informationen 1 · 2005. 9. 16. · informationen 1 geschäftsstelle akademie für...

40
Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403, Telefon 07 21/85 59 34 Geschäftsführung Martina Schneider, E-mail: [email protected] Semesterzeiten 1. Trimester: 17.Oktober – 22. Dezember 2005 2. Trimester: 09. Januar 2006 – 31. März 2006 3. Trimester: 03. April 2006 – 31. Juli 2006 Einschreibung Schriftlich mit Anmeldeformular (siehe Mitte des Vorlesungsverzeichnisses) Wichtige Hinweise, wir bitten um Beachtung! Unsere Kurse finden in der Regel nur statt, wenn eine Mindestteilnehmerzahl erreicht ist. Wir bitten daher Interessierte, sich vor Kursbeginn bei uns anzumelden. Die Anmeldung wird nicht bestätigt. Eine Benachrichtigung erhalten Sie nur bei Änderungen, wenn der Kurs belegt ist oder nicht zustande kommt. Semestergebühren Für Einzelveranstaltungen jeweils angegeben. Mitglieder erhalten Gebührenermäßigungen. Beitrittserklärungen finden Sie auf Seite 3. Wer mehrere Veranstaltungen in der Zeit vom 17. Oktober 2005 – 31. Juli 2006 besuchen möchte, kann eine Semesterkarte kaufen 190,00 Semesterkarte für Mitglieder 165,00 Trimesterkarte für mehrere Veranstaltungen 87,00 Trimesterkarte für Mitglieder 70,00 Konten Volksbank Karlsruhe e.G. Konto-Nr. 7005 (BLZ 661 900 00) Sparkasse Karlsruhe Konto-Nr. 9 912 700 (BLZ 660 501 01)

Upload: others

Post on 11-Sep-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Informationen

1

Ge

schä

ftsstelle

Aka

de

mie

für W

issen

scha

ftliche

We

iterb

ildu

ng

Ka

rlsruh

eS

tud

ien

ha

us, K

aise

ralle

e 1

2 e

, 76

13

3 K

arlsru

he

, Ra

um

40

3, T

ele

fon

07

21

/85

59

34

Ge

schä

ftsfüh

run

gM

artin

a S

chn

eid

er, E

-ma

il: ma

rtina

.schn

eid

er@

vwa

-ba

de

n.d

e

Se

me

sterze

iten

1. T

rime

ster:

17

.Okto

be

r – 2

2. D

eze

mbe

r 2005

2. T

rime

ster:

09

. Jan

ua

r 20

06

– 3

1. M

ärz 2

006

3. T

rime

ster:

03

. Ap

ril 20

06

– 3

1. Ju

li 20

06

Ein

schre

ibu

ng

Sch

riftlich m

it An

me

lde

form

ula

r (sieh

e M

itte d

es V

orle

sung

sverze

ichn

isses)

Wich

tige H

inw

eise, wir b

itten u

m B

eachtu

ng

!U

nsere Kurse finden in der R

egel nur statt, wenn eine M

indestteilnehmerzahl erreicht ist.

Wir b

itten

da

he

r Inte

ressie

rte, sich

vor K

ursb

eg

inn

be

i un

s an

zum

eld

en

. Die

An

me

ldu

ng

wird

nich

t be

stätig

t. Ein

e B

en

ach

richtig

un

g e

rha

lten

Sie

nu

r be

i Än

de

run

ge

n, w

en

n d

er

Ku

rs be

leg

t ist od

er n

icht zu

stan

de

kom

mt.

Se

me

sterg

eb

üh

ren

r Ein

zelve

ran

staltu

ng

en

jew

eils a

ng

eg

eb

en

.M

itglie

de

r erh

alte

n G

eb

üh

ren

erm

äß

igu

ng

en

. Be

itrittserklä

run

ge

n fin

de

n S

ie a

uf S

eite

3.

We

r me

hre

re V

era

nsta

ltun

ge

n in

de

r Ze

it vom

17. O

ktober 2

00

5 –

31

. Juli 2

006

be

such

en

chte

, kan

n e

ine

Se

me

sterka

rte ka

ufe

n€

19

0,0

0S

em

este

rkarte

für M

itglie

de

r€

16

5,0

0

Trim

este

rkarte

für m

eh

rere

Ve

ran

staltu

ng

en

€8

7,0

0T

rime

sterka

rte fü

r Mitg

lied

er

€7

0,0

0

Ko

nte

nV

olksb

an

k Ka

rlsruh

e e

.G.

Ko

nto

-Nr. 7

00

5(B

LZ

661 9

00

00

)S

pa

rkasse

Ka

rlsruh

e

Ko

nto

-Nr. 9

91

2 7

00

(BLZ

66

0 5

01 0

1)

Page 2: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

2D

ie Akadem

ie

Trä

ger:

Die

Akadem

ie wird getragen durch die G

esellschaft der Akadem

ie für Wissenschaftliche

We

iterb

ildu

ng

e.V

Vo

rstan

d:

Ge

rlind

e H

äm

me

rle, V

orsitze

nd

eP

rof. D

r. He

inz K

un

le, S

tellve

rtrete

nd

er V

orsitze

nd

er

Pro

f. Dr. H

elm

ut A

pp

el

Pro

f. Dr.-In

g. H

ein

z Dra

he

imT

ho

ma

s Ha

nn

em

an

nE

dg

ar K

ipp

er,

Pro

f. Dr. H

an

s Joa

chim

We

rne

r

De

r Zw

eck d

es V

ere

ins ist d

ie F

örd

eru

ng

des w

eite

rfüh

rend

en S

tud

ium

s und d

er w

eite

r-b

ilde

nd

en

wisse

nsch

aftlich

en

Ve

ran

staltu

ng

en

in Z

usa

mm

en

arb

eit m

it de

r Un

iversitä

tK

arlsru

he

(TH

), de

r Fa

chh

och

schu

le K

arlsru

he

un

d d

er P

äd

ag

og

ische

n H

och

schu

leK

arlsru

he

mit d

en

Sch

we

rpu

nkte

n S

tud

ium

, Le

hre

insa

tz un

d w

issen

scha

ftliche

s Arb

eite

nvo

rwie

ge

nd

na

ch A

ussch

eid

en

au

s de

m B

eru

fsleb

en

.

Pe

rsön

lichke

iten

, die

die

Zie

le d

er G

ese

llschaft u

nte

rstütze

n u

nd a

ls Mitg

lied

beitre

ten

,sin

d w

illkom

me

n. D

er Ja

hre

sbe

itrag

für E

inze

lpe

rson

en

be

träg

t €2

5,5

6, fü

r Firm

en

un

da

nd

ere

Institu

tion

en

€2

55

,65

. Ein

e B

eitrittse

rkläru

ng

ist die

sem

Verze

ichn

is beig

efü

gt.

Mitg

lied

sbe

iträg

e u

nd

Sp

en

de

n sin

d im

Ra

hm

en

de

r ge

setzlich

en

chstb

eiträ

ge

für d

ieF

örd

eru

ng

de

r Wisse

nsch

afte

n (§

10

ES

tG, §

9 N

r. 3 K

StG

) steu

erlich

ab

zugsfä

hig

(Ko

nte

n w

ie o

be

n a

ng

eg

eb

en

).

Page 3: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Mitgliedschaft

Akad

emiem

itglied

erh

aben

Vo

rteile

■G

eb

üh

ren

erm

äß

igu

ng

en

bis zu

30

%

■€

16

5,0

0 fü

r ein

e S

em

este

rkarte

,d

ie S

ie b

ere

chtig

t, alle

Ku

rse d

er A

kad

em

iezu

be

such

en

.

De

r Mitg

lied

sbe

itrag

be

träg

t:fü

r Ein

zelp

erso

ne

n €

25

,56

für F

irme

n u

nd

Institu

tion

en

25

5,6

5

Mit Ih

rer M

itglie

dsch

aft

■fö

rde

rn S

ie d

ie Z

iele

de

r Aka

de

mie

■sch

affe

n S

ie d

ie V

ora

usse

tzun

ge

n fü

re

in g

ute

s Vo

rlesu

ng

san

ge

bo

t un

d d

en

Au

sba

u d

er A

kad

em

ie.

Üb

er Ih

ren

Be

itritt wü

rde

n w

ir un

s seh

r freu

en

. S

ie b

rau

che

n n

ur d

ie n

eb

en

steh

en

de

Be

itritts-e

rkläru

ng

au

szufü

llen

un

d a

n u

ns zu

schicke

n.

Beitrittserklärung

An

die

Gesellsch

aft für W

issensch

aftliche

Weiterb

ildu

ng

Karlsru

he e. V

.z. H

. Fra

u R

eg

ieru

ng

sprä

side

ntin

G

erlin

de

mm

erle

, Vo

rsitzen

de

Se

hr g

eeh

rte F

rau

mm

erle

,

Ich

bin

/wir

sind

b

ere

it d

ie

»G

ese

llscha

ft d

er

Aka

de

mie

r W

issen

scha

ftliche

W

eite

rbild

un

gK

arlsru

he e

. V.«

zu u

nte

rstütze

n u

nd e

rkläre

(n)

hie

rmit m

ein

en

/unse

ren B

eitritt.

Der Ja

hre

sbeitra

g b

eträ

gt

. . . . . . . . . . . . . . . . . .€

Ab

sen

de

r:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mit fre

und

lichen G

rüß

en:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .D

atu

m u

nd

Unte

rschrift

Page 4: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

4Inhaltsverzeichnis

Trä

ge

r de

r Aka

de

mie

2

Ko

nze

ptio

n d

er A

kad

em

ie8

Trim

este

rG

esch

ichte

/K

urs-N

r. 1F

rom

me

r, Eu

rop

äisch

e G

esch

ichte

im 2

0. Ja

hrh

und

ert

1. T

r. 1

0Z

eitg

esch

eh

en

■D

ie e

uro

ische

n G

roß

chte

um

19

00

Ku

rs-Nr. 2

Fro

mm

er, E

uro

ische

Ge

schich

te im

20

. Jah

rhu

ndert

2. T

r. 1

1D

er W

eg

zum

1. W

eltkrie

g

Ph

iloso

ph

ie/

Ku

rs-Nr. 3

We

rne

r, Die

Ph

iloso

ph

ie d

er „G

öttlich

en

Kom

ödie

“1. T

r.1

2P

sycho

log

ieK

urs-N

r. 4M

arsa

l, Da

s Le

be

n a

ls Sp

iel

1. T

r.1

4

Ku

rs-Nr. 5

Ma

rsal, D

avid

Hu

me

3. T

r. 1

6■

We

lche

Prin

zipie

n ste

he

n h

inte

r un

sere

n

eth

ische

n E

mp

find

un

ge

n, d

. h. w

aru

m b

illige

n

od

er m

issbillig

en

wir e

twa

s?

Ku

rs.Nr. 6

Ra

lla, P

hilo

sop

hie

ren

: Wa

s he

ißt “F

ür-w

ah

r-ha

lten

”?2

. Tr.

18

Re

ligio

ns-

Ku

rs-Nr. 7

En

ge

lsbe

rge

r, 1. T

r. 2

0

wisse

nsch

afte

n,

■D

ie W

elt d

es Isla

m u

nd

die

we

stliche

Zivilisa

tion

Re

ligio

ns-

■K

om

mt e

in K

am

pf d

er K

ultu

ren

un

d R

elig

ion

en

?g

esch

ichte

Page 5: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Inhaltsverzeichnis5

Ku

nstg

esch

ichte

Ku

rs-Nr. 8

Sch

ütz, V

om

Lich

t in d

er K

unst zu

r Lich

tkunst

2. T

r. 2

2

Ku

rs-Nr. 9

rster, D

er B

lau

e R

eite

r2

. Tr.

24

Lite

ratu

rK

urs-N

r. 10

Sim

on

, Wa

sser a

ls da

s Ele

me

nt d

er W

elt u

nd

de

s Lebe

ns

3. T

r. 2

5

Ku

rs-Nr. 1

1

Pilz, F

au

sts Gre

tche

n u

nd

ihre

„Sch

we

stern

”3. T

r. 2

6■

Die

Fig

ur d

er K

ind

smö

rde

rin im

de

utsch

en

Dra

ma

vom

Stu

rm u

nd

Dra

ng

bis zu

m N

atu

ralism

us

Arch

itektu

r/K

urs-N

r. 12

Klin

kott,

Be

richte

au

s de

r arch

äo

logisch

en

2. T

r. 2

8B

au

ge

schich

teB

au

forsch

un

g

Mu

sikge

schich

teK

urs-N

r. 13

Frisiu

s, Vo

llen

de

r un

d E

rne

ue

rer d

er

1. T

r. 2

9a

be

nd

län

disch

en

Po

lyph

on

ie■

Joh

an

n S

eb

astia

n B

ach

(16

85

– 1

75

0)

(zum

32

0. G

eb

urtsta

g)

■G

usta

v Ma

hle

r (18

60

– 1

750

) (zum

145. G

ebu

rtstag)

Ku

rs-Nr. 1

4F

risius, D

ie E

rne

ue

run

g d

er M

usik im

Ge

iste

2. T

r. 3

0d

er T

on

dich

tun

g■

Ro

be

rt Sch

um

an

n (1

81

0 –

185

6) (zu

m 1

50

. To

desta

g)

■F

ran

z Liszt (1

81

1 –

18

86

) (zum

19

5 G

eburtsta

g

un

d 1

20

. To

de

stag

)

Page 6: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

6Inhaltsverzeichnis

Mu

sikge

schich

teK

urs-N

r. 15

Frisiu

sV

olle

nd

er u

nd

Ern

eu

ere

r de

r ab

en

dlä

nd

ische

n

3. T

r. 3

1H

arm

on

ie:

■A

nto

n B

ruckn

er (1

82

4 –

189

6) (zu

m 1

10

. To

desta

g)

■A

rno

ld S

chö

nb

erg

(18

74

– 1

95

1) (zu

m 5

5. T

od

esta

g)

Na

turw

issen

-K

urs-N

r. 16

Wig

ge

r, Wa

nd

lun

ge

n im

na

turw

issen

schaftlich

en

We

ltbild

1. T

r. 3

2sch

afte

n

Info

rma

tikK

urs-N

r. 17

He

rme

s, Re

fresh

er Ü

bu

ng

en

am

Com

pu

ter

1. T

r.3

3m

it MS

OF

FIC

E X

P

Ku

rs-Nr. 1

8R

efre

she

r: Su

rfen

im In

tern

et

1. T

r.3

4S

uch

en

- ein

kau

fen

- ma

ilen

Re

cht

Ku

rs-Nr. 1

9H

an

ne

ma

nn

, Ve

rerb

en

od

er ve

rsche

nke

n2

. Tr.

35

Ku

rs-Nr. 2

0H

an

ne

ma

nn

, Pa

tien

ten

verfü

gu

ng

, Vo

rsorg

evo

llma

cht,

2. T

r. 3

6B

etre

uu

ng

sverfü

gu

ng

Ve

rzeich

nis d

er D

oze

ntin

ne

n u

nd

Do

zen

ten

37

La

ge

pla

n d

er V

WA

Ba

de

n3

8

An

fah

rtsbe

schre

ibu

ng

zur V

WA

Ba

de

n3

9

Page 7: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,
Page 8: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

8K

onzeption

Die

Aka

de

mie

für W

issen

scha

ftliche

We

iterb

ildu

ng

chte

sich vo

r alle

m fo

lge

nd

en

Au

fga

be

nb

ere

iche

n zu

we

nd

en

:

1.

Die

w

issen

scha

ftsimm

an

en

te

En

twicklu

ng

ve

rläu

ft h

eu

te

in

alle

n

Wisse

nsch

afte

nim

me

r schn

elle

r. Ein

ein

ma

l erre

ichte

r Wisse

nssta

nd

ge

gt h

eu

te w

en

ige

r de

nn

je.

Die

Aka

de

mie

für W

issen

scha

ftliche

Weite

rbild

un

g sie

ht e

s som

it als ih

re A

ufg

abe

an

,d

ie

Te

ilne

hm

er

üb

er

die

a

ktue

llen

w

issen

scha

ftliche

n

En

twicklu

ng

en

, ü

be

rF

orsch

un

gsm

eth

od

en

un

d -e

rge

bn

isse zu

info

rmie

ren

.

2.

Ma

nch

e w

issen

scha

ftliche

En

twicklu

ng

en

ha

be

n in

be

son

de

rem

Ma

ße

Au

swirku

ng

en

au

f die

Le

be

ns- u

nd

Arb

eitsw

elt. In

viele

n B

ere

iche

n d

es A

rbe

itsleb

en

s ha

be

n in

de

nle

tzten

Jah

rzeh

nte

n E

ntw

icklun

ge

n e

ing

ese

tzt, die

ein

e stä

nd

ige

wisse

nsch

aftlich

eW

eite

rbild

un

g d

er in

ihn

en

tige

n e

rford

erlich

ma

che

n.

Die

Aka

de

mie

sieh

t es so

mit a

ls ihre

Au

fga

be

an

, wisse

nsch

aftlich

e E

rge

bn

isse u

nd

En

twicklu

ng

en

au

f be

stimm

te L

eb

en

s- un

d A

rbe

itsbe

reich

e h

in zu

inte

rpre

tiere

n u

nd

da

rzuste

llen

.

3.

An

ge

sichts m

an

che

r En

twicklu

ng

en

we

rde

n se

iten

s de

r Öffe

ntlich

keit im

me

r hä

ufig

er

kritische

Fra

ge

n b

ezü

glich

Sin

n u

nd

Gre

nze

n w

issen

scha

ftliche

r Fo

rschu

ng

ge

stellt.

Die

Aka

de

mie

für W

issen

scha

ftliche

Weite

rbild

un

g sie

ht e

s som

it als ih

re A

ufg

abe

an

,zu

ein

em

Dia

log

zwisch

en

Wisse

nsch

aft u

nd

Ge

sellsch

aft b

eizu

trag

en

, ind

em

sieV

era

nsta

ltun

gsse

qu

en

zen

an

bie

tet, d

ie d

ie a

nth

rop

olo

gisch

e so

wie

sozio

kultu

relle

Be

de

utu

ng

w

issen

scha

ftliche

r E

ntw

icklun

ge

n,

die

A

usw

irkun

ge

n

solch

er

En

twicklu

ng

en

au

f da

s Ga

nze

de

r Le

be

nsw

elt so

wie

die

eth

ische

Dim

en

sion

wisse

n-

scha

ftliche

r Fo

rschu

ng

zum

Th

em

a h

ab

en.

Page 9: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Konzeption

9

4.

In e

ine

r Ze

it zun

eh

me

nd

er S

pe

zialisie

run

g d

es W

issen

s un

d H

an

de

lns a

uf d

er e

ine

nu

nd

ein

er w

ach

sen

de

n In

form

atio

nsflu

t au

f de

r an

de

ren

Se

ite d

roh

en

gru

nd

leg

en

de

Sin

n- u

nd

Le

be

nso

rien

tieru

ng

en

verlo

ren

zu g

eh

en

.D

ie A

kad

em

ie sie

ht e

s da

he

r als ih

re A

ufg

ab

e a

n, e

in G

eg

en

ge

wich

t zu d

iese

rE

ntw

icklun

g zu

bild

en

, ind

em

sie V

era

nsta

ltun

ge

n m

it fach

üb

erg

reife

nd

en

Th

em

en

an

bie

tet, in

de

ne

n d

er Z

usa

mm

en

ha

ng

de

r ein

zeln

en

Wisse

ns- u

nd

Le

be

nsb

ere

iche

refle

ktiert w

ird.

Die

A

kad

em

ie

verzich

tet

im

Sin

ne

ih

res

offe

ne

n

Ko

nze

pts

au

f fo

rma

leZ

ula

ssun

gsb

ed

ing

un

ge

n w

ie A

bitu

r od

er a

nd

ere

Ein

ga

ng

squ

alifika

tion

en

. Wisse

n-

scha

ftliche

We

iterb

ildu

ng

mu

ss sich p

rinzip

iell a

uf e

ine

m N

ivea

u vo

llzieh

en

, we

lche

sd

er a

llge

me

ine

n H

och

schu

lreife

en

tsprich

t.

Page 10: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

10G

eschichte

Ku

rs-Nr. 1

Eu

rop

äische G

eschich

te im 20. Jah

rhu

nd

ert■

Die

eu

rop

äisch

en

Gro

ßm

äch

te u

m 1

90

0

Re

fere

nt

Dr. H

an

sjörg

Fro

mm

er

Inh

alt

Se

min

ar

Ind

ustria

lisieru

ng

, Na

tion

alism

us u

nd

Imp

eria

lismu

s wa

ren

die

Krä

fte, m

it de

ne

n E

uro

pa

im 1

9. Ja

hrh

un

de

rt die

He

rrscha

ft üb

er w

eite

Teile

de

r We

lt übern

om

men

hatte

. Da

s bri-

tische

We

ltreich

wie

die

russisch

e K

on

tine

nta

lexp

an

sion

spre

ng

ten

alle

Dim

en

sion

en

,a

be

r au

ch F

ran

kreich

, die

Nie

de

rlan

de

. Be

lgie

n, D

eu

tschla

nd

un

d Ita

lien

be

teilig

ten

sicha

m W

ettla

uf. In

Eu

rop

a ü

be

rlag

erte

n sich

trad

itione

lle K

on

fliktherd

e w

ie d

ie T

ürke

i und

de

r Ba

lkan

mit ko

lon

iale

n R

ivalitä

ten

wie

in A

frika o

de

r Ch

ina

.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ade

n in

Ka

rlsruh

e, S

tud

ienh

aus,

Ka

isera

llee

12

e (S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle „Y

orckstra

ße

“), Ka

rlsruh

e, R

au

m 3

02

Ze

itM

ittwo

ch,

18

.00

- 19

.30

Uh

r (5 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

16

.11

.20

05

E

nd

e:

14

.12

.20

05

Ge

hr

€ 3

2,0

0M

itglie

de

r€

27

,00

Page 11: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Geschichte

11

Ku

rs-Nr. 2

Eu

rop

äische G

eschich

te im 20. Jah

rhu

nd

ert■

Der W

eg zu

m E

rsten W

eltkrie

g

Re

fere

nt

Dr. H

an

sjörg

Fro

mm

er

Inh

alt

Se

min

ar

Die

po

litische

wie

die

militä

rische

hru

ng

de

r eu

rop

äisch

en

Sta

ate

n h

ält e

ine

sun

gd

er

eu

rop

äisch

en

K

on

flikte

jew

eils

zu

ihre

n

Gu

nste

n

du

rch

ein

en

ko

nve

ntio

ne

llen

eu

rop

äisch

en

Krie

g fü

r mö

glich

. Er w

ird p

olitisch

un

d m

ilitärisch

vorb

ere

itet, a

be

r dile

tt-a

ntisch

un

d o

hn

e K

oo

rdin

atio

n. D

as g

ilt insb

eso

nd

ere

für d

as ka

iserlich

e D

eu

tschla

nd

,w

o d

ie V

era

ntw

ortu

ng

zwisch

en

Re

ichska

nzle

r un

d G

en

era

lstab

zerrie

be

n w

urd

e.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ade

n in

Ka

rlsruh

e, S

tud

ienh

aus,

Ka

isera

llee

12

e (S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle „Y

orckstra

ße

“), Ka

rlsruh

e, R

au

m 3

02

Ze

itM

ittwo

ch, 1

8.0

0 - 1

9.3

0 U

hr (5

Do

pp

elstu

nd

en)

Be

gin

n:

08

.03

.20

06

E

nd

e:

05

.04

.20

06

Ge

hr

€3

2,0

0M

itglie

de

r€

27

,00

Page 12: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

12P

hilosophie

Ku

rs-Nr. 3

Die P

hilo

sop

hie d

er „Gö

ttlichen

Ko

die“

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. H

an

s-Joa

chim

We

rne

r

Inh

alt

Vo

rlesu

ng

mit G

ele

ge

nh

eit zu

m G

esp

räch

Die

Ste

llun

g D

an

tes zu

r Ph

iloso

ph

ie ist o

ft und ko

ntro

vers u

nte

rsuch

t wo

rden. H

at d

ieP

hilo

sop

hie

in G

esta

lt de

r do

nn

a g

en

tile D

an

te zu

min

de

st zeitw

eise

de

n V

erlu

st sein

er

Be

atrice

„verg

esse

n“ la

ssen

, wie

E. G

ilson m

ein

te? W

ie m

uss e

ine

Philo

sop

hie

besch

af-

fen

sein

, die

de

rgle

iche

n fe

rtig b

ring

t? D

ass D

ante

vielle

icht n

ie syste

matisch

, abe

r imm

er

wie

de

r mit d

er P

hilo

sop

hie

in B

erü

hru

ng

kam

, wird

nich

t bezw

eife

lt. Da

ss die

„Gö

ttliche

Ko

die

“ de

utlich

e S

pu

ren

die

ser B

erü

hru

ng

en

un

d B

eg

eg

nu

ng

en

zeig

t, au

ch n

icht.

We

lche

Ro

lle sp

iele

n P

lato

n, A

ristote

les u

nd

insb

eso

nd

ere

Th

om

as vo

n A

qu

in in

Da

nte

sD

ichtu

ng

? In

wie

fern

ist er d

urch

de

n „a

verro

istische

n“ P

hilo

sop

he

n S

ige

r von

Bra

ba

nt

insp

iriert w

ord

en

? U

nd

in w

elch

er B

ezie

hu

ng

steh

t die

s alle

s zur G

esta

lt de

r Be

atrice

, die

de

n D

ichte

r du

rchs P

ara

die

s füh

rt?

Die

sen

un

d a

nd

ere

n F

rag

en

wo

llen

wir e

in S

tück w

eit n

ach

ge

he

n. D

ab

ei w

olle

n w

ir na

tür-

lich n

icht ve

rge

ssen

, da

ss die

„Gö

ttliche

Ko

die

“ in e

rster L

inie

kein

ph

iloso

ph

ische

sW

erk, so

nd

ern

ein

e g

roß

artig

e D

ichtu

ng

ist.

Ort

da

go

gisch

e H

och

schu

le K

arlsru

he

, Ka

isera

llee

11

(Ma

gd

eb

urg

er H

au

s),R

au

m 4

07

Ze

itM

ittwo

ch, 1

8.0

0 - 1

9.3

0 U

hr (6

Do

pp

elstu

nd

en)

Te

rmin

e: 7

.12

., 14

.12

., 21

.12

.20

05

, 11

.1., 1

8.1

., 25.1

.2006

Ge

hr

€ 3

7,0

0M

itglie

de

r€

32

,00

Page 13: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,
Page 14: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

14P

hilosophie

Ku

rs-Nr. 4

Das L

eben

als Sp

iel

Re

fere

ntin

Dr. E

va M

arsa

l

Inh

alt

Vo

rlesu

ng

mit G

ele

ge

nh

eit zu

m G

esp

räch

r die

Le

be

nsku

nst ist d

er h

erm

en

eu

tische

Zu

ga

ng

zum

Le

be

n g

run

dle

ge

nd

, un

d e

ine

glich

e D

eu

tun

g ist, d

as L

eb

en

als S

pie

l zu ve

rsteh

en

. Die

Ide

e d

es L

eb

en

s als S

pie

le

rsche

int vie

len

Me

nsch

en

faszin

iere

nd

, un

d d

er L

eb

en

skun

st wird

die

Re

alisie

run

gd

iese

r Ide

e zu

ge

trau

t. Vo

m L

eb

en

als S

pie

l wird

erw

arte

t, dass e

s ga

nz so

wie

ein

Sp

iel

Fre

ud

e

ma

cht;

es

wird

zu

we

ilen

ve

rna

chlä

ssigt,

dass

zum

S

pie

l im

mer

au

ch

die

glich

keit g

roß

er E

nttä

usch

un

g g

eh

ört.

Gu

te G

rün

de

spre

che

n a

llerd

ing

s da

für, sich

au

f die

Inte

rpre

tatio

n d

es L

eb

ens a

ls Sp

iel

ein

zula

ssen

, un

d zu

gle

ich n

icht a

lle V

orsich

t auß

er A

cht zu

lasse

n: In

mo

de

rne

r Ze

itg

ew

inn

t da

s Le

be

n a

ls Sp

iel a

n B

ed

eu

tun

g, d

a e

s für d

ie In

divid

ue

n a

ufg

run

d d

es

Fre

isein

s von

Bin

du

ng

un

d ä

ere

r Zw

eckse

tzun

g n

otw

en

dig

wird

zu e

xpe

rime

ntie

ren

,a

uszu

pro

bie

ren

un

d in

die

sem

Sin

ne

zu sp

iele

n, je

do

ch a

uch

Re

ge

ln d

es S

pie

ls selb

stfe

stzule

ge

n u

nd

Fo

rme

n d

er F

reih

eit fü

r sich zu

find

en. D

as L

eb

en a

ls Spie

l zu ve

rste-

he

n, se

tzt zud

em

ein

e u

ng

ew

öh

nlich

um

fan

gre

iche

he

rme

ne

utisch

e T

ätig

keit fre

i, ein

we

rtvolle

s Na

chd

en

ken

üb

er d

as L

eb

en

, sein

e B

ed

ing

un

ge

n u

nd

glich

keite

n, m

ög

en

da

be

i au

ch m

eh

r Fra

ge

n a

ufg

ew

orfe

n a

ls be

an

two

rtet w

erd

en

. Un

d sch

ließ

lich e

rsche

int

die

Be

ge

isteru

ng

, die

gro

ße

Fa

szina

tion

, die

da

s Le

be

n a

ls Sp

iel a

uf sich

zieh

t, hilfre

ichb

ei d

er G

esta

ltun

g d

er E

xisten

z, de

nn

sie b

eg

rün

de

t ein

e sta

rke B

ind

un

g a

ns L

eb

en

, un

dsie

ist

ein

e

Qu

elle

vo

n

gro

ße

r E

rgie

big

keit,

au

s d

er

da

s g

esa

mte

L

eb

en

h

ind

urch

ge

schö

pft w

erd

en

kan

n.

Page 15: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Philosophie

15

Lite

ratu

r: Da

s Sp

iel a

ls Ku

lturte

chn

ik de

s eth

ische

n L

ern

en

sH

rsg. E

va M

arsa

l & T

aka

ra D

ob

ash

i. Lit-V

erla

g, 2

3, 9

0,.

Ort

Institu

t für P

hilo

sop

hie

un

d T

he

olo

gie

, Ka

isera

llee

11, K

arlsru

he, R

aum

501,

Stra

ße

nb

ah

nh

alte

stelle

"Mü

hlb

urg

er T

or"

Ze

itD

on

ne

rstag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (6 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

10

.11

.20

05

En

de

:1

5.1

2.2

00

5

Ge

hr

€ 3

7,0

0M

itglie

de

r €

32

,00

Page 16: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

16P

hilosophie

Ku

rs-Nr. 5

David

Hu

me

■W

elch

e P

rinzip

ien

steh

en

hin

ter u

nse

ren

eth

ische

n

Em

pfin

du

ng

en

, d. h

. wa

rum

billig

en

od

er m

issbillig

en

wir e

twa

s?

Re

fere

ntin

Dr. E

va M

arsa

l

Inh

alt

Vo

rlesu

ng

mit G

ele

ge

nh

eit zu

m G

esp

räch

Die

spa

nn

en

dste

Fra

ge

für d

ie G

ele

hrte

n im

18.Ja

hrh

un

dert la

ute

te: W

ie ist d

ie M

ora

le

ntsta

nd

en

? D

er sch

ottisch

e P

hilo

sop

h D

avid

Hu

me

will d

ara

uf e

ine

em

pirisch

e A

ntw

ort

ge

be

n u

nd

un

tersu

cht d

esh

alb

da

s Ve

rha

lten

de

s Me

nsch

en

in se

ine

m n

ah

en

Um

feld

un

d in

de

r Öffe

ntlich

keit. A

usg

eh

en

d vo

n d

em

Men

schenb

ild, “d

ass e

twa

s vom

We

sen

de

r Ta

ub

e n

eb

en

Ele

me

nte

n d

es W

olfe

s un

d d

er S

chla

ng

e in

un

ser G

em

üt ve

rwo

ben

ist“e

rforsch

t er d

ie P

rinzip

ien

de

r Mo

ral. M

geblich

ist für H

um

e d

ab

ei, d

ass d

er M

en

sch im

Ve

rhä

ltnis zu

de

n T

iere

n e

ine

lle vo

n B

edürfn

issen h

at, a

be

r nur b

egre

nzte

Mitte

l, siezu

be

fried

ige

n u

nd

glü

cklich zu

we

rde

n.

Die

se M

än

ge

l kön

ne

n n

ur d

urch

die

Arb

eitste

ilun

g in

ein

er o

rga

nisie

rten

Ge

sellsch

aft a

uf-

ge

ho

be

n w

erd

en

. De

r Eg

oism

us, d

ie u

rsprü

ng

liche

Trie

bfe

de

r für d

as H

an

de

ln a

erh

alb

de

s un

mitte

lba

ren

So

zialve

rba

nd

es, m

otivie

rt nu

n d

en

Me

nsch

en

da

zu, R

eg

eln

zu e

nt-

wicke

ln, d

ie d

as Z

usa

mm

en

leb

en

erm

ög

liche

n. S

elb

st ein

e G

em

ein

scha

ft von

rde

rnb

rau

cht d

iese

, so m

uss sie

na

ch H

um

e zu

min

de

st die

No

rm ve

rein

ba

ren

, sich u

nte

rein

-a

nd

er n

icht w

ah

llos u

mzu

brin

ge

n. In

sein

er A

bh

an

dlu

ng

un

tersu

cht H

um

e d

ie E

ntste

hu

ng

die

ser m

ora

lische

n P

rinzip

ien

du

rch E

insich

t un

d G

efü

hl, d

ie sich

sein

er M

ein

un

g n

ach

be

i alle

n V

ölke

rn ä

hn

elt. In

un

sere

m S

em

ina

r wo

llen

wir d

iese

Au

ffassu

ng

en

mit u

nse

ren

he

utig

en

verg

leich

en

.

Lite

ratu

r: Da

vid H

um

e, E

ine

Un

tersu

chu

ng

üb

er d

ie P

rinzip

ien

de

r Mo

ral. R

ecla

m

Page 17: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Philosophie

17

Ort

Institu

t für P

hilo

sop

hie

un

d T

he

olo

gie

, Ka

isera

llee 1

1, K

arlsru

he, R

aum

50

1,

Stra

ße

nb

ah

nh

alte

stelle

"Mü

hlb

urg

er T

or"

Ze

itD

on

ne

rstag

, 18

.00

– 1

9.3

0 U

hr (8

Do

pp

elstu

nd

en

) au

ße

r 25

.5.2

00

6, 1

5.6

.20

06

Be

gin

n:

04

.05

.20

06

En

de

:0

6.0

7.2

00

6

Ge

hr

47

,00

Mitg

lied

er

€4

2,0

0

Page 18: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

18P

hilosophie

Ku

rs-Nr. 6

Ph

iloso

ph

ieren: W

as heiß

t “Fü

r-wah

r-halten

”?

Re

fere

ntin

Dr: M

ech

thild

Ra

lla

Inh

alt

Vo

rlesu

ng

mit A

ussp

rach

e

Ve

rtrete

r d

es

log

ische

n

P

ositivism

us

mein

en

, alle

“le

tzten

F

rage

n”

sind

u

nsin

nig

,F

un

da

me

nta

listen

be

ha

up

ten

, alle

“letzte

n F

rag

en

” sind

scho

n b

ea

ntw

orte

t.

Es ist n

icht m

eh

r mö

glich

, nu

r im U

mkre

is de

s Se

lbstb

ew

tsein

s ein

es a

uto

nom

en

Su

bje

kts zu

d

en

ken

, d

ie

Ge

wiß

he

it im

“ich

de

nke

” als

Ursp

run

g

un

d

Ma

ß

alle

rG

eg

en

stan

dse

rken

ntn

is zu b

eg

rün

de

n.

Zw

eife

l an

de

r allg

em

ein

en

Ve

rbin

dlich

keit d

er vo

n u

ns se

lbst g

esch

affe

ne

n W

irklichke

it,a

n d

er M

ög

lichke

it de

r me

nsch

liche

n F

reih

eit w

erd

en

zun

eh

me

nd

ge

äu

ße

rt.

Au

f de

r Gru

nd

lag

e vo

n T

exte

n w

erd

en

in d

iese

m K

urs d

ie so

g. “le

tzten

Fra

ge

n” im

Ra

hm

en

un

sere

r ph

iloso

ph

ische

n T

rad

ition

the

ma

tisiert.

Ort

Institu

t für P

hilo

sop

hie

un

d T

he

olo

gie

, Ka

isera

llee

11, K

arlsru

he, R

aum

501,

Stra

ße

nb

ah

nh

alte

stelle

"Mü

hlb

urg

er T

or"

Ze

itD

on

ne

rstag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (4 D

op

pe

lstun

de

n),

Te

rmin

e: 2

.2., 9

.2.,1

6.2

., 23

.2.

Ge

hr

€ 2

7,0

0M

itglie

de

r€

22

,00

Page 19: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Geschenk-G

utscheinfü

r den B

esu

ch d

es K

urse

s

de

r Aka

de

mie

für W

issen

scha

ftliche

We

iterb

ildu

ng

Ka

rlsruh

e

Da

tum

Un

tersch

rift

Wisse

n S

ie sch

on,

wa

s Sie

zu W

eih

na

chte

nve

rsche

nke

n?

Hier u

nsere

Gesch

enk-Id

ee:

Be

stellfo

rmula

r in d

er M

itted

es V

orle

sun

gsve

rzeich

nisse

s

Page 20: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

20R

eligionsgeschichte/Religionsw

issenschaften

Ku

rs-Nr. 7

Die W

elt des Islam

un

d d

ie westlich

e Zivilisatio

n■

Ko

mm

t ein

Ka

mp

f de

r Ku

lture

n u

nd

Re

ligio

ne

n?

Re

fere

nt

Pro

f. Eu

ge

n E

ng

elsb

erg

er

Inh

alt

Vo

rlesu

ng

mit A

ussp

rach

e

Mit d

em

Th

em

a ist e

in B

ren

np

un

kt de

s we

ltpo

litische

n Z

eitg

esch

eh

en

s an

ge

spro

che

n.

Zu

gle

ich ist e

svo

n g

roß

er B

risan

z im B

lick au

f die

glich

keite

n e

ine

s fried

liche

nZ

usa

mm

en

leb

en

s von

Mu

slime

n u

nd

Nich

tmu

slime

nin

un

sere

r Ge

sellsch

aft.

Te

rroristisch

e A

nsch

läg

e u

nte

r Be

rufu

ng

au

f den

Islam

lasse

n d

ie F

rag

e a

ufko

mm

en

, ob

es sich

be

im Isla

m n

icht u

m e

ine

sein

em

We

sen

na

ch zu

r Ge

wa

lt ne

ige

nd

e R

elig

ion

ha

n-

de

lt. Vie

l disku

tiert w

urd

e u

nd

wird

die

Th

ese

de

s am

erika

nisch

en

Po

litolo

ge

n S

am

ue

lP

.Hu

ntin

gto

n vo

n e

ine

m d

roh

en

de

n “cla

sh o

f civilizatio

ns”, e

ine

m K

am

pf d

er K

ultu

ren

,w

ob

ei in

erste

r Lin

ie a

n d

as V

erh

ältn

is zwisch

en d

er W

elt d

es Isla

m u

nd d

er w

estlich

en

Zivilisa

tion

ge

da

cht w

ird.

Zu

un

tersu

che

n u

nd

zu e

rörte

rn ist d

ie F

rag

e, w

elch

e R

olle

Fe

ind

bild

er h

erü

be

r un

d h

inü

-b

er

spie

len

. U

nd

w

elch

e

Fu

nktio

n

ha

t d

ie

Re

ligio

n

be

i d

em

Ko

nflikt

un

d

für

die

Be

hu

ng

en

um

ge

wa

ltfreie

We

ge

de

r Ko

nfliktlö

sun

g?

In e

ine

r -ob

ma

n w

ill od

er n

icht-

zun

eh

me

nd

mu

ltikultu

relle

n u

nd

mu

ltirelig

iöse

n G

ese

llscha

ft mü

ssen

wir u

ns fra

ge

n, o

bu

nd

inw

iefe

rn d

ie V

ielfa

lt ein

e C

ha

nce

un

dB

ere

iche

run

g d

arste

llt -od

er sie

im G

eg

en

teil

ein

Ko

nfliktp

ote

ntia

l in sich

birg

t, da

s sich sch

ne

ll gew

altsa

m e

ntla

den ka

nn

. Mit d

en

an

ge

de

ute

ten

Fra

ge

n ste

he

n d

ie fu

nd

am

en

tale

n W

erte

für d

as Z

usa

mm

en

leb

en

in u

nse

-re

r Ge

sellsch

aft u

nd

in d

er

lkerg

em

ein

schaft a

uf d

em

Prü

fstand

– sa

mt ih

ren ku

ltu-

relle

n u

nd

relig

iöse

n W

urze

ln.

Page 21: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Religionsgeschichte/R

eligionswissenschaften

21

Ort

Institu

t für P

hilo

sop

hie

un

d T

he

olo

gie

, Ka

isera

llee 1

1, K

arlsru

he, R

aum

50

1,

Stra

ße

nb

ah

nh

alte

stelle

"Mü

hlb

urg

er T

or"

Ze

itD

ien

stag

, 18

.15

– 1

9.4

5 U

hr (6

Do

pp

elstu

nd

en

),B

eg

inn

:2

5.1

0.2

00

5 (a

er 1

.11

.20

05

)E

nd

e:

06

.12

.20

05

Ge

hr

€ 3

7,0

0M

itglie

de

r€

32

,00

Page 22: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

22K

unstgeschichte

Ku

rs-Nr. 8

Vo

m L

icht in

der K

un

st zur L

ichtku

nst

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. H

elm

ut G

. Sch

ütz

Inh

alt

Ku

nsth

istorisch

e E

infü

hru

ng

, Be

trach

tun

g vo

n O

rigin

alw

erke

n u

nd

Orie

ntie

run

g in

de

rG

eg

en

wa

rtkun

st

Sch

on

die

nstle

r de

r Re

na

issan

ce ve

rsuch

ten

, de

s Lich

tes in

de

r Ma

lere

i ha

bh

aft zu

we

rde

n, a

be

r erst b

ei d

en

Imp

ressio

niste

n w

ird d

as S

on

ne

nlich

t mit se

ine

n fa

rbig

en

Wirku

ng

en

zum

Ha

up

tthe

ma

de

r Ma

lere

i. Versu

che, d

as L

icht a

uch

als M

ediu

m zu

nu

t-ze

n u

nd

nich

t nu

r als M

otiv zu

be

trach

ten

, gib

t es b

ei D

ad

a- u

nd

bei B

auh

au

skünstle

rn.

Ab

er e

s ist de

r Ku

nst d

er Z

we

iten

Mo

de

rne vo

rbe

halte

n, d

as L

icht g

anz g

roß

in d

en

Mitte

lpu

nkt d

es kü

nstle

rische

n In

tere

sses zu

stelle

n, in

de

m m

an

Lich

tinsta

llatio

ne

n u

nd

kine

tische

Ob

jekte

scha

fft. Imm

er ö

fter w

ird in

der G

ege

nw

art d

urch

die

Lich

tkun

st die

Gre

nze

zwisch

en

ob

jekth

afte

n W

erke

n u

nd

de

r imm

ate

rielle

n M

ed

ien

kun

st au

fge

ho

be

n.

In

ein

em

e

infü

hre

nd

en

T

eil

we

rde

n

wir

un

s e

ine

Ü

be

rsicht

üb

er

En

twicklu

ng

d

er

Lich

tthe

ma

tik bis zu

m E

nd

e d

es 2

0. Ja

hrh

und

erts ve

rscha

ffen. D

anach

wid

me

n w

ir un

sin

zwe

i Mu

seu

msg

än

ge

n a

usg

ew

äh

lten

We

rken

, die

wir e

ing

eh

en

d b

etra

chte

n, a

na

lysie-

ren

un

d d

iskutie

ren

we

rde

n. In

ein

er a

bsch

ließ

en

de

n V

era

nsta

ltun

g so

llen

die

ge

wo

nn

e-

ne

n E

insich

ten

un

d E

rfah

run

ge

n zu

sam

me

ng

efa

sst un

d e

xem

pla

risch ve

rtieft w

erd

en

.

Page 23: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Kunstgeschichte

23

Zie

lgru

pp

eD

ie V

era

nsta

ltun

g w

en

de

t sich a

n e

ine

bre

ite H

öre

rscha

ft kun

stinte

ressie

rter L

aie

n.

Me

nsch

en

a

ller

Alte

rsgru

pp

en

vo

n

Sch

üle

rinn

en

u

nd

S

chü

lern

d

er

gym

na

siale

nO

be

rstufe

b

is zu

S

en

iore

n,

die

a

ufg

esch

losse

n

sind

r u

ng

ew

oh

nte

ku

lture

lleP

no

me

ne

un

d d

iese

au

ch ve

rsteh

en

chte

n, sin

d e

ing

ela

de

n zu

m B

etra

chte

n, zu

mM

itde

nke

n u

nd

zum

Mitd

iskutie

ren

.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ade

n, S

tud

ienh

aus o

d. S

tudie

nfo

rum

(bitte

Au

sha

ng

hin

ter d

en

Ein

ga

ng

stüre

n b

ea

chte

n), K

aise

ralle

e 1

2 e

, 76

13

3 K

arlsru

he

(S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle „Y

orckstra

ße

“.),M

use

um

für N

eu

e K

un

st im Z

KM

, Lo

ren

zstraß

e 1

9, 7

6135

Karlsru

he

Ze

itD

on

ne

rstag

, 16

.00

- 17

.30

Uh

r (4 D

op

pe

lstun

de

n)

26

.01

.20

06

, Ort: V

WA

, Vo

rtrag

: Ge

schich

te d

er B

ede

utu

ng

de

s Lich

tes in

de

r Ku

nst

de

r Ne

uze

it0

2.0

2.2

00

6, O

rt: MN

K, A

usste

llun

g: „L

ichtku

nst a

us K

un

stlicht“ –

1. T

eil

09

.02

.20

06

, Ort: M

NK

, Au

sstellu

ng

: „Lich

tkun

st au

s Ku

nstlich

t“ – 2

. Te

il1

6.0

2.2

00

6, O

rt: VW

A, V

ortra

g: L

ichtku

nst h

eute

Ge

hr

€ 2

7,0

0 *)

Mitg

lied

er

€2

2,0

0 *)

*) In d

er G

eb

üh

r sind

die

Ein

trittsge

lde

r für d

as M

use

um

nich

te

nth

alte

n.

Page 24: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

24K

unstgeschichte

Ku

rs-Nr. 9

Der b

laue R

eiter

Re

fere

ntin

Dr. p

hil. K

atja

rster

Inh

alt

Den

Nam

en ‚D

er B

laue R

eiter’ erfanden

wir

am

Kaffeetisch

in der

Gartenlaube

inS

indelsdorf; beide liebten wir B

lau, Marc – P

ferde, ich – Reiter. S

o kam der N

ame von selbst.

Und der m

ärchenhafte Kaffee von F

rau Maria M

arc mundete uns noch besser.“ S

o äußerte

sich Wassily K

andinsky 1930 über die Entstehung dieses in der K

unstgeschichtsschreibungbedeutenden B

egriffes.„D

er Blaue R

eiter“ steht für eine lockere Gruppierung progressiv denkender und schaffender

Künstler am

Vorabend des E

rsten Weltkrieges, die durch die A

nerkennung eines auch unge-genständlichen A

usdruckes den bestehenden Kunstbegriff revolutionierten.

Die E

ntstehungsgeschichte des Blauen R

eiters sowie die R

olle und Wirkung seiner w

ichtig-sten V

ertreter und Förderer w

erden abgehandelt. Neben K

andinsky und Franz M

arc zählendazu die K

ünstler August M

acke, Gabriele M

ünter, Robert D

elaunay, Alfred K

ubin, Paul

Klee, H

einrich Cam

pendonk, Alexej Jaw

lensky und Marianne von W

erefkin, die Galeristen

Heinrich T

hannhauser und Herw

arth Walden und der M

äzen Bernhard K

oehler sen.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ad

en, S

tudie

nh

aus o

d. S

tudie

nfo

rum

(bitte

Au

sha

ng

hin

ter d

en

Ein

ga

ng

stüre

n b

ea

chte

n), K

aise

ralle

e 1

2 e

, 76

13

3 K

arlsru

he

(S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle „Y

orckstra

ße

“.),

Ze

itD

ien

stag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (4 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

14

.03

.20

06

En

de

:0

4.0

4.2

00

6

Ge

hr

€ 2

7,0

0M

itglie

de

r€

22

,00

Page 25: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Literatur25

Ku

rs-Nr. 1

0W

asser als das E

lemen

t der W

elt un

d d

es Leb

ens

Re

fere

ntin

Pro

f. Dr. H

erta

Sim

on

Inh

alt

Oh

ne

Wa

sser kö

nn

te n

ichts e

ntste

he

n u

nd b

leib

en, w

eder P

flanze

, no

ch T

ier, n

och

Me

nsch

: Wa

sser ist d

as E

lem

en

t alle

n S

ein

s.E

s ersch

ein

t in ve

rschie

de

ne

r Ge

stalt, b

ege

gnet u

ns a

ls Qu

elle

, als B

ach

, als F

luss, a

lsM

ee

r. Da

ss wir u

ns n

äh

er m

it ihm

be

schä

ftige

n, lo

hnt sich

.

nstle

r h

ab

en

e

s im

me

r w

ied

er

na

chg

esta

ltet.

So

a

uch

d

ie

Dich

ter

in

ihre

mA

usd

rucksm

ittel: d

er S

pra

che

.

Ein

ige

Be

ispie

le w

erd

en

wir n

äh

er b

etra

chte

n.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ad

en, K

aise

ralle

e 1

2 e

, 76

133

Karlsru

he

, S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle Y

orckstra

ße

, 3. O

G, R

au

m 3

03

Ze

itD

ien

stag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (6 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

25

.04

.20

06

En

de

:3

0.0

5.2

00

6

Ge

hr

€ 3

7,0

0M

itglie

de

r €

32,0

0

Page 26: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

26Literatur

Ku

rs-Nr. 1

1F

austs G

retchen

un

d ih

re „Sch

western

”D

ie Fig

ur d

er Kin

dsm

örd

erin im

deu

tschen

Dram

avo

m S

turm

un

d D

rang

bis zu

m N

aturalism

us

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. G

eo

rg P

ilz

Inh

alt

Vo

r de

m H

inte

rgru

nd

de

s juristisch

en

Um

ga

ng

s mit d

em

Kin

de

smo

rd se

it de

r „Pe

inlich

en

Ge

richtso

rdn

un

g K

aise

r Ka

rls V.“ vo

n 1

53

2 w

ird ve

rsuch

t zu b

eg

rün

de

n, w

esh

alb

die

ses

De

likt im 1

8. Ja

hrh

un

de

rt zu e

ine

m w

ichtig

en

litera

rische

n M

otiv w

urd

e.

Mit d

er A

na

lyse vo

n H

.L. W

ag

ne

rs Dra

ma

„Die

Kin

de

rmö

rderin

“, der G

retch

en

trag

ödie

im„U

rfau

st“, He

bb

els „M

aria

Ma

gd

ale

na

“ un

d H

au

ptm

an

ns „R

ose

Be

rnd

“ solle

n U

rsach

en

,W

an

de

l un

d K

on

stan

ten

de

s the

ma

tisierte

n N

orm

en

kon

flikts, sow

ie e

ine

wich

tige

Ph

ase

de

r Da

me

ng

esch

ichte

vom

Stu

rm u

nd

Dra

ng

bis zu

m N

atu

ralism

us K

on

ture

n g

ew

inn

en

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ade

n, S

tud

ienh

aus o

d. S

tudie

nfo

rum

(bitte

Au

sha

ng

hin

ter d

en

Ein

ga

ng

stüre

n b

ea

chte

n), K

aise

ralle

e 1

2 e

, 76

13

3 K

arlsru

he

(Stra

ße

nb

ah

nh

alte

stelle

„Yo

rckstraß

e“.),

Ze

itD

ien

stag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (4 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

08

.05

.20

06

En

de

:2

9.0

5.2

00

6

Ge

hr

€2

7,0

0M

itglie

de

r€

22

,00

Page 27: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

wohnen küche büro

die planer

unter den einrichtern.

Individualität leben. Und genießen. Jeden Tag. M

it exklusiven

Raum

kompositionen von burger. M

aßgeschneidert umgesetzt

nach Ihren Wünschen und Träum

en.

Waldstraße 89

-91 · 76133 K

arlsruhe · ww

w.burger.de

Sonntags geöffnet, 13-

18 Uhr,

ohne Beratung, ohne Verkauf

Lässt sich einrichten.

Page 28: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

28B

augeschichte

Ku

rs-Nr. 1

2B

erichte au

s der arch

äolo

gisch

en B

aufo

rschu

ng

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. M

an

fred

Klin

kott

Inh

alt

Se

min

ar m

it Dia

s

■D

ie B

efe

stigu

ng

san

lag

en

von

Tro

ia

■D

er g

roß

e A

ltar vo

n P

erg

am

on

■D

as b

yzan

tinisch

e P

erg

am

on

im K

am

pf g

eg

en

Ara

be

r un

d T

ürke

n

■N

eu

an

fän

ge

in P

he

llos in

Lykie

n u

nd

Ale

xan

dria

in d

er T

roa

s

Ort

Un

iversitä

t Ka

rlsruh

e, E

ng

lerstr.7

, Ge

ude

-Nr. 2

0.4

0, 7

613

1 K

arlsru

he

, B

au

ge

schich

tliche

s Institu

t, Hö

rsaa

l 9

Ze

itD

on

ne

rstag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (4 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

26

.01

.20

06

En

de

:1

6.0

2.2

00

6

Ge

hr

€2

7,0

0M

itglie

de

r€

22

,00

Page 29: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Musikgeschichte/M

usikwissenschaften

29

Ku

rs-Nr. 1

3V

ollen

der u

nd

Ern

euerer d

er aben

dlän

disch

en P

olyp

ho

nie

■Jo

han

n S

ebastian

Bach

(1685 – 1750) (zum

320. Geb

urtstag

)■

Gu

stav Mah

ler (1860 – 1750) (zum

145. Geb

urtstag

)

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. R

ud

olf F

risius

Inh

alt

Se

min

ar m

it viele

n M

usikb

eisp

iele

n■

Alte M

elod

ien – verw

and

elt in N

eue M

usik

Ge

istliche

Me

lod

ien

be

i Ba

ch –

Vo

lkslied

me

lod

ien

be

i Ma

hle

r■

Mu

sikalische G

estaltun

gskeim

e un

d ih

re En

twicklu

ng

Mu

sik au

s Mo

tiven

, Mu

sik au

s Me

lod

ien

– N

eu

e H

arm

on

ien

als K

lan

gze

ntre

n■

Instru

men

te – Klan

gfarb

en - P

olyp

ho

nie

■G

estaltun

gsid

een - F

orm

ideen

■V

erton

te Texte

■K

läng

e – Fo

rmen

- Bed

eutu

ng

en

Zie

lgru

pp

eA

uch

mu

sikinte

ressie

rte L

aie

n

Ort

da

go

gisch

e H

och

schu

le K

arlsru

he

, Mo

ltkestra

ße

9, K

arlsru

he

,B

au

III, Ra

um

30

9

Ze

itM

ittwo

ch, 1

7.4

5 - 1

9.1

5 U

hr (6

Do

pp

elstu

nd

en)

Be

gin

n:

02

.11

.20

05

E

nd

e:

07

.12

.20

05

Ge

hr

€3

7,0

0M

itglie

de

r€

32

,00

Page 30: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

30M

usikgeschichte/Musikw

issenschaften

Ku

rs-Nr. 1

4D

ie Ern

eueru

ng

der M

usik im

Geiste d

er To

nd

ichtu

ng

■R

ob

ert Sch

um

ann

(1810–1856) (zum

150. To

destag

)■

Fran

z Liszt (1811–1886) (zu

m 195. G

ebu

rtstag u

nd

120. To

destag

)

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. R

ud

olf F

risius

Inh

alt

Se

min

ar m

it viele

n M

usikb

eisp

iele

n■

Neu

e Mu

sik als Klavierm

usik:

Vo

n C

ho

pin

zu S

chu

ma

nn

un

d L

iszt■

Trad

ition

en ro

man

tischer K

amm

ermu

sik:V

on

Be

eth

ove

n, S

chu

be

rt un

d M

en

de

lssoh

n zu

Sch

um

an

n■

Vo

n d

er klassischen

zur ro

man

tischen

Sin

fon

ie:H

ayd

n, M

oza

rt, Be

eth

ove

n –

Sch

ub

ert, M

en

delsso

hn, S

chu

man

n■

Vo

n d

er Sin

fon

ie zur P

rog

ramm

mu

sik:B

ee

tho

ven

, Be

rlioz, L

iszt■

Wan

dlu

ng

en ko

nzertan

ter Mu

sik:B

ee

tho

ven

, Me

nd

elsso

hn

, Sch

um

an

n –

Be

eth

ove

n u

nd

Liszt

■M

usik u

nd

Sp

rache – M

usik u

nd

Dich

tun

g:

Sch

ub

ert, S

chu

ma

nn

, Liszt

Zie

lgru

pp

eA

uch

mu

sikinte

ressie

rte L

aie

n

Ort

da

go

gisch

e H

och

schu

le K

arlsru

he

, Mo

ltkestra

ße

9, K

arlsru

he

,B

au

III, Ra

um

30

9

Ze

itM

ittwo

ch, 1

7.4

5 - 1

9.1

5 U

hr (6

Do

pp

elstu

nd

en)

Be

gin

n:

11

.01

.20

06

E

nd

e:

15

.02

.20

06

Ge

hr

€3

7,0

0M

itglie

de

r€

32

,00

Page 31: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Musikgeschichte/M

usikwissenschaften

31

Ku

rs-Nr. 1

5V

ollen

der u

nd

Ern

euerer d

er aben

dlän

disch

en H

armo

nie:

■A

nto

n B

ruckn

er (1824 – 1896) (zum

110. To

destag

)■

Arn

old

Sch

ön

berg

(1874 – 1951) (zum

55. To

destag

)

Re

fere

nt

Pro

f. Dr. R

ud

olf F

risius

Inh

alt

Se

min

ar m

it viele

n M

usikb

eisp

iele

n■

Wan

dlu

ng

en g

eistlicher M

usik:

Vo

n P

ale

strina

bis B

ruckn

er u

nd

Sch

ön

be

rg■

Mu

sik un

d D

ichtu

ng

:B

ee

tho

ven

, Bra

hm

s, Sch

ön

be

rg■

Wied

ergeb

urt d

er Po

lyph

on

ie im G

eiste der S

info

nie:

Mo

zart, B

ee

tho

ven

, Bru

ckne

r, Sch

ön

be

rg■

Neu

e Fo

rmp

rozesse:

Be

eth

ove

n, B

ruckn

er, S

chö

nb

erg

■M

usik u

nd

Sp

rache – M

usik als B

otsch

aft:B

ruckn

er, S

chö

nb

erg

Zie

lgru

pp

eA

uch

mu

sikinte

ressie

rte L

aie

n

Ort

da

go

gisch

e H

och

schu

le K

arlsru

he

, Mo

ltkestra

ße

9, K

arlsru

he

,B

au

III, Ra

um

30

9

Ze

itM

ittwo

ch, 1

7.4

5 - 1

9.1

5 U

hr (6

Do

pp

elstu

nd

en)

Be

gin

n:

26

.04

.20

06

E

nd

e:

31

.05

.20

06

Ge

hr

€3

7,0

0M

itglie

de

r€

32

,00

Page 32: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

32N

aturwissenschaften

Ku

rs-Nr. 1

6W

and

lun

gen

im n

aturw

issensch

aftlichen

Weltb

ild

Re

fere

nt

Dip

l.-Ph

ys. Be

rnh

ard

Wig

ge

r

Inh

alt

Vo

rlesu

ng

mit G

ele

ge

nh

eit zu

m G

esp

räch

In d

er vo

m M

ytho

s ge

prä

gte

n g

riech

ische

n A

ntike

be

wo

hn

te d

er M

en

sch e

ine

n e

be

ne

nE

rdkre

is, der vo

m O

keanos u

mgeben u

nd vo

m H

imm

el ü

berw

ölb

t wurd

e. E

r befa

nd sich

som

itin

der M

itte e

iner b

egre

nzte

n W

elt.

Der h

eutig

e M

ensch

findet sich

– g

em

esse

n a

n d

en h

eute

verfü

gbare

n E

rkenntn

issen –

auf

ein

em

Pla

ne

ten

wie

de

r , de

r du

rch Z

ufa

ll Le

be

n e

rmö

glich

t un

d sich

zusa

mm

en

mit d

em

So

nn

en

system

in

e

ine

r vo

n

un

zäh

lige

n

Ga

laxie

n

im

un

be

gre

nzte

n

We

ltrau

m

be

we

gt.

He

rvorg

eg

an

ge

n a

us e

ine

r Evo

lutio

n, d

ie zu

chst a

uf ch

em

ische

r Ba

sis be

ga

nn

un

d d

an

ach

info

rmatio

nsg

estü

tzt weite

r lief, ste

ht e

r am

derze

itigen E

nde e

iner sich

fortse

tzenden b

iolo

-g

ische

n E

volu

tion

. In

die

ser V

orle

sun

g so

lle ch

ron

olo

gisch

die

Wa

nd

lun

ge

n im

na

turw

issen

scha

ftliche

n W

eltb

ildso

wie

die

Sch

wie

rigke

iten

ihre

Du

rchse

tzun

g b

eh

an

de

lt we

rde

n e

be

nso

wie

die

allm

äh

liche

En

tsteh

un

g

de

r E

inze

lwisse

nsch

afte

n.

Die

e

ntsch

eid

en

de

, d

en

W

an

de

l b

ew

irken

de

nE

ntd

ecku

ng

en

in d

en

exa

kten

Na

turw

issen

scha

ften

un

d in

de

n L

eb

en

swisse

nsch

afte

n w

er-

de

n b

eh

an

de

lt. Da

be

i wird

au

ch a

uf n

eu

e B

ed

ing

un

ge

n e

ing

eg

an

ge

n, d

ie d

iese

Erke

nn

tnisse

erm

öglich

ten, w

ie z.B

. Fortsch

ritte in

den a

ppara

tiven B

eobach

tungsm

öglich

keite

n.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ad

en in

Ka

rlsruh

e, S

tud

ienha

us,

Ka

isera

llee

12

e, (S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle Y

orckstra

ße), K

arlsru

he,

Ra

um

(sieh

e A

ush

an

g h

inte

r de

n E

ing

an

gstü

ren

)

Ze

itD

ien

stag

, 18

.00

- 19

.30

Uh

r (6 D

op

pe

lstun

de

n)

Be

gin

n:

08

.11

.20

05

En

de

:1

3.1

2.2

00

5

Ge

hr

€ 3

7,0

0M

itglie

de

r €

32

,00

Page 33: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Informatik

33

Ku

rs-Nr. 1

7R

efresher: Ü

bu

ng

en am

Co

mp

uter m

it MS

OF

FIC

E X

P

Re

fere

nt

StD

Ulrich

He

rme

s

Inh

alt

■W

ied

erh

olu

ng

de

r wich

tigste

n V

ora

usse

tzun

ge

n fü

r de

n U

mg

an

g m

it de

m P

C■

Stre

ifzug

du

rch d

as M

S O

ffice P

ake

t z.B. W

ord

, Exce

l, Ph

oto

Ed

itor, P

ow

erP

oin

t,■

Vie

le Ü

bu

ng

en

am

PC

Vo

rken

ntn

isseG

run

dke

nn

tnisse

Inte

resse

an

de

r Da

ten

vera

rbe

itun

g

Zie

l■

Au

ffrischu

ng

de

r Gru

nd

ken

ntn

isse■

Da

rstellu

ng

de

r Nu

tzun

gsm

ög

lichke

iten

de

s MS

-Office

-Pro

gra

mm

s

Ort

Gym

na

sium

St. D

om

iniku

s, Se

min

arstra

ße 5

, Karlsru

he, E

DV

-Raum

,U

nte

rge

scho

ss

Ze

itM

on

tag

, Mittw

och

, Do

nn

ersta

g, 1

6.3

0 - 1

9.3

0 U

hr (6

Aben

de)

Te

rmin

e:

14

.11

.20

05

, 16

.11

.20

05

, 17

.11

.20

05,

21

.11

.20

05

, 23

.11

.20

05

un

d 2

4.1

1.2

00

5

Ge

hr

€1

46

,00

Mitg

lied

er

€1

40

,00

Page 34: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

34Inform

atik

Ku

rs-Nr. 1

8R

efresher: S

urfen

im In

ternet

Su

chen

-einkau

fen- m

ailen

Re

fere

nt

StD

Ulrich

He

rme

s

Inh

alt

■W

ied

erh

olu

ng

de

r wich

tigste

n V

ora

usse

tzunge

n fü

r da

s Surfe

n im

Inte

rne

t ■

Stre

ifzug

du

rch d

as w

orld

wid

e w

eb

■Ü

bu

ng

en

(Te

xte u

nd

Bild

er a

us d

em

Inte

rne

t do

wn

loa

de

n, E

inka

ufe

n im

Eb

ay;

eig

en

e E

ma

il-Ad

resse

erste

llen

, ma

ilen

mit A

nh

än

ge

n, S

uch

ma

schin

en

sinn

voll n

utze

n

Vo

rken

ntn

isseG

run

dke

nn

tnisse

Inte

resse

an

de

r Da

ten

vera

rbe

itun

g

Zie

l■

Au

ffrischu

ng

de

r Gru

nd

ken

ntn

isse■

Um

ga

ng

mit p

df

Ort

Gym

na

sium

St. D

om

iniku

s, Se

min

arstra

ße

5, K

arlsru

he, E

DV

-Ra

um

,U

nte

rge

scho

ss

Ze

itM

on

tag

, Mittw

och

, Do

nn

ersta

g, 1

6.3

0 - 1

9.3

0 U

hr (3

Aben

de)

Te

rmin

e:

5.1

2.2

00

5, 7

.12

.20

05

, 8.1

2.2

00

5,

Ge

hr

€ 7

5,0

0M

itglie

de

r €

75

,00

Page 35: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Recht

35

Ku

rs-Nr. 1

9V

ererben

od

er Versch

enken

?

Re

fere

nt

Re

chtsa

nw

alt T

ho

ma

s Ha

nn

em

an

n

Inh

alt

Vo

rtrag

Ru

nd

1, 7

Billio

ne

n E

UR

, so sch

ätze

n d

ie E

xpe

rten

, we

rde

n in

de

n n

äch

sten

Jah

ren

inD

eu

tschla

nd

vere

rbt. E

ine

de

rart rie

sige

Um

schich

tun

g d

er V

erm

ög

en

s-we

rte g

ab

es

no

ch n

ie. A

uch

de

r Sta

at w

ill an

die

sem

Ve

rmög

en m

itverd

ienen

. Nach

der R

efo

rm d

er

Erb

scha

fts- un

d S

che

nku

ng

ssteu

er g

ilt um

so m

eh

r: We

r nich

t vorso

rgt, h

at se

inen

letz-

ten

Wille

n sch

ne

ll versp

ielt. N

ur je

de

r Dritte

bere

itet d

ie V

erte

ilun

g se

ine

s Verm

ög

ens vo

r.A

uf za

hlre

iche

Erb

en

wa

rtet d

esh

alb

kein

stattlich

er G

old

reg

en

, son

de

rn je

de

Me

ng

eS

treit u

nd

Ärg

er. D

och

wie

kön

ne

n E

rbsch

aftsa

ng

ele

ge

nh

eite

n so

ge

reg

elt w

erd

en

, da

sske

in S

treit u

nte

r de

n E

rbe

n a

uftritt?

Wa

nn

ist es b

esse

r, Te

ile d

es V

erm

öge

ns n

och

zuL

eb

zeite

n zu

versch

en

ken

statt sp

äte

r zu ve

rerb

en

? W

ie kö

nn

en

ein

zeln

e E

rbe

n b

evo

r-zu

gt w

erd

en

? U

nd

wie

kan

n sich

ein

Erb

e w

eh

ren

, de

r sich b

en

ach

teilig

t füh

lt?

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ade

n in

Ka

rlsruh

e, S

tud

ienh

aus,

Ka

isera

llee

12

e (S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle Y

orckstra

ße

), Ka

rlsruh

e, R

aum

(sieh

e A

ush

an

g h

inte

r de

n E

ing

an

gstü

ren

)

Ze

itD

on

ne

rstag

, 2.2

.20

06

, 18

.00

– 2

0.0

0 U

hr

Ge

hr

€ 8

,00

Page 36: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

36R

echt

Ku

rs-Nr. 2

0P

atienten

verfüg

un

g, V

orso

rgevo

llmach

t, B

etreuu

ng

sverfüg

un

g

Re

fere

nt

Re

chtsa

nw

alt T

ho

ma

s Ha

nn

em

an

n

Inh

alt

Die

A

nza

hl

de

r B

etre

uu

ng

sbe

rftige

n,

die

a

ufg

run

d

ein

er

psych

ische

n

Kra

nkh

eit,

Be

hin

de

run

g o

de

r Alte

rsverw

irrun

g n

icht m

eh

r selb

st üb

er ih

re p

ersö

nlich

en

un

d fin

an

zi-e

llen

An

ge

leg

en

he

iten

en

tsche

ide

n kö

nn

en

, nim

mt ste

tig zu

.B

etre

uu

ng

sverfa

hre

n kö

nn

en

sich je

do

ch ve

rme

ide

n la

ssen

od

er zu

min

de

st du

rch d

en

eig

en

en

W

illen

e

ntsch

eid

en

d

mitg

esta

ltet

we

rde

n,

we

nn

re

chtze

itig

vorg

eso

rgt

wird

,d

am

it nich

t Dritte

üb

er S

chicksa

l, Le

be

n u

nd

Ste

rbe

n - g

eg

en

od

er o

hn

e d

en

eig

en

en

Wille

n d

es B

etro

ffen

en

- en

tsche

ide

n.

Hie

rfür ste

he

n g

run

dsä

tzlich d

rei In

strum

en

te zu

r Verfü

gung

, um

in g

esu

nde

n T

age

n im

Sin

ne

de

r Se

lbstb

estim

mu

ng

schriftlich

e W

illen

serklä

run

ge

n fü

r de

n F

all e

ine

r spä

tere

nE

inw

illigu

ng

sun

fäh

igke

it ab

ge

be

n zu

kön

ne

n:

■P

atie

nte

nve

rfüg

un

g■

Vo

rsorg

evo

llma

cht

■B

etre

uu

ng

sverfü

gu

ng

Es w

erd

en

Mu

ster m

it Erlä

ute

run

ge

n a

usg

eg

eb

en

.

Ort

Ve

rwa

ltun

gs- u

nd

Wirtsch

afts-A

kad

em

ie B

ade

n in

Ka

rlsruh

e, S

tud

ienh

aus,

Ka

isera

llee

12

e (S

traß

en

ba

hn

ha

lteste

lle Y

orckstra

ße), K

arlsru

he,

Ra

um

(sieh

e A

ush

an

g h

inte

r de

n E

ing

an

gstü

ren

)

Ze

itD

on

ne

rstag

, 16

.02

.20

06

, 18

.00

– 2

0.0

0 U

hr

Ge

hr

€ 8

,00

Page 37: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Das D

ozententeam37

En

gelsb

erger,

Pro

f. Eu

ge

n, P

äd

ag

og

ische

Ho

chsch

ule

Ka

rlsruh

e

Fo

erster,D

r. ph

il. Ka

tja, K

arlsru

he

Fro

mm

er,D

r. Ha

nsjö

rg, K

arlsru

he

Frisiu

s,P

rof. D

r. ph

il. Ru

do

lf, Pä

da

go

gisch

e H

och

schu

le K

arlsru

he

Han

nem

ann

,T

ho

ma

s, Re

chtsa

nw

alt, K

arlsru

he

, M

itglie

d in

de

r De

utsch

en

Ge

sellsch

aft fü

r Erb

rech

tskun

de

Herm

es,U

lrich, S

tD, K

arlsru

he

Klin

kott,

Pro

f. Dr. M

an

fred

, Un

iversitä

t Ka

rlsruh

e

Marsal,

Dr. E

va, P

äd

ag

og

ische

Ho

chsch

ule

Ka

rlsruh

e

Pilz,

Pro

f. Dr. G

eo

rg, P

äd

ag

og

ische

Ho

chsch

ule

Ka

rlsruh

e

Ralla,

Dr. M

ech

thild

, Pä

da

go

gisch

e H

och

schu

le K

arlsru

he

Sch

ütz,

Pro

f. Dr. H

elm

ut G

. Sch

ütz, P

äd

ag

og

ische H

och

schu

le K

arlsru

he

Sim

on

,P

rof. D

r. He

rta, K

arlsru

he

Wern

er,P

rof. D

r. Ha

ns-Jo

ach

im, P

äd

ag

og

ische

Ho

chsch

ule

Ka

rlsruh

e

Wig

ger,

Be

rnh

ard

, Dip

l.-ph

ys., Ka

rlsruh

e

Page 38: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

38Lageplan der V

WA

Baden

Page 39: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

Anfahrtsbeschreibung zur V

WA

Baden

39

Mit d

em A

uto

•V

on d

er A

uto

bahn A

5 A

bfa

hrt K

arlsru

he-M

itte/

La

nd

au

/Pfa

lz au

f de

r Sü

dta

ng

en

te R

ichtu

ng

R

he

inh

afe

n/N

eu

reu

t/La

nd

au

fah

ren

.

•A

usfa

hrt B

36 R

asta

tt/Mühlb

urg

/Daxla

nden

(Ausfa

hrt N

r. 7)

•re

chts e

ino

rdn

en

un

d R

ichtu

ng

hlb

urg

ab

bie

ge

n

•d

ie K

aise

ralle

e e

ntla

ng

fah

ren

•nach

ca. 1

. Km

vor d

er A

RA

L-T

ankste

lle lin

ks a

bb

ieg

en

"Rich

tun

g S

tad

ion

"

•d

an

n in

die

chste

Stra

ße

(Nö

rdlich

e

Hild

ap

rom

en

ad

e) re

chts e

inb

ieg

en

•die

näch

ste S

traß

e (V

irchow

straß

e) w

ieder

rech

ts ab

bie

ge

n.

•D

ie V

irchow

straß

e b

is zum

Ende d

urch

fahre

n,

da

nn

rech

ts in d

ie K

aise

ralle

e u

nd

na

ch d

em

letzte

n S

an

dste

ing

eb

äu

de

rech

ts in d

en

Ho

fd

es S

tud

ien

ha

use

s ein

fah

ren

.

Mit ö

ffentlich

en V

erkehrsm

itteln

Die

Aka

dem

ie ist m

it öffe

ntlich

en V

erke

hrsm

itteln

(siehe a

uch

: ww

w.kvv.d

e) g

ünstig

zu e

rreich

en:

vom H

auptbahnhof bis Haltestelle „Y

orckstraße“

mit der

•S

traß

en

ba

hn

linie

2 in

Rich

tun

g D

axla

nd

en

/R

ap

pe

nw

ört (1

5 M

inu

ten

oh

ne

Um

steig

en

),

•S

traß

en

ba

hn

linie

4 in

Rich

tun

g W

ald

stad

t(u

mste

igen a

m E

uro

papla

tz in S

1, S

2, S

5,

S 1

1, o

der L

inie

5), (2

0 M

inute

n),

•m

it der S

1 o

der S

11 in

Rich

tung N

eure

ut o

der

Hoch

stette

n (2

0 M

inute

n o

hne U

mste

igen).

Ko

sten

lose

Pa

rkmö

glich

keite

n b

este

he

n im

Ho

fd

es S

tud

ien

ha

use

s un

d in

de

n S

eite

nstra

ße

n.

Wir w

ün

sche

n Ih

ne

n e

in g

ute

An

fah

rt un

d e

ine

ne

rfolg

reich

en

Se

min

arve

rlau

f.

Besu

chen

Sie u

ns au

ch im

Intern

et: ww

w.vw

a-bad

en.d

eE

-Mail: in

fo@

vwa-b

aden

.de

Page 40: Informationen 1 · 2005. 9. 16. · Informationen 1 Geschäftsstelle Akademie für Wissenschaftliche Weiterbildung Karlsruhe Studienhaus, Kaiserallee 12 e, 76133 Karlsruhe, Raum 403,

40N

otizen