1

İNTES GELENEKSEL TOPLANTISI

Prof. Dr. Veysel EROĞLUÇevre ve Orman Bakanı

22 Aralık 2010

T.C.ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI

2

1964’den günümüze hizmet veren sendikanızın kurulmasında ve gelişmesinde emeği geçenleri sevgi ve muhabbetle yad ediyorum.

Geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiğiniz 24. Olağan Genel Kurulu’nda oluşan yeni yönetime muvaffakiyetler diliyorum.

İNTES

3

Dünyanın 83 ülkesinde yaptıkları proje ve yatırımlarla dünya sıralamasında ikinci olan ve dünyayı inşa eden müteahhitlerimizin başarısı takdire şayandır.

YURT DIŞI TAAHHÜTLÜK HİZMETLERİNDE DÜNYA İKİNCİSİYİZ

4

Su, Hava, Toprak ve Tabii kaynaklarımızı

koruma – kullanma dengesi içerisinde verimli bir şekilde geliştirerek gelecek nesillere aktarmaktır.

BAKANLIĞIMIZIN TEMEL HEDEFLERİ

5

HEDEF ODAKLI EYLEM PLANLARI

İçmesuyu, Atık su, Katı atık, Sulama, Ağaçlandırma, Ormanların bakımı ve geliştirilmesi, Orman yangınlarının önlenmesi

gibi vazife alanımızdaki bütün konularda hazırladığımız Eylem Planları ile sadece bugünü değil, geleceği de planlıyoruz.

6

2010 yılı başı itibarıyla geliştirilen projeler neticesi çeşitli maksatlara yönelik yıllık su tüketimi 44 milyar m3'e ulaşmıştır. Bu suyun;

ÜLKEMİZİN SU TÜKETİMİ

32 Milyar m3 (%73)

7 Milyar m3 (%16)

5 Milyar m3 (%11)

Sulamada

İçme ve Kullanmada

Sanayide

72005 2006 2007 2008 2009 20100

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

129,9141,5

153,8161

193200Milyar kWh

ÜLKEMİZİN ENERJİ TÜKETİMİ

8

Bugün bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi, o ülkenin gelişmişliğinin de bir göstergesidir.

ENERJİ İHTİYACINDAKİ ARTIŞ

ÜLKELER YILLIK ARTIŞ (%)Dünya Ortalaması 2.4

Gelişmiş Ülkeler Ortalaması < 2.0

Gelişmekte Olan Ülkeler Ortalaması 4.1

Türkiye 6-8

Ülkemizin 2020 yılında 406 - 499 milyar kWh enerji ihtiyacı olacağı tahmin edilmektedir.

9

Artan enerji ihtiyacımızı karşılamak ve dışa bağımlılığımızı azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi geliştirmek mecburiyetindeyiz.

YENİLENEBİLİR ENERJİ

10

Yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde bugün için en avantajlı olan hidroelektrik santralleri bir an evvel gerçekleştirmemiz gerekmektedir.

HİDROELEKTRİK SANTRALLER

11

Ülkemizin teorik hidroelektrik potansiyeli 433 milyar kWh, Teknik olarak değerlendirilebilir potansiyel 216 milyar kWh,Teknik ve ekonomik olarak değerlendirilebilir potansiyel ise

140 milyar kWh olarak hesaplanmıştır.

51,5 Milyar kWh%36,8)

88,5 Milyar kWh %63,2)

Değerlendirilen Potansiyel

Bekleyen Potansiyel

ÜLKEMİZİN HİDROELEKTRİK POTANSİYELİ

12

Ülkemiz coğrafi yapısı göz önüne alındığında şanslı sayılabilecek ülkeler arasında yer almaktadır.

Fakat diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda bu potansiyelin büyük bir bölümünün beklediğini görmekteyiz.

Dünyada 24 ülkede toplam ulusal elektriğin %90’ının ve 63 ülkede %50’sinin hidroelektrik santrallerden elde etmektedirler.

DÜNYA’DA HİDROELEKTİRİK ENERJİ

13

DÜNYA’DA HİDROELEKTİRİK ENERJİ

ÜLKELER HİDROELEKTRİK POTANSİYEL GELİŞTİRME ORANI

ABD % 86

Japonya % 78

Norveç % 68

Kanada % 56

Türkiye % 36,8

14

Hidroelektrik santraller diğer enerji alternatifleri ile karşılaştırıldıklarında en çevreci seçeneklerden biridir.

Ülkemizde ÇED raporu olmayan baraj yapımı mümkün değildir.

YENİLENEBİLİR ENERJİ

15

Ülkemizde kamu kaynaklarının yetersizliği enerji ve sulama projelerinin bitiş süresini artırmaktaydı.

Bu durum da alternatif finans modellerinin zaruretini ortaya çıkarmıştır. Bu yeni model, hidroelektrikte özel sektör–devlet işbirliğini hayata geçirmekti.

ÖZEL SEKTÖR – DEVLET İŞBİRLİĞİNİ HAYATA GEÇİRDİK

16

SU KULLANIM HAKKI ANLAŞMASI

26 Haziran 2003 tarihinde Su Kullanım Hakkı Anlaşması ile üretimi özel sektöre açtık.

Su Kullanım Hakkı Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği tarih, Türkiye’de enerji üretiminde yeni bir başlangıç yani Milat’tır.

17

Bugün belirlenen projelerin 1.600 adetine başvuru yapılmıştır.

Bu tesislerin toplam kurulu gücü yaklaşık 23.500 MW’tır.

Bu rakam Cumhuriyet tarihinde ulaştığımız 15.000 MW’tan da daha fazladır.

SU KULLANIM HAKKI ANLAŞMASI

18

Bu da demektir ki, bu tesislerle neredeyse 10 adet Atatürk Barajı inşa etmiş olacağız.

HES projeleri için özel sektörün yatırım tutarı yaklaşık 28 milyar $ olacaktır.

Atatürk Barajının kurulu gücü 24.000 MW

SU KULLANIM HAKKI ANLAŞMASI

19

Günümüz itibariyle 23 adedi DSİ tarafından, 208 adedi de özel sektör tarafından yapılmakta olan toplam 231 adet HES inşa halindedir.

İşletmede olan hidroelektrik santrallerin 2009 yılı sonundaki üretim miktarı ise 36 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir.

DEVAM EDEN HES PROJELERİ

20

Türkiye'nin yüzölçümü : 78 milyon hektar,Ekilebilir tarım arazisi : 28 milyon hektar,Sulanabilir tarım arazi : 25,8 milyon hektarıEkonomik olarak sulanabilir arazi : 8,5 milyon hektar.

ÜLKEMİZİN TARIM ARAZİSİ

2010 yılı başı itibarıyla sulamaya açılan araziler toplamı brüt 5,42 milyon hektara ulaşmıştır.

Bu miktarın 3,13 milyon hektarı DSİ tarafından işletmeye açılmıştır.

Bu alan ekonomik olarak sulanabilir araziler toplamının % 64'ine tekabül etmektedir.

21

DSİ’ce geliştirilen sulama alanının tümünde toplam yıllık 11,1 milyar TL üretim değeri elde edilmiştir.

DSİ SULAMALARININ ÜLKE EKONOMİSİNE KATKISI

22

DSİ’ce geliştirilen sulama projeleriyle tarım sektöründe bugüne kadar 6 milyon kişiye istihdam imkanı sağlanmıştır.

Bu projeler yaklaşık 18 milyon kişinin geçiminin sağlanmasında doğrudan veya dolaylı olarak rol oynamaktadır.

6 MİLYON KİŞİYE İSTİHTAM

23

GAP EYLEM PLANI

2002 yılı ödeneği 432.352.000 TL

2010 yılı ödeneği2.268.067.000 TL

2013 yılı sonuna kadar GAP’daki 1 milyon hektarlık alan sulanacaktır.

GAP’taki ödenek 2002 yılına göre 5 kat artmıştır.

24

YUKARI HARRAN OVASI ANA KANALI

Kızılırmak Nehrinin Mart ayı ortalama akış debisi: 200 m3/s

Bu kanaldan akan su 100 milyon kişinin

içmesuyu ihtiyacını karşılayabilecek miktar demektir.

Yukarı Harran Ovası Ana Kanalı İnşaatı (Kanal kapasitesi: 200 m3/s)

25

İnşaat sektöründe demir fiyat farklarına ilişkin mevzuat çalışması yapılmıştır.

MEVZUAT ÇALIŞMASI

26

İnşaat sektöründe yaşanan hızlı gelişmenin önünü açabilmek ve bürokraside yaşanan zaman kaybını en aza indirebilmek ve yerinde yönetim ilkesi de dikkate alınarak toplu konut projeleri, yeni revize edilen ÇED Yönetmeliğinde (200 konut ve üzeri projeler) EK-1 listesinden EK-2 listesine alınmıştır.

Bu sebeple yeni yapılan 1/100 000 ölçekli planlara, “Plan Notu” eklenerek TOKİ tarafından toplu konutların yapımı kolaylaştırılmıştır.

ÇED ÇALIŞMALARI

27

ÖZEL AĞAÇLANDIRMA

Özel Ağaçlandırmanın önündeki engelleri kaldırdık. Bu çalışmaları teşvik ederek özel ağaçlandırma miktarını 5 kat artırdık.

Köy tüzel kişiliklerinin yapacakları özel ağaçlandırma çalışmalarına hibe kaynak sağlıyoruz ve diğer özel ve tüzel kişilere çok düşük faizle (yıllık % 2) kredi veriyoruz.

Badem AntepfıstığıDefne Kuşburnu

28

ORMANCILIK FAALİYETLERİ

Ormancılıktaki bürokratik işlemlerin azaltılması ve sadeleştirilmesi süreci devam etmektedir.

Orman Emvali İhaleleri internet üzerinden takip edilebiliyor. Vatandaşlarımız kolaylık sağlanmıştır.

29

Orman Kanununun 16, 17, 18 ve 115’nci maddelerine göre verilecek muvafakat, izin ve irtifak haklarını takip etmek maksadıyla “İzin Bilgi Sistemi” çalışmaları başlatılmış olup, sona gelinmiştir.

Bu sistem tamamlandığında başvuru sahipleri bütün işlemlerini TC Kimlik Numarası ve başvuru numarası ile internet üzerinden takip edebileceklerdir.

ORMANCILIK FAALİYETLERİ

30

Orman Bilgi Sistemi ile ormanlarımıza ait veriler coğrafi bilgi sistemi mantığı ile sayısal ortama taşınmıştır.

Bu sayede planlama, uygulama ve takip süreçleri hızlandırılmış, şeffaflık sağlanmıştır.

ORMANCILIK FAALİYETLERİ

31

AB ÇEVRE FASLI AÇILMIŞTIR

AB Çevre Faslı Bakanlığımız koordinasyonunda 21 Aralık 2009 tarihinde müzakerelere açılmıştır.

32

KYOTO PROTOKOLÜ

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) çerçevesinde ülkemiz 26 Ağustos 2009 tarihinde BMİDÇS Kyoto Protokolü’ne resmen taraf olmuştur.

33

KYOTO PROTOKOLÜ

Bakanlığımız, BMİDÇS’nin ulusal odak noktası olarak iklim değişikliği ile alakalı ulusal ve uluslararası faaliyetlerin koordinasyon görevi kapsamında pek çok proje yürütülmüş ve yürütmektedir.

34

CANCUN İKLİM ZİRVESİ

Ülkemizin özel şartları kabul edilmiştir.

35

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE Ülkemizin sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik

bir mükellefiyeti olmasa da, bu yönde politika, mevzuat, kurumsal yapılanma ve tedbirler çerçevesinde önemli hamleler gerçekleştirmiştir.

• Enerji,

• Ulaştırma,

• Atık,

• Tarım,

• Ormancılık,

• Arazi Kullanımı.

36

ENERJİ SEKTÖRÜ

2005 yılında “Yenilenebilir Enerji Kanunu” çıkarılmıştır. Takriben 200 milyar kwh’lik tüketimin 51,5 milyar kwh’lik bölümü hidrolik santrallerden karşılanmıştır.

Bu da 4 ampulden biri, hidroelektrik santralleri sayesinde yanıyor demektir.

37

Atıkların kaynağında

ayrı toplanması ve

geri kazanılması

Bakanlığımızın

temel politikasıdır.

Atık Yönetimi Eylem Planı

bu anlayışla hazırlanarak

uygulanmaya başlamıştır.

ATIK SEKTÖRÜ

38

Katı Atık Eylem Planı ile 2012 yılına kadar;

Evsel katı atıkların % 77’sinin bertarafı mevzuata uygun yöntemlerle gerçekleştirilmiş olacaktır.

KATI ATIK EYLEM PLANI

2003 2010 2012 Hedefi0

20

40

60

80

100

120

140

39

15

59

KATI ATIK BERTARAF TESİS SAYISI130

(Adet)

2003 2010 2012 Hedefi0

200

400

600

800

1000

1200

40

130

751

HİZMET EDİLEN BELEDİYE SAYISI1130

(Adet)

2003 2010 2012 Hedefi0

10

20

30

40

50

60

41

23

41

(Milyon Kişi)

KATI ATIK BERTARAF TESİS İLE HİZMET EDİLEN NÜFUS

57,5

42

AMBALAJ ATIKLARI KAYNAĞINDA AYRI TOPLANMAKTADIR

2007 yılında 2.200.000 ton ambalaj atığı toplanarak geri kazanılmıştır.

2003 20100

50100150200250300350400

28

390

Lisans Verilen Ambalaj Atığı Toplama-Ayırma ve Geri Dönüşüm Tesisi Sayısı

43

Atık Pil Toplama Miktarında Önemli Artış Sağladık

2005 2008 2009

0

216

325

TON

% 50 Artış

Belediyeler, okullar, marketler, oteller, sağlık kuruluşları ve her seviyede iştirakçiyle atık pil toplama oranını % 50 artırdık.

44

Tehlikeli Atık Bertarafında Geri Kazanıma Öncelik Veriyoruz

2003 2010

Geri Kazanım Kapasitesiton/yıl

20 Tesis

188Tesis

275.000 Ton

4.250.000 Ton

45

Belediyelerin atıksu arıtımı tesislerinin ülke ihtiyaçlarına

uygun önceliklerde yapılmasını sağlamak için

“Atıksu Arıtımı Eylem Planı” hazırlanmıştır.

ATIKSU ARITIMI EYLEM PLANI HAZIRLANMIŞTIR

2003 2009 20100

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

46

278

452

ATIKSU ARITMA TESİSİ İLE HİZMET EDİLEN BELEDİYE SAYISI

467(Adet)

2003 20100

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

47

% 36

ATIKSU ARITMA TESİSİ İLE HİZMET EDİLEN BELEDİYE NÜFUS ORANI

% 73

% 20’lik kısım İSKİ tarafından yapılmıştır.

% 16

% 20

48

ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ

Araçlarda kullanılan yakıt kalitesinin iyileştirilmesi ve alternatif yakıtların kullanılması yönünde önemli adımlar atılmıştır.

Yeni teknoloji ürünü motorlara sahip taşıtların kullanılması ve eski araçların trafikten çekilmesi politikaları benimsenmiştir.

49

ULAŞTIRMA SEKTÖRÜ

Büyük şehirlerde toplu taşımacılığın teşviki için metro ve hafif raylı sistemlerin kullanımının hızla yaygınlaştırılması çalışmalarına hız verilmiştir.

Yılda 130 bin ton sera gazı emsiyonu azaltımı yapması beklenen Marmaray projesinde sona gelinmiştir.

50

ÇÇEVRE EVRE İİZNZNİİ

Elektronik Ortamda

Elektronik OrtamdaElektronik Ortamda

Elektronik Orta

mda

ÇEVRE İZİN VE LİSANSLARINI ELEKTRONİK ORTAMDA TEK ELDEN VERİYORUZ

1 Nisan 2010 tarihi itibariyletek bir çevre izni ve lisansı

hayata geçirilmiştir.

51

Geliştirilen bu projeyle; sanayicinin ve vatandaşın iş kaybını ve evrak sirkülasyonunu azaltmak maksadıyla teknolojinin bütün imkanları kullanılarak e-çevre izni almak artık bir tuşla mümkün hale getirildi.

ÇEVİRİMİÇİ ÇEVRE İZİNLERİ

52

Proje ile birlikte 7 ay içerisinde 224 işletmeye internet üzerinden e-izin sistemi ile geçici faaliyet belgesi verilmiştir.

İşletmelerden daha önce 199 belge talep edilirken bu rakam 16’ya indirilmiştir.

ÇEVİRİMİÇİ ÇEVRE İZİNLERİ

53

Bakanlığımızca geliştirilen Çevrim İçi Çevre İzinleri, 8. e-Türkiye (e-TR) Ödüllerinde, Kamudan İş Dünyasına e-Hizmetler dalında birinciliğe layık görülmüştür.

ÇEVİRİMİÇİ ÇEVRE İZİNLERİ ÖDÜL ALDI

54

ÖZEL SEKTÖRDEN BEKLENTİLER

Birçok sektöre istihdam sağlayan inşaat sektöründeki kuruluşlardan çevreye azami hassasiyet göstererek, çevreyle uyumlu teknolojiler kullanmalarını istiyoruz.

Müteahhitlerimizden ayrıca gerekli bütün emniyet tedbirlerini almalarını, inşa edecekleri tesislerde fen ve sanat kaidelerine uymalarını da bekliyoruz.

55

HES PROJELERİNİ YÜRÜTEN FİRMALARDAN BEKLENTİLERİMİZ

Projelerin tabiata zarar vermemesi,Öngörülenden fazla ağaç kesilmemesi, orman ve mera

alanlarının dikkate alınması,Akarsuya bırakılacak cansuyuna azami hassasiyet

gösterilmesi, İnşaat atıklarının eksik/yanlış bertaraf edilmemesi,

56

HES PROJELERİNİ YÜRÜTEN FİRMALARDAN BEKLENTİLERİMİZ

HES projesi üreten firmaların, basına ve STK’lara yönelik bilgilendirme toplantıları düzenlemeleri,

Yerel dinamiklerin harekete geçirilmesi için yöre halkına yönelik bilgilendirici toplantıların düzenlenmesi.

57

HES PROJELERİNİ YÜRÜTEN FİRMALARDAN BEKLENTİLERİMİZ

HES’ler Korkumuz Değil, Umudumuz Olmalı mesajı açık ve net olarak verilmeli.

Çevrenin korunması herkesin vazifesidir. Çevrenin korunması demek geleceğimizin ve çocuklarımızın korunması demektir.

GENİŞ YEŞİL ALANLARVERİMLİ ORMANLARGÜZEL BİR ÇEVREMUTLU İNSANLAR

TEMENNİSİYLE TEŞEKKÜR EDERİM

Prof. Dr. Veysel EROĞLUÇevre ve Orman Bakanı