“İklim değişikliği, Çevresel etkiler ve kobİ’lere yeni destek modeli”

“İklim Değişikliği, Çevresel Etkiler ve KOBİ’lere Yeni Destek Modeli”

1

İklim Değişikliği ve Çevresel Etkiler

Küresel sıcaklıklar artıyor :

Üç büyük küresel yüzey sıcaklığı araştırma

merkezinin verilerine göre dünya 1880 yılından

itibaren ısınmaya başladı.

1970 yılından sonra da ısınma daha yoğun bir

şekilde artış göstermiştir. .


Maldiv Cumhuriyeti’nde deniz düzeyinin yükselişi:

Küresel deniz düzeyi, son yüzyılda 17 santimetre

yükseldi.


Okyanuslar ısınıyor:

Artan ısının büyük çoğunluğu okyanusların

ilk üst 700 metresinde tutulmaktadır.


Eriyen Buzullar :

2002-2006 yılları arasında, Grönland’daki buzulların

150 ila 250 kilometre küp, Antarktika buzullarının ise 152 kilometre küp azaldı.


Kilimanjero dağında azalan kar örtüsünün uzaydan görünüşü:

Alpler, Himalayalar, And Dağları, Alaska ve Afrika dahil dünyanın her yerinde kar ve

buzullar azalmaktadır.


Okyanuslarda Asit Birikimi:

Sanayi devriminden beri okyanus suyunun asitliği yüzde 30 artmıştır. Her yıl okyanusların üst katmanında tutulan karbon dioksit miktarı bir milyar tonu aşmaktadır.


Atmosferde karbondioksit (CO2) artışı : 650.000 yıldır değişmeyen atmosferik karbondioksit (CO2), 300 ppm düzeyinden 1950 yılından itibaren hızla artarak 400 ppm’e yükseldi.

•


Küresel deniz seviyesinin yükselmesi, küresel sıcaklık artışı, buzulların azalması, yağışların ve Atmosferdeki karbondioksit (CO2) artışı arasında bir ilişki vardır.

Bugün dünya enerji ihtiyacının yüzde 80’den fazlası kömür, petrol ve doğalgazdan oluşan fosil yakıt rezervlerinden sağlanmaktadır.

10


Sanayileşme süreciyle artan enerji tüketimi çevresel sorunlara yol açmaktadır.

NEDEN : NEDEN : Sanayileşme ve artan enerji tüketimi ( Fosil yakıtların yakılması )

Sera gazlarında artış

SONUÇ : SONUÇ : Küresel ısınmaSanayileşme Sürecinin çevreye etkisi

10


Su buharı, karbondioksit, metan ve azot oksitten oluşan sera gazı katmanı, dünyayı saran ve ısıtan bir battaniye işlevi görmektedir.

Güneşten gelen ışınlar atmosferden geçerek dünya yüzeyini ısıtır ve yansıyarak uzaya geri döner. Battaniye şeklindeki Sera gazı molekülleri yansıyan ısının çoğunu absorbe ederek yeryüzünü ısıtır.

Sera gazları dünyanın çevresinde bir battaniye gibidir.

12

IPCC Son Raporu• Acilen sıfır karbon salınımına geçmek gerekmektedir;

Bunun için:

• Fosil yakıtlar kullanılmamalı,

• Karbonu tutan arazilerin kullanımı yasaklanmalı, (Ormanlar ve Okyanuslar)

13

Fosil Yakıtlar

Hidrokarbon içeren;

•Kömür

• Petrol ürünleri

• Doğalgaz

gibi doğal enerji kaynaklarıdır.

14

ÜLKEMİZDE MEVCUT DURUM

Kaynak: TÜBİTAK BTYK SunusuKaynak: Enerji Bakanlığı

15

“Çevresel yükümlülük ve sorumluluklar”ın yerine getirilmesi gerekiyor.

16

Türkiye’nin AB Uyumunda Çevre Alanında Üstlenmesi Gereken Yatırım Maliyeti

Kamu-Özel Sektör Payları

17

18

• İmalatçı KOBİ’lerin üretim prosesleri esnasında kirletici etkileri olduğu aşikardır.

Dolayısıyla;

•KOBİ’lerin çevresel yükümlülük ve sorumlulukları yerine getirmesi gerekir.

KOBİ’lerin büyük işletmelere göre;

Çevresel yükümlülük ve sorumlulukların yerine getirilmesi konularında

ciddi sorunları olduğu bilinmektedir.

19

Ancak;

Çevre yönetmeliklerine uyumluluk sorunları, büyük işletmelerde oturmuş olan yapının özümseyebileceği şekilde olmasına karşı, KOBİ’lerde bu durum değişkenlik göstermektedir.

Çünkü KOBİ’ler, büyük işletmelerde olduğu gibi yeterli kaynaklara sahip değildir.

20

Bu kaynaklar arasında:

sayılabilir.

21

•Teknik altyapının yetersizliği, • İnsan kaynakları kapasitesinin eksikliği, • Bilgi eksikliği, • Ekonomik yetersizlikler

22

Bu sebeple,Ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan ulusal ve uluslararası taşıdıkları önem bakımından KOBİ’ler, rekabet güçlerinin arttırılabilmesi amacıyla etkin ve erişilebilir bir desteklenme sistemine ihtiyaç duymaktadır.

23

“Çevre Konusunda KOSGEB Yol Haritasının Hazırlanması Projesi” hayata geçirilmiştir.

İşte,bu zorlukların aşılabilmesi ve KOBİ’lerin etkin şekilde desteklenebilmesi amacıyla;

Projenin Amacı:

Ulusal çevre duyarlılığı, uluslararası yükümlülükler ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde, imalat sanayiinde yer alan KOBİ’lerin;

•Çevre bilincinin arttırılması, •Uymakla yükümlü oldukları mevzuatın uygulanmasında karşılaşacakları zorlukların tespiti, •Çevreye olan kirletici etkilerinin analizi ve çözümü,•Küresel rekabete uyum sağlayabilmelerine yönelik olarak

KOSGEB çevre yol haritasının belirlenmesidir.

24

Başlıca Faaliyetler:

•KOSGEB’in kurumsal kapasitesinin arttırılması

•Çevre konusunda, veri analizlerinin gerçekleştirilmesi ile kirlilik yüklerinin ve ilgili mevzuattan KOBİ’lerin etkilenme durumunun belirlenmesi

•Saha uygulamaları ile çevre sektörünün ve paydaşların gelişimine katkı sağlanması

•Çevre ve iklim değişikliği konusunda, bilgi ve deneyimin paylaşılması, böylelikle edilen kazanımların yaygınlaştırılması

25

Gerçekleşen Faaliyetler:

1)KOSGEB’in kurumsal kapasitesinin arttırılması kapsamında;

KOSGEB Proje Ekibinin (14 Kişi)Yurtiçi Eğitim Süreci

26

KOSGEB Çevre Grubu Üyelerine yönelik ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümünde görevli akademik kadrodan, muhtelif zamanlarda teorik ve uygulamalı yurtiçi eğitim alınmıştır.

• Çevre Sorunları ve Çevresel Etki Değerlendirme

• Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm• Ulusal ve Uluslar Arası Çevre Mevzuatı• Temiz (Sürdürülebilir) Üretim• Karbon Ayak izi / Karbon Ticareti• Endüstriyel Simbiyoz• Yaşam Döngüsü Analizi• Sürdürülebilir Kalkınma ve İklim

Değişikliği• Yeşil Satın Alma• Çevre Koruma Etkinliklerinde

İndikatörlerin Kullanımı• Eko-İnovasyon• Dünyada Eko-Verimlilik Merkezleri

27

Kurumsal Kapasitesinin Arttırılması

28

KOSGEB Proje Ekibinin Yurtdışı Eğitim Süreci

Yine aynı hedefe bağlı çevre grubu üyelerine yönelik; iyi uygulama örneklerinin yerinde görülmesi ve paylaşılmasını teminen, Almanya’da teorik ve uygulamalı eğitim alınmıştır.


29

Akabinde tüm KOSGEB Hizmet Merkezlerinden birer uzman personele (71 Kişi) yönelik olarak, eko-verimlilik, çevre uygulamaları ve AB Çevre mevzuatlarını içeren eğitimler gerçekleştirilmiştir.


30

Temiz üretim ve verimlilik konularında imalat sanayinde yapılacak çalışmalar kapsamında başarıya ulaşmanın en önemli kriterlerinden biri, sektör odaklı yaklaşımlardır.

Uygulamaya yönelik öncelikli sektörlerin belirlenmesi:

Veri Analizleri ve Öncelikli Sektörlerin Belirlenmesi

Veri Analizleri ve Öncelikli Sektörlerin BelirlenmesiC İMALAT (NACE Rev.2)

• 10 Gıda ürünlerinin imalatı 22 Kauçuk ve plastik ür. imalatı• 11 İçeceklerin imalatı 23 Diğer metalik olmayan mineral ür. imalatı• 12 Tütün ürünleri imalatı 24 Ana metal sanayii• 13 Tekstil ürünlerinin imalatı 25 Fabrikasyon metal ür. İmalatı • 14 Giyim eşyalarının imalatı 26 Bilgisayarların, elektronik ve optik ür. imalatı• 15 Deri ve ilgili ürünlerin imalatı 27 Elektrikli teçhizat imalatı• 16 Ağaç, ağaç ür. ve mantar ür.imalatı 28 Başka yerde sınıf. makine ve ekipman imalatı• 17 Kağıt ve kağıt ürünlerinin imalatı 29 Mot.kara taş., (römork) ve (yarı römork) im.• 18 Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması 30 Diğer ulaşım araçlarının imalatı• 19 Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ür.imalatı 31 Mobilya imalatı• 20 Kimyasalların ve kimyasal ür. İmalatı 32 Diğer imalatlar• 21 Temel eczacılık ür. ve eczacılığa ilişkin malz. İmalatı 33 Mak. ve ekip. kurulumu ve onarımı• 28 Başka yerde sınıf. makine ve ekipman imalatı

31

32

İlk önce, ülke bazında imalat sanayi için KOBİ’lerin analizi yapılarak, ekonomik istihdam ve çevresel göstergeler değerlendirilmiştir.

Bu göstergelere ulaşmada en güncel TÜİK İstatistikleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile TTGV yayınları kullanılmıştır.


33

Sektörel önceliklendirme çalışmasının gerçekleştirilebilmesi için sektörler arasında bir kıyaslama ve değerlendirme kriterlerinin belirlenmesi gerekmektedir.

•Su kullanımı, •Enerji kullanımı, •Deşarj edilen atıksu miktarı, •Üretilen katı atık miktarı, •Üretilen tehlikeli atık miktarı, •Hava emisyonları, •Sektörel istihdam, •İhracat payı, •Temiz (sürdürülebilir) üretime uygunluk



Bu kriterler;• Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV) yöntemi ile değerlendirilmiştir:• Ağırlıklandırılmış Toplama Metodu (ATM)• Analitik Hiyerarşi Metodu (AHM)

34

35

1. Ana metal sanayi2. Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin

imalatı3. Diğer metalik olmayan mineral

ürünlerin imalatı4. Gıda ürünlerinin imalatı5. Tekstil ürünlerinin imalatı

Neticede öncelikli olarak tespit edilen sektörler:


36

Pilot Bölgeler:

Ankara

İstanbul

İzmir

Kocaeli

Bursa

Adana


37

Pilot illerde de sektörel dağılım ve çevresel sorunlar incelenmiş, ildeki firma sayısına ve çevresel göstergelere göre değerlendirme yine ÇÖKV yöntemi ile gerçekleştirilmiştir.


38


Adana ili için öncelikli sektörler:

Sıra Sektörler

1 Gıda + İçecek Ürünlerinin İmalatı

2 Ana Metal + Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı

3 Tekstil + Giyim Eşyalarının İmalatı

4 Kimyasal Ürünlerin İmalatı

5Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı

39

Veri Analizleri ve Öncelikli Sektörlerin BelirlenmesiSıra ANKARA

1 Ana metal + Fab.Metal ürünleri

2Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı

3 Kimyasal ürünlerin imalatı

4 Gıda+İçecek ürünleri

5 Tekstil+Giyim eşyaları imalatı

Sıra İSTANBUL1 Tekstil+Giyim eşyaları imalatı




5 Diğ. Met. Olm. mineral ürünler

Sıra BURSA






Sıra KOCAELİ1 Ana metal + Fab.Metal ürünleri





Sıra İZMİR1 Ana metal + Fab.Metal ürünleri





40


Yapılan çalışmalar; Ankara’da 200 kişinin katıldığı, KOBİ’ler, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri,Üniversiteler ve ilgili kamu kurum/kuruluşlarının katıldığı bir çalıştayda paylaşılmıştır.

41


Bu çalışmayı kapsayan , imalat sanayindeki sektörel alanlara ilişkin literatür araştırması ve nicel analiz değerlerini içeren verilerin yer aldığı :

“İmalat Sanayi Sektörleri Literatür

Araştırması ve Analizi” raporu hazırlanarak yayımlanmıştır.

42

Bölge Ziyaret

Adana 5 KOBİ

Ankara OSTİM 25 KOBİ

Ankara Sincan 5 KOBİ

Bursa 5 KOBİ

İstanbul Avrupa Yakası 5 KOBİ

İstanbul Anadolu Yakası 5 KOBİ

İzmir 5 KOBİ

Kocaeli 5 KOBİ

•İşletme verilerinin incelenmesi ve ön değerlendirme çalışmalarının yapılması

•İşletmenin proses bazında üretim analizlerinin yapılması

•Elde edilen verilerin, ulusal ve uluslararası literatür ve örneklerdeki referans değerlerle karşılaştırılması

•Çevresel performansın iyileştirilebileceği noktaların tespit edilmesi ve eko-verimlilik seçeneklerinin oluşturulması

KOBİ’lerde Eko-Verimlilik (Temiz Üretim) Uygulaması

43

•İşletme bilgileri,•Üretim prosesinin tanımı,

•Ürün ve üretim miktarı,

•Enerji kullanımı


•Proses girdileri,

•Atık akışları,

•Emisyon envanteri,

GENEL DEĞERLENDİRME

44

TEKNİK DEĞERLENDİRME :

•Detaylı iş akış diyagramı,


•Elde edilen verilerin referans değerlerle karşılaştırılması,

•Kütle denkliği.

45

EKO-VERİMLİLİK SEÇENEKLERİNİN OLUŞTURULMASI:•Ham madde ve diğer girdi miktarını azaltacak önlemler,


•Enerji yoğunluğunu azaltacak önlemler,

•Atık azaltım uygulamaları,•Tehlikeli kimyasal kullanımının azaltılması,

•Ürün ve hizmet kalitesinin artırılması.

46

“Eko-Verimli Üretim Değerlendirme Raporu”

KOBİ’lerde Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Uygulaması

60 adet KOBİ’de yapılan temiz üretim saha uygulaması 2013 yılı sonunda tamamlanarak raporlandırılmıştır.

47

Proje kapsamında, uluslar arası sektörel teknik geziler düzenlenerek, 60 KOBİ’den birer yetkili, çevre konusunda iyi uygulama örneklerinin yerinde görülmesi amacıyla, firma ziyaretlerine götürülmüştür.


48

“KOBİ’ler için Mevzuat ve Politika Analizi”

Dökümanı

Çevre Mevzuatı ve İmalat Sanayindeki KOBİ’lere Getirdiği Yükümlülükler:

49

Ulusal ve uluslar arası gündemde olan çevre faslı ile ilgili bilgiler: *Sanayi kaynaklı çevre sorunları*Sürdürülebilir kalkınma*Yeşil Ekonomi ve Yeşil Büyüme*Çevresel performans Göstergeleri*Eko-verimlilik*KOBİ’ler Ölçeğinde Çevre Yönetimi*Yaşam Döngüsü Analizi*Eko-Etiket*Karbon Ayakizi*Eko-Tasarım


50

•Atık Su Yönetimi•Atık Yağların Yönetimi•Endüstriyel Kirlilik Kontrolu ve Risk Yönetimi•Hava kalitesi Yönetimi•Katı Atıkların Yönetimi•Tehlikeli Atıkların Yönetimi•Zararlı Kimyasal Maddelerin Yönetimi•Yenilenebilir Enerji Mevzuatı•Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Yönetmenliği•Gürültü Kirliliği Kontrolu Yönetmenliği


51

*Atığın Kaynağında Önlenmesi,*Atık Geri Kazanım Yöntemleri,*Atık Bertaraf Yöntemleri

Rehber Dökümanlar

“Sanayiciler için Atık Yönetim Rehberi”

52

* 7 aşamada Çevre Mükemmeliyeti

Rehber Dökümanlar

“OECDSÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM KILAVUZU”

53

ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ

Endüstriyel Simbiyoz (ES): Birbirine yakın konumlarda bulunan işletmeler arasındaki madde ve enerji değişimi.

Proje kapsamında OSTİM’de yer alan en az 6 firma arasındaki ES olanakları (atık değişimi, lojistik ve altyapının ortak kullanımı, vd. işbirliği olanakları) belirlenecek ve raporlanacaktır.

Atık, enerji Atık, enerji

54

Seminerler

Bu kapsamda tüm kamu ve özel sektör paydaşları ile birlikte, pilot illerin yanısıra Antalya, Eskişehir, Konya ve Samsun illerinde (Toplam 10 İl) KOBİ’lere yönelik seminerler düzenlenecek,

Ulusal ve uluslar arası üst düzey katılımla gerçekleştirilecek bir kapanış toplantısıyla proje tamamlanacaktır.

55

Yeni Destek Modeli

Proje tamamlandıktan sonra muhtemel yeni bir destek programı hayata geçirilerek KOBİ’lere destek verilmesi, etki analizlerinin yapılması gibi faaliyetlerle projenin sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.

56

Yeni Destek Modeli

KOBİ’lerde temiz üretim uygulamaları ve çevresel yatırımlar sonucu, kaynakların etkin kullanımı ve enerji verimliliği sağlanabilecek,

Atıkların geri kazanım yoluyla ekonomik girdiye dönüşmesi sağlanacak, bu da ülke ekonomisi için yeni kaynaklar yaratılması anlamına gelecek,

KOBİ’lerin çevre bilincinin artması, toplumun daha temiz bir çevreye kavuşmasına da katkı sağlayacaktır.

57

Yeni Destek Modeli

Çevreyle dost üretim yapan KOBİ’ler orta ve uzun vadede , maliyetlerinin azalması, pazar paylarının artması gibi olumlu etkiler sayesinde rekabet avantajı sağlayabileceklerdir.

58

KOSGEB Adana Hizmet Merkezi MüdürlüğüAdil GÖKSEL / KOBİ Uzmanı[email protected]

Teşekkür ederim

mailto:[email protected]

“İklim değişikliği, Çevresel etkiler ve kobİ’lere yeni destek modeli”

Documents