T.C. BAŞBAKANLIK

DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI

50 .Y ı l

YETKİ-GÖREV-SORUMLULUK

www.dpb.gov.trwww.dpb.gov.tr

Hukuk devleti ilkesinin en önemli gereklerinden biri Hukuk devleti ilkesinin en önemli gereklerinden biri kuşkusuz, kuralları uygulayacak, devlet işlerini yürütecek kuşkusuz, kuralları uygulayacak, devlet işlerini yürütecek olan idarenin hukuk düzenine bağlı olmasının olan idarenin hukuk düzenine bağlı olmasının sağlanmasıdır.sağlanmasıdır.

Anayasa, yürütme Anayasa, yürütme görev ve yetkisiningörev ve yetkisinin Anayasa ve Anayasa ve yasalara uygun olarak yerine getirileceğini yasalara uygun olarak yerine getirileceğini (md.8);(md.8); Anayasa kurallarının, yalnız yasama ve yargı organlarını Anayasa kurallarının, yalnız yasama ve yargı organlarını değil, yürütme ve idare makamlarını da bağlayacağını değil, yürütme ve idare makamlarını da bağlayacağını öngörmüştüröngörmüştür(md.11).(md.11). Anayasa bundan başka, yönetimin Anayasa bundan başka, yönetimin hukuka uygunluğunun yargısal denetimi için özel hukuka uygunluğunun yargısal denetimi için özel düzenlemelere gitmiş, yönetimin her türlü eylem ve düzenlemelere gitmiş, yönetimin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu belirtmiştir işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu belirtmiştir (md.125).(md.125).

YASAL İDARE

ANAYASAANAYASA ( (MMd.d. 128 128 )) Memurların ve diğer kamu görevlilerinin Memurların ve diğer kamu görevlilerinin

nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.kanunla düzenlenir.

Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır. sözleşme hükümleri saklıdır.

KANUNLA BELİRLENME

www.dpb.gov.trwww.dpb.gov.tr

Kişileri, eşitlik kuralını, Temel Hak ve Hürriyetleri, Kişileri, eşitlik kuralını, Temel Hak ve Hürriyetleri, kamusal para ve malları doğrudan ilgilendiren ve kamusal para ve malları doğrudan ilgilendiren ve kamu gücü kullanımının aracı olan idari işlemin kamu gücü kullanımının aracı olan idari işlemin idare içindeki herkes tarafından değil de yalnızca idare içindeki herkes tarafından değil de yalnızca kanunla belirlenmiş makamlar tarafından kanunla belirlenmiş makamlar tarafından yapılabilmesini ifade eder.yapılabilmesini ifade eder. Diğer bir ifadeyle, Diğer bir ifadeyle, yetki, idari makamı işgal eden kişi veya kişilerin yetki, idari makamı işgal eden kişi veya kişilerin kamu tüzel kişisi adın hukuki işlemler yapabilme kamu tüzel kişisi adın hukuki işlemler yapabilme ehliyetidir.ehliyetidir.

www.dpb.gov.trwww.dpb.gov.tr

YETKİ :

Birinci anlamda yetki idarenin görev alanını ve Birinci anlamda yetki idarenin görev alanını ve hukuki olanağını ifade eder.hukuki olanağını ifade eder.

İkinci ve daha dar anlamda yetki ise, Anayasa ve İkinci ve daha dar anlamda yetki ise, Anayasa ve kanunların idareye bıraktığı alanlarda alınacak kanunların idareye bıraktığı alanlarda alınacak idari kararların veya yapılacak işlemlerin hangi idari kararların veya yapılacak işlemlerin hangi idari makam ve organlarca yapılabileceğini veya idari makam ve organlarca yapılabileceğini veya alınabileceğini ifade eder.alınabileceğini ifade eder.

İdare adına irade açıklamaya kim İdare adına irade açıklamaya kim yetkilidir?yetkilidir?

Hukuk kurallarıyla kendisine bu konuda Hukuk kurallarıyla kendisine bu konuda yetki verilmiş kişi veya kişiler idare adına yetki verilmiş kişi veya kişiler idare adına irade açıklayabilirler. Dolayısıyla yetkili irade açıklayabilirler. Dolayısıyla yetkili kişiler Anayasa ve kanunla belirlenir.kişiler Anayasa ve kanunla belirlenir.

İdare adına irade açıklamaya, yani işlem İdare adına irade açıklamaya, yani işlem tesis etmeye yetkili mercilere tesis etmeye yetkili mercilere ““idari idari makammakam” denir.” denir.

İdare Hukukunda Yetkilerin ortak İdare Hukukunda Yetkilerin ortak ÖzellikleriÖzellikleri

İdare hukukunda, idare adına irade İdare hukukunda, idare adına irade açıklamaya yetkili kişilerin, yani idare açıklamaya yetkili kişilerin, yani idare makamlarının bir yetkiye sahip olabilmesinin makamlarının bir yetkiye sahip olabilmesinin ve sahip olduğu yetkiyi kullanabilmesinin bir ve sahip olduğu yetkiyi kullanabilmesinin bir takım genel kuralları vardır. takım genel kuralları vardır. İşte bu kurallara kısaca yetki kuralları İşte bu kurallara kısaca yetki kuralları denmektedir.denmektedir.

KİŞİ YÖNÜNDEN YETKİKİŞİ YÖNÜNDEN YETKİ

KONU YÖNÜNDENKONU YÖNÜNDEN

YER YÖNÜNDENYER YÖNÜNDEN

ZAMAN YÖNÜNDENZAMAN YÖNÜNDENwww.dpb.gov.trwww.dpb.gov.tr

YETKİ KURALLARI

KİŞİ YÖNÜNDEN YETKİ:KİŞİ YÖNÜNDEN YETKİ: Kişi yönünden yetki, idarenin görev alanına Kişi yönünden yetki, idarenin görev alanına

giren bir konuda hangi idari merciin irade giren bir konuda hangi idari merciin irade açıklamaya ve dolayısıyla işlem tesis açıklamaya ve dolayısıyla işlem tesis etmeye yetkili olduğunu belirtir.etmeye yetkili olduğunu belirtir.

Temyiz kudretine sahip kamu görevlisiTemyiz kudretine sahip kamu görevlisi İdare adına irade açıklamaya yetkili kılınış İdare adına irade açıklamaya yetkili kılınış

idari merciiidari mercii

Kişi yönünden yetkiKişi yönünden yetki Merkezi idare adına irade açıklamaya sahip Merkezi idare adına irade açıklamaya sahip

kişiler, Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar ve kişiler, Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar ve yetki genişliği ilkesi gereğince taşra teşkilatında yetki genişliği ilkesi gereğince taşra teşkilatında valilerdir. Kaymakamlar ancak kanunlarda açıkça valilerdir. Kaymakamlar ancak kanunlarda açıkça öngörülmüş hallerde merkezi idare adına irade öngörülmüş hallerde merkezi idare adına irade açıklamaya yetkilidirler.açıklamaya yetkilidirler.

Yerinden yönetim kuruluşlarında ise bu kuruluş Yerinden yönetim kuruluşlarında ise bu kuruluş adına irade açıklamaya bu kuruluşların karar adına irade açıklamaya bu kuruluşların karar organları yetkilidir.organları yetkilidir.

Kişi yönünden yetkiKişi yönünden yetkiİmza:İmza: İşlemin altında kimin imzası varsa, İşlemin altında kimin imzası varsa, işlem onun tarafından yapılmış sayılır. İşlemi işlem onun tarafından yapılmış sayılır. İşlemi imzalayan kişi, onu yapmaya yetkili olan kişi imzalayan kişi, onu yapmaya yetkili olan kişi değilse yetki sakatlığı vardır.değilse yetki sakatlığı vardır.Fazladan İmza:Fazladan İmza: İşlem birden fazla imza İşlem birden fazla imza taşıyorsa ve bu imzalardan biri yetkili taşıyorsa ve bu imzalardan biri yetkili makamın imzası ise, işlemin yetki bakımından makamın imzası ise, işlemin yetki bakımından hukuka uygun olduğu varsayılır.hukuka uygun olduğu varsayılır.

Müeyyide:Müeyyide: İdare adına irade açıklamaya İdare adına irade açıklamaya yetkili olmayan kişiler tarafından açıklanmış yetkili olmayan kişiler tarafından açıklanmış iradeyle yapılmış sözde işlemler çoğunlukla iradeyle yapılmış sözde işlemler çoğunlukla ilgili kişilerin üzerinde hiçbir sonuç ilgili kişilerin üzerinde hiçbir sonuç doğurmaz. Bu nedenle bunlara karşı dava doğurmaz. Bu nedenle bunlara karşı dava açılmasına da gerek yoktur. Ancak bunlar açılmasına da gerek yoktur. Ancak bunlar ilgililerin haklarına dokunuyorsa bu tür ilgililerin haklarına dokunuyorsa bu tür işlemler mahkemeler tarafından iptal edilir. işlemler mahkemeler tarafından iptal edilir.

KONU YÖNÜNDEN YETKİKONU YÖNÜNDEN YETKİ

Belli konulara ilişkin kararların hangi idari Belli konulara ilişkin kararların hangi idari makamlarca alınacağını ifade eder.makamlarca alınacağını ifade eder.

Konu yönünden yetki veya yetkisizlik Konu yönünden yetki veya yetkisizlik sorunu, ayrı hiyerarşik düzene tabi sorunu, ayrı hiyerarşik düzene tabi makamlar arasında ortaya çıkabileceği makamlar arasında ortaya çıkabileceği gibi, aynı hiyerarşik düzen içinde bulunan gibi, aynı hiyerarşik düzen içinde bulunan makamlar arasında da oraya çıkabilir.makamlar arasında da oraya çıkabilir.

AYNI HİYERŞİK DÜZENDEAYNI HİYERŞİK DÜZENDE

Astın üst yerine karar almasıAstın üst yerine karar alması Üstün ast yerine karar alması (Belediye Üstün ast yerine karar alması (Belediye

encümenin alacağı kamu yararı kararının encümenin alacağı kamu yararı kararının kaymakam değil de vali tarafından kaymakam değil de vali tarafından onanması) onanması)

Aynı kuruluşun çeşitli organları arasında Aynı kuruluşun çeşitli organları arasında yetki sorunu (Belediye meclisi- Belediye yetki sorunu (Belediye meclisi- Belediye encümeni)encümeni)

YER YÖNÜNDEN YETKİYER YÖNÜNDEN YETKİ Yer yönünden yetki, idari makamların konu Yer yönünden yetki, idari makamların konu

yönünden sahip oldukları yetkiyi yönünden sahip oldukları yetkiyi kullanabilecekleri coğrafi alanı ifade eder.kullanabilecekleri coğrafi alanı ifade eder.

Merkezi idarenin başkent teşkilatında karar Merkezi idarenin başkent teşkilatında karar almaya yetkili makamların yetkisi yer almaya yetkili makamların yetkisi yer bakımından sınırlandırılmamıştır.Bu makamların bakımından sınırlandırılmamıştır.Bu makamların yer bakımından yetkisi bütün ülke düzeyindedir.yer bakımından yetkisi bütün ülke düzeyindedir.

Mahalli idare organlarının veya merkezi idarenin Mahalli idare organlarının veya merkezi idarenin taşra teşkilatının başında bulunan makamların taşra teşkilatının başında bulunan makamların yetkileri, bu organ ve makamların bulundukları yetkileri, bu organ ve makamların bulundukları idari bölümlerin sınırları ile sınırlıdır. Valiler idari bölümlerin sınırları ile sınırlıdır. Valiler kendi il, kaymakamlar ise kendi ilçe sınırları kendi il, kaymakamlar ise kendi ilçe sınırları içinde karar almaya yetkilidirler.içinde karar almaya yetkilidirler.

ZAMAN YÖNÜNDEN ZAMAN YÖNÜNDEN YETKİYETKİ

İdari makamların konu yönünden sahip İdari makamların konu yönünden sahip oldukları yetkiyi kullanabilecekleri süreyi oldukları yetkiyi kullanabilecekleri süreyi ifade eder.ifade eder.

Kamu görevlisinin atama işleminin Kamu görevlisinin atama işleminin tamamlanmış ve göreve başlamış tamamlanmış ve göreve başlamış olması gerekir.olması gerekir.

Kamu görevlileri izinli bulundukları Kamu görevlileri izinli bulundukları sürede yetkilerini kullanamaz ve idari sürede yetkilerini kullanamaz ve idari kararlar alamazlar.kararlar alamazlar.

YETKİ İLE İLGİLİ DİĞER KONULARYETKİ İLE İLGİLİ DİĞER KONULAR Yetki ve imza devri nedir?Yetki ve imza devri nedir? Yetki devrinin konusu, bir makamın sahip olduğu Yetki devrinin konusu, bir makamın sahip olduğu

karar alma yetkisinin diğer bir makama karar alma yetkisinin diğer bir makama aktarılmasıdır. Yetki devri ve imza devri arasında aktarılmasıdır. Yetki devri ve imza devri arasında konuları bakımından bir fark yoktur. Bazen konuları bakımından bir fark yoktur. Bazen yanlışlıkla yetki devrinde karar alma yetkisinin yanlışlıkla yetki devrinde karar alma yetkisinin devredildiği, imza devrinde ise alınan kararı devredildiği, imza devrinde ise alınan kararı belgelendirme yetkisinin devredildiği sanılır. Bu belgelendirme yetkisinin devredildiği sanılır. Bu doğru değildir. İmza devrinde de devredilen şey doğru değildir. İmza devrinde de devredilen şey karar alma yetkisidir. Bunların arasındaki fark karar alma yetkisidir. Bunların arasındaki fark sonuçları bakımındandır.sonuçları bakımındandır.

Yetki Devrinin ŞartlarıYetki Devrinin Şartları Yetki devri yapan makam bu yetkiye sahip Yetki devri yapan makam bu yetkiye sahip

olmalıdır.olmalıdır. Yetki devri aynı tüzel kişilik içinde, Yetki devri aynı tüzel kişilik içinde,

hiyerarşik üstten asta doğru yapılmalıdır.hiyerarşik üstten asta doğru yapılmalıdır. Yetki devri kanunla öngörülmüş olmalıdır.Yetki devri kanunla öngörülmüş olmalıdır. Yetki devri kısmi olmalıdır.Yetki devri kısmi olmalıdır. Yetki devri yazılı şekilde yapılmalı ve Yetki devri yazılı şekilde yapılmalı ve

ilgililere duyurulmalıdır.ilgililere duyurulmalıdır.

Yetki ve imza devri nedir?Yetki ve imza devri nedir? Yetki devrinde karar alma yetkisi bir makamdan Yetki devrinde karar alma yetkisi bir makamdan

diğer makama doğru devredilmektedir.diğer makama doğru devredilmektedir.

İmza devrinde ise karar alma yetkisi, ismen İmza devrinde ise karar alma yetkisi, ismen belirlenmiş bir kamu görevlisinden yine ismen belirlenmiş bir kamu görevlisinden yine ismen belirlenmiş diğer bir kamu görevlisine belirlenmiş diğer bir kamu görevlisine devredilmektedir.devredilmektedir.

Yetki ve imza devri nedir?Yetki ve imza devri nedir? Yetki devri soyut bir biçimde bir başka Yetki devri soyut bir biçimde bir başka

makam veya memuriyete yapılmaktadır. makam veya memuriyete yapılmaktadır. Bu nedenle yetkiyi devralan makamdaki Bu nedenle yetkiyi devralan makamdaki görevli değişse dahi, yetki o makam veya görevli değişse dahi, yetki o makam veya memuriyette kalmaktadır.memuriyette kalmaktadır.

İmza devri kişisel olarak ve somut bir İmza devri kişisel olarak ve somut bir biçimde belli bir kamu görevlisine biçimde belli bir kamu görevlisine yapılmakta ve kişi ile birlikte imza yetkisi yapılmakta ve kişi ile birlikte imza yetkisi sona ermektedir.sona ermektedir.

Yetki ve imza devri nedir?Yetki ve imza devri nedir? Örneğin; bir bakan, kendisine verilmiş yetkileri Örneğin; bir bakan, kendisine verilmiş yetkileri

yetki devri yoluyla bakanlık müsteşarına yetki devri yoluyla bakanlık müsteşarına devretmiş ise, söz konusu bakan veya bakanlık devretmiş ise, söz konusu bakan veya bakanlık müsteşarı olan kişi değişmiş olsa bile müsteşarı olan kişi değişmiş olsa bile devredilmiş yetkiler yine müsteşar tarafından devredilmiş yetkiler yine müsteşar tarafından kullanılmaya devam olunur. kullanılmaya devam olunur.

İmza devri kişiden kişiye doğru yapıldığı için, İmza devri kişiden kişiye doğru yapıldığı için, yetkiyi devreden veya devralan kişi değiştiğinde, yetkiyi devreden veya devralan kişi değiştiğinde, imza devri de kendiliğinden sona erer.imza devri de kendiliğinden sona erer.

Yetki ve imza devri nedir?Yetki ve imza devri nedir? Yetki devrinde, yetkiyi devralan kişinin kararları, Yetki devrinde, yetkiyi devralan kişinin kararları,

onun kendi adına aldığı kararlar kabul edilir.onun kendi adına aldığı kararlar kabul edilir. İmza devrinde yetkiyi devralan kişinin aldığı İmza devrinde yetkiyi devralan kişinin aldığı

kararlar, devreden kişi adına alınmış sayılır ve kararlar, devreden kişi adına alınmış sayılır ve devreden kişinin kararı gibi işleme tabi tutulur.devreden kişinin kararı gibi işleme tabi tutulur.

Dolayısıyla uyuşmazlık halinde husumet, yetki Dolayısıyla uyuşmazlık halinde husumet, yetki devrindedevrinde devralana devralana, imza devrinde ise , imza devrinde ise devredenedevredene karşı yöneltilmelidir. karşı yöneltilmelidir.

Yetki ve imza devri nedir?Yetki ve imza devri nedir? Yetki devrinde karar alma yetkisi yetkiyi Yetki devrinde karar alma yetkisi yetkiyi

devreden makamdan,yetkiyi devralan devreden makamdan,yetkiyi devralan makama geçmektedir. Devir işlemi ortadan makama geçmektedir. Devir işlemi ortadan kaldırılmadıkça o yetkisini kullanamaz.kaldırılmadıkça o yetkisini kullanamaz.

İmza devrinde yetkiyi devreden makam, İmza devrinde yetkiyi devreden makam, yetkisini devrettiği kişinin yerine her zaman yetkisini devrettiği kişinin yerine her zaman karar alabilir, o alandaki bazı işlerin karar alabilir, o alandaki bazı işlerin kendisine sunulmasını isteyebilir.kendisine sunulmasını isteyebilir.

Kanunda öngörülmemiş olmasına rağmen Kanunda öngörülmemiş olmasına rağmen yetkinin veya imzanın devredilmiş olması, yetkinin veya imzanın devredilmiş olması, imza ve yetki devrine dayanılarak alınacak imza ve yetki devrine dayanılarak alınacak idari kararları hukuka aykırı hale getirir.idari kararları hukuka aykırı hale getirir.

YETKİ KURALLARINA AYKIRILIĞIN YETKİ KURALLARINA AYKIRILIĞIN YAPTIRIMLARIYAPTIRIMLARI

Fonksiyon (görev) gaspıFonksiyon (görev) gaspı (kaymakamın (kaymakamın boşanma kararı vermesi)boşanma kararı vermesi)

Yetki gaspı Yetki gaspı (idareye tamamıyla yabancı (idareye tamamıyla yabancı veya idare adına irade açıklamaya yetkili veya idare adına irade açıklamaya yetkili olmayan bir kamu görevlisi tarafından olmayan bir kamu görevlisi tarafından alınacak kararlar)alınacak kararlar)

Yetki tecavüzü Yetki tecavüzü (başka bir idari mercii (başka bir idari mercii veya kamu görevlisinin görev alanına veya kamu görevlisinin görev alanına giren bir konuda karar alınması)giren bir konuda karar alınması)

Örnek Danıştay Kararları:Örnek Danıştay Kararları: Danıştay Onikinci Dairesi E:1969\531, Danıştay Onikinci Dairesi E:1969\531,

K:1971\2297 sayılı kararıyla “6972 sayılı Yasanın K:1971\2297 sayılı kararıyla “6972 sayılı Yasanın 1, 2 ve 3. maddeleri gereğince, korumaya 1, 2 ve 3. maddeleri gereğince, korumaya muhtaç durumda olan bir çocuğun bulunduğunu muhtaç durumda olan bir çocuğun bulunduğunu haber alan o yerin en büyük mülkiye amirinin bu haber alan o yerin en büyük mülkiye amirinin bu çocuk hakkında düzenlenen belgeleri nihai karar çocuk hakkında düzenlenen belgeleri nihai karar verilmek üzere mahalli sulh hukuk mahkemesine verilmek üzere mahalli sulh hukuk mahkemesine tevdi etmesi gerekirken, çocuğun durumu tevdi etmesi gerekirken, çocuğun durumu hakkında İstanbul Korunmaya Muhtaç Çocuklar hakkında İstanbul Korunmaya Muhtaç Çocuklar Birliğince karar alınması”nın, “Birliğince karar alınması”nın, “fonksiyon gaspıfonksiyon gaspı” ” oluşturduğuna ve “bu kararın yoklukla oluşturduğuna ve “bu kararın yoklukla maluliyetine” karar vermiştir.maluliyetine” karar vermiştir.

Danıştay Beşinci Dairesinin 5 Mayıs 1997 tarih ve Danıştay Beşinci Dairesinin 5 Mayıs 1997 tarih ve E:1994\286, K:1997\966 sayılı kararına konu E:1994\286, K:1997\966 sayılı kararına konu teşkil eden olayda, bir fakülte sekreteri, hakkında teşkil eden olayda, bir fakülte sekreteri, hakkında açılan disiplin soruşturması nedeniyle, fakülte açılan disiplin soruşturması nedeniyle, fakülte dekanı tarafından görevden uzaklaştırılmıştır. dekanı tarafından görevden uzaklaştırılmıştır. Oysa söz konusu kişiyi görevinden uzaklaştırma Oysa söz konusu kişiyi görevinden uzaklaştırma yetkisi onu atamaya yetkili amir olan üniversite yetkisi onu atamaya yetkili amir olan üniversite rektörüne aittir. Danıştay Beşinci Dairesi, rektör rektörüne aittir. Danıştay Beşinci Dairesi, rektör yerine dekanın aldığı bu kararı yetki unsuru yerine dekanın aldığı bu kararı yetki unsuru bakımından hukuka aykırı görmüş ve iptal bakımından hukuka aykırı görmüş ve iptal etmiştir. etmiştir.

TAKDİR YETKİSİTAKDİR YETKİSİ Yönetime tanınan yetkiler biri “Yönetime tanınan yetkiler biri “bağlı bağlı

yetkiyetki” diğeri “” diğeri “takdir yetkisitakdir yetkisi” olmak üzere ” olmak üzere iki kümede toplanır. Yönetimin belli bir şey iki kümede toplanır. Yönetimin belli bir şey yapması, ya da belli bir davranışta yapması, ya da belli bir davranışta bulunması kesin bir biçimde buyrulmuş bulunması kesin bir biçimde buyrulmuş ise, bu durumda “bağlı yetkiden” söz ise, bu durumda “bağlı yetkiden” söz edilir. Yönetime, belli bir davranışta edilir. Yönetime, belli bir davranışta bulunurken, ya da belli bir görevi yerine bulunurken, ya da belli bir görevi yerine getirirken az, ya da çok bir hareket getirirken az, ya da çok bir hareket serbestliği tanınmış ise ”takdir serbestliği tanınmış ise ”takdir yetkisinden” sözedilir. Takdir yetkisinde, yetkisinden” sözedilir. Takdir yetkisinde, yönetimin elinde birden çok çözüm yolu yönetimin elinde birden çok çözüm yolu vardır. vardır.

BAĞLI YETKİ-TAKDİR YETKİSİBAĞLI YETKİ-TAKDİR YETKİSİ

Bir kamu görevlisinin, 657 sayılı Devlet Bir kamu görevlisinin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68/B maddesi Memurları Kanununun 68/B maddesi kapsamında 1. dereceli kadroya atanması, kapsamında 1. dereceli kadroya atanması, yönetimin takdirinde olan bir konudur ve yönetimin takdirinde olan bir konudur ve idarenin takdirine bırakılan hususlardaki yasal idarenin takdirine bırakılan hususlardaki yasal düzenlemeler genellikle “yapabilir”, “atayabilir”, düzenlemeler genellikle “yapabilir”, “atayabilir”, “edebilir” şeklinde biten yazımlarda tezahür “edebilir” şeklinde biten yazımlarda tezahür etmektedir. Buna karşılık, kademe ilerlemesi, etmektedir. Buna karşılık, kademe ilerlemesi, bağlı yetkidir. Kamu görevlisi, kademe bağlı yetkidir. Kamu görevlisi, kademe ilerlemesinin koşullarını yerine getirdiğinde, ilerlemesinin koşullarını yerine getirdiğinde, yönetim kamu görevlisinin kademe ilerlemesini yönetim kamu görevlisinin kademe ilerlemesini yapmak zorundadır. yapmak zorundadır.

BAĞLI YETKİ-TAKDİR YETKİSİBAĞLI YETKİ-TAKDİR YETKİSİa)Yönetim takdir yetkisini kullanırken, her şeyden önce, a)Yönetim takdir yetkisini kullanırken, her şeyden önce,

yasanın koyduğu sınırlaryasanın koyduğu sınırlar içinde kalmalıdır. içinde kalmalıdır.b)Yönetim takdir yetkisini kullanırken, b)Yönetim takdir yetkisini kullanırken, eşitlikeşitlik ilkesine önem ilkesine önem

vermelidir.vermelidir.c)Yönetim takdir yetkisini c)Yönetim takdir yetkisini kamu yararıkamu yararı için kullanmalıdır. için kullanmalıdır.

Yönetime tanınmış olan yetki, yasanın öngördüğü Yönetime tanınmış olan yetki, yasanın öngördüğü amaçtan başka, ya da kamu yararı dışında bir amaç için amaçtan başka, ya da kamu yararı dışında bir amaç için kullanılmamalıdır.kullanılmamalıdır.

d)Yönetim takdir yetkisini d)Yönetim takdir yetkisini gerekçeligerekçeli olarak kullanmalıdır. olarak kullanmalıdır. Yönetim tüm kararlarında olduğu gibi, takdir yetkisini Yönetim tüm kararlarında olduğu gibi, takdir yetkisini kullandığı kararlarında da gerekçe göstermek zorundadır. kullandığı kararlarında da gerekçe göstermek zorundadır.

e)Takdir yetkisinin kullanılabilmesi için, yasalar özel koşullar e)Takdir yetkisinin kullanılabilmesi için, yasalar özel koşullar öngörmüş ise, yönetim bunlara uymalıdır. öngörmüş ise, yönetim bunlara uymalıdır.

KAZANILMIŞ HAK KAZANILMIŞ HAK DOĞMASININ KOŞULLARIDOĞMASININ KOŞULLARI

Somut bireysel bir sonucun doğmuş Somut bireysel bir sonucun doğmuş olmasıolması

Bireysel işlemin hak doğurmaya elverişli Bireysel işlemin hak doğurmaya elverişli olmasıolması

Hukuken korunmaya değer Hukuken korunmaya değer duruma/tamamlanmış hale gelmiş duruma/tamamlanmış hale gelmiş olmasıolması

Hakkın hukuka uygun olmasıHakkın hukuka uygun olması

KAZANILMIŞ HAKKAZANILMIŞ HAK

““geçerli bir hukuki işleme dayanarak geçerli bir hukuki işleme dayanarak kazanılmış olan ve bu suretle kişisel olarak kazanılmış olan ve bu suretle kişisel olarak özel sonuçlar doğurarak sübjektif ve öznel özel sonuçlar doğurarak sübjektif ve öznel bir hak halini alan, daha sonra meydana bir hak halini alan, daha sonra meydana gelebilecek hukuki düzenleme gelebilecek hukuki düzenleme değişikliklerinden etkilenmeyen,herkese değişikliklerinden etkilenmeyen,herkese karşı yöneltilebilen hak”karşı yöneltilebilen hak”

SORUMLULUKLARSORUMLULUKLAR

1- Hukuki (Mali) Sorumluluk1- Hukuki (Mali) Sorumluluk 2- Cezai Sorumluluk2- Cezai Sorumluluk

Adli SorumlulukAdli Sorumluluk İdari Sorumlulukİdari Sorumluluk

50 .Y ı l

CEZAİCEZAİ SORUMLULUK VE SORUMLULUK VE ANAYASAL ŞART YARGILANMAANAYASAL ŞART YARGILANMA

Memurlar ve diğer kamu görevlileri Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.

İDARENİN MALİ SORUMLULUĞUİDARENİN MALİ SORUMLULUĞU

Anayasa, Md.129Anayasa, Md.129––

TAZMİNAT DAVALARITAZMİNAT DAVALARI““Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin

yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları, kendilerine rücu doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir.”açılabilir.”

Md.125- “İdare kendi eylem ve işlemlerinden Md.125- “İdare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür”doğan zararı ödemekle yükümlüdür”

1 – KUSURLU SORUMLULUK1 – KUSURLU SORUMLULUK

A – Hizmet Kusuru KavramıA – Hizmet Kusuru KavramıB – Hizmet Kusuru Sayılan HallerB – Hizmet Kusuru Sayılan Haller

a) Hizmetin Kötü İşlemesia) Hizmetin Kötü İşlemesib) Hizmetin Geç İşlemesib) Hizmetin Geç İşlemesic) Hizmetin Hiç İşlememesic) Hizmetin Hiç İşlememesid) Hukuka Aykırılık İle Hizmet Kusuru d) Hukuka Aykırılık İle Hizmet Kusuru İlişkisiİlişkisie) Kusurun Yoğunluğu Sorunue) Kusurun Yoğunluğu Sorunu

1 – KUSURLU 1 – KUSURLU SORUMLULUKSORUMLULUK

C – Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur C – Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur AyrımıAyrımı

a) Kamu Personelinin Suç a) Kamu Personelinin Suç Niteliğindeki DavranışlarıNiteliğindeki Davranışlarıb) Yargı Kararlarına Uymamab) Yargı Kararlarına Uymamac) Kötü Niyetli Davranmac) Kötü Niyetli Davranmad) Ağır Kusurd) Ağır Kusur

50 .Y ı l

2 – KUSURSUZ SORUMLULUK2 – KUSURSUZ SORUMLULUK

A – Tehlike İlkesiA – Tehlike İlkesia – Tehlikeli Faaliyet Ve Araç-a – Tehlikeli Faaliyet Ve Araç-GereçlerGereçlerb – Mesleki risk hallerib – Mesleki risk halleric – Sosyal risk ilkesic – Sosyal risk ilkesi

B – Fedakarlığın Denkleştirilmesi B – Fedakarlığın Denkleştirilmesi İlkesiİlkesi

a – İdari Davranışa – İdari Davranış

b – Zararb – Zarar

c – Nedensellik Bağıc – Nedensellik Bağı

50 .Y ı l

www.dpb.gov.trwww.dpb.gov.tr

3 – SORUMLULUĞUN KOŞULLARI

4 – SORUMLULUĞUN 4 – SORUMLULUĞUN KALKMASI VEYA AZALMASIKALKMASI VEYA AZALMASI

a – Zorlayıcı Nedenler (Mücbir a – Zorlayıcı Nedenler (Mücbir Sebep)Sebep)b – Beklenmeyen Durumlarb – Beklenmeyen Durumlarc – Zarar Görenin Kusuruc – Zarar Görenin Kusurud - Üçüncü Kişinin Kusurud - Üçüncü Kişinin Kusuru

50 .Y ı l

TEŞEKKÜR EDERİZTEŞEKKÜR EDERİZ50.Yıl