International Human Rights Law

……………………………………………………………………………

Eighth Edition

Rhona K. M. Smith

ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ

……………………………………………………………………………

ရွစ္ႀကိမ္ေျမာက္ ထုတ္ေဝျခင္း

Rhona K. M. Smith

Translated to Myanmar language by Khine Lynn Thu and Aye Thein

ျမန္မာဘာသာျပန္ - ခိုင္လင္းသူ၊ ေအးသိန္း

i

i

မာတိကာ

(၁) နိဒါန္း ၁

(၂) ေနာက္ခံသမုိင္း ၈

၂.၁ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး၏ မူလဇာစ္ျမစ္ ၈ ၂.၂ ၁၈ ရာစု - ေတာ္လွန္ေရးမ်ား၊ အခြင့္အေရးမ်ား ၁၀ ၂.၃ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ၏ အခန္းက႑ ၁၁ ၂.၄ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား ဆုိင္ရာ ဥပေဒ ၁၂ ၂.၄.၁ ေလ်ာ္ေၾကးေပးျခင္းႏွင့္ လက္စားေခ်ျခင္း ၁၃ ၂.၄.၂ စဥ္းစားပုံ ႏွစ္မ်ိဳး ၁၄ ၂.၄.၃ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားဆိုင္ရာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ဥပေဒ ၁၆ ၂.၅ သံတမန္ေရးရာ ဥပေဒမ်ား ၁၇ ၂.၅.၁ သံတမန္ေရးရာ ဥပေဒ ေပၚထြန္းလာျခင္း ၁၈ ၂.၅.၂ ေခတသ္စ ္သံတမန္ေရးရာ ဥပေဒ ၁၈ ၂.၆ စစ္မက္ေရးရာ ဥပေဒမ်ား - ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ ဥပေဒ ၂၀ ၂.၆.၁ စစ္မက္ေရးရာ ဥပေဒမ်ား ၂၁ ၂.၆.၂ လူသားခ်င္းစာနာ ေထာက္ထားမႈ ဥပေဒ ၂၁ ၂.၆.၃ ေခတ္သစ ္လူသားခ်င္းစာနာေရး ဥပေဒႏွင္ ့စစ္မက္ေရးရာ ဥပေဒ ၂၄ ၂.၇ ကြ်န္စနစ္ ၂၅ ၂.၇.၁ ဥပေဒ ေပၚထြန္းလာျခင္း ၂၅ ၂.၇.၂ ကြ်န္စနစ္ဆိုင္ရာ ေခတ္သစ္ဥပေဒ ၂၆ ၂.၈ လူနည္းစု အခြင့္အေရးမ်ား ၂၆ ၂.၈.၁ လူနည္းစုမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာခ်ဳပ္စနစ္ကိ ုအသံုးျပဳျခင္း ၂၇ ၂.၈.၂ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈ ၂၈ ၂.၈.၃ ပထမ ကမာၻစစ္ အၿပီး ၂၉ ၂.၈.၄ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ညီလာခံ ၃၀ ၂.၈.၅ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းႀကီးႏွင့္ လူနည္းစုမ်ား ၃၂ ၂.၈.၆ လူနည္းစုမ်ားဆိုင္ရာ ေခတ္သစ္ဥပေဒ ၃၅ ၂.၉ ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ILO) ၃၆ ၂.၁၀ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ အၿပီး ၃၇ ၂.၁၀.၁ ေပါ့စ္ဒမ ္အစည္းေဝး ၃၈

ii

၂.၁၀.၂ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာအဆင္ ့အကာအကြယ္ေပးျခင္းသို႔ ၃၈ ၂.၁၀.၃ ကုလသမဂၢ ေပၚေပါက္ခါနီး အခ်ိန္ကာလ ၃၉

(၃) ကုလသမဂၢ ၄၃

၃.၁ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္ ၄၃ ၃.၁.၁ ႏ်ဴရမ္ဘာ့(ဂ္) ရာဇဝတ္တရားခုံရံုး၏ ၾသဇာလႊမ္းမုိးမႈ ၄၅ ၃.၁.၂ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒတစ္ရပ္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ၄၅ ၃.၂ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒ တည္ေဆာက္ျခင္း ၄၈ ၃.၂.၁ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားႏွင့္ လူ႔သားထုအေပၚ က်ဴးလြန္ေသာ ရာဇဝတ္မႈမ်ား ၄၉ ၃.၂.၂ ထိခိုက္လြယ္အုပ္စုမ်ားကိ ုအကာအကြယ္ေပးျခင္း ၅၂ ၃.၂.၃ ကၽြန္ျပဳျခင္း၊ ႏိွပ္စက္ျခင္း၊ အတင္းအဓမၼ ခိုင္းေစျခင္းႏွင့္ လူကုန္ကူးျခင္း ၅၅ ၃.၂.၄ အျခားလူ႔အခြင့္အေရး စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ၅၇ ၃.၃ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားအေပၚ ကုလသမဂၢ၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ၅၇

(၄) ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ၆၁

၄.၁ ကမာၻ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း ၆၂ ၄.၁.၁ ကမာၻ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းသည္ ဥပေဒအရ စည္းေႏွာင္မႈ ရိွပါသလား ၆၄ ၄.၁.၂ ကမာၻ႔လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း၏ အေရးပါမႈ ၆၆ ၄.၁.၃ ကမာၻ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ပါဝင္သည့္ အခ်က္မ်ား ၆၄ ၄.၁.၄ လူနည္းစု အုပ္စမု်ားအား အကာအကြယ္ေပးျခင္းႏွင့္ ကမာၻ႔လူ႔အခြင္အ့ေရး ေၾကညာစာတမ္း ၆၈ ၄.၁.၅ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း၏ ေဘာင္ဝင္မႈ ၆၉ ၄.၂ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢ ႏုိင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား ၇၁ ၄.၂.၁ တစ္ကမာၻလုံးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားေလာ ၇၃ ၄.၂.၂ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အခြင့္အေရးမ်ားဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၇၅ ၄.၂.၃ ျပည္သူ႔ေရးရာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတ ူစာခ်ဳပ္ ၇၇ ၄.၃ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ နိဂံုးခ်ဳပ္ သုံးသပ္ခ်က္ ၈၀

iii

(၅) ကုလသမဂၢ၊ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပုံ ၈၆

၅.၁ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၏ အဖြဲ႔အစည္း တည္ေဆာက္ပုံ ျခံဳငုံသုံးသပ္ခ်က္ ၈၇ ၅.၂ လံုၿခဳံေရး ေကာင္စီ ၈၈ ၅.၂.၁ ကိုယ္ပိုင ္ျပ႒ာန္းခြင္ ့ ၈၉ ၅.၂.၂ ကုလသမဂၢ၏ ၾကားဝင္ေျဖရွင္းမႈမ်ား ၉၀ ၅.၂.၃ အျခားအေျခအေနမ်ား ၉၀ ၅.၂.၄ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ၉၁ ၅.၂.၅ နိဂုံး ၉၂ ၅.၃ အေထြေထြ ညီလာခံ ၉၃ ၅.၃.၁ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေၾကညာခ်က္မ်ား ၉၄ ၅.၃.၂ ေထာက္ပံ့ပို႔ေဆာင္ေရး ၉၄ ၅.၃.၃ အစီရငခံ္စာမ်ား လက္ခံျခင္း ၉၄ ၅.၃.၄ အေထြေထြ စကားစစ္ထိုးပြမဲ်ား ၉၅ ၅.၃.၅ နိဂုံး ၉၅ ၅.၄ ႏုိင္ငံတကာ တရားရံုး ၉၅ ၅.၄.၁ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ တရားရံုး ၉၇ ၅.၅ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ေကာင္စီ ၉၈ ၅.၅.၁ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အေျခအေနဆိုင္ရာ ေကာ္မရွင္ ၉၈ ၅.၆ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ၉၉ ၅.၆.၁ ယခင ္လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ၁၀၀ ၅.၆.၂ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ ၁၀၀ ၅.၆.၃ ေကာင္စီ၏ တာဝန္မ်ား ၁၀၁ ၅.၆.၄ လူတစ္ဦးခ်င္းစီမ ွတိုင္ၾကားခ်က္မ်ား ၁၀၃ ၅.၆.၅ အထူး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ၁၀၄ ၅.၆.၆ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အၾကံေပး ေကာ္မတီ ၁၀၆ ၅.၇ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး ၁၀၇ ၅.၇.၁ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး ၁၀၇ ၅.၈ စာခ်ဳပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မ်ား ၁၀၈ ၅.၈.၁ မိတ္ဆက္ ၁၀၈ ၅.၈.၂ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မတီ ၁၀၉ ၅.၈.၃ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အခြင့္အေရးမ်ား ေကာ္မတီ ၁၁၄ ၅.၈.၄ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မတီ ၁၁၆

iv

၅.၈.၅ လူမ်ိဳးေရး ခြျဲခားမႈ ပေပ်ာက္ေရး ဆိုင္ရာ ေကာ္မတီ ၁၁၉ ၅.၈.၆ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြျဲခားဆက္ဆံမႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရး ဆိုင္ရာ ေကာ္မတ ီ ၁၂၂ ၅.၈.၇ ကေလးသူငယ္မ်ား အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ေကာ္မတီ ၁၂၆ ၅.၈.၈ ေရႊ႔ေျပာင္းလုပ္သားမ်ား ေကာ္မတီ ၁၂၇ ၅.၈.၉ မသန္စြမ္းသူမ်ား အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မတီ ၁၂၈ ၅.၈.၁၀ လက္စေဖ်ာက္ ခံရျခင္း ကိစၥရပ္မ်ား ဆိုင္ရာ ေကာ္မတ ီ ၁၂၉ ၅.၉ အျခား ၁၃၀ ၅.၉.၁ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မရွင္မ်ား ၁၃၀ ၅.၁၀ နိဂံုး ၁၃၁

(၆) ေဒသဆုိင္ရာ လူ႔႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္မႈမ်ား ၁၃၇

၆.၁ ေဒသဆုိင္ရာ စနစ္မ်ား၏ အားသာခ်က္မ်ား ၁၃၈ ၆.၁.၁ ေၾကညာခ်က္မ်ား ေရးဆြျဲခင္းႏွင့္ အတည္ျပဳျခင္း ၁၃၈ ၆.၁.၂ လက္လွမ္းမီမႈ ၁၃၉ ၆.၁.၃ လိုက္နာမႈကိ ုစည္းၾကပ္ျခင္း ၁၄၀ ၆.၂ ေဒသဆုိင္ရာ စနစ္မ်ား၏ စည္းမ်ဥ္းမ်ား ၁၄၁ ၆.၃ အျခား ေဒသဆုိင္ရာ အဖြဲ႔မ်ား ၁၄၄ ၆.၃.၁ အာရပ္ ႏိုင္ငံမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ၁၄၄ ၆.၃.၂ လြတ္လပ္ေသာ ဓနသဟာယ ႏုိင္ငံမ်ား အဖြဲ႔ ၁၄၅ ၆.၃.၃ အာရွႏွင္ ့ပစိဖိတ္ေဒသ ၁၄၆ ၆.၄ ေဒသဆုိင္ရာ စနစ္မ်ား အေၾကာင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ ၁၅၀

(၇) ဥေရာပတုိက္ ၁၅၄

၇.၁ ဥေရာပ ေကာင္စီ ၁၅၄ ၇.၁.၁ ဥေရာပ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္မႈ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ ၁၅၅ ၇.၁.၂ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ႏွင့္ အျခားဆက္စပ္ေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ၁၅၆ ၇.၁.၃ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆုိင္ရာ မူေဘာင္ ၁၆၃ ၇.၁.၄ လူ႔အခြင့္အေရး အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း - အင္စတီက်ဴးရွင္း ဖြဲ႔စည္းပုံ ၁၆၆ ၇.၁.၅ ဥေရာပ လူ႔အခြင့္အေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း ၁၆၉ ၇.၂ ဥေရာပ လံုၿခဳံေရးႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႔ ၁၇၆ ၇.၂.၁ ဒီမိုကေရစ ီနည္းလမ္းက်ေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာရုံး ၁၇၈

v

၇.၂.၂ ျပည္တြင္း လူနည္းစု အုပ္စမု်ားအတြက္ မဟာမင္းႀကီးရုံး ၁၇၉ ၇.၂.၃ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ ္ ၁၈၀ ၇.၃ ဥေရာပ သမဂၢ ၁၈၀ ၇.၃.၁ ဥေရာပ တရားရုံး/ ဥေရာပ သမဂၢ တရားရုံးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ၁၈၁ ၇.၃.၂ ဥေရာပ သမဂၢတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအရ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ၁၈၃ ၇.၃.၃ ဥေရာပ သမဂၢ၏ အေျခခ ံအခြင့္အေရးမ်ား ပဋိညာဥ္ ၁၈၃ ၇.၃.၄ အေျခခံက်ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ေအဂ်င္စ ီ ၁၈၅ ၇.၃.၅ လူမႈေရး မူဝါဒ ၁၈၆ ၇.၄ နိဂံုး ၁၈၆

(၈) အေမရိကတုိက္ ၁၉၃

၈.၁ အေမရိကတုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ျဖစ္ေပၚ ထြန္းကားမႈ ၁၉၄ ၈.၂ ေၾကညာခ်က္ႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား ၁၉၄ ၈.၂.၁ အေမရိကတုိက္ ေၾကညာခ်က္ ၁၉၄ ၈.၂.၂ အေမရိကတုိက္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၁၉၅ ၈.၂.၃ အျခား ေနာက္ဆက္တြမဲ်ား ၁၉၆ ၈.၂.၄ အျခား သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ၁၉၇ ၈.၃ အင္စတီက်ဴးရွင္း မူေဘာင္ ၂၀၁ ၈.၃.၁ အေမရိကတုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ၂၀၁ ၈.၃.၂ အေမရိကတုိက္ လူ႔အခြင့္အေရး တရား႐ုံး ၂၀၄ ၈.၃.၃ အလုံးစံု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ အေမရိကတုိက္ ေကာင္စီ ၂၀၇ ၈.၃.၄ အေထြေထြ ညီလာခံ ၂၀၈ ၈.၃.၅ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဆိုင္ရာ အေမရိကတုိက္ ေကာ္မရွင္ ၂၀၈ ၈.၄ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္း ၂၀၈ ၈.၄.၁ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္မထိုးထားေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း ၂၁၀ ၈.၄.၂ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ - အစီရငခံ္စာမ်ား ၂၁၂ ၈.၄.၃ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ - ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား တိုင္ၾကားလႊာမ်ား ၂၁၃ ၈.၄.၄ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ - လူတစ္ဦးခ်င္းစီမွ တိုင္ၾကားလႊာမ်ား ၂၁၃ ၈.၅ နိဂံုး ၂၁၇

vi

(၉) အာဖရိက ၂၂၂

၉.၁ လူ႔အခြင့္အေရး အကာအကြယ္မ်ား ေပၚထြန္းလာျခင္း ၂၂၃ ၉.၂ အာဖရိက ပဋိညာဥ္ႏွင့္ အျခား စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား ၂၂၄ ၉.၂.၁ အာဖရိက လူသားႏွင့္ လူအုပ္စုမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္ ၂၂၄ ၉.၂.၂ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္ အာဖရိကရိ ွဒုကၡသည္ ျပႆနာမ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းတခ်ိဳ႕ႏွင္ ့သက္ဆုိင္ေသာ OAU သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၂၂၆ ၉.၂.၃ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ရိွ ျပည္တြင္း၌ ေနရပ ္စြန္႔ခြာ ေျပာင္းေ႐ႊ႔ရသူမ်ားအား အကာအကြယ္ ေပးေရးႏွင့္ အကူအညီေပးေရး ဆိုင္ရာ အာဖရိက သမဂၢ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၂၂၈ ၉.၂.၄ ၁၉၉၀ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ ဆိုင္ရာ အာဖရိက ပဋိညာဥ္ ၂၂၈ ၉.၂.၅ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၂၂၉ ၉.၃ အင္စတီက်ဴးရွင္း (အဖြဲ႔အစည္းဆုိင္ရာ) မူေဘာင္ ၂၃၀ ၉.၃.၁ လူသားႏွင့္ လူအုပ္စုမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား ဆိုင္ရာ အာဖရိက ေကာ္မရွင္ ၂၃၁ ၉.၃.၂ လူသားႏွင့္ လူအုပ္စုမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ အာဖရိက တရားရံုး ၂၃၂ ၉.၃.၃ အာဖရိကတိုက္ တရားမွ်တမႈႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး တရားရံုး အႀကံျပဳခ်က္ ၂၃၅ ၉.၃.၄ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အစိုးရမ်ား အစည္းအရုံး ၂၃၇ ၉.၃.၅ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အခန္းက႑ ၂၃၇ ၉.၄ လူ႔အခြင့္အေရး လုိက္နာမႈကုိ စည္းၾကပ္ျခင္း ၂၃၈ ၉.၄.၁ အစီရငခံ္စာမ်ား ၂၃၈ ၉.၄.၂ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား တိုင္ၾကားခ်က္မ်ား ၂၃၉ ၉.၄.၃ တစ္ဦးခ်င္းစီမွ တိုင္ၾကားခ်က္မ်ား ၂၄၀ ၉.၅ အာဖရိက ေဒသခြဲ အစီအမံမ်ား ၂၄၂ ၉.၅.၁ အေနာက္ အာဖရိက ႏိုင္ငံမ်ား စီးပြားေရး အသုိက္အဝနး္ ၂၄၂ ၉.၅.၂ အေရွ႕ အာဖရိက အသုိက္အဝနး္ ၂၄၃ ၉.၆ နိဂံုး ၂၄၅

(၁၀) လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းႏွင့္ စည္းၾကပ္ျခင္း ၂၅၀

၁၀.၁ အစီရင္ခံစာ စနစ္မ်ား ၂၅၁ ၁၀.၂ ႏုိင္ငံမ်ား အၾကား တုိင္ၾကားခ်က္မ်ား ၂၅၃ ၁၀.၃ တစ္ဦးခ်င္း ထံမွ တုိင္ၾကားခ်က္မ်ား ၂၅၅

vii

၁၀.၄ အထူး လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ အထူးအႀကံေပးကုိယ္စားလွယ္မ်ား၊ လြတ္လပ္ေသာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္း အဖြဲ႔မ်ား ၂၅၇ ၁၀.၅ ေနရာ/ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ ေလ့လာျခင္း ၂၅၈ ၁၀.၅.၁ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း ၂၅၉ ၁၀.၆ အျခား အကူအညီေပးေရး အဖြဲ႔မ်ား၏ အခန္းက႑ ၂၅၉ ၁၀.၆.၁ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔မ်ား ၂၅၉ ၁၀.၆.၂ ႏိုင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီ ေကာ္မတီ ၂၆၂ ၁၀.၇ အစုိးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ၂၆၂ ၁၀.၈ တစ္သီးပုဂၢ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ၂၆၄ ၁၀.၉ ျပည္တြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ၂၆၅ ၁၀.၁၀ လက္ရွိစနစ္ရွိ ျပႆနာမ်ားအေပၚ ေယဘုယ် သံုးသပ္ခ်က္ ၂၆၅ ၁၀.၁၀.၁ အတည္ျပဳ လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္းမ်ား၊ ေၾကညာခ်က္မ်ားႏွင့္ ျခြင္းခ်က္ထားျခင္းမ်ား ၂၆၇ ၁၀.၁၀.၂ ႏိုင္ငံမ်ားမွ အစီရငခံ္စာမ်ား - အေရအတြက္ႏွင္ ့အရည္အေသြး ၂၇၁ ၁၀.၁၀.၃ အရင္းအျမစ္မ်ား ၂၇၆ ၁၀.၁၀.၄ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းႏွင့္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္ျခင္းမ်ား ၂၈၀ ၁၀.၁၁ ဗဟုဝါဒႏွင့္ ဧကယဥ္ေက်းမႈ ၂၈၄ ၁၀.၁၂ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္ အခ်ိဳ႕ ၂၈၅

(၁၁) အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ား၊ အေထြေထြ မွတ္ခ်က္မ်ား ၂၉၃

၁၁.၁ အခြင့္အေရးမ်ားတြင္ ပါဝင္သည့္ အရာမ်ား ၂၉၃ ၁၁.၂ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ႏွင့္ အျခားေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ၂၉၅ ၁၁.၂.၁ ႏိုင္ငံတစ္ႏိငု္ငံ၏ ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ပိုင္ခြင္ ့ ၂၉၅ ၁၁.၂.၂ အခြင့္အေရးမ်ား ပြတ္တိုက္ျခင္း ၂၉၈ ၁၁.၂.၃ အခြင့္အေရးမ်ား ဆိုင္းင့ံထားျခင္း ၂၉၈ ၁၁.၂.၄ ႁခြင္းခ်က္မ်ား ထားျခင္း ၃၀၂ ၁၁.၂.၅ ေၾကညာခ်က္မ်ား ၃၀၆ ၁၁.၂.၆ ရႈတ္ခ်မႈမ်ား ၃၀၇ ၁၁.၃ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိျခင္းႏွင့္ က်င့္သုံးျခင္း ၃၀၈ ၁၁.၄ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ဆန္းစစ္ျခင္း ၃၀၉

(၁၂) တန္းတူညီျခင္းႏွင့္ ခြျဲခားဆက္ဆံမႈ မရွိျခင္း ၃၁၅

viii

၁၂.၁ တန္းတူညီျခင္းဆုိင္ရာ သေဘာတရား ၃၁၆ ၁၂.၂ ခြျဲခားဆက္ဆံျခင္းကုိ တားျမစ္ျခင္း ၃၁၇ ၁၂.၃ လိင္အေျချပဳ ခြျဲခားဆက္ဆံျခင္း ၃၁၈ ၁၂.၃.၁ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြျဲခားဆက္ဆံမႈ ပေပ်ာက္ေရးဆိုင္ရာ ေၾကညာခ်က္ ၃၂၁ ၁၂.၃.၂ ဥပေဒ ျပဳလုပ္ေရးဆြျဲခင္း ၃၂၁ ၁၂.၃.၃ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင္ ့ခြျဲခားဆက္ဆံမႈမ်ား အားလုံး ပေပ်ာက္ေရး ဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ ္ ၃၂၃ ၁၂.၃.၄ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ခိုင္မာေစျခင္း ၃၂၆ ၁၂.၄ လူမ်ိဳးကုိ အေျခခံ၍ ခြျဲခားဆက္ဆံျခင္း ၃၂၈ ၁၂.၄.၁ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း ၃၂၉ ၁၂.၄.၂ ေၾကညာခ်က္ႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၃၂၉ ၁၂.၄.၃ လူမ်ိဳးေရးအရ ခြျဲခား ဆက္ဆံျခင္း၏ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ ၃၃၁ ၁၂.၄.၄ နိဂုံး ၃၃၃ ၁၂.၅ ဘာသာေရးအရ ခြျဲခား ဆက္ဆံျခင္း ၃၃၄ ၁၂.၅.၁ ႏိုင္ငံတကာဆုိင္ရာ တားျမစ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ ္ထုတ္ျပန္ျခင္း ၃၃၅ ၁၂.၅.၂ ေၾကညာခ်က္ ျပဳလုပ ္ထုတ္ျပန္ျခင္း ၃၃၈ ၁၂.၅.၃ ေၾကညာခ်က္တြင္ ပါဝင္သည့္ အခ်က္မ်ား ၃၃၉ ၁၂.၅.၄ သေဘာတရား ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ၃၄၁ ၁၂.၅.၅ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ကြဲျပားမႈမ်ားကို နားလည္ လက္ခံမႈ မရိွျခင္းႏွင့္ ခြျဲခား ဆက္ဆံျခင္း ဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပး ၃၄၂ ၁၂.၅.၆ နိဂုံး ၃၄၃ ၁၂.၆ အျခားခြျဲခားဆက္ဆံမႈ နယ္ပယ္မ်ား ၃၄၄ ၁၂.၆.၁ ဘာသာစကား ၃၄၄ ၁၂.၆.၂ သန္စြမ္းမႈ/မသန္စြမ္းမႈ ၃၄၆ ၁၂.၆.၃ အျခားအေၾကာင္းအရင္းမ်ား ၃၄၇ ၁၂.၇ နိဂံုး ၃၄၉

(၁၃) အသက္႐ွင္သန္ခြင့္ ၃၅၄

၁၃.၁ အသက္ရွင္သန္ခြင့္ ၃၅၄ ၁၃.၁.၁ အသက္ရွင္သန္ခြင့္ကို ကာကြယ္ရန္ ျဖည့္ဆည္း ေဆာင္ရြက္ရမည့္ တာဝန္ ၃၅၅ ၁၃.၁.၂ အသက္ရွင္သန္မႈ၏ ေဘာင္အက်ယ္အဝန္း ၃၅၈ ၁၃.၂ အသက္ရွင္သန္ခြင့္ ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းကုိ လက္ခံႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ား ၃၆၁

ix

၁၃.၂.၁ ေသဒဏ္ေပးျခင္း ၃၆၁ ၁၃.၂.၂ ႏိုင္ငံေတာ္၏ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႔မ်ားေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရႈးံျခင္း ၃၆၃ ၁၃.၂.၃ လက္နက္ကိုင ္ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ ေသဆုံးမႈ ၃၆၈ ၁၃.၃ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈ/လူမ်ိဳးတုံးရွင္းလင္းမႈ (GENOCIDE) ၃၆၉ ၁၃.၃.၁ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္ျခင္း၏ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ ၃၇၀ ၁၃.၃.၂ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၃၇၂ ၁၃.၃.၃ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ ျဖစ္ေသာ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္ျခင္း ၃၇၃ ၁၃.၃.၄ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ ခုံရုံးမ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ၃၇၅ ၁၃.၃.၅ လူမ်ိဳးတံုး သတ္ျဖတ္မႈမ်ား တားျမစ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ နိဂုံးခ်ဳပ္ ၃၇၈ ၁၃.၄ နိဂံုး ၃၇၉

(၁၄) ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈ၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳပ္ေသာ၊ လူမဆန္ေသာ၊ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းေစေသာ ဆက္ဆံမႈ (သုိ႔) အျပစ္ေပးမႈမွ ကင္းေဝးေရး ၃၈၃

၁၄.၁ ဆက္ဆံပံု အဆင့္ အနိမ့္၊ အျမင့္ ၃၈၄ ၁၄.၁.၁ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္မႈကုိ ထည့္သြင္းျခင္း ၃၈၄ ၁၄.၂ ညွဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္း ၃၈၆ ၁၄.၂.၁ ႏိုင္ငံတကာ၏ ရပ္တည္မႈ ၃၈၆ ၁၄.၂.၂ အေမရိကတုိက္ ေဒသတြင္း စနစ္ ၃၈၉ ၁၄.၂.၃ ဥေရာပ စနစ္ ၃၉၀ ၁၄.၂.၄ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း ၃၉၀ ၁၄.၂.၅ လက္တံု႔ျပန္ျခင္းမ်ား ၃၉၂ ၁၄.၂.၆ သိပၸံႏွင္ ့ေဆးပညာဆိုင္ရာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား ၃၉၃ ၁၄.၂.၇ နစ္နာသူမ်ားအတြက္ နစ္နာေၾကး ေပးျခင္း ၃၉၄ ၁၄.၃ လူမဆန္ေသာ (သုိ႔) ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းေစေသာ ဆက္ဆံမႈ (သုိ႔) ျပစ္ဒဏ္ ၃၉၄ ၁၄.၃.၁ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ အျပစ္ေပးျခင္း ၃၉၅ ၁၄.၃.၂ ေသဒဏ္ခ်ခံရသူမ်ား၏ အေနအထား (DEATH-ROW PHENOMENON) ၃၉၈ ၁၄.၄ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈႏွင့္ ရက္စက္ေသာ၊ လူမဆန္ေသာ၊ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းေစေသာ ဆက္ဆံမႈမ်ားကုိ တားဆီးျခင္း ၄၀၁ ၁၄.၄.၁ ႏိုင္ငံတကာ အေနအထား ၄၀၂ ၁၄.၄.၂ ေဒသဆိုင္ရာ အေနအထား ၄၀၄ ၁၄.၅ အေရးေပၚ အေျခအေနမ်ား ၄၀၆ ၁၄.၆ နိဂံုး ၄၀၇

x

(၁၅) လူတစ္ဦး၏ လြတ္လပ္မႈကုိ ခံစားခြင့္ ၄၁၁

၁၅.၁ ကၽြန္ျပဳျခင္းႏွင့္ အေစအပါးအျဖစ္ ထားရွိျခင္း ၄၁၂ ၁၅.၁.၁ ကၽြန္စနစ ္ ၄၁၂ ၁၅.၁.၂ ကၽြန္အေရာင္းအဝယ္ ျပဳျခင္းႏွင့္ ကုန္ကူးျခင္း ၄၁၄ ၁၅.၁.၃ ဆင္တူေသာ အေလ့အက်င့္မ်ား ၄၁၈ ၁၅.၁.၄ အတင္းအဓမၼ (သို႔) မလုပ္မေနရ အလုပ္ေစခုိင္းျခင္း ၄၁၉ ၁၅.၂ လူတစ္ဦး၏ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ လံုၿခဳံမႈ ၄၂၂ ၁၅.၂.၁ လြတ္လပ္မႈကုိ ထိပါးျခင္း ၄၂၃ ၁၅.၂.၂ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား ၄၂၄ ၁၅.၂.၃ လုပ္ငန္းစဥ္ဆိုင္ရာ အာမခံခ်က္မ်ား ၄၃၀ ၁၅.၂.၄ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကိ ုျခြင္းခ်က္အျဖစ္ ထားရိွျခင္း ၄၃၃ ၁၅.၃ နိဂံုး ၄၃၄

(၁၆) ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ တန္းတူရည္တူ ရွိျခင္း၊ မွ်တစြာ တရားစီရင္ခံပုိင္ခြင့္ ၄၃၈

၁၆.၁ အသိအမွတ္ျပဳမႈ၊ တန္းတူညီမွ်ျဖစ္မႈႏွင့္ ရယူသုံးစြမဲႈ ဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ၄၃၉ ၁၆.၁.၁ ဥပေဒ ေရွ႕ေမွာက္တြင ္လူတစ္ဦးအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံပိင္ုခြင့္ ၄၄၀ ၁၆.၁.၂ ဥပေဒ တာဝန္မ်ား ရယူေဆာင္ရြက္ရန္ စြမ္းရည္ မရိွျခင္း ၄၄၁ ၁၆.၁.၃ လူပုဂၢိဳလ္မ်ား ဟူသည့္ ေဝါဟာရကို သတ္မွတ္ရာတြင ္ႀကဳံေတြ႔ရသည့္ ျပႆနာမ်ား ၄၄၂ ၁၆.၁.၄ ဥပေဒ၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင ္တန္းတူရည္တ ူရိွျခင္း ၄၄၃ ၁၆.၁.၅ တရားရံုး၏ အကူအညီကို ရယ ူသံုးစြခဲြင့့္ ၄၄၄ ၁၆.၂ ဥပေဒ မျပ႒ာန္းမီ အခ်ိန္က ျဖစ္ပြားခ့ဲေသာ အမႈမ်ားကုိ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ အေရးယူျခင္းအား တားျမစ္ျခင္း ၄၄၅ ၁၆.၂.၁ ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈမ်ား ၄၄၆ ၁၆.၂.၂ ရာဇဝတ္မႈမ်ားအား အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ျခင္း ၄၄၇ ၁၆.၂.၃ ဥပေဒေရ႕ွေမွာက ္တန္းတူျဖစ္မႈ အခြင့္အေရးကို က်ဴးလြန္သည့္ ဥပမာမ်ား ၄၄၇ ၁၆.၃ တရားရံုးႏွင့္ ခံုရံုးဆုိသည္မွာ အဘယ္နည္း။ ၄၄၈ ၁၆.၃.၁ စာခ်ဳပ္ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မ်ား ၄၅၀ ၁၆.၄ လြတ္လပ္ၿပီး ဘက္မလုိက္ေသာ တရားရံုး ၄၅၀ ၁၆.၄.၁ စီရင္ထံုးဥပေဒမ်ား ၄၅၂ ၁၆.၅ အျပစ္မရိွဟု ယူဆျခင္း ၄၅၄ ၁၆.၆ ရာဇဝတ္မႈ တရားခြင္မ်ားအတြက္ အနိမ့္ဆံုး အာမခံခ်က္မ်ား ၄၅၇

xi

၁၆.၆.၁ တရားခြင့္သုံး ဘာသာစကား ၄၅၈ ၁၆.၆.၂ ခုခံကာကြယ္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္မ်ား ျပင္ဆင္ရန္ႏွင္ ့လုပ္ေဆာင္ရန္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အခ်ိန္ကာလႏွင့္ အကူအညီအေထာက္အပံ့မ်ား ၄၆၀ ၁၆.၆.၃ တရားခံ တက္ေရာက္ရန္ ပ်က္ကြက္ေသာတရားခြင ္ ၄၆၂ ၁၆.၆.၄ ဥပေဒ အကူအညီ ၄၆၃ ၁၆.၆.၅ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္သည့္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုအတြင္း ရံုးတင္စစ္ေဆးျခင္း ၄၆၄ ၁၆.၆.၆ အမ်ားျပည္သူေရ႕ွေမွာက္ ၾကားနာစစ္ေဆးျခင္း ၄၆၅ ၁၆.၆.၇ တူညီေသာ ျပစ္မႈတစ္ခုအတြက္ ႏွစ္ႀကိမ ္ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္း ၄၆၆ ၁၆.၆.၈ အယူခံဝင္မႈ ၾကားနာျခင္း ၄၆၇ ၁၆.၇ နိဂံုး ၄၆၇

(၁၇) ကိုယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ၄၇၂

၁၇.၁ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ၄၇၃ ၁၇.၂ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္၏ မူလဇာစ္ျမစ္ ၄၇၄ ၁၇.၂.၁ ပထမ ကမာၻစစ္အၿပီး ၄၇၅ ၁၇.၂.၂ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္အသင္းႀကီး ေခတ ္ ၄၇၅ ၁၇.၃ ကုလသမဂၢ၊ ကုိလုိနီစနစ္ ဖ်က္သိမ္းျခင္းႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းျခင္း ၄၇၇ ၁၇.၄ ယေန႔ေခတ္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ ၄၇၉ ၁၇.၄.၁ ကိုလိုနီစနစ္ျပင္ပရွိ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင္ ့နမူနာမ်ား ၄၈၁ ၁၇.၄.၂ ခြထဲြက္ျခင္း ၄၈၄ ၁၇.၄.၃ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား မတူ၍ အခြင့္အေရးမ်ားလည္း မတူျခင္းလား။ ၄၈၆ ၁၇.၄.၄ လူနည္းစုမ်ား၊ မူလအေျခခ်ေနထုိင္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ၄၈၉ ၁၇.၄.၅ လြတ္လပ္စြာ ေပးၿပီး၊ နားလည္မႈအေပၚအေျခခံသည့္ ႀကိဳတင္ သေဘာတ ူခြင့္ျပဳခ်က္ ၄၉၀ ၁၇.၄.၆ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ႏွင္ ့အာဖရိက ပဋိညာဥ္ ၄၉၂ ၁၇.၅ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကုိ ေတာင္းဆုိျခင္း ၄၉၃ ၁၇.၆ နိဂုံး ၄၉၅

(၁၈) လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ ၅၀၀

၁၈.၁ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ ၅၀၁ ၁၈.၂ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပမႈႏွင့္ မီဒီယာဆုိင္ရာ လြတ္လပ္ခြင့္ ၅၀၃

xii

၁၈.၂.၁ ႏိုင္ငံပိုင ္မီဒီယာမ်ား ၅၀၅ ၁၈.၂.၂ ေဒသဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၅၀၅ ၁၈.၂.၃ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ပညာေပးေရးႏွင့္ ဆက္စပ္မႈ ၅၀၆ ၁၈.၃ အျခား အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တူညီမႈမ်ား (စာေပးစာယူ၊ ကုိယ္ပုိင္ လြတ္လပ္ခြင့္၊ အသင္းအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းခြင့္) ၅၀၇ ၁၈.၄ ျခြင္းခ်က္မ်ား ၅၀၈ ၁၈.၄.၁ စစ္ပြမဲ်ား (သို႔) ျပည္တြင္းေရး၊ လူမ်ိဳးေရး (သို႔) ဘာသာေရး အမုန္းတရားမ်ား ျဖစ္ေပၚေစရန္ မိႈင္းတိုက္ျခင္း ၅၁၀ ၁၈.၄.၂ စစ္ပြမဲ်ား/အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာ အေရးေပၚ အေျခအေန ၅၁၂ ၁၈.၄.၃ ႏိုင္ငံေတာ္ လုံၿခဳံေရး/ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရး ၅၁၂ ၁၈.၄.၃.၃ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ၅၁၄ ၁၈.၄.၄ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးႏွင့္ က်င့္ဝတ္မ်ား ၅၁၅ ၁၈.၄.၅ အျခားသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ နာမည ္ဂုဏ္သတင္းမ်ား ၅၁၆ ၁၈.၅ နိဂံုး ၅၁၈

(၁၉) အလုပ္႐ွိပုိင္ခြင့္ ၅၂၂

၁၉.၁ အလုပ္႐ွိပုိင္ခြင့္ ၅၂၂ ၁၉.၁.၁ မျဖစ္မေန ရရမည့္ အခြင့္အေရးလား ၅၂၃ ၁၉.၁.၂ ႏိုင္ငံမ်ား၏ တာဝန္ ၅၂၄ ၁၉.၁.၃ အလုပ္႐ိွပိုင္ခြင့္၏ အစိတ္အပိင္ုးမ်ား ၅၂၅ ၁၉.၁.၄ တစ္ဖက္သတ ္အလုပ္ျဖဳတ္ခံရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင္ ့ ၅၂၇ ၁၉.၁.၅ တန္းတူညီမႈ ၅၂၈ ၁၉.၂ မွ်တၿပီး ေကာင္းမြန္ေသာ အလုပ္အကုိင္ အေျခအေနႏွင့္ လုပ္ခလစာ ရရွိေရး ၅၃၁ ၁၉.၂.၁ အလုပ္အကုိင္ အေျခအေန ၅၃၁ ၁၉.၂.၂ အလုပ္ခ်ိန္ႏွင့္ နားခ်ိန္ ၅၃၃ ၁၉.၂.၃ အားလပ္ရက္မ်ား ၅၃၅ ၁၉.၂.၄ လုပ္ခလစာ ၅၃၆ ၁၉.၂.၅ သင့္တင့္ေသာ လူေနမႈ အဆင့္အတန္းႏွင့္ ဆက္စပ္မႈ ၅၃၈ ၁၉.၃ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္ တူညီေသာ လုပ္ခလစာ ရရွိခြင့္ ၅၃၉ ၁၉.၄ နိဂံုးခ်ဳပ္ ၅၄၂

(၂၀) ပညာသင္ယူခြင့္ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ပညာရပ္မ်ား သင္ယူခြင့္ ၅၄၆

xiii

၂၀.၁ ပညာသင္ယူခြင့္ ၅၄၇ ၂၀.၁.၁ ပညာသင္ၾကားပိုင္ခြင္ ့ ၅၄၇ ၂၀.၁.၂ ပညာေရး၏ သေဘာသဘာဝ ၅၅၂ ၂၀.၁.၃ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင္ ့ ၅၅၆ ၂၀.၁.၄ ပညာသင္ယူခြင္ ့ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူးအႀကံေပး ကိုယ္စားလွယ္ ၅၅၇ ၂၀.၂ လူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ပညာရပ္မ်ား သင္ယူခြင့္ ၅၅၈ ၂၀.၂.၁ အျခား လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ျခင္း ၅၅၉ ၂၀.၂.၂ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ပညာေရးကို တစ္ကမာၻလုံးတြင ္သင္ၾကားေရး ၅၅၉ ၂၀.၂.၃ ခြျဲခားဆက္ဆံမႈ မျပဳေရးကို သင္ၾကားေပးျခင္း ၅၆၁ ၂၀.၂.၄ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေရး ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ဆယ္စုႏွစ္ ၅၆၂ ၂၀.၃ နိဂံုး ၅၆၅

(၂၁) မူလအေျခခ်ေနထုိင္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ လူနည္းစုမ်ား၏ အခြင့္အေရး ၅၆၈

၂၁.၁ လူနည္းစု အခြင့္အေရးမ်ား ၅၆၉ ၂၁.၁.၁ လူနည္းစုအခြင့္အေရးမ်ား၏ ေနာက္ခံသမိုင္း ၅၆၉ ၂၁.၁.၂ လူနည္းစုကိ ုအကာအကြယ္ ေပးရန္ လိုအပ္ျခင္း ၅၇၁ ၂၁.၁.၃ “လူနည္းစုမ်ား” ကိ ုအဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ျခင္း ၅၇၂ ၂၁.၁.၄ ျပည္သူ႔ေရးရာႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးမ်ားဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ရွိ အပိုဒ္ ၂၇ ၏ ေဘာင္နယ္နိမိတ ္ ၅၇၈ ၂၁.၁.၅ ကုလသမဂၢ၏ အျခားေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား ၅၈၈ ၂၁.၁.၆ ေဒသအဆင့္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ား ၅၈၉ ၂၁.၂ မူလအေျခခ်ေနထုိင္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ား ၅၉၂ ၂၁.၂.၁ သမိုင္းဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား ၅၉၃ ၂၁.၂.၂ မူလအေျခခ်ေနထိုင္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ား၏ ေတာင္းဆုိမႈမ်ား ၅၉၃ ၂၁.၂.၃ ႏိုင္ငံတကာအဆင္ ့ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ား ၆၀၀ ၂၁.၂.၄ ေဒသအဆင့္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈမ်ား ၆၀၁ ၂၁.၃ နိဂုံး ၆၀၃

(၂၂) ထိခုိက္လြယ္သူမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးမ်ား ၆၀၈

၂၂.၁ ထိခုိက္လြယ္သူမ်ား ၆၀၉ ၂၂.၂ ဒုကၡသည္မ်ား ၆၁၀ ၂၂.၂.၁ ျပႆနာမ်ား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း ၆၁၁

xiv

၂၂.၂.၂ ဒုကၡသည္မ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ ္သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ၆၁၂ ၂၂.၂.၃ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး ၆၁၄ ၂၂.၂.၄ ေဒသအဆင့္ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၁၆ ၂၂.၂.၅ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၁၈ ၂၂.၃ ျပည္တြင္း ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရသူမ်ား ၆၁၉ ၂၂.၃.၁ ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၂၀ ၂၂.၃.၂ ေဒသဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၂၁ ၂၂.၄ ႏုိင္ငံမ့ဲမ်ား ၆၂၂ ၂၂.၄.၁ ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၂၃ ၂၂.၄.၂ ႏိုင္ငံမဲ့မ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား ၆၂၄ ၂၂.၅ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ၆၂၄ ၂၂.၅.၁ ျပႆနာမ်ား၏ သမိုင္းေၾကာင္း ၆၂၅ ၂၂.၅.၂ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ား ၆၂၅ ၂၂.၅.၄ ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၃၀ ၂၂.၆ ကေလးသူငယ္မ်ား ၆၃၂ ၂၂.၆.၂ ျပႆနာမ်ား၏ သမိုင္းေၾကာင္း ၆၃၃ ၂၂.၆.၂ ကေလးသူငယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ သေဘာတူစာခ်ဳပ ္ ၆၃၄ ၂၂.၆.၃ ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၄၀ ၂၂.၆.၄ ေဒသဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၄၀ ၂၂.၇ သက္ႀကီးရြယ္အုိမ်ား ၆၄၂ ၂၂.၇.၁ အဓိက ကိစၥရပ္မ်ား ၆၄၃ ၂၂.၇.၂ ႏိုင္ငံတကာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ား ၆၄၃ ၂၂.၇.၃ ေဒသဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈမ်ား ၆၄၅ ၂၂.၈ နိဂံုး ၆၄၆

(၂၃) လက္ရွိ ကိစၥရပ္မ်ား ၆၄၉

၂၃.၁ အစုိးရမဟုတ္ေသာ ဇာတ္ေကာင္မ်ား ၆၅၀ ၂၃.၁.၁ အစိုးရမဟုတ္ေသာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား ၆၅၀ ၂၃.၁.၂ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ေသာ ပုဂၢလိက လုံၿခဳံေရး ကုမၸဏီမ်ား ၆၅၄ ၂၃.၁.၃ စီးပြားေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ၆၅၅ ၂၃.၂ ေရရွည္တည္တ့ံခုိင္ၿမဲေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ၆၆၁

xv

၂၃.၂.၁ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င/္ရာသီဥတု ေျပာင္းလမဲႈ ၆၆၅ ၂၃.၃ အၾကမ္းဖက္မႈ ၆၆၈ ၂၃.၄ နိဂံုး ၆၆၉

GLOSSARY ၆၇၄

ORGANIZATIONS (အဖြဲ႔အစည္း အမည္မ်ား) ၆၇၄ CONVENTIONS AND DECLARATIONS (သေဘာတူစာခ်ဳပ္ႏွင့္ ေၾကညာခ်က္ အမည္မ်ား) ၆၇၈

xvi

ဥေယ်ာဇဥ္

ဤျပ႒ာန္းစာအုပ္သည္ ႏိုင္ငတံကာလူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မိတ္ဆက္ေပး ရန္ ရည္ရြယ္သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးသည္ လူမႈဝန္းက်င္ရွ ိ အလႊာစုံ၊ ဘဝစံုႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရာ ဘာသာရပ္ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ခုႏွစ္ဆယ္ခန္႔က လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒသည္ ႏိုင္ငတံကာ ဥပေဒမွ ကြဲထြက္လ်က္ သီးျခား ဘာသာရပ္တစ္ခုအျဖစ္ ျဖစ္ထြန္း ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးသည္ က်ယ္ျပန္႔နက္နသဲည့္အေလ်ာက္ ဤစာအုပ္သည္ ရႈေထာင့္ေပါင္းစံုႏွင့္ စာသင္ခန္းမ်ားတြင္ သင္ၾကားသက့ဲသုိ႔ အေသးစိတ္ နက္နက္နဲနဲ ရွင္းလင္း တင္ျပမႈမ်ားကို မျပဳလုပ္ႏိုင္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ စာသင္ခန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္သူမ်ား၏ စိတ္ဝင္စားမႈ နယ္ပယ္ကိုလုိက္၍ သင္ၾကားနည္း အဖုံဖံုျဖင့္ ေျပာင္းလသဲင္ၾကားၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္စင္စစ္ ဤစာအုပ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ျပ႒ာန္းစာအုပ္ေရးသားသူမ်ား၊ ထုတ္ေဝသူမ်ားႏွင့္ တုိင္ပင္အေျခခံၿပီး ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္သည္။

ဤစာအုပ္သည္ လူ႔အခြင့္အေရးဘာသာရပ္ကို ဆက္လက္ေလ့လာၿပီး သုေတသနျပဳလုပ္မည့္ စာဖတ္သူမ်ား အတြက ္ ဘာသာရပ္ကို ေစ့ငုမႈရိွေအာင ္ မိတ္ဆက္ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္။ သင္ခန္းစာမ်ားအဆုံးတြင္ မူလရင္းျမစ္မ်ားကို တတ္ႏိုင္သေလာက ္ေဖာ္ျပထားသည္။ ဆက္လက္ ေလ့လာရန္လမ္းစအျဖစ္ အခန္းတိုင္း၏ အဆံုးတြင္ အကိုးအကားမ်ားႏွင့္ ရည္ညႊန္းဝက္ဘ္ဆိုဒ္ မ်ားကို ပ့ံပိးုေပးထားသည္။ ဤစာအုပ္တြင္ မပါဝင္ေသာ အခ်ိဳ႕ေသာ စပ္ဆက္အေၾကာင္းအရာ မ်ားကို တကၠသိုလ္မ်ားရွိ စာၾကည့္တုိက္မ်ားႏွင့္ လစဥ္ေၾကးျဖင့္ ဖတ္ရႈႏိုင္ေသာ အြန္လုိင္း စာမ်က္ ႏွာမ်ားမွ ရရွိႏ္ုိင္သည္။ အေျခခံ အခြင့္အေရး မ်ားေဖာျ္ပခ်က္တြင ္ေဒသႏၱရႏွင္ ့ႏိုင္ငတံကာ စနစ ္မ်ားရွိ ဥပေဒမ်ားကို ေပါင္းစပ္လ်က္ အခြင့္အေရးအခ်ိဳ႕ (ျပည္သူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငေံရး၊ စီးပြါး ေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စုေပါငး္အခြင့္အေရးမ်ား) ကိ ု သိုင္းဝိုင္းလ်က ္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ဤ စာအုပ္ကို ဖတ္ရႈနားလည္ျခင္းျဖင့္ အျခားေသာ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္မႈမ်ားအေၾကာင္းကို ေလ့လာရာတြင္ အေထာက္အပ့ ံ ျဖစ္ေစမည္ျဖစ္သည္။

လူ႔အခြင့္အေရးအစီအမံမ်ားဇယားရွိ အကိုးအကားအျပည့္အစုံႏွင့္ အေျခခံစာတမ္းမ်ားကို ဝက္ဘ္ ဆိုဒ္မ်ားႏွင့္ စုစည္းေဖာ္ျပထားေသာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား (ဥပမာ- Ghandhi, PR, International Human Rights Documents, 10th edn (Oxford: OUP Blackstone, 2016); Brownlie, I, and Goodwin-Gill, GS, Basic Documents on Human Rights, 6th edn (Oxford: OUP, 2010); Smith, R, Core Documents on European and International Human Rights, 3rd edn (Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2017)) တြင္ ေလ့လာႏိုင္သည္။ တစ္ဖက္တြင္လည္း ေဖာ္ျပပါရိွေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ဝက္ဘ္ဆိုဒ္မ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ႏွစ္စဥ ္အစီရင္ခံ စာမ်ားမွတဆင့္ ေလ့လာႏိုင္သည္။ ဥပမာ - လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး၏ ဝက္ဘ္ ဆိုဒ္ www.ohchr.org စာမ်က္ႏွာရွိ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္သုိမွီးရာတြင္

xvii

ရွာေဖြႏိုင္သည္။ ၎သည္ ကုလသမဂၢ၏ အစဥ္ အဆက္အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ဥပေဒဆိုင္ရာ ယႏၱရား ကိ ုေလ့လာႏိုင္ရန္ အေထာက္အကူျပဳသည္။ ဥေရာပလူ႔အခြင့္အေရးတရားရုံးႏွင့္ အေမရိကတုိက္ လူ႔အခြင့္အေရးတရားရံုးတို႔၏ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္မ်ားတြင္ အခ်က္အလက ္ရွာေဖြမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ေဖာ္ျပပါ ရည္ညႊန္းဝက္ဘ္ဆုိဒ္မ်ား (တရားဝင္ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္မ်ား) အျပင္ Minnesota တကၠသိုလ္ (www1.umn.edu/humanrts) ႏွင့္ Utrecht တကၠသိုလ္ရွိ SIM Document Centre (http://sim.rebo.uu.nl/en/) ဝက္ဘ္ဆိုဒ္မ်ား မွလည္း လူ႔အခြင့္အေရး စာၾကည့္တုိက္သဖြယ္ ေလ့လာႏိုင္သည္။ ဤျပ႒ာန္းစာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပ ပါရွိေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား၏ အခ်က္အလက္မ်ားကုိ အခ်ိဳ႕ေသာ ရွာေဖြအင္ဂ်င္မ်ားတြင္ ရွာေဖြႏိုင္ သည္။ သင့္ေတာ္ရာ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာမ်ားကို ဤစာအုပ္တြင္ ျဖည့္စြက္အြန္လုိင္းရင္းျမစ္မ်ားအျဖစ္ ေတြ႔ရွိႏိငု္သည္။ ျပ႒ာန္းစာအုပ္ပါ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ မ်ားကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလအထိ မြမ္းမံထားသည္။ OUP ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ စာခ်ဳပ္ျဖင့္ ငွါးရမ္းထားေသာ ဝန္ထမ္းမ်ားသည္လည္း ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ တည္းျဖတ္ထုတ္ေဝမႈပိုင္း ဆိုင္ရာတုိ႔တြင္ အၿမဲတေစဆိုသလို ကူည ီ ပံ့ပိးုေပးၾကပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဤရွစ္ႀကိမ္ေျမာက ္တည္းျဖတ္ထုတ္ေဝမႈ တစ္ခုလံုးတြင္ ႀကီးၾကပ္ေပးသ ူ Emily Hoyland ကိ ု ေက်းဇူးတင္ ေဖာ္ျပ အပ္ပါသည္။

ရွစ္ႀကိမ္ေျမာက ္ တည္းျဖတ္ထုတ္ေဝမႈအတြက္ စာသားမ်ားကိ ု ေစ့ငုစြာ တည္းျဖတ္ မြမ္းမံထားပါ သည္။ ယခင္ထုတ္ေဝမႈမ်ားကိ ုဖတ္ရႈသူမ်ား၏ ျဖည့္စြက္မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင္ ့ကိုက္ညီေအာင္ အသစ္ ျပင္ဆင္ မြမ္းမံထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒသႏၱရႏွင့္ ႏိုင္ငတံကာ ႏွစ္ရပ္လံုးမွ ျဖည့္စြက္ မွတ္ခ်က္ျပဳ သည္မ်ားကိ ု အေလးဂရုျပဳထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ျပန္လည္ ဆန္းစစ္လ်က္ ေဆြးေႏြးရန္ ေခါင္းစဥ ္မ်ားႏွင့္ ဥပမာမ်ားကုိတုိးျမွင့္ထားၿပးီ ဖတ္ရႈရန္ အကိုးအကားစာရင္းႏွင့္ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ စာရင္းမ်ားကုိ အြန္လုိင္းရင္းျမစ္မ်ားျဖင့္ ျဖည့္စြက္ထားသည္။

ဤစာအုပ္ေရးသားျခင္းလုပ္ငန္းတစ္ခုလုံးတြင္ မရွိမျဖစ္ အေရးပါသူမ်ားႏွင့္ ရွိကိ ုရွိေနရမည့္လူမ်ား ကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။ ဤစာအုပ္ကိ ု ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ကူညီပ့ံပိုးေပးၾကသူမ်ား အားလံုးကုိ ေက်းဇူးတင္မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။ Strathclyde တကၠသိုလ္တြင္ ကၽြန္မ ေဒါက္တာဘြဲ႔အတြက္ ေလ့လာစဥ္ကပင္ လူ႔အခြင့္အေရးဘာသာရပ္ကို စတင္စိတ္ဝင္စားခဲ့ၿပီး ဘြဲ႔ႀကိဳေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ဥေရာပလူ႔အခြင့္အေရး သင္ခန္းစာမိတ္ဆက္ကုိ သင္ၾကားေပး ေသာအခါ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား၏ စိတ္ဝင္စားမႈ နယ္ပယ္အလိုက္ ႏိုင္ငတံကာေရးရာ ေခါင္းစဥ္မ်ားေရာက္သည္အထိ က်ယ္ျပန္႔လာေသာ္ျငား ပိုမိစုိတ္ဝင္စားလာခဲ့သည္။ အမည္ မေဖာ္ျပထားသည့္ ဖတ္ရႈေဝဖန္သူမ်ားက သေဘာေကာင္းစြာျဖင့္ ေဝဖန္ေထာက္ျပခဲ့ၾကသည္။ ပညာေရးနယ္ပယ္ အသိုင္းအဝိုင္းမွလည္း အကျဲဖတ္ပံုစံမ်ားျဖင့္္ ျဖည့္စြက္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းသ ူ ေက်ာင္းသားမ်ားကလည္း ကၽြန္မထံသုိ႔ စာျဖင့္ တိုက္ရိုက ္မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ၾကသည္။

ကံေကာင္းစြာျဖင့္ပင္ ကမာၻတစ္လႊားရွိ ႏိုင္ငေံတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွ ကၽြန္မကိုသင္ၾကားေပးရန္ ဖိတ္ေခၚေပးခဲ့ၾကၿပီး ထိုမွတဆင္ ့ ႏိုင္ငတံကာေရးရာမ်ားကုိ ကၽြန္မပိုမို ေလလ့ာခြင့္ရခဲ့ပါသည္။ အဆံုးသတ္အေနျဖင့္ ကၽြန္မခရီးသြားခဲ့စဥ္တေလ်ာက္ ႏိုင္ငံတကာလူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္း

xviii

အရာမ်ားကို ပိုမိနုားလည္လာေစၿပီးလွ်င္ စိတ္ဝင္စားမႈ ပုိမိုျမင့္တက္လာေစရန္ ေဆာင္ၾကဥ္းေပး ၾကသူ ကၽြန္မေတြ႔ဆံုခဲ့ေသာ ကမာၻတစ္လႊားရွိ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကိ ုေလးစားမွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။

ဤစာအုပ္ကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အားေပးခဲ့ၾကေသာ ကၽြန္မ၏ ခ်စ္လွစြာေသာ ဖခင္၊ မိခင္ႏွင္ ့ေလာ္နာကို ခ်စ္ျခင္းမ်ားစြာျဖင့္ ေက်းဇူးတင္မိပါသည္။ ၎တို႔ႏွင့္တကြ ကၽြန္မ၏ ေခါင္းကိုင ္ကေလးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဂေရးဆန္၊ ရိြဳင္ရန္၊ ခါလီရာႏွင့္ ဒန္ကန ္ (ၾသစေတးလ်) ႏွင္ ့ အဲလစ္ စတလ္ တို႔အတြက္ ဤစာအုပ္ျဖင့္ ရည္စူးေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

ဤစာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပပါရွိေသာ ဥပေဒမ်ားမွာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လအထိ သက္ဝင္မွန္ကန္လ်က ္ရွိပါသည္။

xix

Table of Cases/ Communications အမႈတြမဲ်ား/သတင္းပုိ႔ တုိင္တန္းခ်က္မ်ား

A v Argentina, Communication CRPD/C/11/D/8/2012. ၁၂၉၊ ၁၃၃ A v New Zealand, UN Doc CCPR/C/66/D/754/1997. ၄၂၉၊ ၄၃၅ A v United Kingdom, ECHR Vol 1998-VI, No 90 (1998). ၃၉၇၊ ၄၀၈ A and ors v United Kingdom, Application 3455/05, European Court of Human Rights Judgment 19 February 2009.

၄၂၅၊ ၄၃၅

A-T v Hungary, Communication 2/2003, Decision January 2005. ၁၂၅၊ ၁၃၃ Aarela and Nakkalajarvi v Finland, UN Doc CCPR/C/73/D/779/1997 (2001).

၄၆၂၊ ၄၆၉

Abdulaziz, Cabales and Balkandali v United Kingdom, Ser A, No 94 (1985).

၃၂၃၊ ၃၅၁

Accession by the Community to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, Opinion 2/94, [1996] ECR I-1759.

၁၉၀

Achuthan and Amnesty International v Malawi, Communications 64/92, 68/92, 78/92, 7th AAR, Annex.

၃၆၆၊ ၃၈၀၊ ၄၀၅၊ ၄၀၈ ၄၃၅၊

Acosta v Uruguay, UN Doc CCPR/C/34/D/162/1983 (1988). ၃၈၈၊ ၄၀၈၊ ADT v United Kingdom, No 35765/97, ECHR 2000-IX. ၂၉၆၊ ၃၁၂ Advisory Opinion on difference relating to the immunity from legal process of a Special Rapporteur of the Commission on Human Rights, ICJ Reports 1999, p 62.

၄၁၊

Advisory Opinion on the Greco-Bulgarian Convention, 1930 PCIJ Rep Series B, No 17, p 19.

၃၅၊ ၄၁၊

Advisory Opinion on the Namibia Case [1971] ICJ Reps 16. ၄၉၇၊ Advisory Opinion on Minority Schools in Albania, PCIJ Reps. Ser A/B, No 64, p 19 (1935).

၃၅၁၊

Advisory Opinion on the accordance with international law of the unilateral declaration of independence in respect of Kosovo ICJ, General list No 141, opinion 22 July 2010.

၄၉၇ ၊

xx

African Commission on Human and People’s Rights v Great Socialist People’s Libyan Jamahiriya (Order for Provisional Measures against Libya), Application 004/2011, African Court of Human and People’s Rights, 25 March 2011.

၂၄၇၊

Airey v Ireland, Ser A, No 32 (1979). ၄၆၉၊ Akkoc v Turkey, 2000, Nos 22947 and 8/93, ECHR 2000-X. ၃၅၅၊ ၃၈၀ Al-Skeini v UK, Applicn 55721/07, Grand Chamber judgment 7 July 20011.

၃၆၆၊ ၃၈၀

Albert and Le Compte v Belgium, Ser A, No 58 (1983). ၄၆၉၊ Alejandra del Valle Yrusta v Argentina, Communication CED/C/10/D/1/2013.

၁၃၃၊

Aleman Lacayo, Ser E, No 2, Order of 6 February 1997. ၂၁၉၊ Amuur v France, ECHR 1996, Vol 1996-III, No 11. ၄၃၅ Artavia Murillo v Costa Rica Ser C, No. 257 (2012). ၃၈၀ Atala Riffo and daughters v Chile, Ser C, No 239 (Inter-American Court of Human Rights, 24 February 2012, further interpretation 21 November 2012).

၃၅၁၊ ၄၉၇၊

Ato del Avellanal v Peru, UN Doc CCPR/C/34/D/202/1986 (1988). ၃၂၂၊ ၃၅၁၊ ၄၄၃၊ ၄၆၉

Aumeeruddy-Cziffra v Mauritius, UN Doc CCPR/12/D/35/1978 (1981).

၃၅၁၊ ၄၄၃၊ ၆၂၆၊ ၆၄၇

Baboeram, Kamperveen, Riedewald, Leckie, Oemrawsingh, Solansingh, Raham and Hoost v Suriname, UN Docs CCPR/C/24/D/146 and 148 and 154/1983; UN Doc Supp. No 40 (A140/40) at 187.

၃၆၄၊ ၃၈၀၊

Ballantyne, Davidson and MacIntyre v Canada, UN Doc CCPR/C/47/D/359 and 385/1989 (1993).

၃၄၅၊ ၃၅၁၊

Barbera, Messegue and Jabardo v Spain, Ser A, No 146 (1988). ၄၅၅၊ ၄၆၉ Barroso v Panama, UN Doc CCPR/C/54/D/473/1991 (1995). ၄၆၄၊ ၄၆၉၊ Barzhig v France, UN Doc CCPR/C/54/D/473/1991 (1991). ၄၅၈၊ ၄၆၉ Belgian Linguistics Case, Ser A, No 34 (1968). ၃၄၅၊ ၃၅၁ Benham v United Kingdom, ECHR 1996, Vol 1996-III, No 10. 310, 316 Blom v Sweden, UN Doc CCPR/C/32/D/191/1985 (1988). ၅၄၈၊ ၅၆၆ Bosnia-Herzegovina v Serbia and Montenegro (merits), 27 February 2007, ICJ (online).

၁၃၃၊

xxi

Bosnia-Herzegovina v Yugoslavia (provisional measures), 1993 ICJ Reps, p 24.

၁၃၃၊

Bozize v Central African Republic, UN Doc CCPR/C/50/D/428/1990. ၄၆၁၊ ၄၆၉ Broecks v Netherlands, UN Doc CCPR/C/29/D/172/1984 (1987). ၄၄၃၊ ၄၆၉၊ Broniowski v Poland (Applicn 31443/96) ECHR 2004-V. ၂၇၉၊ ၂၈၉ Brozicek v Italy, Ser A, No 167 (1989). ၄၅၉၊ ၄၆၉ Burghartz v Switzerland, Ser A, No 280-B (1994). ၃၂၃၊ ၃၅၁ Cakici v Turkey, [GC] No 23657/94, ECHR 1999-IV (1999). ၃၈၅၊ ၄၀၈ Campbell and Cosans v United Kingdom, Ser A, No 48 (1982). ၃၉၇၊ ၄၀၈၊

၅၅၅၊ ၅၆၆ Campbell and Fell v United Kingdom, Ser A, No 80 (1984). ၄၅၂၊ ၄၆၉၊ Case Concerning Certain German Interests in Polish Upper Silesia (Merits), 1926 PCIJ Rep Ser A, No 7.

၄၁၊

Case Concerning Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua, 1986 ICJ Rep 14.

၄၁၊

Case concerning the Question of Minority Schools in Albania, PCIJ Reps. Ser A/B, No 64, p 19 (1935).

၄၁၊

Case Concerning United States Diplomatic and Consular Staff in Tehran, ICJ Reports 1980, p 3.

၄၁၊

Case of Dominicans of Haitian Origin in the Dominican Republic Ser E, No 3, Order of 18 August 2000

၂၀၅၊ ၂၁၉၊

Case of the Plan de Sanchez Massacre v Guatemala, Ser C, No 105 (2004).

၂၀၅၊ ၂၁၉၊

Case Relating to Certain Aspects of the Laws on the Use of Languages in Education in Belgium, Ser A, No 6 (1968).

၅၅၁၊ ၅၆၆၊

Chagos Islanders v UK (Applicn 35622/04) 20 December 2012. ၁၇၂၊ ၁၉၀၊ Chaparro, Crespo, Arroyo and Torres v Colombia, UN Doc CCPR/C/60/D/612/1995 (1997).

၄၂၄၊ ၄၃၅၊

Chaplin v Jamaica, UN Doc CCPR/C/55/D/596/1994 (1995). ၄၃၁၊ ၄၃၅၊ Chief Bernard Ominayak and the Lubicon Lake Band v Canada, UN Doc CCPR/C/38/D/167/1984 (1990).

၄၉၇၊ ၅၉၅၊ ၆၀၅၊

Chiiko v Zambia, UN Doc CCPR/C/48/D/314/1988 (1993). ၄၂၄၊ ၄၃၅၊ CN v UK, Applicn 4239/08, European Court of Human Rights, judgment 13 November 2012.

၄၁၉၊ ၄၃၅၊

Commission Nationale des Droits de l’Homme et des Libertes v ၃၅၆၊ ၃၈၀၊

xxii

Chad, Communication 74/92, 9th AAR, Annex (1995). Commission v Belgium, Case 149/79 [1980] ECR 3881. ၅၂၉၊ ၅၄၄၊ Cossey v United Kingdom, Ser A, No 184 (1990). ၂၉၆၊ ၃၁၂၊ Cyprus v Turkey (2001) ECHR, Application no 25781/94 ၁၅၁၊ ၁၉၀၊

၃၈၀၊ Cyprus v Turkey, 2 DR 125 (1975) ၂၈၉ D v United Kingdom, ECHR Vol 1997-III, No 37 (1997). ၃၉၄၊ ၄၀၈၊ Dahlab v Switzerland, Application 42393/98, European Court of Human Rights.

၃၅၁၊ ၅၅၁၊ ၅၆၆၊

De Bazzano, Ambrosini, de Massera and Massera v Uruguay, UN Doc CCPR/C/7/D/5/1977 (1979).

၄၃၂၊ ၄၃၅၊

De Cubber v Belgium, Ser A, No 86 (1984). ၄၅၃၊ ၄၆၉၊ Decision on the Competence of the Court to give an Advisory Opinion 1, 2/6/2004 (ECHR).

၁၅၁၊

Defrenne v SABENA, Case 43/75, [1976] ECR 455. ၁၉၀၊ Delgado Paex v Columbia, UN Doc CCPR/C/39/D/195/1985 (1990). ၄၂၄၊ ၄၃၅၊ Demicolo v Malta, Ser A, No 210 (1991). ၄၅၂၊ ၄၆၉၊ Democratic Republic of the Congo v Rwanda, Burundi and Uganda, Communication 227/1999, African Commission on Human and People’s Rights 20threport (EX CL/279(IX)).

၁၄၂၊ ၁၅၁၊

Democratic Republic of the Congo v Rwanda, Burundi and Uganda [2001] ICJ 2.

၂၄၇၊

Denmark v Greece (Applicn 3321/67), CM Res DH (70) 1. ၁၉၀၊ ၂၈၉၊ DH and ors v Czech Republic, Application 57325/00, European Court of Human Rights Grand Chamber, November 2007.

၅၅၀၊ ၅၆၆၊

Dias v Angola, UN Doc CCPR/C/39/D/711/1996 (2000). ၄၂၄၊ ၄၃၅၊ Diergaardt and ors v Namibia, UN Doc CCPR/C/69/D/760/1996 (2000).

၄၉၅၊ ၄၉၇၊ ၆၀၅၊

Doebbler v Sudan, African Commission on Human and People’s Rights, Comm No 236/2000 (2003).

၃၉၆၊ ၄၀၈၊

Dudgeon v United Kingdom, Ser A, No 45 (1981). ၂၉၆၊ ၃၁၂၊ EP and ors v Colombia, UN Doc CCPR/C/39/D/318/1988 (1990). ၄၉၃၊ ၄၉၇၊ Equatorial Guinea v France 7 December 2016 ၄၁၊

xxiii

Estela Deolinda Yrusta and Alejandra del Valle Yrusta v Argentina (on behalf of their disappeared brother Roberto Agustin Yrusta), Communication CED/C/10/D/1/2013.

၁၂၉၊ ၁၃၃

Estrella v Uruguay, UN Doc CCPR/C/18/D/74/1980 (1983). ၄၅၆၊ ၄၆၉၊ Evans v United Kingdom (2007) 43 EHRR 21. ၃၆၀၊ ၃၈၀၊ Eweida v UK, Application 48420/10, European Court of Human Rights, judgment 15 January 2013.

၃၅၁၊

Exceptions to the Exhaustion of Domestic Remedies (Arts 46(1), 46(2)(a) and 46(2)(b) of the American Convention on Human Rights), Advisory Opinion OC 11/90, Ser A, No 11 (1990).

၂၁၉၊

Faurisson v France, UN Doc CCPR/C/58/D/550/1993 (1996). ၅၂၀၊ Filartiga v Pena-Irala (1980) F 2d 876 (2d Cir 1980); (1980) 19 International Legal Materials 966, noted in (1981) 75 American Journal of International Law 149.

၆၃၊ ၈၃၊

Fillastre v Bolivia (336/1988) UN Doc CCPR/C/43/D/336/1988. ၄၃၀၊ ၄၃၅၊ Former King of Greece v Greece ECHR, 2000, No 25701/94 (2000). ၃၄၇၊ ၃၅၁၊ Free Legal Assistance Group and ors v Zaire, Cases 25/89, 47/90, 56/91, 100/93 9th AAR, Annex.

၂၄၀၊ ၂၄၇၊

Funke v France, Ser A, No 256-A (1993). ၄၅၇၊ ၄၆၉၊ Georgia v Russia Federation, (2008) ICJ (online). ၁၃၃၊ Georgia v Russian Federation, Preliminary Objections, Judgment, ICJ Reports 2011, p 70 (judgment 1 April 2011).

၂၈၉၊ ၃၅၂၊

Gillot v France, UN Doc CCPR/C/75/D/932/2000 (2002). ၄၈၇၊ ၄၉၇၊ Golder v United Kingdom, Ser A, No 12 (1975). ၃၁၂၊ ၄၄၄၊ Goodman v Commonwealth of the Bahamas, Report no 78/07, Case 12.265, October 2007.

၂၁၀၊ ၂၁၉၊

Goodwin v United Kingdom, ECHR No 28957/95, ECHR 2002. ၃၁၂၊ Greco-Bulgarian Communities Cases, PCIJ Reps Ser B, Nos 17, 19, 21-3 [1930].

၆၀၅၊

Gridin v Russian Federation, UN Doc CCPR/C/69/D/770/1997 (2000).

၄၅၆၊ ၄၆၉၊

Griffin v Spain, UN Doc CCPR/C/53/D/493/1992 (1995). ၄၅၉၊ ၄၆၉၊

Groener v Minster for Education, Case 379/87, [1989] ECR 3967. ၃၅၁၊ ၃၄၅၊

xxiv

Guedson v France (Comm 219/1986 (1990)), UN Doc CCPR/C/39/D/219/1986.

၂၆၉၊ ၂၈၉၊ ၃၄၅၊ ၃၅၁၊

Gueye and ors v France, UN Doc CCPR/C/35/D/196/1985 (1989). ၃၄၇၊ ၃၅၁၊

Guido Jacobs v Belgium, UN Doc CCPR/C/81/D/943/2000 (2004). ၃၂၁၊ ၃၅၁၊ Guzzardi v Italy, Ser. A, No 39 (1980). ၄၂၈၊ ၄၃၅၊ Habeas Corpus in Emergency Situations, Advisory Opinion OC-8/87, Ser A, No 8 (1987).

၂၁၉၊

Handyside v United Kingdom, Ser A, No 24 (1976). ၁၅၇၊ ၁၅၈၊ ၁၉၀၊ ၃၁၂၊

Hartikainen v Finland, UN Doc CCPR/C/12/D/40/1978 (1981). ၅၅၅၊ ၅၆၆၊ Hertzberg and ors v Finland, UN Doc CCPR/C/15/D/61/1979 (1982).

၂၉၇၊ ၃၁၂၊ ၅၁၆၊ ၅၂၀၊

Hissein Habre v Senegal ECW/CCJ/APP/11/13. ၂၄၃၊ ၂၄၇၊ HM v Sweden, Communication CRPD/C/7/D/3/2011. ၁၂၈၊ ၁၃၃၊ Hoffman v Austria, Ser A, No 255-C (1993). ၃၃၅၊ ၃၅၁၊ Holm v Sweden, Ser A, No 279-A (1993). ၄၅၂၊ ၄၆၉၊ Hopu and Bessert v France, UN Doc CCPR/C/60/D/549/1993/Rev 1. ၅၉၈၊ ၆၀၅၊ Hudoyberganova v Uzbekistan, Application 931/2000, Human Rights Committee, UN Doc CCPR/C/81/D931/2000.

၃၃၇၊ ၃၅၁၊ ၅၅၁၊ ၅၆၆၊

I v United Kingdom, ECHR No 25680/94, ECHR 2002. ၃၁၂၊ Informationsverein Lentia and ors v Austria, Ser A, No 276 (1993). ၅၀၅၊ ၅၂၀၊ Internationale Handelsgesellschaft mbH v Einfuhr- und Vorratsstelle fur Getreide and Futtermittel, Case 11/70. [1970] ECR 1125.

၁၈၁၊ ၁၉၀၊

Interpretation of the American Declaration of the Rights and Duties of Man Within the Framework of Article 64 of the American Convention of Human Rights, Advisory Opinion OC-10/89, Ser A, No 10 (1989).

၂၁၉၊

Ireland v United Kingdom (1978) Series A, No 25 (ECHR). ၁၅၁၊ ၁၉၀၊ ၂၈၉၊ ၃၈၄၊ ၄၀၈၊ ၄၆၉၊

Jewish Community of Oslo and ors v Norway, UN Doc CERD/C/67/D/30/2003.

၅၁၁, ၅၂၀

Katabazi v Secretary-General of the East African Community, Reference 1 of 2007.

၂၄၄, ၂၄၇

xxv

Kantangese Peoples’ Congress v Zaire, Communication 75/92, 8th AAR (1995).

၄၈၅, ၄၉၄, ၄၉၇

Kavanagh v Ireland, UN Doc CCPR/C/71/D/819/1998. ၄၄၉, ၄၆၉ Kelly v Jamaica, UN Doc CCPR/C/41/D/253/1987. ၄၆၁, ၄၆၉ Khan v Canada, UN Doc CAT/C/13/D/15/1994. ၃၉၁, ၄၀၈ Kichwa Indigenous People of Sarayaku v Ecuador, Ser C, No 245 (Inter-American Court of Human Rights, 27 June 2012).

၄၉၂, ၄၉၇

Kitok v Sweden, UN Doc CCPR/C/33/D/197/1985 (1988). ၅၇၆, ၆၀၅ Kivenmaa v Finland, UN Doc CCPR/C/50/D/412/1990 (1994). ၅၀၃, ၅၂၀ Kjeldsen, Busk, Madsen and Petersen v Denmark, Ser A, No 23 (1976).

၅၅၅, ၅၆၆

Kurt v Turkey, Vol 1998-III, No 37 (1997). ၃၈၅, ၄၀၈ Laptsevich v Belarus, UN Doc CCPR/C/68/D/780/1997 (2000). ၅၁၃, ၅၂၀ Leirvag v Norway, UN Doc CCPR/C/82/D/1155/2003 (2004). ၅၅၆, ၅၆၆ Lingens v Austria, Ser A, No 103 (1986). ၄၅၅, ၄၆၉ Lohe Issa Lonate v Burkina Faso, Application no 004/2013. ၂၃၃, ၂၄၇ Lopez v Spain, UN Doc CCPR/C/67/D/777/1997 (1999). ၄၅၆, ၄၆၉ Loukanov v Bulgaria, ECHR 1997, Vol 1997-II, No 34. ၄၂၉, ၄၃၅ Love v Australia, UN Doc CCPR/C/77/D/983/2001. ၅၃၀, ၅၄၄ Lovelace v Canada, UN Doc CCPR/C/13/D/27/1977 (1981). ၃၂၂, ၆၀၅,

၆၄၇ Lubuto v Zambia, UN Doc CCPR/C/55/D/390/1990. ၄၆၁, ၄၆၉

Mabo and ors v State of Queensland [No 2] 175 Commonwealth Law Reports (1991-1992) 1.

၅၉၈, ၆၀၅

Mahuika v New Zealand, UN Doc CCPR/C/70/D/547/1993 (2000). ၅၈၀, ၆၀၅ Marckx v Belgium, Ser A, No 31 (1979). ၃၄၈, ၃၅၁ Maritza Urrutia v Guatemala Series C No. 103 (2003), Inter-American Court of Human Rights.

၃၈၅, ၄၀၈

Marschall v Land Nordrhein-Westfalen, Case C-409/95, [1997] ECR I-6363.

၃၂၀, ၃၅၁

Mary and Carrie Dann v United States of America, OAS Inter-American Commission on Human Rights Report 75/02, Case No 11.140 (27 December 2002).

၆၀၂, ၆၀၅

xxvi

Mbenge v Republic of Congo (Zaire), UN Doc CCPR/C/18/D/16/1977 (1983).

၄၆၂, ၄၆၉

McCann, Farrell and Savage v United Kingdom, Ser A, No 324 (1995).

၃၆၅, ၃၈၀

Media Rights Agenda, Constitutional Rights Project v Nigeria, Communications 105/93, 128/94, 130/94 and 152/96, 11th AAR, Annex (1998).

၅၀၃, ၅၂၀

Mkongo Louis v Cameroon, Case 59/91, 8th AAR, Annex. ၂၄၀, ၂၄၇ Mojica v Dominican Republic, UN Doc CCPR/C/51/D/449/1991 (1994).

၄၂၄, ၄၃၅

Monnell and Morris v United Kingdom, Ser A, No 115 (1987). ၄၂၆, ၄၃၅ Morael v France, UN Doc CCPR/C/36/D/207/1986. ၄၆၉ Mpaka-Nsusu v Republic of Congo (Zaire), UN Doc CCPR/C/22/D/157/1983 (1986).

၄၉၇

M.R.P. v Switzerland, CAT/C/25/D/122/1998. ၄၀၈ Muller and ors v Switzerland, Ser A, No 133 (1988). ၅၀၃, ၅၂၀ Munoz v Peru, UN Doc CCPR/C/34/D/203/1986. ၄၆၁, ၄၆၉ Murray v United Kingdom, Ser A, No 300-A (1994). ၄၅၇, ၄၆၉ Muteba v Republic of Congo (Zaire), UN Doc CCPR/C/22/D/124/1982 (1984).

၅၀၂, ၅၂၀

Mutombo v Switzerland, UN Doc CAT/C/12/D/13/1993. ၃၉၁, ၄၀၈ Namibia Case (Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Namibia (South West Africa) Notwithstanding Security Council Resolution 276 (1970) Advisory Opinion) 1971 ICJ Peps 16.

၂၁, ၈၃

Nauru v Australia [1993] ICJ Reps 322. ၄၈၈, ၄၉၇ Ng v Canada, UN Doc CCPR/C/49/D/469/1991 (2000). ၃၉၉, ၄၀၈ Nielsen v Denmark, Ser. A, No 144 (1988). ၄၂၈, ၄၃၅ North American Dredging Company Case (US/Mexico) (1926) 4 RIAA 26.

၁၅, ၄၁

Norway v Greece (Applicn 3322/67), CM Res DH (70) 1. ၁၉၀ ,၂၈၉ Oberschlick v Austria, Ser A, No 204 (1991). ၄၁၀, ၄၆၉ Observer and Guardian v United Kingdom, Ser A, No 216 (1991). ၅၁၄, ၅၂၀ OF v Norway, UN Doc CCPR/C/23/D/158/1983 (1984). ၄၆၂, ၄၆၉ Ogur v Turkey, No 21594/93, ECHR 1999-III. ၃၆၆, ၃၈၀

xxvii

Olo Bahamonde v Equatorial Guinea, UN Doc CPR/C/49/D/468/1991 (1993).

၄၂၄, ၄၃၅

Open Door Counselling and Dublin Well Woman v Ireland Ser A, No 246 (1992).

၁၈၂, ၁၉၀

Opinion 2/13 of the Court of Justice of the European Union, 18 December 2014.

၁၈၃, ၁၉၀

Opuz v Turkey Applicn 33401/02, European Court of Human Rights, judgment 9 June 2009.

၆၂၉, ၆၄၇

Ouedraogo v Burkino Faso, Communication 204/97, ACHPR 29th Sess (2001).

၃၅၅, ၃၈၀

Oxandabarat on behalf of Scarrone v Uruguay, UN Doc CCPR/C/20/D/103/1981 (1983).

၄၆၂, ၄၆၉

P v S and Cornwall County Council, Case C-13/94, [1996] ECR I-2143.

၁၈၂, ၁၉၀

Panevezys Railway Case (Estonia v Lithuania), 1939 PCIJ Rep Ser A/B, No 76.

၁၄, ၄၁

Parkanyi v Hungary, UN Doc CCPR/C/45/D/410/1990 (1992). ၄၃၂, ၄၃၅ Paton v United Kingdom (1980) 19 DR 244. ၃၅၉, ၃၈၀ Pheneas Munyarugarama v Prosecutor, MCIT 12-09-AR14. ၃၇၈, ၃၈၀ Piersack v Belgium, Ser A, No 53 (1982). ၄၅၃, ၄၆၉ Pietraroia v Uruguay, UN Doc CCPR/C/12/D/44/1979 (1981). ၄၄၇, ၄၇၀ Pinkney v Canada, UN Doc CCPR/C/14/D/27/1977 (1981). ၄၆၅, ၄၇၀ Pretty v United Kingdom [2002] ECHR 427. ၃၆၀, ၃၈၀ Prosecutor v Akayesu, Case No ICTR 96-4-A, Judgment 2 September 1998, Appeal Chamber, 1 June 2001.

၃၇၅, ၃၈၀

Prosecutor v Dominic Ongwen ICC-02/04-01/15 ၆၅၄, ၆၇၁ Prosecutor v Dusko Tadic, Case IT 94-1, Judgment 7 May 1997, Appeal Chamber 15 July 1999.

၃၈၀, ၄၄၈, ၄၇၀, ၆၅၃, ၆၇၁

Prosecutor v Galic, Case No IT-98-29-T, Judgment 5 December 2003, Appeal Chamber 30 November 2006.

၃၈၀, ၃၇၇

Prosecutor v Kambanda, Case No ICTR 97-23-A, Judgment 2 August 2001, Appeal Chamber 19 April 2004.

၃၇၆, ၃၈၀

Prosecutor v Lubanga, International Criminal Court (trial commenced January 2009) Child Soldiers.

၆၃၈, ၆၄၇

xxviii

Prosecutor v Slobodan Milosevic, Case IT 02-54, terminated. ၃၇၆, ၃၈၀ Prosecutor v Zejnil Delalic, Zdravko Mucic, Hazim Delic and Esad Landzo (the Celebici Judgment), Case IT 96-21-T, 16 November 1998.

၃၈၀

R v Kent Kirk, Case 63/83 [1984] ECR 2689 ၄၇၀ Rantsev v Cyprus and Russia, Application 25965/04, ECtHR (2010). ၄၁၃, ၄၃၅ Rees v United Kingdom, Ser A, No 106 (1986). ၂၉၆, ၃၁၂ Reservations to the Convention on Genocide Case (1951) ICJ Reps 15.

၁၃၃, ၁၅၁, ၃၁၂, ၃၇၂, ၃၈၀

RM v Finland, UN Doc CCPR/C/35/D/301/1988 (1989). ၄၆၃, ၄၇၀ Ross v Canada, UN Doc CCPR/C/70/D/736/1997 (2000). ၅၁၆, ၅၂၀ Rutili v Minister for the Interior, Case 36/75, [1975] ECR 1219. ၁၈၂, ၁၉၀ Sahin v Turkey, Application 44774/98, European Court of Human Rights (Chamber 29 June 2004) appeal (Grand Chamber 10 November 2005).

၃၃၇, ၅၅၁, ၅၆၆,

Salabiaku v France, Ser A, No 141-A (1988). ၄၅၅, ၄၇၀ Saramaka People v Suriname, Ser C, No 174 (Inter-American Court of Human Rights, 28 November 2007).

၄၉၁, ၄၉၇

Schmidt v Germany, Ser A, No 291-B (1994). ၄၂၂, ၄၃၅ Schultz-Hoff v Deustche Rentenversicherung Bund, Case C-350/06, ECJ ruling 20 January 2009.

၅၄၄

Selcuk and Asker v Turkey, Vol 1998-II, No 71 (1998). ၃၈၄, ၄၀၈ Setelich on behalf of Antonaccio v Uruguay, UN Doc CCPR/C/14/63/1979 (1981).

၄၆၁, ၄၇၀

Sextus v Trinidad & Tobago, UN Doc CCPR/C/72/D/818/1998 (2001).

၄၆၄, ၄၇၀

Sheffield and Horsham v United Kingdom, ECHR 1998-V, part 84. ၂၉၆, ၃၁၂ Sigurjonsson v Iceland, Ser A, No 264. ၅၂၉, ၅၄၄ Siliadin v France, A