat T: 02/581.09.32 - F: 02/581.09.33 e-mail: [email protected]. st

I n F o

Page 59: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

L’innovation céramique !

De innovatie

in keramiek !

céramique !L’innovation

in keramiek !De innovatie

Gericht op de toekomst

testo NV/SA · Industrielaan 19 · 1740 Ternat · www.testo.be

Cap sur le futur

snelle, nauwkeurige berekeningen in real-timecalcul automatique et rapide des valeurs

aansluiten van draadloze en traditionele voelerschoix important de sondes filaires et radio

meetgegevens documenteren via de PC-softwaredocumentation des données avec le logiciel PC

Ontdek onze voorjaarspromotiewww.testo.be/koude

Découvrez notre action de printempswww.testo.be/froid

De elektronischemanifolds!

Eenvoudiger! Efficiënter!

Voor minder energieverbruikVoor een beter milieu

Les analyseursfroid!

Plus simples! Plus efficaces!

Pour une consommationénergétique plus basse

Pour un meilleur environnement

manifold.qxd 21/04/2009 9:46 Pagina 1

Page 60: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 2/2009

Vie associativeVerenigingsleven

Cedicol engage un nouveau directeur technique

Cedicol – le centre de référence des systèmes de chauffage à combustibles liquides – a nommé un nouveau directeur Technique. Jean-Michel Lavergne occupe la fonction depuis début 2009 et suit ainsi les traces de Laurent Vercruysse qui a quitté le centre l’année passée.

« Dans ma nouvelle fonction de Directeur Technique chez Cedicol, je chercherai à soutenir la diversification et l’inté-gration des technolo-gies renouvelables. Je souhaite ainsi donner la priorité à l’énergie solaire et aux pompes à chaleur » affirme Jean-michel Laver-gne. « A court terme, je m’occuperai aussi de la consolidation de nos différents labels et je suivrai les diffé-rentes évolutions au niveau européen », ajoute-t-il.

C’est en 1988 que Jean-michel a commencé sa carrière dans le secteur du chauffage chez Stelrad Ideal. Il a créé et dirigé la filiale belge OERTLI distribution Belgique en 1992 où il a été actif pendant environ 16 ans comme directeur Général.

de 1999 à 2001, Jean-michel a été président de l’ATTB (Association des Techniques Thermiques Belge).

« Le poste de Direc-teur Technique chez Cedicol est un nou-veau défi pour moi qui me permet d’élargir mon horizon. Mon expérience dans le secteur du chauffage constitue en tout cas une valeur ajoutée pour les membres de notre or-ganisation et nos collaborateurs », selon Jean-michel Laver-gne.

Jean-michel rapporte dans cette fonction à Ward Herteleer, General manager. st

Cedicol stelt nieuwe technisch directeur aan

Cedicol - het referentiecentrum voor verwarmings-systemen met vloeibare brandstoffen - heeft een nieuwe Technisch directeur aangesteld. Jean-Michel Lavergne bekleedt de functie sinds begin 2009 en treedt daarbij in de voetsporen van Laurent Vercruysse die vorig jaar het centrum verliet.

“In mijn nieuwe functie als Technisch Directeur bij Cedicol streef ik ernaar om de diversificatie en in-

tegratie van hernieuw-bare technologieën te ondersteunen. Daarbij wil ik prioriteit geven aan zonne-energie en warm-tepompen” zegt Jean-michel Lavergne. “Op korte termijn is het ook mijn taak om te zorgen voor de consolidatie van onze verschillende labels alsook de verschillende evoluties op te volgen op Europees niveau”, voegt hij eraan toe.

In 1988 begon Jean-michel zijn loopbaan in de verwarmingssector bij Stelrad Ideal. In 1992 heeft hij het Belgische filiaal OERTLI distribution Belgique opgericht en geleid, waar hij in totaal ongeveer 16 jaar actief was als Algemeen directeur.

Van 1999 tot 2001 was Jean-michel voorzitter van ATTB (Associatie van Thermische Technieken in België).

“De functie Technisch Directeur bij Cedicol is voor mij een nieuwe

uitdaging die mij in staat stelt om mijn horizon te verruimen. Mijn ervaring in de verwarmingssector is alvast een toegevoegde waarde voor de leden van onze vereniging en onze medewerkers” zegt Jean-michel Lavergne.

Jean-michel rapporteert in deze functie aan Ward Herteleer, General manager. st

PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Page 61: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

recherche : installateurs de chaudières automatiques au charbon

Le combustible charbon : toujours actuel

Cela vaut la peine d’être dit : le charbon galvanise de nom-breux souvenirs des années passées. Pourtant…C’est une aberration pour ceux qui défendent la réduction de CO2 mais dans certains en-droits en Belgique il est impos-sible d’installer une chaudière à condensation (que ce soit au gaz ou au mazout). La chaudiè-re à charbon est une alterna-tive, elle a d’ailleurs également subie une cure de jouvence, les chaudières sont totalement automatisées, et sont dès lors conviviales.Le processus de combustion a également été perfectionné afin que le rendement obtenu soit comparable à celui des chaudières modernes (sans condensation). dans ce cas, certains idéalistes préfèreront les pellets étant donné que la quantité de CO2 rejetée correspond à la quantité de CO2 relevée pendant la durée de vie de du bois. Il faut toutefois tenir compte de la fabri-cation des pellets à l’aide de compresseurs qui consomment également de l’énergie. Ce combustible est écologique aussi long-temps que l’on peut fabriquer des pellets avec les résidus de bois. dès que la deman-de excédera l’offre il faudra spécialement abattre des arbres, ce qui est difficile à considérer comme écologique. Le charbon reste, pour un certain groupe l’énergie la plus compétitive. En fonction de la région où l’installateur est actif, il sera tôt ou tard confronté à la demande d’une installation de chaudière à charbon. Il est donc intéres-sant d’être bien informé.

Que dit la législation ?

Etant donné que les décrets d’entretien pour les Régions de Bruxelles Capitale et de Wallonie ne sont pas encore parus au moniteur, nous nous limitons au décret du Gouvernement flamand concernant l’en-tretien et la vérification des chaudières de chauffage central, nous pouvons supposer que la loi pour les autres régions sera simi-laire.

Gezocht : installateurs voor automatische cv-ketels op steenkool

Steenkool als brandstof : nog steeds actueel

Het moet gezegd : steenkool haalt bij de meesten onder ons herinneringen op naar vroeger jaren. En toch…Het zal allicht een doorn in het oog zijn van zij die streven naar het terugdrin-gen van de CO2 uitstoot, maar er zijn nog situaties in België waar het plaat-sen van een condenserende ketel (of het nu over gas of over stookolie gaat), niet te realiseren is. Een mogelijk alter-natief vormt de CV ketel op steenkool. Ook hier is de tijd niet blijven stilstaan: de ketels werken volautomatisch en zijn bijgevolg dus uiterst gebruiksvrien-delijk. Tevens werd het verbrandings-proces geperfectioneerd, zodat het rendement vergelijkbaar is met andere moderne (niet-condenserende) ketels. Sommige idealisten zullen in deze con-text de voorkeur geven aan houtpel-lets, omdat men stelt dat de hoeveel-

heid CO2 die hier vrijkomt gelijk staat tot de hoeveelheid opgenomen CO2 tijdens de levensduur van het houtgewas. Toch moet men voor ogen houden dat het vervaardi-gen van pellets d.m.v. compressoren ook elektrische energie vergt. Zolang men de pellets kan vervaardigen uit houtafval, is deze grondstof als milieuvriendelijk te be-schouwen. Indien de vraag echter het aan-bod overschrijdt, komt men in een situatie waarbij speciaal voor dit doeleinde bomen moeten geveld worden, wat toch moeilijk

als milieuvriendelijk kan worden bestempeld. Steenkool blijft dus voor een welbepaalde doelgroep de meest competitieve brandstof. Afhankelijk van de streek waar je als installateur actief bent, word je vroeg of laat geconfronteerd met de vraag om een CV-installatie op steenkool te realiseren. En dan is het belangrijk om goed geïnfor-meerd te zijn.

Wat zegt de wetgeving ?

Aangezien het onderhoudsdecreet voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en voor Wallonië momenteel nog niet in het staatsblad ver-schenen zijn, beperken we ons hier tot het besluit van de Vlaamse regering betreffende het onderhoud en het nazicht van de stooktoe-stellen voor de centrale verwarming; we mogen redelijkerwijs ervan uit gaan, dat de wet voor de andere gewesten gelijklopend zal zijn.deze regelgeving kwam tot stand ten gevolge van de Europese richtlijn 2002/91/CE. Naar de plicht van onderhoud toe maakt de wet géén onderscheid tussen de verschillende types fossiele brandstoffen (vast, vloeibaar of gasvormig), op 2 uitzonderingen na:• het onderhoud is verplicht op alle ketels met vaste brandstof, daar

waar dit momenteel voor vloeibare of gasvormige brandstoffen

E n E r G I E

© Photos : Decom

Page 62: ICS Magazine HR 2-2009

�0 - ICS magazine - 2/2009

slechts geldt voor ketels met een nominaal vermogen boven 20 kW.

• de onderhoudsfrequentie is jaarlijks voor ketels met vaste en vloeibare brandstoffen en tweejaarlijks voor (aard)gasketels.

de eigenaar of huurder is verantwoordelijk voor het laten onderhouden van de installatie. Hij moet aan volgende voorwaarden voldoen :1. Hij is verantwoordelijk voor de goede staat en veilige

werking van de installatie2. Hij moet de installatie jaarlijks laten onderhouden

door een geschoold vakman3. In het geval van een nieuw toestel (door wie ook

geplaatst) moet er vóór ingebruikname een keuring plaats vinden door een geschoold vakman

4. Bij een installatie met vaste brandstoffen moet er binnen de twee jaar een verwarmingsaudit worden uitgevoerd door een erkend vakman.

Uit voorgaande blijkt duidelijk dat het de eigenaar/huurder niet toegestaan is zelf het onderhoud op zijn toestel uit te voeren. Indien hij de plaatsing zelf zou realiseren, moet de installatie alsnog worden gekeurd door een erkend vakman alvorens de installatie in gebruik kan worden genomen.

Wat omvat het onderhoud ?

Zowel schoorsteen als ketel moeten worden gereinigd en gecontroleerd op hun dichtheid ( géén valse trek en voldoende luchttoevoer) door een erkend vakman. Het reinigingsattest wordt opgemaakt in tweevoud: één voor de firma van de vakman en één voor de eigenaar/huurder, die dit verplicht moet bewaren in het dossier dat bij de installatie hoort.Volgens titel 2 van het Vlarem worden voor vaste brandstoffen volgende minimale emissiewaarden opgelegd (reeds geldig sinds 1 januari 2008) : zie tabel.

Cette loi est survenue à la suite de la directive euro-péenne 2002/91/CE. La loi impose l’obligation d’entre-tien mais ne fait aucune dis-tinction entre les différents types de combustibles fossi-les (solides, liquides ou ga-zeux), à 2 exceptions près :• La maintenance est obliga-

toire sur toutes les chau-dières à combustibles soli-des, là ou actuellement ce n’est valable que pour les combustibles liquides ou gazeux pour les chaudiè-res d’une capacité nomi-nale supérieure à 20 kW.

• La fréquence d’entretien est annuelle pour les chau-dières à combustibles soli-des et liquides et de deux ans pour les chaudières au gaz (naturel).

Le propriétaire ou le locataire est responsable de l’en-tretien de l’installation. Il doit répondre aux conditions suivantes:1. Il est responsable de la sécurité de fonctionnement et

du bon état de l’installation 2. L’entretien annuel doit être réalisé par un profession-

nel qualifié.3. Pour une nouvelle installation (quel que soit l’instal-

lateur) il est obligatoire avant la mise en service, de faire faire un contrôle par un professionnel qualifié.

4. Pour une installation à combustibles solides, un rap-port d’audit doit être rédigé par un professionnel re-connu.

Ce qui précède montre clairement que le propriétaire/lo-cataire n’est pas autorisé à faire lui-même les entretiens. Au cas où il placerait lui-même l’installation, celle-ci doit tout de même être inspectée par un professionnel quali-fié, avant toute mise en service.

Que contient l’entretien :

La cheminée et la chaudière doivent être entretenues et contrôlées au niveau de l’étanchéité (pas de faux tirage et un approvisionnement d’air suffisant) par un profes-sionnel reconnu. L’attestation d’entretien est en double exemplaire, un pour l’entreprise qui a réalisé l’entretien et un pour le propriétaire/locataire, ce document doit être précieusement classé dans le dossier correspondant à l’installation.

Pour les combustibles solides les valeurs d’émissions mi-nimales sont imposées selon le titre 2 du Vlarem (déjà en vigueur depuis le 1er janvier 2008) : voir tableau.

E n E r G I E

STOOKWAARdE VAN BRANdSTOFFENVALEUR CALORIFIQUE dES COmBUSTIBLES

TYPEEENHEID

WAARDEVALEUR

UNITÉkcal/eenheid kJ/eenheid kWh/eenheid

kcal/unité kJ/unité kWh/unitéAntraciet (6% gehalte H2O en max 5% as)

kg 7 650 32 031 8,90Antracite (teneur en H2O = 6% et cendres max 5%)Stookolie

l 8 600 36 008 10,00MazoutAardgas (oorsprong = Nederland)

m³ 7 570 31 696 8,80Gaz naturel (origine = Pays-Bas)Butaangas

kg 10 900 45 638 12,67ButaneBruinkool (briketten)

kg 4 800 20 098 5,58BriquettesHoutpellets

kg 4 214 17 644 4,90Pellets de boisDroog hout (15 % gehalte H2O)

kg 3 535 14 801 4,11Bois sec (teneur en H2O = 15 %)Nat hout (50 % gehalte H2O)

kg 1 850 7 746 2,15Bois humide (teneur en H2O = 50 %)

Page 63: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

Welk zijn de meest voorkomende types CV ketels op steenkool ?

• Naar nominaal vermogen toe onderscheiden we de groep 23-29 kW en 29-35 kW.

• Type brandstof : de voorkeur gaat uit naar een laag-vluchtige antraciet met een asgehalte van 3 tot max. 5% en een stukgrootte van 8/14 mm. Een korreling 6/12 of 5/10 mm behoort eveneens tot de mogelijk-heden.

• de ketels zijn uitgerust met een ruim gedimensio-neerd ingebouwd kolenmagazijn met goed toegan-kelijke vulmond, zodat deze gemakkelijk kan gevoed worden met bvb zakken van 25 kg.

• Een volledig gevulde voedingsbunker volstaat voor een werkingstijd van ruim 24 uur bij vollast, bij ge-temperd vuur volstaat dit zelfs voor 4 tot 5 dagen.

• Aanvoer van verbrandingslucht door middel van een ventilator, onafhankelijk van de schoorsteentrek.

• Gezien er doelbewust slakken (sintels) worden ge-vormd, gebeurt de ontassing stofvrij, via een zijde-lings aangebracht “aspedaal”.

• Voor het beperken van de stilstandverliezen, is de ke-tel vakkundig thermisch geïsoleerd.

Tot slot

Als beroepsfederatie zoeken wij aansluiting bij de nieuwste technologieën, voor zover deze hun deugdelijkheid bewezen hebben en bijdragen tot een verhoogd comfort, energiezuinigheid en een positieve impact op het milieu. Toch mogen we onze ogen niet sluiten voor de realiteit, en betekent een vakmanschap voor plaatsing en onderhoud van CV ketels op vaste brandstof een toegevoegde waarde voor menig installatiebedrijf. Wie naar aanleiding van dit artikel interesse heeft gekregen, kan met al zijn vragen terecht bij Brafco,www.brafco.be

met dank aan de Heer Theo meys voor zijn actieve deelname bij het tot stand komen van dit artikel.

stMichaël De Bie

1 Voor nieuwe installaties waarvoor de 1e vergunning werd verleend vóór 1/1/1996, wordt de waarde voor stof vervangen door 150 mg/Nm³

2 Voor nieuwe installaties waarvoor de 1e vergunning werd verleend vóór 1/1/1996, wordt de waarde voor NOX vervangen door 800 mg/Nm³

3 Voor nieuwe installaties waarvoor de 1e vergunning werd verleend vóór 1/1/1996, wordt de waarde voor NOX vervangen door 650 mg/Nm³

Quelles sont les chaudières à charbon les plus courantes?

• En considérant la puissance on distingue les groupes 23-29 kW et 29-35 kW.

• Le type de combustible : l’anthracite à faible évapo-ration avec une teneur en cendre de 3 à 5% maxi-mum et un format de 8/14 mm. Une granulation 6/12 ou 5/10 mm est également une possibilité.

• Les chaudières disposent d’un grand réservoir à char-bon disposant d’une ouverture d’accès aisé, de ma-nière à pouvoir la ravitailler facilement p.ex. par des sacs de 25 kg.

• Un réservoir rempli suffit pour une durée de fonc-tionnement de plus de 24 heures à pleine charge, à plus faible charge il est même suffisant pour 4 à 5 jours.

• L’approvisionnement d’air via un ventilateur de ma-nière indépendante du tirage de la cheminée.

• Compte tenu d’une formation voulue de scories (lai-tier) l’évacuation des cendres se fait sans poussières via l’installation d’une “pédale à cendres“ latérale.

• Pour limiter les pertes à l’arrêt, la chaudière est équi-pée d’une excellente isolation thermique.

Pour clôturer

En tant que fédération professionnelle nous sommes à l’affut de nouvelles technologies, pour autant qu’elles aient fait leurs preuves et contribuent à un plus grand confort, écologique et d’impact positif pour le milieu. Nous ne pouvons toutefois pas nier la réalité qui pré-voit un professionnel pour le placement et l’entretien des chaudières à carburants solides, ce qui signifie une valeur ajoutée pour la plupart des installateurs. Ceux qui sont interpelés par cet article, peuvent contacter Brafco, www.brafco.be

Nous remercions monsieur Theo meys pour son aide ap-préciable pour la rédaction de cet article.

st

1 Pour les nouvelles installations pour lesquelles un permis a été attribué avant 1/1/1996, la valeur de la poussière est remplacée par 150 mg/Nm³

2 Pour les nouvelles installations pour lesquelles un permis a été attribué avant 1/1/1996, la valeur NOX est remplacée par 800 mg/Nm³

3 Pour les nouvelles installations pour lesquelles un permis a été attribué avant 1/1/1996, la valeur NOX est remplacée par 650 mg/Nm³

E n E r G I E

TYPE DE DISPOSITIF - TYPE INRICHTINGValeur d’émission en mg/Nm³

Emissiegrenswaarden in mg/Nm³

STOFPOUSSIERE

SO2 NOX COChlorures Chloriden

Fluorures Fluoriden

1. Installations existantes - Bestaande installaties 200 125 800 250 100 30

2. Nouvelle installation pour laquelle le 1er permis d’exploitation a été attribué avant 1/1/2005 - Nieuwe installaties waarvoor de 1e vergunning tot exploitatie is verleend vóór 1/1/2005

< 2000 kW 100(1) 1250 500(2) 250 100 30

≥ 2000 kW 100 1250 400(3) 250 100 30

3. Nouvelle installation pour laquelle le 1er permis a été attribué le 1/1/2005 ou après Nieuwe installaties waarvoor de 1e vergunning tot exploitatie is verleend op of na 1/1/2005

100 1250 300 200 100 30

Page 64: ICS Magazine HR 2-2009

�� - ICS magazine - 2/2009

Wie in Technopolis niet één van de 200 aan-wezigen was op 31 maart 2009 miste iets ! Wij speurden voor U als lid ICS naar de inte-ressante zaken... De statistieken van het VEA deden ons de wenkbrauwen fronsen ! Wan-neer de evolutie van de verwarming aan bod kwam, waren we mateloos geboeid. Onze maag smeet op wanneer de man die de pro-motie van de warmtepomp op zich nam, zon-der verpinken beweerde dat deze het interessantste ver-warmingstoestel was van het ogenblik. Onze oren suisden wanneer we vernamen dat de gebruikte parameters om tot die conclusie te komen, de piekprijzen waren van oktober 2008 inzake brandstofprijs, de premies en subsidies alsook zijn eigen parameters waren om deze bewijsvoering tot een goed einde te brengen. Onze lentekriebels kwamen opspelen wanneer we een blik in de toekomst wierpen, om de nieuwigheden inzake verwarming, met de micro WKK onder de vorm van een wandketel als uitschieter, verna-men ! Het VCB mag fier zijn over deze realisatie. We gingen voldaan naar huis, wat niet altijd het geval is bij een studie-dag. Hierna geven we enkele interessante cijfers die de 14 sprekers ten beste gaven.

Het woningbestand in Vlaanderen biedt toekomstperspec-tieven.

Bij de nieuwbouw is het gemakkelijker om aan de EPB wet-geving te voldoen dan bij renovatie. maar sinds de BTW re-cent op 6% werd gebracht voor de afbraak met nieuwbouw als vervanging, zonder toepassing van enig plafondbedrag, zit deze wijze van renoveren blijkbaar in de lift... Er wach-ten 800.000 woningen of appartementen op renovatie. Als we al het enkel glas moeten vervangen door thermisch ge-isoleerd glas, waarvoor heel wat ramen dienen vernieuwd te worden om zich aan te passen aan de dikte van het glas, bij voorkeur uitgerust met zonnewerende buitenstores, is zoveel werk aan de winkel dat de Glasindustrie met de han-den in het haar zit. Laat echter de te vervangen ketels maar komen, onze installateurs zullen er wel weg mee weten !

Alles op een rijtje...1. Het energieverbruik stijgt het snelst bij het transport,

maar ligt nog altijd beduidend lager dan de energie die in de residentiële sector en de tertiaire gebou-wen wordt verbruikt. Bij de residentiële gebouwen dient 57% van het energieverbruik voor de verwar-ming en het sanitair warmwater, 35% voor de auto en slechts 8% voor de ijskast, TV en verlichting. (R. Lenaers-Voorzitter WTCB)

2. de te nemen maatregelen inzake energiebesparing kunnen ofwel op ecologische principes steunen (vb. passief huis) ofwel op economisch rendabele princi-pes berusten mits de te maken investering haalbaar is. Een haalbare prijs biedt blijkbaar meer kans op succes. (G. Verbeeck, Univ. Haselt)

3. de EPB is complex en ongelijk in de 3 Gewesten, wat verwarring schept. de EPB legt teveel nadruk op het

bouwproces en te weinig op de levenscy-clus van het gebouw (Szekèr- Vastgoed)4. Er is een nieuwe relatie nodig tussen

de klant/architect/ingenieur/aannemer als leden van het bouwteam om echt duurzaam te kunnen bouwen (A. Bos-saer-ORI)

5. de EPB wordt nog niet volledig opge-volgd zoals het zou moeten. Er werden

reeds voor € 127.000 boetes uitgedeeld omdat een aantal dossiers niet in orde waren. In 28% van de gevallen was het dossier niet conform met de EPB-eisen en in 89% van de gevallen betrof het non-con-formiteit met de isolatie-eisen. Overigens wordt die EPB vanaf 2010 strenger: E80 i.p.v. E100, factor U buitenmuur < 0,40 en U dak < 0,30. de premies zijn reeds dit jaar vernieuwd bij het behalen van een E-peil lager dan het wettelijk minimum, zodat een E80 nu € 400 ontvangt, een E60 reeds € 1.000, een E40 goed is voor € 1.800 en daaronder nog € 50 erbij per bekomen E punt. Weliswaar is het behalen van het EPC reeds vereist zowel bij verkoop als bij verhuur van een wooneenheid. (L. Peeters- VEA)

6. de thermisch dubbele beglazing (K=1,1) de ramen en sluitingen alsmede de zonwering gingen met reuzen-schreden vooruit. (G. deVent-Veren. GlasIndustrie + V. Vermeulen-Veren. Zonwering)

7. Isolatie moet voldoende zijn, kwalitatief maar te-vens ook vakkundig geplaatst worden (H. Raes-CIR)

8. Alvorens te ventileren is het nodig voldoende lucht-dichtheid te bekomen. (P. V.d.Bossche–WTCB)

9. Zonnepanelen kunnen ook rendabel zijn in België, vooral dank zij de premies (J. Neyens, OdE)

10. In de verwarming is met de condensatieketel het summum nog niet bereikt gezien de micro WKK zich onder vorm van een wandketel voor residentiële toepassingen aandient. (L. Vercruysse-ATTB)

Het komt er op aan dat alle sectoren een inspanning doen om oog te hebben voor elkaars problemen en mogelijkhe-den. Ook de overheden moeten proberen tot een éénheid te komen. Als we de goede raad van Prof Griet Verbeeck willen toepassen, dan hebben we zeker kansen tot slagen voor de toekomst. st

Ing. R. Debruyne - ICS.

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Cher lecteur francophone,

Le lancement de la plateforme “Energie-efficiënt (ver)bouwen” est une initiative de la “Vlaamse Confe-deratie Bouw”. Pour cette raison, le texte paraît uni-quement en néerlandais. Lors de la parution de votre magazine, la CCW aurra démarré un projet similaire. Nous ne manquerons pas de vous en informer dans une prochaine édition. Si toutefois vous désirez reçevoir la traduction, con-tactez nous par E-mail : [email protected] et nous ferons le nécessaire.

VCB groot succes over EPB in Vlaanderen

Page 65: ICS Magazine HR 2-2009

2/2009 - ICS magazine - ��

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Vita InvestEen flexibele belegging met een hoog gewaarborgd ren-dement

U bent op zoek naar een beleggingsalternatief dat een hoog rendement combineert met flexibiliteit? Vita Invest is de ideale formule voor particulieren die een belegging met hoog rendement gecombineerd willen zien met een totale vrijheid inzake de keuze van het moment van de stortingen en opnames. En dat in een zeer voordelig fiscaal kader.

Een gewaarborgd minimum rendementU geniet een hoge gewaarborgde rentevoet gedurende minimum 8 jaar vanaf de eerste storting. Na die periode wordt het rendement van jaar tot jaar gegarandeerd. Elk jaar worden de verworven intresten toegevoegd aan het kapitaal. deze zijn onderworpen aan dezelfde gunstige voorwaarden, ook bij een wijziging van de rentevoeten op de financiële markten.

De winstdeelnames als extraUw belegging levert u een hoog rendement op omdat bovenop de gewaarborgde rentevoet ook winstdeelnames worden uitgekeerd. de omvang daarvan hangt af van de evolutie van de financiële markten en van onze resultaten. Omdat Federale Verzekering geen aandeelhouders heeft, kan ze hogere winstdeelnames aan haar klanten toekennen en een totaalrendement bieden dat elk jaar tot de beste van de markt behoort.

Uw spaargeld is steeds beschikbaarTijdens de eerste 8 jaar van het contract kan u één keer per jaar tot 10 % van het gevormde spaarbedrag opnemen, zonder kosten of intrestverlies. U kan zelfs over de volledige reserve beschikken voor de aankoop of de bouw van een onroerend goed in België. Vanaf 1 januari volgend op de 8ste verjaardag van het contract kan u volledig vrij bepalen wat u opneemt en wanneer, zonder kosten noch roerende voorheffing. Vanaf dat moment is de liquiditeit van de belegging dus volledig. Bovendien geniet u van die voorwaarde zolang het contract loopt (maximum 25 jaar).

Een voordelige fiscaliteitAangezien Vita Invest een levensverzekering van de tak 21 is, wordt ze na meer dan 8 jaar vrijgesteld van roerende voorheffing op het bedrag van de gecumuleerde intresten vanaf de afsluiting van het contract, alsook op de toekomstige intresten. Uw contract zal bijgevolg volledig liquide zijn en vrijgesteld van elke roerende voorheffing vanaf 1 januari volgend op de 8ste verjaardag van de ondertekening van het contract. Vita Invest is dus de ideale belegging als u op zoek bent naar liquiditeit en hoog rendement, en dit in een uiterst voordelig fiscaal kader.

Vita InvestUn placement flexible et à haut rendement garanti

Vous cherchez une alternative de placement qui combine rendement élevé et flexibilité ? Vita Invest est la formule idéale pour les particuliers qui veulent bénéficier d’un placement à haut rendement dans un cadre fiscal très avantageux, allié à une liberté totale quant au choix du moment des versements et des retraits.

Un rendement minimal garantiVous bénéficiez d’un taux garanti élevé durant 8 ans au minimum après le premier versement. Après cette période, le taux sera garanti d’année en année. Chaque année, les intérêts acquis sont ajoutés au capital et font l’objet des mêmes conditions avantageuses, y

compris en cas de modification des taux sur les marchés financiers.

Les participations bénéficiaires en plusEn plus du taux garanti, vous profitez de participations bénéficiaires, ce qui peut augmenter sensiblement le rendement de votre placement. Leur importance dépend de l’évolution des marchés financiers et de nos résultats. Parce que Fédérale Assurance n’a pas d’actionnaires, elle peut accorder des participations bénéficiaires plus élevées à ses clients et leur offrir un rendement total figurant chaque année parmi les meilleurs du marché.

Votre épargne toujours disponibleAu cours des 8 premières années du contrat, vous pouvez racheter une fois par an jusqu’à 10 % de l’épargne constituée, sans aucun frais ou perte d’intérêts. Vous pouvez même disposer de l’ensemble de la réserve pour l’achat ou la construction d’un bien immobilier en Belgique.A partir du 1er janvier qui suit la

8ième année du contrat, vous êtes totalement libre de prélever ce que vous voulez, quand vous le voulez, sans aucun frais ni précompte mobilier. La liquidité du contrat est donc totale dès ce moment. En plus, vous bénéficiez de ces conditions durant toute la durée du contrat (maximum 25 ans).

Une fiscalité avantageuseLe compte Vita Invest est une assurance vie de la branche 21. Il est, après les 8 premières années, exonéré de précompte mobilier sur le montant des intérêts cumulés depuis la souscription du contrat, de même que sur les intérêts futurs. Vous bénéficiez par

Page 66: ICS Magazine HR 2-2009

�4 - ICS magazine - 2/2009

de opnames die binnen de eerste 8 jaar van het contract worden uitgevoerd, zijn onderworpen aan de roerende voorheffing op het bedrag van de opgenomen intresten, behalve indien bij de afsluiting van het contract in een aanvullende overlijdensdekking is voorzien.

Een belegging aangepast aan alle leeftijdenVita Invest is geschikt voor alle leeftijdscategorieën. U geniet immers van een belegging met een hoog rendement, dat beschikbaar is bij de aankoop van een onroerend goed. daarbij is het een rendabele en fiscaal voordelige beleggingsformule die een mooie aanvulling vormt bij uw netto-inkomen. Leven van zijn kapitaal zal voor de meesten onder ons op een dag een economische realiteit zijn, wees dus selectief in uw beleggingen!

stRedactie: Federale Verzekering

Info: 0800 14 200 - www.federale.be

conséquent d’un contrat totalement liquide et exonéré de tout précompte mobilier dès le 1er janvier qui suit la 8ième année de la souscription. Vita Invest est donc le placement idéal si vous recherchez liquidité et haut rendement, dans un cadre fiscal extrêmement intéressant.

Les retraits effectués au cours des 8 premières années du contrat sont soumis au précompte sur le montant des intérêts prélevés, sauf si une couverture décès complémentaire est prévue à la souscription du contrat.

Un placement adapté à tous les âgesVita Invest est un produit adapté à toutes les tranches d’âge. Vous bénéficiez d’une formule de placement à haut rendement, disponible en cas d’achat d’un bien immobilier. de plus, vous avez la possibilité de souscrire une formule de placement rentable et fiscalement avantageuse, qui vous permet de bénéficier d’un complément de revenu net non négligeable. Vivre de son capital est ou sera un jour une réalité économique pour la plupart d’entre nous.

Soyez donc sélectif dans vos placements ! st

Rédaction : Fédérale Assurance

nEWS • NEWS •PERSMEDEDELING

COMMUNIQUE DE PRESSE

Het ontwerpen, bouwen en onderhouden van perfect functionerende HVAC-installaties is

dikwijls synoniem voor het oplossen van een complexe puzzel waarbij alle stukjes naadloos in elkaar moeten passen om een langdurige,

probleemloze werkingte verzekeren.

Tijdens onze professionele workshops geven wij u een grondig inzicht in specifi eke

problemen en gaan dieper in op de doelgerichte oplossingen die wij u aanbieden.

Bezoek onze websitevoor meer informatie.

Page 67: ICS Magazine HR 2-2009

1/2009 - ICS magazineD e v e r z e k e r a a r d i e a l l e s m e t u d e e l t , z e l f s z i j n w i n s t L ’ a s s u r e u r q u i p a r t a g e t o u t a v e c v o u s , m ê m e s e s b é n é f i c e s

www.federale.be

Er zijn gewone

bouw-

verzekeringen,

...et il y a

celles de

Fédérale

Assurance

Il y a des

assurances

construction

ordinaires,

...en er zijn

die van

Federale

Verzekering

casque A4.indd 2 4/27/07 11:27:37 AM

Page 68: ICS Magazine HR 2-2009

9082_AdvLotto210x297_FR.indd 1 14-04-2009 11:23:02