1

1393 تابستان - سري دوم – سومشماره

معاونت اداري و مالینشریه داخلی

تحول سازمانی فرایندي برنامه ریزي شده و نظام مند است که در پی افزایش اثربخشی فردي و سازمانی است.

تحول سازمانیعنوان:

نویسنده: علی مؤمنی معاون مدیریت برنامه، بودجه و تحول اداري

بوجود می آیند و با گذشت زمان و بزرگ سازمان ها با اهداف متعالیشدن و پیچیده شدن فرآیندها، از اهداف عالی خویش دور می شوند یا سرعت نیل به اهداف آنها کم می شود. بنابراین نیاز به بازنگري رفتار سازمان بصورت مستمر و با برنامه ریزي مدون ضروري به نظر

امند. تحول سازمان می آید، این فرایند را تحول سازمانی می نفرآیندي برنامه ریزي شده و اصولی (نظام مند) است که با بهره گیري از ارزش ها و اصول علم رفتاري کاربردي در سازمان ها، در پی

افزایش اثر بخشی فردي و سازمانی است.

آن بهتر آنچه که مد نظر است تغییر کل سیستم است به طوري که کارکرد ریزي شده می باشیم. نیاز به تغییر برنامهشود و جهت این امر

منتظر ارسال نقطه نظرات، انتقادات

و پیشنهادات شما هستیم!

.: اذا اتم العقل نقص الکالم)ص(قال رسول اهللا »192، ص12وسائل الشیعه، ج«فرمود: وقتی عقل -صلی اهللا علیه و آله -پیامبر اکرم

.سخن گفتن کم می شودکامل شود،

هدف از ایجاد تحول در سازمان

فعالیت هاي اصلی در تحول سازمانی

فرهنگ و فرآیندهاي سازمان

عوامل موفقیت سازمان

بهبود مستمر

نظام آراستگی محیط کار

باشد: ایمیل اختصاصی نشریه بهبود به آدرس ذیل می ،مسیر ارتباطی با همکاران عزیز

Behboud@Mail.sbu.ac.ir

ارتقاء جایگاه دانشگاه یاري نمایید. در راستاي امیدواریم با همیاري و همفکري خود ما را

2

شده مستلزم آگاهی هاي کلی، کار و تغییر برنامه ریزيفعالیت سخت و مجدانه در طی زمان، دارا بودن رویکردي اصولی و هدف مدار و دانش نافذ در مورد

پویایی هاي سازمانی و چگونگی تغییر آنهاست. برنامه هاي تحول سازمان دو هدف عمده دارند:

تحول سازمانی به مسایل و مشکالت افراد مشغول به کار

در سازمان توجه زیادي دارد و مشارکت گسترده اعضاء و مدیران سازمان الزامی است که براي تحقق این عمل نیاز به آموزش و ایجاد توانمندي و آگاهی براي اعضاء و

بخصوص مدیران می باشد.

تحول سازمانی فرآیندي است که توجه خود را به سیستم فرهنگ، فرآیندها و ساختار مورد استفاده یک

جامع معطوف می دارد.

فعالیت هاي اصلی در تحول سازمانی عبارتند از:

احساس مشکلی که باید حل شود یا خطائی که باید اصالح می افتد، شود، تعیین شرایط وضعیت براي آنچه اتفاق

برنامه ریزي و مبادرت به اقداماتی براي تغییر شرایط مساله ساز، ارزیابی اثرات اقدامات، انجام تعدیالت الزم

در صورت تکرار این فرآیند، بنابر این، تحول سازمانی فرآیندي تکراري است.

ها پیش فرض ها، فرهنگ سازمانی عبارت است از ارزشبه آن پایبندند و و باورهایی که اعضاي سازمان مشترکا

نر بروك آ نحوه تفکر و عمل آنها را مشخص می کند. ور فرهنگ تحول سازمانی را فرآیند تغییر بنیادي د

سازمانی تعریف می کند.

فرآیندهاي مهم سازمانی عبارتند از : ارتباطات، حل مشکالت و تصمیم گیري، تخصیص منابع، رفع تعارض،

ها، نحوه برخورد و استفاده از منابع تخصیص پاداشدر یک سازمان سالم، تصمیم گیري به جاي . انسانی

مراتب اینکه در یک نقش یا سطح خاصی از سلسله متمرکز باشد در جایی که منابع اطالعاتی موجودند

صورت می گیرد.

می حرکت غایی نتایج یا اهداف جهت در که است بهم وابسته هاي فعالیت از مشخص جریانی "فرآیند" . است فرآیند یک نیز سازمان تحول. کند

نشریه داخلی معاونت اداري و مالی 1393 تابستان/ سري دوم / 3بهبود / شماره

بهبود کار کرد افراد،گروهها و سازمان -1انتقال روش و مهارت هاي ضروري که اعضاي -2

خواهد ساخت پیوسته کار خود سازمان را قادر را بر اساس آنها بهبود دهند.

3

پنج محور که اگر خوب عمل نمایند باعث موفقیت سازمان می شوند عبارتند از:

هاي آموزشی و براي بهبود این محورها باید برنامه

ها و شیوه هاي جلسات حل مشکل برگزار شود و رویهدومین مبنا و اساس تحول فعلی زیر سوال برده شود.ریزي، نظریه سیستمی است. سازمانی بعد از تغییر برنامه

به وابستگی متقابل مجموعه اي از دارد سیستم اشاره یک کل قابل تشخیص را تشکیل می دهند. که اجزا ء

اعتقاد اساسی در تحول سازمانی این است که تیم هاي ان ها هستند. اعتقاد دوم بر این است کاري مبناي سازم

که تیم ها اگر می خواهند موثر باشند باید فرهنگ، سیستم ها و روابطشان را مدیریت کنند. فرآیند ها،

:ویژگی تیم هاي موفق عبارتند از

در اجراي تحول سازمان استفاده از ساختارهاي موازي ل می باشد که وظیفه حل یادگیري (سازمان جانبی) متداو

معمول که سازمان اصلی بعلت بوروکراسی عریض مسایل غیرختارهاي موازي و طویل قادر به حل آنها نیست را دارد. سا

وکار براي تسهیل نوآوري در سازمانهاي یادگیري، نوعی سازبوروکراتیک بزرگ هستند که در این سازمانها الگوي

هاي باطی سلسله مراتبی اجباري حاکم است و روشارتاستاندارد، مشکل یابی از یادگیري، نوآوري و تغییر جلوگیري

توان گفت که تحول سازمانی در مقوله کنند. می میاستراتژي هنجاري بازآموزي است که بر این مفروضات

که هنجارها مبناي رفتارند و تغییر آنها به وسیله نداستوارآیند بازآموزي که از طریق آنها هنجارهاي پیشین نوعی فر

منتفی و هنجارهاي جدید جایگزین می شوند.

ها مستمرسازمان و مدت بلند توفیقات به یابی دست از است عبارت سازمان موفقیت .ها ومسئولیت ها موریت مأ درایفاي

نشریه داخلی معاونت اداري و مالی 1393 تابستان/ سري دوم / 3بهبود / شماره

٢-

٣-

۴-

۵-

هدفی روشن و متعالی دارند،-1

ساختار مبتنی بر حصول نتیجه-2

اعضایی با صالحیت،-3

تعهدي همه جانبه،-4

جو همکاري مبتنی بر اعتماد،-5

معیارهایی کمال جویانه،-6

حمایت و بازشناسی درونی-7

رهبري اصولی دارند.-8

4

بهبود مستمر تالشی است دائمی و پایان ناپذیر، براي تغییر . در اندیشه و عمل مدیران و کارکنان

مشاهده PDCAدر چرخه توان مستمر را می بهبود تفکر :استوار است PDCA بنیان سیستم بر چرخۀکرد.

فرایندهاي الزم و تعیین اهداف :ریزي برنامه هاي مشتري و خواسته بر طبق جهت ارائه نتایج

هاي سازمان خط مشی اجراي فرایندها: رااج فرایندها و محصول بر گیري اندازه پایش و: بررسی

خواسته هاي یا و الزامات و طبق خط مشی ها، اهداف نتایج دهی گزارش و مربوط به محصول

عملکرد فرایند مداوم اقدامات جهت بهبودانجام : اقدام

عبارتند از: برخی از روشهاي بهبود فرآیندها

نظام مدیریت مشارکتی مستندسازي فرآیندها استفاده از تکنولوژي فناوري اطالعات نظرسنجی از مشتریان 5آراستگی محیط کارS)( ممیزي داخلی فنون آماري

5S ژاپنی میباشد یکی از مباحث عمده در مدیریتکه ابتدا در ژاپن و سپس در سایر کشورها به کار

به بیانی ساده، سامان 5S هدف گرفته شده است.دادن، نظم و ترتیب، پاکیزه سازي، هماهنگی و ایجاد

به عنوان موثرترین 5S انضباط در محیط کاري است.رهیافت و ستونی استوار در ساختمان عملیات

وري شناخته شده است که با اصالحی و بهبود بهرههاي مختلف اجراي این اصول در صنایع و سازمان

تجاري، صنعتی و خدماتی موجب افزایش بهره وري، استفاده بهینه از سرمایه نیروي انسانی و زمان انجام کار، افزایش کارایی و در نهایت سوددهی بیشتر

سازمان میشود.5S از حوادث و یا نظام آراستگی منجر به پیشگیري

افزایش بهره وري می گردد. شاید بهتر باشد بگوییم . پیشگیري از اتالف است 5S هدف نهایی

برخی از مهم ترین هدف ها عبارتند از ایمنی و

کیفیت ها، جویی در هزینه بهداشت، بهره وري، صرفهاجراي ها در محیط هایی که با و پیشگیري از خرابی

.می شوندنظام آراستگی مدیریت

است که بر افزایش کارایی و کفایت یک سازمان بهبود مستمر یک نوع تغییر

جهت رسیدن به کیفیت و اهداف تمرکز دارد.

نشریه داخلی معاونت اداري و مالی 1393 تابستان/ سري دوم / 3بهبود / شماره

5

تحول اداريتدوین : مدیریت برنامه، بودجه و زیر نظر: داود بیات

مؤمنی علی ،با همکاري: محسن نوتاش

اشیا زاید و غیر ضروري وجود ندارد و 5Sدر نظام اقالم موجود با نظمی خاص مرتب می شوند و این امر

تا حد زیادي موجب صرفه جویی و ایمنی محیط ،خواهد شد. اجراي منظم مراحل نظام آراستگی

فراهم می آورد و از همه بهداشتی را محیطی پاکیزه وکارکنان حیح درهاي ص تالش براي ایجاد عادت تر مهم

مهم ترین عامل درتحقق محیط هاي آراسته است و شد. وجود اجراي بند پنجم حاصل خواهد این مهم در

ارائه خدمات لوازم تولید یا محیطی سامان یافته از .باکیفیت است

داي پنج واژه براساس حروف ابت» پنج اس«عبارت

ژاپنی انتخاب شده است

نظم دادن به کلیه اجزاي ساماندهی عبارت است از » پنج اس«یک سازمان جهت نیل به اهداف. از دیدگاه

ساماندهی به معناي تشخیص ضرور از غیرضرور، اتخاذ ها براي تصمیمات قاطع و اعمال مدیریت اولویت

ها است. ضروري رهایی از غیر

پاکیزه سازي عبارت است از دور ریختن زوائد و پاکیزه

ها و مواد خارجی. به عبارت از آلودگیکردن اشیاء .دیگر پاکیزه سازي نوعی بازرسی است

نظم و ترتیب عبارت است قرار دادن اشیاء در هاي مناسب و مرتب به نحوي که بتوان از مکان

آنها به بهترین وجه استفاده کرد. نظم و ترتیب راهی است براي یافتن و بکار بردن اشیاي مورد

.م جستجوهاي بیهودهنیاز، بدون انجا

استانداردسازي عبارت است از کنترل و اصالح تاکید . دائمی سازماندهی، نظم، ترتیب و پاکیزگی

اصلی در استانداردسازي متوجه مدیریت است که هاي مناسب و استاندارد با استفاده از چک لیست

کردن مقررات با استفاده از نوآوري و خالقیت، استاندارد و کنترل نماید محیط کار را به نحوي

که همواره همه عوامل با سرعت و دقت الزم مورد .استفاده قرار گیرند

انضباط عبارت است از آموزش عادات و توانایی هایی جهت انجام یک وظیفه خاص. نکته اصلی در اینجا ایجاد عادات درست به جاي عادات نادرست است. این کار را باید از طریق آموزش

هاي درست انجام کار به افراد و تمرین دادن شیوه .آنان در این زمینه آغاز نمود

نشریه داخلی معاونت اداري و مالی سومشماره

1393 تابستانBehboud@Mail.sbu.ac.ir

نشریه داخلی معاونت اداري و مالی 1393 تابستان/ سري دوم / 3بهبود / شماره

Seiri ساماندهی

Seiso سازيپاکیزه

Seiton ترتیب و نظم

Sekitsu استانداردسازي

Shitsuke انضباط