inhalation technique for better clinical...
TRANSCRIPT
Inhalation technique for better clinical outcome
รศ.สณ เลศสนอดม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน
1
ลกษณะกายวภาคและแขนงของปอด
2
กลไกการดดซมยาผานทางเดนหายใจ
3
อปกรณนาสงยาในอดมคต ขนาดยาถกตอง อปกรณมประสทธภาพ ใชงาย
ขนาดยาถกตองตลอดการใชงาน
สามารถควบคมปรมาณยาท
นาสงสทางเดนหายใจสวนลาง
ปรมาณแอโรโซลเกดตงแต
เรมตนสดยา
สามารถใชไดทแรงสดตา
สามารถปองกนยาจาก
สงแวดลอม
สามารถควบคมคณภาพไดทก
ขนตอน
ขนาดกะทดรด ราคาถก ใชซ าได
มขอมลการใชจรงทางคลนก
มตวบอกขนาดยาท
เหลออย
คนไขรบรไดเมอไดรบยา
4
The respiratory market by method of drug delivery (2007)
pMDI
4.6 billion
DPI
9.2 billionTablets and
granules 20%
Portable
inhaler devices 68%
Source: IMS Health 2008
Nebulised 12%
5
ววฒนาการของยาสดพน
6
ขอมลทนาสนใจ ขนาดอนภาค มผลตอการนาสงยา (< 5 micron)
ไมจาเปนตองศกษา Bioequivalent และ Bioavailability
ดดซมเขากระแสเลอดตา
ขนาดยาและวธใชสงผลตอความปลอดภยและประสทธภาพ
7
ขอด
ใชไดกบสารละลายยาหลายชนด
ปรบความเขมขนได
อาศยความรวมมอของผปวยไมมาก
เหมาะกบผปวยทมปญหาดานการหายใจ เชน เดก
ผสงอาย ผปวย acute distress, etc
สามารถพฒนาเพอนาสงยาผาน endotracheal
tube หรอ bronchoscope
ขอเสย
ราคาแพง
ไมสะดวก
ตองใชแหลงพลงงานจากไฟฟาและ compressed gas
เวลาในการใหยานานเมอเทยบกบการบรหารยาแบบอน
ความแตกตางระหวางชอการคา
การปนเปอน
ขอดและขอเสยของ Nebulizers
8
วธการใช Nebulizer
9
Canister
• Propellent gas (liquid under pressure)
Drug
• Dissolved or solid microparticules into the gas
Surfactant
• Physical stabilisation
• Prevent clustering
• Decrease valve friction
Metered Dose Inhalers (pMDI)
10
ปจจยทมผลตอการนาสงยาผาน pMDIs
• Depend on pt. • 1-5 mins
• Lung deposit • Valve position
Loss of
dose
Shaking
canister
Open
mouth vs.
Closed
mouth
Timing of
actuation
intervals
11
ขอดและขอเสยของ pMDIs ขอด
ขนาดกะทดรด พกพาไดสะดวก
การขนสงยามประสทธภาพ
ใชเวลาสนในการออกฤทธ
มขนาดบรรจมากกวา 100 dose
ขนาดอนภาคยาละเอยดมากขนในตารบ HFA -
MDI
ขอเสย
ตองอาศยเทคนคกดพรอมสด
ปรบความเขมขนไมได
การประเมนยาหมดทาไดยาก
อาจเกดปฏกรยากบสารชวยกระจายยา
เกดแรงปะทะระหวางละอองยากบ oropharyngeal
อาจมการสดหายใจเอาสงแปลกปลอมจาก mouthpiece เขา
ยาอาจสญหายไปไดถาไมมการใช reservoir device
12
วธการใช pMDIs
13
SPACER
14
ประโยชนของการใช pMDI รวมกบ spacer
-ลดการสะสมของยาทคอหอยสวนปากไดถง 10-15 เทา
-ลดการไมประสานกนระหวางการพนยากบการหายใจเขา
-ลดขนาดของละอองลอย (MMAD) ไดประมาณรอยละ 25 ขนอยกบยาและ
รปแบบของ spacer
-ลดความเรวของละอองลอยทาใหลดการสะสมของยาในชองปาก
นอกจากนยงลดการเกด “cold-Freon effect”
15
ขอดและขอเสยของ Reservoir devices ขอด
ลดการตกคางของยาใน oropharyngeal
ไมตองกดพรอมสดยาพน
เหมาะกบผปวยทมการอดกนทางเดนหายใจรวมกบอาการหอบเหนอย
สามารถใชกบหนากากสาหรบพนยาในเดก
ขอเสย
ขนาดใหญและใชไมสะดวก
เพมคาใชจาย
ตองเรยนรวธการประกอบอปกรณ
อาจมเชอแบคทเรยปนเปอน
16
• การเขยา pMDI
• ถอ pMDI + spacer ใหตงตรง
• One way valve spacer, face mask:
การกดไมตองสมพนธกบการสด
• Opened – ended spacer:
การกดควรสมพนธกบการสด
• กลนหายใจ 4-10 วนาท
(ใน face mask หากผปวยไมสามารถกลนหายใจไดใหสด
หายใจเขาออกทงทางปากและจมกหลายๆครง)
เทคนคการใช pMDI รวมกบ spacer ทมผลในการนาสงยา
17
ถาจะสดยาซา ควรรอประมาณ 1 นาท
แลวจงกดเครองสดยาซาครงท 2
การทาความสะอาด spacer ใหลางดวยนายาลาง
จานหรอสบออน 1:5000 แลวปลอยทงไวใหแหง
เอง ไมควรเอาผาเชด เพราะจะทาใหเกดไฟฟาสถต
เทคนคการใช pMDI รวมกบ spacer ทมผลในการนาสงยา
18
SPACER
19
Dry powder inhaler (DPI)
20
Lever Dose Indicator Wheel
Blisters
Containing Drug
Coiled Strip
Empty Strip
Index Wheel
Drug Exit Port
Mouthpiece
Stripped Lid
Peeled From Blisters
Accuhaler
21
Open
While holding Accuhaler in one hand, place thumb of other hand on grip and push away to expose lever underneath.
Click
Push lever away until you hear and/or feel a “click.”
Inhale
Exhale, then put mouthpiece to lips. Breathe in steadily and deeply through the inhaler. Airflow through device ensures the dose is inhaled.* *Then close Accuhaler.
3 steps 1 2 3
22
Turbuhaler
23
Turbuhaler
24
Handihaler
1. dust cap
2. mouthpiece
3. base
4. piercing button
5. center chamber
25
Handihaler
26
Swinghaler
27
Swinghaler
28
ขอดและขอเสยของ DPIs ขอด
ไมจาเปนตองใชเทคนคกดพรอมสด
ขนาดเลก พกพาได
ใชเวลานอยสาหรบการเตรยมอปกรณและการสดพน
ไมตองกลนหายใจ
ไมเกด Freon effect
งายตอการคานวณยาทเหลออย
ขอเสย
ตองอาศยแรงในการสดขนาดปานกลางถงมาก (30-90 L/min)
มยาเพยงไมกตวทสามารถทาใหอยในรปแบบ DPI ได
อาจมผงยาตกคางท oropharyngeal
อปกรณบางตวเปนแบบ single-dose ตองมการบรรจยากอนใชแตละครง
29
สดหายใจเขาอยางแรงและเรว (ใหไดอตราเรวของลมหายใจ
30-90 L/min) และไมตองกลนหายใจหลงสดหายใจเขา
ไมควรพนลมหายใจเขา
ไปใน DPIs
เทคนคการใช DPIs ทมผลในการนาสงยา
30
เปรยบเทยบวธบรหารยาชนดตางๆ
วธบรหารยา ขอด ขอเสย
Nebulizer - ใชงาย สดหายใจเพอรบยาไดหลายครงตอการ
บรหารยา 1 ครง
- สามารถเพมขนาดในการบรหารยาแตละชนด
- ตองม pressurized gas source
- ใชเวลานานในการบรหารยา
- อาจตดเชอถาเตรยมยาไมสะอาดพอ
MDI - พกพาสะดวก - ตองอาศยการกดพรอมสด
- มยาตกคางใน oropharynx มาก
MDI+spacer - การกดอาจไมสมพนธกบการสดกได
- ลดแรงปะทะระหวางผงยากบ oropharynx
- มคาใชจายเพมขน
- พกพาไมสะดวกเนองจากมขนาดใหญ
DPI - ไมตองอาศยเทคนคกดพรอมสด
- ไมตองกลนหายใจเมอสดผงยา
- ตองใชแรงสดปานกลางหรอมาก
- มยาตกคางใน oropharynx มาก
31
ผปวยทใชยาสดในการรกษา
ควรไดรบการฝกวธสดยาทถกตอง
การมเภสชกรรวมในการดแลผปวย
โรคหดและโรคปอดอดกนเรอรง มผล
ชวยใหการดแลผปวยมประสทธภาพ
ยงขน
32