incencios efectos e consecuencias

Os incendios : efectos e

consecuencias sobre os

ros

Curso 2013-2014

2 ciclo de Ed. Primaria

NDICE

Pxina

O ro 4

Partes dun ro .. 5

Vida arredor do ro . 6

Animais .. 7

rbores . 31

Funcins da vexetacin 45

Os incendios forestais ............................................................................................. . 46

Restauracin natural ........................................................................................................................................... 48

Restauracin artificial ........................................................................................................................................ 49

Impacto dos incendios sobre os ros ............................................................................................................... 55

Prevencin .................................................................................................................................................................. 57

Bibliografa . 59

O RO

Segundo a definicin da RAE, un ro unha corrente

de auga continua e mis ou menos caudalosa que vai

desembocar noutra, nun lago ou no mar.

Pero tamn un ecosistema vivo que se pode ver alterado

por :

lixo domstico

verquidos industriais

augas fecais

uso de pesticidas e herbicidas

acumulacin de sedimentos procedentes das escorrent-

as causadas pola falta de vexetacin despois dun in-

cendio

outras causas

PARTES DUN RO

Desde o seu nacemento ata a desembocadura, un ro pasa

por diferentes territorios.

As, diferenciamos :

curso alto

curso medio

curso baixo

Tamn hai diferencias en canto

a plantas e animais que atopamos en cada un deles .

Nacemento

Encoro

Curso medio

Curso alto

Curso baixo

Afluente

Meandros

Delta

Desembocadura

VIDA ARREDOR DO RO

Nun ro e nas sas beiras viven moitos animais e plantas. A continuacin analizamos

as caractersticas dalgns deles.

Animais

Troita

Zapateiro

Ra verde

Salamntiga galega

Lagarto das silvas

Lagarta galega

Carrizo

Pega

Raposo

Porco bravo

Vacaloura

Lobo

Plantas

Bidueiro

Amieiro

Salgueiro

Carballo

Abeleira

Acivro

Castieiro

TROITA

Nome casteln : Trucha .

Nome cientfico : Salmo trutta fario .

Caractersticas fsicas : Ten o corpo cuberto de escamas.

un peixe moi robusto, cun esqueleto forte.

Ten manchas avermelladas ou negras no seu lombo.

Ten moi boa vista e odo (sempre que a chapuzadura sexa

na auga).

Hbitat : O que mis lle gusta son os regatos de montaa e

ros que, en xeral, sexan limpos, frescos e con moito osxe-

no.

Alimentacin : troita gstanlle todo tipo de invertebra-

dos, entre eles os insectos e os moluscos. Cando son grandes

comen peixes e ras.

Proteccin : Figura como Vulnerable no libro vermello

de Espaa 1992.

ZAPATEIRO

Nome casteln : Zapatero comn

Nome cientfico : Gerris lacustris

Caractersticas fsicas : Insecto de pequeno tamao (2-3 cm

de lonxitude). A sa cabeza pose longas antenas e ollos

grandes .

Pose tres longas pares de patas :as catro traseiras saas

para impulsarse e como temn, e as dianteiras, para atra-

par as sas presas.

Poden voar distancias curtas.

Hbitat : Vive en augas doces estancadas ou con pouca co-

rrente . Soe invernar entre as plantas acuticas ou herbas

prximas as beiras.

Alimentacin : Insecto carnvoro que se alimenta doutros

insectos : moscas, mosquitos, cabalios do demo ...

Proteccin : Non est protexido.

RA VERDE

Nome casteln : Rana verde o comn.

Nome cientfico : Pelophylax perezi.

Caractersticas fsicas : Ollos grandes e santes. Extremida-

des fortes, membranas interdixitais amplas. Pel verrugosa

de cor verde con algn ton pardo e manchas negras.

moi cantareira.

Hbitat : Vive preto dos ros, charcas, prados, etc.

Alimentacin : Todo tipo de insectos, tanto larvas acuti-

cas como terrestres. Tamn peixes moi pequenos.

Proteccin : Non est protexida. Est desaparecendo en

moitos lugares de Galicia.

SALAMNTIGA GALEGA

Nome casteln : Salamandra rabilarga .

Nome cientfico : Chioglossa lusitanica .

Caractersticas fsicas : Mide sobre 12-15 cm., dos que uns

dous tercios corresponden sa cola. Cabeza pequena co

morro redondeado. Ollos saltns moi grandes .

De cor parda broncnea, ten o ventre gris perla.

Patas moi curtas de 4 dedos. moi xil e nada ben.

Hbitat : un endemismo ibrico. S se atopa en Asturias,

Galicia e o norte de Portugal.

Regatos e ros con moitos liques e humidade. un bioin-

dicador do estado da auga, xa que precisa augas moi lim-

pas.

Alimentacin : Come de todo (entre 2 e 4 mm.): larvas de

insectos e miripodos, arcnidos... Ten hbitos nocturnos.

Proteccin : Est considerado o anfibio ibrico mis ame-

azado de todos.

LAGARTO DAS SILVAS

Nome casteln : Lagarto verdinegro.

Nome cientfico : Lacerta schreiberi .

Caractersticas fsicas : un lagarto mediano. Pode supe-

rar os 36 cm. de lonxitude total. As das terceiras partes

cola . Ten o corpo cuberto de escamas; andan coas patas e

arrastrando a barriga.

A sa cor verde con abundante e fino punteado negro.

Hbitat : un endemismo ibrico. moi comn en Gali-

cia, en zonas arbustivas e de matogueira, lindeiros de bos-

ques...

Vive nas beiras dos ros, zonas de matorral, silvas e toxos,

prados hmidos...

Alimentacin : Formigas, saltns, grilos, larvas de insectos,

araas, etc., e algn froito ocasional.

Proteccin : Temos a obriga de protexelo porque s se ato-

pan en liberdade na pennsula ibrica.

LAGARTA GALEGA

Nome casteln : lagartija de Bocagei .

Nome cientfico : Podarcis bocagei .

Caractersticas fsicas : unha lagarta de focio redonde-

ado e de cabeza robusta . Mide sobre 20 cm . Son tpicas

as lias verdosas e amarelas , bordeadas por outras negras.

As femias son mis pequenas ; a cor verde trnase a ma-

rrn .

Hbitat : Especie endmica do NO ibrico . Atpase desde

os areais costeiros ata as matogueiras de alta montaa .

Prefire zonas de sol .

Alimentacin : Arcnidos, insectos, formigas ...

Proteccin : Categora mundial IUCN 2008: Preocupacin

Menor.

CARRIZO

Nome casteln : Chochn .

Nome cientfico : Troglodytes troglodytes .

Caractersticas fsicas : un paxario pequeno (non pasa

dos 15 cm.). repoludo, de cor parda, de cola curta que

sempre trae para arriba .

Hbitat : Atpase ata os 1400 m. de altitude. Habita en

vexetacin mesta e baixa, xardns, fragas e cultivos. Ta-

mn se atopa preto da auga .

Alimentacin : Preferentemente insectos.

Proteccin : Est protexido pola lei . Hai que respetalos e

conservalos .

PEGA

Nome casteln : Urraca .

Nome cientfico : Pica pica .

Caractersticas fsicas : Plumaxe branca e negra, con iri-

sacins verdes e azuis. Patas robustas, pico negro e forte e

cola longa nos adultos. Camia a brinquios ou anda.

Fai o nio en rbores e arbustos, cunha entrada lateral en

plan despiste.

Hbitat : Est adaptada a gran cantidade de hbitats, ags

bosques pechados e alta montaa. Prefire as zonas agrco-

las e habitadas .

Est presente en toda Espaa, ags Canarias, Baleares,

Ceuta e Melilla.

Alimentacin: E omnvora. Come miocas, ras, ratos,

grans, ovos doutros animais, etc.

Proteccin : Non est protexida.

RAPOSO

Nome casteln : Zorro comn .

Nome cientfico : Vulpes vulpes.

Caractersticas fsicas : As sas patas son curtas e a cola

longa e espesa . Focio puntiagudo, orellas ergueitas e ollos

oblicuos .Teen un excelente odo e olfacto.Ten o pelo de

cor pardo con tons vermellos.

Hbitat : Est presente en todos tipos de terreos de Galicia,

ags nas illas.

Alimentacin : Come de todo : galias, ovos, coellos, paxa-

ros, ratos, ourizos, toupas, froitas e insectos.


PORCO BRAVO

Nome casteln : Jabal .

Nome cientfico : Sus scrofa .

Caractersticas fsicas : un animal mamfero, moi pare-

cido porco domstico. Ten a cabeza alongada e cnica,

corpo robusto con patas curtas pero moi fortes. O p est

provisto de dous dedos con pezuo. A pelaxe est formada

por cerdas longas e speras, de cor gris escura.

Hbitat : Vive en todos os bosques galegos.

Alimentacin : omnvoro, dicir, alimntase de todo :

froitos (castaas, landras, ...), races, cereais, vermes, ca-

rroa, etc.

Proteccin : A proteccin coa que conta regula a sa cap-

tura. unha das especies que forma parte da lista enu-

merada no anexo III do Convenio de Berna.

VACALOURA OU ESCORNABOIS

Nome casteln : Ciervo volador.

Nome cientfico : Lucanus Cervus.

Caractersticas fsicas : o escaravello mis grande de Eu-

ropa, podendo acadar os 10 cm. Ten o corpo alongado, de

cor negra ou pardo avermellada. O macho pose unhas

mandbulas grandes que semellan cornos.

A vida de adulto curta (entre das semanas e un mes).

Hbitat : Vive en bosques de rbores caducifolias pero ta-

mn se atopa en prados, parques, xardns, ... e en bosque

de ribeira .

Alimentacin : As larvas alimntanse de madeira en des-

composicin e os adultos, de zumes vexetais.

Proteccin : un insecto protexido xa que est en perigo

de extincin .

LOBO

Nome casteln : Lobo ibrico.

Nome cientfico : Canis lupus signatus.

Caractersticas fsicas : un animal de cor gris pardo. Ten

os ollos resgados, bigoteiras brancas e lias negras no fron-

tal; orellas ergueitas e dentes moi afiados.

O seu olfacto e odo estn moi desenvolvidos.

De hbitos nocturnos, un animal moi social.

Hbitat : Presente en terreos speros e de matogueira, as

sas poboacins son nmades de alta mobilidade. escaso

en Galicia pero anda se poden atopar no Courel, Ancares,

Manzaneda, Queixa e Invernadeiro.

Alimentacin : un animal carnvoro. Caza corzos, xa-

barns, coellos ... e, en ocasins, gando domstico.

Proteccin : Categora de ameaza: Vulnerable .

BIDUEIRO

Nome casteln : Abedul blanco

Nome cientfico : Betula alba

Caractersticas fsicas : rbore de crecemento rpido pode

chegar ata os 20 m. A casca lisa, cinsenta ou abrancaza-

da, con raias horizontais. As follas son romboidais e de

marxe dentada, de cor verde e con algo de peluxe.

Hbitat : Est en primeira lia de ro, despois dos salguei-

ros e amieiros. Require zonas asolladas, solos acedos e sil-

ceos que posen humidade de abondo.

Aproveitamento : A sa madeira usouse para facer zocas,

apeiros de labranza, cestos . As follas e a casca teen pro-

piedades medicinais.


AMIEIRO OU AMENEIRO

Nome casteln : Aliso.

Nome cientfico : Alnus glutinosa .

Caractersticas fsicas : Pode acadar os 20 m de alto e vi-

vir ata os 120 anos. Ten a copa moi poboada, follas arre-

dondadas e dentadas, casca de cor parda e madeira clara,

moi dura e lixeira .

Son rbores moi resistentes que agroman facilmente .

Hbitat : beira dos ros de toda Galicia . Forma parte

dos bosques de galera xunto con outras especies . Pode

darse noutros lugares sempre que haxa auga cerca .

Aproveitamento: Ten usos medicinais (astrinxente, febr-

fugo, antirreumtico, picaduras de insectos) e artesanais

(muos, pontes, zocas )

Proteccin : Non est protexida .

SALGUEIRO

Nome casteln : Sauce ceniciento .

Nome cientfico : Salix atrocinerea .

Caractersticas fsicas : Arbusto ou rbore pequena de ata

10 m de alto, con follas caducas. Posen fortes races que

os atan terra. Teen crecemento rpido e gran capacida-

de de rexeneracin.

O tronco dereito e de cor gris ferruxe. As sas follas son

alongadas, moi nervadas e finamente dentadas.

Hbitat : O hbitat do salgueiro son as beiras dos ros de

toda Galicia, lado dos amieiros e bidueiros.

Aproveitamento : Coa sa madeira fanse paos de dentes,

mistos e mangos de ferramentas.

Da sa cortiza extrese a salicina, da que deriva o cido

acetilsaliclico da aspirina.


CARBALLO

Nome casteln : Roble albar.

Nome cientfico : Quercus robur.

Caractersticas fsicas : rbore moi lonxeva (de ata 1000

anos), de folla caduca, tronco ergueito e copa ampla . Pode

superar os 40 m de alto. Cortiza gris e lisa, vlvese gretada

e de cor parda . As follas son simples e moi lobuladas.

Os seus froitos son as landras.

Hbitat : Vive en solos profundos e algo hmidos, desde o

nivel do mar ata os 1000 m. Require clima hmido, con

pouca seca estival, pero resiste o fro.

Aproveitamento : Foi usado na industria naval, travesas

do tren, mobles, lea, carbn vexetal Tamn ten apli-

cacins na mencia : queimaduras, diarreas, farinxite,...

Proteccin : unha especie en regresin pois foi substitu-

da por pieiros e eucaliptos.

ABELEIRA

Nome casteln : Avellano.

Nome cientfico : Corylus avellana.

Caractersticas fsicas : Arbusto de folla caduca, que se ra-

mifica moito desde a sa base formando unha copla am-

pla, irregular e pouco densa. O tronco curto e a casca

lisa e de cor marrn tirando a gris. O seu froito a abel .

Hbitat : Vive en lugares sombros e frescos, sobre todo nas

ribeiras dos ros e na montaa. Soporta ben os fros inver-

nais e non tolera a seca estival.

Aproveitamento : A madeira dura e flexible. sase en

cestera e ebanistera.

As abels sanse en repostera e son moi ricas en aceite.

Tamn serven de alimento a roedores e pequenas aves .

Proteccin : Non est protexida.

ACIVRO

Nome casteln : Acebo.

Nome cientfico : Ilex aquifolium .

Caractersticas fsicas : un arbusto perenne que pode

chegar ata os 10 m . As follas son verdes escuras coa marxe

ondulada e espienta . Florece na primavera e da froitos

vermellos no inverno .

Hbitat : Localizado en toda Galicia, sobre todo nas fragas.

Medra ben en territorios frescos, incluso sombra .

Aproveitamento : sase en xardinera pola beleza das sas

follas e froitos. A sa madeira moi apreciada en ebanis-

tera . As sas follas e a cortiza sanse para combater o

resfriado e a febre .

Proteccin : unha rbore protexida en varios pases eu-

ropeos.

CASTIEIRO

Nome casteln : Castao.

Nome cientfico : Castanea sativa .

Caractersticas fsicas : rbore caducifolia moi lonxeva e

grande. O tronco oco e moi retorcido nos exemplares moi

vellos. A sa copa alta e densa . As sas follas son estrei-

tas, serradas e con nervios moi marcados. O seu froito a

castaa .

Hbitat : Prefire os chans frescos e soltos de climas hmi-

dos . Os soutos estn en lugares abrigados, no fondo dos va-

les e nas ladeiras con bo chan. En Galicia moi abondo-

so, sobre todo en Lugo e Ourense .

Aproveitamento : Madeira para mobles, cestera, alimen-

tacin, Tamn ten propiedades medicinais e utilidade

melfera .

Proteccin : Non est protexido, salvo algns exemplares

declarados Monumento Natural pola sa singularidade .

FUNCIN DA VEXETACIN

Protexer o solo do impacto das

gotas de auga.

Retrasar a chegada solo da

auga da chuvia.

Obstaculizar as escorrentas.

Axudar infiltracin.

Fixar o terreo por medio das

races.

INCENDIOS FORESTALES

Cando arde o monte pode ser por

distintos motivos :

Intencionados (cando son pro-

vocados polo home).

Por descoido das persoas

(queimas, fogueiras...)

Provocados por fenmenos at-

mosfricos (raios...).

CONSECUENCIAS DOS INCENDIOS

Os incendios matan todos os se-

res vivos que viven no bosque

(animais e plantas).

Quimase o solo.

Coas chuvias prodcense esco-

rrentas.

As cinzas contaminan todo : o

aire, as augas (ros, fontes, en-

coros)

RESTAURACIN NATURAL

A natureza trata de rexenerar o

terreo queimado: brotan os fen-

tos, nacen as primeiras herbas,

agroman as primeiras rbores...

RESTAURACIN ARTIFICIAL

Trtase de axudar natureza no

seu traballo de recuperar o terreo

despois dunha catstrofe, non de

deixalo perfectamente estruturado.


Sementeira de herbceas.

Cordns de vexetacin.

Enfaixadura de troncos.

Mulching.

Estacada vertical.

Estacada horizontal.

Mtodos de control da erosin


Semntanse herbas porque son as

primeiras en brotar e botar races.

Pdese facer a man ou con mqui-

na.

Sementeira de herbceas


Frmanse lias con vexetacin para

evitar as escorrentas.

Cordns de vexetacin


Aprovitanse os troncos queimados

para facer muros que eviten os

arrastres de terreo. Tamn se fan

con lonas.

Faxinadas de troncos


Semntase palla para evitar o im-

pacto directo da chuvia.

Pdese facer a man ou con heli-

cptero.

Mulching


Estacada

sanse estacas para frear as

escorrentas e o arrastre de te-

rreo.

Pode ser :

Vertical: estacada vertical.

Horizontal: trampas de se-

dimentos.

IMPACTO DOS INCENDIOS NOS ROS

Se as cinzas chegan s ros

matan todos os seres que vi-

ven neles e contaminan as

sas augas.

Coas tcnicas de restaura-

cin trtase de evitar que as

escorrentas da auga da chu-

via leven as cinzas ata o ro.

PREVENCIN

Manter o monte limpo.

Non tirar lixo.

Non facer queimas in-

controladas.

Non prender lume no

monte.

E RECORDA :

SE VES UN INCENDIO

CHAMA 112 OU 085.

O LUME MATA...

SE PERDEMOS AS RBO-

RES PERDMOLO TODO.

BIBLIOGRAFA Para documentarnos e extraer as imaxes empregamos a seguinte bibliografa :

http://faunaourense.blogspot.com.es http://www.vertebradosibericos.org http://objetivonaturaleza.files.wordpress.com http://www.iberia-natur.com http://www.wikipedia.org http://parquenacionalpicosdeeuropa.blogspot.com http://www.rios-galegos.com http://recursostic.educacion.es/bancoimagenes/web/ http://centros1.pntic.mec.es/cp.alto.gredos http://ww.efeverde.com http://nea.educastur.princast.es http://fotonatura.org Enciclopedia temtica ilustrada. Ed. A Nosa Terra. Mi enciclopedia del bosque. Ed. SM. Nuestros bosques. Ed. Elfos. Biblioteca visual Altea.

incencios efectos e consecuencias

Documents