il principe romano della risata tito maccio plauto
TRANSCRIPT
![Page 1: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/1.jpg)
IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA
TITO MACCIO PLAUTO
![Page 2: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/2.jpg)
Salutem primum iam a principio propitiam mihi atque vobis, spectatores, nuntio. Apporto vobis Plautum,lingua non manu, quaeso ut benignis accipiatis auribus. Nunc argumentum accipite atque animum advortite; quam potero in verba conferam paucissuma. Atque hoc poetae faciunt in comoediis: omnis res gestas esse Athenis autumant, quo illud vobis graecum videatur magis; ego nusquam dicam nisi ubi factum dicitur. atque adeo hoc argumentum graecissat, tamen non atticissat, verum sicilicissitat. huic argumento
«
Menaechmi,prolvgvs
![Page 3: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/3.jpg)
BIOGRAFIA
•254 a.C. Sarsina - 184 a.C. Roma
•Tria nomina:TITO MACCIO PLAUTO
• Inizia la sua attività di commediografoa partire dalla II guerra punica
•Solo due commedie hanno la datazionesicura Stichus; 200 a.C. Pseudolus ; 191 a.C.
(?)
![Page 4: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/4.jpg)
UNA VITA PER IL TEATRO
Divenne ben presto l’autore più apprezzato dal pubblico romano! riprendeMA per comporre le sue commedie adatta rielaboraLa NEA (commedia nuova greca)
• Contaminatio• Ambientazione greca
• “Vortere Barbare” rapporto con autori greci
Menandro; Difilo; Filemone
![Page 5: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/5.jpg)
TANTE… TROPPE COMMEDIE!
Gellio 300 commedieVarrone 130 commedie (150 anni dopo Plauto)•19 dubbie•90 spurie
Canone Varroniano•21 autentiche (-1)
![Page 6: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/6.jpg)
I PERSONAGGI E LE TRAME
16/20 commedie hanno la medesima struttura fondamentale della trama
•LA STRUTTURA
•Argomentum
•Prologo
•Deverbia e Cantica
•Atti
AdulescensOstacolato
SenexMiles
Lenone
Aiutato Giovane amico
S. comprensivo
Parassita
Servo
Innamorato
CortigianaSchiava
![Page 7: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/7.jpg)
L’ORIGINALITA’ DI PLAUTO
Plauto inserisce varie
novità dando un
notevole contributo
personale alle
commedie! Il servo che si trova spesso al centro dell’intreccio(ben 12/20)
Il rovesciamento burlesco della
realtà
Lo scontro figlio-padre
La vittoria dei servi sui padroni
Le rende vivaci con colpi di scena, equivoci e litigi.
![Page 8: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/8.jpg)
UNA GRANDE VARIETA’ DI COMMEDIE
Servus CallidusPseudolus MostellariaBacchides Miles Gloriosus
Beffa Casina Mostellaria Persa Mercator
CarattereAulularia
TruculentusAgnizione
Captivi CistellariaPoenulus Stichus
EquivocoAmphitruoMenaechmi
COMMEDIE
![Page 9: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/9.jpg)
I MENAECHMI La tipica commedia
dell’equivocoARGOMENTVM
Mercator Siculus, quoi erant gemini filii, Ei surrupto altero mors optigit. Nomen surrepticii illi indit qui domist Avos paternus, facit Maenaechmum e Sosicle. Et is germanum, postquam adolevit, quaeritat Circum omnis oras. post Epidamnum devenit: Hic fuerat alitus ille surrepticius. Menaechmum omnes civem credunt advenam Eumque appellant meretrix, uxor et socer. I se cognoscunt fratres postremo invicem.
![Page 10: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/10.jpg)
RIFERIMENTI AL MONDO ROMANO•Il foro•I nomi delle monete•L’abbigliamento•Il tribunale •I mezzi di trasporto •Le cure mediche •Le imprecazioni
IL METATEATRO NELLA COMMEDIA •Identificazione del servo con l’autore ES. “Vosque omnis quaeso, si senex revenerit, ni me indicetis, qua plate hinc afugerim : Cari spettatori, vi raccomando: se il vecchio ritorna acqua in bocca. Nessuno glielo dica da che parte me la sono squagliata”.•Conclusione della commedia: “Nunc, spectatores, valete et nobis clare plaudite : E ora, spettatori, a voi buona salute, a noi un bell’applauso.”
AMBIENTAZIONEEpidamno, l’odierna Durazzo
PERSONAEPenicvlvs Parasitvs Menaechmvs I Menaechmvs II(sosicles) Erotium Meretrix Cylindrus Cocvs Messenio Servvs Ancilla Matrona Senex Medicvs
![Page 11: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/11.jpg)
IL TEATRO COME GIOCO
Smaschera la finzione teatrale per richiamare i lettori e rompere l’illusione scenica.
Metateatro
Inviti al pubblico
Risum movere
Elementi romani in
Grecia
IL TEATRO COME GIOCO
![Page 12: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/12.jpg)
LO STILE
Giochi di parole ed
innovazione audace
Diminutivi e locuzioni idiomatiche
Lessico con grecismi, nelogismi
ed arcaismi
Figure retoriche e linguaggio
militare
Allitterazioni,es:‘’Heu me miserum, miserere perii’’ -Aulularia
• Acies : esercito e vista•Sal : sale e facezia
•Exfafillatus v. 1180•Urbicapus v. 1055
•Nepotulus v.1413 •Liquidiusculus v. 665
![Page 13: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/13.jpg)
UN MODELLO PER IL TEATRO MODERNO
Molière
Carlo
GoldoniDario
Fo•L’avaro Aulularia
Shakespeare•La
commedia degli errori•La XII notte •Enrico IV
•I due gemelli veneziani
•Mistero buffo
![Page 14: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/14.jpg)
ED ORA… UN PO’ DI CURIOSITA’
Maccus
Plautus
Piedi piatti
Orecchie
lunghe
Atellana
Si dice che Plauto essendosi indebitato, divenne schiavo e così dovette girare una macina (Gellio)
![Page 15: IL PRINCIPE ROMANO DELLA RISATA TITO MACCIO PLAUTO](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061412/5542eb76497959361e8df6fc/html5/thumbnails/15.jpg)
“Postquam est mortem aptus Plautus, Comoedia luget, / Scaena est deserta, dein Risus, Ludus Iocusque / et Numeri innumeri simul omnes conlacrimarunt.”
“Dopo la morte di Plauto, la Commedia piange, la Scena è deserta, il Riso, lo Scherzo e il Divertimento, i Ritmi innumerevoli si sono messi tutti insieme a piangere”
Iscrizione sepolcrale, riportata da Gellio ( III, 3, 14)
E PER FINIRE…