Nummer 69 Januari / Februari 2013

Foto: Henk Bos

INFO 20MInformatieblad grote pleziervaart

INFO 20MInformatieblad grote pleziervaart

Het “Informatieblad grote pleziervaart” is bedoeld voor eigenaren, schippers en andere betrokkenen vanpleziervaartuigen langer dan 20 meter zoals:- voormalige binnenvaartschepen- voormalige zeeschepen- voormalige vissersschepen- voormalige marineschepen- voormalige sleep- en duwboten- woonschepen- als pleziervaartuig gebouwde schepenHet “Informatieblad grote pleziervaart” geeft aan deze doelgroep informatie over de nautische wetgeving envoorlichting omtrent (technische) installaties aan boord.

ISSN: 1872-7824

Initiatief: Henk BosCoverfoto: Henk BosVormgeving: Henk Bos Correctoren: Ge Bos Thoma, Henk Bos en Janneke BosAan dit nummer werkte mee: Janneke Bos (JB), Henk Bos (HB) en Simon J. de Waard (SdW)

Productie en uitgever: Henk en Janneke Bos (Expertisebureau Bos) (c) 2006-2013Website: http://www.xs4all.nl/~bosqHasebroekstraat 7, 1962 SV Heemskerk, Tel: 0251-230 050, e-mail: bosq@xs4all.nl

Verspreiding:Info 20M wordt gratis via e-mail door de volgende organisaties verspreid:- de Landelijke Vereniging tot Behoud van het Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB) - de Stichting tot behoud van Authentieke Stoomvaartuigen en Motorsleepboten (BASM)- de Koninklijke Nederlandse Motorboot Club (KNMC)- de Vereniging de Motorsleepboot (VDMS) en de Vereniging de Sleper (VDS) - de Vlaamse Vereniging voor Watersport (VVW) - Zeekadetkorps Nederland (ZKK)- Scouting Nederland (SN)Andere organisaties kunnen zich bij de uitgever melden. Info 20M is tevens te downloaden via de website.

Info 20M is een voortzetting van de reeks voorlichtingsbladen genaamd M3-blad die in het tijdvak 1987 tot 1995geschreven zijn voor Scouting groepen met een wachtschip (een voormalig binnenschip in gebruik als clubhuis).M3-blad nummer 1 t/m 20 zijn via de index op de website te downloaden (http://www.xs4all.nl/~bds/m3-index.htm).M3 blad nummer 21 is niet openbaar ivm auteursrechten.

De auteursrechten blijven eigendom van de schrijvers, tekenaars en fotograven.Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

All rights reserved. No part of the material protected by this copyright notice may be reproduced or utilised in anyform or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storageand retrieval system, without permission of the publisher.

Info 20M nummer 69 blz. 2

Examenreglement vaardiploma's goedgekeurd

De verantwoordelijke minister heeft het nieuweexamenreglement en -programma voor de verschillendebinnenvaartexamens goedgekeurd en vastgesteld. Het gaatdaarbij om de examens die worden afgenomen door deafdeling CCV van het CBR en betreft de examens voor hetGroot Vaarbewijs A en B (Schipper alle binnenwateren enSchipper rivieren, kanalen en meren), Schipper zeilvaart,Radar, Ondernemer in de Binnenvaart, Vervoer gevaarlijkestoffen (ADN), Praktijkexamen schipper en hetPraktijkexamen matroos. In hetzelfde besluit heeft deminister ook het reglement en programma van de Vamexvoor het Klein Vaarbewijs en het Groot Pleziervaartbewijs(CWO Groot Motorschip) goedgekeurd. U kunt het nalezenop https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2013-1802.html.

Bron: Vaarwijzer

Keuringsleeftijd vaarbewijzen wellicht omhoog

In juli 2009 is de keuringsleeftijd voor het klein vaarbewijsin de pleziervaart verhoogd van 65 naar 70 jaar, envervolgens elke 5 jaar. Ondanks deze nog recenteverhoging, bereikten mij afgelopen jaar signalen vanuit dewatersportwereld dat daar de wens leefde dekeuringsleeftijd voor vaarbewijzen verder te verhogen van70 naar 75 jaar. Ik heb daarop de Domeinadviescommissievan de VAMEX, het exameninstituut voor het kleinvaarbewijs, gevraagd om een onderbouwd advies metbetrekking tot een dergelijke verhoging. Overigens is bij het klein vaarbewijs niet standaard sprakevan een daadwerkelijke medische keuring. Bij hetverlengen van het klein vaarbewijs dient de aanvrager eendoor hem-/haarzelf ingevulde verklaring te overleggen.Slechts in geval deze verklaring daartoe aanleiding geeft,wordt de aanvrager daadwerkelijk medisch gekeurd.

In haar advies, d.d. 17 januari 2013, gaf deDomeinadviescommissie aan in te kunnen stemmen meteen verhoging van de keuringsleeftijd. Zij gaf echter ook inoverweging om, indien haalbaar, de keuringsleeftijd voorhet klein vaarbewijs geheel te laten vervallen. Mocht ditniet haalbaar zijn dan adviseerde zij de keuringsleeftijd teverhogen, gelijk aan de leeftijdsverhoging bij het rijbewijs. Ik ben bereid om het advies van deDomeinadviescommissie en de gelijkluidende signalen uitde watersportwereld in overweging te nemen. Ik bendaarom voornemens om parallel aan het lopende onderzoekbetreffende de effectiviteit en alternatieven voor deseniorenkeuring voor het rijbewijs, voor het kleinvaarbewijs te onderzoeken of het verhogen dan welschrappen van de keuringsleeftijd wenselijk is. Ik zal uwKamer over de resultaten van dit onderzoek in het voorjaarvan 2013 informeren, aangezien ik uw Kamer eerder hebtoegezegd om u over het onderzoek met betrekking tot deeffectiviteit en alternatieven voor de seniorenkeuring voorhet rijbewijs ook in het voorjaar 2013 te informeren.

Info 20M nummer 69 blz. 3

Voorwoord info 20m nummer 69

Voorjaar 2013. Na een tijd lang kou, sneeuw en ijzel isdeze week het voorjaar eindelijk uitgebroken. Om weereven snel te verdwijnen als hij gekomen is. Ik ben wel toeaan mooi (vaar) weer.

De afgelopen maanden is er weer veel gebeurd m.b.t. devoor grote pleziervaart belangrijke zaken. De berichtenhierover heb ik weer verzameld in een nieuw nummer. Zo wordt er nagedacht over het verhogen van dekeuringsleeftijd voor het vaarbewijs (scheelt weer(keurings)kosten), een praktijkexamen voor het grootvaarbewijs (hetgeen voor pleziervaart niet te doen is quatijd en voorwaarden), de technische eisen voor kleine(beroepsvaart)schepen (wat ook goed nieuws voor onzegroep schepen kan opleveren) en op het allerlaatstemoment toch nog relatief goed nieuws over de rode dieselvoor historische schepen (zie laatste pagina van ditnummer)!

Ik wens u een goed en mooi vaarseizoen toe.

Janneke Bos Hoofdredacteur

Examenreglement vaardiploma's goedgekeurdKeuringsleeftijd vaarbewijzen wellicht omhoogSchultz onderzoekt seniorenkeuring vaarbewijsVaarbewijs nieuwsPraktijkexamen groot vaarbewijsCWO nieuwsCursus bomen, jagen en zeilen op klein vaarwaterNota van beantwoording wijziging ligplaatsenbeleidZuid-HollandProblematiek overgangsbepalingen ROSR voor dekleine binnenvaartVerslag schriftelijk overleg inzake besprekingen in deCentrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR)Beantwoording resterende vragen AO zee- enbinnenvaart 6 februari 2013Folder Rode diesel verdwijnt vanaf 1 januari 2013Rode diesel nieuwsVerhaal over de veiligheidskeuring van EFMMiddeleeuws wrak op het IJsselmeer wordtrijksmonumentScheepswrakken in eerste aflevering De Wereld LeertDoorAandacht voor restauratieambachtenRestauratiebeurs april 2013Conferentie Water en erfgoed: Protecting Deltas,Heritage Helps!Spiegelkrant 2013VDJS breidt veiligheidscampagne uitKamervragen met antwoorden m.b.t. kaarten 1800-serieGeld verdienen met erfgoedNieuw boek: De maat genomenHier onveilig? Onmogelijk!Nagekomen bericht rode diesel voor historischeschepen!Geactualiseerde VDJS Knooppuntenboekjes en folderseditie 2013 online

3344567

7

7

9

9101011

11

111212

12121313141515

16

16

Voor wat betreft de beroepsvaart wijs ik er op dat debetreffende keuringsleeftijden voor het (beperkt) grootvaarbewijs internationaal zijn geregeld, zowel binnen hetkader van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR)in het Reglement betreffende het scheepvaartpersoneel opde Rijn (Rsp), als in EU-verband in Richtlijn 96/50/EG. Het Rsp kent keuringen bij 50, 55, 60 en 65 jaar envervolgens jaarlijks. De Richtlijn kent alleen keuringen bij50 en 65 jaar, en is verder gelijkluidend aan het Rsp. Eventuele aanpassing van de keuringsleeftijden in deberoepsvaart dient dus altijd in internationaal verband tegebeuren, binnen de CCR zelfs op basis van unanimiteit.Desalniettemin ben ik voorstander van het waar mogelijken nodig terugdringen van overbodige regeldruk enadministratieve lasten. Daarom heb ik recent het initiatiefgenomen om in internationaal verband de wenselijkheid enmogelijkheid van aanpassing van de keuringsleeftijd aan deorde te stellen. Ik hoop in de komende twee jaar - ininternationaal verband - concrete resultaten te kunnenbereiken. Zodra hierop zicht is, zal ik uw Kamer over debereikte resultaten informeren.

De Minister van Infrastructuur en Milieu

Zie http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/02/04/keuringsleeftijd-vaarbewijzen.html.

Bron: Rijksoverheid

Schultz onderzoekt seniorenkeuring vaarbewijs

Minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur enMilieu laat onderzoeken of de keuringsleeftijd voor hetklein vaarbewijs voor de pleziervaart omhoog kan, dan welkan vervallen. Op dit moment zijn senioren vanaf 70 jaarverplicht elke 5 jaar een verklaring te overleggen, waaropeen medische keuring kan volgen. De watersportsector wildaarvan af, omdat ouderen op die leeftijd tegenwoordigfitter zijn dan vroeger.Analoog aan de seniorenkeuring voor het rijbewijs wil deminister inzicht in de effectiviteit en de alternatieven voorde leeftijdskeuring in de pleziervaart. In juli 2009 is dekeuringsleeftijd voor het klein vaarbewijs verhoogd van 65naar 70 jaar. Schultz: "Ondanks deze nog recente verhogingbereiken mij signalen vanuit de watersportwereld dat daarde wens leeft de keuringsleeftijd verder te verhogen van 70naar 75 jaar. Ik ben bereid die signalen in overweging tenemen."

Voorjaar 2013

De Domeinadviescommissie van de VAMEX, hetexameninstituut voor het klein vaarbewijs, gaf de ministerin overweging de keuringsleeftijd voor het klein vaarbewijsgeheel te laten vervallen. Mocht dit niet haalbaar zijn, danadviseerde zij de keuringsleeftijd te verhogen, gelijk aan deleeftijdsverhoging bij het rijbewijs. De minister zal deTweede Kamer in het voorjaar van 2013 over de resultatenvan het onderzoek informeren.

Bron: nieuwsbericht Rijksoverheid

Vaarbewijs nieuws

Open navigatievragen meer gewicht in KVB2De open vragen bij het onderdeel Navigatie in het examenKVB2 tellen zwaarder mee. (December 2012)Op advies van de Domein Adviescommissie van VAMEXwordt de toetsmatrijs van het examen KVB2 zodanigveranderd dat de punten voor de 'open' navigatievragen inde categorie F18/F20 tezamen van 9 naar 12 punten wordenopgehoogd. Dit gaat ten koste van de punten die in anderecategorieën te verdienen zijn. Hierdoor krijgen denavigatievragen meer gewicht. De nieuwe toetsmatrijs is op1 januari 2013 van kracht.

Benaming examens aangepastDe naamgeving van de verschillende examens KleinVaarbewijs is gewijzigd. (December 2012)Er waren tot voor kort altijd 3 soorten kleinvaarbewijsexamens : VB1, VB2 (bestaande uit VB1 enVBA) en VBA (Aanvullend), voor twee soortenvaarbewijzen (Klein Vaarbewijs I en Klein Vaarbewijs II).De kenners waren wel gewend geraakt aan deze historischgegroeide terminologie, maar voor iemand die hiermee voorhet eerst in aanraking komt, was het vrij verwarrend. Zijn dit nu echt 3 verschillende examens of is er overlap?Welk examen geeft nu recht op welk vaarbewijs? Moet jeeerst het ene examen halen, voordat je het andere magdoen? Wat gebeurt er als je bij een VB2 examen zakt voorVB1 maar wel slaagt voor VBA? Om deze verwarring wegte nemen is de volgende meer logische structuur ingevoerd,waarbij de term VBA (Aanvullend) is verdwenen.1. Examen Klein Vaarbewijs 1 (KVB1) geeft recht op KleinVaarbewijs I (examen wordt aangeduid met gewoon cijfer,het vaarbewijs met het Romeinse cijfer).2. Examen Klein Vaarbewijs 2 (KVB2) geeft recht op KleinVaarbewijs II, mits men ook geslaagd is voor het examenKVB1 of al in het bezit is van Klein Vaarbewijs I.3. Examens KVB1 en KVB2 kunnen los van elkaar en inelke gewenste volgorde worden afgelegd. De beideexamens kunnen echter ook tegen een gereduceerdcombinatietarief in één keer direct na elkaar wordenafgelegd (KVB1+KVB2).

Proefexamens aangepastEr is een update van de proefexamens geplaatst op dewebsite. (Januari 2013)In deze update van de proefexamens, versie januari 2013,zijn een paar kleine aanpassingen gedaan:* In beide proefexamens zijn de plaatjes volgens nieuwestijl ingevoerd.Proefexamen KVB1* Bij vraag 15 over "accu opladen" is de clausule ("draaitpas per 2013 mee") verwijderd.Proefexamen KVB2* De puntentelling is aangepast aan de nieuwe toetsmatrijsvan 2013 (dit betreft vraag 14, 15, 19, 24 en 25).* Bij vraag 8 is een tekstuele aanpassing gedaan.* Bij vraag 14 is een kleine instructie geplaatst bij debeantwoording.* Bij vraag 24 en 25 is er een instructie vermeld voor hetinvoeren van het antwoord.

Info 20M nummer 69 blz. 4

(Maar u mag ook voluit intoetsen: 52 graden en 40,5 minuten N / 5 graden en 20,2 minuten oost.)

Betalen examen met iDEALBetaling van het examen kan vanaf nu eenvoudig onlinemet iDEAL! (Januari 2013)Vanaf heden is het mogelijk om makkelijk, veilig en sneluw examen te betalen met iDEAL.Om gebruik te maken van iDEAL hoeft u zich niet teregistreren, bestanden te downloaden of een account aan temaken. Maakt u gebruik van internetbankieren bij ABNAMRO, ASN Bank, Friesland Bank, ING, Knab, Rabobank,RegioBank, SNS Bank, Triodos Bank of Van LanschotBankiers, dan kunt u direct met iDEAL betalen. U rekentdan snel en gemakkelijk af in de vertrouwdeinternetbetaalomgeving van uw eigen bank. Betalen zoals ueigenlijk al gewend bent.

Gereserveerd examen kosteloos verplaatsenHet online verplaatsen van een eerder gereserveerd examenkan tot 1 week voor de examendatum zonder verderekosten. (Januari 2013)Indien u het door u gereserveerde examen wilt verplaatsennaar een andere datum, een ander tijdstip en/of naar eenandere locatie is dat kosteloos mogelijk tot 1 week voor deexamendatum. Uiteraard zijn de mogelijkheden voorverplaatsing beperkt tot de op dat moment geldendebeschikbaarheid. De nieuw te reserveren datum ligtbovendien minimaal 7 dagen vooruit.Het is niet mogelijk om binnen de termijn van een weekvoor de examendatum uw examen nog te verplaatsen. Deze termijn is te kort om alles nog op de juiste wijzeadministratief te verwerken. Bovendien is uw huidigegereserveerde plaats dan ook niet meer door een anderekandidaat over te nemen. U komt dan ook niet meer inaanmerking voor restitutie van examengeld.

Bron: Website Vamex

Praktijkexamen groot vaarbewijs

Uit de toezeggingen een stukje over praktijkexamen voorgroot vaarbewijs:Het afgelopen jaar heeft mijn ministerie samen met desector diverse initiatieven genomen. Zo is onder meergewerkt aan het mogelijk maken om de belangrijkstefuncties aan boord (schipper en matroos) sneller te bereikendoor middel van praktijkexamens. Dit is met nameaantrekkelijk voor zij-instromers. Sinds 1 januari 2012 isdaartoe in Nederland het praktijkexamen schipperbinnenvaart in het leven geroepen, en vanaf 1 januari 2013is het ook mogelijk het praktijkexamen matroos binnenvaartaf te leggen. Nederland zet daarbij tevens in op hetinternationaal bevorderen van het gebruik vanvaarsimulatoren.

Zie http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/01/30/toezeggingen-en-vragen-zee-en-binnenvaart.html

De binnenvaartregeling is conform aangepast, ziehttps://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2012-23394.html.

Examenprogramma schipper binnenvaartEen kandidaat die het praktijkexamen schipper binnenvaart,zoals bedoeld in artikel 7.19a van de Binnenvaartregeling,met goed gevolg aflegt, ontvangt een VerklaringPraktijkexamen Vaartijd afgegeven door CBR. De Verklaring Praktijkexamen Vaartijd is onbeperkt geldigen geeft recht op vermindering van de vaartijd, bedoeld inartikel 7.18, eerste lid, van de Binnenvaartregeling, met driejaar. Het praktijkexamen schipper binnenvaart bestaat uitminimaal 180 dagen vaartijd, een portfolio en vierpraktijktoetsen: Praktijktoets 1;Praktijktoets 2;Praktijktoets 3;Praktijktoets 4.Voor het behalen van de Verklaring Praktijkexamen Vaartijdmoet de kandidaat voor alle vier de praktijktoetsen zijngeslaagd, een goedgekeurd portfolio hebben en 180 dagenvaartijd kunnen aantonen. Voor iedere praktijktoets is een toetsmatrijs vastgesteld. De toetsmatrijs bestaat uit competenties/eindtermen, dieaangeven waar een kandidaat aan moet voldoen. Tevens staan de cesuur en de vorm van de toetsen in detoetsmatrijs. De toetsmatrijzen zijn terug te vinden op dewebsite van het CBR. Het portfolio moet voldoen aan het format van het CBR.Dit vaste format staat op de website van het CBR. De praktijktoetsen 1, 2 en 3 worden namens het CBRafgenomen door een organisatie, vermeld op de website vanhet CBR. Praktijktoets 4 wordt afgenomen door een CBR-examinator. Deze toets wordt afgenomen op een schip vaneen organisatie, genoemd op de website van het CBR. Het praktijkexamen start op de dag dat een kandidaat zichaanmeldt bij één van de organisaties, die praktijktoets 1 toten met 3 afneemt. Alle praktijktoetsen bestaan uit een aantal deeltoetsen. Alle deeltoetsen moeten zijn behaald om te zijn geslaagdvoor de betreffende praktijktoets. Een kandidaat is voor eendeeltoets geslaagd als tenminste een voldoende is behaald.De resultaten van de praktijktoetsen zijn geldig voor eentermijn van twee jaar na de examendatum. Een kandidaat die slaagt voor praktijktoets 1, minimaal 60 dagen vaartijd kan aantonen, en in het bezit is van hetCBR-diploma Aspirant Schipper kan de functie Matroosaanvragen in zijn dienstboekje. De Verklaring Praktijkexamen Vaartijd geeft vrijstellingvoor het CBR-examen Navigatie 1. De Verklaring geeftgeen vrijstelling voor de overige theorie-examens. Een herkansing kan niet eerder plaatsvinden dan wanneerde onderdelen waar de kandidaat voor is gezakt opnieuwzijn aangetoond in het portfolio.

Aanvullende toelatingseisen praktijkexamenDe kandidaat moet minimaal 21 jaar oud zijn.De kandidaat moet een schriftelijk overeenkomst hebbenmet een officieel erkend leerbedrijf voor het invullen vanzijn portfolio.

Info 20M nummer 69 blz. 5

Aanvullende toelatingseisen praktijktoetsen De kandidaat moet minimaal het volgende aantal vaardagenhebben opgebouwd (binnen het praktijkexamentraject),voordat hij deel mag nemen aan een praktijktoets: Praktijktoets 1: 45 dagen;Praktijktoets 2: 90 dagen;Praktijktoets 3: 135 dagen;Praktijktoets 4: 180 dagen.De kandidaat moet per praktijktoets een door de assessorgoedgekeurd portfolio hebben. Alleen assessoren vanorganisaties, die op de website van het CBR vermeld staan,mogen deze beoordelen. De kandidaat moet voor alle theorie-examens behorende bijhet diploma Schipper AB of het diploma Schipper RKM,met uitzondering van Navigatie 1, zijn geslaagd voordat hijpraktijktoets 4 mag afleggen. Voor praktijktoets 2, 3 en 4 geldt dat de kandidaat voor dedaaraan voorafgaande toetsen is geslaagd. Zie ook https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2013-1802.html?zoekcriteria=%3fzkt%3dEenvoudig%26pst%3d%26vrt%3dpraktijkexamen%2bmatroos%26zkd%3dInDeGeheleText%26dpr%3dAfgelopenDag%26sdt%3dDatumBrief%26ap%3d%26pnr%3d1%26rpp%3d10&resultIndex=1&sorttype=1&sortorder=4.

Bron: Rijksoverheid

CWO nieuws

Vanuit de KCVrijdag 21 december 2012 De kwaliteitscommissie is het belangrijkste adviserendeorgaan van het CWO-bestuur met betrekking tot de inhoudvan kaderopleidingen en diploma-eisen. De KC bespreekt

alle inhoudelijke veranderingen van de CWO en adviseerthet CWO-bestuur hierover. Voor komend jaar zijn er eenaantal opleidingsinhoudelijke veranderingen.

Uitrustingslijst kajuit- en zeezeilenVoor kajuit- en zeezeilen wordt de verplichte uitrustingslijstomgezet in een advieslijst. In de praktijk bleek deuitrustingslijst moeilijk te controleren en in sommigegevallen te compleet te zijn. Tijdens een controle blijft ervoor een controleur uiteraard wel de mogelijkheid om eensituatie als onveilig te bestempelen als de juiste materialenniet aanwezig zijn.

Nieuwe diploma-eisen roeien en motorbootEen werkgroep vanuit scouting is bezig geweest om dediploma-eisen voor (vlet)roeien te herzien. Daarnaast heefteen werkgroep motorboot de diploma-eisen motorbootherzien.De KC heeft deze nieuwe eisen goedgekeurd en deze zullenin het nieuwe handboek opleidingen worden opgenomen.Het handboek opleidingen wordt - evenals het CWO-jaarboek - eind 2012/begin 2013 uitgegeven.

CWO nieuwsbriefDe CWO brengt minimaal vier keer per jaar eennieuwsbrief uit met de laatste ontwikkelingen metbetrekking tot de CWO. De nieuwsbrief richt zich zowel opinstructeurs, vaarscholen als verenigingen. Wil jij ook de CWO-nieuwsbrief ontvangen? Je kan jehieronder inschrijven. Geef in ieder geval een e-mailadresen een naam op, het pasnummer is optioneel.http://www.cwo.nl/content.asp?id=197

Bron: nieuws CWO

Info 20M nummer 69 blz. 6

Cursus bomen, jagen en zeilen op klein vaarwater

Ton Krom heeft het initiatief genomen een cursus"schipperen" te organiseren."We willen het oude schippersvakmanschap leren aan eennieuwe generatie zeilschippers en bemanning, die ditvakmanschap ook in praktijk willen brengen." Om het geheel meer draagkracht en continuïteit te geven,heeft Ton de Stichting Bevordering EducatieVrachtzeilvaart opgericht, kortweg Stichting Vrachtzeilvaart(http://www.vrachtzeilvaart.nl/). Hij heeft een les- en praktijkprogramma samengesteldwaarin èn de theorie èn praktisch oefenen en varen aan bodkomen. Eerst in een dagprogramma, later in één- ofmeerdaagse tochten. Naast inzicht, komt ook hetfunctioneel gebruiken van ieders fysieke kracht aan de orde.De eerste kennismaking met belangstellenden endeelnemers is op 24 maart aanstaande aan boord van deklipperaak Maria in Amsterdam. Het verderevaarprogramma is opgenomen in het "programma 2013" opde site van de Stichting Vrachtzeilvaart.Zie: www.vrachtzeilvaart.nl/program2013.htmlErick Takes en Ton Krom geven het boek "Puntje Zeil" uit.De inhoud van het boek is de leidraad van hetlesprogramma.

Bron: website LVBHB

Nota van beantwoording wijziging ligplaatsenbeleid Zuid-Holland

Tussen 5 december 2011 en 17 januari 2012 is eenieder inde gelegenheid gesteld om een zienswijze in te dienen overhet ontwerp van het ligplaatsenbeleid. Op 11 januari 2012heeft de Statencommissie Verkeer en Milieu metGedeputeerde Staten van gedachten gewisseld over ditonderwerp. Naar aanleiding hiervan hebben wij een aantalwijzigingen in de ons voorgenomen ligplaatsenbeleidaangebracht. Deze wijzigingen zijn verantwoord in de Notavan beantwoording die u bijgaand aantreft.

Voor het regelen van het algeheel ligplaatsenverbod, dat alsuitgangspunt dient voor het gewijzigde beleid, en hetverlenen van ontheffingen door Gedeputeerde Staten is eenwijziging van de vaarwegenverordening Zuid-Hollandnodig. De wijzigingsverordening hebben wij ter vaststellingvoorgedragen aan Provinciale Staten.

Op de webpagina www.zuidholland.nl/ligplaatsen treft u hetgewijzigd ontwerp Nota ligplaatsenbeleid provincialevaarwegen Zuid-Holland "Ruimte voor de Scheepvaart"2012 en het gewijzigd ontwerp Beleidsregel ontheffingenligplaatsen. Deze documenten heeft ons college vastgesteldonder voorwaarde van instemming van Provinciale Statenmet de wijzigingsverordening van deVaarwegenverordening Zuid-Holland.

Na vaststelling door Provinciale Staten staat er geen beroepopen tegen de verordening (Artikel 8.2 Algemene wetbestuursrecht). Beroep staat wel open tegen besluiten dieworden genomen op grond van het vastgesteldeligplaatsenbeleid.

Daarna worden per beleidsmaatregel de ingediendezienswijzen en de antwoorden van de Provincie daaropbenoemd. Het gaat o.a. over:- het algehele ligplaatsverbod in de gehele provincie Zuid-Holland- verruiming mogelijkheid tot ontheffing- vaststelling afmetingen vaarstrook, veiligheidsstrook,veiligheidszone- passief uitfaseren woonboten- actief uitfaseren woonboten- passief uitfaseren van ligplaatsen aan particuliere oever- stopplaatsen rondvaartboten- beheer passantenplaatsen- procedure gerelateerde zienswijzen- locatie specifieke zienswijzen- wijzigingen van technische aardAl met al wordt het er voor historische schepen in Zuid-Holland niet leuker op. (JB)

Zie http://www.watererfgoed.nl/links/Post%2021-12-2012%20brief%20ZHZ%20Gedeputeerde%20Staten.pdf.

Bron: Watererfgoed

Problematiek overgangsbepalingen ROSR voor dekleine binnenvaart

Op de website van de Algemeene Schippers Vereeniging(ASV) staan enkele documenten gepubliceerd waarin doorhet Ministerie van Infrastructuur en Milieu opdracht isgegeven om de problematiek van de overgangsbepalingenen kleine schepen te beschrijven. Hoewel de documentenvan augustus 2011 zijn, staat er veel waardevols in vooronze historische schepen.

Voor ons zijn 3 rapporten van belang:- Notitie overgangsbepalingen passagiersschepen- Rapport onderzoek en beleidsadvies overgangsbepalingenbinnenvaart- Bijlage bij het rapport onderzoek en beleidsadviesovergangsbepalingen binnenvaart

Uit de managementsamenvatting:1. InleidingBinnenvaartschepen op de internationale Rijn moetenvoldoen aan technische eisen, afgesproken in de CentraleCommissie voor de Rijnvaart (CCR) en vastgelegd in hetReglement voor onderzoek van schepen op de Rijn(ROSR). Een aantal technische voorschriften is, voorschepen die al bestonden bij het realiseren van dezevoorschriften, van een overgangstermijn voorzien die opeen bepaalde datum afloopt. Uiterlijk bij verlenging van hetcertificaat na die einddatum moetenbinnenvaartondernemers aan deze voorschriften voldoen. Er zijn 4 cohorten overgangsbepalingen met als einddatum2010, respectievelijk 2015, 2035 en 2041. Indien eenmaatregel in de praktijk moeilijk uitvoerbaar is ofonevenredig hoge kosten met zich brengt voor deindividuele binnenvaartondernemer, heeft de CCR demogelijkheid een afwijkende eis te stellen via dehardheidsclausule zoals vastgelegd in artikel 24.04 lid 4ROSR.

Info 20M nummer 69 blz. 7

2. Aanleiding en doel van het onderzoekBij zowel de brancheorganisaties voor de binnenvaart alsbij het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Milieu(I&M) bestaat behoefte aan feitelijk inzicht in deknelpunten in de praktijk en de gevolgen voor de sector vande overgangsbepalingen. Het ministerie van I&M heeftKplusV gevraagd om onafhankelijk onderzoek uit te voerenom dit inzicht te leveren. Het onderzoek richt zich op deNederlandse rijnvloot en de Nederlandse binnenvaartmarkt. Het onderzoek heeft tot doel gehad inzicht op te leveren in: - de knelpunten die de overgangsbepalingen in de praktijkmet zich meebrengen, op de korte en middellange termijn; - de beschikbare (technische) alternatieven die voor dezeovergangsbepalingen acceptabel kunnen zijn; - de betekenis van de overgangsbepalingen voor hetNederlandse binnenvaartvervoer over de Rijn; - de mogelijkheden van een beleidslijn voor toepassing vande hardheidsclausule. Het onderzoek is uitgevoerd onder begeleiding van eencommissie met vertegenwoordigers van het ministerie, deInspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) en debinnenvaartsector. De Nederlandse binnenvaartsector heeftgedurende het onderzoeksproces actief geparticipeerd. De conclusies en aanbevelingen in dit rapport komen voorde verantwoordelijkheid van de onderzoekers.

3. Conclusies KnelpuntenDe knelpunten die de brancheorganisaties en bij henaangesloten ondernemers aanvoeren zijn divers: bepalingenzijn volgens hen niet uitvoerbaar; dan wel niet inzichtelijkwat betreft nut- en noodzaak in termen van veiligheid- enmilieuwinst; dan wel te omvangrijk (gestapeld) enbedrijfseconomisch niet op te brengen. De brancheorganisaties hebben 71 knellende bepalingengenoemd. In het algemeen hebben oudere (gebouwd voor1976) en kleinere schepen (< 1500 ton) meer knelpunten. Van delen van de regelgeving is niet inzichtelijk, noch voorde sector noch voor experts, wat de bedoeling of zin is vanwat geëist wordt. De ontbrekende of niet kenbare ratioachter veel bepalingen hindert de naleving en hindert hetvinden van gelijkwaardige alternatieven. Ondernemersonderschrijven voorschriften waarvan de ratio wél directduidelijk c.q. onomstreden is. De 'spontante' naleving hangtin sterke mate af van de perceptie bij ondernemers van hetrisico en de kosten.

Beschikbare (technische) alternatievenHet onderzoek heeft voor twee overgangsbepalingen(mogelijke) alternatieven opgeleverd die gelijkwaardigkunnen zijn en geschikt voor generieke toepassing. Zij leveren een potentiële besparing op -voor hetindividuele schip waar deze knelpunten van toepassing zijn-van € 30.000 tot € 50.000. Dit betreft bepalingen -voorschip met ankernissen en plaats van hetaanvaringsschot - die beide pas na 2035 van toepassingzijn. Voor de andere knellende bepalingen zijn geenalternatieven gevonden waarmee een zelfdeveiligheidsniveau bereikt kan worden. Dit is deels toe teschrijven aan het ontbreken van een duidelijk omschreven(veiligheids- of ander) doel per overgangsbepaling.

Gevolgen voor Nederlandse binnenvaartondernemersOp grond van de geschatte demografie van de ondernemersin de sector, de leeftijd van de scheepsmotoren in relatie totde boekwaarde van de schepen en de eisen aanluchtkwaliteit, is het een redelijke verwachting datverreweg het grootste deel van de ondernemers met eenschip in de klassen I (250 tot 400 ton) en II (400 tot 650ton) dat gebruik maakt van de overgangsbepalingen, deonderneming zullen hebben beëindigd tegen het jaar 2025.We spreken hier van natuurlijk verloop. Op basis van dit onderzoek valt te verwachten dat vanaf2015 een deel van de schippers met schepen van de klassenI en II als gevolg van de overgangsbepalingen versneld deonderneming zal beëindigen. De overgangsbepalingenwaaraan voldaan moet worden vanaf 2035 zullen voor dezegroep de facto geen betekenis hebben. In individuele gevallen - ondernemers die anno 2011beschikken over een sterk verouderd klasse I of II schip -kunnen de vereiste investeringen gemoeid met deovergangsbepalingen na 2015 leiden tot schrijnendesituaties, hetzij omdat voor investeringen geen financieringgevonden kan worden, hetzij omdat de marktwaarde vanhet schip gering is in relatie tot de schuldpositie ofontbrekende pensioenreserveringen, of een combinatiedaarvan. Deze situaties zijn echter geen gevolg van deovergangsbepalingen maar van gemaakteondernemerskeuzen in het verleden. Ondernemers met een schip in klasse IV en hoger en demeeste ondernemers met een schip in klasse III moetenvanwege hun marktpositie en bedrijfseconomische potentiein staat zijn de investeringen gemoeid met deovergangsbepalingen op te vangen.

Gevolgen voor het Nederlandse vervoer per binnenvaartDe gevolgen van de overgangsbepalingen voor hetNederlandse vervoer per binnenvaart kunnen (indicatief)bestaan uit een uitval van het vervoer door klasse I enklasse II schepen oplopend tot maximaal 1,5 miljoen tongoederen per jaar in het jaar 2022. Deze mogelijkegevolgen zijn verspreid over alle vaarwegen waarop dezeondernemers actief zijn. In absolute en relatieve zin -gegeven de schaal van de binnenvaart in Nederland - moetgesproken worden van een zéér klein gevolg (1% van hettotale binnenvaartvervoer). Bij het vervoer van ruwebouwmaterialen (zand, grind) kunnen lokale knelpuntenontstaan. Geen van de vaarwegen, waar deze kleinereschepen (< 650 ton) in Nederland een sterk aandeel (> 30%) hebben in de vervoersprestatie op betreffendevaarweg, vallen onder de internationale Rijn. De verwachting is dat bedrijven aan kleine vaarwegen dievanwege de aard van hun product een sterke voorkeurhebben voor binnenvaart ook binnenvaartalternatievenzoeken, wanneer er aanbieders wegvallen. Bijvoorbeelddoor bedrijfsverplaatsing naar grotere vaarwegen of hetaangaan van vaste contractrelaties. De binnenvaart isveerkrachtig.

4. AanbevelingenAanbevelingen aan het ministerie van I&M zijn: 1. Onderzoek de mogelijkheden tot vereenvoudiging van debestaande regelgevingsystematiek in CCR-verband, metname het al dan niet hanteren van overgangsbepalingen.

Info 20M nummer 69 blz. 8

Daarbij moeten de relevante criteria in internationaalverband worden afgewogen, die van belang zijn voor debinnenvaartmarkt, zoals: het gewenste veiligheidsniveau, dekans op spontane naleving, het effect van regels op depositie van nieuwe schepen die van kleiner tonnageschepen,de rechtsgelijkheid tussen jaarcohorten van schepen, eninnovatie in de sector.

2. Beleidslijn hardheidsclausule: indien vastgehouden wordtaan de huidige systematiek van de overgangsbepalingen,hanteer dan de onderstaande beleidslijn voor toepassing vande hardheidsclausule: 1. geen toepassing hardheidsclausule voor de 'lage kosten'-overgangsbepalingen (< € 5000); 2. generieke uitzondering voor familiebedrijven zonderpersoneel voor de 'laag risico - hoge kosten'-overgangsbepalingen en; 3. hardheidsclausule voor 'hoog risico - hoge kosten'-overgangsbepalingen alleen toepassen onder voorwaardevan het treffen van bewezen gelijkwaardige maatregelen.Hierbij zou de CCR de gelijkwaardige alternatieven voorgroepen schepen kunnen aanwijzen.

Voor wie de documenten in detail wil bestuderen ziehelemaal onderaan:http://www.algemeeneschippersvereeniging.nl/html/download.htm. (JB)

Verslag schriftelijk overleg inzake besprekingen in deCentrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR)

Hierbij bied ik u de antwoorden aan op de vragen van uwcommissie voor Infrastructuur en Milieu, zoals gesteld inhet verslag van een schriftelijk overleg inzake besprekingenin de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) enproblemen voor de Nederlandse traditionele zeilschepen opde Oostzee, d.d. 13 december 2012.

Hieronder enkele stukjes uit het verslag:

De CCR heeft in haar vergadering van 11 t/m 13 decemberjl. definitief ingestemd met uitstel tot 1 januari 2015 voorbepalingen omtrent de lichtdoorlatendheid vanstuurhuisruiten (getint glas), de ankeruitrusting enalarminstallaties op passagiersschepen voor dagtochtenkleiner dan 25 meter. Hiermee is ruimte ontstaan om in dekomende 2 jaar nader onderzoek te doen naar dezebepalingen en te bezien of er een bevredigend alternatiefkan worden gevonden.

Tot nu toe heb ik mij geconcentreerd om voor debepalingen die per 1 januari 2013, na afloop van decrisishardheidsclausule, in werking zouden treden, uitstelvoor nader onderzoek te krijgen. Conform hetgeen eind2011 bij de vaststelling van het CCR werkprogramma 2012- 2013 is afgesproken, zal ik vanaf begin 2013 binnen deCCR, naast de voornoemde drie bepalingen ook debepalingen gaan onderzoeken die in het door mij in 2011uitgevoerde onderzoek naar voren zijn gekomen als demeest problematische en waarvan de overgangstermijn in2015 afloopt. Daartoe behoren ook de geluidseisen.

De overige bepalingen, waarvan de overgangstermijn in2010 afliep, zullen inderdaad per 1 januari 2013 in werkingtreden. Dit betekent echter niet dat alle aanpassingen ookdaadwerkelijk per 1 januari moeten zijn uitgevoerd. Dit isper schip verschillend en hangt af van het moment waaropvoor het betreffende schip het Certificaat van Onderzoekwordt verlengd.

Ik heb in de CCR voorgesteld om die overgangsbepalingen,die mogelijk tot hoge nalevingskosten leiden en waarvooralternatieven denkbaar zijn, opnieuw te overwegen. Daartoe behoren ook bepalingen met betrekking totarbeidsomstandigheden. Bij het verkennen van mogelijkealternatieven wil ik in de CCR ervoor pleiten om ook naarhet soort onderneming te kijken.

Zo heeft de CCR in 2011 ingestemd met het Nederlandsevoorstel om elk regelgevingsvoorstel te voorzien van eendeugdelijke effectanalyse, waarbij ook gekeken is naaralternatieven voor regelgeving.

In Nederland hebben inmiddels ruim 500 schepen eenberoep op de crisishardheidsclausule gedaan en daarbijuitstel gekregen voor alle eisen van 2010 waarvoor uitstelwerd gevraagd. Dit is gedaan voor de volledige looptijd vanhet certificaat: 7 jaar voor vrachtschepen en 5 jaar voorpassagiersschepen.

Zoals ik u in mijn brief d.d. 11 december 2012 (Kamerstuk2012D46842) meedeelde, lijkt aan Deense kant na langetijd enige bereidheid te zijn tot nader ambtelijk overleg, enis ook van Duitse zijde recent bevestigd dat er geenbezwaren zijn tegen verdere bilaterale ambtelijke contactenover de kwestie. In dit overleg zullen diverseoplossingsmogelijkheden worden verkend. In het kader van de lopende infractieprocedure is het aan deEuropese Commissie te besluiten Denemarken voor hetEuropese Hof te dagen. Vervolgens is het aan de Europeserechters om een oordeel te geven over de toepasselijkheidvan bestaande regels op de Nederlandse zeilchartervloot ende verenigbaarheid van deze regels met het Europees recht.

Voor het volledige document (10 pagina's) zie:http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2012/12/18/verslag-schriftelijk-overleg-inzake-besprekingen-in-de-centrale-commissie-voor-de-rijnvaart-ccr.html

Bron: Rijksoverheid

Beantwoording resterende vragen AO zee- enbinnenvaart 6 februari 2013

Hierbij beantwoord ik de resterende vragen uit hetAlgemeen Overleg zee- en binnenvaart op 6 februari 2013.Aan het slot van deze brief bevestig ik nog mijn toezeggingtijdens het AO over vervolgonderzoek naar demarkttransparantie in het goederenvervoer over debinnenwateren.

Hier enkele stukjes uit de tekst:

Info 20M nummer 69 blz. 9

Kleine schepen in relatie tot CCR bepalingenIk heb uw Kamer aangegeven dat uit het onderzoek dat ikin 2011 heb laten uitvoeren is gebleken dat schepen vanvóór respectievelijk 1976 en 1995 tussen nu en 2041 oponderdelen flink zullen moeten investeren om aan detechnische regelgeving voor binnenvaartschepen te blijvenvoldoen. Met name de bepalingen die in 2035 van krachtworden, vragen grote investeringen. Alhoewel deovergangsbepalingen voor alle binnenvaartschepen gelden,zullen de benodigde investeringen voor (oude) kleinereschepen veelal moeilijker te dragen zijn. Daarom span ikmij maximaal in om binnen de CCR werkbare alternatievente onderzoeken voor die overgangsbepalingen, die mogelijktot hoge nalevingskosten leiden. Daarbij wil ik ook kijkennaar bijvoorbeeld de mogelijkheid van uitzonderingen voorfamiliebedrijven zonder personeel. Daarvoor heb ik wel deunanieme steun van de andere CCR landen nodig.

Betaling inzameling huisvuilGevraagd werd naar de grondslag voor de voorgenomenbetaling voor de afgifte van onder meer huisvuil, en ofhierbij niet sprake is van dubbel betalen. Het afvalabonnement dat per 1 juli 2013 wordt ingevoerd,heeft uitsluitend betrekking op de inzameling van KleinGevaarlijk Afval (KGA), huisvuil en overig bedrijfsafvalvia de rijksinfrastructuur, dus bij sluizen en langsrijksvaarwegen. De inzameling in de havens en de betalingdaarvan via het havengeld blijft ongewijzigd. Als schippersnu gewend zijn om hun afval in havens af te geven, en daarvoor te betalen via het havengeld, dan kan men daarvoorblijven kiezen. De nu nog gratis inzameling op sluizen enlangs rijksvaarwegen moet op grond van het, door uwKamer geratificeerde Scheepsafvalstoffenverdrag, door devervuiler zelf betaald gaan worden. Daarvoor wordt eenvrijwillig abonnement ingevoerd, beheerd door de stichtingScheepsafvalstoffen en Vaardocumenten Binnenvaart(SAB). Het abonnement is voor vrachtschepen één vastbedrag per jaar. De sector is betrokken geweest bij detotstandkoming van het verdrag. Schippers zijn niet verplicht om zich te abonneren. Zijkunnen er ook voor kiezen om huisvuil alleen in havens teblijven afgeven. Alleen als men de afvalvoorzieningen opsluizen en langs rijksvaarwegen wil gebruiken, heeft meneen abonnement nodig, waarvoor men vanaf 1 juli as. moetgaan betalen. De hoogte van het abonnement staat inredelijke verhouding tot de ingezamelde hoeveelhedenafvalstoffen en zal bovendien jaarlijks worden geëvalueerd.Qua structuur en kosten sluit deze systematiek goed aan bijvergelijkbare sectoren. Ook voor het midden- enkleinbedrijf aan de wal geldt dat huishoudelijk afval van hetbedrijf als bedrijfsafval tegen betaling moet wordenafgevoerd. In juni 2012 heeft definitieve besluitvormingplaatsgevonden op internationaal niveau over deimplementatie van het verdrag ten aanzien van dezeafvalstoffen. Direct hierna is overleg gestart met de brancheorganisatiesover het abonnementensysteem. Mijn ministerie heeft debinnenvaartsector per brief geïnformeerd overbovengenoemd voornemen. Binnenkort wordt eenvoorlichtingsbijeenkomst gehouden, waarbij de sector noginhoudelijk kan reageren op het beoogde abonnement.

Zie http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/02/13/beantwoording-resterende-vragen-ao-zee-en-binnenvaart-6-februari-2013.html.

Bron: Rijksoverheid

Folder Rode diesel verdwijnt vanaf 1 januari 2013

De folder Rode diesel van de Belastingdienst wordtregelmatig aangepast aan de laatste beleidsbepalingen mbtde invulling van de uitvoering van de rodedieselmaatregelen. Kijk dus op de website van debelastingdienst naar de laatste versie! (JB)

http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/themaoverstijgend/nieuws/douane/rode_diesel+verdwijnt

Bron: Belastingdienst

Rode diesel nieuws

In tegenstelling tot wat er wordt gedacht heeft de FONVwel degelijk aktie genomen en werd in januari 2013uitgenodigd voor een gesprek op het Ministerie vanFinanciën, bij de ambtenaren die er over gaan. Dat gesprekbracht mede aan het licht dat was onderschat hoe lang rodekleurstof nog zichtbaar zou blijven in leidingen enbrandstoftanks van schepen die weinig varen, zoals dehistorische bedrijfsvaartuigen en de Oude Glorie. Ook datdergelijke schepen niet op alle brandstoftanksmogelijkheden hebben (mangat) om die tanks achteraf nogeen keer schoon te maken. Daar diende beleidsmatig nogverder over te worden nagedacht. Maar voor de tijd die daarnog voor nodig was, werd gesuggereerd dat het verstandigzou zijn, om in het geval dat er na 1 juli 2013 nog rode oliein tanks zat, dit vóór die datum te melden aan de lokaleinspectie van de Douane en dan uitvoerig toe te lichtenwaarom dat nog nodig/noodzakelijk is. Op de jaarvergadering van 2 maart 2013 in Lelystad heeftde voorzitter van de FONV, Oluf van Oosterom, dezesuggestie van het ministerie naar voren gebracht.

De adressen van die lokale inspecties vind je hier:

http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/c ... jst_douane

Volstrekt duidelijk werd de grote lijn dat uitsluitend nogrode olie na 1 januari 2013 is toegestaan als er rechtstreeksvoordeel in het economisch verkeer mee werd behaald. Omdat ook nog eens duidelijk te krijgen voor schepen die (afen toe) betalende passagiers vervoeren, heb ik die vraaggesteld aan de overheid, gewoon via het vraagformuliervan:

https://www.rijksoverheid.nl/contact/contactformulier

Info 20M nummer 69 blz. 10

Daar kreeg ik afgelopen week het volgende antwoord op:

Geachte heer de Waard,

U heeft enige tijd geleden een vraag gesteld over detoepassing van de vrijstelling rode gasolie. Hieronder vindtU het antwoord.

Beste collega,

Door de heer De Waard is via Informatie Rijksoverheid devolgende vraag gesteld:"Zie ik het juist dat schepen die beroepsmatig ofbedrijfsmatig betalende passagiers voor een rondvaart ofvakantie meenemen gewoon op rode gasolie mogen blijvenvaren?"

De vraag kan als volgt worden beantwoord:"Op basis van de wettelijke bepalingen kan in het door ubedoelde geval voor het varen rode gasolie met vrijstellinggebunkerd worden.Brandstofgebruik door een vaartuig dat wordt gebruikt voorhet vervoer van personen of goederen of voor het verrichtenvan diensten onder bezwarende titel valt onder devrijstelling."

Met vriendelijke groet,

Toon (A.B.J.M.) ZomBeleidsadviseur

En daarmee is duidelijk dat als er zowel beroepsmatig alsbedrijfsmatig (tegen betaling) passagiers worden meegenomenop rode olie mag worden gevaren. Persoonlijk denk ik dat ditniet veel soelaas zal geven, want als je daarna het schipweer privé gebruikt mag het weer niet. (SdW)

Bron: Forum LVBHB

Verhaal over de veiligheidskeuring van EFM

In het december 2012 nummer van deverzekeringsmaatschappij EFM staat een uitgebreidvoorlichtingsverhaal over de veiligheidskeuring in depraktijk. Wat moet je doen om 'klaarblijkelijk gevaar' uit tesluiten. Informeer in ieder geval voor je zelf zaken aan hetschip gaat veranderen vooraf of dat gevolgen heeft voor hetcertificaat van onderzoek! In het verhaal staan enkele tipsvoor andere nog ongekeurde schepen die voor 2019 eencertificaat van onderzoek moeten hebben. Voor het heleverhaal zie http://www.efm.nl/paginas/home.aspx, efm info jaargang 13, nr. 2 December 2012. Ook handigvoor eigenaren die niet bij EFM zijn aangesloten! (JB)

Middeleeuws wrak op het IJsselmeer wordtrijksmonument

Bij het uitdiepen van een vaargeul in het IJsselmeer stuittenbaggeraars in 1999 op een houten scheepswrak. Het lag terhoogte van Lelystad. Dat er in het IJsselmeer een wrakgevonden wordt, is niet zo uitzonderlijk, want hier zijn inde loop der eeuwen veel schepen vergaan.

Van de vroege middeleeuwen tot diep in de twintigste eeuwwerd de toenmalige Zuiderzee druk bevaren doorhandelaren en vissers. En niet altijd bereikten hun schepende haven. Door al die wrakken wordt het IJsselmeer welbeschouwd als het grootste scheepskerkhof ter wereld.Onlangs heeft het scheepswrak in de geul bij Lelystad opvoordracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoedde status van archeologisch rijksmonument gekregen. Het is dan ook een bijzonder wrak. Niemand weet namelijkhoe het schip er uit heeft gezien. Wel zijn de restenonderzocht. Direct na de ontdekking zijn er enkele stukkenscheepshout geborgen. Details zoals bevestigingsmiddelenmaken duidelijk dat het schip overnaads gebouwd is.Overnaads wil zeggen dat de planken van de scheepshuidelkaar overlappen. Tussen de planken bevindt zichmosbreeuwsel, dat gebruikt werd om de naden in de huid tedichten. Dit breeuwsel en enkele fragmenten aardewerk wijzen er opdat het schip voor 1500 gezonken is. De jaarringen van hethout geven een datering aan die nog preciezer is: het schipis rond 1465 gebouwd. Op grond van constructiekenmerkenis beredeneerd dat het een lengte van ongeveer twintigmeter had, en dat het een vrachtschip was. Het wrak is goedgeconserveerd.

Op andere plaatsen zijn vrijwel geen wrakken gevondenvan schepen uit de jaren tussen 1300 en 1500, en zekergeen vrachtschepen. Dat maakt dit wrak dus speciaal. Er bestaan vermoedens en theorieën over de typen schepenuit deze periode, maar die worden nauwelijks gestaafd doorvondsten. Alleen afbeeldingen uit die tijd geven eenaanwijzing. In de vijftiende en zestiende eeuw vond erwaarschijnlijk een ingrijpende ontwikkeling in deNederlandse scheepsbouw plaats. Dit had vooral betrekkingop de overgang van schepen met een overnaadse huid naarkarveelbouw. De planken van een karveelgebouwd schipoverlappen elkaar niet. Het wrak bij Lelystad bevatvermoedelijk veel nieuwe informatie over dezeontwikkeling. Het vormt daarom een belangrijke bron voorkennis over de geschiedenis van de scheepsbouw. Na de ontdekking heeft Rijkswaterstaat de vaargeulomgelegd, zodat het scheepswrak ter plekke kan wordenbewaard. Het wordt niet geborgen, maar blijft onder eenlaag klei in het water liggen, omdat het op deze maniergoed behouden blijft. Dit deel van het IJsselmeer ligtbinnen de grenzen van de gemeente Lelystad. Het wrak vanhet vrachtschip uit 1465 is het eerste rijksmonument in dezegemeente. Om voorbijgangers op het monument teattenderen is er op de oever een informatiepaneel geplaatst.

Bron: TIJDSCHRIFT VAN DE RIJKSDIENST VOORHET CULTUREEL ERFGOED 1 2013.

Scheepswrakken in eerste aflevering De Wereld LeertDoor

Maritiem archeoloog Martijn Manders trad 14 jan. 2013 alseerste op in De Wereld Leert Door. Matthijs van Nieuwkerkinterviewt Manders, hoofd van het Maritiem Programmavan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, over 'De Utrecht', een admiraliteitsschip dat in de 17de eeuw isgezonken in Braziliaanse wateren.

Info 20M nummer 69 blz. 11

Hij opent hiermee deze nieuwe tv-reeks van de makers vande DWDD, waarin dagelijks een wetenschapper twaalfminuten lang vertelt over zijn of haar onderzoek. Een team van het Maritiem Programma heeft eind 2012 metcollega's van de Braziliaanse tegenhanger van deRijksdienst en studenten onderzoek gedaan naar hetscheepswrak van De Utrecht. Doel was om erachter tekomen hoe dit soort schepen werd gebouwd. De lading wasniet meer aanwezig omdat commerciële bergers deze al inde jaren '80 hebben geborgen.Zie ook uitzending gemist.Bron: Persbericht Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Aandacht voor restauratieambachten

Advies structuur vakopleidingen Wim Eggenkamp en Teun van den Ende, College van Rijksadviseurs, Den Haag,66 pag., gratis te verkrijgen via 070 - 339 1 381Sinds het verdwijnen van de lts in 1999 kunnenaanstormende metselaars, timmerlieden, schilders,stukadoors, smeden, glazeniers, leidekkers, rietdekkers,natuursteenbewerkers, molenbouwers en orgelbouwers zichop het vmbo nauwelijks meer met hun handen bekwamen.De praktisch ingestelde leerlingen beschouwen school alsstraf, zeker nu hun leraren meestal te weinig kennis bezittenom de bouwtechnische vakken goed te kunnenonderwijzen. Een probleem dus, vooral omdat we het dekomende decennia voornamelijk gaan doen met degebouwen die er nu al staan. Die schreeuwen vooronderhoud en restauratie om jonge, vakbekwameambachtslieden.De inmiddels afgezwaaide Rijksadviseur voor het CultureelErfgoed Wim Eggenkamp laat, na raadpleging van onderandere de Rijksdienst, in dit boekje acht aanbevelingen na.Zoals: geef les binnen de beroepsgroep, met meesters engezellen. Leg de theorie vast in studieboeken. En verleenalleen onderhoudssubsidie als er op de bouwplaatsopleidingsplaatsen zijn gecreëerd.

Bron: TIJDSCHRIFT VAN DE RIJKSDIENST VOORHET CULTUREEL ERFGOED 1 2013.

Restauratiebeurs april 2013

Bijpraten met anderen over restauratie? Van 18 tot en met20 april wordt de Nederlandse Restauratiebeurs gehoudenin de Brabanthallen in 's-Hertogenbosch. De tweejaarlijksebeurs is een ontmoetingsplek voor eigenaren vanmonumenten, specialisten, beleidsmakers en anderegeïnteresseerden in de restauratiepraktijk.De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed organiseert op debeurs activiteiten die aansluiten bij het thema van de dag:digitalisering, herbestemming en interieur. Ziewww.restauratiebeurs.nl voor meer informatie.

Bron: TIJDSCHRIFT VAN DE RIJKSDIENST VOORHET CULTUREEL ERFGOED 1 2013.

Conferentie Water en erfgoed: Protecting Deltas,Heritage Helps!

23 sep 2013 (Hele dag) - 28 sep 2013 (Hele dag) Locatie: Amsterdam

Als erfgoedorganisatie in een 'waterland' erkent ICOMOS -NL de belangrijke rol die erfgoed kan spelen bij hetmanagement van de groeiende dreiging van water alsgevolg van klimaatverandering.ICOMOS - NL richt zich op het vergroten van debewustwording rondom het thema water en erfgoed en zalexperts uit beide velden samenbrengen tijdens dezeconferentie. De inspirerende lezingen en interessantediscussies door internationale experts worden aan het eindevan de conferentie samengevat in een statement bedoeld omde rol van erfgoed bij de bescherming van delta's op deinternationale agenda te zetten.Tijdens dit internationale evenement zullen de volgendethema's aan bod komen:* Waterbeleid en erfgoed* Steden: integratie van erfgoed in de bescherming vandeltasteden* Kustgebieden: erfgoed als inspiratiebron voor deruimtelijke planning van kustgebieden* Kennisontwikkeling: kennisleemtes en onderzoeksagendaop het thema water en erfgoedBinnen deze thema's zal de discussie zich richten op:* Erfgoed als inspiratiebron voor aanpassing aanklimaatverandering* De veranderende positie van erfgoed in verstedelijktedeltagebieden bedreigd door water* De economische waarde van erfgoed: een motor voordelta beschermingWij hopen u te mogen verwelkomen op deze belangrijkeconferentie georganiseerd door ICOMOS - NL. In de loopvan 2013 laten we u meer weten over deelname aan deconferentie.Voor meer informatie of als u graag een bijdrage wiltleveren aan de organisatie van de conferentie kunt u mailennaar: congres@icomos.nlBron: Agenda Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

Spiegelkrant 2013

Zo'n zeventig beroepsschippers, recreanten,belangengroepen en vaarwegbeheerders kwamen op vrijdag23 november 2012 bijeen op Kasteel Groeneveld in Baarntijdens de informatiebijeenkomst voor vaarweggebruikers.De middag stond in het teken van Spiegelen, Sparren enSamen verder en was bedoeld om de diversiteit ensamenhang van de vernieuwende producten dieRijkswaterstaat de laatste jaren heeft ontwikkeld op hetgebied van vaarweginformatie, te 'laten zien' aanvaarweggebruikers en -beheerders en hun mening daaroverte horen.

Na de opening en de officiële 'lancering' van de portalwww.vaarweginformatie.nl, zetten Arjen Doosje(afdelingshoofd operationele ontwikkeling bij hetScheepvaartVerkeersCentrum), Leny van Toorenburg(hoofd nautische zaken bij Koninklijke Schuttevaer) en

Info 20M nummer 69 blz. 12

Hylke Steensma (projectleider 'Varen doe je samen' bijStichting Recreatietoervaart Nederland) de scheepstelegraafsymbolisch op 'vol vooruit'. Vervolgens gingen degebruikers en beheerders in hun eigen groepen aan de slag.Op een scheepsbrief gaven zij aan waarom zij trots zijn op'hun vloot', oftewel: wat gaat goed op de Nederlandsewateren? Ook vulden ze in waar zij kansen voorverbetering en samenwerking zien (spiegelen). Dat leiddetot vier thema's. Daarna gingen de aanwezigen inthemagroepen uiteen om te brainstormen over wat nodig isom tot concrete samenwerking te komen (sparren).

De Spiegelmiddag leverde een aantal concretevervolgstappen op. Zo beloofde de beroepsvaart meeraandacht te schenken aan de communicatie met depleziervaart. Zij wil daartoe het project 'Varen doe je samen'breder bekendmaken binnen de branche. De pleziervaartaan de andere kant wil haar achterban beter voorlichtenover het gebruik van AIS en de marifoon aan boord. Een andere behoefte is de weergave van knelpunten enoversteekplaatsen op elektronische kaarten. Een van deaanwezigen riep alle schippers op om dit bij hunleveranciers aan te geven. Tot slot kreeg Rijkswaterstaateen groot aantal tips om de informatievoorziening via deportal vaarweginformatie.nl te verbeteren. De middag werdafgesloten met een netwerkborrel.

Voor een ieder die de spiegelkrant 2013 niet ontvangenheeft:http://www.rijkswaterstaat.nl/images/Spiegelkrant%202013_tcm174-338809.pdf.

Bron: Rijkswaterstaat

VDJS breidt veiligheidscampagne uit

De organisaties achter 'Varen doe je samen' starten in 2013een nieuwe campagne om de veiligheid van watersportersop kleinere vaarwegen te bevorderen. Deveiligheidscampagne is een aanvulling op het bestaandeVDJS-programma.

Het wordt drukker op het water. Daarom is het raadzaamextra aandacht te besteden aan de veiligheid vanwatersporters onderling op kleinere vaarwegen. Het VDJSdeelconvenant II behandelt de thema's veilig, duurzaam enplezierig varen. Onderwerpen die daar bij passen zijn onderandere: snelvaren, 's nachts varen, varen in slecht weer, destaandemastroute, het dragen van een reddingvest,nautische borden en seinen, emissieloos varen en dewaterkwaliteit en gedragscodes.

De nieuwe veiligheidscampagne is een aanvulling op hetbestaande VDJS-programma. Dat heeft tot doel deverkeersveiligheid te verbeteren tussen recreatie- enberoepsvaart op de grote vaarwegen. Beide campagneslopen tot en met 2014. Voor de duidelijkheid: VDJS gaatniet om beleid, maar om veiligheidsvoorlichting.Behalve bestaande convenantpartners doen aan de nieuwecampagne mee: KNRM, Nederlands Platform voorWaterrecreatie, Reddingsbrigade Nederland, SportvisserijNederland, Unie van Waterschappen en Waternet.

De nieuwe veiligheidscampagne start met eenondertekening van een convenant op vrijdag 8 februaritijdens Boot Holland in Leeuwarden.

Bron: Varen doe je samen

Kamervragen met antwoorden m.b.t. kaarten 1800-serie

Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daaropdoor de regering gegeven antwoorden over het bericht datde Hydrografische Dienst de verschijning van 1800 kaartenopschort.

Antwoord van minister Hennis-Plasschaert (Defensie),mede namens de minister Schultz van Infrastructuur enMilieu (ontvangen 21 februari 2013). Vraag 1Bent u bekend met de berichtgeving dat de 1800-seriekaarten met ingang van 2013 niet meer in het geheel in hetvoorjaar zal worden uitgegeven, als gevolg van debezuinigingen binnen Defensie en door grote wijzigingen inde verkeersscheidingsstelsels op de Noordzee? Antwoord 1Ja.

Vraag 2Is de aanname in het bericht juist dat door het niet meervolledig in het voorjaar verschijnen van de 1800-serie degebruikers van de kaartensets niet meer op een veiligemanier het water opgestuurd kunnen worden? Antwoord 2Voor iedere zeekaart geeft de Dienst der Hydrografiewijzigingen op de kaart uit door middel van publicaties metde naam "Berichten aan Zeevarenden". De gebruikerskunnen met deze publicaties hun kaarten bijwerken. Deinformatie op de kaart blijft hierdoor actueel en deveiligheid van gebruikers is daardoor niet in het geding. Depublicaties "Berichten aan Zeevarenden" zijn ook gratis opinternet beschikbaar via de website www.hydro.nl ofwww.defensie.nl/marine/hydrografie/baz/.

Vraag 3Deelt u de mening dat uitgeven van deze dure kaartenhalverwege het vaarseizoen zonde van het geld is, omdatkaartgebruikers dan geen nieuwe meer zullen kopendoordat zij ofwel hun oude kaarten zelf aangepast hebbenof doorvaren met oude kaarten? Zo ja, zou het dan nietbeter zijn om voor dit jaar volledig af te zien van uitgave endeze besparing te gebruiken om vanaf volgend jaar weerjaarlijks in het vroege voorjaar een uitgave te kunnen doen?Zo nee, waarom niet? Antwoord 3Als op een kaart veel of grote wijzigingen nodig zijn, wordteen nieuwe editie uitgegeven. De 1800-serie was hierop totdit jaar een uitzondering, want die werd ieder voorjaaropnieuw uitgegeven gelet op de recreatieve gebruikers, decommerciële belangen van distributeurs en de start van hetrecreatieve vaarseizoen. De bezuinigingen bij Defensietreffen ook de verwerking- en productiecapaciteit van deDienst der Hydrografie. Met ingang van dit jaar wordtdaarom voor de 1800-serie geen uitzondering meergemaakt.

Info 20M nummer 69 blz. 13

De wijzigingen in de verkeersscheidingsstelsels op deNoordzee zorgen voor een piekbelasting en wordenmomenteel verwerkt. De desbetreffende kaartserie wordtdaarna zo spoedig mogelijk uitgegeven. De geplande datazijn vermeld in de persmededeling van november van vorigjaar. De Dienst der Hydrografie kondigt nieuwe publicatiesvier weken voor verschijning aan. Voor alle papierenkaartpublicaties geldt dat deze op een bepaald momentverschijnen, waarna enige tijd later een nieuwe publicatiekan volgen.

Vraag 4Is er een mogelijkheid dat de kaarten in plaats van oppapier voortaan digitaal verschijnen met daarbij demogelijkheid van tussentijdse kaartactualisaties waarzeekaartengebruikers zich op kunnen abonneren? Antwoord 4De Dienst der Hydrografie neemt aan het einde van dit jaareen nieuw productiesysteem in gebruik waarmee hetmogelijk is digitale edities te verstrekken en bij te werken.

Op basis van de ervaringen met dit systeem zal deproductencatalogus worden aangepast en zullen gebruikersop de hoogte worden gesteld van de wijze waarop zij debeschikking kunnen krijgen over de digitale edities. Bron: officiële bekendmakingen.nl

Geld verdienen met erfgoed

Dit boek gaat over erfgoed: oude gebouwen, historischestadsgezichten, oude landschappen. En het gaat ook overgeld: een van de belangrijkste onderwerpen in deze tijden.

Hebben die twee iets met elkaar te maken? Natuurlijk! Als je met erfgoed te maken hebt, is geld altijd eenprobleem. Er is nooit genoeg en er is altijd meer nodig:voor restauratie, voor reconstructie, voor onderhoud. Deze activiteiten kosten veel meer in beschermdemonumenten dan in gewone gebouwen. Daarom hebben demeeste politici het over erfgoed in termen van kosten.Erfgoed wordt vaak gezien als een bodemloze put, waargoed geld in gegooid wordt en waar niks uitkomt. Erfgoed wordt gewoonlijk als kostenpost gezien.

In dit boek wordt aangetoond dat het ook geld kanopbrengen. Jos Cuijpers beschrijft erfgoed als economischefactor.

ISBN 9789087300395. Bron: Boek Geld verdienen meterfgoed

Info 20M nummer 69 blz. 14

Nieuw boek: De maat genomen

Scheepsmetingen verklaardZojuist verschenen het boek De maat genomen, Varenderfgoed in de liggers van de Scheepsmetingsdienst.Achtergrond van de scheepsmetingen en een praktischehandleiding voor de meetgegevens geschreven door GeorgeSnijder.Dit boek geeft de achtergronden van de metingen vanbinnenvaartuigen in relatie tot het varend erfgoed. Het boekbeschrijft de geschiedenis van de scheepsmetingen, de wet-en regelgeving en stipt de inspanningen aan om diepapieren gegevens uit de liggers digitaal toegankelijk temaken. Daarmee wordt het historisch onderzoek van deoude binnenvaart vergemakkelijkt. Natuurlijk staat er ookeen handleiding bij voor die zoektocht in de digitaalontsloten liggers van de Scheepsmetingsdienst. Het boek isruim geïllustreerd met foto's uit de praktijk en voorbeeldenuit de liggers zelf.

George Snijder heeft vele artikelen gepubliceerd overdiverse onderwerpen die te maken hebben met het varenderfgoed van Nederland en België. Zijn artikelen zijn onder meer verschenen in de Bokkepoot,het tijdschrift van de Landelijke Vereniging tot Behoud vanhet Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB), waarvan hijjarenlang hoofdredacteur was. Vanaf 2012 is hij bestuurslid van de LVBHB enwebredacteur voor de website (www.lvbhb.nl) van dezevereniging.

Daarnaast heeft hij het project geïnitieerd en uitgevoerd omde liggers van de Scheepsmetingsdienst te ontsluiten. In2009 publiceerde hij het boek Schippers van een gedemptehaven, scheepvaart van 's Gravenmoer 1800-1950 over degeschiedenis van het dorp 's Gravenmoer (Noord-Brabant)en de scheepvaart, haven, schippers, schepen enscheepsbouw.

ir. G.L. Snijder MBA De maat genomen Varend erfgoed inde liggers van de Scheepsmetingsdienst; Achtergrond vande scheepsmetingen en een praktische handleiding voor demeetgegevens, Uitgeverij Aeolus Alphen a/d Rijn, 2013. ISBN 978-90-814366-0-1, 88 pagina's in kleur, prijs € 19,50 exclusief € 2,16 porto. Het boek is exclusief tebestellen bij de auteur via aeolus@shipmail.nl of in deVerenigingsstand van de LVBHB, en wordt niet in deboekhandel verkocht.

Bron: flyer G.L. Snijder

Hier onveilig? Onmogelijk!

Herinneringen van een geducht onderzoeker

Op verzoek schreef Pieter van Vollenhoven het bijzondereverhaal over zijn jarenlange strijd voor veiligheid en overde vele barrières die hij op zijn veiligheidspad tegenkwam.In dit persoonlijke en met enorme kennis van zakengeschreven boek blikt hij terug op zijn werk en missie enbeschrijft hij beeldend hoe, met steun van de Tweede

Info 20M nummer 69 blz. 15

Kamer, zijn ideaal ten slotte werkelijkheid werd. Hij eindigtmet een aantal aanbevelingen voor de toekomst.Als iemand het thema veiligheid op de agenda heeft gezet,dan is het wel Pieter van Vollenhoven. Jarenlang heeft hijzich ingezet voor een veiliger samenleving, met name doorde overheid en het parlement het enorme belang voor tehouden van onafhankelijk onderzoek naar (ernstige)gebeurtenissen. Dit met als enig doel om uit het gebeurdelering te kunnen trekken. Uiteindelijk zou hettweeëntwintig jaar duren voordat zijn levenswerk, deOnderzoeksraad voor Veiligheid, er kwam.

Deze Raad haalde de onderste steen boven in vele zaken,onder andere de brand in het detentiecentrum op Schiphol-Oost, de hoge sterfte in verschillende Nederlandseziekenhuizen, de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk, hetfunctioneren van Jeugdzorg, het ongeluk met het vliegtuigvan Turkish Airlines, de vele roodlichtpassages op hetspoor, met een aantal ernstige en vele bijna-ongevallen alsgevolg, en nog veel meer. De Raad kwam totgezaghebbende, en vaak onthutsende conclusies.

ISBN 9789460036279. Bron: boek Hier Onveilig? Onmogelijk!

Nagekomen bericht rode diesel voor historischeschepen!

In aanvulling op de tekst op blz. 10 en 11 van dit nummer:

Het leek mij nuttig de informatie te laten bevestigen doorde Douane, dan weten we zeker dat er geen misverstandenzijn ontstaan. Die reageerde als volgt:

Geachte heer De Waard,

Ik begrijp dat tijdens het gesprek op het ministerie desuggestie is gedaan om vóór 1 juli 2013 een melding tedoen bij de bevoegde douaneregio. Het is echter onzebedoeling om op korte termijn landelijk geldend beleid vastte stellen. Daarin zal o.a. voor historische schepen wordengeregeld dat zij ook voor de tweede helft van 2013 nog rodediesel voorhanden mogen hebben. Ik verwijs naar vraag enantwoord 32 uit de Nieuwsbrief van december 2012. Het isdan niet nodig om een verzoek in te dienen bij dedouaneregio.Voor de periode met ingang van 1 januari 2014 zal eenmogelijke ontheffing worden opgenomen in deUitvoeringsregeling accijns. Ik verwijs naar vraag enantwoord 33 uit de Nieuwsbrief. Daarover is nog nietsbeslist. Wij zijn hierover in overleg met het ministerie.

Met vriendelijke groet,

Toon (A.B.J.M.) ZomBeleidsadviseur

En dat antwoord brengt weer wat meer helderheid en watmij betreft ook opluchting. Op het ministerie wordt dustoch beseft dat die rode kleurstof niet zomaar even uit detanks verdwijnt, als je weinig vaart en er er niet zo vaakblanke olie wordt gebunkerd.

Dan gaat het verdunnen langzaam. Het enig juiste antwoordop de vraag wat de stand van zaken is luidt: er wordt overnagedacht op het ministerie en men zint op een oplossingvoor historische schepen, ook na 31 december 2013. (SdW)

Let op! Er is dus nog niets definitief, er wordt overnagedacht! En dat is al een hele vooruitgang. (JB)

Bron: Forum LVBHB en Waterscouting.com.

Geactualiseerde VDJS Knooppuntenboekjes en folderseditie 2013 online

Vanaf 6 maart 2013 zijn de nieuwe edities van deknooppuntenboekjes en folders te downloaden op dewebsite www.varendoejesamen.nl.

Bron: Varen doe je samen

Info 20M nummer 69 blz. 16