İmmünogenetik 13/05/2011

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

1/42

mmn yantlar

1

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

2/42

Doutan (Innat) ve kazanlm (adaptive) baklk:

Innat baklk hcresel ve biyokimyasal savunmamekanizmalarn ieren ve antijenlere kar hzl verilen

yantta rol oynar. Bu mekanizmalar sadece mikroplar veonlarn rettikleri maddelere kar iler. Bu sistemantijenlerdeki ince fakllklar ayrd edemez.

2

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

3/42

Innat bakln balca bileenleri:

1. Fiziksel ve kimyasal bariyerler (epitel ve epitel yzeylerindensalglanan antimikrobiyal bileenler)

2. Fagositik hcreler (Ntrofil, makrofajlar ve NK hcreleri)3. Kan proteinleri (komplement sistem)

4. Sitokinler

3

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

4/42

Adaptif immnite: Burada farkl molekller iin spesifite(zglleme) ve hafza vardr. Ve esas bileenlerilenfositler ve onlarn rettii antikorlardr.

4

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

5/42

Downloaded from: StudentConsult (on 7 May 2011 08:53 PM)

2005 Elsevier

5

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

6/42

6

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

7/42


2005 Elsevier

7

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

8/42

Bir mikroba kar koruyucu baklk, iki ekilde indklenebilir:

1. Konak organizmann yantyla (Aktif immnite)

2. Lenfosit ve antikorlarn transferiyle (pasif immnite)

8

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

9/42


2005 Elsevier

9

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

10/42

Adaptif immnitenin ne kanzellikleri

1. zgllk ve eitlilik: Burada antijenler hatta tek bir karmakprotein , polisakkarit ya da makromolekl tannabilir.

Lenfositler tarafndan tannan antijen ksmlarnabelirleyiciler (determinant) yada epitop ad verilir. Herbir lenfosit yzey reseptrleri ile bu zgllsalayabilmektedir. Farkl antijenleri tanyan lenfositler birkiide bulunabilir ve bunlarn tm o bireydeki lenfositrepertuarn oluturur.

10

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

11/42

Bir bireyin immn sistemi yaklak 107 ve 109 arasnda farklbelirleyiciyi ayrd edebilir. Lenfosit repertuarnn bu zellii

eitliliktir.

2. Hafza (Bellek): mmn sistemin bir antijene gsterdii yant,enfeksiyon tekrarlandnda ayn ekilde oluabilir, ikincil immnyantlarda bu yant daha hzl, geni apl ve ilkinden biraz farkl

olabilmektedir. Naif lenfositlerin antijenle uyarm, uzun srelihafza/bellek hcrelerini yaratrve bu hcreler antijenle ilk kezkarlaan Bve T naif lenfositlerinden daha hzl ekilde antikorretebilmektedir.

11

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

12/42

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

13/42

3. Klonal Genileme: Lenfositler antijenle indklenmeden sonrahzl ekilde retilmektedir (proliferasyon). Bu terim, antijeniin identik reseptr ieren hcrelerin saysndaki art ifadeeder. Bu zellik, hzla blnen mikroplara kar abuk birbaklk salanmas asndan nem tar.

13

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

14/42

4. Tolerans: Bir bireyin immn sisteminin sadece yabancantijenlere kar savunma gelitirip, kendi antijenlerineyantsz kalabilmesi tolerans olarak tanmlanr ki bu yanlantijen reseptr reten lenfositlerin ortadan kaldrlmas gibimekanizmalarla salanr.

14

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

15/42

Adaptifimmnite

Hmoral

Hcresel

15

LenfositlerAntijen-sunucu hcreler(APCs)

Efektr hcreler

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

16/42

16

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

17/42

Adaptif immnitenin geliiminde antijenlerin hemenyakalanp lenfositlere tantlabildii gerei ortaya kmtr.Bu grevi stlenen hcre grubu antijen-sunucu hcreler(APCs)dir. rn. Dendritik hcreler.

17

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

18/42

Efektr hcreler: antijen ile lenfositlerin uyarm karmak birolaylar zinciri olup nihai olarak antijenin yok edilmesinihedefler. Bu nihai etkiyi yapan hcrelere efektr denir. Aktiveolmu T lenfositler, tek-nukleuslu fagositler ve dier lkositlerefektr hcreler olarak genel balk altnda toplanabilir.

18

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

19/42

Adaptif immn sistem mikroplarla mcadelede 2 stratejikullanr:

1. Antijenlere balanacak, antikorlar retmek ve salmak, bu

ekilde onlarn fagositler tarafndan paralanmasn salamak2. Mikrobu tayan ve antikorlarn giremedii hcreleri dorudan

ortadan kaldrmak (Sitotoksik T lenfositleri)

19

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

20/42


2005 Elsevier

20

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

21/42

Lenfositlerin antijenleri tanmas:

Lenfositler, antijenle karlamadan nce nemli saydaretilmi durumdadr. Antijen vcuda girdikten sonra,spesifik hcreyi seer ve onu aktive eder. Bu temel prensipklonal seleksiyon hipotezi olarak bilinir. Danimarkalimmnolog Niels Jerne (1955) tarafndan nerilmi olup,Macfarlane Burnet (1957) tarafndna gelitirilmitir.

Buna gre, ayn antijene spesifik reseptrleri tayan klonallenfositler nceden retilmektedir, (T ve B lenfositlerinde106 kadar farkl klon)

T hcrelerinin aktif hale gemesi iin, dendritik hcrelerdesunulan peptid-MHC komplekslerinin varl ve yine buhcreler (APCs) tarafndan salnan ko-stimulanmolekllere gereksinim duyulur.

21

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

22/42

22

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

23/42

23

Naif yada hafza Bhcrelerinin aktive

olmas, blnmesive efektrhcrelerefarkllamas,

antikor retmesi.

Antijen tarafndan seilme

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

24/42

T-hcreleriile yant

T hcrelerini ayrmada esas markr, T hcresi antijenreseptrdr (TCR).

ki nemli altpopulasyonu vardr: CD4 markr tayanCD4+ T hcreleri ile CD8 markr tayan CD8+ Thcreleri

Kk oranda olup ne CD4 ne de CD8 anlatmyapmayan T hcrelerivardr ki bunlar dzenleyicifonksiyondadr.

24

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

25/42

Hcre-aracl immnite; T-lenfositlerin aktivasyonu ve

hcre-ii mikroplarn elimine edilmesi.

Burada aktive olmu CD4+ yardmc T hcreleri oalr veefektr hcrelere dnr. Bunlarn fonksiyonlar bykoranda sitokinler tarafndan dzenlenir.

Bu hcrenin ilk ii, sitokin interlkin-2nin (IL-2) salnmasdr.Bu bir byme faktrdr ve antijenle aktive olan hcrelerdeblnmeyi (klonal genileme) salar.

Blnen hcrelerin bir ksm farkl sitokinler salarak farklfonksiyonlar stlenirken bir ksm, lenfoid organlardan kp

enfeksiyon ya da iltihabi blgeye g eder.

25

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

26/42

26

Baz CD4+ yardmcT hcreleri*

nterferon-K salm

Makrofaj aktivasyonuve mikrop ldrcmaddelerin oluumu

Baz CD4+ yardmc Thcreleri

Sitokinler araclylaIgE salnm

Eosinofillerin uyarmve fagositoz iin bykolan parazitlerin ykm

*Bu hcreler makrofajlardaki patojeni tanyarak onun fagositozla mikrobu ykmasn salyor

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

27/42

Sitokinlerin etkilerini gsterme yollar

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

28/42

CD8+ hcreleri ise; CTL hcrelerine dnr vesitoplazmasnda mikrop olan hcreleri hedefler. Buhcrelerdeki virs ve bakteriler fagositozdan kaabilmipatojenlerdir.

CTL hcrelerinin dier hedefi de kanser hcreleridir.

28

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

29/42

Rickettsia,Legionella, veBrucella

29

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

30/42

Sitotoksik T-hcreleriPerforin ad verilenbirmadde salglar, bumadde zgl olarakkanserli hcrelerin zarnabalanabilmektedir.Kanserli hcre bu

maddenin etkisiyleparalanr ve atklarmakrofajlar tarafndantemizlenir (Bu olaydagranzim ad verilen birdier molekl de etkili

olur).

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

31/42

Perforin, CD8+ T hcrelerive NK hcrelerinde sentezlenen sitosolik birproteindir. Bu proteinin zara giren domeni MACPF adn alrve gram(+)bakterilerde kolesterol baml sitolizinlerle homoloji gsterir.

31

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

32/42

Hmoral immnite: B-lenfositlerin aktivasyonu ve

hcre-d mikroplarn eliminasyonu

B hcrelerinin antijenlere yant verebilmesi iin CD4+yardmc hcrelerine gerek vardr (ayrntp).

Plazma hcreleri yzeylerindeki ayn antijen balamablgesine sahip antikorlar sentezlerler, Polisakarit ve lipitlergenellikle IgM olarak bilinen antikor snfn retiminiindkler, Protein antijenleri ise farkl snflarn (IgG, IgA, IgE)sentezini indkleyebilirler.

32

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

33/42

Yardmc T hcreleri, antikorun antijene afinitesini de salar kibu srece afinite olgunlamas denir ve hmoral yantnkalitesini etkileyen sretir.

33

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

34/42

34

BirANTIKOR moleklnn yaps, 2 benzer antijen balama blgesine sahiptir

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

35/42

Antikorlar

Mikroplara balanarakonlarn hcrelerienfekte etmesini

engeller Ntralizeedici etki

35

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

36/42

IgG antikorlar: mikroplarn etrafn sararak, onlar fagositoziin bir hedef haline getirir. Ntrofil ve makrofajlar IgGkuyruklar iin reseptrler tamaktadr. IgG plasentaya aktifolarak geer ve fetusun korunmasnda da i grr.

IgG ve IgM ayn zamanda komplement sistemi de aktive

eder, ve bu sistemin rnleri fagositoz ve ykm uyarr.

36

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

37/42

37

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

38/42

IgA; mukozal epitelden salnr, ve mikroplar solunum vesindirim sistemi balang organlarnda ntralize eder.

38

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

39/42

IgE: Aktive olmu B hcrelerinden salnan IgE, mast yada bazofillertarafndan tannr. znebilir IgE antikorlar, bu hcrelerinyzeyindekiFc reseptrproteinlerini spesifik olarak tanrvebalanr.

Bal IgEler bu ekilde antijenleriin bir eit hcre yzey reseptrolarak i grr. Bu nedenle, her bir mast yada bazofil hcresindeeitli hcre yzey antikorlar ve bunlara balanabilecek eitliantijen blgeleri bulunur. Antijenler bu reseptrlere balanrbalanmaz, sinyalleme gerekleirve hcreden histamin yadaekzositoz ile ilikili molekller salglanr.

39

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

40/42

40

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

41/42

Mast hcresinden salnabilecek molekller

ser in proteazlar

histamin

serotonin

Proteoglikanlar (heparin) tromboksan

prostaglandin D2

Lkotrien C4

platelet-aktive edici faktr

sitokinler

41

8/6/2019 mmnogenetik 13/05/2011

42/42

Memelilerde antikor snflar

42

IgA

E1, 2

IgD

IgE IgG

K 1,2,3,4

IgM

Ar zincirin tipi

İmmünogenetik 13/05/2011

Documents