il-liÌi opportunitajiet indaqs - crpd...i) x’tag˙mel il-kummissjoni meta tirçievi lment. min...

25
IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INDAQS PERSUNI B’DIÛABILITÀ KUMMISSJONI NAZZJONALI PERSUNI B’DIÛABILITÀ www.knpd.org

Upload: others

Post on 02-Feb-2020

18 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

IL-LIÌI

OPPORTUNITAJIET

INdAqsPERsUNI B’dIÛABILITÀ

KUMMISSJONI NAZZJONALI PERSUNI B’DIÛABILITÀ

www.knpd.org

Page 2: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Pubblikazzjoni: Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’DiΩabilità, 2009

Dan il-ktejjeb jista’ jinkiseb minn fuq il-websajt tal-Kummissjoni jew mill-uffiçini tal-Kummissjoni f’dawn il-formati:• Bil-Malti• Bl-IngliΩ• Awdjo bil-Malti• Façli-biex-Taqra bil-Malti• Bil-lingwa tas-sinjali Maltija

An English version of this book is available on the Commission’s websajt or from the Commission’s offices.

ISBN: 978-99909-71-39-2

L-informazzjoni li hemm f’din il-pubblikazzjoni mhix neçessarjament tirrifletti l-poΩizzjoni jew l-opinjoni tal-Kummissjoni Ewropea.

Page 3: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

1Il-Li©i Opportunitajiet Indaqs (Persuni b’DiΩabilità) saret biex:a) tag˙raf u t˙ares id-drittijiet ta’ persuni b’diΩabilità bil-

g˙an li tispiçça, b’mod ra©jonevoli, id-diskriminazzjoni kontrihom;

b) twaqqaf uffiçjalment il-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’DiΩabilità (KNPD) li, fost affarijiet o˙ra, g˙andha l-obbligu li tara li din il-li©i ti©i m˙arsa minn kul˙add.

Persuni b’diΩabilità huma dawk il-persuni li g˙andhom xi nuqqas fiΩiku, psikolo©iku, intellettwali, fis-smig˙ jew fil-viΩta, u li min˙abba fih is-Soçjetà to˙olqilhom ostakoli li jag˙mluha diffiçli g˙alihom li jgawdu opportunitajiet indaqs b˙aç-çittadini l-o˙rajn li m’g˙andhomx diΩabilità.

Diskriminazzjoni ssir meta persuna b’diΩabilità:a) ti©i trattata b’mod anqas favorevoli minn persuni bla

diΩabilità min˙abba n-nuqqas fiΩiku u/jew mentali tag˙ha; jew

b) ti©i m©ieg˙la tikkonforma ma’ kundizzjonijiet li hi ma tistax tikkonforma mag˙hom min˙abba n-nuqqas fiΩiku u/jew mentali tag˙ha.

LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs

INTROdUZZJONI

3Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 4: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Il-Li©i ssemmi sitt oqsma

partikulari fejn ma tistax

issir diskriminazzjoni kontra

persuni b’diΩabilità:

• ix-xog˙ol

• l-edukazzjoni

• l-aççess,

• l-g˙oti ta’ o©©etti

u servizzi

• id-djar u

• l-assigurazzjoni

Il-Li©i tg˙id ukoll li persuni (jew entitajiet) ikunu qed jiddiskriminaw jekk ma jag˙mlux tibdil neçessarju biex ma jkunx hemm diskriminazzjoni kontra persuna b’diΩabilità, sakemm dak it-tibdil ikun ra©jonevoli.

F’dan il-ktejjeb issibu wkoll taqsima li tispjega x’inhu ra©jonevoli skond il-Li©i.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

4

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 5: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Mhux kull xkiel li jeΩisti u li ja˙dem kontra l-persuni b’diΩabilità dejjem ifisser diskriminazzjoni. G˙alhekk din il-li©i ma tistax ti©i uΩata g˙al kull problema li inti b˙ala persuna b’diΩabilità jew il-familja tieg˙ek tiltaqa’ mag˙ha. Meta inti t˙oss li hemm diskriminazzjoni kontrik:• L-ewwel iççekkja sew ma’ dak li hawn f’dan il-ktejjeb biex

tkun Ωgur li din il-Li©i tista’ tg˙inek. Jekk m’intix çert/a, iççekkja mal-Kummissjoni stess.

• Imbag˙ad ipprova rran©a l-problema billi bil-kelma t-tajba tkellem lil min qed ta˙seb li qed jiddiskrimina kontrik.

• Jekk ma tasalx, iktiblu. • Jekk xorta tibqa’ ma tasalx wara li tiktiblu, ikteb lill-

Kummissjoni.

Il-li©i Opportunitajiet Indaqs (Persuni b’DiΩabilità)

saret biex tag˙raf u t˙ares id-drittijiet ta’ persuni b’diΩabilità

bil-g˙an li tispiçça, b’mod ra©jonevoli, id-diskriminazzjoni

kontrihom

5Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 6: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Fl-a˙˙ar taqsima ta’ dan il-ktejjeb hemm fid-dettall x’g˙andek tag˙mel meta t˙oss li qed ti©i ddiskriminat.

Dan il-ktejjeb se jag˙ti aktar tag˙rif, skond din il-Li©i, dwar: a) x’inhuma d-drittijiet tal-persuni b’diΩabilità fil-qasam tax-xog˙olb) x’inhuma d-drittijiet tal-persuni b’diΩabilità fil-qasam tal-edukazzjonic) x’inhuma d-drittijiet tal-persuni b’diΩabilità fir-rigward tal-aççessd) x’inhuma d-drittijiet tal-persuni b’diΩabilità fl-g˙oti ta’ o©©etti u servizzie) x’inhuma d-drittijiet tal-persuni b’diΩabilità fil-qasam tad-djarf) x’inhuma d-drittijiet tal-persuni b’diΩabilità fil-qasam tal-assigurazzjonig) x’inhu ra©jonevolih) x’g˙andek tag˙mel meta t˙oss li inti ddiskriminat

min˙abba d-diΩabilità;i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment.

Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i,

jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD:

www.knpd.org

fejn anke jista’ jsib din il-Li©i s˙i˙a

kemm bil-Malti kif ukoll bl-IngliΩ.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

6

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 7: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

2Id-dRITTLI JKOLLOK IX-XOGÓOL

Kull persuna g˙andha dritt li jkollha xog˙ol. Inti, b˙ala persuna b’diΩabilità g˙andek id-dritt li tapplika biex ikollok xog˙ol, tkun apprentist jew ikollok ta˙ri©, u li l-applikazzjoni tieg˙ek ti©i kkunsidrata b’mod ©ust fuq il-baΩi ta’ mertu.

Dan ifisser li jekk inti l-a˙jar persuna g˙ax-xog˙ol li applikajt g˙alih u inti tista’ taqdi d-dmirijiet essenzjali ta’ dak ix-xog˙ol partikulari, inti allura g˙andek tie˙u dak ix-xog˙ol. Barra minn hekk, min i˙addem irid jipprovdi dawk l-affarijiet u servizzi li inti g˙andek bΩonn biex tag˙mel dak ix-xog˙ol, sakemm dawn l-affarijiet u servizzi jkunu ra©jonevoli.

7Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 8: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Min i˙addem ma jistax jirrifjuta li jag˙tik ix-xog˙ol li applikajt g˙alih jekk:a) hu jrid jag˙mel xi tibdil Ωg˙ir li ma tantx jiswa flus: per

eΩempju jag˙mel rampa jew jixtri xi apparat;b) inti ma tistax tag˙mel partijiet li m’humiex essenzjali g˙al

dak ix-xog˙ol: per eΩempju ma tistax twie©eb it-telefon meta l-uΩu tat-telefon hu parti Ωg˙ira mix-xog˙ol.

Inti g˙andek id-dritt ukoll li

jkollok it-ta˙ri© me˙tie© biex

tag˙mel xog˙lok sewwa u

jkollok l-opportunità g˙al

promozzjoni. Min i˙addem

irid jipprovdi dawk l-affarijiet

li inti te˙tie© g˙al dan it-ta˙ri©

sakemm dan ikun ra©jonevoli.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

8

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 9: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

3Id-dRITTGÓALL-EdUKAZZJONI

Kull persuna g˙andha dritt g˙all-edukazzjoni. Inti, b˙ala persuna b’diΩabilità g˙andek id-dritt li tapplika biex tie˙u l-edukazzjoni tieg˙ek f’kull skola.

Min imexxi skola jew xi istituzzjoni edukattiva ma jistax:a) jirrifjuta din l-applikazzjoni; b) joffrilek edukazzjoni ta’ livell aktar baxx: per eΩempju ma

jipprovdilekx lezzjonijiet fil-laboratorju min˙abba nuqqas ta’ aççess;

c) joffrilek edukazzjoni b’kundizzjonijiet ag˙ar minn tal-o˙rajn: per eΩempju miΩata og˙la.

9Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 10: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Sakemm it-tibdil me˙tie© hu ra©jonevoli, min jipprovdi servizzi edukattivi ma jistax jirrifjuta li jag˙tik dan is-servizz jekk inti g˙andek bΩonn:a) arran©amenti differenti per eΩempju, aktar ˙in biex

tag˙mel eΩami;b) xi apparat individwali: per eΩempju, trid tirrekordja l-

lezzjoni;c) li jitne˙˙a xi ostakolu: per eΩempju, li jkun hemm lift jew

tojlit aççessibbli.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

10

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 11: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

4Id-dRITTGÓALL-AÇÇEss FIÛIKU

Kull persuna, inkluΩ persuna b’diΩabilità, g˙andha dritt li tmur u tid˙ol f’kull post li hu miftu˙ g˙all-pubbliku, speçjalment jekk dan inbena jew ©ie rran©at wara l-2000, meta da˙let fis-se˙˙ il-Li©i Opportunitajiet Indaqs (Persuni b’DiΩabilità). Dan jg˙odd ukoll, jekk ikun ra©jonevoli li jsir, it-tibdil me˙tie© f’bini li jkun inbena qabel din is-sena.

Il-Li©i titkellem fuq kull bini jew façilità, anke dawk li nbnew jew saru qabel g˙addiet il-Li©i fis-sena 2000.

11Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 12: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Min imexxi xi post jew façilità miftu˙a g˙all-pubbliku ma jistax:a) ma j˙allikx tid˙ol f’post li hu miftu˙ g˙all-pubbliku,

kemm jekk id-d˙ul hu bil-˙las jew ming˙ajr ˙las;b) jimponi fuqek kundizzjonijiet ag˙ar: per eΩempju

j©ieg˙lek toqg˙od biss f’çerti partijiet tal-post;c) i©ieg˙lek titlaq mill-post jew ma j˙allikx tuΩa xi parti

mill-post.

Inti g˙andek dritt li tid˙ol f’post jew

façilità miftu˙a g˙all-pubbliku, per

eΩempju: dipartimenti tal-gvern,

kunsilli lokali, knejjes, banek,

˙wienet, lukandi, swali

taç-çinema, ristoranti, bars, ©onna,

playgrounds tat-tfal, bajjiet, u l-bqija.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

12

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 13: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

5Id-dRITT GÓALL-GÓOTI TA’ OÌÌETTI U sERVIZZI

Kull persuna, inkluΩ persuna b’diΩabilità, g˙andha d-dritt li tixtri l-o©©etti u s-servizzi li jkollha bΩonn jew li tixtieq.

Inti g˙andek dritt tixtri o©©etti jew servizzi minn ˙wienet, ristoranti, banek, avukati, dipartimenti tal-gvern, tobba, sptarijiet, kliniçi, trasport pubbliku, periti, u l-bqija.

13Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 14: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

G˙alhekk kull min ibig˙ o©©etti jew jipprovdi servizz:a) ma jistax jirrifjuta li jag˙tik servizz;b) ma jistax joffrilek servizz ta’ livell aktar baxx, per eΩempju

joffrilek servizz f’post li ma jkunx privat biΩΩejjed;c) ma jistax joffrilek servizz b’kundizzjonijiet ag˙ar, per

eΩempju bi prezz og˙la;d) irid jag˙mel it-tibdil neçessarju fil-mod kif joffri dawn is-

servizzi, per eΩempju j˙allik tid˙ol b’kelb-gwida, jew li jkollu l-websajt aççessibbli;

e) irid jag˙mel tibdil fil-bini, sakemm dan ikun ra©jonevoli. B˙ala regola, biex tag˙mel bini ©did aççessibbli ma jinvolvix flejjes kbar u g˙alhekk hu diffiçli ˙afna li tipprova li bini ©did ma jistax isir aççessibbli. Barra minn hekk il-benefiççji li jo˙or©u minn bini aççessibbli huma ˙afna drabi ferm akbar u jibbenefika minnhom kul˙add, u mhux biss persuni b’diΩabilità. Per eΩempju, lift jista’ jitgawda minn kul˙add u mhux mill-persuni b’diΩabilità biss.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

14

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 15: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

6Id-dRITTBIEX IKOLLOK dAR

Kull persuna, inkluΩ persuna b’diΩabilità, g˙andha dritt li jkollha dar fejn toqg˙od. G˙alhekk int g˙andek dritt li tikri dar bl-istess kundizzjonijiet b˙al ˙addie˙or.

Min ibig˙ jew jikri dar ma jistax:a) jirrifjuta li jag˙mel

dan g˙ax inti persuna b’diΩabilità,

b) i©ieg˙lek t˙allas prezz jew kera og˙la g˙ax g˙andek diΩabilità.

15Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 16: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Is-sid ukoll ma jistax iΩommok milli tag˙mel tibdil fid-dar min˙abba d-diΩabilità, sakemm:a) inti tkun lest/a li meta ter©a’ tag˙ti lura d-dar, tkun tista’

t˙alliha kif kienet qabel u l-ispejjeΩ involuti t˙allashom inti;b) it-tibdil ma jkunx jinvolvi bini okkupat minn ˙addie˙or.

Dar tista’ tkun ta’ kull tip: terraced house, mezzanin, terran,

flat, villa, u l-bqija.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

16

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 17: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

7Id-dRITTLI TKUN AssIGURAT

Kumpanija tal-assigurazzjoni tista’ ma tassigurax persuna b’diΩabilità, jew tag˙mlilha kundizzjonijiet differenti, sakemm:a) din id-deçiΩjoni tkun

ibbaΩata fuq statistika ra©jonevolment relevanti, jew

b) meta din l-informazzjoni ma tkunx teΩisti u d-deçiΩjoni tkun wa˙da ra©jonevoli.

Kull persuna, inkluΩ persuna b’diΩabilità, g˙andha d-dritt li ma tkunx iddiskriminata fil-qasam tal-assigurazzjoni. Min˙abba n-natura partikulari ta’ dan is-settur, il-Li©i Opportunitajiet Indaqs (Persuni b’DiΩabilità) tittratta lil dan il-qasam b˙ala eççezzjoni.

17Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 18: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

8X’INHU RAÌJONEVOLI

Il-Li©i Opportunitajiet Indaqs (Persuni b’DiΩabilità) kontinwament temfasizza li t-tibdil li jrid isir, jew l-g˙oti ta’ sapport li jrid jing˙ata biex ma jkunx hemm diskriminazzjoni kontra persuni b’diΩabilità, irid ikun ra©jonevoli.

Il-Li©i tispjega li biex ji©i deçiΩ x’inhu ra©jonevoli hemm bΩonn li tittie˙ed konsiderazzjoni ta’:a) l-ispiΩa me˙tie©a (jekk ikun hemm) biex isir dan it-

tibdil jew jing˙ata dan is-sapport;b) ir-riΩorsi finanzjarji totali ta’ min ikun irid jag˙mel dan

it-tibdil, jew joffri dan is-sapport;c) jekk hemmx xi g˙ajnuna finanzjarja min-na˙a tal-gvern

biex isir dan.

18

Page 19: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Jekk qed t˙oss li inti qed tkun iddiskriminat min˙abba n-nuqqas fiΩiku jew mentali tieg˙ek, skont kif spjegat hawnhekk, il-KNPD tirrakkomanda li inti tag˙mel hekk:1. Iççekkja skont l-informazzjoni li g˙andek f’dan il-ktejjeb

jekk dak li qed isir hux kontra l-Li©i. Jekk m’intix çert, çempel lill-Kummissjoni.

2. Jekk dak li qed isir t˙oss li hu diskriminazzjoni, u g˙alhekk kontra l-Li©i, kellem lill-persuna (jew l-entità) responsabbli u fehemha x’hemm bΩonn isir. Xi kultant ji©ri li dawn ma jkunux qed jindunaw b’din id-diskriminazzjoni u l-anqas ikunu jafu kif jistg˙u jsolvu l-problema.

3. Jekk il-persuna ma tkunx trid tifhem, ag˙mel l-ilment bil-kitba. Jekk g˙andek bΩonn l-g˙ajnuna biex tikteb din l-ittra, tista’ ssib kampjun f’pa©na 21 ta’ dan il-ktejjeb. Jekk trid ibag˙at kopja ta’ din l-ittra lill-KNPD. Importanti li ΩΩomm kopja ta’ kull ma tikteb.

4. Jekk xorta tibqa’ ma ssibx soluzzjoni, ag˙mel ilment formali mal-KNPD billi timla l-formola li hawn f’dan il-ktejjeb, f’pa©na 23.

9X’GÓANdEK TAGÓMEL META TÓOss LI INTI

ddIsKRIMINAT

19Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 20: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

10X’TAGÓMEL IL-KNPd META TIRÇIEVI LMENT Il-KNPD hija obbligata bil-Li©i li tinvestiga kull ilment li tirçievi.

Hi tibda billi tikteb lil persuna/entità kontra min sar l-ilment sabiex tisma’ n-na˙a l-o˙ra tal-kaΩ. Wara dan, il-Kummissjoni tista’:a) t˙oss li jista’ jkun hemm diskrimazzjoni u tkompli tinvestiga l-

kaΩ;b) t˙oss li jista’ jkun hemm diskrimazzjoni imma l-KNPD ma

t˙ossx li g˙andha tkompli tinvestiga l-kaΩ; jewc) ma t˙ossx li hemm diskriminazzjoni.F’kull kaΩ, hi tinforma lill-persuna konçernata bid-deçiΩjoni tag˙ha.

Meta l-Kummissjoni tiddeçiedi li mhux se tkompli tinvestiga l-kaΩ, il-persuna b’diΩabilità xorta jibqg˙alha d-dritt li, jekk trid, tmur il-Qorti hi stess biex ikun hemm deçiΩjoni jekk hemmx diskriminazzjoni jew le. Il-KNPD tista’ t˙oss li hemm diskriminazzjoni, imma ma t˙ossx li g˙andha tkompli tinvestiga l-aktar min˙abba li ma jkollhiex riΩorsi biΩΩejjed biex tag˙mel dan.

F’dawk il-kaΩijiet fejn hi tiddeçiedi li se tkompli tinvestiga, il-KNPD:a) tag˙mel dak kollu possibbli biex tinstab soluzzjoni g˙all-

problema bil-kelma t-tajba,b) jekk dan ma jkunx possibbli, il-Kummissjoni tippreΩenta

protest ©udizzjarju,c) jekk xorta ma tinstabx soluzzjoni, l-Kummissjoni titlob lin-na˙a

l-o˙ra biex il-kaΩ imur arbitra©©,d) jekk ma jkunx hemm qbil dwar dan, il-Kummissjoni ma

jkollhiex triq o˙ra g˙ajr li tifta˙ kawΩa quddiem il-Qorti.

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

20

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 21: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

ITTRA TA’ LMENT 11(Il-partijiet b’sinjal ta˙thom iridu jimtlew jew jinbidlu skont l-ilment)

Data ta’ meta tinkiteb l-ittraIsem u kunjom kontra min se jsir l-ilment. Jekk ma tafux niΩΩel il-kariga tieg˙u jew tag˙ha. Per eΩempju: Kap tal-Iskola, Mani©er.Isem tal-entità kontra min se jsir l-ilmentIndirizz tal-entità kontra min se jsir l-ilment

G˙aΩiΩ/a Sinjur/a

Qed nikteb biex inressaq dan l-ilment. Ikteb id-dettalji tal-ilment. Per eΩempju: in-nuqqas ta’ aççess fiΩiku fl-iskola; in-nuqqas ta’ telefon hands free fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙ek.

Jiena persuna b’diΩabilità re©istrata mal-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’DiΩabilita (KNPD); Kif di©à spjegajtlek bil-kliem it-tifel tieg˙i jrid juΩa l-iskola imma dan mhux possibbli g˙alih min˙abba n-nuqqas ta’ aççess li hemm fl-iskola; jiena ma nistax naqdi d-doveri kollha tax-xog˙ol tieg˙i min˙abba n-nuqqas ta’ dan it-telefon hands free li g˙andi bΩonn min˙abba d-diΩabilità tieg˙i.

Skont il-Li©i Opportunitjiet Indaqs (Persuni b’DiΩabilità) tas-sena 2000, postijiet pubbliçi b˙al skejjel huma obbligati li jkunu aççessibbli g˙al persuni b’diΩabilità b˙at-tifel tieg˙i; min i˙addem hu obbligat li jipprovdi apparat me˙tie© biex

21Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

persunI b’dIÛabIlItà

Page 22: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

persuna b’diΩabilità tkun tista’ ta˙dem b˙al m’hu t-telefon hands free li qed nitlob. In-nuqqas tieg˙ek li tie˙u l-miΩuri neçessarji kif qed nitolbok, ifisser li inti qed tikser il-Li©i Opportunitajiet Indaqs.

Jiena lest li anke niltaqa’ mieg˙ek biex niddiskuti dan l-ilment f’aktar dettalji. Jiena nista’ ni©i kkuntattjat f’dan l-indirizz (niΩΩel l-indirizz personali tieg˙ek), jew bit-telefon (niΩΩel in-numru tat-telefon tieg˙ek) jew bl-email: (niΩΩel l-indirizz tal-email tieg˙ek).

Il-KNPD tista’ toffri pariri u informazzjoni kif inti tista’ tikkonforma ma’ din il-Li©i. Barra minn hekk, kopja ta’ din il-Li©i tista’ tinkiseb minn fuq il-websajt tag˙ha: www.knpd.org.

Jiena qed ng˙addi kopja ta’ din l-ittra lill-KNPD biex jekk ikun hemm il-bΩonn, tag˙tini l-g˙ajnuna tag˙ha.

Nittama li din l-informazzjoni u dan l-ilment ji©u kkunsidrati serjament u li jittie˙du l-miΩuri korrettivi neçessarji fi Ωmien ra©jonevoli.

Dejjem tieg˙ek(Iffirma l-ittra u ta˙t ikteb b’ittri kbar ismek u kunjomok)

pers

unI b

’dIÛ

abIl

Ità

22

Il-lIÌI OppOrtunItajIet Indaqs

Page 23: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Formola tal-Ilment

A. Tag˙rif dwar l-Applikant

Isem Kunjom

Indirizz

Belt/Ra˙al Kodiçi Postali

Nru Tel Nru IDData tat-twelid Nru ID Speçjali

X’tip ta’ diΩabilità g˙andek?

B. Tag˙rif dwar min qed jirrappreΩenta lill-persuna b’diΩabilità (Fejn Applikabbli)

Isem Kunjom

Indirizz

Belt/Ra˙al Kodiçi Postali

Nru Tel Nru ID

Ç. Immarka l-qasam tal-Li©i fejn temmen li saret/qed issir diskriminazzjoni kontrik ta˙t il-Li©i Opportunitajiet Indaqs

Xog˙ol Aççess Djar Edukazzjoni

G˙oti ta’ o©©etti/servizzi O˙rajnPolza ta’ Sigurtà

D. Dettalji ta’ min ta˙seb li g˙amel, jew qed jag˙mel, id-diskriminazzjoni kontrik u fejn saret

Isem tal-Persuna/Kumpanija

Indirizz

Belt/Ra˙al Nru Tel

KUMMISSJONI NAZZJONALI PERSUNI B’DIÛABILITÀ

Page 24: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Jien, hawn ta˙t iffirmat/aniddikjara li, sa fejn naf jien, din l-informazzjoni hija vera u eΩatta. Jiena nag˙ti permess lill-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’DiΩabilità biex tivverifika d-dikjarazzjonijiet tieg˙i kif ikun me˙tie©.

E. Spjega x’ta˙seb li hi d-diskriminazzjoni li saret kontrik (Spjega fid-dettall. Jekk g˙andek bΩonn aktar spazju, ehmeΩ karta o˙ra mal-formola.)

F. X’kienu l-konsegwenzi kontrik min˙abba din id-diskriminazzjoni (Spjega fid-dettall. Jekk g˙andek bΩonn aktar spazju, ehmeΩ karta o˙ra mal-formola.)

Ì. X’ta˙seb li hemm bΩonn isir biex tikseb rimedju? (Spjega fid-dettall. Jekk g˙andek bΩonn aktar spazju, ehmeΩ karta o˙ra mal-formola.)

G. Dokumenti relevanti li qed jintbag˙tu ma’ din l-applikazzjoni

1

2

3

4

GÓ. Dikjarazzjoni

Firma jew marka tal-Applikant Data

Page 25: IL-LIÌI OPPORTUNITAJIET INdAqs - CRPD...i) x’tag˙mel il-Kummissjoni meta tirçievi lment. Min jixtieq aktar tag˙rif dwar din il-Li©i, jista’ jΩur il-websajt tal-KNPD: g fejn

Din il-pubblikazzjoni hi ssapportjata mid-Direttorat Ìenerali g˙all-Impjiegi, l-Affarijiet Soçjali u Opportunitajiet Indaqs tal-Kummissjoni Ewropea. Il-finanzjament tag˙ha hu pprovdut mill-Programm tal-Komunità Ewropea g˙all-Impjiegi u s-Solidarjetà Soçjali (2007-2013). Dan il-programm ©ie stabbilit biex jissapportja finanzjarjament l-implimentazzjoni tal-objettivi tal-Unjoni Ewropea fl-oqsma tal-impjiegi u l-affarijiet soçjali, kif jinsabu fl-A©enda Soçjali, u g˙alhekk jikkontribwixxi biex jintla˙qu l-miri tal-Istrate©ija ta’ Lisbona f’dawn l-oqsma. Il-Programm ta’ seba’ snin hu mmirat g˙al dawk kollha involuti f’dawn l-oqsma u li jistg˙u jg˙inu jsawru l-iΩvilupp fis-27 pajjiΩi tal-Unjoni, fil-pajjiΩi tal-EFTA-EEA u l-pajjiΩi kandidati g˙al s˙ubija, ta’ li©ijiet u policies fl-oqsma tal-impjiegi u dawk soçjali u li jkunu xierqa u effettivi. Il-viΩjoni tal-PROGRESS hi li ssa˙˙a˙ il-kontribuzzjoni tal-UE u li tissapportja l-impenn u l-isforzi tal-Istati Membri biex jin˙olqu aktar impjiegi u impjiegi a˙jar, u li tinbena soçjetà aktar mag˙quda. G˙al dan il-g˙an, PROGRESS g˙andu jkun strumentali biex:• jipprovdi analaΩi u pariri dwar policy f’dawk l-oqsma li jaqg˙u ta˙t il-PROGRESS; • jimmoniterja u jirrapporta fuq l-implimentazzjoni ta’ li©ijiet u policies tal-UE f’dawk l-oqsma li jaqg˙u ta˙t

il-PROGRESS; • jippromwovi t-trasferiment ta’, it-tag˙lim dwar, u s-sapport g˙al policies fost l-Istati Membri relatati mal-

objettivi u l-prijoritajiet tal-UE; u • jiççirkola l-˙sibijiet dwar dawn l-oqsma ta’ dawk kollha involuti u s-soçjetà in ©enerali. G˙al aktar informazzjoni ara:http://ec.europa.eu/employment_social/progress/index_en.html