'lniT-DE VOLKSKRANTVRIJDAG 11 FEBRUARI 2011 19

I(unst

trI

ffi

l

I

' r:iiII

at. ....,12p*"x"_,*i]qr#':, ..

INTERVIEW GRARD K!.I.IN EN DICK DE GRAAE NNUSICI VAN FNET GLAZZ EhISEMBLE

'#

Clazz'. classic meets jazzHet Clazz Ensemble is in 2007 opge-richt door trompettist cerard Kleijn(4) en saxofonist Dick de Graaf (5).ze deelden hun verlangen om vanuithun jazzpraktijk meer te putten uitde gecomponeerde, klassieke mu-ziek.vtie jazz-solo's naast af en toengen mooie Bach-trompet. Kleijn nameen cd op met stukken van Satie,'geen verjazzte melodien, maarjazz-improvisaties op basis van Sa-ties thema's'. De Graaf doceert sindsjaar en dag aan het Rotterdamseconservatorium, naast het spelenmet zijn eigen groepen.Wat heb je aan die kruisbestuiving?Kleijn:'Klassieke musici spelen gelijk

:1* :': o:oi": i::l*'io'::: i"l

meteen veranderen.' De Graaf:'lkben als jazzmusicus meer waardegaan hechten aan de parttuur. Ti-ming blijft het probleem. Jazzspelerszijn nooit precies.' Geeft dat irrita-ties? De Graaf: 'Jazeke[ de hele tijd.'Kleijn:'Botsen geeft je band karakterkijk naar Ellngton.'De Graaf: 'Het is maar goed dat weeen dirigent en repetitor hebben an-ders zouden de spelers wel eensdoor elkaar kunnen blijven praten.'Kleijn: 'We hebben wel eens eenkwartier over twee noten gepraat.'De craaf:'lk had een stuk ingeleverdop de manier voor mijn jazzgroep: deband maakt het wel af. Dat ging niet

':':": '1":i'_"]"'ol"

druk, want hii moest eerst nog eenopera afmaken. Nu is hij heel en-

- thousiast. De Volharding kende ikvan hun schoolconcerten uit mijnschooltijd. Zij kwamen uitAmster-dam, wij van de andere kant van deLarense Hei

- ros Sesjun. Ik dacht

toen al: dat zou je toch ook kunnenlaten swingen? Het kwam nogal on-beholpen over; drummers die rie-pen:'Ho-ho! Het mag niet swingen!'Het moest: Hoe, ha, hoe, ha.'

Kleijn:'Wij denken meervanuit degroove.'De Graaf:'We gaan in diestukken ons eigen jazzritme bren-gen. In het begin was de Volhardingnog een orkest met veel inbreng vanimprovisatoren, dat is gaandewegverdwenen.'

Sommige van die stukken zijn allang niet meer gespeel{. O.nJimmyYancey, M is for Man,Music and Mozart(met ilmfragmenten van regisseurPeter Greenaway), en Andriessen be-werkt muziek die hij schreef voor deIegendarische film The Family, naartoneel van Lodewijk de Boer. In veelstukken wordt gezongen door Cristi-na Zavalloni. Van het oude politiekeengagement van Andriessens Vol-harding-tij d zal waarschijnlijkslechts een vage nagalm klinken ver-wachten de heren. De Graaf:'Spelenbij een fabriek die moet sluiten? HerzaI bij concertzalen blijven, denk ik.'Clazz Ensemble, serie His MasteniChoice, vanavond Frank Carlberg ln deDoelen Amsterdam. rer'velflhu$fi1"' -Carlberg op 18/2 in de Toonzaal, DenBosch. Zie verder: clazzensemble.nlHet concert met Jacobw's TheNews: vprojazzlive.radio.nl

tnIT

i'ffi

H

'Je hoort het pas als je het speelt'Het Clazz Ensemblespeelt jazz enklassiek, gemixt metnieuwsbeelden.Door Wim Bossema

omponist Jakob ter Veld-huis zat afgelopen zater-dag druk mee te gebarenop de beats van zijn werkin wording The News, uit-

gevoerd door het Clazz Ensemble ineen vol Bimhuis in Amsterdam. Metgebalde vuisten, achter computer enmengpaneel. Virtuoos gemonteerdeen gesamplede beelden van SarahPalin, Ceert Wilders, Berlusconi enandere nieuwspersonages met rit-mische teksten vervloeiden met deheftige muziek van de negen bla-zers, piano, drums en basgitaar.Trompettist en co-bandleider GerardKleijn:'Hiermee kunnen we ook zonaar Lowlands.'

Het concert, opgenomen door deVPRO, is de aftrap voor wat een ener-verend jaar belooft te worden voorhetClazz nsemble, een groep waar-in musici uit de klassieke hoek en dejazz spelen. Drie componisten vannaam hebben een programma sa-mengesteld en speciaal werk ge-schreven. Vanavond brengt hetClazz Ensemble een programma vande Fins-Amerikaanse jazzcomponistFrank Carlberg in de Doelen in Rot-terdam, volgende week in DenBosch. Louis Andriessen werkt aaneen programma dat in het najaar

tien keer zal worden gespeeld. Hetzijn drie heel uiteenlopende compo-nisten.

Ter Veldhuis is hot, doorgebrokenin de VS, waar hij zich f akobTV laatnoemen voor het gemak. The Newswordt ook daar, door anderen, ge-bracht, telkens uitgebreid en aange-past. In twee weken repeteren zettenhetClazz Ensemble en TerVeldhuisdeze versie voor'kleine bigband'neer. Kleijn:'We hadden natuurlijkwel de partituren ingestudeerd enkleine correcties doorgegeven.'Saxoonist Dick de Craaf, zijn co-bandleider:'lntimiteiten bijna. Maarhet blijft jazz: je hoort pas wat het isgeworden op het moment dat hetwordt gespeeld. Dan weet je: ditmoet echt korter, dat moet eruit. Erzitten wat solo's in gebakken en watinterludes voor improvisatie, maardat wordt nog meer. Het was nuvooral een statement van fakob zijnding.' Kleijn:'Jakob is helemaal ge-grepen door de jazz-ritmesectie, diehet hart van ons ensemble vormt. Ende jazzfeel.'

Carlberg komt zelf uit de jazz; hijtrok 25 jaar geleden naar New Yorkvoor the real thing en raakte betrok-ken bij de jazzscene in Brooklyn envolgde de vermaarde Bob Brookmey-er op als docent aan het conservato-rium van Boston.

Hoe kwamen Kleijn en De Graafbij hem terecht? Kleijn:'tn Syri. Ikleerde.hem kennen tijdens het festi-valJazz lives in Syria, georganiseerddoor def rsf lo dy daar.ln 2007 warenwij beiden aangetrokken om de big-band daar te begeleiden. Hij heefteen eigen bigband en componeert

als voor een circus of film van Fellini, Hitchcock of Fassbinder. Dat pastgoed bij ons. Zijn noten spelen lek-kerweg, het klinkt meteen goed.'DeGraaf: 'Aan de partituur zie je hetniet meteen. Die lijkt chaotisch, datkomt door de gelaagdheid. Maar al-les past, je ziet dat het door eenbandleider is gecomponeerd.

Twee Russel-stukjesHij is een leerlingvan George Rus-sell. Diens plaatEzz-thetics was voormij heel belangrijk.'Die plaat uit1961 geldt als de meest geslaagdevan de verder doodgebloede thirdstream,de jazz-musici die jazz enklassiek probeerden begin jaren zes-tig te combineren. George Russell

overleed vorig jaar. De Graa:'Ik hebgeprobeerd Russell nog naar hetconservatorium in Rotterdam te ha-len. Maar hij wilde niet. Al die arran-gementen van hem liggen daar ooknog ergens. Zijn weduwe ligt dwars.Het is onduidelijk waarom, om geldgaat het niet. Frank Carlberg - Rus-sell was zijn chef op het NewEng-land Conservatory

- heeft twee Rus-

sell-stukjes losgepeuterd, die wij inzijn programma mogen spelen.'

Met Louis Andriessen begint hetwerk over twee weken, zegt DeGraaf. Hij zal oude stukken die An-driessen schreef voor het roemruch-te (voormalige) striidorkest De Vol-harding arrangeren voor de Clazz-bezetting. De Graaf:'Dat is een oudewens van me, maar hij had het te