intermediaWydział Intermediów, Akademia Sztuk Pięknych

im. Jana Matejki w Krakowie

programowej polskich uczelni artystycznych.

W swej przeważającej i bardziej konstrukty-

wnej części, programy te stawiają sobie za cel

kształcenie i inspirowanie swych adeptów

do łączenia tradycyjnych aspiracji artystycznych

z nowym instrumentarium technologicznym

i semantycznym, do poszerzenia tradycyjnego

pojęcia i funkcji dzieła. Absolwenci tych kie-

runków są w tym samym stopniu przygoto-

wani do twórczości w ramach wolnego zawodu

co do pracy grupowej w zespołach proje-

ktowych i produkcyjnych, posługujących się

najbardziej zaawansowanymi technologiami,

i stosunkowo łatwo znajdują zatrudnienie jako

menadżerowie, technicy, specjaliści.

Kierunek Intermedia w ASP w Krakowie powstał

w roku 2007 z dwóch, wcześniej istniejących

w odrębnych strukturach pracowni, prowadzą-

cych jednak kształcenie o podobnym profilu

– jako kierunek unikatowy. W latach od 2007

do 2012 był prowadzony jako odrębny kierunek

studiów w Katedrze Intermediów na Wydziale

Rzeźby. Od września roku 2012 katedra prze-

kształcona została w Wydział Intermediów.

Od początku istnienia na Intermediach uzyskały

dyplomy licencjackie cztery roczniki studen-

tów, a dyplom magisterski – dwa roczniki (je-

den rocznik to w zależności od okresu 10–12

INTERMEDIA KRAKÓW – Wydział Intermediów

– specyfika kierunku studiów, efekty kształcenia,

sylwetka absolwenta, kompetencje…

Nasza jednostka i jej program mieści się po-

między pojęciami „nowych mediów” i „produkcji

audio-wizualnej”, jednak ta lokalizacja nie oddaje

w pełni tego, co z punktu naszego doświadczenia

i intencji jest w tym projekcie najbardziej kon-

struktywne, rozwojowe i co może stymulować

cywilizacyjny progres.

W pierwszej dekadzie XXI wieku w niemal

wszystkich polskich uczelniach artystycznych

ujawniły się tendencje do wyodrębnienia no-

wych kierunków studiów, reflektujących zmia-

ny paradygmatu artystycznego, który stał się

faktem i ewoluuje od lat sześćdziesiątych

XX wieku. Część tych programów uwzględnia

i podkreśla aspekt technologiczny, komunika-

cyjny i systemowy tej zmiany, odwołując się

do pojęcia „medium” jako alternatywy sfery

narzędziowej – czyli łącznika „techne” i „logos”

– dzięki której technologia łączy się z poziomem

transmitowanej treści. Kierunki te biorą swą

nazwę od „medium”, są to: multimedia, media

komunikacyjne, nowe media, intermedia, itp.

Proces ten jest spóźniony o 20–30 lat wobec

podobnych inicjatyw i procesów moderniza-

cyjnych w krajach wysoko rozwiniętych, lecz

wydaje się uzasadniony i konieczny w naszej

sytuacji cywilizacyjnej i przy obecnej kondycji

intermedia

Dla kogo sąIntermedia?

zdjęcia obok: 1.Aesthetics & Bias, ze współpracy programowej i warsztatowej z Bezalel Academy

of Art and Design w Jerozolimie / 2. Corresponences & Interventions, Londyn 2012 oraz Stuttgart 2013

w znalezieniu pracy i sposobu na życie. Oto kilka

przykładów odnoszonych przez nich sukcesów:

• dr Elżbieta Wysocka – absolwentka WKiRDS

ASP w Krakowie, absolwentka studiów dok-

toranckich w zakresie Intermediów, praca

doktorska z dziedziny intermediów pt. „Teoria

i praktyka konserwatorska wobec filmu i sztuk

mediów elektronicznych” (promotor Artur

Tajber), obroniona w 2012 roku, otrzymała 1 na-

grodę w IX Konkursie Narodowego Centrum

Kultury na najlepszą pracę doktorską z dziedziny

nauk o kulturze – promocja wydanej przez NCK

książki pt. „Wirtualne ciało sztuki – Ochrona

i udostępnianie dzieł audiowizualnych” odbyła

się w Warszawie 27 listopada 2013. Elżbieta

Wysocka kieruje obecnie Repozytorium Cyfro-

wym w Filmotece Narodowej.

• Łukasz Roth – absolwent licencjatu inter-

mediów i WFP, obecnie specjalista-projektant

interakcji człowieka z komputerem w Orange,

Polska.

• Adam Gruba – absolwent licencjatu i studiów

2 stopnia na Wydziale Intermediów, obecnie

Dyrektor Kreatywny w firmie Airtemys

• Justyna Górowska – absolwentka licencjatu

Intermediów, obecnie studentka 2 roku studiów

magisterskich – główna nagroda w VI edycji

konkursu Samsung Art Master (2010); Grand

intermediastudentów). Założenia programowe krakows-

kich intermediów różnią się w pewnym stopniu

od podobnych kierunków w Poznaniu i War-

szawie, oraz specjalizacji w innych akademiach.

Nie są poszerzeniem studiów projektowo-gra-

ficznych o nowe technologie, nie są też fuzją

kilku kierunków kształcenia, nie są studiami

stricte interdyscyplinarnymi, nie są też w prosty

sposób nadbudowane na analizie obecnego

stanu sztuki czy też zapotrzebowania rynko-

wego. Nie są to studia skierowane na utylitarne

cele, lecz na pogłębienie refleksji o funkcji sztuk

we współczesnym społeczeństwie i na pozna-

nie dzisiejszej technologii nie tylko w jej zakre-

sie użytkowym, lecz przede wszystkim jej filo-

zofii i tendencji rozwojowych. Przygotowujemy

naszych absolwentów do krytycznego i samo-

dzielnego udziału w projektowaniu naszej

przyszłości, przygotowując ich równocześnie

do pracy samodzielnej i zespołowej na różnych

poziomach technicznego zaawansowania. Wy-

chodzimy bowiem z założenia, że samodzielny

twórca nie zaspakaja potrzeb społecznych

(rynkowych) lecz potrzeby te stwarza, antycy-

pując kulturę jutra. Taka też powinna być jego

rola wobec gospodarki.

Z pełną świadomością i determinacją wprowa-

dziliśmy i promujemy nazwę kierunku studiów

i wydziału, „intermedia”, która odwołuje się

do terminu wprowadzonego i określonego wobec

współczesności przez artystę i teoretyka Flux-

usu Dicka Higginsa. Uważamy, że ewoluująca

od tego momentu teoria intermediów jest celną

hipotezą zachodzących na naszych oczach zmian

w kulturze artystycznej, i tym samym jest warta

zaszczepienia i kontynuacji na naszym gruncie.

Ten wybór terminologii naturalną koleją rzeczy

determinuje problematykę i metodykę.

Nasi absolwenci i studenci potwierdzają wybór

celów i metod kształcenia. Odnoszą znaczą-

ce sukcesy i nie mają większych problemów

Nie są to studia skierowane

na utylitarne cele, lecz

na pogłębienie refleksji o funkcji

sztuk we współczesnym

społeczeństwie i na poznanie

dzisiejszej technologii nie tylko

w jej zakresie użytkowym,

lecz przede wszystkim jej

filozofii i tendencji rozwojowych

przykłady publikacji w „Wiadomościach ASP” i przykłady „mappingów” podczas

festiwali: Light Move Festival 2012 w Łodzi; Festiwal Nauki w Krakowie

oraz Krakowska Szopka, 2011 i 2012 r.

Prix Festiwalu Sztuki Młodych – Przeciąg 2011

– w Szczecinie, oraz nagroda w formie wysta-

wy indywidulanej; Stypendium Ministra Nauki

i Szkolnictwa Wyższego 2012–2013, 2014.

• Krzysztof Maniak – absolwent licencjatu

Intermediów, obecnie student 1 roku studiów

drugiego stopnia – 1 Nagroda „Talent Trójki”

w dziedzinie sztuki wizualne w roku 2013.

Na równi z osiągnięciami tego typu powinno się

stawiać co najmniej kilkunastu absolwentów

i studentów starszych lat, którzy kontynuują

naukę na wyższych poziomach studiów, w tym

doktoranckich – również na innych uczelniach,

często za granicą, którzy prowadzą samodzielne

inicjatywy twórcze lub badawcze w wielu dziedz-

inach, nie tylko w Polsce lecz również kilku in-

nych krajach, w znacznym stopniu korzystając

z kontaktów wypracowanych w trakcie studiów

i w ramach programów współpracy inicjowanych

przez nasz wydział.

Podobnych przykładów – mimo bardzo krótkiego

istnienia jednostki – jest wiele. Sukcesy poza

uczelnią odnosi 90% studentów od ukończenia

drugiego roku studiów. Na wydziale jest reali-

Działania Wydziału Intermediów (pedagogów

jak i studentów) wykraczają daleko poza budynek

przy ul. Piłsudskiego 38 w Krakowie, gdzie mieszczą się

„Intermedia”. Jesteśmy obecni w przestrzeni publicznej

poprzez akcje i performanse, wydarzenia artystyczne

i warsztaty, festiwale, wystawy oraz plenery,

które często — z jednorazowych — przekształcają się

w cykliczne wydarzenia jak choćby wspomniany

Corresponendences & Interventions czy plener na pustyni

Błędowskiej. Wystawiamy nie tylko w wydziałowej

Galerii „Opcja” ale także zagranicą i... publikujemy!!!

zowanych również kilka projektów badaw-

czych finansowanych przez NCN (w roku 2013

– trzy projekty). Prowadzimy kilka programów

współpracy z uczelniami i ośrodkami zagrani-

cznymi (Wielka Brytania, Węgry, Izrael, Niemcy).

Uczelnie, z którymi ściśle współpracujemy to:

• Staatliche Akademie der Bildenen Kunste,

Stuttgart – Medien & Komunikationsmanage-

ment; Niemcy

• Kingston University, London; Wielka Brytnia

• Hungarian University of Fine Arts,

Budapest; Węgry

• Bezalel Academy of Art and Design,

Jerusalem, Izrael

Od początków istnienia kierunku Intermedia

w krakowskiej ASP, a zwłaszcza od pierwszego

rocznika dyplomowego (który przypadł na rok

2010) dokonujemy uważnego rozpoznania

w sferze instytucjonalnego zaplecza i poten-

cjalnego rynku pracy – nie tyle w wymiarze

możliwego zatrudnienia naszych absolwentów,

ile płaszczyzn możliwej współpracy, praktyk

zawodowych, przepływu informacji i wzajemnej

intermedia

stymulacji. Interesuje nas sytuacja międzyna-

rodowa, rynek ogólnopolski oraz lokalny, ma-

łopolski. Większość przedsiębiorców ze sfery

tzw. przemysłów kreatywnych i nastawionych

na produkcję medialną zainteresowana jest

głównie wykwalifikowaną siłą roboczą i chętnie

zatrudnia naszych studentów już w trakcie

studiów, co jednak ma często zły wpływ na ich

przebieg i przyszłość, lecz z czasem bywa,

że współpraca taka nabiera form bardziej kon-

struktywnych.

Sferą naszego szczególnego zainteresowania

są instytucje i przedsiębiorstwa, które aspiracje

kulturalne łączą z inwestowaniem i rozwojem

zaangażowania w nowe media cybernetyczne, in-

formatykę, produkcję audiowizualną i filmową,

w rozwój komunikacji polisensorycznej. Tym

niemniej usiłujemy monitorować cały sektor

kultury.

Uczelnie i instytucje, które uznajemy za wzory

do naśladowania, które nas inspirują jako roz-

wiązania modelowe, lub prowadzą działalność

mogącą stanowić wzór rozwiązań szczegóło-

wych w dziedzinie intermediów, w wiązaniu

badań, edukacji i działalności w sferze publicz-

nej, gospodarczej, w odważnym podejmowaniu

eksperymentów na rzecz prognozowania i pro-

jektowania rozwiązań na przyszłość, to (między

innymi):

• ZKM, Zentrum fur Kunst und Medien-

technologie, Karlsruhe, Niemcy

• School of the Art Institute

of Chicago, USA

• Nederlands Instituut voor Mediakunst,

Amsterdam, Holandia

• V2, Institute for the Unstable Media,

Rotterdam, Holandia

• WORM, Rotterdam, Holandia

• Parsons The New School for Design,

NYC, USA

• School of the Museum of Fine Arts,

Boston, USA

• Studiolab / www.studiolabproject.eu

otwarte na świat, gdzie uczą i studiują ludzie

rozmaitego pochodzenia, gdzie można się wy-

mieniać doświadczeniami nabytymi w diamet-

ralnie różnych warunkach. Taki standard kształ-

cenia można osiągnąć wyłącznie przy wyso-

kich nakładach – dlatego też takich uniwer-

sytetów, uczelni, instytucji nie jest wiele – są

to ośrodki wiodące, wzorcowe, wyznaczające

najwyższy standard edukacji w swoim zakre-

sie. Cytując słowa Heinricha Klotza, założyciela

Zentrum für Kunst und Medientechnologie

w Karlsruhe:

„Zadania, przed którymi staje ZKM to fuzja

twórczych możliwości pomiędzy tradycyj-

nymi mediami sztuki i nowymi techno-

logiami dla osiągnięcia innowacyjnych

wyników. Celem jest wzbogacenie sztuki,

a nie jej umniejszenie przez technologię.

Dlatego, sztuki tradycyjne i multimedialne

muszą ze sobą konkurować. W ZKM każdy

z aspektów – z osobna i w relacji z innymi

– dochodzi do głosu…

Inną cechą takich ośrodków jest ogromna siła

oddziaływania – zarówno w sensie edukacji,

marketingu, poprzez kariery ich adeptów jak

i potencjał badawczy. Niebagatelną rolę pełni

też ich oddziaływanie poprzez status, oraz przez

działalność kulturalną i promocyjną, realizowaną

w formie publicznej działalności wystawiennic-

zej, kompletowanie kolekcji sztuki współczesnej,

promocję ważnych kulturowo dzieł i technologii

stosowanych w sztuce, co nie było by możliwe

bez mocnego wsparcia publicznego i politycz-

nego. Ośrodki te promieniują na swe otoczenie

i podnoszą prestiż swej dziedziny, odwracając

w ten sposób wektor relacji twórczości artysty-

cznej i implikacji sztuki w gospodarce.

Wydział Intermediów ASP w Krakowie do takiej

roli dopiero aspiruje. Jesteśmy na pierwszym

etapie swego rozwoju i podstawowym pozio-

mie zaawansowania. Mamy dobrą i ambitną

kadrę, świetnych studentów i absolwentów.

Cechą wspólną tych instytucji jest infrastruktu-

ra, która gwarantuje obcowanie z najwyższymi,

najbardziej zaawansowanymi normami i wzo-

rami – architektonicznymi, strukturalnymi, for-

malnymi, organizacyjnymi, technologicznymi

– oraz kadra, zarówno dydaktyczna jak i tech-

niczna, starannie dobierana i reprezentująca

szerokie spektrum doświadczeń twórczych,

zawodowych, jak też i różne zaplecza kul-

turowe. Są to instytucje międzynarodowe,

Sylwetka absolwenta Wydziału

Intermediów:Po kilku latach pracy nad ewolucją programu

rozważamy dokonanie korekty zapisu, który

definiuje sylwetkę absolwenta naszego kierun-

ku. Doszliśmy do wniosku, że należy wbrew

dominującym na rynku tendencjom podkreślić,

że naszym celem nie jest dyplomowanie i pro-

mowanie wąskich specjalistów czy też bezrad-

nych wizjonerów, lecz osób wszechstronnych

– dobrze zorientowanych w historii i etapach

ewolucji rozmaitych wątków współczesności,

reprezentujących szerokie zainteresowania

aktualnym stanem kultury artystycznej i kon-

tekstami jej funkcjonowania, a równocześnie

posiadających szeroką – praktyczną i teorety-

czną – orientację w sferze technologii infor-

matycznych, mediów rejestracji, przetwarzania,

transferu i generowania bodźców zmysłowych.

Ważniejsze z naszego punktu widzenia jest

wzmacnianie w naszych studentach ciekawości

świata i aspiracji, ambicji jego ulepszania, odna-

wiania, zmiany na lepsze, aniżeli wąskiej spe-

intermedia

cjalizacji czy tylko umiejętności technologi-

cznych i projektowania. Wiemy z praktyki,

że większość potencjalnych pracodawców

poszukuje dobrze wyszkolonej siły roboczej

do zadań, które w potocznym języku określane

są jako „kreatywne” – od instalacji i obsługi

mniej lub bardziej zaawansowanej aparatury

po stosowanie gotowego software’u i cyfrowe

generowanie magicznych efektów. Z tej samej

praktyki wiemy jednak, że posiadanie tylko

takich umiejętności często blokuje rozwój

i potencjał twórczy, redukując je do wykonaw-

stwa i odtwórstwa. Dlatego inwestujemy zna-

cznie więcej uwagi w uwalnianie wyobraźni,

rozwijanie aspiracji wykraczających poza

warsztat i technologię, eksploatację marzeń

i studiowanie szerokiego pola refleksji teore-

tycznej – współczesnego dyskursu socjologi-

cznego, filozoficznego, prawnego, literatury

i politologii. Warto tu raz jeszcze podkreślić,

że chcemy przygotować naszych absolwentów

nie do zaspokajania potrzeb obecnego rynku,

lecz do tworzenia zapotrzebowania na kulturę

jutra. / prof. Artur Tajber /

zdjęcia obok z pleneru„Pustynia” 2013 r./na wewnętrznej stronie oraz na okładce: zdjęcia z pracy dyplomowej mapping 3Dautor:Kuba Garścia

Wydział Intermediów, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowieul.Piłsudskiego 38/3, 31-111 Krakówtel.+48 12 422 64 22imedia.asp.krakow.ple-mail: intermedia@asp.krakow.plwww.facebook.com/rekrutacjaintermedia