*

IN PROCESSV PR O C VR a toris fiscalis vniversita-

TIS C^SARAVGVSTiE.

2WBIA SVPER CRIMINALI.

Clarifsimo Viro D.D.D.MichaeliMarta, 8c Mendoza,San£tae Ecclefiar Tirafo-

nenfis Maiori Archidiacono,ac Cano¬ nico; ipfius Epifcopatus in Regnis Ara goniae, Caftellse,ac Navarrae, Magno»

ac Generali Vicario; Academiae Caefa- rauguftanae Reftori»6cc. Salutem.

I VLOR^mihiiClarifsmcffirydum Fifci^4cademioe partes fubflineo^ls (i) qui neque ingenio, neque authoritate ftm

cum ceteris comparandus^talem ac tan- tum ludicem fortitumfuijfe , Clarifsimum nempe

Vniverfitatis nojlr<e Principem, is4flr<e<e prolem, totumqne ad <equitatem effigiatum : Idque maxime

exultantem animum recreare fas eflyquod (2) Se-

reni (simus ita perflet \~>4ufieryvt & Tibi in corrup-

tifsimos Viros ( 0 ! qtu plaga pares? ) adiunxerit, tfr fitdoris (3) •vt Wonius^effeSior^I^eos ipjos fub

ludicio fudare cogat. Sed & illudgratijsimum ca- dit^quodfic ponderofam omnium Pro vinciam faci¬

bus fu(Uneas.lSf ativi <-s4thiantis bumeri^etfi ad la¬

borem durati ( fcis 5 vtpote Mufarum ^lumnus}

quarum choros Apollinis infiar duplare potes) C ce¬

torum machina laboraban t 5 qu<e Herculeis incum-

A here

Cicero in orat. pro S.80/W0.

ro Aufter non omnibus Regio¬ nibus gravis; ra & Paleftin* lenis,& faiutaris.Corn.aLap, in CuntXant. cap 4«v.i 6. pag, 214-quo, & cu Horatio//6,2. fp.2.& aliter ac ille dicemus:

Non tamen adWrfis tutem ducimus *Aufiri$.

Addo Hierony m.*P/a/. 8 8,11. nam vbifepr, vertunt, Ionem & mare tu creafti; quia in Hebraeo proMare cft lamin% ideft Dmfr4,tranftu!it,^<pr Ionem ,& Dextri* tu creafli,Dex¬ trum ideft Jnflrum; ergo fi Dexter, & Serenus, qui iere- nan» fcelicitatem delignatis tantis Viris,adducit.

O) . Aufter didus e It quafi Hauf- tcr,ab hauiiedo aquas ait Ifi-

d^-

Pf*

Auftro nonullos puta.

(4) Io Lvnic.C.vt qua deficiat

dot\islib.i3*Etytnol.cap.ti. c bere vifl efi. Heu. ! qui plumbei negotij molem jet- Gt^co humor vertitur apud ^p„ri, ftHt f,i nUoUorfi. Ergojuccedam re- NomumMarceiiu. Videatur T£ ^ fa i 1 .> PliniusM.18.34.fed ii Virg. buftiflimiViri\ fito, eorum qutjque, <V*l 'PP

audias 4.C>eor^.qui aiebat; lanti opem ferret, '*vel ilium Olympi machinaj ati-

‘vxxszr* v* .&ruf'z? Frigido fudore madidos ab aderunt enim , £> qui dicta mea ,jiforte peccare *iMA^niunnM rim,excujfent, & quidquid a me pr^termifum fa¬

cile proferant, ac fuppleant, vt Imperatorum (4)

verba mea facia. Fecifli fane e> Tu V. C. cu datis

ad.me litteris flatu animi,ac dubitandi rationes, qu.it

Fifci caujfam quoquomodo debilitare videtur lima-

tifsimo flylo confcriptas tranfmififlhid a Me rogas, vt quamquam ab Academia longe dijsitus, &grfl vioribus curis ipfius etia nomine,& iujfu diflenius, Tibi quam flitifsime iudicium meum refler ibam, vt

(5) 0* (5) notando , &* difputando bene, & optima Exemplo Modeltini, de quo ‘ pa[ione decernas.lAt Tibi his nihil opus C. V. Ego

cu. Miendi.tmHiorU „HB» eft,»ec Igno.

rans id (<J) otierofumtnihi conflderanti,quis,quibus

feribam ^fimulque quam aliter hoc alius iudicare

nofsit,cum tamennecfldei mea, (7) nec conflantia

fit,de fer er e eam caufam, quam tot officijs, tot labo ¬

ribus , tot forte periculis meis ( noti ignota loquor)

mihi aliquando devinxerim, cA&urus videor e re

mea fi breviter, ac dilucide tuis dubitationibus ref-

, g v pondeam,quod nec inficiar aggredi,Mihi emm (8)

S.Auguftinus contra litteras fat erit ad rem,quam nunc agam,quod qua ifcuma

Vcti\tenUib.3.cap.i\* xn ea fuerim,tamen lufiitia pro qua loquor infflC

e(l ac velut Scopulus in quem tumidiores flui as

exurgunt ; fedfrangentur hi, irafque fremttujque

filo sin fe vertent. -vt pr^ceps cumulo falit vnda minan

In Scopulos, & fraiSa redit. id fane ab incorrupta .equitate tua aufpicart icet,

inquam fi oculos quifquc mittat illud ingemina’

poterit.

Vertite equum Danai, male Vincitis. Ilia te1

(O „ S. Bernardus epift. 242.

(7) Plinius Iunior/ifS.i.rpi/Z./.

Vivet,& huic cineri Juppiter erroa dati1'

3 "Sed tam interpretationem Epiflolicam incipiamy Sacro: Pagin<e jeruentium adoransydum inquit Jlul-

tum (p) ejp ante bifloriam effluere',in ipfa autem

bifloria fuccingi. x-Ad rem igitur>itafe habet•

(9) Machabje0r.hfc.2Xdp, 2anfio.

DVBIVM PRIMVM.

STatuta Alm<s Vniverfitatis Augujl<e privationis poena coercent DoElores,& Magiflros ad alicuius

Cathedra fajligium promotosyqui eam venalitijsfuf- fragij s ypadhone turpiyaut tranfalhone damnata con• quirunt*Flagitia,& pcen<e non egrediuntur Authores} ergo vitra Dollores Dominicum Perez , Fudo* iiicum Abadia (qui de anno 1670. ad duas Philofopbtu Cathedras ea tempejlats vacantes evelli fuere) alio. omnes ad criminale tudicium puljatos, vel fideiuffo• restat foetos non artiant ,Jlri£t<e legis odio, & natu• ra pugnantibus.

Bene ac fapienter C. V. animo tuo infedit Acade¬ mia (10J placitum. Naturali enim iuri,ac Politica ra- ,lQ^ doni acquiefcere in dubium effi, dum (u) Cathedras Statur, iit.iConiidones ambientium libidinem, ftudiofam adipifcendi voiunta- fe requieren.&c, pag. 48 lo

tem,conquirendinimiumftudium,ferviduadfummum 50. su • W'

carum faltigium afcenfum, ac denique venalitatem ho- (u) noram effrenare fatagic. Quid enim tetrius,aut imma- Alphonfus de Narbona ad nius, quam litterarum premia prodigalitatispremia l' Compilat. gloJJ. 6, confpicere? Quid acerbius, crudeliufve,quam (cientia- dff d«di* as tquam de- rum documenta qu^ftui proflituta habere ? Quod non e&'pilc? lAijwfc, modo turpe e£i>[cd fceleratum,<3c nefarium,vt alibi op« * portune diximus. At flagitia>&/»Q?^,inquis,«o« egre¬ diuntur Authores, fateor libencifsime: ergo vitra Do¬ li ores Dominicum Perez,& Magijlrum Ludovicum Abadia, alios omnes ad criminale iudicium puljatos^ velfideiuflores, autfocios non arftant, pace tuanega- tur,non enim ca;teri omnes ad criminale iudicium pul- fati vitra relatos Dominicum Perez,& Magiftrum Lu¬ dovicum Abadia, fideiujjores ,imx.\sn\)aut J ocij cri¬ minis comites xque Precipui, ac veluti deli&orum Partiari;, & Co-audores iudicandi funt 5 in his enim quxexproprijs perfonis,padionibus hinc inde initis committuntur, vterque principaliter agit: ergo (i tur- i pes lint, vterque etiam principaliter turpitudinem co- cipit: igitur legis poenam fubeant omnes ncceflTe eft.

Quemadmodum inter moras huius litis ex eifdern pa« £ itionibus,de quibus in prefenti difeeptatur, communi 1 «

A z fere

0=) , Diximus laterjlllegai. Fijc. i. difcurf.fj »,i5<5.omnino vid.

(■3) Diximus d.dMegat. Fifc. prine.pag.nt&difc. f.d n. 2 551.

et

tere Aeadentici Confilij calculo dictum, ac iudicdtum fidis (S2j adverfus Dodoresn Petrum Hieronymum Parras, alterum ex pulfatis ad criminale iudicium, viva cum didi-s Dominico Perez,ac Magiftro Ludo vico Aba

dia. - • A I ' Agnofces forfan V.C. iudicati auchoritatem>inftabis

tamen ideo Dodorem Petrum Hieronymum Patras,

privationis Cathedras fententiara fubijfle , quod iplius perpetuus ambitus ad alteram ex Fhilofopfe Cathc-

. dris exprefse legatur , in prima, (13) aC tertia, (14) *u m feriptura, de quibus in Proceffu , quod tamen de DD.

ioanne Francilco Phelip, ( nuper vita fundo) ac Iole- (14) pho Liica Cafaiete, dici nequit, cum ipforum Cathedra

Diximus ibidempag. 21. & d. in didis feripturis non audiantur. Quis vero nefaat difcurJ.5Jnnn.156. pro ipfarum etiam confervatione peisimum eoidera

confilium,eum caceris inijfltfAIter enim,etfi aliquibu» Medicime Curfibus , nec fine laude, emmenfis, non au¬ tem perpetuus Magifter,aut faltem legitime declaratus tunc erat. De Altero id indubium eft, quamquam me¬ lius e fi etiam parcere ipfius caufe: eft enim (15) puta¬ re cos quideccflerunt Sandos, pium, abftinere ab his qui non exeant,iuftum, & civile odij tollere sternita- tem. Et hi omnes adverfus quos a Fifco Cathedrarum privatio exppftubtur: Igitur dum propria magiftena prohibitis pactionibus firmare curarunt, adfeitis enim ad Academiam amicis fuis,potentior quifqueefficicre- ‘im o_ > infr» rnlTUTlum»

(>?) , Plutarchus in Solcnc.

(16) aa A.caaemiam amicis iuis,poicuLiui -- In L y.famil.hercife, /.4. §.ji debat,& (16) vidorEc Commodii cum ipfo communi- fm<hii,f fifcrvit.t>indiui.\b;: carc> vt ^ pc;t£ Venuleius, quid obftat, quod id ex- jtaqttc de, iure qmiem ipfo /?«- ffum . aionum tabulls non legaturi Certe nihil.

&} & \rgulllent0 (umpto ab yjpiano I.C. dum inquit confe- a¥ trodmt- c™ allJS> que§nter (l?) qLh An, & ille Socius pro Legatario

InUA.ffJcUbem.Um. habeatur,cuius nomen in teftamento fcnpcum none ,

I.31.fy.fin.de negotijsgeliis, ibi: licet commodum ex teftamento ad vtrumque PL Vno defendente caufam commu- neat, fi focij fint i Et refpondet, efie verum, non o nisaquee. fententiapradiodatur. eum ■ Clfius nomen in teftamento feriptum d >• CSA l.fi communem 10. ff quemad- riam habendum,verum eum quoque,qui non c F" tnodumfervit.amitt. ibi; Trop- ws fi & ciuscontemplatione liberatio refida ht, nrg ter pupillum & ego viam reti• - . ^ * r -

neo. cum vulgatis.

CUS,U OC ClUSCUUlcmpidUULiw -- & legis poenam fubeant omnes necelie el•

DVBIVM SECVNDVM.

M’ k Vnera publica legendi, authoritas pro rofir

* ▼ J. interpretandt Pbilofophtam, fy pro tgnt a Cathedras in proprietate regendi, cernuntur wfia tis prcefer vata,adprivatas collationes,& commtj nes,qu<e pafsim fiunt a Magifiris ad tempus Bacca

reis, aut quibufdam SchsLe candidatis adinven^

5 mJlruElionem ; trahi non debent: cum nullo iure cau- tumjmb injiatutis ommiffum detegatur.

Agnofco V.C. de privatis commifsionibus, quse ad faciliorem foelicioremque luvencutis inftrudione fo- icnt fieri a Magiftris quibufdara Academia candidatis, W Rcpajfantes vulgo appellantur,ftatuta no loqui, ad hoc vt eoru ambitus>& fcedifsim^ venalitates graviori lupplicio mulcentur, cum nec in tota ipfa legislatione noti fine,ni de illis loquantur cuiufdamftatuti verba,in quibus poftquam ipfis Magiftris eadem relegendi obli- §fUio fu per imponitur illis verbis: Cada (18) Maejlro (18) r*pita la licio.* las vezes que le parecerdfer neceffario Statot. tit^ De loi Catedrai para los oy entes ty hagalas repetir en fu prefencia a ab ticosde Mtestfol.6 4. gunos de ellosty defpues fe pondrh a la puert a,y no de- xarafalir a fus difcipulos ,y les refpondera a las du~ da* que propujiertn* y parectendole hora enteradentra»

otra vez a hazer platica , pregnmandoJobre la li• Clotl proporiiendo argumentos, y haztendo que vnos conotros difcipulos difputende leguntur.T alos mas cortos dc ingenio enfenardn l«s terminos, y princtpios con c lar id ad » y fufrimiento , encomendanctolos a otros difcipulos mas adelantados, Vt hjnc fimilium Commi fi- fionurn originem obiter inveftigaffe non pudeat. Satis vero conftat labente tempore , ex gcneralibusdeiega- tionibus, quibusMagiltricertis Academise candidatis omnes fuos difcipulos committere folent, vt illis rele¬ gant , qu£ ipli prius pro roltris explicarunt Relegen* tium munus prodijile. Hi quam grati (oleant efie fcho* lafticis, prasfertim nc dum a minoribus Gymnafijs ru¬ bentibus , nemo eft qui nefeiat ; adeo enim exquifitis bianditijs ipforu animos demulcent,ac leniunt, cu (19) (tp) in Templis fuis pendeant , & alius numos pronuntiec, *cncca lucilium epijl. alius per fequeftrem agat, alius eorum manus ofculis cohterati quibus nihil iucundius Adolefcentibus,vt fa:- pe Dodtorum fuorum conflantemDodrinara faftidien- tes, relidis limpidifsimis fontibus, ad hofce rivulos an¬ xie divertant» & eorum fufFragijs,qui paulo ante mer£ difcipuli, vel ad fumum Candidati dicebantur, repente lain Coadiutore$,& Co-magiftri audiri cupiant, nec his contenti Magiftris (forfan fuis) minitentur, & eorum depolitiones moliantur. Hasc tmla,qu<c in alijs Acade¬ mi js ceffant,in quibus Magift rorum creatio, ad curam

Magiftratuumfpedat,potiusquam ad Schoiafticorum favorem, in noftra in dies augentur, quare vt propria Magifteria tueantur, de conftituendis hifce Relegenti- bu§ apprime Magift ros effc folicitos experientia 3ocet,

quod

6 quod tamen in cafu noftro,nec convenienti modo adu fuit. Proh dolor! cum iam in his etiam diu (20J liqui-

0°) dem poft emptio, & yenditio fera prorupit, & inter Plutarchnsi» dta Coriolani. pa£jones ipfas fefe argentum mifcuit> turpe, & mife-

rabile>& quod bilem Academici Gonfilij movit, vt vi¬ tore lurifdicHonis gladio in Criminofos exurgeret, ac ferpentem plagam ab Academia longe arceret, coro- mi fla mihi procurationis cura, qui pro fufcepto mune¬ re libellum edidi , & infertis ad litteram fedifsimis pa-

(21) dionibus negotijfumfna patefeci,dete&is omnibus qui

Vt in tertia Script. Vaft.i.M- fe illis infeliciter macufarut; Cum ergo qua; de privatis Ug.TifcA.pag.23.in princnom- hifce delegationibus indi&is feripturis leguntur , non nino vidend. alio tendant quam vt petitiones ordinarke Magifteria«

(22) « rum ablegentur (21) vel certe difficiliores reddan- Vt inprima Script.Ta&.j. 3. tur^ aun quahtui vilifsimo proflitura remaneant, P" 4,<Alleg%Fifc.pag.i3.& 14. , confequenter videntur non minus comprehenfa wpmcip.non pr«crm«t. ^re in ftaci7tis aln^ noftr^ Academia; illis verbis: De*

Vt Mus Script. allatis M- feando <2^ remediar los,fobarnos, depofilos ,y atros lev. Fifc. in prineip. a pag. 12. abufos,&c. quam extera qux miluuzis cernuntur pra;

fervata,<heterum,quant£ (25) audacia;, quanta; teme-

(24) ritatis fine huiufmodifa&iones, ficuti nemo efl; qui nef- D.Scatut. tit. 25. Condiciones ciat,ita ne (26) diutius eorum prava admodum,vena- que fe requieren^&c.pag.qq. lifque perfidia impune in publica cornoda defeviat,me-

(25) rito cenfemus in eos etiam pro competenti vlcione de- L.n.Cjepub.vethg.&comf. bereconfurgere>vtImpp.Valent.Theodof.acArcadiua

***?«**•

dvbivm tertivm.

D Edar aliofupplicata privationis perpetua, per Procuratorem Fijcalem V niv er filatis, honoris,

graduum,& aliarum facultatum expeflative,n$q uit defemi, cum hac tantummodo comminentur in cafu recurfus, & appellationis ad Suprema Trtbuna ta Regni, five fcecularia ,five Eeclefiafiica ab i/sqa Reflor Wuftris, & CUuftrum,indicaverint °Pt”*** na> ergo in dubium ejl, quod primam pronuntiationis

Arrefium fubire non potefi cenfuram tam acrem, j

quemifolum iudtcio pr<cfcriptam.

(>7) . Diximus Mleg. Fifc» 1. Difc• dt.anm. 227.

Diximus Meg.Fifc. 1. Difc.3. £ »«»1.107.

(*9) Diximns Ibidem tim/i 14.

Ambitus immane nefas non folum privationis poe¬ na, veru <Sr ali/s gravioribus iupphcijs femper mulita- tum,ex Romanorum iure (27) ex Regio Hifpano, (20) acnoftro, (2$) fuse demonflravimus j At non per pe* tua inquis, fecundum leges noflras, & Magifierij tatf tummon vere honoris, graduum, & aliarum facu tum, expefiative, qu* vc acriora, contumacibus ta

tum, ac indicio Academia non acquiefcentibus impo¬

nuntur. Et ita (30) Edidum fe habet,fed magisfentio,

cum enim (31) bono,& gravi Principi congruat cura¬

re, vt pacata, atque quieta fitProvirida,cjuam regit,

Neque (32) leges,autSenatufconfultaitaIcribipof-

fint,vt omnes cafu$,qui quandoque inciderint compre¬

hendantur, cum (33) in aliquo cafueorun\fententia

manifefta eft, is qui iurifdidioni pra;eft%ffimilia pro¬

cedere debet. Igitur non videtur nimis propere, vel

importune non tantum privationis perpetua; poena,ve¬

rum 3 & gravioribus alijs ( quibus tamen cordatifsimi,

quique Legislatores ($4) in finft&lfns-cafibus vfifunt)

atfiei Reos Fifci Patronum voluifie,vt quos (35) Divi¬

nus timor a malo non vocat, temporalis falcim poena

cohibeat, maxime cum neque id ftatuti verbis repug¬

net, aut incivile dici pofsit 5 Nam (36) vt ait Pedius

quoties lege aliqua, vnum, vel alterum introdudura

cfi;, bona occafio eft, coetera qua; tendunt ad eandem

Vtilitatem,vel inter precatione, vel certe Iurifdidione

fupplendi. Tu ergo V. C. 'in his', ac fimilibus cafibus

Iurifdicundi in Academia Princeps, & Arbiter: vt

in Officij tui formula nullus non videt > illis verbis:

EJlatuimos , (37) y ordenamos , que el Retor de la Vnvverjidad Jea el Superior de los Graduados , de los

Ejludiantes matriculadosyOjicialesyy Minijlros de la Vniverjidad , que tengaJobre fodes los de e da lurfdi- cion civil ;y afsi mijmo tenga el dicho Retor lurifdi- cion Crimina) entre todaslasfobredichas pcrjonas >y qualefquiere de edas , para coercerles , compelerles, y aprcmiarles alcumplimiento de los cafos >y cofas en que como tales Graduados , Ejludiantes . Ofctales 9y Minijlros delinquieren , b faitaren en/; obligacion. Quamobrem (38) (quoniam communis h«c vtilitas

omnibus eft Academia; Sodalibus) fiant qua:damatua

dominatione hinc Priecepca, eundis declarantiapegis

virtutem, vt imperator luftinianus Auguftus, Ioanni

Gloriofifsimo facrorum per orientem praetoriorum

Pra:fedo,refcripfit.

0°) Exemplo Scsbolse in L io. C. de collat.bonor.

00 Vt in 1.13-ff. de Offic. Vrafid.

00 Iulianus in l, 10. f. de legibus,

00 Idem in L 12. ff. eodem«

04) Vt in JUegat.Fifc.i» Difcur.3. a w.107.^ Difc.j.d n.226. vbi graviora quam in Fifci li¬ bello cauta leguntur.

05) Vt tn Dccret.Clericor.de vit>& bone(l. Cleric.cap. cum qui de Trxb.num.6.

. , oo Apud Vlp, in 1.13.de legih.

i, (J7> Statut.m. $.Del Oficio, y Jurif- dicion dei Ketertpag.2i.

08) Novell Xonfiit.Uinfine.

H a c funt 5 Clarifsime Vir > qtu dum a\i<t, & alice EfiftoUy •vrgente Tabellario concipiuntur^te-

nuis nojlra Minerva potuit excogitare * ac Tuis

intenta votis exprimere 5 fed breviter omnia , &

tranjcurfim, nec alio ad manus cMuftore quam

Clarifsimo Gotofredo ad ius Minianeum, qui

Mi mihi

mihi tantum pro ‘Bibliotheca a proprta exm >

Cceterum cum nec locus pateat, ea qu*Jcripta j

reterendi, quanto minus emmendandi > *« c

1LJ ]«»«»'•» cupio,•vt valeas. Mantu<e P

Kalend.Mugufl-Mn.Dni. M-D •

gribiex animo Devotifsimus.

Ladovicus Loj>e&. — -