inv11 bolum 03 - insaatim.org · autodesk inventor 11 tanıtma ve kullanma kılavuzu ... •...
TRANSCRIPT
BÖLÜM
03
Eskiz Unsurları
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
98 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Terimler Profil (Profile)
Ekstrüzyon, döndürme, süpürme ve “loft” işlemlerinde modelin kesitini tanımlayan kapalı eskizdir.
İzdüşüm (Projected geometry)
Model kenarları ya da noktaları, çalışma unsurları ya da başka bir eskizden, aktif eskiz düzlemine izdüşürülen nesnelerdir. Bunların büyüklükleri, konumları temel alınan geometriler tarafından belirlenir.
Extrüzyon (Extrusion)
Bir eskize derinlik verilerek elde edilen unsurdur.
Döndürme (Revolution)
Bir kesitin bir eksen etrafında belirli bir açı ile döndürülmesidir.
Yol (Path)
Süpürme unsurunda, profilin gideceği yolu tanımlayan 2B eğrilerdir.
Süpürme unsuru (Swept Feature)
Bir profilin, belirli bir yol boyunca ilerleyerek oluşturduğu katı modelleme işlemidir.
Loft unsuru (Loft feature)
Kapalı kesitlerin aralarının doldurulmasıyla elde edilen unsurdur.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 99
Eskiz Unsurları Autodesk Inventor üç tür unsur (feature) sunmaktadır: Eskiz unsurları, konum unsurları (placed features) ve çalışma unsurları. Eskiz unsurları, eskizlere gereksinim duyan unsurlardır. Ekstrüzyon, döndürme, süpürme, “loft” gibi unsurlar eskizler üzerine uygulanır. Aşağıdaki şekillerde eskiz unsurlarını görüyorsunuz:
İlk eskiz unsuru, parçaların temel unsuru olarak da düşünülebilir. Diğer tüm unsurlar, bu ilk unsurun üzerine inşa edilir. Aşağıdaki şekiller, ilk eskiz ve unsurun ardından tanımlanan aşamaları temsil etmektedir.
İlk eskiz İlk eskizden oluşturulan eskiz unsuru
İkinci eskiz İkinci eskizden oluşturulan eskiz unsuru
Tüketilmiş ve Tüketilmemiş Eskizler Unsur işlemlerinde henüz kullanılmamış olan eskize tüketilmemiş eskiz diyoruz. 2B eskizi, 3B bir katı modele dönüştürdüğünüzde, bu eskiz tüketilmiş olur.
Aşağıdaki şekilde, henüz tüketilmemiş bir eskiz görülmektedir. Browser penceresinde, eskiz ikonu yer alır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
100 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Eskiz tüketildikten sonra görünmez olsa da, her aşamada bu eskize geri dönülebilir ve istenen geometri ya da ölçü değişiklikleri yapılabilir. Eskizde yapılan değişiklikler parçayı otomatik olarak etkiler.
Eskiz tüketildikten sonra, Browser penceresinde, eskiz unsuru, tüketildiği unsur işleminin (ikonunun) altında yer alır. Unsur ikonu altında bulunan eskiz ikonunu işaretleyip sağ tuş menüsüne girdiğinizde, eskizle ilgili komutlar açılır.
• “Copy”, seçilen eskizi kopyalamak için kullanılır. Kopyalanan eskiz, başka bir eskiz düzlemi gösterilerek,
buraya yapıştırılabilir.
• “Redefine”: Eskizin bulunduğu düzlemin yeniden tanımlanması için kullanılır.
• “Share Sketch”: Bu komutla eskiz paylaştırılır ve başka unsur işlemlerinde kullanılabilir duruma gelir.
Not: Eskizi paylaştırdıktan sonra, geriye dönemezsiniz. Paylaşılan eskiz Browser penceresinde yer alır ve silinemez.
• “Visibility”: Eskizin görünürlüğünü değiştirmek için kullanılır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 101
Eskizler ve Profiller Bir eskiz, birden fazla profil içerebilir. İki tür profil vardır: Açık uçlu profiller ve kapalı profiller. Kapalı profiller, 3B katı modeli tanımlayan profillerdir. Açık uçlu profiller ise, bir yol tanımlar ya da yüzey modellemede kullanılır. Eskizleri oluştururken, birden fazla kapalı profil tanımlayabilirsiniz. Örneğin, aşağıdaki eskiz birden fazla kapalı profil içermektedir:
Bu eskiz, katı modele dönüştürülürken, hangi profilin kullanılacağı seçilir.
Eskiz Düzlemleri ile Çalışmak Eskizler, eskiz düzlemleri üzerinde çizilir. Yeni bir parça dosyasında ilk eskiz düzleminiz genellikle X-Y eskiz düzlemidir. Bundan sonra, parçanın yüzeyleri üzerinde, parametrik olarak parçaya bağlı çalışma düzlemleri üzerinde ya da koordinat sistemine göre oluşturulmuş düzlemlerde diğer eskizler tanımlanır.
Eskiz düzlemlerinin konumu oluşacak olan unsurları etkiler. Bu yüzden, parça üzerinde yeni bir eskiz tanımlarken, bunun hangi eskiz düzleminde yer alması gerektiğine önceden karar verilmelidir.
Eskiz düzlemlerini,
a. Eskiz unsurları için eskizler tanımlamak,
b. Çalışma noktası yerleştirmek,
için kullanırsınız.
Bir eskizi çizmeden önce bir eskiz düzlemine gereksinim olduğunu söyledik. Sıra eskiz düzlemlerinin nasıl tanımlanabileceğine geldi.
“Sketch” ikonuna bastığınızda eskiz düzlemi olacak bir düzlemin seçilmesi gerekir. Düzlem olarak parçanın bir yüzeyini, önceden tanımlı bir çalışma düzlemini ya da koordinat düzlemlerinden birisini seçebilirsiniz.
Bu işlemi tersinden de yapabilirsiniz. Yani önce parça yüzeyini ya da çalışma düzlemini seçer, sağ tuş menüsünden de “New Sketch” komutunu çalıştırabilirsiniz. Seçtiğiniz parça yüzeyi/çalışma düzlemi eskiz düzlemi olarak tanıtılır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
102 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Eskiz Düzlemi Olarak Parça Yüzeyinin Seçilmesi
Parçanın varolan bir yüzeyini eskiz düzlemi olarak tanıtabilirsiniz.
Eskiz düzlemi olarak seçilen yüzeyin konumu değiştiğinde, bunun üzerine çizmiş olduğunuz unsur da otomatik olarak değişir.
Eskiz Düzlemi Olarak Bir Çalışma Düzleminin Seçilmesi
Eğer, eskizinizi yerleştirmek istediğiniz yerde bir parça yüzeyi bulunmuyorsa, örneğin, bir parçanın yüzeyinden belli bir uzaklıkta eskiziniz yerleşecekse, önceden bir çalışma düzlemi oluşturmanız ve sonra bunu eskiz düzlemi olarak tanıtmanız gerekir.
Seçilen yüzey
Unsur parça ile birlikte hareket eder Yeni unsur
Eskiz düzlemi için seçilen çalışma düzlemi
Çalışma düzlemi üzerinde yaratılan unsur
Çalışma düzlemi bu kenarı içerir
Çalışma düzlemi bu kenarı içeriyor
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 103
Yukarıdaki şekillerden görüldüğü gibi, eskizimizi yerleştirmek istediğimiz yerde bir parça yüzeyi yok. Bu durumda önceden bir çalışma düzlemini tanımlamamız gerekir. Çalışma düzlemi tanımlandıktan sonra, bu düzlem bir eskiz düzlemi olarak tanıtılır. Çalışma düzleminin yeri değiştiğinde, burada yaratılan unsurun yeri de otomatik olarak değişir.
Çalışma unsurları konusunda daha ayrıntılı bilgi için gelecek bölüme bakabilirsiniz.
Eskiz Düzlemi Olarak Koordinat Sistemi Düzlemlerinin Seçilmesi
Her parçanın standart bir koordinat sistemi vardır. Bu koordinat sistemi X-Y, X-Z ve Y-Z düzlemleri, X, Y ve Z eksenleri ile bir orijin noktasından oluşur. Bunları görmek için, Browser penceresinde “Origin” klasörünün yanındaki “+” işaretini tıklayın. Koordinat sistemi düzlemleri ve orijin noktası görülür.
Bu düzlemler ve orijin noktası çizime başladığınızda gizlenmiş olarak dururlar. Bunları seçip, sağ tuş menüsünden “Visibility” ile görünür yapabilirsiniz.
Bu düzlemlerden birini eskiz düzlemi olarak seçmek için, o düzlemi Browser penceresinden seçin ve sağ tuş menüsünden “New Sketch” komutunu çalıştırın.
Parça Kenarlarının Eskiz Düzlemlerine İz Düşürülmesi Bir parça yüzeyini eskiz düzlemine dönüştürdüğünüzde, bu yüzeyin sahip olduğu tüm kenarlar, eskiz düzlemine iz düşürülür. Aşağıdaki şekilde, parçanın bir yüzeyi seçilip, eskiz düzlemine dönüştürüldüğünde, bu yüzeyin sahip olduğu tüm kenarların, eskiz ortamına iz düşürüldüğünü görüyorsunuz.
İz düşürülen bu kenarlara, referans geometrisi adı verilir. Referans geometrisi sayesinde, yeni eskizler, parçanın diğer kenarlarına göre ölçülendirilir ve tanımlanır.
Eskiz düzlemine parça kenarlarının otomatik olarak iz düşürülmesini sağlayan seçenek, TOOLS menüsünün altındaki “Application Options” komutundadır. Açılan diyalog kutusunda, “Sketch” sekmesine gidin. Eğer, “Autoproject edges for sketch creation and edit” seçeneği seçiliyse, eskiz düzlemi tanımlandığında, buradaki parça kenarları, eskiz düzlemine otomatik olarak iz düşürülür.
Standart düzlemler
Üç düzlemin orijin noktası
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
104 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 105
Ekstrüzyon Unsuru
“Extrude”
Eskizi oluşturduktan ve gerekli sınırlamaları atadıktan sonra, ekstrüzyon unsurunu kullanarak, nesnelerinizi üç boyutlu duruma getirebilirsiniz. Ekstrüzyon unsuru, en sık kullanılan unsur işlemlerindedir. Ekstrüzyon unsuru ile, seçilen bir profile yükseklik vererek, bunu katı modele dönüştürebilirsiniz. Unsuru yaratırken, ekstrüzyon yönünü ve eğim açısını tanımlamanız gerekir.
Komutun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır.
Ekstrüzyon unsuru için, kapalı bir profil göstermeniz gerekir. “Extents” altından, profilin yüksekliği tanımlanır. Yön düğmeleri ile ekstrüzyon işleminin yönünü gösterebilirsiniz
“Output” bölümünün altındaki seçenekler, ekstrüzyon ile oluşacak olan unsurun katı ya da yüzey olmasını tanımlar. “Solid” ikonunu seçtiğinizde, model bir katı olarak üretilir. “Surface” ise yüzey model tanımlamak için kullanılır.
Unsur İşlemleri – Birleşme, Kesme ya da Kesişim Ekstrüzyon unsurunu tanımlarken, bu unsurun varolan parçayı nasıl etkileyeceğini saptamanız gerekir. Üç seçenek vardır:
a. “Join”: Unsuru, parçaya ekler.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
106 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
b. “Cut”: Unsur, parçayı keser.
c. “Intersect”: Kesişim alır.
Etkileme Tipleri Unsurun tanımlanması sırasında ayrıca, etkileme tipi de tanımlanır. Ekstrüzyon için varolan seçenekler şunlardır:
a. “Distance”: Profili tanımlanan yönde ve belirtilen uzunluk kadar uzatarak katıyı oluşturur.
b. “To Next”: Profili, tanımlanan yöndeki ilk yüzeye kadar uzatarak katıyı oluşturur.
c. “To”: Profili seçilen yüzeye kadar uzatır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 107
d. “From To”: Profilin başlayacağı ve biteceği yüzeyler seçilir ve profil bu iki yüzey arasında ilerleyerek katıyı oluşturur.
e. “All”: Profil, tanımlanan yönde tüm unsurları etkileyecek şekilde uzatılır.
Ekstrüzyon için bunlar dışındaki diğer seçenekler ise şunlardır.
a. “Direction”: Profilin ekstrüzyon yönünü tanımlar. Son ikon profilin düzlemini orta düzlem olarak alır ve her iki yönde de profili uzatır.
b. “More” bölümü diğer ek seçenekleri içerir.
“Taper” ile Ekstrüzyon boyunca olan eğim açısı tanımlanır.
“Alternate Solution” altındaki seçenekler, etkileme tipi olarak “To” ve “From To” seçildiğinde aktif olur. Ekstrüzyon için farklı çözümler var ise buradan bunlar arasında seçim yapılır.
“Minimum Solution” ise, ekstrüzyonun ilk bitim yüzeyine kadar unsurun gerçekleşmesini sağlar.
“Infer iMate” seçeneği ise, dairesel profillerin ekstrüzyonunda akıllı sınırlama özelliğini parçaya ekler. Sınırlamalar, sembollerle parça üzerinde gösterilir.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
108 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Not: Akıllı sınırlamalar konusunda montaj modelleme bölümüne bakınız.
Yukarıda anlatılan yöntemler dışında, ekstrüzyon ya da döndürme miktarını işaretleyiciniz (fare) ile dinamik olarak tanımlayabilirsiniz. Bunun için, profilin üzerine gelin ve imlecin aşağıda gösterildiği gibi olmasını bekleyin.
Şimdi farenin sol tuşunu kullanarak dinamik olarak ekstrüzyon ya da döndürme miktarını tanımlayabilirsiniz.
Gelişkin Etkileme Tiplerinin Anlaşılması “To” (Bir Yüzeye Kadar)
“To” etkileme tipinde, profilin uzatılacağı yüzey seçilir. Profil bu yüzeye kadar uzatılarak unsur oluşur. Bu yüzeyin yanında kalan yüzeylere de uzatma uygulanır.
Eğer, kısmı işaretlenirse, o zaman sadece seçilen yüzey dikkate alınır; bunun yanındaki yüzeyler kullanılmaz.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 109
“From-To” (Bir Yüzeyden Diğerine)
“From To” etkileme tipinde, profil seçilen bir yüzeyden başlayarak, işaretlenen diğer yüzeye kadar uzatılarak unsur oluşturulur. İlk yüzey, unsurun başlangıç yerini, ikincisi ise bitim yerini tanımlar. Aşağıda şekil, “From To” etkileme tipi için güzel bir örnektir:
“To Next” (İlk Yüzeye Kadar)
“To Next” etkileme tipinde, yön ve katı/yüzey tanımlanır ve profil bu yön boyunca ilk yüzeye kadar uzatılarak unsur oluşturulur.
Seçilen yüzeyler
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
110 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Döndürme Unsuru
“Revolve”
Döndürme unsurunda bir profil ve bu profilin döneceği eksen gösterilir. Seçilen profil, eksenin etrafında tanımlanan açı kadar dönerek unsuru oluşturur.
Döndürme komutunun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır.
“Profile” ile döndürülecek kesit işaretlenir. “Axis” ise eksen seçmek için kullanılır. Profil ve eksenin aynı eskiz içinde tanımlanması gerekir.
Döndürme için şu etkileme tipleri vardır:
a. “Angle”: Profili tanımlanan eksen etrafında ve belirtilen bir açı ile döndürür.
b. “Full”: Profili eksen etrafında 360 derece döndürür.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 111
Delik Delme Unsuru
“Hole”
Delik delme unsuru ile, parçanın istediğimiz yerine, normal, havşalı, konik havşalı delikler delebiliriz. Delikler, parçayı boydan boya delebilir ya da belli bir derinliğe kadar gidebilir (kör delikler). Delik tipini istediğiniz an değiştirebilirsiniz.
“Hole” komutunun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır:
“Placement” altından deliğin yerleşimi tanımlanır. Burada dört seçenek yer almaktadır.
• “From Sketch”: Bu seçeneğin kullanılabilmesi için delik delme komutundan önce, deliği yerleştirmek istediğiniz eskiz düzleminde delik merkezi tanımlanır. Delik merkezi olarak bir nokta (“Point, Hole Center”) yerleştirilir ve bu nokta istenildiği gibi ölçülendirilir.
Ayrıca, yayların ya da çemberlerin merkezleri ve doğru parçaların başlangıç/son noktaları da delik merkezi olarak tanıtılabilir.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
112 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
• “Linear”: Bu seçenekte, bir düzlem ve deliğin merkezinin seçilen referans kenarlardan uzaklığı girilir.
Düzlem işaretlendikten sonra, referans kenarlar da gösterilir. Referans kenarlardan mesafeler ölçüler işaretlenerek tanımlanır.
• “Concentric”: Bu seçenekte önce bir yüzey, daha sonra da deliğin merkezini tanımlayacak olan dairesel kenar
işaretlenir. Deliğin merkezi bu dairesel kenarın merkezine oturtulur.
• “On Point”: Bir çalışma noktası (work point) işaretlenir ve deliğin delme yönü tanımlanır. Bu seçeneğin kullanılabilmesi için öncelikle çalışma noktasının tanımlanması gerekir.
Yerleşim yeri ve yöntemi tanımlandıktan sonra, deliğin özellikleri diyalog kutusunda girilir.
Deliğin tipi (normal, havşalı ve konik havşalı) seçilir ve buna göre sağ taraftaki kısma deliğin ölçüleri girilir. “Termination”, deliklerin parçayı nasıl etkileyeceklerini tanımlar.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 113
“Distance” ile delik boyu girilir, “Through All” ile delik parçayı boydan boya deler ve “To” ile deliğin hangi düzleme/yüzeye kadar parçayı deleceği tanımlanır. Sağdaki alanda ise seçilen delik tipine bağlı olarak delik parametreleri girilir.
“Drill Point” ise kör deliklerin uç kısımlarının nasıl olacağını saptar.
En alttaki seçenekler ise delikteki diş açma özellikleri için kullanılır. “Simple Hole”, delikleri diş açma bilgisi olmadan tanımlamak için kullanılır. “Tapped Hole” seçildiğinde diyalog kutusunun alt tarafında diş açma bilgilerini tanımlayacağınız bölüm açılır.
Diş açma özelliklerini tanımlayan veriler, delik unsurunda saklanır ve otomatik olarak delik notlarında görüntülenir.
Diş açma tipi, “Thread Type” altındaki listeden seçilir. Metrik ya da İngiliz standartları arasında seçim yapılabilir. “Full Depth” seçildiğinde tüm delik uzunluğu boyunca diş açılır. Diş açılmış delik tanımlanmasına karar verildiğinde, “Nominal Size” bölümü değerlerin girilmesi için kullanılır.
Son seçenek “Clearance Hole” seçeneğidir. Yine diyalog kutusunun altında seçenekler açılır. “Clearance Hole” ile cıvatalar için standart delikler tanımlanır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
114 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
“OK” ile delik modele uygulanır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 115
Feder (Rib) Unsuru
“Rib”
Feder unsuru açık bir profile kalınlık verilerek tanımlanır. Ekstrüzyon ya da döndürme unsurlarının aksine, feder unsurunda, profil açık uçludur, kapalı değil.
Bu unsurda da ilk olarak bir eskize gereksinim vardır. Eskiz tanımlandıktan sonra, “Rib” komutu ile feder unsuru çalıştırılır.
“Direction”, federin yönünü göstermektedir. Yönü, farenin hareketleri ile gösterebilirsiniz. Burada önemli olan, federi tanımlayan eskiz nesnesinin modelin yüzeyleri ile buluşmasıdır.
Kalınlık olarak verilen değer, federin kalınlığıdır. Kalınlığın nasıl uygulanacağını ise yönler belirler. Bunun dışında “Extents” federin tipini tanımlar. Aşağıdaki örnek aradaki farkı daha iyi anlatmaktadır:
“To Next” “Finite”
“Taper” ile feder unsuruna bir eğim açısı verebilirsiniz.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
116 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Süpürme (Sweep) Unsuru
“Sweep”
Süpürme unsuru için, kapalı bir profil ve bu kapalı profilin gideceği yol tanımlanır. Bundan sonra, profil, yol boyunca ilerleyerek unsuru oluşturur. Profil ve yolun oluşturulma sırası önemli değildir. Fakat, profil ve yol iki ayrı eskiz ile oluşturulmalıdır. Yol olarak 2 ya da 3 boyutlu eskizler kullanılabilir.
Sweep diyalog kutusu aşağıdaki gibidir.
“Profile” ile, süpürülecek kapalı kesit seçilir; “Path” ise yolu seçmek için kullanılır. “Type” altında ise şu seçenekler yer alır:
• “Path”: Seçilen profil bir yol boyunca süpürülür. Diyalog kutusunda “Orientation” altında iki seçenek açılır:
“Path” ve “Parallel”.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 117
Bu iki seçenek arasındaki fark, aşağıdaki şekillerde gösterilmektedir.
“Path” seçili “Parallel” seçili
“Path” seçeneğinde, profil yola dik olarak; buna karşın, “Parallel” seçeneğinde, profil, bulunduğu düzleme paralel olarak ilerler.
“Taper” altında da, süpürme işlemine bir eğim açısı verilebilir.
• “Path & Guide Rail”: Bu seçenekte, bir yol ve kılavuz eğri seçilir. Kılavuz eğri, seçilen yol boyunca ilerlerken
profilin, ölçeğini ve dönüşünü kontrol eder. Aşağıdaki şekilde profil bir yol boyunca ilerlemektedir. Kılavuz eğri tanımlarsak, elde edeceğimiz sonuç değişecektir.
Sadece bir yol boyunca süpürme Kılavuz eğri ile süpürme
Dikkate ederseniz, kılavuz eğri, süpürme işleminde kullanılan profilin ilerleme sırasındaki ölçeğini ve dönüşünü tanımlar. Ayrıca, diyalog kutusunda yeni seçenekler açılır:
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
118 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Burada, “Profile Scaling” ile profilin hangi eksende ölçeklendirileceği seçilir. Yukarıdaki şeklimiz için uygularsak, aşağıdaki sonuçlar çıkacaktır:
“X & Y”
“X”
“None”
• “Path & Guide Surface”: Bu seçenekte, kılavuz olarak bir yüzey seçilir. Dairesel olmayan bir profili, düzlemsel olmayan bir yüzey üzerinde süpürürken, bunun nasıl burulacağını kılavuz yüzey gösterir. Böyle bir yüzey olmaz ise, istenen sonuç alınamayabilir.
Aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi, bir profili, yüzey üzerinde bulunan bir eğri boyunca süpürmek istiyoruz.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 119
Eğer, herhangi bir kılavuz yüzey kullanmazsak, elde edeceğimiz sonuç aşağıdaki gibi olur:
Eğer, yüzeyi kılavuz yüzey olarak gösterirsek, profil bu yüzeye göre burulacak ve sonuç aşağıdaki gibi olacaktır:
Parçaların Kenarları Boyunca Süpürme
Süpürme işlemi, bir parçanın kenarları boyunca da yapılabilir. Bunun için yol olarak 3 boyutlu eskiz tanımlanır. 3 boyutlu eskiz tanımlamak için, standart araç çubuğundan “3D Sketch” komutunu çalıştırın.
3 boyutlu eskiz ortamında, Inventor panelinden “Include Geometry” komutu ile, yol olarak kullanılacak parçanın kenarları işaretlenir.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
120 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Yol tanımından sonra standart araç çubuğundan “Return” ile yeniden parça modelleme ortamına dönülür. Süpürülecek kesit tanımlanır ve sonra süpürme komutuyla unsur oluşturulur.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 121
“Loft” Unsuru
“Loft”
“Loft” unsurunda, katı model, tanımlanan eskizleri kesit olarak kabul edip, bunların aralarının doldurulmasıyla oluşur.
İlk önce kesitlerin tanımlanması gerekir. Daha sonra komutun çalıştırılmasıyla Loft diyalog kutusu açılır:
“Loft” işlemi ile karmaşık yüzeyler ve modeller oluşturmak mümkündür. Bu bölümde, “loft” işleminde kullanılabilecek araçlardan bahsedeceğiz.
“Loft” işlemini aşağıdaki nesneler ya da durumlar tanımlar:
• Kesitler: “Loft” işleminin geometrisini kesitler tanımlar. Kesitler, açık ya da kapalı olabilir; ayrıca kesit olarak bir parça yüzeyi ve nokta da kullanılabilir. Noktalar sadece başlangıç ve bitim kesiti olarak seçilebilir.
• Teğet koşulları ve kesitlerin etkisi: Bunlar, kesitlerin arasının doldurulması sırasında, teğet koşullarını ve kesitlerin etkisini kontrol eder. Kesite teğetlik bilgisinin eklenmesi, “loft” işleminin kesit düzlemine teğet olmasını sağlar. Kesitlerin etkisi ise bu teğetliğin “loft” işlemine olan etkisini tanımlar.
• “Loft” işlemini kontrol eden etmenler: “Loft” işlemi sırasında, kesitlerin ilerleyecekleri yollar gibi etmenler, işlemin biçimini kontrol eder.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, “loft” işleminde kesitler ile birlikte noktalar da kullanılabilir. Noktalar, ancak “loft” işleminin başlangıç ya da bitim kesiti olarak seçilebilir.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
122 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
“Loft” işlemini kontrol etmek için birçok değişik seçenek kullanılabilir. Bunları şu şekilde özetleyebiliriz:
• “Loft” işleminde yol kullanımı: “Loft” işleminde, geometriyi tanımlamak için kesitler ile birlikte yollar da kullanılabilir. Kesitler bu yolları ilerleyerek geometriyi oluşturur. “Loft” işleminde yol kullanımının nasıl bir etki yarattığını aşağıdaki şekiller özetlemektedir. İlk şeklimizde, doğrudan iki kesit seçilmiştir; ikincisinde ise buların ilerleyecekleri yollar da dikkate alınmıştır.
“Loft” işleminde açılan diyalog kutusunda, “Rails” bölümü ile yollar seçilir.
Yollar, herhangi 2 ya da 3 boyutlu eğrilerden oluşur, fakat bunların kullanımında dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır.
a. Yollar, “loft” işleminde kullanılacak kesitler ile kesişmelidir.
b. Yollar, yay, doğru ve “spline” eğrilerden oluşabilir; fakat her bir bölüm arasında teğetlik olmalıdır.
c. Model kenarları, yol olarak kullanılabilir.
d. İstenildiği kadar yol kullanılabilir.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 123
• Merkez eğrisi: Kesitlerin ilerlemesini tanımlayan yollar dışında, kılavuzluk işlevi gören bir başka kontrol aracı da merkez eğrileridir. Merkez eğrisi, kesitlerin yeterli, fakat yolun karmaşık olduğu durumlarda kullanılabilir.
Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi, iki kesit seçilmiş, kılavuz olarak merkez eğrisi gösterilmiştir. Merkez eğrisi, kesitlerin ilerleyeceği yolu tanımlar.
Loft diyalog kutusunda, orta bölümdeki seçenekler, kılavuz olarak yol ya da merkez eğrisi kullanımını tanımlar.
• Loft diyalog kutusunun “Conditions” sekmesi, kesitlerin teğetlik ve teğetliğin etkisini tanımlar.
“Free condition”, herhangi bir koşul tanımlamaz. “Tangent condition” seçeneği ise teğetliği sağlar. Aşağıdaki şekiller “Free condition” ile “Tangent condition” arasındaki farkı göstermektedir.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
124 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
“Free condition” “Tangent condition”
Düzlemsel yüzeyler üzerinde tanımlı kesitlerin bu düzleme teğet olmaları sağlanır. “Angle”, eskiz düzlemi ile “loft” işleminin arasındaki açıdır. Son olarak “Weight”, kesitler arasındaki geçişi tanımlar. Kesitin kendi biçimini ne kadar koruyacağı anlamına gelir.
• “Transition” bölümü, kesitler arasında karşı karşıya gelecek noktalar ile ilgili ayarları içerir.
Autodesk Inventor kesitlerin arasını bir noktadan diğerine doğru doldurur. Bu bölümde, karşılıklı geçiş olacak noktaları seçebilir ve böylece burulmayı engelleyebilirsiniz. “Automatic Mapping” bu işlemi otomatik olarak yapar. Bu seçenek kapatıldığında, noktalar arasındaki geçiş manuel olarak tanımlanır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 125
Aşağıda, “loft” unsurunun tanımlanması için izleyeceğiniz adımları bulacaksınız.
1. “Loft” işleminde kullanılacak kesitleri ve eğer gerekiyorsa bunların ilerleyecekleri yolları tanımlayın.
2. “Loft” komutunu çalıştırın. İlk olarak kesitleri işaretleyin.
3. Kesitlerin takip edeceği yollar var ise “Rails” bölümünün altından bunları işaretleyin.
4. Gerekiyorsa, koşulları tanımlayın ve “OK” ile “loft” işlemini uygulayın.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
126 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 127
Yüzey / Parça Ayırma (Split) Unsuru
“Split”
Bu unsur iki amaçla kullanılır:
1. Bir eskize göre parçanın yüzeyleri ayrılır ve daha sonra bunlara eğim açısı verilebilir.
2. Parça eskize göre ayrılır, belirtilen kısmı atılır.
Yüzey ayırma ve sonrasında yüzeye eğim verilmesi
Parça ayırma
İlk olarak açık uçlu bir eğri eskizinin oluşturulması gerekiyor. Bundan sonra Split diyalog kutusu açılır.
“Method” altından parça ayırma ya da yüzey ayırma seçilir. “Faces” yüzey ayırma durumunda kullanılabilir; ayırma işleminden hangi yüzeylerin etkileneceği saptanır. “All” tüm yüzeyler anlamına gelir, diğeri ile yüzey seçmeniz istenir. “Split Tool” ile ayırma işlemini yapacak eskizdir. Parça ayırma durumunda ise, atılacak bölüm tanımlanır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
128 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Kabartma (Emboss) Unsuru
“Emboss”
Bu unsur ile önceden tanımlanan profile göre parça üzerinde kabartma yaratılır. Profil olarak yazı eskizi ya da eskiz araçları ile tanımlanmış herhangi bir geometri kullanılabilir.
Eskizin tanımlanmasından sonra “Emboss” komutu ile Emboss diyalog kutusu açılır.
“Profile” kabartma işleminde kullanılacak profilin seçimini sağlar. “Type” bölümünün altında şu seçenekler yer alır:
• “Emboss from Face”: Profil alanına yükseklik verir.
• “Engrave from Face”: Profil alanına derinlik verir.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 129
• “Emboss/Engrave from Plane”: Eskiz düzleminden tanımlanan yön ya da yönlere doğru profil uzatılır ya da parçayı keser. Bu seçenek seçildiğinde, “Taper” açılır ve profile açı verilebilir.
“Wrap to Face”, “Emboss from Face” ve “Engrave from Face” seçenekleri seçildiğinde kullanılabilir. Seçilen profil, eğri yüzey üzerine sarılabilir.
“Wrap to Face” seçilmeden “Wrap to Face” seçildiğinde
Son olarak Emboss diyalog kutusundaki “Top Face Color” seçeneği, kabartmanın işlemi ile oluşan modelin üst yüzey rengini tanımlamak için kullanılır. Buradaki düğmeye basın ve diyalog kutusundan istediğiniz rengi seçin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
130 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Çıkartma (Decal) Unsuru
“Decal”
Seçilen bitmap imajın model üzerine yansıtılması için kullanılır. Çıkartma yapıştırmak olarak da düşünebilirsiniz. Logoların, etiketlerin modeller üzerinde gösterimi için kullanılabilir.
Çıkartma unsurunun kullanılabilmesi için, öncelikle eskiz ortamında bir resmin çizime yerleştirilmesi gerekir. Bunun için, eskiz ortamındayken, “Insert Image” komutu kullanılır. Kullanabileceğiniz resimlerin BMP formatında olması gerekiyor. Word ya da Excel dokümanlarını da bu işlemde kullanabilirsiniz.
Resim dosyası seçilip eskize yerleştirildikten sonra, bunun özelliklerini değiştirebilirsiniz. Bunun için, Browser penceresinde, eskiz ikonunun altına yerleşen resim ikonunu işaretleyin ve sağ tuş menüsünden “Properties” komutunu çalıştırın. Aşağıdaki diyalog kutusu açılır:
“Orientation” altından, resmin eskiz düzlemindeki yerleşimi saptanır. “Mask” işaretlenerek, resme belli bir saydamlık da verilebilir.
Eskiz ortamından çıkıp, “Decal” komutuna girdiğinizde Decal diyalog kutusu açılır:
“Image” ile resim seçilir; “Face” ile resmin yansıtılacağı yüzey işaretlenir. “Wrap to Face” resmi seçilen yüzeyler üzerine sarar. “Chain Faces”, eğer seçilen yüzeye bitişik yüzeyler var ise kullanılabilir. Bu durumda, resim bu yüzeyler üzerine de yansıtılacaktır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 131
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
132 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Yay (Coil) Unsuru
“Coil”
Yay unsuru ile helisel işlemler ya da parçalar (yay gibi) tanımlanır. Aşağıdaki şekillerde yay unsuru ile tanımlanmış bir yay ve yine yay unsuru kullanılarak oluşturulmuş bir diş açma işlemini görüyorsunuz.
Yay unsurunun kullanılabilmesi için, ilk olarak helisel yol boyunca ilerleyecek kesit tanımlanır. Bu kesit 2B kapalı nesnelerden oluşur. Yayın ekseni için çalışma eksenleri kullanabilirsiniz ya da aynı eskizde kesiti tanımlayabilirsiniz.
“Coil” komutunun çalıştırılmasından sonra, Coil diyalog kutusu açılır:
“Profile” ile kesit, “Axis” ile de eksen işaretlenir. Helisin dönme yönü “Rotation” altından girilir. “Coil Size” helisin özelliklerini tanımlamak için kullanılır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 133
“Type” altında, helisin hangi parametrelere göre tanımlanacağı seçilir. Buna göre, alttaki seçenekler kullanılarak, yayın boyutu ve özellikleri tanımlanır.
“Coil Ends” ise yayın başlangıç ve bitim özelliklerini tanımlar.
“Flat” ile yayın başlangıç ya da bitim yerinde düz bir geçiş bulunur.
“Natural” “Flat”
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
134 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Unsurların ve Eskizlerin Düzenlenmesi Unsurları tanımladıktan sonra, bunları kolaylıkla düzenleyebilir, özelliklerini ve boyutlarını değiştirebilirsiniz. Unsurları tanımladığınızda, bunlar, Browser penceresinde kendilerine özgü ikonlar ile listelenir. Buradan, düzenlemek istediğiniz unsuru seçer ve sağ tuş menüsünden “Edit Feature” komutunu çalıştırırsanız, o unsuru oluştururken kullanılan diyalog kutusu açılır. Burada, unsurun özelliklerini değiştirebilirsiniz.
Eskizler kullanılarak oluşturulan unsurların, Browser penceresinde, “tükettikleri” (kullandıkları) eskizler de bulunur. Unsur ikonunun yanındaki “+” işaretine bastığınızda, o unsuru oluşturan eskize ulaşabilirsiniz. Unsuru oluşturan eskizi düzenlemek için, eskiz ikonunu işaretleyin ve sağ tuş menüsünden “Edit Sketch” komutunu çalıştırın.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 135
Alıştırma 1: Gelişkin Etkileme Tipleri
Not: Bu bölümün alıştırma dosyaları Bölüm 03 dizininin altındadır.
İlk olarak, ekstrüzyon unsurundaki gelişkin etkileme tiplerine ve sonuçlarına bakalım.
1. 03_Ekstruzyon.ipt dosyasını açın.
2. Inventor panelinden “Extrude” komutunu çalıştırın.
3. İlk olarak derinlik kazanacak olan kesiti seçmemiz gerekiyor. Bunun için, çember profili, herhangi bir noktasından işaretleyerek seçin.
4. Extrude diyalog kutusunda, “Extents” altından “To” seçeneğini işaretleyin.
5. Şimdi de, ekstrüzyonun gerçekleşeceği düzlemi işaretlememiz gerekiyor. Aşağıda gösterilen yüzeyi işaretleyin.
6. Otomatik olarak aşağıda gösterilen seçenek de işaretlenir.
7. “OK” ile devam edin. Modelimiz aşağıdaki gibi olacaktır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
136 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
8. İstediğimiz sonuç bu değil. Bu yüzden Browser penceresinden son ekstrüzyon işlemini
gösteren ikonu işaretleyin ve sağ tuş menüsünden “Edit Feature” komutunu çalıştırın.
9. Diyalog kutusunda “More” bölümüne gidin ve “Minimum Solution” işaretleyin.
10. “OK” ile istediğimiz sonucu elde ederiz.
Alıştırmanın sonu.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 137
Alıştırma 2: Feder Unsuru Bu alıştırmada, açık uçlu bir eskiz tanımlayacağız ve daha sonra bunu kullanarak bir feder
oluşturacağız.
1. 03_Feder.ipt dosyasını açın.
2. Sağ tuş menüsünden “New Sketch” komutunu çalıştırın ve parçnın ortasında bulunan çalışma
düzlemini işaretleyin.
3. “Standard” araç çubuğundaki “Look At” ikonuna basın ve yeniden çalışma düzlemini işaretleyin. Böylece eskiz düzlemine dik bakabiliriz.
4. “Line” komutu ile aşağıda gösterildiği gibi dik bir doğru parçası çizin. Sonra da sağ tuş
menüsünden “Done” ile devam edin.
5. “Three point arc” komutunu çalıştırın ve aşağıda gösterildiği gibi, doğrunun son noktasından
başlayan bir yay çizin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
138 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
6. Sağ tuş menüsünden “Finish Sketch” komutuyla eskiz ortamından çıkın.
7. Inventor panelinden “Rib” komutunu çalıştırın.
8. Aşağıda gösterilen yönde ve 8 mm genişliğinde bir feder tanımlayacağız.
Tanımlamalarınızı yapıp, “OK” ile devam edin.
9. Browser penceresinde, feder unsuru “Rib1” ikonuyla gösterilir. Şimdi bunu işaretleyin ve sağ tuş menüsünden “Edit Feature” komutunu çalıştırın.
10. Rib diyalog kutusu açılır.
11. Bu diyalog kutusunda, “Extents” altından “Finite” düğmesine basın ve değer olarak 25mm girin. “OK” ile devam edin. Şimdi, feder unsuru aşağıdaki gibi olacaktır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 139
12. Şimdi, parçanın alt tarafına bakın. Burada yeni bir eskiz düzlemi tanımlayacağız. Aşağıda gösterilen düzlemi işaretleyin ve sağ tuş menüsünden “New Sketch” komutunu çalıştırın.
13. “Line” komutunu kullanarak, aşağıda gösterildiği gibi, birbirleriyle kesişen 3 doğru parçası
çizin:
14. Sağ tuş menüsünden “Finish Sketch” komutuyla eskiz ortamından çıkın.
15. Inventor panelinden “Rib” komutunu çalıştırın.
16. Aşağıda gösterilen yönde ve 8 mm genişliğinde bir feder tanımlayacağız. Ayrıca “Extents” altından “Finite” düğmesine basın ve değer olarak 6 mm girin.
Tanımlamalarınızı yapıp, “OK” ile devam edin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
140 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
17. Böylece parçanın altında da ızgarayı feder komutuyla oluşturmuş olduk.
Alıştırmanın sonu.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 141
Alıştırma 3: Süpürme Unsuru Bu alıştırmada, bir profilin, bir parça kenarı boyunca süpürülmesini göreceğiz.
1. 03_Supurme.ipt dosyasını açın.
2. “Command” araç çubuğundan “Sketch” düğmesinin yanındaki oka basın ve çıkan menüden
“3D Sketch” komutunu işaretleyin.
3. Inventor panelinden “Include geometry” komutunu çalıştırın.
4. Parçanın üst dış kenarlarını sırasıyla işaretleyin. Seçim bittikten sonra, sağ tuş menüsünden
“Done” ile devam edin.
5. Yine sağ tuş menüsünden “Finish Sketch” komutunu çalıştırın.
6. Şimdi de süpürecek profili tanımlayacağız. İlk olarak bu profilin yerleşeceği eskiz düzleminin tanımlanması gerekiyor. Bunun için, sağ tuş menüsünden “New Sketch” komutunu çalıştırın ve aşağıda gösterilen düzlemi işaretleyin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
142 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
7. Aşağıda gösterildiği gibi bir dikdörtgen çizin. Dikdörtgenin bir noktası köşe noktası üzerinde
olacak.
8. Sağ tuş menüsünden “Finish Sketch” ile eskiz ortamından çıkın.
9. Inventor panelinden “Sweep” komutunu çalıştırın. “Profile” olarak dikdörtgeni, “Path” olarak da önceki işlemde oluşturduğumuz parça kenarını işaretleyin. “OK” ile devam edin.
Böylece, alıştırmamız tamamlanmış oluyor:
Alıştırmanın sonu.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 143
Alıştırma 4: Karmaşık Süpürme İşlemleri 1. 03_Karmasik_Supurme.ipt dosyasını açın.
2. Inventor panelinden “Sweep” komutunu çalıştırın.
3. Aşağıda gösterilen kapalı kesiti işaretleyin.
4. Yol olarak aşağıda gösterilen doğru parçasını gösterin.
5. Diyalog kutusunda, “Path & Guide Rail” seçeneğini seçin.
6. Kılavuz eğri olarak aşağıda gösterilen eğriyi işaretleyin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
144 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
7. “OK” ile süpürme işlemini uygulayın.
8. Katı modelin içindeki eğrileri daha rahat görebilmek için, standart araç çubuğundan “Hidden
Edge Display” seçeneğini seçin.
9. Inventor panelinden “Sweep” komutunu çalıştırın.
10. Aşağıda gösterilen kapalı kesit otomatik olarak seçilir.
11. Yol olarak aşağıda gösterilen eğriyi gösterin.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 145
12. Diyalog kutusunda, “Path & Guide Rail” seçeneğini seçin.
13. Kılavuz eğri olarak aşağıda gösterilen eğriyi işaretleyin.
14. “OK” ile süpürme işlemini uygulayın.
15. Browser penceresinde, “End of Part” ikonunu işaretleyin ve bunu “Sketch11” altına kadar
sürükleyin.
16. Yeni yüzey ve eskizler açılır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
146 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
17. Yüzeyin üzerine süpürme işlemini kullanarak bir boşaltma uygulayacağız. Dolayısıyla,
öncelikle, yolun oluşturulması gerekiyor. Yol için, 3 boyutlu bir eskiz kullanacağız.
18. Sağ tuş menüsünden, “New 3D Sketch” komutunu çalıştırın. Böylece 3 boyutlu eskiz oluşturma ortamına geçeriz.
19. Oluşturmak istediğimiz yol, çizimde bulunan yüzey ile katı modelin kesişiminden çıkacak.
Bu yüzden, Inventor panelinden, “3D Intersection Curve” komutunu çalıştırın.
20. Aşağıdaki diyalog kutusu açılır.
21. Modeldeki yüzeyi ve sonra da katı modelin üst tarafını işaretleyin.
22. “OK” ile bunların kesişiminden yeni bir eğri yaratılır.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 147
23. Sağ tuş menüsünden “Finish 3D Sketch” ile eskiz ortamından çıkın.
24. Daha rahat görebilmek için, modeldeki yüzeyi gizleyin.
25. Inventor panelinden “Sweep” komutunu çalıştırın.
26. Aşağıda gösterilen kapalı kesit otomatik olarak seçilir.
27. Yol olarak, bir önceki adımda oluşturduğumuz 3 boyutlu eskizi işaretleyin.
28. Kesitin, yüzey üzerinde doğru bir şekilde burulması için, “Type” altından “Path & Guide Surface” seçeneğini işaretleyin ve aşağıda gösterilen yüzeyi seçin.
29. Diyalog kutusunda, kesme işlemi yapacağımızı da belirtmeyi unutmayalım. “OK” ile
süpürme işlemi uygulanır.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
148 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Alıştırmanın sonu.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 149
Alıştırma 5: “Loft” Unsuru 1. 03_Fan.ipt dosyasını açın.
2. Inventor panelinden “Loft” unsurunu çalıştırın. Sırasıyla kesitleri işaretleyin:
3. “OK” ile devam edin. Modelimiz aşağıdaki gibi olacak:
4. Fanın kenarlarını yuvarlamak için, Inventor panelinden “Fillet” komutunu çalıştırın.
5. Yuvarlanacak kenarlar aşağıda gösterilmiştir. Yuvarlama yarı çapı ise 40 mm olacaktır.
6. Son olarak Inventor panelinden “Circular Pattern” komutunu çalıştırın. Amacımız, fanı
dizilemek.
7. Dizilenecek unsurlar olarak “loft” ve yuvarlama unsurlarını Browser penceresinden seçin.
8. “Rotation Axis” ile deliği işaretleyin. Fan sayısı ise 4 adet olacak. Bunlardan sonra, “OK” ile devam edin. Modelimiz aşağıdaki gibi olacaktır:
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
150 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Alıştırmanın sonu.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 151
Alıştırma 6: “Loft” İşleminde Ray Kullanımı 1. 03_Joystick.ipt dosyasını açın.
2. Inventor panelinden “Loft” unsurunu çalıştırın. Kesitleri aşağıdaki gibi işaretleyin:
4. Şimdi de rayları işaretleyeceğiz. Önce, Loft diyalog kutusunda, “Rails” bölümü altındaki
“Click to add” yazısını işaretleyin. Sonra da yan tarafta bulunan 2 rayı seçin.
5. Seçimden sonra, Loft diyalog kutusunda “OK” ile işlemi sonlandırın. Modelimiz aşağıdaki gibi olacaktır.
Alıştırmanın sonu.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
152 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Alıştırma 7: Merkez Eğrisi ve Nokta ile “Loft” 1. 03_Loft.ipt dosyasını açın.
2. Inventor panelinden “Loft” komutunu çalıştırın.
3. Kesit olarak, Browser penceresinden “Sketch16” ve “Sketch20” eskilerini işaretleyin.
4. Diyalog kutusundan “Center Line” seçeneğini işaretleyin ve çizimde kesitler arasında yer alan eğriyi seçin.
5. “Loft” işleminin ön görünümü aşağıdaki şekilde olacaktır:
6. “OK” ile işlemi uygulayın.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 153
7. Browser penceresinde, “End of Part” ikonunu işaretleyin ve bunu “Work Plane14” altına kadar
sürükleyin.
8. Diğer eskizler de açılır.
9. Inventor panelinden “Loft” komutunu çalıştırın.
10. Aşağıda gösterilen kesitleri işaretleyin.
11. Son kesit olarak en sağda bulunan noktayı işaretleyin. “Loft” işleminin ön görünümü aşağıdaki gibi
olacaktır.
12. Şimdi de en uçtu oluşan keskinliği giderelim. Bunun için Loft diyalog kutusunda “Conditions”
sekmesine gidin. Burada, “Point Sketch22” için “Tangent” seçeneğini seçin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
154 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
13. Teğetliğin etkisini artırmak için, “Weight” altına 8 değerini girin. Ön görünümün nasıl değiştiğine
dikkat edin. Keskinliği böylece kalmamış oldu. “OK” ile “loft” işlemini uygulayın.
14. Browser penceresinden en son uygulanan “loft” işlemini işaretleyin ve sağ tuş menüsünden “Edit
Feature” komutunu çalıştırın.
15. Loft diyalog kutusunda “Conditions” sekmesine gidin. Burada, “Point Sketch22” için “Tangent to Plane” seçeneğini seçin. Şimdi sizden bir düzlem seçmeniz istenir. “Loft” işlemi bu noktada, seçeceğiniz düzleme teğet olacaktır.
16. Aşağıda gösterilen düzlemi (“Work Plane14”) işaretleyin.
17. “OK” ile devam edin.
Son olarak G2 geçişli bir “loft” tanımlayalım.
1. Inventor panelinden “Loft” komutunu çalıştırın.
2. Aşağıda gösterilen parça yüzeylerini işaretleyin.
3. Loft diyalog kutusunda “Conditions” sekmesine gidin. Burada, her bir kesit için “Smooth (G2)
Condition” seçeneğini işaretleyin.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 155
4. Şeklin nasıl değiştiğine dikkat edin. “OK” ile işlemi uygulayın.
Alıştırmanın sonu.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
156 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
Alıştırma 8: Kabartma Unsuru Bu alıştırmada, kabartma unsurunun nasıl kullanılabileceğini göreceğiz.
1. 03_Kabartma.ipt dosyasını açın.
2. Inventor panelinden “Emboss” unsurunu çalıştırın.
3. Ok şeklindeki kesiti işaretleyin.
4. Diyalog kutusunda aşağıda gösterilen seçenekleri işaretleyin.
İşlemin yönü, parçaya doğru olacak.
5. “OK” ile işlemi sonlandırın.
Alıştırmanın sonu.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 157
Alıştırma 9: Ekstrüzyon ve Döndürme Unsurlarının Geometriye Uyarlanması
Autodesk Inventor ’da, ekstrüzyon ve döndürme unsurlarını kullanırken, diyalog kutularında “Match Shape” dikkatinizi çekmiştir. “Match Shape” seçildiğinde, unsur işleminde kullanılan profil, kendisini varolan katı model geometrisine uydurur. Bu alıştırmamızda, bunu göreceğiz.
1. 03_Modele_Uydur.ipt dosyasını açın.
2. İlk olarak soldaki açık uçlu profili, döndürme (“Revolve”) unsurunu kullanarak parçaya
ekleyeceğiz. Inventor panelinden “Revolve” komutunu çalıştırın.
3. Önce açık uçlu profili, daha sonra da, aşağıda gösterilen alanı işaretleyin.
4. Döndürme ekseni olarak, kare parçanın tam ortasında bulunan ekseni seçin.
5. Döndürme işleminin ön görüntüsü aşağıdaki gibi olur.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
158 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
6. Diyalog kutusunda, “OK” düğmesine basın. Dikkat ederseniz, profil açık uçlu olmasına
karşın, uzatılarak parça ile buluşturulur. Parçanın iç kısmı boş olarak kalır.
7. Şimdi de aynı uygulamaya ekstrüzyon unsurunda bakalım. Inventor panelinden “Extrude”
komutunu çalıştırın.
8. Parçanın üstünde bulunan daire şeklindeki eskizin üzerine gelin. “Select Other” aracının çıkmasını bekleyin ve sonra oklara basarak çemberin seçilmesini sağlayın.
SAYISAL GRAFİK™ Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu
3. Bölüm: Eskiz Unsurları 159
9. Aşağıda gösterilen alanı işaretleyin.
10. Ekstrüzyonun yönü aşağıya doğru olacak. Mesafe olarak “30 mm” girin.
Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK™
160 3. Bölüm: Eskiz Unsurları
11. “OK” ile ekstrüzyonu uygulayın. Modelimiz aşağıdaki gibi olacak.
12. Döndürme unsurunda olduğu gibi burada da, daire kesit ile parçanın yüzeyleri arasındaki
bölüm otomatik olarak doldurulur. Bu işlemlerde, diyalog kutularında bulunan “Match Shape” seçeneği otomatik olarak seçilir.
Alıştırmanın sonu.