inkomens effect rapportage armoede bestrijding gemeente … · 9723 jc groningen 050 - 5252473...

INKOMENS EFFECT RAPPORTAGE ARMOEDE BESTRIJDING

GEMEENTE DOETINCHEM

Een onderzoek naar de effecten van gemeentelijke inkomensondersteuning op de inkomenspositie van minimahuishoudens en werkenden met lage inkomens in de gemeente Doetinchem.

Colofon Opdrachtgever Gemeente Doetinchem Datum September 2015 Auteurs Tessa Schoot Uiterkamp Harry Piepers KWIZ Stavangerweg 23 - 5 9723 JC Groningen 050 - 5252473 [email protected] Uitgave Deze publicatie is een uitgave van KWIZ B.V.. Het overnemen van cijfers en / of teksten is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt worden in welke vorm dan ook zonder voorafgaande toestemming van KWIZ B.V..

mailto:[email protected]

1

Inhoudsopgave Inleiding ....................................................................................................................................... 2 1. Onderzoeksmethodiek ............................................................................................................ 3

1.1. Lokale minimaregelingen .................................................................................................. 3 1.2. Huishoudens en inkomensgrenzen .................................................................................. 4 1.3. Inkomsten ......................................................................................................................... 4 1.4. Uitgaven ............................................................................................................................ 5

2. Inkomenseffecten voor en na werkaanvaarding ..................................................................... 6 2.1. Vrije bestedingen .............................................................................................................. 6 2.2. Inkomenseffecten gemeentelijk armoedebeleid ............................................................... 7 2.3. Inkomenseffecten na werkaanvaarding vanuit uitkeringssituatie ..................................... 7

3. Scenario’s armoedebeleid ....................................................................................................... 9 3.1. Effecten verruiming inkomensgrenzen lokaal minimabeleid ............................................ 9 3.2. Effecten gemeentelijk premiebeleid ................................................................................ 10 3.3. Effecten draagkrachtbeleid bijzondere bijstand .............................................................. 10 3.4. Armoedebeleid Doetinchem in vergelijkend perspectief ................................................ 11

Bijlage I. Inkomenseffect tabellen.............................................................................................. 13

2

Inleiding

Met de komst van de Participatiewet hebben lokale overheden meer mogelijkheden gekregen om hun armoede en re-integratiebeleid in samenhang vorm te geven. Instrumenten die hiervoor ingezet kunnen worden zijn de aanpassing van inkomensgrenzen van lokale voorzieningen, de draagkrachtgrenzen voor bijzondere bijstand en het premiebeleid bij de uitstroom naar werk. Om zicht te krijgen op de inkomenseffecten van het huidige armoede en re-integratiebeleid en de gevolgen die dit heeft voor de bestedingsruimte na werkaanvaarding vanuit een uitkeringssituatie heeft de gemeente Doetinchem besloten hier onderzoek naar uit te laten voeren. In deze rapportage worden de volgende onderzoeksvragen beantwoord:

hoe groot is de bestedingsruimte van huishoudens met inkomens op het wettelijke sociale minimum en in welke mate draagt het lokale armoedebeleid hier aan bij;

welke inkomenseffecten op de bestedingsruimte van huishoudens treden er op na werkaanvaarding vanuit een uitkeringssituatie;

welke gevolgen hebben verruiming van de inkomensgrenzen van het armoede- en premiebeleid op de inkomenspositie van werkenden met een laag inkomen;

Inhoud van de rapportage In het eerste hoofdstuk van deze rapportage worden de lokale inkomensondersteunende instrumenten voor huishoudens met minimuminkomens beschreven. In hoofdstuk 2 geven we de bestedingsruimte weer die overblijft na het gebruik van deze voorzieningen en bespreken we de inkomenseffecten die optreden na werkaanvaarding. In hoofdstuk 3 gaan we in op de wijze waarop het armoedebeleid, het bijzondere bijstandsbeleid en het premiebeleid kan worden ingericht om werken lonend te maken.

3

1. Onderzoeksmethodiek

In dit hoofdstuk beschrijven we de methodiek om de effecten van het lokale armoedebeleid op het inkomen van huishoudens te meten. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen zes type huishoudens en drie inkomensgrenzen. We starten met een overzicht en een korte toelichting op de verschillende inkomensondersteunende regelingen die de gemeente Doetinchem kent.

1.1. Lokale minimaregelingen

Het minimabeleid bestaat uit landelijke en gemeentelijke regelingen. Onder de landelijke regelingen vallen onder andere de kinderbijslag en verschillende toeslagen die worden uitgevoerd door de belastingdienst. Daarnaast is er lokaal beleid mogelijk op drie onderdelen:

1. Individuele inkomenstoeslag; 2. Individuele bijzondere bijstand; 3. Minimaregelingen en kwijtschelding van gemeentelijke heffingen.

Onderstaand beschrijven we alle inkomensondersteunende en participatie bevorderende regelingen die de gemeente Doetinchem kent. We beginnen met de wettelijk verplichte regelingen. Tabel 1.1.1 Beschrijving wettelijke regelingen minimabeleid gemeente Doetinchem.

Omschrijving

Inkomensgrens Bedrag

Kwijtschelding lokale heffingen

Kwijtschelding van gemeentelijke reinigingsheffing, rioolafvoerrechten en waterschapsbelasting.

Tot 100 % Wsm of uitsluitend AOW-inkomen.

Afvalstoffen alleenstaande € 201 meerpersoons huishouden € 246 Rioolheffing € 200 Watersysteemheffing € 47 Zuiveringsheffing € 47 per eenheid

Individuele bijzondere bijstand

Vergoeding van bijzondere en noodzakelijke extra kosten.

Draagkracht boven 100% Wsm

1

Individuele inkomenstoeslag

Extra inkomensondersteuning voor mensen die langdurig minima zijn en geen uitzicht hebben op werk. Bedoeld voor mensen tussen de 23 en 65 jaar.

Minimaal 36 maanden tot 100 % Wsm

Alleenstaande: € 377per kalenderjaar. Alleenstaande ouder: € 477 per kalenderjaar. Meerpersoons huishouden: € 530 per kalenderjaar.

Naast deze verplichte regelingen voor minima kunnen minima in de gemeente Doetinchem ook gebruik maken van de collectieve zorgverzekering en het Meedoenarrangement.

1 Er is sprake van een gestaffelde draagkracht boven 100 procent namelijk 10 procent bij een

meerinkomen tot 120 procent en 50 procent van het meerinkomen tot 150 procent wsm.

4

Tabel 1.1.2 Beschrijving lokale regelingen minimabeleid gemeente Doetinchem.

Omschrijving

Inkomensgrens Bedrag

Collectieve zorgverzekering

In samenwerking met Menzis kunnen minima korting krijgen op de basispremie. Dit pakket is afgestemd op de behoeften van mensen met een hoge zorgvraag en veel zorgkosten. De gemeente betaalt een deel eigen risico.

Tot 120 % Wsm Goedkoopste variant kent premie van €114,23 i.p.v. € 129,09 bijdrage gemeente € 14,86 per maand. Duurste variant heeft gemeentelijke bijdrage van € 35 per maand.

Meedoenarrangement

Tegemoetkoming in de kosten van deelname aan culturele, educatieve, recreatieve en sportieve activiteiten.

Tot 120 % Wsm Een jaarlijks budget van € 250 voor volwassenen en € 450 voor kinderen tot 18 jaar.

1.2. Huishoudens en inkomensgrenzen

In deze rapportage wordt voor een aantal huishoudtypen de inkomenseffecten berekend. Het gaat om de volgende huishoudens:

alleenstaande, jonger dan 65 jaar;

alleenstaande ouder met kinderen (4 - 12 jaar);

meerpersoonshuishoudens jonger dan 65 jaar, zonder kinderen (twee volwassenen);

meerpersoonshuishoudens jonger dan 65 jaar, met kinderen (4 - 12 jaar);

alleenstaande, 65+;

meerpersoonshuishoudens, 65+ (twee volwassenen).

1.3. Inkomsten

We maken in deze rapportage onderscheid in:

netto inkomsten uit werk of een uitkering of combinatie van beiden;

extra inkomsten uit landelijke regelingen: o huurtoeslag; o zorgtoeslag; o kindgebonden budget; o kinderopvangtoeslag; o heffingskorting; o kinderbijslag.

extra inkomsten uit gemeentelijke regelingen: o kwijtschelding gemeentelijke heffingen en belastingen; o korting collectieve zorgverzekering; o meedoenarrangement.

Verstrekkingen aan individuele bijzondere bijstand zijn niet opgenomen omdat deze worden verstrekt voor gemaakte extra kosten. Ook de individuele inkomenstoeslag voor huishoudens die langdurig op een laag inkomen aangewezen zijn is niet in de berekeningen meegenomen omdat deze toeslag niet standaard wordt toegekend. Bij de berekening van de inkomenseffecten wordt er vanuit gegaan dat een huishouden gebruik maakt van alle hierboven genoemde regelingen.

5

1.4. Uitgaven

Inhoudelijk gezien zijn er vier soorten uitgaven te onderscheiden:

vaste lasten. Dit zijn uitgaven die regelmatig terugkomen. Er ligt meestal een contract aan ten grondslag. Voorbeelden zijn huur, energiekosten en verzekeringen;

reserveringsuitgaven. Dit zijn uitgaven die niet regelmatig voorkomen en waarvan de hoogte vooraf niet bekend is. Er moet in principe een bedrag voor gereserveerd worden. Voorbeelden zijn kosten voor inventaris en kleding;

huishoudelijke uitgaven. Dit zijn terugkerende uitgaven aan voeding, persoonlijke verzorging en dergelijke;

uitgaven voor vrije bestedingen. Dit zijn uitgaven voor openbaar vervoer, lidmaatschap van een sport of andere vereniging, lidmaatschap bibliotheek, een krant, zakgeld voor kinderen en recreatie.

Voor de uitgaven is waar mogelijk uitgegaan van lokale tarieven. Voorbeelden hiervan zijn de huur, energiekosten, water en de lokale heffingen. De andere bedragen zijn gebaseerd op landelijke normbedragen van het Nibud. De normbedragen voor de kosten per type huishouden staan in het tabellenoverzicht in de bijlage van dit rapport vermeld.

6

2. Inkomenseffecten voor en na werkaanvaarding

In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in de effecten van landelijke toeslagen en het lokale armoedebeleid op het inkomen van huishoudens met een inkomen tot maximaal 130 procent van het sociaal minimum. Ook geven we weer in welke mate het inkomen stijgt na werkaanvaarding vanuit een bijstandssituatie.

2.1. Vrije bestedingen

De volgende tabel geeft per inkomensgroep het bedrag weer dat maandelijks overblijft na alle uitgaven. Hierbij willen we benadrukken dat het gaat om basale uitgaven. Kosten voor bijvoorbeeld roken en huisdieren zijn hier niet bij inbegrepen. Bij het bepalen van de gemeentelijke bijdrage is er vanuit gegaan dat het huishouden van alle gemeentelijke regelingen gebruik maakt

2.

Tabel 2.1.1 Overzicht vrije bestedingen (in euro’s) per huishoudtype naar inkomen.

Huishoudtype 100 % Wsm 110 % Wsm 120 % Wsm 130 % Wsm

Alleenstaande

Exclusief gemeente -134 -110 -31 28

Inclusief gemeente -68 -85 -6 28

Alleenstaande ouder, 2 kinderen (4 – 12 jaar)

Exclusief gemeente -56 -37 54 98

Inclusief gemeente 60 26 117 98

Meerpersoons zonder kinderen

Exclusief gemeente -256 -236 -191 -156

Inclusief gemeente -152 -185 -141 -156

Meerpersoons, 2 kinderen (4 – 12 jaar)

Exclusief gemeente -289 -241 -218 -198

Inclusief gemeente -148 -153 -130 -198

Alleenstaande (ouder dan 65)

Exclusief gemeente -14 44 151 259

Inclusief gemeente 52 69 177 259

Meerpersoons (ouder dan 65)

Exclusief gemeente -139 -43 81 156

Inclusief gemeente -35 7 131 156

Het bedrag dat maandelijks overblijft na aftrek van alle uitgaven verschilt aanzienlijk tussen de huishoudtypes. Onder huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum zien we bijvoorbeeld dat een meerpersoonshuishouden met twee jonge kinderen elke maand € 130 tekort komt. Terwijl een alleenstaande ouder met twee kinderen met een vergelijkbaar inkomen maandelijks € 117 vrij te besteden heeft

3.

Alleenstaande ouders hebben van de huishoudens onder de 65 jaar maandelijks het meest te besteden. Dit wordt vooral veroorzaakt door de landelijke heffingskortingen

en het

kindgebonden budget.

2 Bij het meedoenarrangement is uitgegaan van een gebruik van 50 procent van het totale budget omdat

dit in veel gemeenten een gangbaar gebruikspercentage is. Voor de collectieve zorgverzekering en de kwijtschelding geldt dat de maximale bedragen zijn meegenomen. 3 Een belangrijke oorzaak voor de negatieve vrij te besteden bedragen die huishoudens met en zonder

kinderen hebben zijn de (hogere) maandelijkse normbedragen die het NIBUD hanteert voor reserveringskosten.

7

Ouderen met een inkomen boven de bijstandsnorm houden maandelijks geld over. Hier zien we duidelijk terug dat deze groep tot voor kort speerpunt van kabinetsbeleid is geweest.

2.2. Inkomenseffecten gemeentelijk armoedebeleid

In deze paragraaf worden de effecten van het lokale armoedebeleid weergegeven. De bedragen zijn een optelsom van gemeentelijke minimaregelingen en de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Daarnaast staat voor elk huishoudtype het effect van deze bijdragen weergegeven. Dit is de verhouding tussen de inkomsten die worden verkregen vanuit de gemeentelijke regelingen en de maandelijkse uitgaven van het betreffende huishoudtype.

Tabel 2.2.1 Maandelijkse bijdrage gemeentelijke ondersteuning en het effect op de uitgaven.

Huishoudtype 100%

Wsm

Effect

bijdrage

110%

Wsm

Effect

bijdrage

120%

Wsm

Effect

Bijdrage

Alleenstaande 67 5% 25 2% 25 2% Alleenstaande ouder, 2 kinderen 116 7% 63 3% 63 3% Meerpersoons zonder kinderen 103 6% 51 3% 51 3% Meerpersoons, 2 kinderen 141 7% 88 4% 88 4% Alleenstaande > 65 67 5% 25 2% 25 2% Meerpersoons > 65 103 6% 51 3% 51 3%

De gemeentelijke regelingen hebben uiteraard voor alle minimahuishoudens een positief effect op de financiële positie. Het effect van de bijdrage op de totale uitgaven naar huishoudtype is het grootst voor huishoudens met kinderen.

2.3. Inkomenseffecten na werkaanvaarding vanuit uitkeringssituatie

Een hoger inkomen kan ten koste gaan van bijvoorbeeld de hoogte van de huur- en zorgtoeslag. Daarnaast kan een huishouden het recht op gemeentelijke voorzieningen verliezen. De volgende tabel geeft weer in hoeverre het maandelijkse besteedbare inkomen stijgt of daalt na werkaanvaarding vanuit een uitkeringssituatie.

8

Tabel 2.3.1 Vergelijking inkomenspositie in euro’s van inkomens op 100, 110, 120 en 130%

wsm.

Huishoudtype Netto inkomen

Bijdrage Rijk

4

Bijdrage gemeente

5

Totaal inkomen

Toename tov 100%

Toename tov 100%

Alleenstaande

100% Wsm 961 295 67 1.323

110% Wsm 1.057 295 25 1.377 +55 +4%

120% Wsm 1.153 278 25 1.456 +134 +10%

130% Wsm 1.249 241 0 1.490 +168 +13%

Alleenstaande ouder, 2 kinderen

6

100% Wsm 961 737 116 1.814

110% Wsm 1.057 725 63 1.845 +31 +2%

120% Wsm 1.153 727 63 1.943 +129 +7%

130% Wsm 1.249 674 0 1.924 +110 +6%


100% Wsm 1.373 402 103 1.878

110% Wsm 1.510 358 51 1.919 +40 +2%

120% Wsm 1.648 265 51 1.963 +85 +5%

130% Wsm 1.785 163 0 1.948 +70 +4%

Meerpersoons, 2 kinderen

7

100% Wsm 1.373 553 141 2.067

110% Wsm 1.510 532 88 2.131 +64 +3%

120% Wsm 1.648 422 88 2.158 +91 +4%

130% Wsm 1.785 304 0 2.089 +22 +1%

Naar huishoudtype verdeeld zien we dat alleenstaanden er netto het meest op vooruit gaan wanneer zij werk aanvaarden. Als een alleenstaande vanuit een bijstandssituatie werk aanvaardt waarbij 130 procent van het Wsm verdiend wordt heeft de betreffende persoon maandelijks € 168 meer te besteden. Een groei van 13 procent in inkomen. Alleenstaande ouders met twee kinderen op de basisschool gaan er na werkaanvaarding € 129 op vooruit wanneer zij met hun baan 120 procent Wsm verdienen. Als zij met een baan 130 procent Wsm verdienen, komen ze in een armoedeval terecht en blijft er netto € 110 extra over. Met uitzondering van alleenstaanden geldt voor alle huishoudtypen dat er een armoedeval ontstaat als zij na werkaanvaarding meer dan 120 procent Wsm gaan verdienen. Het extra inkomen weegt in een dergelijke situatie niet op tegen de minderinkomsten uit de gemeentelijke regelingen en de landelijke toeslagen.

4 Voor de huurtoeslag is uitgegaan van een huur van € 470 voor een alleenstaande en € 525 voor de

overige huishoudens. De inkomensafhankelijke combinatiekorting is omgerekend naar een netto inkomensvoordeel van 36,5 procent. 5 De bijdrage van de gemeente bestaat uit de korting wegens deelname aan de collectieve

zorgverzekering, de kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en 50 procent van het meedoenarrangement. 6 Voor alleenstaande ouders gaan we er vanuit dat iemand met een inkomen tot de bijstandsnorm niet

werkt en dus geen kinderopvang heeft. Voor alleenstaande ouders met een hoger inkomen zijn we uitgegaan van 40 uur buitenschoolse opvang per kind per maand tegen een tarief van € 6,55. De kosten hiervan zijn in de kolom ‘bijdrage Rijk’ verrekend met de te ontvangen kinderopvangtoeslag. 7 In een meerpersoonshuishouden met twee jonge kinderen en een inkomen tot 120 of 130 procent Wsm

zal slechts één van beide partners werken. Voor dit huishoudtype gaan we er vanuit dat zij geen gebruik maken van kinderopvang.

9

3. Scenario’s armoedebeleid

De gemeente Doetinchem kan een aantal instrumenten inzetten om ervoor te zorgen dat werken ten opzichte van een bijstandsuitkeringssituatie altijd lonend is. In dit hoofdstuk werken we deze mogelijkheden uit.

3.1. Effecten verruiming inkomensgrenzen lokaal minimabeleid

Een eerste instrument om een mogelijke armoedeval na werkaanvaarding te voorkomen is het verhogen van de inkomensgrenzen van lokale regelingen. De huidige grens voor de regelingen in de gemeente is 120 procent Wsm. Onderstaand wordt uitgewerkt wat de effecten van verruiming naar 130 procent van de lokale inkomensgrenzen zijn. Daarbij gaan we uit van de aanname dat de te verstrekken bedragen voor het gemeentelijk armoedebeleid gelijk blijven. Tabel 3.1.1 Effecten verruiming inkomensgrenzen minimabeleid naar 130% Wsm.


Bijdrage Rijk

Bijdrage gemeente

Totaal inkomen

Toename tov 100%

Wsm

Toename % tov 100%

Wsm

Alleenstaande

100% Wsm 961 295 67 1.323

110% Wsm 1.057 295 25 1.377 +55 +4%

120% Wsm 1.153 278 25 1.456 +134 +10%

130% Wsm 1.249 241 25 1.515 +193 +15%


100% Wsm 961 737 116 1.814

110% Wsm 1.057 725 63 1.845 +31 +2%

120% Wsm 1.153 727 63 1.943 +129 +7%

130% Wsm 1.249 674 63 1.987 +173 +10%


100% Wsm 1.373 402 103 1.878

110% Wsm 1.510 358 51 1.919 +40 +2%

120% Wsm 1.648 265 51 1.963 +85 +5%

130% Wsm 1.785 163 51 1.999 +121 +6%


100% Wsm 1.373 553 141 2.067

110% Wsm 1.510 532 88 2.131 +64 +3%

120% Wsm 1.648 422 88 2.158 +91 +4%

130% Wsm 1.785 304 88 2.177 +110 +5%

Wanneer de lokale inkomensgrenzen worden verruimd heeft dit voor minima met een inkomen van 130 procent Wsm een extra netto inkomensstijging tussen de € 25 en € 88 per maand tot gevolg. Deze extra stijging compenseert de terugval in bijdragen uit landelijke regelingen echter maar voor een klein deel. Een verhoging van de inkomensgrenzen voor lokale regelingen lost het armoedeval probleem bij 130 Wsm dus weliswaar op maar creëert tegelijkertijd ook weer een armoedeval op een iets hoger gelegen inkomensniveau.

10

3.2. Effecten gemeentelijk premiebeleid

Bij het aanvaarden van werk vanuit een uitkeringssituatie kan op grond van de Participatiewet een uitstroompremie worden verstrekt. De gemeente Doetinchem verstrekt een premie van € 1.500 in het eerste jaar na werkaanvaarding bij duurzame uitstroom. De volgende tabel geeft de effecten van dit premiebeleid weer. Tabel 3.2.1 Effecten gemeentelijke premiebeleid na werkaanvaarding.


Bijdrage Rijk

Bijdrage gemeente

Totaal inkomen

Toename tov 100%

Wsm

Toename % tov 100%

Wsm

Alleenstaande

100% Wsm 961 295 192 1.448

110% Wsm 1.057 295 150 1.502 +180 +14%

120% Wsm 1.153 278 150 1.581 +259 +20%

130% Wsm 1.249 241 125 1.615 +293 +22%


100% Wsm 961 737 241 1.939

110% Wsm 1.057 725 188 1.970 +156 +9%

120% Wsm 1.153 727 188 2.068 +254 +14%

130% Wsm 1.249 674 125 2.049 +235 +13%


100% Wsm 1.373 402 228 2.003

110% Wsm 1.510 358 176 2.044 +165 +9%

120% Wsm 1.648 265 176 2.088 +210 +11%

130% Wsm 1.785 163 125 2.073 +195 +10%


100% Wsm 1.373 553 266 2.192

110% Wsm 1.510 532 213 2.256 +189 +9%

120% Wsm 1.648 422 213 2.283 +216 +10%

130% Wsm 1.785 304 125 2.214 +147 +7%

Een extra uitstroompremie van netto € 125,- per maand leidt voor geen enkel huishoudtype tot een evenredige groei van het netto inkomen omdat de landelijke bijdragen dalen. Verder is te zien dat het verstrekken van een uitstroompremie, behalve bij een alleenstaand huishouden nog steeds leidt tot een armoedeval als het inkomen stijgt tot boven 120 procent Wsm. Dit effect is het grootst bij meerpersoonshuishoudens met kinderen.

3.3. Effecten draagkrachtbeleid bijzondere bijstand

Een laatste instrument om er voor te zorgen dat werken altijd lonend is, is het verruimen van het draagkrachtbeleid in de bijzondere bijstand. Op dit moment kent de gemeente Doetinchem een inkomensgrens van 100 procent Wsm waarbij geen eigen bijdrage voor bijzondere bijstandsverstrekkingen wordt gevraagd.

11

De tabel geeft het meerinkomen weer van huishoudens met inkomens tot 130 procent Wsm ten opzichte van de groep met een inkomen op het wettelijke minimum. Met elkaar geeft dit een beeld van de extra uitgaven bij onvermijdbare kosten die zij op jaarbasis zelf moeten betalen. Tabel 3.3.1 Meerinkomen draagkracht bijzondere bijstand op jaarbasis

Huishoudtype Totaal maand-inkomen

Meer inkomen t.o.v. 100% Wsm

Meer inkomen op jaarbasis

Alleenstaande

100% Wsm 1.323

110% Wsm 1.377 55 +658

120% Wsm 1.456 134 +1.607

130% Wsm 1.490 168 +2.013


100% Wsm 1.814

110% Wsm 1.845 31 +377

120% Wsm 1.943 129 +1.550

130% Wsm 1.924 110 +1.322


100% Wsm 1.878

110% Wsm 1.919 40 +485

120% Wsm 1.963 85 +1.017

130% Wsm 1.948 70 +834


100% Wsm 2.067

110% Wsm 2.131 64 +767

120% Wsm 2.158 91 +1.094

130% Wsm 2.089 22 +269

Het jaarlijkse netto meerinkomen van huishoudens met inkomens tot 130 procent Wsm ten opzichte van de groep die een bijstandsuitkering ontvangt ligt tussen de € 269 voor een meerpersoonshuishouden met kinderen en € 2.013 per jaar voor een alleenstaande. Voor huishoudens met een inkomen van 130 procent Wsm betekent dit dat zij wanneer ze geconfronteerd worden met hoge onvermijdelijke meerkosten een bedrag tussen de € 135 en € 1.007 per jaar uit dit meerinkomen zelf moeten bekostigen.

3.4. Armoedebeleid Doetinchem in vergelijkend perspectief

In deze afsluitende paragraaf zetten we het armoedebeleid dat de gemeente Doetinchem voert in vergelijkend perspectief. Voor de landelijke regelingen bijzondere bijstand en individuele inkomenstoeslag geldt dat deze in lijn liggen met de kaders die de meeste andere gemeenten hanteren. Bij de inkomenstoeslag gaat het daarbij om de referteperiode van 36 maanden en de bedragen die verstrekt worden. Bij de bijzondere bijstand gaat het om de draagkracht waarmee gerekend wordt als het inkomen boven het wettelijke sociale minimum ligt. In Doetinchem wordt 10 procent van het jaarinkomen tot 120 procent van de bijstandsnorm als draagkracht aangemerkt. Dit ligt in lijn met het beleid in een groot aantal andere gemeenten. Voor inkomens tot 150 procent van het wettelijke sociale minimum geldt een draagkracht van 50 procent. Het bestaande bijzondere bijstandsbeleid voor inkomens tot 150 procent is ruimer dan in de meeste andere gemeenten op dit moment het geval is. Daarbij past overigens de kanttekening dat veel gemeenten vanaf 2016 ruimere grenzen zullen gaan hanteren omdat hiermee de uitstroom naar

12

werk vanuit een uitkeringssituatie wordt ondersteund. De gemeente Doetinchem loopt op dit punt dus voor op deze ontwikkeling. Voor wat betreft de inhoud van het pakket aan lokale voorzieningen geldt dat de gemeente Doetinchem net als de meeste andere gemeenten in ons land 2 regelingen kent namelijk een collectieve Zorgverzekering en een participatieregeling in de vorm van het Meedoen-arrangement. Voor de Zorgverzekering geldt dat in veel gemeenten de inkomensgrens dit jaar verhoogd is omdat de lokale maatwerkregeling voor chronisch zieken die de landelijke Wtcg regeling vervangt, vaak via de Zorgverzekering wordt uitgevoerd. Ook de gemeente Doetinchem heeft voor deze variant gekozen. Als in de loop van dit jaar blijkt dat veel burgers daadwerkelijk gebruik maken van deze collectieve variant voor de regeling chronisch zieken kan overwogen worden om de inkomensgrens voor deze voorziening naar 130 procent Wsm te brengen. Een belangrijke reden daarvoor is dat veel ouderen feitelijke gezien een inkomen hebben dat boven 120 procent Wsm ligt. Ook voor het Meedoenarrangement ligt in de gemeente Doetinchem de inkomensgrens op 120 procent van het wettelijke sociale minimum. In de meeste gemeenten is een inkomensgrens van 110 Wsm. gangbaar. Wat bij deze regeling opvalt is dat in termen van maximale tegemoetkomingen het beleid ruimhartig is. Dit is het gevolg van de wens van zowel de landelijke als lokale politiek om bij het beleid meer aandacht te geven aan de positie van kinderen uit gezinnen met een laag inkomen. Het ruime vergoedingsregime van het Meedoenarrangement kan er wel toe leiden dat bij werkaanvaarding vanuit een uitkeringssituatie, er in situaties waar maximaal gebruik van deze regeling wordt gemaakt, een armoedeval ontstaat. Evaluatie van de mate van en de hoogte van het gemiddelde gebruik kan antwoord geven op de vraag hoe vaak dit voorkomt. Al met al kunnen we concluderen dat de gemeente Doetinchem een evenwichtig armoedebeleid voert. Met het oog op de participatiewet waar de nadruk sterker op uitstroom richting werkt ligt adviseren wij om het huidige premiebeleid onverkort in stand te houden.

13

Bijlage I. Inkomenseffect tabellen

In deze bijlage staan de inkomenseffect tabellen. De tabellen geven een overzicht van de maandelijkse inkomsten en uitgaven per type huishouden, bij gebruikmaking van alle landelijke en lokale regelingen. De bedragen die horen bij de huishoudelijke uitgaven en reserveringsuitgaven zijn afkomstig van het Nibud. Tabel B1.1 Alleenstaande zonder kinderen, jonger dan 65.

Categorie 100 %

Wsm

110 %

Wsm

120%

Wsm

130 %

Wsm

Inkomsten Netto inkomen 915 979 1.068 1.157 Vakantietoeslag 46 78 85 93 Heffingskortingen 0 0 0 0 Huurtoeslag 217 217 200 163 Zorgtoeslag 78 78 78 78 Kinderbijslag 0 0 0 0 Kindgebonden budget 0 0 0 0 Kinderopvangtoeslag 0 0 0 0 Meedoenarrangement 10 10 10 0 Individuele inkomenstoeslag 0 0 0 0 Totaal inkomsten 1.266 1.363 1.442 1.490 Vaste lasten Huur 470 470 470 470 Gas, water, elektra 100 100 100 100 Telefoon, internet, kabel 62 62 62 62 Gemeentelijke heffingen 0 41 41 41 Premie zorgverzekering 114 114 114 129 Overige verzekeringen 24 24 24 24 BSO en ouderbijdrage 0 0 0 0 Totaal vaste lasten 770 812 812 826 Reserveringsuitgaven 193 193 193 193 Huishoudelijke uitgaven 258 258 258 258 Totaal uitgaven 1.221 1.263 1.263 1.277 Blijft maandelijks over 45 100 179 213 Vrije bestedingen 113 185 185 185 Restant -68 -85 -6 28

In gevallen waarin het betreffende huishouden een eigen bijdrage voor zorgkosten aan het CAK afdraagt wordt de bestedingsruimte maandelijks € 21 kleiner. In die gevallen waar sprake is van een eigen bijdrage in het kader van de jeugdwet gaat het maandelijks om een bedrag van € 52. Wanneer het huishoudens een individuele inkomenstoeslag ontvangt stijgt het maandelijkse inkomen met € 31.

14

Tabel B1.2 Alleenstaande ouder, 2 kinderen (4 – 12 jaar).

Categorie 100 %

Wsm

110 %

Wsm

120%

Wsm

130 %

Wsm

Inkomsten Netto inkomen 915 979 1.068 1.157 Vakantietoeslag 46 78 85 93 Heffingskortingen 0 43 45 46 Huurtoeslag 253 253 253 199 Zorgtoeslag 78 78 78 78 Kinderbijslag 141 141 141 141 Kindgebonden budget 406 406 406 406 Kinderopvangtoeslag 0 469 469 469 Participatie regeling 48 48 48 0 Individuele inkomenstoeslag 0 0 0 0 Totaal inkomsten 1.887 2.496 2.593 2.589 Vaste lasten Huur 525 525 525 525 Gas, water, elektra 180 180 180 180 Telefoon, internet, kabel 62 62 62 62 Gemeentelijke heffingen 0 53 53 53 Premie zorgverzekering 114 114 114 129 Overige verzekeringen 31 31 31 31 BSO en ouderbijdrage 6 530 530 530 Totaal vaste lasten 918 1.495 1.495 1.509 Reserveringsuitgaven 269 269 269 269 Huishoudelijke uitgaven 437 437 437 437 Totaal uitgaven 1.624 2.201 2.201 2.215 Blijft maandelijks over 264 295 393 374 Vrije bestedingen 204 269 276 276 Restant 60 26 117 98


15

Tabel B1.3 Meerpersoonshuishouden zonder kinderen, jonger dan 65.

Categorie 100 %

Wsm

110 %

Wsm

120%

Wsm

130 %

Wsm

Inkomsten Netto inkomen 1.308 1.398 1.526 1.653 Vakantietoeslag 65 112 122 132 Heffingskortingen 0 0 0 0 Huurtoeslag 253 226 166 97 Zorgtoeslag 149 132 99 66 Kinderbijslag 0 0 0 0 Kindgebonden budget 0 0 0 0 Kinderopvangtoeslag 0 0 0 0 Participatie regeling 21 21 21 0 Individuele inkomenstoeslag Totaal inkomsten 1.796 1.889 1.933 1.948 Vaste lasten Huur 525 525 525 525 Gas, water, elektra 148 148 148 148 Telefoon, internet, kabel 62 62 62 62 Gemeentelijke heffingen 0 53 53 53 Premie zorgverzekering 228 228 228 258 Overige verzekeringen 34 34 34 34 BSO en ouderbijdrage 0 0 0 0 Totaal vaste lasten 997 1.050 1.050 1.080 Reserveringsuitgaven 300 300 300 300 Huishoudelijke uitgaven 479 479 479 479 Totaal uitgaven 1.776 1.829 1.829 1.859 Blijft maandelijks over 20 60 104 89 Vrije bestedingen 172 245 245 245 Restant -152 -185 -141 -156

In gevallen waarin het betreffende huishouden een eigen bijdrage voor zorgkosten aan het CAK afdraagt wordt de bestedingsruimte maandelijks € 21 kleiner. Wanneer het huishoudens een individuele inkomenstoeslag ontvangt stijgt het maandelijkse inkomen met € 44.

16

Tabel B1.4 Meerpersoonshuishouden, 2 kinderen (4 – 12 jaar).

Categorie 100 %

Wsm

110 %

Wsm

120%

Wsm

130 %

Wsm

Inkomsten Netto inkomen 1.308 1.398 1.526 1.653 Vakantietoeslag 65 112 122 132 Heffingskortingen 0 31 31 31 Huurtoeslag 253 226 166 97 Zorgtoeslag 149 132 99 66 Kinderbijslag 141 141 141 141 Kindgebonden budget 151 143 126 110 Kinderopvangtoeslag 0 0 0 0 Participatie regeling 58 58 58 0 Individuele inkomenstoeslag Totaal inkomsten 2.126 2.243 2.270 2.231 Vaste lasten Huur 525 525 525 525 Gas, water, elektra 195 195 195 195 Telefoon, internet, kabel 62 62 62 62 Gemeentelijke heffingen 0 53 53 53 Premie zorgverzekering 228 228 228 258 Overige verzekeringen 38 38 38 38 BSO en ouderbijdrage 6 6 6 6 Totaal vaste lasten 1.055 1.107 1.107 1.137 Reserveringsuitgaven 374 374 374 374 Huishoudelijke uitgaven 582 582 582 582 Totaal uitgaven 2.011 2.063 2.063 2.093 Blijft maandelijks over 115 179 206 138 Vrije bestedingen 263 332 336 336 Restant -148 -153 -130 -198


17

Tabel B1.5 Alleenstaande, ouder dan 65.

Categorie 100 %

Wsm

110 %

Wsm

120%

Wsm

130 %

Wsm

Inkomsten Netto inkomen 1.026 1.097 1.197 1.296 Vakantietoeslag 51 88 96 104 Heffingskortingen 0 0 0 0 Huurtoeslag 219 219 219 219 Zorgtoeslag 78 78 78 78 Kinderbijslag 0 0 0 0 Kindgebonden budget 0 0 0 0 Kinderopvangtoeslag 0 0 0 0 Participatie regeling 10 10 10 0 Individuele inkomenstoeslag Totaal inkomsten 1.384 1.492 1.600 1.697 Vaste lasten Huur 470 470 470 470 Gas, water, elektra 123 123 123 123 Telefoon, internet, kabel 62 62 62 62 Gemeentelijke heffingen 0 41 41 41 Premie zorgverzekering 114 114 114 129 Overige verzekeringen 17 17 17 17 BSO en ouderbijdrage 0 0 0 0 Totaal vaste lasten 786 827 827 842 Reserveringsuitgaven 193 193 193 193 Huishoudelijke uitgaven 240 240 240 240 Totaal uitgaven 1.219 1.260 1.260 1.275 Blijft maandelijks over 165 232 340 422 Vrije bestedingen 113 163 163 163 Restant 52 69 177 259

In gevallen waarin het betreffende huishouden een eigen bijdrage voor zorgkosten aan het CAK afdraagt wordt de bestedingsruimte maandelijks € 21 kleiner.

18

Tabel B1.6 Meerpersoonshuishouden, ouder dan 65.

Categorie 100 %

Wsm

110 %

Wsm

120%

Wsm

130 %

Wsm

Inkomsten Netto inkomen 1.308 1.398 1.526 1.653 Vakantietoeslag 65 112 122 132 Heffingskortingen 0 0 0 0 Huurtoeslag 253 226 166 97 Zorgtoeslag 149 132 99 66 Kinderbijslag 0 0 0 0 Kindgebonden budget 0 0 0 0 Kinderopvangtoeslag 0 0 0 0 Meedoenarrangement 21 21 21 0 Individuele inkomenstoeslag Totaal inkomsten 1.796 1.889 1.933 1.948 Vaste lasten Huur 525 525 525 525 Gas, water, elektra 148 148 148 148 Telefoon, internet, kabel 62 62 62 62 Gemeentelijke heffingen 0 53 53 53 Premie zorgverzekering 228 228 228 258 Overige verzekeringen 34 34 34 34 BSO en ouderbijdrage 0 0 0 0 Totaal vaste lasten 997 1.050 1.050 1.080 Reserveringsuitgaven 300 300 300 300 Huishoudelijke uitgaven 479 479 479 479 Totaal uitgaven 1.776 1.829 1.829 1.859 Blijft maandelijks over 20 60 104 89 Vrije bestedingen 172 245 245 245 Restant -152 -185 -141 -156

In gevallen waarin het betreffende huishouden een eigen bijdrage voor zorgkosten aan het CAK afdraagt wordt de bestedingsruimte maandelijks € 21 kleiner.

inkomens effect rapportage armoede bestrijding gemeente … · 9723 jc groningen 050 - 5252473...

Documents