integriteit bij gemeenten - gemeentedagen 2016

Titeldia

AKD Gemeentedagen 2016

mr. drs. Hugo Doornhof

advocaat te Amsterdam

@hdoornhof

Integriteit bij gemeenten

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug

Reguliere tekst (20pt)

5

6

7

8

9

Bullets (20pt)

Bronvermelding (14pt)

‒ Sub-bullets (18pt)

Sub-kop donkerblauw (20pt)

1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)

Sub-kop lichtblauw (20pt)

KAPITALEN-KOP (20PT)

Inhoudsopgave

Agenda

1. Taak burgemeester

2. Bindende normen

3. Persoonlijk belang

4. Geheimhouding

5. Bestraffing

6. Wat moet de gemeente doen?

7. Gedragscode

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Taak burgemeester

Nieuw artikel 170 lid 2 Gemeentewet sinds 1 februari:

“De burgemeester bevordert de bestuurlijke integriteit van de gemeente.”

CdK=ruggensteun (nieuw artikel 182 lid 1 onder c Provw)

3

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Bindende normen voor bestuurders

• Geen ongewenste nevenfuncties van wethouders en burgemeester (artt. 41b en 67)

• Incompatibiliteiten (artt. 13, 36b, 68)

• Openbaarmaking nevenfuncties (artt. 12, 41b, 67 Gemw)

• Verboden handelingen (artt. 15, 41c, 69)

• Geen beïnvloeding besluitvorming bij persoonlijk belang (artt. 2:4 Awb, 28 Gemw)

• Geen andere bezoldiging wethouders en burgemeester (artt. 44, 66)

• Geheimhouding (artt. 2:5 Awb, 25, 55 Gemw)

• Geen geschenken of beloften aannemen, wetten nakomen (artt. 14, 41a, 65)

4

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Persoonlijk belang

• Art. 2:4 lid 1 Awb: bestuursorgaan vervult taak zonder vooringenomenheid

• Lid 2: het bestuursorgaan waakt ertegen dat tot het bestuursorgaan behorende persoon met persoonlijk belang de besluitvorming beïnvloedt

• Art. 28 lid 1 onder a Gemw: een lid neemt niet deel aan de stemming bij aangelegenheid die hem persoonlijk aangaat

5

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Persoonlijk belang (2)

ABRS in 2002: Winsum (Gst. 2002-7173, 2) -> ook art. 2:4 lid 2 Awb bepalend voor de vraag of een raadslid aan besluitvorming mag deelnemen

6

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst


ABRS in 2002: Loenen (AB 2011/261) -> geen beperkte uitleg “persoonlijk belang”

7

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst


ABRS 6 februari 2013, NJB 2013/405 (Graft-De Rijp):

• lidmaatschap van pol. partijen die blijkens program en coalitieakkoord tegen waren, leidt niet tot vooringenomenheid

• voor invulling begrip “persoonlijk belang” bij toetsing aan artikel 2:4 lid 2 Awb aansluiting zoeken bij art. 28 lid 1 onder a Gemw

• persoon maakt deel uit van een democratisch gekozen bestuursorgaan is bij een besluit belanghebbende -> geen onthouding van deelname aan besluitvorming

• wel bij bijkomende omstandigheden

8

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst


Middelburg (JB 2013/84), Steenbergen (ECLI:NL:RVS:2015:1010) -> bijkomende omstandigheden aanwezig?

Wijdemeren (JB 2013/128) -> beïnvloeding besluitvorming door wethouder?

Noord-Beveland (JB 2015/21) -> persoonlijk belang burgemeester bij bouwplan?

9

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Geheimhouding Wie kan haar opleggen?

• Gemeenteraad (art. 25 lid 1 Gemw), college en raadscommissie aan zichzelf…

… en ten aanzien van stukken die worden overgelegd aan de raad of aan leden van de raad

Raad: bekrachtiging

Een of enkele leden van de raad: geen bekrachtiging

• Het college aan de raadscommissie ten aanzien van stukken die het aan haar overlegt (art. 86 lid 2)

Vergt hoe dan ook een belang genoemd in artikel 10 Wob.

10

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Geheimhouding (2)

Of er sprake is van een belang uit artikel 10 van de Wob, wordt vol getoetst door de bestuursrechter (ABRvS 26 februari 2014, ECLI:NL:RVS:2014:610; Rb. Zwolle-Lelystad 20 maart 2012, Jurisprudentie voor gemeenten 12.0034, m.nt. H. Doornhof) -> motivering!

11

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Geheimhouding (3) Absoluut?

• Wob-verzoek?

• Inlichtingenplicht?

• Opkomen tegen een besluit tot geheimhouding bij de bestuursrechter?

12

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Geheimhouding (4)

“Vertrouwelijk”?

• Art 2:5 lid 1 Awb: betrokkenen bij de taakuitvoering van een bestuursorgaan zijn tot geheimhouding verplicht van gegevens waarvan zij het vertrouwelijke karakter kennen of moeten vermoeden

• Als functionaris weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat bepaalde informatie geheim moet blijven, en deze informatie toch openbaar maakt, kan een schending van artikel 272 Sr aangenomen worden. Niet noodzakelijk is de formele oplegging van geheimhouding

13

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Bindende normen voor ambtenaren • Goed ambtenaarschap (art. 125ter Aw; art. 15:1 CAR-UWO)

• Ambtseed (art. 15:1:a)

• Geen persoonlijk gebruik van gemeente- en eigendommen en kennis (art. 15:1:b)

• Niet zonder collegetoestemming geschenken aannemen (art. 15:1:c onder a)

• Geen steekpenningen aannemen (art. 15:1:c onder b)

• Opgave doen van nevenactiviteiten die het werk kunnen raken (art. 15:1:e lid 1)

• Geen nevenactiviteiten als goede functievervulling of het goed functioneren van de gemeente niet zijn verzekerd (art. 15:1:e lid 3)

• Melden financiële belangen en transacties door ambtenaren die zijn aangewezen (artikel 15:1:f lid 2)

• Geen financiële belangen als goede functievervulling of het goed functioneren van de gemeente niet zijn verzekerd (artikel 15:1:f lid 4)

• Geen deelname aan leveringen en dienstenverlening aan de gemeente (art. 15:1:g lid 1)

• Evt. beperking van deelname aan leveringen en dienstenverlening aan anderen (art. 15:1:g lid 1)

14

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

15

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Wat moet de gemeente doen?

• Gedragscodes vaststellen (artt. 15 lid 3, 41c lid 2, 69 lid 2 Gemw, art.125quater lid 1 onder c Aw)

• Integriteitsbeleid voeren (art.125quater lid 1 onder a Aw)

• Jaarlijkse verantwoording over integriteitsbeleid (art.125quater lid 1 onder d)

• Verplichte eedaflegging vastleggen (art. 125quinquies lid 1 onder a jo. lid 2)

• Ambtenaren aanwijzen die financiële belangen en transacties moeten melden (art. 15:1:f lid 1 CAR-UWO)

• Registratie en openbaarmaking van nevenfuncties en registratie van financiële belangen (art. 125quinquies lid 1 onder b en c Aw; art. 15:1:e lid 2 en art. 15:1:f lid 3)

• Openbaarmaking nevenactiviteiten van topambtenaren en aangewezen ambtenaren (artikel 15:1:e lid 4)

• Klokkenluidersregeling (art. 15:2)

16

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Gedragscode

Artt. 15 lid 3, 41c lid 2, 69 lid 2 Gemw: de raad stelt gedragscodes vast voor resp. zijn leden, wethouders en burgemeester

Niet-bindend

Thema’s Modelcode:

- Belangenverstrengeling

- Informatie

- Geschenken en uitnodigingen

- Voorzieningen (bestuurlijke uitgaven, onkostenvergoedingen en buitenlandse dienstreizen)

17

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Gedragscode (2)

Oude Modelcode = “rommelpot” (zie H. Doornhof en S.A.J. Munneke, “De gedragscode voor raadsleden gewogen... en te licht bevonden”, de Gemeentestem, afl. 7396)

Overblijvende problemen met het nieuwe Model:

- onduidelijke normen

- niet-bindende status

- te weinig normen?

18

TEXT LEVELS

1

2

3

4

Level vooruit

Level terug


5

6

7

8

9

Bullets (20pt)




1. Opsomming (20pt)

Bullets # (18pt)



Alleen tekst

Gedragscode (3) Aanbevelingen:

- voor de wetgever:

1. extra normen opnemen in de wet

2. schrappen gedragscodeplicht

- voor gemeenteraden:

1. concrete normen in verordening opnemen na consultatie van het college

2. spelregels bij vermeende schending vastleggen (rol burgemeester, klankbord, onderzoek, inschakelen CdK)

- voor de burgemeester:

1. initiatief nemen bij het vaststellen van integriteitsnormen

2. bij vermeende schending spelregels toepassen

19

TEXT LEVELS

1

Level vooruit

Level terug


Promotie

Save the date

ma. 20 juni!

integriteit bij gemeenten - gemeentedagen 2016

Business