integraal inrichtingsplan broekpolder - · pdf file‘zo mooi kan het worden!’ met...
TRANSCRIPT
bureau voor natuur- en landschapsontwikkeling b.v.
Integraal Inrichtingsplan Broekpoldermei 2009
Stichting Federatie Broekpolder i.s.m.
Inhoudsopgave
Ten geleide 3
Proloog 4
1. Inleiding 5
2. Doelen en uitgangspunten 9
3. Analyse van de Broekpolder 113.1. DeBroekpolderheeftveelverschillendegebruikers 113.2 Zichtbaregeschiedenis 123.3 Watersysteem 143.4 Aanwezigenatuurwaarden 153.5 DeBroekpolderheeftlastengemakvanderoutestructuren 163.6 Hetruigegrotegebiedisuniekinzijnomgeving 17
4. Genius of the place 21
5. Integraal Inrichtingsplan 23
5.1 Natuurkerngebied:eenstapsgewijzemetamorfose 235.2 Struinbos:eenplekomteravotten 325.3 Landmark:mentaleverbindingenaanbrengen 335.4 Archeologischerf:plezierigeducatief 335.5 Voorzieningenvoordaggebruik 345.6 Broekpolderhaven 355.7 VerbindingenindeBroekpolder 375.8 Eenheiddoorbenadrukkenuniekeaspecten 405.9 Verbindingenmetdeomgevingeninpassinginregionaleontwikkelingen 41
6. Programma van de Federatie 45voorrangsprojecten 456.1 Natuurkerngebied 456.2 EducatiefArcheologischErf 466.3 Struinbos 466.4 Broekpolderhaven 466.5 Voorzieningenvoordaggebruik 476.6KamerVoorzieningenenVerenigingen 476.7 KamerNatuur 476.8 KamerCultuurenEducatie 486.9KamerSport-enrecreatieontwikkeling 48
7. Gebruikte bronnen 49
| 3 integraal inrichtingsplan broekpolder
Ten geleide
‘Zomooikanhetworden!’Metdezeuitspraakpresenterenwijgraaghet‘IntegraalInrichtingsplanBroekpolder,Vlaardingen’.
WatooitbegonnenisalseenideevanenkelenisdoordeinzetvanvelenuitgegroeidtoteenburgerinitiatiefeneenbreedgedragenvisieoverdegewenstekwaliteiteninrichtingvandeVlaardingseBroekpolder.MetdankaandegemeenteVlaardingendiedepolitiekemoedheeftgehadomineenvroegstadiumhetburgerinitiatiefFede-ratieBroekpolderopdeagendatezettenenletterlijkenfiguurlijkderuimtetegeven.EnmetdankookaandeveleambtenarenvandegemeentediegetoondhebbendatVlaardingenbeschiktoverechtverantwoordelijkeambtenaren.
DitIntegraalInrichtingsplanishetresultaatvanintensievesamenspraak,overlegensamenwerkingmetvelebelanghebbendepartijenindeperiode2008–2009,zoalsmetactieveburgers/gebruikersvandeBroekpolder,gemeenteraad,collegevanB&W,ambtenaren,verenigingenenscholen,e.d..Hetresultaatisernaar,vindenwij.HetIntegraalInrichtingsplanlaatziendathetmogelijkisomeenwaaiervangerecht-vaardigdeenuiteenlopendewensenenbelangenvandiversegebruikersmetelkaarteverbinden.
HetvoorliggendeIntegraalInrichtingsplanBroekpolderisheteindpuntvaneenbelangrijkevoorbereidendeenmeningsvormendefase,maarookeenbeginvanietsnieuws.Metditplanindehandgaanwevanafzomer2009devolgendefaseinenwordendevelemooieprojectennaderuitgewerktenomgetoverdnaar‘werkinuit-voering’,zomogelijkalmetzichtbareresultatenin2009!
WijzijnonsbewustvanhetgrotebelangvandeBroekpoldervoorVlaardingenenvoorallegebruikersvandeBroekpolder,nuenindetoekomst.MetUwblijvendeinbreng,creativiteit,daadkrachtensteunzullenwijonsblijveninzettenomditbur-gerinitiatiefsamenmetUtoteensuccestemaken:deBroekpolder‘eenpolderopniveau’.
HetbestuurStichtingFederatieBroekpolderYvonneH.Batenburg,voorzitter
Vlaardingen,8mei2009
4 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Proloog
Ditishetverhaalvaneenlelijkeendje,datuitgroeidetoteenwaanzinnigmooiezwaan.Heteendjeisgeborenalsslibdepottussen1958en1976.SlibuitdeRotter-damsehavenheeftinbijnatwintigjaareenbultgevormdinhetlandschap.DaarmeeisdeBroekpoldereenhoogvlaktegewordeninhetlaaggelegenpolderlandschap.Enwatvoorhoogvlakte!Doordenatuurhaargangtelatengaan,ishetslibdepotinder-tigjaarveranderdineenprachtigegroeneoase.Groen,grootenruig.Enwaanzinnigmooi.DezeBroekpolderisdezwaan.
DeFederatieBroekpolder,ingoedesamenwerkingmetdegemeenteVlaardingenenondersteunddoorbureauStroming,legtmetditintegraalinrichtingsplaneenplanoptafelwaarmeedezezwaannogmooierwordt.
| 5 integraal inrichtingsplan broekpolder
1. Inleiding
de Federatie en de opdrachtDeStichtingFederatieBroekpolderisop5oktober2006opgericht.DeFederatiebestaatuiteengezelschapvanmensenmeteengrotebetrokkenheidbijdecultuur-ennatuurwaardevandeBroekpolder.DeFederatieheefthetinitiatiefgenomenomvandeBroekpoldereenhoogwaardignatuur-enrecreatiegebiedtemakenmeteenregionaleuitstraling.Zoietskannietzondersteunvaneendemocratischgekozenstadsbestuur. Demensenvanheteersteuurhebbenzichdanooktotdegemeenteraadgewendeneenvoorstelingediendomtekomentoteenresultaatgerichtesamenwerking.DegemeenteraadvanVlaardingenheeftvervolgensdepolitiekeenbestuurlijkemoedgehadomditvoorstelals‘burgerinitiatief’opdeagendatezettenentehonoreren.Deburgers(deledenvandeFederatie),collegevanBurgemeester&Wethoudersendegemeenteraadwerkensamenineendriehoeksverhouding,waariniederepartijeigenrechten,plichten,takenenbevoegdhedenheeft.Dezevormvansamenwerkenisvastgelegdineenconvenant.Hetisalszodanigeenbestuurlijkexperiment(vooroverheidenburgers)enuniekinNederland. Innovember2008isdevisievandeFederatievastgesteldindegemeenteraadenhetcollegevanB&W,metdaarineenzoneringvanintensiefnaarextensiefgebruik(ziefiguur2).
DeFederatiebestaatuiteenaantalKamers.ErzijnvierKamersactiefdiepratenoverdetoekomstvandeBroekpolder.DitzijndeKamerNatuur,deKamerCultuurenEducatie,deKamerSport-enRecreatieontwikkelingendeKamerVoorzieningenenVerenigingen. TerondersteuningvanhetwerkvandeFederatieheeftOpKoers!derolvankwar-tiermaker.OpKoers!maaktdeafzonderlijkeplannenvanaanpakvoordevoorrangs-projectenenverzorgtdecommunicatie.
HetbestuurvandeFederatieheeftaanbureauStromingdeopdrachtgegeveneenintegraalontwerptemakenvooreenspoedigeensynergetischeuitvoeringvandevoorrangsprojecten.DitheeftonderanderegeleidtotditintegraalinrichtingsplanvoordeBroekpoldermetflexibiliteitvoortoekomstigeontwikkelingen.StromingheefthetinrichtingsplangemaaktopbasisvandevisievandeFederatie.Hierinheb-benzedewensenvandeprojectenenKamersverwerkt.Hetintegraalinrichtings-plangeeftdeoogstweeraanvoorrangsprojecten,ontwerpvondstendaarover,com-mentarendaaropensuggestiesdaarbij.
Ookopregionaleschaalwordtintensiefnagedachtoverdetoekomst.ZoishetLand-schapsontwikkelingsplan(LOP)Midden-Delflandinwording.HetLOPiseenrichting-gevendestructuurvisieophoofdlijnen,ingezamenlijkeopdrachtvandegemeentenMidden-Delfland,Vlaardingen,Schiedam,Maassluis,Rotterdam-Overschie,Delft,enhetHoogheemraadschapvanDelfland.Hiermeeisoverenweerafstemminggeweest.
6 | integraal inrichtingsplan broekpolder
OpdedagvandeExpeditieBroekpolder(16mei2009)presenteertdeFederatiehetinrichtingsplanaanhetgrotepubliek.Hopelijkineenmooiezonnigesetting,zodatvooriedereenduidelijkiswaardegrotekrachtvandeBroekpolderligt:eenprachtigenuniekrecreatie-ennatuurgebiedvoorVlaardingenenomstreken.
begrenzing plangebiedHetplangebiedisdeBroekpoldermetdeVlaardingseVaartalsgrensinhetoosten,hetfietspadtennoordenvandegolfbaan,deovergangnaarhetlagergelegenveenaandewestkant,endeA20aandezuidkant.Hetstudiegebiedisgroter,zoalsopfiguur1tezienis.
Eigendom en beheerDegrondisgrotendeelseigendomvandegemeenteVlaardingen.UitzonderingenzijnenkelehectareninhetnoordelijkedeelvandeBroekpolder–degemeentegrenslooptdwarsdoordegolfbaan–dietotdegemeenteDelflandbehorenenkleinedelendieeigendomzijnvanNatuurmonumenten.Hetbeheerisinhandenvantweeinstanties.Degrenstussendebeheergebiedenligtmeernaarhetmiddenvanhetgebied:hetzuidelijkedeelwordtbeheerddoordegemeenteVlaardingen,hetRecreatieschapMidden-Delflandisverantwoordelijkvoorhetnoordelijkedeel.
Integraal inrichtingsplan en voorrangsprojectenOmeengrootgebiedalsdeBroekpolderteontwikkelen–iseengedeeldenintegraalinrichtingsplannodig.Inditplankomendevoorrangsprojectensamen–enwordtdeBroekpolderomgesmeedtoteenkloppendenevenwichtiggeheel.Debeoogdedoelenenuitgangspuntendieaanhetplantengrondslagliggen,staanbeschreveninhoofd-
figuur 1 studiegebied
8 | integraal inrichtingsplan broekpolder
stuk2.DeanalysevandeBroekpolderbeschrijvenweinhoofdstuk3.DekernvandeprachtendepotentievandeBroekpolder,de‘geniusoftheplace’beschrijvenweinhoofdstuk4.Hetintegraleinrichtingsplandientalsaantrekkelijkeindbeeldwaariedereennaartoekanwerken.WaarindeBroekpolderzichinstapjeskanontwikke-len,ensteedsmooierenbeterwordt.
Hetisooknodigomsnelconcreteprojectentestartenin2009,hiervoorstaatimmersgeldopdegemeentelijkebegroting.HetmoetonomstotelijkvaststaandatdeBroek-polderzichontwikkeltalsgroenenprachtigrecreatiegebied.DeFederatieenallebetrokkenen,deinwonersvanVlaardingenenookdeprovincieZuidHollandziengraagresultaatvandeinspanningendiedeafgelopenjarenzijngeleverd.DaaromheeftdeFederatievoorrangsprojectengeselecteerddiesnelkunnenstarten.Webeschrijvendaarominhoofdstuk5wateropkortetermijnenopwatlangeretermijninganggezetkanworden.
Inhoofdstuk6staathetheleprogrammabeschreven,alleinitiëlewensenenideeënvandeKamersendevoorrangsprojecten.
Hetstrevenisomdeprojectformatsmedio2009klaartehebben.OpkortetermijnkanhetdefinitiefintegraalinrichtingsplantervaststellingaanhetCollegevanB&Wgestuurdworden.Daarnakandeuitvoeringstarten.
| 9 integraal inrichtingsplan broekpolder
2. Doelen en uitgangspunten
Opbasisvanalleverzameldeinformatie1zijndoelenenuitgangspuntengeformu-leerd.DitisdeessentieuitdevisievandeFederatie.Ditisdebasisgeweestvoorhetinrichtingsplan.
DoelenUitde‘VisieopdeBroekpolder‘volgendezedriedoelen:Natuur-enrecreatiegebiedmetgrotepotentiesvoorhetverbindenvandestadmet•degroenehoofdstructuurinNederland.Rustennatuuringrotedelenvanhetgebied.•Zoneringvanintensiefnaarextensiefgebruik.•
DezoneringuitdevisieopdeBroekpoldervoorzietineenverdelingvanrecreatieengebruikoverdepolder.Denoodzakelijkevoorzieningenalsparkeerplaatsen,sport-accommodatiesenhorecazijnzeerefficiëntvooriedereencentraalbereikbaar.Vanuitdatcentralepuntverspreidendemensenzichoverdeverschillendedelenvandepolderwaarmeerofminderintensieverecreatiepast.Zoblijfterookstilteenrustvoordenatuurliefhebbers.
Dezedoelenkomenookovereenmetdecentralegedachteachterhetvigerendebestemmingsplanuit1996,waarinsprakeisvaneenzonering,vaneenwaardevolnatuur-enrecreatiegebiedenwaarindebetekenisvoorderegiowordtbenoemd.OverigensiserweleenverschiltussendezoneringuithetbestemmingsplanendezoneringuitdevisievandeFederatie.DenotitieKwaliteitsverbeteringBroekpoldervanhetRecreatieschapMidden-Delflandhanteertweereenanderezonering.Dezoneringenzijnophoofdlijnengelijk,maarindetailzijnerverschillen.Dezonerin-genkunnenbijherzieningvandebestemmingsplannenwordengeactualiseerdenopelkaaraangepast.
UitgangspuntenDevolgendeuitgangspuntengeldenalsbasisvoorhetintegraalinrichtingsplan:DeBroekpolderblijfteengroen,groot,ruigenrustigrecreatie-ennatuurgebied.•Zoneringvanderecreatieengebruikvanintensiefnaarextensief,uitdevisieopde•BroekpoldervandeFederatie.Beheervandepolderendeterealiserenprojectenmoetenbijdragenaandevisie•opdeBroekpolder.
1 Zie gebruikte bronnen.
10 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Allehuidigegebruikersmoetenzichthuisblijvenvoelen.Eenzoneringofzelfs•verplaatsingkanwelenigebeperkingenaanhetgebruikopleggen.Ondanksdatmoetervooriedereeneenplekblijven.IntegrereneninpassenvanhetpadenplanvandeRecreatieschapMidden-Delfland,•metmogelijkhedenvoorverdereverbetering.Volkstuinen,modelvliegersendeimkermoeteneengoedeenpassende–mogelijk•nieuwe–plekkrijgen.Desportverenigingenblijvengevestigdophunhuidigeplekinhetzuidenvandepolder.
| 11 integraal inrichtingsplan broekpolder
3. Analyse van de Broekpolder
IndithoofdstukbeschrijvenwedeanalysevandeBroekpolder.Doorwiewordthetgebiedgebruiktenwaarvoor,hoezithetgebiedinelkaar,enwatzijndesterkeenzwakkepunten?Webeginnenmetdegebruikers:debelangrijkstebelanghebbendenvandeBroekpolder.Daarnastippenwedegeschiedenisaan,diebijzorgvuldigkij-kennogopveelplekkenzichtbaaris.Vervolgensbehandelenwehetwatersysteem,deaanwezigenatuurwaardenenderoutestructuren.OmtenslotteintegaanophetuniekevandeBroekpolder:namelijkeengroteruigtemetprachtigeovergangennaarhetlandschaperomheen.
3.1. de Broekpolder heeft veel verschillende gebruikersHetgebiedkenteengroteruimtelijkeverscheidenheid.ErtrekkenveelbezoekersnaardeBroekpoldertoe,metvaakverschillendedoelen.Zoalsdejoggers,demensendiehunhonduitlaten,degolfers,debotenbezitters,dekinderendiebijdeatletiek-clubzitten,deruiters,dejongerenophunbrommers,fietsersendevogelspotters. Erzijn18tot20verenigingenactiefennogvierongeregistreerde.Ookzijnernieu-wewenseneninitiatievenvoorhetzuidelijkedeel(survival,outdoor-klimmen,triat-lon).Hetgebiedismetruim400hectaresgrootgenoegomverschillendedoelgroepentebedienen,alzijneruiteindelijkgrenzenaanhet’laadvermogen’vanhetgebied.
Dezeverscheidenheidiseengrotekrachtvanhetgebied.Inhetvigerendebestem-mingsplanstaataangegevendathetoptimaliserenvandegebruikswaardevoorderecreatieeenvandehoofddoelenis2.HetisdaarombelangrijkdatiedereenzichonderdeelblijftofgaatvoelenvandeBroekpolder. Ermoeteenomkeringplaatsvinden:nietlangerisdesportverenigingtoevalligindeBroekpoldergehuisvest,maarhetisdefijnstelocatievoordesportverenigingen.Hetgebiedmoeteenheidkrijgenindediversiteit.Iedereendiehetgebiedbinnen-komtmoetvoelen‘ikganudeBroekpolderin,hetmooierecreatie-ennatuurgebiedvanVlaardingen.
2 De overige hoofddoelen zijn milieuverbetering, versterken van de landschappelijke betekenis en de natuurontwikkeling.
12 | integraal inrichtingsplan broekpolder
3.2 zichtbare geschiedenis IndeBroekpolderzijnnogveelverwijzingennaarhetverledentevinden.Heleoudeverwijzingennaarhetverledenzijnvroegerekreken.Dezebevindenzichalszand-banenindevenigeondergrondonderhetslibdepot.Omdathetzand,onderhetgewichtvanhetslibdepot,minderindruktdandevenigeomgeving,zijndekreek-patronennuookzichtbaarindebovengrondvanhetdepot.Hetgaatomgeringehoogteverschillenvanmaximaal30centimeter.Ziederodecirkelinfiguur3.
Erligteenaantalmonumentaleboerderijeninhetzuidelijkedeel,vanvóórdeopspuiting,aandeoudeontsluitingswegvandeBroekpolder.Dezeboerderijenendestrokenverkavelingverwijzennognaarhet600jaaroudecultuurlandschap.Ookisernogeenheleoudebelangrijkeverbindingswegtevinden.Aandiewegligtnogeenmonumentaleboerderij.
Langshetwater‘deZevenhonderdGaarden’iseeuwengeledendeRijskadeaange-legd.DeZevenhonderdGaardenvormdedescheidingtussendeAalkeetbuitenpolderendeBroekpoldernaverkavelingin1454.DeZevenhonderdGaardenisondertussenverdwenen,maardeRijskadeisnogsteedsgoedzichtbaar.
IndeomgevingvanVlaardingenzijnveelopgravingengedaan,waarbijsporenvandeVlaardingen-cultuurzijnontdekt.Dezegemeenschapleefdevanlandbouwenveeteeltrond2900-2600voorChristus.IndeBroekpolderzelfisbijdevoorbereidin-genvoordeaanlegvanhetslibdepoteencompleteplattegrondgevondenvaneenboerderijuitdeIJzertijd. DeverwachtingenvoordearcheologischewaardevandeBroekpolderzijnhoog.Maardoordathetbodemarchiefondereenmetersdikpakkethavenslibschuilgaat,isarcheologischonderzoeknietmeermetdestandaardmethodenuittevoeren.Aandeanderekantzullengrondverstorendewerkzaamhedenhetarchiefooknietaantasten.DaaromishetopgespotendeelvandeBroekpoldernietgekoppeldaanplanvoor-schriftenmetbetrekkingtotdearcheologischewaarde3.
3 Bestemmingsplan Broekpolder, 1e herziening, 2004.
Monumentale boerderij aan de rand van de Broekpolder, in gebruik als manege.
| 13 integraal inrichtingsplan broekpolder
Ookderecentegeschiedenisvandeaanlegvanhetslibdepotisnogzichtbaarinhetlandschap.DegedetailleerdehoogtekaartvandeBroekpolderverraadtdeontstaans-geschiedenis.Deloswallenzijnduidelijkherkenbaar.Deperskadendiedeloswallenvanelkaarscheidenzijnhogergelegenrechtelijnen. Dehoogtekaartlaatziendaterslibisopgespoten:dehoekwaardespuitmondheeftgelegenligthoger.Datkomtdoordathetzwaremateriaal(o.a.zand)heteerstisgaanliggen.Lichteredeeltjesalskleizijnverdernaarachtergevoerddoorhetwater.Nahetopdrogenisdegrondgaanklinken:inzakkenonderinvloedvandezwaarte-kracht.Kleiklinktmeerindanzand.Datpatroonisherkenbaaraanweziginverschil-lendeloswallen.Ziebijvoorbeelddeblauwecirkelinfiguur3.Depijlgeeftdevroegereliggingvandespuitmondaan. Inditdeelgebiedzijnhoogteverschillenontstaanvanmeerdan1,5meter.VoordeheleBroekpoldergeldtdatdehoogstedelenopca.3meter+NAPliggenendelaagstetussen1en1,5m+NAP.
figuur 3 gedetailleerde hoogtekaart van de Broekpolder. In de rode cirkel oude kreken, in de blauwe cirkel hoogteverschillen door opspuiting.
14 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Dergelijkeverwijzingennaardegeschiedenisvandeplekzijnwaardevol.Deoudeboerderijen,detoegangsweg,deRijskadeeneenaantalperskadeskunnenalsmar-kanteplekkenzichtbaargemaaktwordenindeBroekpolder.Eenechovandeoudekrekenkanweerinerewordenhersteld.
3.3 watersysteem Alkortnadeaanlegvanhetslibdepotzijnslotenaangelegdomhetovertolligewatervandedepotsaftevoeren.Hiervooriseennetwerkvanevenwijdigeslotenaangelegd,vergelijkbaarmethetslotenpatrooninhetomliggendeveenweidegebied.Doorhetinklinkenishetverhanginhetgebiedgaandewegtoegenomen.ZoiseenafwateringssysteemontstaandatruwweghetwatervanuithethooggelegenwestenviahetlageoostennaardeVlaardingseVaartvoert.
Erzijntegenwoordig3deelsystemen.(Vooreenoverzichtvandeliggingvandelos-wallen,ziefiguur4.)Vanuitdeloswallen5en7loopthetwaternaarhetpompstationinhetnoordwesten,waarhetwordtgezuiverd.Hetlandinditdeelsysteemligtvrijlaag(tussende1,0en2,0mbovenNAP).Hetwaterpeilindeslotenloopafvanca.+1,0mnaar+0,2m+NAP.Hetverhangisdusgering.Devoormaligevuilstort(dezuidelijkehelftvanloswal3)endeloswallen1en2waterenafopderiolering.
Deloswallen4,6,8,9en11vormenhetderdedeelsysteem.Ditdeelheeftgeengrotewaterkwaliteitsproblemenmeerenvoedteenafwateringssloot.Dezelooptvanuithetnoordwestenviadevakken9,4en3naareenuitwateringssluisjeonderdeasfal-tweginhetzuidwesten.VanafdaarloopthetwaterviaeenslootnaardeVlaardingseVaart.Hetverhanginditdeelsysteemisveelgroterenlooptvanca.+2,5mNAPinhetuiterstenoordwestentot+0,5mNAPinhetzuidwesten.
HetpeilindeVlaardingseVaartbedraagt–0,4mNAP.IndeVeenweidegebiedenrondomdeBroekpolderstaathetwaternogveellager,namelijkop-3,5mNAP.
DewaterbalansvandeBroekpolderwordtalleengevoeddoorneerslagwater.Grondwaterkanhetgebiednietbereiken,omdathethogerligtdandeomgeving.Viadeneerslagkomterjaarlijkscirca3miljoenm3waterinhetgebiedterecht.Ditvulteengrootondergrondswaterreservoir.Eendeelstroomtondergrondsafnaardelagergelegenveenweidegebiedenindeomgevingeneendeelstroomtbovengrondsafviadesloten.Ruwwegverdamptongeveerdehelft.Hoeveelerverderondergrondsverdwijntisnietbekend. Hoeveelwatererbovengrondsafstroomt,zalindepraktijksterkvariëren.Steldatongeveer1miljoenm3(duseenderde)viadeslotenhetgebieduitstroomt.Datkomtneeropeendagelijkseafvoervanongeveer2.750m3,oftewel30tot35literperseconde.Indrogetijdenzalhetsysteemlangzaamuitdrogenenzalhetondergrondsewaterreservoirzijnwaterkwijtraken.Deslotenvoerendansteedsminderaf.Deafvoerkanzelfshelemaalstilvallen.Innattetijdenstijgthetondergrondsewater-reservoirenneemtdeafvoerjuisttoe.HetwatersysteemlijktwatdatbetreftwelwatopeenbeeksysteeminHoogNederland.
Hetslotensysteeminhetgebiedisvooralgerichtopeenvlotteafvoervanwateruithetgebied.Indelaaggelegendelenisdeslootcapaciteitdaaromerggroot:zo
| 15 integraal inrichtingsplan broekpolder
kanhetwaternaeennatteperiodesnelhetgebiedverlatenenisdebodemsnelweerdroogenbegaanbaar.Vooreennatuurgebiediseensnelleafwateringmindergewenst.Doormeerfluctuatieseneenhogerewaterstandinhetgebiedkandenatuurontwikkelinggeweldigversterktworden.Inhoofdstuk5gaanweverderinopdemogelijkhedendiehetwaterbeheerbiedt.
3.4 aanwezige natuurwaardenDenatuurwaardenindeBroekpolderzijnaanzienlijkenwordenalsindsdeopspui-tingmetslibdoornatuurliefhebbersgevolgd4.Erkomennaarschatting4à500hogereplantenvoor(o.a.KoekoeksbloemenBlauweknoop).Derijkdomaaninsectenisgroot(o.a.Vuurvliegje,Grotezijdebij,zeldzameEndotheaniagentianajaopKaarde-bol),dagvlindersennachtvlinders(GehakkeldeAurelia,Landkaartje),circa10soortensprinkhanenen10soortenlibellen.
HetvolwassenloofbosinhetgebiedbevateenvandeweinigepopulatiesMatkopinZuid-Holland.DeWielewaal,AppelvinkenNachtegaalbroedener,endeHavikdeedin2008eenpoging.Doordeafwisselingtussenwater,polder,bos,ruigtesengraslandisdeomgevingvandeBroekpolderzeerrijkvogelgebied.Bijeenvogeltellinginde
4 Jarenlange inventarisaties van Ben van As, o.a. gedocumenteerd bij Rijksherbarium
De Tureluur, de Tjiftjaf, de Bergeend en de Matkop, vier soorten die in de Broekpolder en omgeving voorkomen.
16 | integraal inrichtingsplan broekpolder
lentevan2008openronddegolfbaan5zijn78verschillendebroedendevogelsoortengeteld,waaronderzeldzamesoortenalsdeBlauwborst,deRietzangerendeRansuil.DeBergeendendeKrakeendbroedeninhetgebied,enookdeTureluur,deTjiftjafendeSlobeendzijngezien. Ookinhetproefbos,datnaaanplantin1969nietmeerisbeheerd,iseengeweldigenatuurlijkesoortenrijkdomontstaan.Doorafwezigheidvanmenselijkingrijpenisereenheelmooivlierbosontstaan.Erstaanhiertot10mhogevlierstruikenvan30jaaroud.
Inhetbestemmingsplanvan1996iseenvandehoofddoelstellingenhetversterkenvandenatuurontwikkelingindeBroekpolder.Dekansenvoornatuurontwikkelinghangenvolgensdeanalysevanhetbestemmingsplansamenmethetvergrotenvandegradiënten(overgangenvannatnaardroog,gebruikmakenvanaanwezigehoog-teverschilleninhetterreinetc.)inhetgebied.Erwordtgestreefdnaareenzogrootmogelijkevariatie.
ErstaateenonderzoekgeplandominkaarttebrengenhoehetstaatmetdebodemenhetgrondwaterindeBroekpolder.Indewandelgangenstaatditonderzoekbekendalshetnatuurwaarden-onderzoekofdenulmeting.Ditonderzoeklevertvierkaartenop:eenmetbodemsoorten,eenmetdebodemkwaliteit,eenmetgrondwaterstandeneneenmetdekwaliteitvanhetgrondwater.DaarnaastzalDCMRinmei‘09eenbodemecologischonderzoekpubliceren.DCMRconcentreertzichopdebovenstelaagvandebodem.Ditrapportzaluitwijzenof,enzojawaar,verderesaneringvandeBroekpoldernodigis.
3.5 de Broekpolder heeft last en gemak van de routestructurenIndeBroekpolderisalsindsdeaanlegvanhetslibdepoteengoedtoegankelijkepadenstructuuraanwezigindevormvandekades.Erzijnwandel-,fiets-enruiter-
5 Gegevens februari 2009 via de golfclub verkregen
| 17 integraal inrichtingsplan broekpolder
paden.Degolfbaaninhetnoordenisontslotenviaeenasfaltweglangsdezuid-enoostkant.Destructuurvandekadesrefereertnogaandegeschiedenisalsslibdepot.DehogergelegenkadesbiedenvaakeenmooiuitkijkjeoverdeveldenenruigtesindeBroekpolder.DitgeheelzorgtervoordatdeBroekpoldergoedontslotenis.Maarerisnogwelwatteverbeteren.
DeWatersportweg,tussenPolderpoortendegolfbaan,wordtintensiefgebruikt.Maardewegmaaktgeenverbindingmethetgebiedenwektdaardoornietdeindrukdatjeineenbijzonderrecreatie-ennatuurgebiedbent.Inhetruigemiddengebiedlopenveelwandelpadenrechtlangsdesloten.Eriszoeenrechtblokkensysteemontstaan,waarbijderechtepadenderechteslotennogextraaccentueren.Ditwerktversnippe-rend.Terwijlhetgebiedzelfjuistgrootsenweidsis.
3.6 het ruige grote gebied is uniek in zijn omgevingDeBroekpolderisdeenigeplekmetomvangindeomgevingvanVlaardingenwaarhetechtruigis.Diegroteruigteiszeerwaardevol.MetMidden-DelflandheeftVlaar-dingeneengrotegroeneachtertuinmetveelweilandenensloten.InVlaardingenzelfzijnookeenaantalparkenaanwezigwaaronderhetHof.OokdeBuitenpoldervoorzietineengroenebehoefte.
Dehooggelegen,bosrijkeBroekpoldervoegtdaarnogeenbijzonderaspectaantoe.DeBroekpolderonderscheidtzichdoordeaanwezigheidvangroteoppervlaktesbos,enruigenspaarzaambeheerdterreinwaarechtstruinennogmogelijkis.Hetiseenleefomgeving,zoalsindevisievandeFederatieterechtstaatbeschreven,waarineenongekendevariëteit(water,bosenopenvlaktes)meteendaarbijpassendesoorten-rijkdomnietzoumisstaan.InhetbestemmingsplanstaatooknietvoornietsdatdeBroekpoldereenverrijkingisinhetlandschaprondVlaardingen.
18 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Hetisdaarnaasteengebieddateenvoorbeeldisophetgebiedvanduurzameont-wikkelingindedichtbevolkteRandstad:vanslibstortnaarwaardevolnatuurgebied.Erishiersprakevandeovertreffendetrapvan‘cradletocradle’–eenmodernduur-zaamheidsconceptwaarbijgrondstoffentelkensweergebruiktwordenzonderaankwaliteitinteboetenenzonderafvalteproduceren.DeBroekpolderisontstaandoorhavenslib,vervuildriviersedimentdatmeestalalsafvalbehandeldwordt,enheeftzichontwikkeldtoteenuniekenwaardevolgroengebiedineendichtbevolktstede-lijklandschap.
UithetrapportvanChemielincovan1997blijktdatergeenactuelehumanerisico’szijninhetgebied.Welzijndealledeelgebiedenbehalve1,3en6(niet6a)en12ernstigverontreinigd.(Ziefiguur4).Dezegebiedenzoudengesaneerdmoetenworden.Verderisdeelgebied7zosterkverontreinigdaandeoppervlaktedatdaargeensportveldenofkinderspeelterreinmoetkomen.Beweidingvoornatuurbeheerkanwel,onderbepaaldecondities,ingrotedelenvanhetgebied.
Deverspreidingvanvervuilingrichtinghetoppervlakte-watergaatvoornamelijkdooruitspoelingvanverontreinigdgrondwaterendoorzwevendslibdatmetgrond-enregenwaterwordtmeegevoerd.Verspreidinginverticalerichtingviahetgrondwa-tertreedtnietofnauwelijksop.Chemielincoschatderisico’svandeverspreidingnietaltegroot,aangezienerindegebiedeneromheeneenkwelsituatieis,waarbijwaterviadrainagewordtafgevoerd.
| 19 integraal inrichtingsplan broekpolder
De randen zijn mooiDerandenaandewest-,noord-enoostkantzijnergmooi.Eriseenverscheidenheidaanuitzichten,landschappenenweidsheid.
AandeoostkantligtdeVlaardingseVaart,omzoomdmetriet.IneenkoudewinterisdeVaarteenprachtigeplekomeenmooieschaatstochtrichtingMidden-Delflandtestarten.Inlente,zomerenherfstisheteenroutevoorzeilbootjesenfluisterbootjesdiedeNieuweMaasverbindtmetMidden-Delfland.DenoordrandvanhetgebiedheefteenweidsuitzichtoverdeVlietlanden.DeVlietlandeniseenzeerwaterrijkenvogelrijkgebieddatslechtsmetkleinebootjestoegankelijkis.AandewestrandvandeBroekpolderishethoogteverschilmetdeAalkeetbuitenpolderoverduidelijk.Naeenredelijksteilenruigbegroeidtaludliggenvelemeterslagergelegenweilanden.Ditisweidevogel-gebiedmeteeneendenkooi,eenoudeRijskadedieprachtigzicht-baarisdoordeelzendieerlangsgroeienenruigtesdiezichvolkomennatuurlijkontwikkelen.
DezerandenmoetenwordengekoesterdenmoeteneenvisitekaartjewordenvoordeBroekpolder.Doordathethoogteverschilzogoedbeleefbaaris–ofkanzijn–bijderanden,isdegrensvandeBroekpolderdaarookgoedbeleefbaar.Dezuidelijkerandmoetuiteindelijknetzoduidelijkenliefstzomooiwordenalsdeandereranden.
figuur 4 overzicht van de loswallen.
20 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Uitzicht vanaf de westelijke, oostelijke en noordelijke rand van de Broekpolder.
| 21 integraal inrichtingsplan broekpolder
4. Genius of the place
WatisnuechtdeessentievandeBroekpolder?WelkefysiekeenmaatschappelijkeeigenschappenmakendeBroekpolderbijzonder?Ofwel:watisde‘geniusofthepla-ce’,ookwelvertaaldmet:kernkwaliteiten?
Wezieneenoasedichtbijdestad,eenruig,bijnaoerbosachtignatuurgebiedmetveelvariatieinrecreatiefgebruik.Hetiseengrootaaneengeslotenpubliekdomein,hetgroenekwadrantvanVlaardingen.Daaromdraagthetbijaandegezondheidenaanhetwelbevindenvanmensen.
WezienvierkernkwaliteitenvoordeBroekpolder:develeverschillenderecreatievegebruikers•deruigeengrootschaligenatuurdiezeldzaamisindeomgeving•dezichtbarecultuurhistorie•dehogeliggingvanhetgebied,goedtebelevenbijderandenvanhetgebied,naar•hetveen,naardestadennaarDelfland.
DeFederatiewilhetuniekevanditgebiedversterkenenooknogmeeronderdeaandachtbrengen.EenconcretedoelstellingdaarbijkanzijndatalleVlaardingersovertweejaarwetenwatdeBroekpolderis,endehelftvandeVlaardingersminimaaltweekeerperjaareenbezoekbrengtaandeBroekpolder.SpecialedoelstellingkannogwordengeformuleerdvoorhetgebruikvandeBroekpolderdoorscholenuitderegiozoalsMaassluis,VlaardingenenSchiedam.
| 23 integraal inrichtingsplan broekpolder
5. Integraal Inrichtingsplan
HiernaastzietueentekeningvanhetintegraalinrichtingsplanvandeBroekpol-der.Indithoofdstukleidenwijustapvoorstapdoorhetinrichtingsplanmetdevoorrangsprojecten.
Deaanwezigheidvanveelbos,openheidendevelemogelijkhedentotrecreatiedichtbijdestadmakendeBroekpoldertoteenwaardevolleplek.Dehuidigepolderwordtgekenmerktdoor:intensiefmedegebruikvanrecreantendoorliggingtegenstedelijkgebied•deaanwezigheidvanveelbosenverruigdgrasland•eenhogereligging(ca.5m)dandeomgeving•zichtbarecultuurhistorie•
Inhetontwerpisgestreefdomdezedriekarakteristiekekenmerkenteverbeterenenteversterkenendaarbinnendezes6voorrangsprojecteneenplektegeven.Debestaandezoneringvanintensiefnaarextensiefgebruikisgebruiktalsbasis-ordeningsprincipevoorhettotaalontwerp.Voorhetlandschappelijkontwerpishetbelangrijkdatersamenhangontstaattussendeverschillende(recreatieve)functiesenhetnatuurgebied.Deverschillendefunctiesmogenelkaarnietindewegzitten.Daaromisgezochtnaareenoplossingwaarbijzeelkaarzoveelmogelijkondersteu-nen.VoordeBroekpolderisditbelangrijkomdathierdooreenheideneigenheidontstaatendepoldereenherkenbaargebiedwordtvoorbezoekersuitVlaardingenenomstreken.
5.1 natuurkerngebied: een stapsgewijze metamorfose
Van een monotone naar een spannende BroekpolderDoordeoorspronkelijkeinrichtingalslandbouwgebiedenproductieboshebbengrotedelenvanhetgebiedeeneentonigeuitstraling.VoordenatuurendebelevingvandeBroekpolderishetbelangrijkdatermeervariatieontstaat.Dezevariatieontstaatwanneernatuurlijkeprocessenbenutworden.Voorbeeldenvannatuurlijkeproces-senzijnhetvasthoudenenbergenvanneerslag,verwilderenvanhetbosgebiedendeinzetvanbegrazing.Dezenatuurlijkeprocessenstaanaandebasisvande(her)vor-mingvandenatuurkern.Hetideewordttoegelichtineenaantalstappen.
Stap 1: vasthouden en zichtbaar maken van waterDeBroekpolderheefteenrationeleafwateringmetrechtediepesloten,bedoeldomhetwatersneluithetgebiedaftevoeren.Hetslotenpatroonheefteenpolderstructuurenlijktopdatvandeomliggendepolders.MaardeBroekpolderis
6 De Federatie heeft zeven voorrangsprojecten benoemd. Dit inrichtingsplan is er een van.
24 | integraal inrichtingsplan broekpolder
anders,ligtveelhogerenheeftdoorhetgrotereliëfeennatuurlijkeafwateringvanhoognaarlaag.Ditgegevenkanbenutwordendoorhetnetwerkvanslotenomtevormentoteenmeernatuurlijkafwateringssysteemdatmeerwegheeftvaneenaantalbeekloopjes. OmdittebereikenkunnendeslotenindehoogstedelenvandeBroekpoldervervallen.Ditkandoorzegeheeltedempenofaanhetuiteindeaftedammen.Ditlaatsteishandigindelenvanhetgebiedwaarnietteveelactiviteitgewenstis.Doorhetdempenofafdammenvandeslotenkanhetwaterhiernietmeerwegstromenenzalhetgrondwaterpeilstijgen.Lokaalzalhetaandeoppervlaktekomen,waardoorvochtigeplekkeninhetbosontstaan.Ditgebeurtvooralinnattetijden,alshetlangerdroogisdroogthetgebieduit.Vanafdehoogteslopenenkelekleinebeekjesnaarhetcentraledeelvanhetgebied.Voordebeekjeszullennieuweslingerendelopengegra-venmoetenworden.Hierendaarzijndelenvanoudeslotentegebruiken.
Doordeslotenteversmallenenoptehogen,kanhetgrondwaterreservoirzichverdervullenenkanhetwaterlokaalookaandeoppervlaktekomen.Ooktredendangroterepeilfluctuatiesop.Indelaagstedelenkanhetwaterzelfstotbovenhetmaaiveldstijgen,zodatdaarondiepepoelenontstaan.
figuur 6 ligging natuurkerngebied
1
| 25 integraal inrichtingsplan broekpolder
Randvoorwaarden:Bijverdereuitwerkingmoetdewaterhuishoudingindezuidelijkezonemetde•sportveldenopordeblijvenenvernattinghiervoorkomenworden.Debodem-enwaterkwaliteitinhettevernattengebiedmoetophetvereiste•niveaublijvenofverbeteren.DaarvoorishetinvoorbereidingzijnderapportvanDCMRmogelijkvanbelang.Eenaanlegvergunningisverplichtvoorhetgraven,dempen,verbredenofverdie-•penvanwaterlopen.Erisaanvullendonderzoeknodignaardeteverwachtenwaterkwaliteitinhet•vernattemiddendeel.Opkortetermijnwordteenquickscanuitgevoerdomduidelijkheidtekrijgenoverzoweldezekwestie,alsdemogelijkgunstigeinvloedvanderietenwaterplantenopdewaterkwaliteit.Hetveldjedatindehuidigesituatiegebruiktwordtdoordemodelvliegtuigvereni-•gingRMVVwordtonbruikbaar.Ermoetwordenvoorzienininrichtingvaneennieuwepassendeplekindesport-enspelzonetenwestenvandeatletiekbaan.Deafmetingenvanhetvliegterreinmoeten100x100mzijn,meteenobstakelvrijeruimtedaaromheen.Totaleafmetingen200x200m.Verderisereen220Vaanslui-tingnodig,eenopslaggebouw(bijvoorbeeldeencontainer)enbankjesaandenoord-enzuidkantvanhetveldvoorpubliek(picknicktafels?).
Debeekjeslopenallennaardecentralelaagte.Ditgebiedisdeafgelopendecenniahetmeestgezaktenligtnogcirca1mbovenNAP.Hierverzamelthetwaterzichineenondiepmeervancirca5hectare.Omhetwaterhiergoedvasttekunnenhoudenmoetereendrempelindeafwateringsslootwordenaangelegd.Alsdezeop1,5mhoogteligt,kanhetpeilindeplastotdiehoogtestijgen.Indrogetijdenzaldeaan-voervanuitdehogeredelensomszoverdalendathetmeerlangzaamuitdroogt.Voorvissenenanderewaterdierenishetgoedalserwelwatwateroverblijft.Vooreendeelzijndatdebestaandesloten(diehoevenonderhetmeernietgedemptteworden),maareventueelkanerooknogeengroterepoelwordenuitgegraventerplaatsevanhetlaagstedeelvanhetmeer.
VanafdeoverlaatstroomthetwaterviaeenbeekloopjenaardeVlaardingseVaart.
figuur 7 transformatie van poldersysteem naar een systeem van beekloopjes met natte kern.
26 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Hierbijwordtnogeenhoogteverschiloverbrugdvanca.2m.Omhetwaterbeleefbaartemakenmoetdehuidigeslootverbreedwordentotca.5a10meter.Overdebodemvanditdalslingertdanhetbeekjeineenondiepebedding.Ookmoethetvervaloverdegehelelengtewordenuitgesmeerd,doorhetwestelijkedeelwatoptehogen.Ditligtnualtelaag.Opdeovergangvanhethogeterrein,naardelagegrondenlangsdeVlaardingseVaartkaneenkleinewatervalkomen.Zowordtinzich-telijkgemaaktdathetwatervanafeenhogeterpnaardelageomgevingstroomt.
Naastdeverhoogdenatuurwaarden,deintensebelevingvandewaterlopenendenattenatuur,zorgthetwatervooreenidealeplekvoorschaatsenenkanoën.HetwaterwordtviaeenmeanderendstroompjeafgevoerdnaardeVlaardingseVaart.HetwatergeeftdeBroekpoldereennieuwenherkenbaarhart.
Dezeingrepenliggengeheelinlijnmetdeoverwegingeninhetbestemmingsplan.DaarstaatbeschrevendathetdeelvandeBroekpoldermetvrijelozingopdeboezembijuitstekgeschiktisvoorhetaanpassenvandewatergangennaareenmeernatuur-lijkevariant.‘Doorhetaanbrengenvanbredeplas-drasbermen(…)kunnenzowelverhogingvandepotentiëlenatuurwaardenalsverbeteringvandewaterkwaliteitwordenbereikt.’Verderis‘hetstreveneropgerichtdebeheersingvandemilieu-verontreinigingvandeBroekpolderzoveelmogelijklangsnatuurlijkewegtelatenverlopen.’
Een snelle startErkansnelgestartwordenmetdevernattingvanhetnatuurkerngebied,alsaanbovengenoemderandvoorwaardenwordtvoldaan.Afsluitenregelbaarsluisjebijdehuidigeafwateringvanloswal4.•Vergravenvan‘oudekreek’voornieuweafvoer.Veelweerstandindekreeknodig,•zodathetwatermoeizaamnaardeVlaardingseVaartafstroomt.Ouderechteslootlangshetbosdichtmaken.•Kleinstukuitgravenomdiepgedeeltetecreërenwaarvissenkunnenoverleven•tijdensstrengewinters.Bomenkappenopdeplekvantoekomstigeplas(noordzijde)• 7.
7 Ook voor het vellen van bomen is conform het bestemmingsplan een vergunning nodig.
| 27 integraal inrichtingsplan broekpolder
Zo kan het nieuwe natte hart van de Broekpolder eruit gaan zien.
Stap 2: Monotoon bos geleidelijk omvormen naar natuurlijk bosDeblokvormigemonotonebosvakkenhebbennauwelijksnatuurwaardeenzijnvoorrecreanteneensaaischouwspel.Wanneerermeervariatiewordtgecreëerddoorhetbosgeleidelijkomtevormenwordthetbosweernatuurlijkeninteressanter(span-nender)voorbezoekers.
figuur 8 natuurlijke bosomvorming
Luchtfoto van de Broekpolder uit circa 1998, de grond was ten dele nog in gebruik voor de landbouw.
28 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Hetbosmagverwilderen.Dodetakkenenomgevallenbomenwordenopgenomenindelevenscyclusvanhetbos.Naenkelejarenontstaateengevarieerdengelaagdboswaardenatuurzichoptimaalkanmanifesterenenderecreantkanstruinenenontdekken. Enkelevoorbeeldenvannatuurlijkebos(om)vormingindeBroekpolder(vlierbos-senenproefbosmeteiken)bewijzenhetgrotesucces.Bijhetomvormenvanhetboswordtextraaandachtbesteedaanhetomvormenvanderechterandennaarrafeligeranden.Rafeligerandensluitenbeteraanbijhetnatuurlijkekaraktervanhetgebied.Vooralhetcreërenvanwarme,zuid-georiënteerdebosrandenmetveeldoodhoutenstruweelisgoedvoorinsecten(vlinders).
Lanen behoudenGrotedelenvandeBroekpolderwareningebruikalslandbouwgebied.Deverkave-lingvanakkersenweilandenuitdietijdisnoggoedherkenbaar.Bijdeinrichtingvanhetslibdepotzijnbomenlanenaangeplantopdekades.Hierdoorhebbendelenvanhetgebiedeenmonumentalelandgoedachtigesfeer.DelanengevenookstructuuraandeBroekpolderwaardoorbezoekerszichgoedkunnenoriënteren.Dezewordenbehoudenenversterkt.
Delanenbepalendesfeerindebosschilomdenatuurkernenzijndetoegangswegennaardenatuurkern.DelanennaardevrijeverwilderdenatuurvormeneenprachtigcontrastvoordebelevingvandesfeerinBroekpolder.Inhetgebiedlangsdezuid-enoostrandvandenatuurkernligtdeovergangvanextensiefnaarintensiefgebruikvandeBroekpolder.Eenplekvooreenmogelijktheehuisenheteducatiefarcheolo-gischerfzijninhetontwerpindezerandeningepast.Bezoekersvandezeprojectenkrijgenhiereenmooikijkjeindenatuurkern.
Stap 3: Openheid en variatie creëren door begrazingDeverlatenakkersenweilandenzijngaanverruigenenzijnnueenstruin-enwandelgebiedvoorrecreanten.DeverrezichtlijnenindeBroekpolderwordengewaardeerddoorrecreanten.Wanneerhetgebiednietbeheerdwordtzalhetdichtgroeienmetstruweelenbos.Begrazingdooro.a.rundereniseennatuurlijkemanieromervoortezorgendathetvoormaligelandbouwgebiedzoopenmogelijkblijft.Degrazerszorgenvooreenrijkevariatieindevegetatie(begrazingsmozaïeken)enzijnookeennieuwerecreatievetrekkervoordeBroekpolder.
Foto’s van de Broekpolder: het stormbos en een mooi natuurlijk paadje. Dode bomen zorgen voor levende bossen.
| 29 integraal inrichtingsplan broekpolder
Openheid en mooie afwisselende patronen in de vegetatie kunnen door begrazing ontstaan en in stand worden gehouden.
30 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Inreactieophetontwerp-bestemmingsplanheefthetRecreatieschapMidden-Delflanddesuggestiegedaandatbegrazingeenalternatiefkanzijnvoorextensiefbeheer,bijdragendaanhetnatuurlijkekaraktervandeBroekpolder,eengevarieerdevegetatieenderecreatievebelevingswaarde.In2001heeftAlterrainopdrachtvandegemeenteeenonderzoekgedaannaardebeperkingendiedevervuildegrondsteltaanbegrazing.UitditonderzoekkwamdateengrootdeelvandeBroekpolder,opdekaartinfiguur9aangegevenmeteengelerand,begrazingzondermeermogelijkis.Indeoverigegebiedenzijneerstmaatregelennodigomdeimpactvandevervuildegrondtebeperken,zoalshetaanbrengenvaneenleeflaag.
Erkanbegonnenwordenmetbegrazing,dooreengebieddaarvoorinterichtenmetmooierasters,roostersengoedeinformatiebordjes.Voordatdegrazersin(eendeelvan)deBroekpoldergeïntroduceerdworden,moetereenintensiefcommunicatie-programmavoordebezoekerskomen.Mensenengrotegrazersgaanprimasamen,zoblijktuitruimeervaringinanderedelenvanNederland.Maareriswelenigevoor-lichtingenintroductienodig.Teneerstemoetenderecreantenwennenaanhetfeitdatzenietlangerdeenigegebruikerszijn.Erlevenookgrotedieren.Datvraagtombepaaldegedragsregels,bijvoorbeeldrespectvoordedierenenhungewoontes.Tentweedeiserintensievecommunicatienodigmetdehondenbezitters.Inprincipekunnenhondenengrazersgoedsamengaan,maardehondenmoetenaangelijnd
figuur 9 mogelijk begrazingsgebied
| 31 integraal inrichtingsplan broekpolder
blijven.Degrazershebbenookeengebiednodigwaargeenhondenkomen,waarzezichterugkunnentrekken.Eenanderaandachtspuntiseenmooiingepasteafraste-ring.Opdefoto’shierondereengoedvoorbeelddaarvan.
Omtestartenmeteenbegrazingsproject,kunnenafsprakengemaaktwordenmetprofessioneleorganisaties,diezichrichtenopeffectieveenaantrekkelijkenatuurlijkebegrazing,deomgangmethetpubliekenveterinaire-enwelzijnsaspecten.Stromingheeftveelervaringmetdergelijkeorganisaties.
Uitbreiding en verdere natuurlijke ontwikkeling natuurkernNahetaanpassenvandeafwateringindekern,ontstaatindeloopvandetijdeenwaterignatuurgebiedmetplas-dras,rietveldenendieperwater.Devolgendestappenkunnenzijn:Dichtgooienvaneenaantalrechteslotenmetgeslotengrondbalansinhetnoorde-•lijkedeel.Vergravenvaneenaantalnatuurlijkogendemeanderende‘kreken’.•
Hetnatuurlijkbosbeheerkanverderuitgebreidworden.Doordegrazersinhetover-grotedeelvandeBroekpolderderuimtetegeven,wordteenvandebeheerproblemenvandehuidigeBroekpolderaangepakt:dewoekerendeBerenklauw.GrotegrazerszoalsrunderenetenBerenklauw.Degrote‘nederzettingen’vanBerenklauwdiemomenteelwaargenomenwordenindeBroekpolder,zullendaardoorverdwijnen.HetisoverigensnietzodatdeBerenklauwverbannenwordt.Deplantzalonderdeelblijvenmakenvanhetecosysteemmaarnietmeerinzulkegrotedichthedenalsnuopsommigeplekkentevindenis.Ookeenaantalexotenzullenineenbeheerplanaandachtmoetenkrijgen(o.a.ongewenstesoortenzoalsrodekornoeljeenJapanseduizendknoop).
Voorbeeld van mooie inpassing van een ‘afrastering’: vanaf de snelweg zijn deze halfwilde Konik paarden goed te zien. Er is geen hek. Wat de paarden verhindert om de snelweg op te lopen, is een greppel en een steile rand. Een mooi voorbeeld van een praktisch onzichtbare afrastering op de landtong Rozenburg. De foto’s zijn van ARK natuurontwikkeling.
32 | integraal inrichtingsplan broekpolder
5.2 struinbos: een plek om te ravottenEenvandeprojectendatdirectvanstartkan,ishetstruinbos.HetontwerpvoorhetstruinboswordtgemaaktdoorLandschapsarchitectJosvandeLindeloof.SamenmetdeLionsclub,StromingenVandeLindeloofkandeexacteindelingvanhetstruinbosbepaaldworden.Afhankelijkdaarvanwordteerstwatnodigisopgeruimd,daarnakunnenwebeginnenmetdeaanlegvanhetstruinbos.Dathoeftnietlangteduren.Demeesteenvoudige,energleuke,vormiseenomgevallenboom. Aangrenzendaanhetstruinboskaneensurvivalparcoursmetaantrekkelijkehindernissenwordenontwikkeld.DitkaninsamenspraakmetdeStichtingSurvivalVlaardingen,dieookmedekanzorgenvoorhetbeheer.
Erisondertusseneeneersteworkshopgeweest.VandeLindeloofisbezigmethetontwerpenvanhetstruinbosenderoutesinhetstruinbos.
figuur 10 ligging struinbos
2
| 33 integraal inrichtingsplan broekpolder
5.3 landmark: mentale verbindingen aanbrengenEenprojectwaarvandeuitvoeringsnelkanstartenishetlandmark.Tussen2006en2008iseenprijsvraaguitgeschrevenvooreenlandmarkdatuitdrukkinggeeftaande‘nieuweBroekpolder’.UittweehonderdinzendingenisdooreenbreedsamengesteldejurygekozenvoorhetontwerpvankunstenaarInekeVisser.ZijheefteenlandmarkontworpendatzoweldegeschiedenisalsdetoekomstvandeBroekpoldersymbo-liseert.HetlandmarkkomtindenieuwaanteleggenBroekpolderhaven.Voordeplaatsingvanhetlandmarkhoeftnietgewachttewordentotdatdehavenerligt:hetismogelijkomhetlandmarkteplaatstenenlaterdehaveneromheenaanteleggen.
5.4 archeologisch erf: plezierig educatiefNagoedkeuringvanhetintegraalinrichtingsplan,wordteenhaalbaarheidsonder-zoekuitgevoerdvoorhetarcheologischerf.Alsblijktdathethaalbaarenbetaalbaaris,kansnelbegonnenwordenmetdebouwvaneeneerstenederzetting.Delocatiekanopbasisvanhetdetailontwerpbepaaldworden.Wehoevenniettewachtentotdenieuwekreekklaaris,debouwkanalbeginnen.
Welisermogelijkeenwijzigingnodigvanhetvigerendebestemmingsplanuit1998omopdeaangewezenplekbebouwingneertezetten.Hetarcheologischerfstaatgeplandineengebieddatdebestemmingextensieverecreatieheeft.Indatgebiedmogenslechtsbouwwerkentendienstevandiebestemmingwordengebouwd,meteenaantalaanvullendeeisen8.
8 Bebouwing ten behoeve van onderhoud en beheer mogen niet meer grondoppervlakte innemen dan 50 m, de goothoogte mag niet hoger zijn dan 3 m, de totale hoogte niet hoger dan 4,5m.
figuur 11 locatie landmark
34 | integraal inrichtingsplan broekpolder
5.5 voorzieningen voor daggebruikVoordevoorzieningenvoordaggebruikvoertdeFederatieeersteenhaalbaarheids-onderzoekuit.Ditonderzoekzaldebetaalbaarheidvaneenkruidentuin,eeninfocen-trumenverschillendevormenvaneennatuurschoolonderzoeken.Afhankelijkvandeuitkomstenvanhethaalbaarheidsonderzoeknaarheteducatiefarcheologischerfendevoorzieningenvoordaggebruikzoalsdekloostertuinenhetinfocentrum,kunnendezevoorrangsprojectengeleidelijkopgebouwdworden.Ditmoetinsamenhanggebeuren,alsdeprojectenbijelkaarindebuurtliggen.Onder-lingeafstemmingisergbelangrijkomdeeenheidinhetgebiedtebewaren.Welgeefthetbestemmingsplanruimteaaneendagkampeerterreinindezebestemming.Duserisindegrondslagvanhetbestemmingsplanruimtevoordergelijkevoorzieningen.
KruidentuinDeaanlegvandekruidentuinofdoe-engebruiktuinkanindiengewenstkleinbeginnen,afhan-kelijkvandewensenmethetomploegenvaneenkleinstukjeland.UithetonderzoekvanDCMRzalblijkenofernogrestrictiesklevenaandeteeltvansier-ofeetbareplanten.
InfocentrumVoorhetinfocentrumismogelijkwatmeervoorbereidendwerknodig.AlshetindePolderpoorteenplekkrijgt,kanhetsnelvanstart.Eenstandje,vrijwilligersenfoldermateriaalisdanvoldoende.Alshetbijofinhetarcheologischerfkomt,moeteerstnagedachtwordenoverhoeeennederzettinggeschiktgemaaktkanwordenalsbehuizingvaneeninfocentrum.Bijvoorbeeldoveraanlegvaneenriolering,overinrichtingenbemensingvandenederzetting,enaansluitingopverwarmingennetwerken.Dankomtookmogelijkestrijdigheidmethetbestemmingsplanaandeorde.
figuur 11 llocatie archeologisch erf
| 35 integraal inrichtingsplan broekpolder
NatuurschoolOokkanhetdenkenoverdenatuurschooldoorgaan.Voorwie?Welkevorm?Waar?Erisaleenbredeinventarisatievandebehoeftes.Devolgendestapishetmakenvankeuzes.Welkebehoefteswillenwehonoreren?Kleinbeginnenenlangzaamuitbou-wen,ofhetgelijkgrootaanpakken:allesineenkeer?VoordeplekheeftdeFederatietweezoeklocatiesaangewezen:bijhetarcheologischerfeninhetvoormaligeIPSE-gebouwvlakbijdemanege.Alslocatiebiedthetarcheologischerfgoedekansen:inhetgroenentochgoedbereikbaar,eenprimauitvalsbasisomtevoethetgebiedintetrekken,endesettingisaanstekelijkvoorjeugdenkinderenmetdenederzettingeninaanbouw.Weliserwaarschijnlijkeenwijzigingvanhetbestemmingsplannodig,alsdezeplekgekozenwordt.Degemeentelijkeafdelingvastgoedzalonderanderevoordekeuzevandeplaatseenhaalbaarheidsonderzoekmoetenuitvoeren.
Picknickplek of theetuin?InhethartvandeBroekpolderligteenknooppuntvoorfietsersenwandelaarsmetuitzichtopwater,rietenruigtes.Opdezeplekkanprachtigeenpicknickplekaange-legdworden,ofeenkleinschaligetheetuin.Deplekisnietbereikbaarmetdeauto,endaardoornogaantrekkelijkervooreenkopjekoffiebijdestartvaneenwandeling,ofeenstukappeltaartopeenmooievrijemiddag.Opveleplekkeninhetlandlopenzeerrendabele,vergelijkbarekleinschaligeinitiatieven.HetbezoekerscentruminAmelisweerdbijUtrechtiseenvoorbeeld,enOortjeshekkenbijNijmegenofdeZee-torenbijHoekvanHolland.
Detheetuinzoubuitendezonevoorintensieverecreatieuithetbestemmingsplankomenteliggen.Horecaisvolgenshetbestemmingsplanniettoegestaanindeextensievezone.Eenwijzigingvanhetbestemmingsplanisdaaromwaarschijnlijknodigomdetheetuinmogelijktemaken.
Eentheetuinkangebruikmakenvandefaciliteiten(bijvoorbeelddekeuken)vandePolderpoort,endoordezelfdeuitbatergeëxploiteerdworden.DoordatdetheetuinendePolderpoortbeideverschillendedoelgroepenbedienenvullenzeelkaarperfectaan.Dagjesmensenzittenlievernietineensportkantineennahetsportengaandesportershetliefstdirectdekantinein,zondernogeenextraverplaatsing.Doordeuitbreidingvandoelgroepenwordenmeermensenbediend,watdebelevingvandeBroekpoldertengoedekomt,endeexploitatiePolderpoortentheehuisook.
5.6 broekpolderhavenVoordeBroekpolderhavenwordtookeersteenhaalbaarheidsonderzoekgedaan.Alsblijktdatdehavengenoegpotentieheeftomgefinancierdteworden,kandeuit-voeringstarten.DelocatievandeteontwikkelenBroekpolderhavenligtbinnendezonevanintensieverecreatiezoalsaangegeveninhetbestemmingsplan.Enomdatergeenextrabebouwing,nochhekwerkenwordenaangelegd,zijnerwatdatbetreftgeenspanningenteverwachtenmethetvigerendebestemmingsplan.WelligtdetoekomstigeBroekpolderhavenineenhuidigewaterkering.Dewaterkeringkanopeenanderemanier,oflocatie,geborgdworden.Mogelijkiserdaarvoorweleenwijzi-gingnodiginhetbestemmingsplan.
36 | integraal inrichtingsplan broekpolder
WehebbenookeenprincipeschetsgemaaktmetideeënvoorhetinpassenvandeBroekpolderhavenbijdePolderpoort,ziefiguur13.Hierinzijnzoveelmogelijkele-mentenopgenomenenzosamengebrachtdatzesameneenrustigengroenbeeldopleveren.Ontsierendeelementen(hekken,constructies,parkeerfaciliteitene.d.)zijnzoveelmogelijkvermeden.
figuur 13 schetsontwerp Broekpolderhaven
| 37 integraal inrichtingsplan broekpolder
Metdevolgendepuntenisrekeninggehoudeninhetschetsontwerp:DeBroekpolderhavenwordtingepastinentreegebiedenheefteenspannende•concavevormwaardoorbotenopeensierlijkewijzeaangelegdworden.Eenextrainstroomopeningmaakteengoededoorstroominhethaventjemogelijk,watgoedisvoordewaterkwaliteit.ErwordteenaanlegsteigervoorpassantendoorVlaardingseVaartgeïntegreerdin•hethaventje.HetLandmarkkomtopeencentraleplekindehaven,eninhetzichtvanpassanten•endePolderpoort.ZoishetLandmarkookzichtbaarvanafdesnelweg.Hetstrandjeenligweideindehavenzijngeoriënteerdophetzonnigezuiden.•DehavenwordtdirectontslotendoordePolderpoortenbijbehorendevoorzienin-•genzoalsparkeerplaats.Erzijngeenontsierendehekwerkenenerisgeenapartvoorzieningengebouwbij•dehavenandersdandePolderpoort.Detaludrandwordtzichtbaargemaaktmetzitelementenenterrassen,eneventu-•eelwordteenstromendwaterelementtoegevoegd.Doormeerparkbomeninhetentreegebiedteplanten,krijgtheteenmeerparkach-•tigeuitstraling.Eenrijbomenvoordeparkeerplaatszorgtervoordatdezeminderhetbeeld•bepaalt.HavenenstrandjezijnzichtbaarvanafPolderpoort.•EenverkeersremmendebochtindewatersportwegterplaatsevanPolderpoorten•taludslibdepotbiedtmeerveiligheidaanvoetgangersenfietsers.
5.7 verbindingen in de BroekpolderOmtoegankelijkheidvandeBroekpoldertebevorderen,enonderlingeconcurrentieenhinderzoveelmogelijktebeperken,hebbenwerouteontwerpengemaaktvoordriegroepengebruikers:defietsersenskaters(dieverhardepadennodighebben),deruitersendemountainbikers.OokdoenweeensuggestievoorverbeteringvandeinrichtingvandeWatersportweg.Inhetalgemeengeldtdatvoorhetaanleggenofverhardenvanwegenenpadeneenaanlegvergunningnodigis.
Aanpassing WatersportwegNaastvernieuwderoutestructurensuggererenweeenmogelijkeoplossingomhetverkeertescheidenopdeWatersportweg,ziefiguur14.Doordeauto’s,fietsersenwandelaarsuitelkaartehalenwordtdeweg,diealsentreefungeertvoorhetgroenegebiedachterdePolderpoort,vriendelijkervoorniet-gemotoriseerdverkeer.Bovendienwerktdevoorgesteldewegversmallingvoordeauto’salssnelheidsrem-mer.Daardoorzaldehuidigemaximalesnelheidvan80km/u,dewegligtbuitendebebouwdekom,zeldenmeergebruiktzalworden.
Vernieuwde ruiterrouteBijontwerpvanderoutesisnaastdegebruikelijkeontwerpnormenookrekeninggehoudenmetdespecifiekebehoeftesvandeverschillendegroepengebruikers.Zogaanruitersenwandelaarsnietaltijdprobleemloossamen.Hetkanimponerendzijnomopeensmalpaadjeeengrootpaardtegentekomen.
ErzijninprincipetweemogelijkhedenommetruitersindeBroekpolderomtegaan.Deeerstemogelijkheidisomslimuitgezetteroutesteontwerpen,diezominmoge-lijkgelijkoplopenmetdrukbelopenwandelpaden.Doorderoutesnietdoorhet
38 | integraal inrichtingsplan broekpolder
figuur 14 aanpassing Watersportweg
figuur 1.5 routestructuur ruiters
| 39 integraal inrichtingsplan broekpolder
gehelegebiedteleggen,blijfterookeenstukBroekpolder‘paarden-vrij’.Mensendieechtproblemenhebbenmetruiterskunnenzichindatgebiedophouden.Hierheb-benweeenvoorzetvoorgegeven,ziedekaarthieronder.Deuitwerkinghiervanzalinoverlegmetdebetrokkenenenbeheerdersmoetenwordengedaan.
Detweedemogelijkheidisomhetgeheelvrijtegeven.IneengebiedwatzogrootisalsdeBroekpolder,zullenderuiterszichsterkverspreiden.Daardoorwordtdekansergkleindateenwandelaarvaakeenruitertegenkomt.
Nieuwe route voor mountainbikersMountainbikersgebruikeneengebiedzoalsdaterligt.Zezijnmoeilijktebeperkeninhunbewegingsvrijheid,omdatmoeilijkterreinjuistonderdeelisvandesportendeuitdaging.Aandeanderekantkanhetstorendzijnvoorwandelaarsomopmooiestillepaadjesvoorbijgesjeesdtewordendooreenmountainbiker.Denatuurleidter–ineenrobuust,ruim,systeem–overigensnietonder,zolangzeuithetnattekernge-biedblijven.Deenigemanierommountainbikersteverleidenomzichtoteenbepaalderoutetehoudeniseenaantrekkelijkerouteaanbiedenengoedeafsprakenmakenvoorstiktbeheerentoezicht.Voordieaantrekkelijkeroutehebbenweeenvoorzetgedaan.Ziedekaarthieronder.Dezeroutekanverderinsamenspraakmetdemountainbikersendeontwerpersvanhetstruinboswordenuitgewerkt.OokkandeNederlandseToerFietsUnie(NTFU)wordenbetrokkeninditstadium.Metbehulpvanbordjeskandebewegwijzeringvanderoutegedaanworden.Datmaakthetookmogelijkomindeloopvandejarenroutesgemakkelijkteveranderenenteverleggen.ZoblijfthetmountainbikenindeBroekpolderafwisselendenkanookdebelastingvoordepadenwordenverspreid.Eenenandermoetinhetbeheerplanverderwordenuitgewerkt.
Vernieuwde fiets- en skaterouteVoordefietsersenskatershebbenwedoorgaanderoutesaangelegddiehetstillemiddengebiedzoveelmogelijkontzien.Welwillenwederoutedieintensiefdoorscholierengebruiktwordt,deverbindingtussendebrugnaarHolyendewegnaarWestwijk,behouden.HetisprachtigdatscholierendagelijksdoordegroenezonevandeBroekpolderkunnenfietsenopwegvanschoolnaarhuis.
figuur 16 routestructuur fietsers en skaters figuur 17 voorstel mountainbike parcours
40 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Juist geen aanvullende wandelpadenVoordewandelaarshebbenwegeenspecialeroutesgemaakt.Zijmogennamelijkookbuitendebestaandepadenwandelen,struinenenontdekken.DeheleBroek-polderiseenongelimiteerdwandelgebied.
Relatie Padenplan Recreatieschap Midden-DelflandHetpadenplanisvastgestelddoorhetRecreatieschapinseptember2007.Voortschrij-dendinzichtheeftgeleidtotdevernieuwderoutestructurendieweinhetintegraalinrichtingsplanvoorstellen.Erzaloverlegmoetenwordengevoerdoverdeuiteinde-lijkerealisatievanhetpadenplan.Hetpadenplanendevernieuwderoutestructurenkomenovereenwatbetreftdeuitgangspunten:goedebereikbaarheidbiedenenaan-sluitenopdebehoeftesvandeverschillendedoelgroepen.Opdetailniveauverschil-lendeplannenwel:Ruiterroutesinhetgehelegebied(padenplan)versusalleeninhetwesten(ver-•nieuwderoute)Ruiterpaddoorhetcentrumvandetoekomstigenattekern(padenplan)versusten•zuidendaarvan(vernieuwderoute)HalfverhardefietspadendoorhetmiddenvandeBroekpolder(padenplan)versus•alleenverhardepadenlangsderandenenopderoutediedeschoolgaandejeugdintensiefgebruikt(vernieuwderoute)Veelhalfverhardewandelpaden(padenplan)versusgeenextrawandelpadenmaar•juisteenvrijbriefomoveraltewandelen,padofgeenpad.
5.8 eenheid door benadrukken unieke aspectenDeBroekpolderheefteenaantalkenmerkendeeigenschappen.Doordezemeerzicht-baartemaken,wordtdeBroekpoldermeereeneenheidenwordtdeidentiteitvandeBroekpolderversterkt.
De hoge liggingDezewordtinhetgebiedzichtbaargemaaktdooreeneigenwatersysteemdatcon-trasteertmetstrakkeslotenpatroneninhetveengebied.HetnieuwewatersysteemrefereertaanvennenenbekeninhoogNederland.
De steile taludrandDezeisinhetgebiedzichtbaardoorvergezichtenenpanorama’snaardeomge-ving.Dezebijzonderetaludrandmoetzoveelmogelijkzichtbaargemaaktwordendoorbijvoorbeeldaanlegvaneenterrassentuin,trappenenwatervallen(zievoor-beeldenoppagina38).Ookkandetaludrandeenspannendelementzijnineenmountainbikeroute.
De kadesDekadesblijvenzichtbaarindeBroekpolderendestructuurwordtversterktdooraanwezigheidvanbomenlanenopdekades.
Bodempatronen Hetopgespotenslibisbezonkenindevormvanwaaiersenheefteenanderevormensamenstellingdanhetveenindeomgeving.Hierdoorgroeiterookeenanderevege-tatieopdaninomgeving.DediversiteitindebodemzaldoorhetvernatuurlijkenvandeBroekpoldersterkertotuitingkomenindevegetatievanhetlandschap.
| 41
5.9 verbindingen met de omgeving en inpassing in regionale ontwikkelingenDoorverbindingenteleggenmetdeomgevingkandefunctievandeBroekpoldernogverderversterktworden.Deecologischefunctiewordtversterktdooraanlegvanecologischeverbindingen(ziedegroenepijleninfiguur5,dietevensdegevolgenvansnelleklimaatveranderinghelpenopvangen).OokinhetbestemmingsplanstaatdatdebosrijkeBroekpolderbelangrijkisinderegioendatecologischerelatiesversterktkunnenworden.EcologischeverbindingenwordenookinhetLandschapsontwikke-lingsplan(LOP,inprep)benoemd.Derecreatievefunctieheeftfysiekeverbindingennodigvoordegebruikers.EndefunctievandeBroekpolderalsplekwaarjesamen-komt,alsplekdieverbindendwerktvoordeVlaardingers,kanversterktwordendoormentaleverbindingen.
Voorbeelden van beleefbare hoogteverschillen.
42 | integraal inrichtingsplan broekpolder
DoordefysiekerelatiemetdeomgevingteversterkenkandeBroekpolderechteencentraleplekinVlaardingeninnemen.Deeerstesteenisalgelegd,denieuwebrug‘deTwist’ligter.NuisdeBroekpolderlopendofopdefietsvanuitdewoonwijkenaandeanderekantvandeVaartveelbetertebereiken.
DezuidkantvandeBroekpolderfunctioneertals(hoofd)entreegebied.Hetgebiedwordtgekenmerktdoordeveleverschillendeenintensieverecreatievefuncties.Dehallen,hekwerkenenschurendominereninhetgebiedendeonsamenhangendeenrommeligeuitstralingrepresenteertnietdebijzonderheidvanhetgroenekaraktervandeBroekpolder.
Deuitstralingvanhetentreegebiedisbelangrijkvoorhetaantrekkenvanbezoekerseneenpositieveuitstralingalsnatuurrecreatiepark.Daarommoetdezeverbeterdworden.Ditkanbijvoorbeelddoorhiereenmooiesamenhangendegroenstructuurinaantebrengenmetbijzonderebomen(exoten)enbomenlanen.Hetgebiedkrijgthier-dooreenmeerparkachtigeuitstralingendatisgoedvoordesfeerenaantrekkings-krachtvandeBroekpolder.Eenandereoptieisommetkunstuitingentewerken.
De entree van de Broekpolder in februari van dit jaar ziet er wat desolaat uit.
figuur 18 Uitsnede van de intensief gebruikte zone van de Broekpolder.
| 43 integraal inrichtingsplan broekpolder
Te realiseren op korte termijnOpdekortetermijnzijndeverbindingenmetdeomgevingteversterkendoorsymbolischeofkleinschaligefysiekeingrepenuittevoeren:Hetlandmarksymboliseertbijvoorbeeldeenbelangrijkeverbinding,dietussen•VlaardingenendeBroekpolder.Eenanderekleinschaligeingreepisdekapvaneenaantalbomenwaardoorde•GroteKerkvanVlaardingenzichtbaarwordtvanafdewegnaardegolfbaan.Veeloudestedenspelenopdiemaniermetmarkantegebouweninhetcentrum.BijvoorbeeldbijnaalletoegangswegennaarUtrechtbiedenzichtopdeDomtoren.Zokrijgjealheelsnelhetgevoeldatjedestadbinnenrijdt.Deverbindingmetdestadwordtvanverafalvisueelgelegd.OokdetoegangviadeMarathonwegonderdeA20doorkanverbeterdworden,•dezeentreeoogtmomenteelrommelig.VanuithetLandschapsontwikkelingsplan(LOP)Midden-Delfland(invoorberei-•ding)zijndeverbindingenvandeBroekpoldermetdeomgevingverderinontwik-keling.MetnameisdaargevraagdnaareennoordelijkefietsverbindingmetdeHolierhoeksepolder,dieonsinzienshetbestemeteenfiets-envoetveerkanwordengerealiseerd.
Toeschouwer bij plaatsing van de Twist in februari 2009. En de Grote Kerk gezien vanaf de Watersportweg in de Broekpolder.
44 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Een agenda voor het vervolg OpdelangeretermijnkangewerktwordenaandeecologischeverbindingenmethetnoordenenzuidenvandeBroekpolder.Aandezuidkantkaneenverbindinggelegdwordenmetgebiedenaandeanderekantvandesnelweg.Bijvoorbeeldmeteeneco-ductoverdeA20wordteenbelangrijkeecologischeverbindingtotstandgebrachttussendeBroekpolder,enhetnoordelijkeenzuidelijkedeelvandeAalkeetbuitenpol-der.Aandewestkantligteenkansomdegrazerstoegangtegeventotdelagergele-genAalkeetbuitenpolder.Zowordthetleefgebiedvandegrazersaanzienlijkgroter,watgunstigisvoorhetwelzijnvandedieren.Daarnaastzijnzeervoorhetpubliekgoedteobserveren.Aandezuid-oostkantiseenecologischeverbindingnodigomdeBroekpolderteverbindenmetdepoldersaandeoverkantvandeVlaardingseVaart.Doordezegrotegroenegebiedentekoppelen,wordthetnatuurlijkelandschapinNederlandontsnipperd.Erontstaanaaneengeslotengebieden,diedoordegrootteendeafwisselingveelrobuusterzijnenruimtebiedenaansoortenomzichaantepassenaandesnellereklimaatverandering.
OokisverbeteringmogelijkvandetoegankelijkheidvandeBroekpolder.DoordeaanlegvandeBroekpolderhavenwordteenopenbaretoeganggemaaktvanafdeVlaardingseVaart.HiermeewordtdeBroekpolderookvanafhetwatertoegankelijk.AandezuidrandkaneenverbindingoverwogenwordenvoorvoetgangersenfietsersuitdewijkenaandeoverkantvandeA20(o.a.Westwijk,bijdeDirkdeDerdelaan).AandewestrandishetoverwegenwaardvoorwandelaarseenverbindingmetdeAalkeetbuitenpolderendeRijskade.
TenslottekandeBroekpoldereenaanvullingwordenophetHofalsplaatsvooropen-barebuitenactiviteiten.DaardoorwordenhetHofendeBroekpoldermentaalverbon-den.EnkrijgtVlaardingenextraruimtevoorcultureleactiviteitenzoalsopenlucht-theater,poëziedagenenmuziekfestivals.DezemoetenvanzelfsprekendpasseninhetkaraktervandeBroekpolder,enmetrespectvoordenatuurendeoverigebezoekerswordenuitgevoerd.
| 45 integraal inrichtingsplan broekpolder
6. Programma van de Federatie
IndithoofdstukstaathetgeheelvaninitiëlewensenenideeënvandeFederatieendeKamersbeschreven.Ditwasdelijstvanwensenwaarmeehetontwerptrajectgestartis.Erzittendubbelingeninmethetvoorgaandehoofdstuk,maarwehebbenertochvoorgekozenomhierzovolledigmogelijktezijn.Aandeanderekantishetookgeenuitputtendelijstvandewensen.Hetzalaltijdeenlevendprocesblijvenmetbijbehorendeontwikkelinginwensenenideeën.
voorrangsprojectenDeFederatieziet7voorrangsprojectenalswenselijkenhaalbaar.Inhetdocument‘VoorrangsprojectenBroekpolder2008-2010’vanmaart2008staandezebeschreven.Ditzijnprojectendiesneluitgevoerdkunnenwordenenbijdragenaanhetverwezen-lijkenvandevisievandeFederatie.IntegraalinrichtingskaderbestaandeuitdevisievandeFederatieenhetintegraal•inrichtingsplanLandmark•Struinbos•Omvangrijknatuurkerngebied•Broekpolderhaven•Educatiefarcheologischerf•Voorzieningenvoordaggebruik•
Daarnaastzijnerzoalsgezegdnogveelmeerwensenenideeën.Daarvoorkanaltijdlaternogdeafweginggemaaktworden:willenwedit?Enzoja,hoe?
6.1 natuurkerngebiedDeKamerNatuurhechtergrotewaardeaandatdenatuurvolopderuimtekrijgtindeBroekpolderendediversiteitverdertoekannemen.Zijpleitdaaromvooreennatuurlijkeontwikkelingvanhetgebied.DeKamersteldeeengrootextensiefgebruiktenatuurkernvoor,waardenatuurvrijspelkrijgt.Anderewensenzijn:Beheervandenatuurkernzodanigdatruigterreinwordtgestimuleerd.Natuurlijke•processenleidendmaken.Grotedelenruigterreinontsluitendoorstruinpaden.•Moeras-enstilte-gebiedinhetmiddenvanhetgebied•Vernattengebieddoorafdichtengreppelsenoptrekkenkades.•Bosmetoudhoutinfasenomvormen.•Inhetboszoudenderandenopgeknaptmoetenworden,daarachteralleslekker•latenliggen.Proefbosisergleukeninteressant,hetoudstestukjebosvandepolder.Ontsluiten•meteenstruinpaadje.Zichtlijnenzijnbelangrijk.•
46 | integraal inrichtingsplan broekpolder
Bloemenveldjesbehouden.•Rijskadeisbijzonderwatbetrefthistorieenfauna.•
6.2 educatief Archeologisch ErfDeKamerCultuurenEducatieheefteenplanontwikkeldvooreenarcheologischenederzettingindeBroekpolder.Zijwilopgegravengebouwenuitdestreek1op1reconstruerenénhethistorischelandschapreconstruerenwaarbinnendezegebou-wenlagen.Archeon-achtigmaardankleiner.•Dekrekeninhetlandschapteruglatenkomen.•Nodigophetterreinofindebuurt:consumptieverkoop,kaartverkoop,sanitaire•voorzieningen,opslag,parkeerterrein,picknickplaatsen,eenwinkel.Nodigophetterrein:watertappunt,leslokalenvoorschoolklassen.•Liefstbewoond,goedvoorhetbeheerendatscheeltbeveiliging.•Gehelegebiedopnatuurlijkewijzebegrensd:omslotendoorbredesloten•bijvoorbeeld.Schoolklassenzoudenereennachtjekunnenslapen,lokaalenregionaalonderwijs,•(school)jeugdactiefmeelatenbouwenaandegebouwen,enmeelatenwerkenaanonderhoudvanhetlandschap.Minimaliserenonderhoud.•Misschienzelfseencamping?•Indicatievegroteintotaal5à6hectare.•Groeimodel:kleinbeginnen,uitbreidenalsdebehoefteeris.•Coördinatiedoorcommercieelarcheologischbureautje.•
6.3 struinbosDeLionsClubisaljarenbezigmetdeplannenenhetvoorbereidenvanderealisatievaneenstruinbosindeBroekpolder.Naaanlegvanhetstruinboszouhetonderhoudinanderehandenovermoetengaan.Struinenénspelen,routeénterrein,lekkeravontuurlijk.•Vergelijkhet‘grootuitdehandgelopentijdelijkbos’inZoetermeer.•Ookvoorsurvival,triatlon.•Zonderhek.•Liefsteenplekdichtbijontsluitingspunten.•Magmetherten.•Rekeninghoudenmethetattractiebesluit:alleswatjespeciaalvoorkinderen•maaktmoetjeonderhouden,enveiligmaken.Inrichtingenplekafhankelijkvanhetgifgehalteindegrond.•OntwerpvoorhetStruinboswordtgemaaktinsamenwerkingmetdeLionsclub•doorLandschapsarchitectJosvandeLindeloof.
6.4 broekpolderhavenEriseenwensomeenkleinehavenbijdeentreevandeBroekpolderteplaatsen.Dezehavenzouruimtemoetenbiedenaankleinebotenvoordagrecreatie.Mogelijkookzoudenerkleinefluisterbootjesterplekkegehuurdkunnenworden,waarmeeeentochtdoorMidden-Delflandgemaaktkanworden.
| 47 integraal inrichtingsplan broekpolder
6.5 voorzieningen voor daggebruik Kruidentuin en infocentrumOndanksdatdekruidentuinniettotvoorrangsprojectisbenoemdindenotitie‘Voor-rangsprojectenBroekpolder2008-2010’vandeFederatie,zijnerwelsterkeideeënover.Deideeënzoalsbesprokengaanovereenkruidentuinof‘doeengebruiktuin’indeBroekpolder.Hetzoueentuinmoetenwordenwaarjefruitentuinkruidenkanplukkenenbijvoorbeeldhistorischeplantenkanzien.Detuinzougekoppeldkun-nenwordenmeteeninfocentrumwaarkaartjesvoordefluisterboottekoopzijnenbijvoorbeeldeenspeurtochtvoordekinderenaftehalenis.Hetinfocentrumkanbijvoorbeeldbemenstwordenmetvrijwilligers.
NatuurschoolIndeVlaardingseregioisgrotebehoefteaandagvoorzieningenvoorkinderenindeschoolgaandeleeftijd.Ditkaninverschillendevormen.Misschiendooreengebouwinterichtenalsvertrekpuntvoornatuurexcursies,misschiendoorruimtetebiedenaanbuitenschoolseopvang.Ofmisschienzelfseenkamphuisbouwen,waarregiona-lescholenonderdakkunnenkrijgenvoorhunschoolkamp.HetisnatuurlijkprachtigalsdeBroekpolderookeenuitvalsbasiswordtvoorscholenenschoolkinderen.
6.6 kamer Voorzieningen en VerenigingenDeKamerVoorzieningenenVerenigingenlegtdenadrukopgastheerschapenheefteentienpuntenplanopgesteld.Depuntendieweopditmomentvanbelangachtenvoorhetintegraalinrichtingsplanzijnvetgedrukt.Dithoudtindatdeoverigepun-tenvoorlopigbuitenhetbestekvanhetintegraleontwerpvallen.
Erismeer1. openbare verlichting nodigeneenveilige aansluiting met de stad .(vanbelangvoorontwerp)Erismeeropenbaarvervoernodigvooreenbetereverbindingtussendestadende2.Broekpolder.Debestaande3. infrastructuur indepolderkomtonderdruktestaanalsdehoeveelheidrecreantenverdertoeneemt.(vanbelangvoorontwerp)Wegmarkeringen4. enverlichtingbijdeaansluitpuntennaardestadmoetenbeter.(vanbelangvoorontwerp)De5. bewegwijzering indeBroekpoldermoetbeterenliefstineenstijl.(vanbelangvoorontwerp)Erwordteenknelpuntvoorzienopgebiedvanhuisvestingalshetaantalverenigin-6.geneninitiatievenindeBroekpoldertoeblijftnemen.Meerpreventieindevormvaneensurveillance-dienstzouwelkomzijn.7.Duidelijkeregelsovergebruikvandepolderenpolitietoezichtdaaropisgewenst.8.ErismogelijkheidvooreenjaarlijkseBroekpolderdag,waaropallebestaande9.verenigingenenvoorzieningenzichkunnenpresenteren.Ondersteuningentrainingvandevelevrijwilligersvanuitdegemeentezou10.welkomzijn.
6.7 kamer natuurZieprojectnatuurkern.
48 | integraal inrichtingsplan broekpolder
6.8 kamer Cultuur en EducatieZieprojecteducatiefarcheologischerfenvoorzieningenvoordaggebruik.
6.9 kamer Sport- en recreatieontwikkelingDeKamerSport-enRecreatieontwikkelingheeftdewensomeenaantrekkelijkemountainbike-routeaanteleggen.DeBroekpolderwordtalgebruiktdoorbikers.Endiebehoefteblijftbestaan.Hetliefstzienzeeenroutevan12kmlang,doordeheleBroekpolderheen.Afgezienvandenattekern,kandenatuurinhetgeheleverderegebiedprimategenhetplaagstootjedatdebikershetgeven.Demeestewrijvingisteverwachtenmetanderegebruikers,dieintegenstellingtotdenatuur,welaanstootkunnennemenaanmountainbikersdiehunrustverstoren. Ookiserbehoefteaaneensurvivalroute.Demeestlogischeplekdaarvoorisindebuurtvanhetstruinbos.Datiseengebiedwaarintensieverecreatiemogelijkis,enzokanhetstruinbosookplezierbrengenvoorvolwassenen.
| 49 integraal inrichtingsplan broekpolder
7. Gebruikte bronnen
documentenVisieopdeBroekpolder‘eenpolderopniveau’inclusiefzonering,Federatie•Broekpolder,vastgestelddoorcollegevanB&W..VoorrangsprojectenBroekpolder2008-2010eerstetranche,FederatieBroekpolder,•maart2008.FolderStruinbosBroekpolder,LionsClubVlaardingen.•Email‘Broekpolderlandschapsarchitectonischenotitie’,GerritMeijer,•23december2006.Tienpunten-plan,KamerVerenigingen.•TekeningenFlardinga•UitgangspuntenFlardinga•Ontwikkelingsplanvooreeneducatieferf•Plannatuurkern–puntenloswallen•VerslaggesprekmetBenvanAsoverloswal4.•Naderbodemonderzoekbaggerspecielokatie‘Broekpolder’teVlaardingen,•Chemielinco,1997Bestemmingsplan‘Broekpolder’,gemeenteVlaardingen,1996•EersteherzieningbestemmingplanBroekpolder,gemeenteVlaardingen,2004•LijstvogeltellinggolfclubBroekpolder•ScriptiehistorieBroekpolder,JeroenterBrugge.•Kaartzaagwerkzaamheden,provincieZuidHolland,GZH,RecreatieschapMidden-•Delfland,10december2007RoutestructuurplanMidden-Delfland,RecreatieschapMiddenDelfland,december•2003NotitiekwaliteitsverbeteringBroekpolder,RecreatieschapMidden-Delfland,•1november2005CconceptLandschapsOntwikkelingsplan,gemeentenMidden-Delflland,•Vlaardingen,Schiedam,Maassluis,Rotterdam-Overschie,Delft,enHoogheemraadschapvanDelfland,2009.
contactenFietstochtengesprekkenmetFederatie(Federatie,OpKoers,Stroming),13dec2008•InformeelcontactmetGertWit,GZHoverpadenplan(Stroming),19jan2009•GesprekgemeenteambtenarenVlaardingenFrankZijlmans,HansvanBuurenen•ambtenaarmilieuMartienvanPaassen(OpKoers,Stroming),26jan2009Presentatieschetsontwerpaanbestuurfederatie(Federatie,OpKoers,Stroming),•12feb2009Presentatieschetsontwerpaan(deel)achterbanfederatie(Federatie,OpKoers,•Stroming),14feb2009
50 | integraal inrichtingsplan broekpolder
KamerEducatie,Hugo,Sami,ledenvdkamer(Federatie,Stroming,OpKoers),•18feb2009PresentatiegemeenteraadengesprekmetFrankZijlmans(Federatie,OpKoers,•Stroming),19feb2009ContactmetNMoverdeAalkeetbuitenpolderoverbeheereninrichtingskwesties•(Stroming),eindfeb2009TelefonischcontactviatelefoonmetDCMRoverdevuilegrond(Stroming),•eindfeb2009GewerktaaninpassingBroekpolderhavenmetOpKoers(OpKoers,Stroming),•9maart2009GesprekmetKamersportenrecreatie,GerritMeijerenzesleden(Federatie,•Stroming),19maart2009WandelingingebiedmetBenvanAs,natuurexpertvoordeBroekpolder(Federatie,•Stroming),24maart2009BijeenkomstrondhetLOPmetgemeente(Federatie,Stroming),27maart2009•TelefonischcontactmetGZH(Stroming),8april2009•TelefonischcontactmetDCMR(Stroming),8april2009•MailcontactmetHoogheemraadschap(Stroming),9april2009•OverleggemeenteVlaardingenovervoortgang(Federatie,Stroming),14april•TelefonischcontactGZH(Stroming),22april•TelefonischenpermailcontactgezochtmetHoogheemraadschapDelfland•(JorgWillems),metFrankZijlmansenmetHenkSondorp,24april2009TelefonischecontactGZH,24april2009•Bijeenkomstambtelijkekerngroep,(gemeente,Opkoers,GZH,Stroming)•29april2009.ContactmetgemeenteVlaardingenoverbestemmingsplan(Stroming),6mei2009•
Stroming b.v.
Postbus 31070
6503 CB Nijmegen
www.stroming.nl
ontwerp Brigitte Slangenopmaak Franka van Loondruk XXL Press, Nijmegenauteurs Carlein Maka, Alphons van Winden, Dirk Oomen en Gerard Litjensillustraties Jeroen Helmer, Federatie Broekpolder , Dirk Oomen en Ineke Visserfoto’s Carlein Maka, Dirk Oomen, Gerard Litjens, ARK natuur-ontwikkeling
in opdracht van Federatie BroekpolderIn samenwerking met Gemeente Vlaardingen
met dank aan Recreatieschap Midden-Delfland, Hoogheem-raadschap Delfland, Op Koers!
Uitgave Stroming BVMei 2009
bureau voor natuur- en landschapsontwikkeling b.v.