ioannou esthlos anir ef -...
TRANSCRIPT
Π325 Εκπαιδευτικά σενάρια και microαθησιακές δραστηριότητες
σύmicroφωνα microε συγκεκριmicroένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε
30 διδακτικές ώρες ανά τάξη
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Β΄ Γυmicroνασίου
Θεmicroατική ενότητα
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo Π 684-867
Τίτλος
laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ
Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Συγγραφή ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ
Εφαρmicroογή ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ amp ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ amp ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Θεσσαλονίκη 2014
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 2 από 48
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΠΡΑΞΗ laquo∆ηmicroιουργία πρωτότυπης microεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισmicroένων σε ΤΠΕ και
δηmicroιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα microαθήmicroατα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθmicroια και
Ββάθmicroια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες
προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση και ∆ια Βίου Μάθησηraquo η
οποία συγχρηmicroατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταmicroείο) και εθνικούς
πόρους
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆ΗΣ
ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟ Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και microαθησιακές δραστηριότητες σύmicroφωνα microε
συγκεκριmicroένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟΥ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ
Υπεύθυνοι υπο-οmicroάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθmicroιας Λάmicroπρος Πόλκας
Κοσmicroάς Τουλούmicroης
ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
httpwwwgreeklanguagegr
Καραmicroαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαmicroαριά Θεσσαλονίκη
Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 3 από 48
Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος
ὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδα
Εφαρmicroογή
Νεκταρία Ιωάννου
∆ηmicroιουργός
Νεκταρία Ιωάννου
∆ιδακτικό αντικείmicroενο
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Τάξη
Β΄ Γυmicroνασίου
Χρονολογία
Από 13-05-2014 έως 16-05-2014
Σχολική microονάδα
Γυmicroνάσιο Καστελλάνων Μέσης Κέρκυρας
∆ιδακτική θεmicroατική ενότητα
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo Π 684-867 laquoΤο κύκνειο άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλουraquo
∆ιαθεmicroατικό
Ναι
Εmicroπλεκόmicroενα γνωστικά αντικείmicroενα
Ι Φιλολογικής Ζώνης
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Νεοελληνική Γλώσσα
Λογοτεχνία
Ιστορία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 4 από 48
ΙΙ Άλλα γνωστικά αντικείmicroενα
Πληροφορική
Αισθητική Αγωγή
Χρονική διάρκεια
6 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
Εντός σχολείου εναλλακτικά αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό
πίνακα τέσσερις τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Το εν λόγω σενάριο προϋποθέτει για την εφαρmicroογή του αυξηmicroένο βαθmicroό εξοικείωσης
των microαθητών microε τη χρήση ΗΥ και αληθινή κατάκτηση και εmicroπέδωση της χρήσης
πολυmicroεσικών εφαρmicroογών και πλοήγησης σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων Έτσι
εκτός από τις απαραίτητες γνώσεις βασικών εργαλείων ΤΠΕ (κειmicroενογράφος
λογισmicroικό παρουσίασης έρευνα στο διαδίκτυο) το σενάριο απαιτεί προγενέστερη
εmicroπειρία των microαθητών σε laquoαλληλεπιδραστικά τρισδιάστατα περιβάλλοντα εικονικής
πραγmicroατικότητας όπου microπορεί κάποιος να εmicroβυθιστείraquo (ορισmicroός του Jaron Lanier για
την εικονική πραγmicroατικότητα 1989)
Οι microαθητές θα πρέπει επιπρόσθετα να διαθέτουν εmicroπειρία σε ανοιχτό
microαθησιακό περιβάλλον οmicroαδοσυνεργατικής διδασκαλίας Η οmicroαδοσυνεργατική
προσέγγιση υλοποιείται από την κινητοποίηση microαθησιακών δραστηριοτήτων microέσα σε
πλαίσια συνεργατικών σχέσεων και αποτελεί ένα αποτελεσmicroατικό σύστηmicroα microάθησης
τόσο για τους προχωρηmicroένους όσο και για τους πιο αδύναmicroους microαθητές
(Ματσαγγούρας 2000) Η προσέγγιση είναι διερευνητική-ανακαλυπτική οι microαθητές
microε την υποστηρικτική καθοδήγηση (η οποία δεν αποκλείεται αλλά απαιτεί ισορροπία
microεταξύ της διδασκαλικής παρεmicroβατικότητας και της microαθητικής αυτενέργειας)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 5 από 48
αναζητούν υλικό από το διαδίκτυο το microελετούν και συνθέτουν τα αποτελέσmicroατα της
έρευνάς τους Ο στόχος δεν είναι η αποmicroνηmicroόνευση αλλά η εποικοδοmicroιστική
πρόσληψη της γνώσης microέσω της εmicroπλοκής τους σε διάφορες δραστηριότητες
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκπαιδευτικό που θα ασχοληθεί microε το
συγκεκριmicroένο σενάριο είναι να έχει ενστερνιστεί και να υποστηρίζει εmicroπράκτως την
αξία της ενεργού microάθησης (ldquoactive learningrdquo) που προφανώς δεν microπορεί να
επιτευχθεί microε την παρακολούθηση της διάλεξης του διδάσκοντος ως αυθεντίας από
καθέδρας (microετωπική δασκαλοκεντρική διδασκαλία) την ανάγνωση του σχολικού
βιβλίου ή την απλή αντικατάσταση της microοναδικής πηγής γνώσης από εναλλακτικά
περιβάλλοντα microάθησης όπως αυτά που προσφέρει ένα κλειστό περιβάλλον ΗΥ O
ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο καθοδηγητικός εφόσον πρέπει microάλλον
να υποδεικνύει ερmicroηνευτικούς δρόmicroους παρά να επιβάλλει και να προκαθορίζει τα
πορίσmicroατα της έρευνας
Με δεδοmicroένο ότι ο καλύτερος τρόπος να microάθει κανείς κάτι είναι να το
ανακαλύψει microόνος του ο διδάσκων θα πρέπει να προκρίνει τη βιωmicroατική microάθηση
δίνοντας έmicroφαση στον σηmicroαντικό ρόλο που παίζει η εmicroπειρία στη microαθησιακή
διαδικασία και φροντίζοντας για την παροχή ισχυρών κινήτρων προς τους microαθητές
βασικότερο από τα οποία θα πρέπει να είναι το ευχάριστο κλίmicroα επικοινωνίας microεταξύ
ισότιmicroων microελών που εξασφαλίζει η οmicroάδα Το microαθησιακό περιβάλλον θα πρέπει να
είναι microε τέτοιο τρόπο οργανωmicroένο ώστε να ευνοεί την έκφραση και την καλλιέργεια
της ατοmicroικότητας σε σχέση microε την άνωθεν επιβολή της γνώσης να στηρίζεται στην
ελεύθερη δραστηριότητα σε αντίθεση microε την εξωτερική πειθαρχία να προκρίνει
τέλος την κατάκτηση microεmicroονωmicroένων δεξιοτήτων και τεχνικών microέσω microιας
προσπάθειας που προκύπτει από microια χειροπιαστή ζωντανή διαδικασία Ο δάσκαλος
καλείται να οργανώσει έναν εναλλακτικό ανάλαφρο και ευχάριστο τρόπο
διδασκαλίας microε δηmicroιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ που θα κάνει τη microάθηση να
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 6 από 48
microοιάζει microε παιχνίδι και ψυχαγωγία ώστε να επιτύχει την ενεργό συmicromicroετοχή των
microαθητών
Οπωσδήποτε επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να είναι θεωρητικά καταρτισmicroένος
microε άρτια γνώση των ΤΠΕ και να έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο για την κατάλληλη
προεργασία τόσο σε επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο
διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εφαρmicroογή του σεναρίου
Τέλος το σενάριο microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής
της σχολικής microονάδας ή στο χώρο της σχολικής βιβλιοθήκης εφόσον είναι
εξοπλισmicroένος microε ΗΥ Εναλλακτικά για την πραγmicroατοποίησή του προσφέρεται και
σχολική αίθουσα που θα διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη την χρήση
τουλάχιστον τεσσάρων υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται
Νεκταρία Ιωάννου laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία (από microετάφραση) Οmicroηρικά Έπη laquoΙλιάδαraquo Β΄
Γυmicroνασίου 2014
Το σενάριο αντλεί
-
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σενάριο στηρίζεται στην 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου των Οmicroηρικών Επών
laquoΙλιάδαraquo για την Β΄ Γυmicroνασίου που περιλαmicroβάνει ένα εκτενές απόσπασmicroα της
ραψωδίας Π (στίχοι 684-867) το οποίο αναφέρεται στην laquoἀριστείαraquo και τον θάνατο
του Πατρόκλου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 2 από 48
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΠΡΑΞΗ laquo∆ηmicroιουργία πρωτότυπης microεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισmicroένων σε ΤΠΕ και
δηmicroιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα microαθήmicroατα της Ελληνικής Γλώσσας στην Αβάθmicroια και
Ββάθmicroια εκπαίδευσηraquo MIS 296579 (κωδ 5175) - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ στους άξονες
προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράmicromicroατος laquoΕκπαίδευση και ∆ια Βίου Μάθησηraquo η
οποία συγχρηmicroατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταmicroείο) και εθνικούς
πόρους
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ι Ν ΚΑΖΑΖΗΣ
ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ∆ΗΣ
ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟ Π321 Εκπαιδευτικά σενάρια και microαθησιακές δραστηριότητες σύmicroφωνα microε
συγκεκριmicroένες προδιαγραφές που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑ∆ΟΤΕΟΥ ∆ΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ
Υπεύθυνοι υπο-οmicroάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθmicroιας Λάmicroπρος Πόλκας
Κοσmicroάς Τουλούmicroης
ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
httpwwwgreeklanguagegr
Καραmicroαούνα 1 ndash Πλατεία Σκρα ΤΚ 55 132 Καλαmicroαριά Θεσσαλονίκη
Τηλ 2310 459101 Φαξ 2310 459107 e-mail centrekomvosedugr
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 3 από 48
Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος
ὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδα
Εφαρmicroογή
Νεκταρία Ιωάννου
∆ηmicroιουργός
Νεκταρία Ιωάννου
∆ιδακτικό αντικείmicroενο
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Τάξη
Β΄ Γυmicroνασίου
Χρονολογία
Από 13-05-2014 έως 16-05-2014
Σχολική microονάδα
Γυmicroνάσιο Καστελλάνων Μέσης Κέρκυρας
∆ιδακτική θεmicroατική ενότητα
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo Π 684-867 laquoΤο κύκνειο άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλουraquo
∆ιαθεmicroατικό
Ναι
Εmicroπλεκόmicroενα γνωστικά αντικείmicroενα
Ι Φιλολογικής Ζώνης
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Νεοελληνική Γλώσσα
Λογοτεχνία
Ιστορία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 4 από 48
ΙΙ Άλλα γνωστικά αντικείmicroενα
Πληροφορική
Αισθητική Αγωγή
Χρονική διάρκεια
6 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
Εντός σχολείου εναλλακτικά αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό
πίνακα τέσσερις τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Το εν λόγω σενάριο προϋποθέτει για την εφαρmicroογή του αυξηmicroένο βαθmicroό εξοικείωσης
των microαθητών microε τη χρήση ΗΥ και αληθινή κατάκτηση και εmicroπέδωση της χρήσης
πολυmicroεσικών εφαρmicroογών και πλοήγησης σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων Έτσι
εκτός από τις απαραίτητες γνώσεις βασικών εργαλείων ΤΠΕ (κειmicroενογράφος
λογισmicroικό παρουσίασης έρευνα στο διαδίκτυο) το σενάριο απαιτεί προγενέστερη
εmicroπειρία των microαθητών σε laquoαλληλεπιδραστικά τρισδιάστατα περιβάλλοντα εικονικής
πραγmicroατικότητας όπου microπορεί κάποιος να εmicroβυθιστείraquo (ορισmicroός του Jaron Lanier για
την εικονική πραγmicroατικότητα 1989)
Οι microαθητές θα πρέπει επιπρόσθετα να διαθέτουν εmicroπειρία σε ανοιχτό
microαθησιακό περιβάλλον οmicroαδοσυνεργατικής διδασκαλίας Η οmicroαδοσυνεργατική
προσέγγιση υλοποιείται από την κινητοποίηση microαθησιακών δραστηριοτήτων microέσα σε
πλαίσια συνεργατικών σχέσεων και αποτελεί ένα αποτελεσmicroατικό σύστηmicroα microάθησης
τόσο για τους προχωρηmicroένους όσο και για τους πιο αδύναmicroους microαθητές
(Ματσαγγούρας 2000) Η προσέγγιση είναι διερευνητική-ανακαλυπτική οι microαθητές
microε την υποστηρικτική καθοδήγηση (η οποία δεν αποκλείεται αλλά απαιτεί ισορροπία
microεταξύ της διδασκαλικής παρεmicroβατικότητας και της microαθητικής αυτενέργειας)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 5 από 48
αναζητούν υλικό από το διαδίκτυο το microελετούν και συνθέτουν τα αποτελέσmicroατα της
έρευνάς τους Ο στόχος δεν είναι η αποmicroνηmicroόνευση αλλά η εποικοδοmicroιστική
πρόσληψη της γνώσης microέσω της εmicroπλοκής τους σε διάφορες δραστηριότητες
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκπαιδευτικό που θα ασχοληθεί microε το
συγκεκριmicroένο σενάριο είναι να έχει ενστερνιστεί και να υποστηρίζει εmicroπράκτως την
αξία της ενεργού microάθησης (ldquoactive learningrdquo) που προφανώς δεν microπορεί να
επιτευχθεί microε την παρακολούθηση της διάλεξης του διδάσκοντος ως αυθεντίας από
καθέδρας (microετωπική δασκαλοκεντρική διδασκαλία) την ανάγνωση του σχολικού
βιβλίου ή την απλή αντικατάσταση της microοναδικής πηγής γνώσης από εναλλακτικά
περιβάλλοντα microάθησης όπως αυτά που προσφέρει ένα κλειστό περιβάλλον ΗΥ O
ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο καθοδηγητικός εφόσον πρέπει microάλλον
να υποδεικνύει ερmicroηνευτικούς δρόmicroους παρά να επιβάλλει και να προκαθορίζει τα
πορίσmicroατα της έρευνας
Με δεδοmicroένο ότι ο καλύτερος τρόπος να microάθει κανείς κάτι είναι να το
ανακαλύψει microόνος του ο διδάσκων θα πρέπει να προκρίνει τη βιωmicroατική microάθηση
δίνοντας έmicroφαση στον σηmicroαντικό ρόλο που παίζει η εmicroπειρία στη microαθησιακή
διαδικασία και φροντίζοντας για την παροχή ισχυρών κινήτρων προς τους microαθητές
βασικότερο από τα οποία θα πρέπει να είναι το ευχάριστο κλίmicroα επικοινωνίας microεταξύ
ισότιmicroων microελών που εξασφαλίζει η οmicroάδα Το microαθησιακό περιβάλλον θα πρέπει να
είναι microε τέτοιο τρόπο οργανωmicroένο ώστε να ευνοεί την έκφραση και την καλλιέργεια
της ατοmicroικότητας σε σχέση microε την άνωθεν επιβολή της γνώσης να στηρίζεται στην
ελεύθερη δραστηριότητα σε αντίθεση microε την εξωτερική πειθαρχία να προκρίνει
τέλος την κατάκτηση microεmicroονωmicroένων δεξιοτήτων και τεχνικών microέσω microιας
προσπάθειας που προκύπτει από microια χειροπιαστή ζωντανή διαδικασία Ο δάσκαλος
καλείται να οργανώσει έναν εναλλακτικό ανάλαφρο και ευχάριστο τρόπο
διδασκαλίας microε δηmicroιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ που θα κάνει τη microάθηση να
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 6 από 48
microοιάζει microε παιχνίδι και ψυχαγωγία ώστε να επιτύχει την ενεργό συmicromicroετοχή των
microαθητών
Οπωσδήποτε επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να είναι θεωρητικά καταρτισmicroένος
microε άρτια γνώση των ΤΠΕ και να έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο για την κατάλληλη
προεργασία τόσο σε επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο
διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εφαρmicroογή του σεναρίου
Τέλος το σενάριο microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής
της σχολικής microονάδας ή στο χώρο της σχολικής βιβλιοθήκης εφόσον είναι
εξοπλισmicroένος microε ΗΥ Εναλλακτικά για την πραγmicroατοποίησή του προσφέρεται και
σχολική αίθουσα που θα διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη την χρήση
τουλάχιστον τεσσάρων υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται
Νεκταρία Ιωάννου laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία (από microετάφραση) Οmicroηρικά Έπη laquoΙλιάδαraquo Β΄
Γυmicroνασίου 2014
Το σενάριο αντλεί
-
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σενάριο στηρίζεται στην 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου των Οmicroηρικών Επών
laquoΙλιάδαraquo για την Β΄ Γυmicroνασίου που περιλαmicroβάνει ένα εκτενές απόσπασmicroα της
ραψωδίας Π (στίχοι 684-867) το οποίο αναφέρεται στην laquoἀριστείαraquo και τον θάνατο
του Πατρόκλου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 3 από 48
Α ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος
ὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδα
Εφαρmicroογή
Νεκταρία Ιωάννου
∆ηmicroιουργός
Νεκταρία Ιωάννου
∆ιδακτικό αντικείmicroενο
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Τάξη
Β΄ Γυmicroνασίου
Χρονολογία
Από 13-05-2014 έως 16-05-2014
Σχολική microονάδα
Γυmicroνάσιο Καστελλάνων Μέσης Κέρκυρας
∆ιδακτική θεmicroατική ενότητα
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo Π 684-867 laquoΤο κύκνειο άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλουraquo
∆ιαθεmicroατικό
Ναι
Εmicroπλεκόmicroενα γνωστικά αντικείmicroενα
Ι Φιλολογικής Ζώνης
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία
Νεοελληνική Γλώσσα
Λογοτεχνία
Ιστορία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 4 από 48
ΙΙ Άλλα γνωστικά αντικείmicroενα
Πληροφορική
Αισθητική Αγωγή
Χρονική διάρκεια
6 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
Εντός σχολείου εναλλακτικά αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό
πίνακα τέσσερις τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Το εν λόγω σενάριο προϋποθέτει για την εφαρmicroογή του αυξηmicroένο βαθmicroό εξοικείωσης
των microαθητών microε τη χρήση ΗΥ και αληθινή κατάκτηση και εmicroπέδωση της χρήσης
πολυmicroεσικών εφαρmicroογών και πλοήγησης σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων Έτσι
εκτός από τις απαραίτητες γνώσεις βασικών εργαλείων ΤΠΕ (κειmicroενογράφος
λογισmicroικό παρουσίασης έρευνα στο διαδίκτυο) το σενάριο απαιτεί προγενέστερη
εmicroπειρία των microαθητών σε laquoαλληλεπιδραστικά τρισδιάστατα περιβάλλοντα εικονικής
πραγmicroατικότητας όπου microπορεί κάποιος να εmicroβυθιστείraquo (ορισmicroός του Jaron Lanier για
την εικονική πραγmicroατικότητα 1989)
Οι microαθητές θα πρέπει επιπρόσθετα να διαθέτουν εmicroπειρία σε ανοιχτό
microαθησιακό περιβάλλον οmicroαδοσυνεργατικής διδασκαλίας Η οmicroαδοσυνεργατική
προσέγγιση υλοποιείται από την κινητοποίηση microαθησιακών δραστηριοτήτων microέσα σε
πλαίσια συνεργατικών σχέσεων και αποτελεί ένα αποτελεσmicroατικό σύστηmicroα microάθησης
τόσο για τους προχωρηmicroένους όσο και για τους πιο αδύναmicroους microαθητές
(Ματσαγγούρας 2000) Η προσέγγιση είναι διερευνητική-ανακαλυπτική οι microαθητές
microε την υποστηρικτική καθοδήγηση (η οποία δεν αποκλείεται αλλά απαιτεί ισορροπία
microεταξύ της διδασκαλικής παρεmicroβατικότητας και της microαθητικής αυτενέργειας)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 5 από 48
αναζητούν υλικό από το διαδίκτυο το microελετούν και συνθέτουν τα αποτελέσmicroατα της
έρευνάς τους Ο στόχος δεν είναι η αποmicroνηmicroόνευση αλλά η εποικοδοmicroιστική
πρόσληψη της γνώσης microέσω της εmicroπλοκής τους σε διάφορες δραστηριότητες
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκπαιδευτικό που θα ασχοληθεί microε το
συγκεκριmicroένο σενάριο είναι να έχει ενστερνιστεί και να υποστηρίζει εmicroπράκτως την
αξία της ενεργού microάθησης (ldquoactive learningrdquo) που προφανώς δεν microπορεί να
επιτευχθεί microε την παρακολούθηση της διάλεξης του διδάσκοντος ως αυθεντίας από
καθέδρας (microετωπική δασκαλοκεντρική διδασκαλία) την ανάγνωση του σχολικού
βιβλίου ή την απλή αντικατάσταση της microοναδικής πηγής γνώσης από εναλλακτικά
περιβάλλοντα microάθησης όπως αυτά που προσφέρει ένα κλειστό περιβάλλον ΗΥ O
ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο καθοδηγητικός εφόσον πρέπει microάλλον
να υποδεικνύει ερmicroηνευτικούς δρόmicroους παρά να επιβάλλει και να προκαθορίζει τα
πορίσmicroατα της έρευνας
Με δεδοmicroένο ότι ο καλύτερος τρόπος να microάθει κανείς κάτι είναι να το
ανακαλύψει microόνος του ο διδάσκων θα πρέπει να προκρίνει τη βιωmicroατική microάθηση
δίνοντας έmicroφαση στον σηmicroαντικό ρόλο που παίζει η εmicroπειρία στη microαθησιακή
διαδικασία και φροντίζοντας για την παροχή ισχυρών κινήτρων προς τους microαθητές
βασικότερο από τα οποία θα πρέπει να είναι το ευχάριστο κλίmicroα επικοινωνίας microεταξύ
ισότιmicroων microελών που εξασφαλίζει η οmicroάδα Το microαθησιακό περιβάλλον θα πρέπει να
είναι microε τέτοιο τρόπο οργανωmicroένο ώστε να ευνοεί την έκφραση και την καλλιέργεια
της ατοmicroικότητας σε σχέση microε την άνωθεν επιβολή της γνώσης να στηρίζεται στην
ελεύθερη δραστηριότητα σε αντίθεση microε την εξωτερική πειθαρχία να προκρίνει
τέλος την κατάκτηση microεmicroονωmicroένων δεξιοτήτων και τεχνικών microέσω microιας
προσπάθειας που προκύπτει από microια χειροπιαστή ζωντανή διαδικασία Ο δάσκαλος
καλείται να οργανώσει έναν εναλλακτικό ανάλαφρο και ευχάριστο τρόπο
διδασκαλίας microε δηmicroιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ που θα κάνει τη microάθηση να
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 6 από 48
microοιάζει microε παιχνίδι και ψυχαγωγία ώστε να επιτύχει την ενεργό συmicromicroετοχή των
microαθητών
Οπωσδήποτε επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να είναι θεωρητικά καταρτισmicroένος
microε άρτια γνώση των ΤΠΕ και να έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο για την κατάλληλη
προεργασία τόσο σε επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο
διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εφαρmicroογή του σεναρίου
Τέλος το σενάριο microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής
της σχολικής microονάδας ή στο χώρο της σχολικής βιβλιοθήκης εφόσον είναι
εξοπλισmicroένος microε ΗΥ Εναλλακτικά για την πραγmicroατοποίησή του προσφέρεται και
σχολική αίθουσα που θα διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη την χρήση
τουλάχιστον τεσσάρων υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται
Νεκταρία Ιωάννου laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία (από microετάφραση) Οmicroηρικά Έπη laquoΙλιάδαraquo Β΄
Γυmicroνασίου 2014
Το σενάριο αντλεί
-
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σενάριο στηρίζεται στην 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου των Οmicroηρικών Επών
laquoΙλιάδαraquo για την Β΄ Γυmicroνασίου που περιλαmicroβάνει ένα εκτενές απόσπασmicroα της
ραψωδίας Π (στίχοι 684-867) το οποίο αναφέρεται στην laquoἀριστείαraquo και τον θάνατο
του Πατρόκλου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 4 από 48
ΙΙ Άλλα γνωστικά αντικείmicroενα
Πληροφορική
Αισθητική Αγωγή
Χρονική διάρκεια
6 διδακτικές ώρες
Χώρος
Ι Φυσικός χώρος
Εντός σχολείου εναλλακτικά αίθουσα διδασκαλίας εξοπλισmicroένη microε διαδραστικό
πίνακα τέσσερις τουλάχιστον φορητούς υπολογιστές και σύνδεση στο διαδίκτυο
ΙΙ Εικονικός χώρος διαδίκτυο
Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και microαθητή
Το εν λόγω σενάριο προϋποθέτει για την εφαρmicroογή του αυξηmicroένο βαθmicroό εξοικείωσης
των microαθητών microε τη χρήση ΗΥ και αληθινή κατάκτηση και εmicroπέδωση της χρήσης
πολυmicroεσικών εφαρmicroογών και πλοήγησης σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων Έτσι
εκτός από τις απαραίτητες γνώσεις βασικών εργαλείων ΤΠΕ (κειmicroενογράφος
λογισmicroικό παρουσίασης έρευνα στο διαδίκτυο) το σενάριο απαιτεί προγενέστερη
εmicroπειρία των microαθητών σε laquoαλληλεπιδραστικά τρισδιάστατα περιβάλλοντα εικονικής
πραγmicroατικότητας όπου microπορεί κάποιος να εmicroβυθιστείraquo (ορισmicroός του Jaron Lanier για
την εικονική πραγmicroατικότητα 1989)
Οι microαθητές θα πρέπει επιπρόσθετα να διαθέτουν εmicroπειρία σε ανοιχτό
microαθησιακό περιβάλλον οmicroαδοσυνεργατικής διδασκαλίας Η οmicroαδοσυνεργατική
προσέγγιση υλοποιείται από την κινητοποίηση microαθησιακών δραστηριοτήτων microέσα σε
πλαίσια συνεργατικών σχέσεων και αποτελεί ένα αποτελεσmicroατικό σύστηmicroα microάθησης
τόσο για τους προχωρηmicroένους όσο και για τους πιο αδύναmicroους microαθητές
(Ματσαγγούρας 2000) Η προσέγγιση είναι διερευνητική-ανακαλυπτική οι microαθητές
microε την υποστηρικτική καθοδήγηση (η οποία δεν αποκλείεται αλλά απαιτεί ισορροπία
microεταξύ της διδασκαλικής παρεmicroβατικότητας και της microαθητικής αυτενέργειας)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 5 από 48
αναζητούν υλικό από το διαδίκτυο το microελετούν και συνθέτουν τα αποτελέσmicroατα της
έρευνάς τους Ο στόχος δεν είναι η αποmicroνηmicroόνευση αλλά η εποικοδοmicroιστική
πρόσληψη της γνώσης microέσω της εmicroπλοκής τους σε διάφορες δραστηριότητες
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκπαιδευτικό που θα ασχοληθεί microε το
συγκεκριmicroένο σενάριο είναι να έχει ενστερνιστεί και να υποστηρίζει εmicroπράκτως την
αξία της ενεργού microάθησης (ldquoactive learningrdquo) που προφανώς δεν microπορεί να
επιτευχθεί microε την παρακολούθηση της διάλεξης του διδάσκοντος ως αυθεντίας από
καθέδρας (microετωπική δασκαλοκεντρική διδασκαλία) την ανάγνωση του σχολικού
βιβλίου ή την απλή αντικατάσταση της microοναδικής πηγής γνώσης από εναλλακτικά
περιβάλλοντα microάθησης όπως αυτά που προσφέρει ένα κλειστό περιβάλλον ΗΥ O
ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο καθοδηγητικός εφόσον πρέπει microάλλον
να υποδεικνύει ερmicroηνευτικούς δρόmicroους παρά να επιβάλλει και να προκαθορίζει τα
πορίσmicroατα της έρευνας
Με δεδοmicroένο ότι ο καλύτερος τρόπος να microάθει κανείς κάτι είναι να το
ανακαλύψει microόνος του ο διδάσκων θα πρέπει να προκρίνει τη βιωmicroατική microάθηση
δίνοντας έmicroφαση στον σηmicroαντικό ρόλο που παίζει η εmicroπειρία στη microαθησιακή
διαδικασία και φροντίζοντας για την παροχή ισχυρών κινήτρων προς τους microαθητές
βασικότερο από τα οποία θα πρέπει να είναι το ευχάριστο κλίmicroα επικοινωνίας microεταξύ
ισότιmicroων microελών που εξασφαλίζει η οmicroάδα Το microαθησιακό περιβάλλον θα πρέπει να
είναι microε τέτοιο τρόπο οργανωmicroένο ώστε να ευνοεί την έκφραση και την καλλιέργεια
της ατοmicroικότητας σε σχέση microε την άνωθεν επιβολή της γνώσης να στηρίζεται στην
ελεύθερη δραστηριότητα σε αντίθεση microε την εξωτερική πειθαρχία να προκρίνει
τέλος την κατάκτηση microεmicroονωmicroένων δεξιοτήτων και τεχνικών microέσω microιας
προσπάθειας που προκύπτει από microια χειροπιαστή ζωντανή διαδικασία Ο δάσκαλος
καλείται να οργανώσει έναν εναλλακτικό ανάλαφρο και ευχάριστο τρόπο
διδασκαλίας microε δηmicroιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ που θα κάνει τη microάθηση να
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 6 από 48
microοιάζει microε παιχνίδι και ψυχαγωγία ώστε να επιτύχει την ενεργό συmicromicroετοχή των
microαθητών
Οπωσδήποτε επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να είναι θεωρητικά καταρτισmicroένος
microε άρτια γνώση των ΤΠΕ και να έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο για την κατάλληλη
προεργασία τόσο σε επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο
διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εφαρmicroογή του σεναρίου
Τέλος το σενάριο microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής
της σχολικής microονάδας ή στο χώρο της σχολικής βιβλιοθήκης εφόσον είναι
εξοπλισmicroένος microε ΗΥ Εναλλακτικά για την πραγmicroατοποίησή του προσφέρεται και
σχολική αίθουσα που θα διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη την χρήση
τουλάχιστον τεσσάρων υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται
Νεκταρία Ιωάννου laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία (από microετάφραση) Οmicroηρικά Έπη laquoΙλιάδαraquo Β΄
Γυmicroνασίου 2014
Το σενάριο αντλεί
-
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σενάριο στηρίζεται στην 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου των Οmicroηρικών Επών
laquoΙλιάδαraquo για την Β΄ Γυmicroνασίου που περιλαmicroβάνει ένα εκτενές απόσπασmicroα της
ραψωδίας Π (στίχοι 684-867) το οποίο αναφέρεται στην laquoἀριστείαraquo και τον θάνατο
του Πατρόκλου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 5 από 48
αναζητούν υλικό από το διαδίκτυο το microελετούν και συνθέτουν τα αποτελέσmicroατα της
έρευνάς τους Ο στόχος δεν είναι η αποmicroνηmicroόνευση αλλά η εποικοδοmicroιστική
πρόσληψη της γνώσης microέσω της εmicroπλοκής τους σε διάφορες δραστηριότητες
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκπαιδευτικό που θα ασχοληθεί microε το
συγκεκριmicroένο σενάριο είναι να έχει ενστερνιστεί και να υποστηρίζει εmicroπράκτως την
αξία της ενεργού microάθησης (ldquoactive learningrdquo) που προφανώς δεν microπορεί να
επιτευχθεί microε την παρακολούθηση της διάλεξης του διδάσκοντος ως αυθεντίας από
καθέδρας (microετωπική δασκαλοκεντρική διδασκαλία) την ανάγνωση του σχολικού
βιβλίου ή την απλή αντικατάσταση της microοναδικής πηγής γνώσης από εναλλακτικά
περιβάλλοντα microάθησης όπως αυτά που προσφέρει ένα κλειστό περιβάλλον ΗΥ O
ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περισσότερο καθοδηγητικός εφόσον πρέπει microάλλον
να υποδεικνύει ερmicroηνευτικούς δρόmicroους παρά να επιβάλλει και να προκαθορίζει τα
πορίσmicroατα της έρευνας
Με δεδοmicroένο ότι ο καλύτερος τρόπος να microάθει κανείς κάτι είναι να το
ανακαλύψει microόνος του ο διδάσκων θα πρέπει να προκρίνει τη βιωmicroατική microάθηση
δίνοντας έmicroφαση στον σηmicroαντικό ρόλο που παίζει η εmicroπειρία στη microαθησιακή
διαδικασία και φροντίζοντας για την παροχή ισχυρών κινήτρων προς τους microαθητές
βασικότερο από τα οποία θα πρέπει να είναι το ευχάριστο κλίmicroα επικοινωνίας microεταξύ
ισότιmicroων microελών που εξασφαλίζει η οmicroάδα Το microαθησιακό περιβάλλον θα πρέπει να
είναι microε τέτοιο τρόπο οργανωmicroένο ώστε να ευνοεί την έκφραση και την καλλιέργεια
της ατοmicroικότητας σε σχέση microε την άνωθεν επιβολή της γνώσης να στηρίζεται στην
ελεύθερη δραστηριότητα σε αντίθεση microε την εξωτερική πειθαρχία να προκρίνει
τέλος την κατάκτηση microεmicroονωmicroένων δεξιοτήτων και τεχνικών microέσω microιας
προσπάθειας που προκύπτει από microια χειροπιαστή ζωντανή διαδικασία Ο δάσκαλος
καλείται να οργανώσει έναν εναλλακτικό ανάλαφρο και ευχάριστο τρόπο
διδασκαλίας microε δηmicroιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ που θα κάνει τη microάθηση να
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 6 από 48
microοιάζει microε παιχνίδι και ψυχαγωγία ώστε να επιτύχει την ενεργό συmicromicroετοχή των
microαθητών
Οπωσδήποτε επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να είναι θεωρητικά καταρτισmicroένος
microε άρτια γνώση των ΤΠΕ και να έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο για την κατάλληλη
προεργασία τόσο σε επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο
διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εφαρmicroογή του σεναρίου
Τέλος το σενάριο microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής
της σχολικής microονάδας ή στο χώρο της σχολικής βιβλιοθήκης εφόσον είναι
εξοπλισmicroένος microε ΗΥ Εναλλακτικά για την πραγmicroατοποίησή του προσφέρεται και
σχολική αίθουσα που θα διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη την χρήση
τουλάχιστον τεσσάρων υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται
Νεκταρία Ιωάννου laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία (από microετάφραση) Οmicroηρικά Έπη laquoΙλιάδαraquo Β΄
Γυmicroνασίου 2014
Το σενάριο αντλεί
-
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σενάριο στηρίζεται στην 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου των Οmicroηρικών Επών
laquoΙλιάδαraquo για την Β΄ Γυmicroνασίου που περιλαmicroβάνει ένα εκτενές απόσπασmicroα της
ραψωδίας Π (στίχοι 684-867) το οποίο αναφέρεται στην laquoἀριστείαraquo και τον θάνατο
του Πατρόκλου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 6 από 48
microοιάζει microε παιχνίδι και ψυχαγωγία ώστε να επιτύχει την ενεργό συmicromicroετοχή των
microαθητών
Οπωσδήποτε επιβάλλεται ο εκπαιδευτικός να είναι θεωρητικά καταρτισmicroένος
microε άρτια γνώση των ΤΠΕ και να έχει αφιερώσει αρκετό χρόνο για την κατάλληλη
προεργασία τόσο σε επίπεδο διαχείρισης του υλικού όσο και σε επίπεδο
διεκπεραίωσης υλικοτεχνικών ζητηmicroάτων που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εφαρmicroογή του σεναρίου
Τέλος το σενάριο microπορεί να πραγmicroατοποιηθεί στο εργαστήριο πληροφορικής
της σχολικής microονάδας ή στο χώρο της σχολικής βιβλιοθήκης εφόσον είναι
εξοπλισmicroένος microε ΗΥ Εναλλακτικά για την πραγmicroατοποίησή του προσφέρεται και
σχολική αίθουσα που θα διαθέτει διαδραστικό πίνακα microε απαραίτητη την χρήση
τουλάχιστον τεσσάρων υπολογιστών συνδεδεmicroένων στο διαδίκτυο
Εφαρmicroογή στην τάξη
Το συγκεκριmicroένο σενάριο εφαρmicroόστηκε στην τάξη
Το σενάριο στηρίζεται
Νεκταρία Ιωάννου laquoὡς ἔπεσ᾽ ἐσθλὸς ἀνήρ - Μονοmicroαχία και ἀριστεία στην Ιλιάδαraquo
Αρχαία Ελληνική Γραmicromicroατεία (από microετάφραση) Οmicroηρικά Έπη laquoΙλιάδαraquo Β΄
Γυmicroνασίου 2014
Το σενάριο αντλεί
-
Β ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το σενάριο στηρίζεται στην 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου των Οmicroηρικών Επών
laquoΙλιάδαraquo για την Β΄ Γυmicroνασίου που περιλαmicroβάνει ένα εκτενές απόσπασmicroα της
ραψωδίας Π (στίχοι 684-867) το οποίο αναφέρεται στην laquoἀριστείαraquo και τον θάνατο
του Πατρόκλου
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 7 από 48
Οι microαθητές καλούνται να χωριστούν σε τέσσερις οmicroάδες και να εmicroπλακούν σε
δραστηριότητες που στηρίζονται στη διερεύνηση δύο κοmicroβικών σηmicroείων που
διαγράφουν οmicroόκεντρους νοηmicroατικούς κύκλους στην ενότητα δηλαδή της
laquoἀριστείαςraquo που αποτελεί εξαιρετική έκφανση της ηρωικότερης εκδοχής της microάχης
εκ του συστάδην και αποτελεί εκδήλωση που εντάσσεται στον ευρύτερο κύκλο τη
microονοmicroαχία
Οι δραστηριότητες έχουν κατανεmicroηθεί σε επτά συνολικά Φύλλα Εργασίας Το
πρώτο και το δεύτερο Φύλλο Εργασίας είναι κοινά για τις οmicroάδες Α και Β Γ και ∆
αντίστοιχα Το καθένα περιλαmicroβάνει microια σε βάθος έρευνα των παραπάνω εννοιών το
Φύλλο Α της laquoἀριστείαςraquo ενώ το Φύλλο Β της laquoοπλιτικής φάλαγγαςraquo που
σηmicroατοδοτεί όχι microόνο στρατηγική microετάβαση από τη σύγκρουση microεταξύ των αρίστων
ηρώων στη γενικευmicroένη συmicroπλοκή πολυπληθέστερων στρατιωτικών οmicroάδων αλλά
και σηmicroαίνουσα πολιτική εξέλιξη που συmicroβαδίζει microε πολιτειακές αλλαγές στον
αρχαίο ελληνικό κόσmicroο
Εν συνεχεία οι microαθητές χωρίζονται στις οmicroάδες τους η καθεmicroιά από τις οποίες
φέρει το όνοmicroα ενός διαπρεπούς Αχαιού ήρωα που παρουσιάζεται να αριστεύει στο
ιλιαδικό έπος (∆ιοmicroήδης Αχιλλέας Αγαmicroέmicroνονας Μενέλαος) Η ονοmicroατοδοσία των
οmicroάδων συσχετίζεται microε την πρώτη δραστηριότητα του νέου αυτού Φύλλου
Εργασίας που συνίσταται στη microελέτη και σύγκριση της laquoἀριστείαςraquo του Πάτροκλου
όπως παρουσιάζεται στην εξεταζόmicroενη ενότητα microε αυτή των προαναφερθέντων
ηρώων σε άλλες ραψωδίες του έπους Η εργασία των microαθητών υποβοηθείται από
κατευθυντήριες ερωτήσεις
Επόmicroενη δραστηριότητα στο ίδιο Φύλλο Εργασίας είναι όχι πλέον η
ενδοκειmicroενική σύγκριση αλλά η αντιπαραβολή microε χωρία από άλλα λογοτεχνικά
κείmicroενα που παρουσιάζουν τη σύγκρουση δύο επιφανών microονοmicroάχων ή την
laquoἀριστείαraquo ενός microε στόχο οι microαθητές να κατανοήσουν τους κοινούς διαχρονικά
λογοτεχνικούς τύπους έκφρασης και απόδοσης του microεγαλειωδών κατορθωmicroάτων των
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 8 από 48
πολεmicroιστών (τέτοιοι είναι microεταξύ άλλων η νοηmicroατική υπερβολή που υποστηρίζεται
συχνά από λεκτικό πληθωρισmicroό οι υπερφυσικές υπεράνθρωπες ιδιότητες που
παρουσιάζονται να έχουν οι ήρωες που αντιπαραβάλλεται microε εξωανθρώπινες
ιδιότητες άγριων ζώων φυσικών φαινοmicroένων κά)
Η τελευταία δραστηριότητα αυτού του Φύλλου Εργασίας περιλαmicroβάνει τη
microετάβαση της ίδια βάσης προβληmicroατισmicroού στον θελκτικότερο κόσmicroο της
οπτικοποίησης που προσφέρει η βιοmicroηχανία θεάmicroατος επιδιώκοντας την παραβολή
microε αποσπάσmicroατα σύγχρονων ταινιών microε τις οποίες οι microαθητές είναι κατά πάσα
πιθανότητα εξοικειωmicroένοι Στόχος εδώ είναι να ανιχνευθεί αν οι microαθητές είναι σε
θέση να αντιληφθούν κατά πόσο η φαντασmicroαγορία των οπτικών εφέ εγκλωβίζει τους
αξιοποιούmicroενους microύθους (ή ιστορικά γεγονότα) στις νόρmicroες και τα κλισέ των ταινιών
δράσης επισήmicroανση αναγκαία για τη microετάβαση στο τελικό κοινό για όλες τις οmicroάδες
Φύλλο Εργασίας που ολοκληρώνει την πραγmicroάτευση των δύο κεντρικών θεmicroάτων
(microονοmicroαχία - laquoἀριστείαraquo) που προαναφέρθηκαν
Πράγmicroατι στο έβδοmicroο και τελευταίο Φύλλο Εργασίας οι microαθητές καλούνται να
γίνουν οι ίδιοι δηmicroιουργοί ενός εικονικού κόσmicroου και να παρουσιάσουν σε αυτόν
τους ήρωες που δίνουν το όνοmicroά τους στην οmicroάδα τους και την άριστη δράση τους
όπως αναφέρεται στο έπος Το εγχείρηmicroα έχει αυξηmicroένες απαιτήσεις από την πλευρά
των microαθητών καθώς η ενασχόληση microε τους εικονικούς κόσmicroους δεν είναι γνώση που
microπορεί να θεωρηθεί δεδοmicroένη σε αυτή την ηλικία
Τέλος το σενάριο προβλέπει microια τελευταία ώρα αφιερωmicroένη στην παρουσίαση
του υλικού που δηmicroιούργησαν οι οmicroάδες στην ολοmicroέλεια κατά τη διάρκεια της
οποίας θα υπάρξει εκατέρωθεν αξιολόγηση αλλά και αυτοαξιολόγηση των οmicroάδων
ώστε να εξαχθούν τα τελικά συmicroπεράσmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 9 από 48
Γ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο
Στο συγκεκριmicroένο σενάριο διαπλέκονται και συγκεφαλαιώνονται προβληmicroατισmicroοί
που προϋπήρχαν ως ψήγmicroατα ατάκτως ερριmicromicroένα στο microυαλό της συντάκτριας για
microεγάλο χρονικό διάστηmicroα Αναmicroφίβολα το microείζονος βαρύτητας έναυσmicroα στάθηκε η
επί σειρά ετών εmicroπειρική παρατήρηση από τη διδασκαλία των επών στις δύο πρώτες
τάξεις του γυmicroνασίου Κατrsquo αρχάς πρέπει να επισηmicroανθεί ότι ο εκάστοτε διδάσκων
προφανώς όχι microόνο δεν απευθύνεται σε ldquotabula rasardquo αποδέκτες αλλά έρχεται
microάλιστα αντιmicroέτωπος microε microια ήδη παγιωmicroένη από την πλευρά των microαθητών του
αντίληψη για τα οmicroηρικά έπη κυριότερος πάροχος της οποίας είναι αναmicroφίβολα όχι η
εγκυκλοπαιδική τους γνώση περί microυθολογίας αλλά οι ποικίλες κινηmicroατογραφικές
ταινίες που έχουν παρακολουθήσει και microε θρησκευτική ευλάβεια αποmicroνηmicroονεύσει ως
και την παραmicroικρή τους λεπτοmicroέρεια κατά το παρελθόν
Το πλέον παράδοξο όλων όmicroως από αυτή την παρατήρηση είναι πως το κείmicroενο
της laquoΙλιάδαςraquo microε την ασφαλώς πιο αρχαιοπρεπή βαριά και περίπλοκη γλώσσα του
Πολυλά αποδεικνύεται τελικά θελκτικότερο λόγω του πλούσιου σε πολεmicroική δράση
περιεχοmicroένου του σε σχέση microε τον φιλειρηνικό και παραmicroυθιακό κόσmicroο που
προβάλλεται στην laquoΟδύσσειαraquo παρατήρηση κοινή τόσο για τα κορίτσια όσο και για
τα αγόρια
Ειδικά τα τελευταία κυριολεκτικά εκστασιάζονται microε τις πολυαναmicroενόmicroενες
(εφόσον η προσπέλασή τους βάσει του χρονοδιαγράmicromicroατος της διδακτέας ύλης
γίνεται microε χαρακτηριστική καθυστέρηση εντός του σχολικού έτους είναι η αλήθεια)
περιγραφές των σκηνών microάχης η διδασκαλία των οποίων συνοδεύεται συνήθως από
ενθουσιώδη επιφωνήmicroατα και συνθήmicroατα επιδοκιmicroασίας που παραπέmicroπουν ευθέως
στην ορολογία και τα συmicroφραζόmicroενα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών microε τα οποία
ασχολούνται αρκετά τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 10 από 48
Συνεπώς η ανάγνωση και η πρόσληψη του αρχαίου κειmicroένου microε τους όρους
που αναπόφευκτα διαmicroορφώνει η σύγχρονη αισθητική που διατρέχει τα ηλεκτρονικά
παιχνίδια και τις επικές κινηmicroατογραφικές ταινίες δηmicroιούργησε την επιθυmicroία
εγκόλπωσης γόνιmicroης συνδιαλλαγής και αντιπαράθεσης microε το laquoαντίπαλο δέοςraquo που
συνήθως αντιmicroετωπίζεται αν microη τι άλλο microε καχυποψία από εκπαιδευτικούς και
γονείς Τι θα συνέβαινε αν αντί να δαιmicroονοποιήσουmicroε και διαρρήδην να
εξοβελίσουmicroε τις οπτικοποιηmicroένες νόρmicroες που παρέχει η σύγχρονη κουλτούρα microέσω
των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των κινηmicroατογραφικών ταινιών εστιάσουmicroε στις
σηmicroαντικές εκπαιδευτικές δυνατότητες που αυτές παρέχουν και τις αξιοποιήσουmicroε ως
εργαλεία microάθησης Με ποιους τρόπους θα microπορούσε να αξιοποιηθεί ο ψηφιακός
κόσmicroος ως υποβοηθητικό microέσο διαmicroορφώνοντας ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον το
οποίο θα οδηγεί σε microια αποτελεσmicroατική microαθησιακή διαδικασία (Μαραγκός amp
Γρηγοριάδου 2006) Αξίζει να σηmicroειωθεί ότι παρόmicroοιες προσπάθειες για ενίσχυση
της microάθησης microέσω της εκmicroετάλλευσης της επίδρασης παραδοσιακών microέσων
ψυχαγωγίας όπως το ραδιόφωνο το φιλmicro η τηλεόραση οι ηχητικές ηχογραφήσεις
κά είχαν καταβληθεί και στο παρελθόν (Saettler 1968) Στους ψηφιακούς κόσmicroους
όmicroως η πρόκληση είναι η υιοθέτηση των κατάλληλων microεθόδων για τη δηmicroιουργία
ενός περιβάλλοντος που συνδυάζει την ψυχαγωγία microε την εκπαίδευση και η
δηmicroιουργία microια microοναδικής εmicroπειρίας η οποία θα βελτιστοποιεί τη συmicroβολή και των
δύο (Ciavarro 2006)
Τα τελευταία χρόνια τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν αρχίσει να ωριmicroάζουν ως
microια νέα microορφή ψυχαγωγίας κατακτώντας όλο και microεγαλύτερο χρόνο στην
καθηmicroερινότητα των χρηστών τους σε σχέση microε τα παραδοσιακά microέσα ψυχαγωγίας
(τηλεόραση κινηmicroατογράφος θέατρο κτλ) Η microεγάλη εmicroπορική επιτυχία των
παιχνιδοmicroηχανών και η ενσωmicroάτωση της τεχνολογίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών
σε συσκευές καθηmicroερινής χρήσης (λχ σε κινητά τηλέφωνα) αποδεικνύουν την
τεράστια γοητεία που ασκούν τόσο στο microαθητικό πληθυσmicroό όσο και σε οmicroάδες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 11 από 48
ενηλίκων Η αλmicroατώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΗΥ έχει επιτρέψει στους
σχεδιαστές παιχνιδιών τη δηmicroιουργία πλούσιων ψηφιακών κόσmicroων microε σχεδόν
αληθοφανή απεικόνιση και άριστης ποιότητας ήχο Σήmicroερα εκτός από τα παιχνίδια
laquoενέργειαςraquo (ldquoactionrdquo) microε χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγmicroα το θρυλικό ldquoPac-
manrdquo έχουν προστεθεί επίσης οι κατηγορίες των προσοmicroοιώσεων (ldquosimulationsrdquo)
της στρατηγικής (ldquostrategyrdquo) των παιχνιδιών ρόλων (ldquorole playingrdquo) των
περιπετειών (ldquoadventuresrdquo)
Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί βάσιmicroα σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά microε τα
παιχνίδια microέσω υπολογιστή οι σηmicroαντικότερες εκ των οποίων θα microπορούσαν να
συνοψιστούν στις ακόλουθες α) ενδεχόmicroενη έκφραση βίαιης και επιθετικής
συmicroπεριφοράς β) πιθανή υιοθέτηση λανθασmicroένων στερεότυπων σχετικά microε τους
έmicroφυλους ρόλους - δεδοmicroένου ότι τα παιχνίδια ΗΥ παίζονται σχεδόν αποκλειστικά
από αγόρια γ) δηmicroιουργία προβληmicroάτων στην αντίληψη συνεργατικότητας των
microαθητών και δ) πλήρης απεmicroπόληση του laquoπαραδοσιακούraquo δηmicroιουργικού παιχνιδιού
(Eugene 1991) Ωστόσο αυτές δεν αναιρούν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα που
microπορεί να προσλάβει το παιχνίδι microέσω υπολογιστή κάτω από συγκεκριmicroένες
προϋποθέσεις
Πιο συγκεκριmicroένα οι τρισδιάστατοι εικονικοί κόσmicroοι microπορούν να προωθήσουν
την εmicroπλοκή των εκπαιδευοmicroένων microέσω των ευκαιριών που παρέχουν για δηmicroιουργία
περιεχοmicroένου επίλυση προβληmicroάτων λήψη αποφάσεων και αναστοχασmicroό (Dickey
2005) Η δυνατότητα που έχουν τα τρισδιάστατα εικονικά περιβάλλοντα microάθησης να
εmicroπλαισιώνουν τη διαδικασία microάθησης σε αυθεντικές συνθήκες και να εmicroπλέκουν
τους χρήστες τους σε κοινότητες πρακτικής καθιστούν την εγκαθιδρυmicroένη microάθηση
(ldquosituated cognitionrdquo) και ειδικότερα το microοντέλο της γνωστικής microαθητείας ως την
πλέον κατάλληλη θεωρία microάθησης για το σχεδιασmicroό και την υλοποίηση
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε τέτοια περιβάλλοντα Ανάmicroεσα στους τρόπους
που επιτρέπουν την επέκταση της γνώσης και της κατανόησης καθώς και την
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 12 από 48
πρακτική σε συγκεκριmicroένες εργασίες ή συνθήκες και είναι προσφορότεροι για τους
εικονικούς κόσmicroους είναι το παιχνίδι ρόλων Σύmicroφωνα microε τις θεωρίες τις
εmicroπλαισιωmicroένης microάθησης η microάθηση είναι microια κοινωνική διαδικασία που προκύπτει
από την ενεργή συmicromicroετοχή σε δραστηριότητες εmicroπλαισιωmicroένες σε κοινωνικά και
πολιτιστικά περιβάλλοντα (Jaumlrvelauml 1995) Σε αυτές τις θεωρίες εντάσσεται το
διδακτικό microοντέλο της γνωστικής microαθητείας σύmicroφωνα microε το οποίο οι δραστηριότητες
microάθησης εmicroπλαισιώνονται σε κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
Στη συγκεκριmicroένη περίπτωση οι δραστηριότητες στοχεύουν οι microαθητές να
προσπαθήσουν να προσοmicroοιώσουν τις σηmicroαντικές microονοmicroαχίες που συνάντησαν στο
έπος χρησιmicroοποιώντας το περιβάλλον προσοmicroοίωσης ενός δηmicroοφιλούς εικονικού
κόσmicroου ώστε να εmicroπλακούν σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον Πριν
προσπαθήσουν την προσοmicroοίωση οι microαθητές πρέπει να ενηmicroερωθούν πλήρως για το
σύστηmicroα το οποίο θα προσοmicroοιώσουν να το microελετήσουν και microετά να οδηγηθούν στην
προσοmicroοίωση microέσω του παιχνιδιού Θα έχουν ενηmicroερωθεί για όλα τα ιστορικά
στοιχεία που η προσοmicroοίωση αλλοιώνει καθώς και για όλες τις απαραίτητες
ενέργειες που πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν την προσοmicroοίωση Είναι πολύ
κρίσιmicroο να υπογραmicromicroιστεί ότι οι προσοmicroοιώσεις δεν αντιπροσωπεύουν την
πραγmicroατικότητα αλλά απεικονίζουν microια σύλληψη των σχεδιαστών τους σχετικά microε
την πραγmicroατικότητα Έτσι οι microαθητές έχουν τη δυνατότητα να αυτενεργήσουν να
δώσουν τη δική τους εκδοχή για τα γεγονότα και να ελέγξουν τα αποτελέσmicroατα αυτής
τους της πρωτοβουλίας Η εκπαιδευτική αξία των προσοmicroοιώσεων τελικά δεν
βρίσκεται απαραιτήτως στο ίδιο το πρόγραmicromicroα αλλά microάλλον στη γενική εmicroπειρία της
προσοmicroοίωσης (Prensky 2007)
Το σενάριο αξιοποιεί το microοντέλο του ρόmicroβου της γλωσσικής εκπαίδευσης που
αναπαριστά σχηmicroατικά τη διδακτική πρακτική του γλωσσικού microαθήmicroατος
εντοπίζοντας στις τέσσερις άκρες ενός ρόmicroβου τις γνώσεις για τον κόσmicroο τις γνώσεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 13 από 48
για τη γλώσσα τους γραmicromicroατισmicroούς και τις διδακτικές πρακτικές microε επίκεντρο του
σχήmicroατος τις ταυτότητες microαθητών και εκπαιδευτικών (Κουτσογιάννης 2012)
Επιπλέον κατεβλήθη προσπάθεια να ενσωmicroατωθούν δραστηριότητες που
σύmicroφωνα microε το πρόγραmicromicroα ldquoAUTCndashLearning Design Projectrdquo ανάλογα microε τη
microαθησιακή τους εστίαση (ldquolearning focusrdquo) βασίζονται α) στην ανάπτυξη εννοιών-
διαδικασιών (ldquoconcept-procedure developmentrdquo) όπου προέχει η κατανόηση και η
εmicroπέδωση εννοιών καιή διαδικασιών β) στο σχέδιο εργασίας ή στη microελέτη
περίπτωσης (ldquoprojectcase studyrdquo) όπου η έmicroφαση δίνεται στη δηmicroιουργία ή στην
παραγωγή ενός τεχνήmicroατος γ) στην υπόδυση ρόλων (ldquorole playrdquo) και δ) σε
συνεργατικούς (ldquocollabarorativersquo) microαθησιακούς σχεδιασmicroούς στο πλαίσιο των οποίων
έmicroφαση δίνεται στη διεπίδραση και στη συνεργασία microεταξύ των εκπαιδευοmicroένων
(Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Η αποτελεσmicroατική microάθηση συνδέεται microε την αmicroοιβαία εmicroπλοκή των
εκπαιδευόmicroενων σε δραστηριότητες και την ανταλλαγή της γνώσης (Wenger 1998)
Η έννοια της εmicroπλοκής (ldquoengagementrdquo) είναι συναφής microε τρεις παράγοντες το
συναίσθηmicroα (πχ ενθουσιασmicroός περιέργεια ενδιαφέρον άγχος θυmicroός άρνηση) τη
γνώση (πχ στρατηγική σκέψη πειραmicroατισmicroός αναζήτηση πληροφορίας έρευνα
ευελιξία) και τη συmicroπεριφορά (πχ βαθmicroός συγκέντρωσης και προσπάθειας
διαθέσιmicroος χρόνος ανάληψη δράσης επιmicroονή συνεισφορά συmicromicroόρφωση σε
κανόνες) (Fredricks et al 2004) Η εmicroπλοκή σε διαδικασίες microάθησης σχετίζεται microε
την οmicroάδα που θα ενδυναmicroώσει το microαθητή γνωστικά και ψυχικά στην πορεία του
προς την αυτόνοmicroη microάθηση Πρόκειται για αυτό που ο Vygotsky θεωρεί σταδιακή
microετάβαση από τη νοητική ανάπτυξη ως συλλογική πρακτική στην αυτόνοmicroη
αξιοποίηση αυτής της νοητικής λειτουργίας (∆αφέρmicroος 2002)
Συνειδητοποιώντας ο εκπαιδευτικός την ευεργετική επίδραση των κοινωνικών
διαδράσεων για τα γνωστικά αποκτήmicroατα παρεmicroβαίνει στη ζώνη επικείmicroενης
ανάπτυξης αξιοποιώντας όχι microόνο την ανάπτυξη που έχει ωριmicroάσει αλλά και το
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 14 από 48
δυναmicroικό του microαθητή προωθώντας και επισπεύδοντας κατά κάποιον τρόπο την
ανάπτυξη δεξιοτήτων Σε ένα τέτοιο διδακτικό πλαίσιο η εκπαίδευση ανταποκρίνεται
κυρίως στο επίπεδο της εν δυνάmicroει ανάπτυξης (Wertsch amp Tulviste 1997)
Αυτό είναι ιδιαίτερα σηmicroαντικό για το microάθηmicroα της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας γιατί αναδεικνύονται αξίες και έννοιες σε συγχρονία και διαχρονία σε
σχέση όχι microόνο microε τα άλλα microαθήmicroατα - φιλολογικά ή microη - αλλά και microε την
καθηmicroερινή ζωή Οι έννοιες χώρος - χρόνος άτοmicroο - σύνολο πολιτισmicroός microεταβολή
αλληλεπίδραση σύστηmicroα όχι microόνο microπορούν να αναδειχθούν microέσα από τα αρχαία
κείmicroενα αλλά και να κατανοηθούν ως αρχαιογνωσία και ως έννοιες που έχουν σχέση
και microε άλλες επιστήmicroες Η microελέτη των αρχαίων κειmicroένων από microετάφραση εφοδιάζει
τον αναγνώστη microε κουλτούρα διαχρονική τον βοηθά να συγκροτήσει τη σκέψη του
και να δει πιο νηφάλια την εποχή του
∆ ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝ∆ΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ
Γνώσεις για τον κόσmicroο αξίες πεποιθήσεις πρότυπα στάσεις ζωής
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να αναγνωρίσουν και να διερευνήσουν την ποιητική ανθρωπογεωγραφία της
laquoΙλιάδαςraquo ως ιδιαίτερου συστήmicroατος ιδεών αξιών και αντιλήψεων που
αναφέρεται στον πολιτισmicroό και την κοινωνική οργάνωση των αρχαϊκών
χρόνων πάντα microε επίκεντρο τον άνθρωπο (laquoοmicroηρικός ανθρωπισmicroόςraquo)
bull Να εξετάσουν και να κατακτήσουν την τυπολογική ταυτότητα του κειmicroένου
εmicroπεδώνοντας την αρχή ότι κάθε κείmicroενο υπακούει σε θεmicroατικούς και
εκφραστικούς κώδικες του γραmicromicroατολογικού είδους και γένους στα οποία
ανήκει
bull Να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους για την laquoἀριστείαraquo και το τυπικό σχήmicroα
της microονοmicroαχίας ώστε να ανασυνθέσουν τον κώδικα αξιών που χαρακτήριζε
τους πολεmicroιστές της εποχής ως προς την έννοια του ηρωισmicroού
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 15 από 48
bull Να επισηmicroάνουν επιβιώσεις των επών πρωτίστως στη νεοελληνική λογοτεχνία
και τέχνη (ιδιαίτερα στα δηmicroοτικά τραγούδια) αλλά και στην ευρωπαϊκή
παγκόσmicroια λογοτεχνική και καλλιτεχνική δηmicroιουργία
bull Να εκτιmicroήσουν την ηθογραφική ικανότητα του ποιητή και να
προβληmicroατιστούν ως προς την αmicroεροληψία του απέναντι στους πολεmicroιστές
που πρωταγωνιστούν στη σκηνή που προβάλλει
bull Να απολαύσουν αισθητικά το οmicroηρικό κείmicroενο που είχε εξάλλου ως αρχικό
στόχο του την τέρψη των ακροατών του microέσω της απαγγελίας
bull Να εκτιmicroήσουν την τέχνη του ποιητή που καταφέρνει να αποδώσει
laquoκινηmicroατογραφικάraquo microε εξαιρετική ζωντάνια τη σκηνή της αριστείας και του
θανάτου του Πατρόκλου τη σηmicroαντικότερη laquoανδροκτασίαraquo επώνυmicroου
Αχαιού στην laquoΙλιάδαraquo και ένα από τα κυριότερα γεγονότα του έπους microε
microεγάλη σηmicroασία για την εξέλιξη της πλοκής εφόσον αποτελεί προάγγελο της
επιστροφής του Αχιλλέα στη microάχη κινητήρια δύναmicroη του οποίου δε θα είναι
πλέον η laquoμῆνιςraquo ο θυmicroός αλλά η διάθεσή του για εκδίκηση
bull Να κατανοήσουν τον ατοmicroικό αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση ενταγmicroένο
στα microεγάλα θέmicroατα του πολέmicroου microε τους ήρωες και τις αριστείες τους αλλά
και microε τον πόνο τον θάνατο και την καταστροφή
Γνώσεις για τη γλώσσα
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν σταδιακά microε τη νοηmicroατική προσπέλαση ενός αρχαίου
κείmicroενου από microετάφραση και να αναζητήσουν και να συγκρίνουν
διαφορετικές microεταφραστικές εκδοχές του
bull Να ασκηθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου για την υποστήριξη των
πορισmicroάτων της έρευνάς τους καλλιεργώντας τη φαντασία τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 16 από 48
ενδυναmicroώνοντας την επικοινωνιακή τους ικανότητα καθώς και τις
αναγνωστικές τους δεξιότητες
bull Να αναπτύξουν τη βιωmicroατική εmicroπλοκή και την ενσυναίσθηση σε σχέση microε τα
προβλήmicroατα που καλούνται να διεκπεραιώσουν αρθρώνοντας λόγο
προσωπικό και οικείο που συνάδει microε τα ποικίλα γλωσσικά περιβάλλοντα στα
οποία εικονικά εmicroπλέκονται
bull Να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους στο κειmicroενικό είδος της παρουσίασης και
κριτικής (του αποσπάσmicroατος) microιας κινηmicroατογραφικής ταινίας αξιοποιώντας
την τεχνική της περιγραφής που έχουν διδαχθεί σε προηγούmicroενη τάξη
Γραmicromicroατισmicroοί
Επιδιώκεται οι microαθητές microαθήτριες
bull Να εξοικειωθούν microε ανοιχτά και διερευνητικά περιβάλλοντα microάθησης
(microηχανές αναζήτησης ιστοσελίδες) ώστε να συνθέτουν τα δικά τους
συmicroπεράσmicroατα
bull Να microπορούν να διαχειρίζονται microόνοι τους διαφορετικούς πόρους που
προσπελάζουν και να ασκηθούν στον έλεγχο της ορθότητας των πληροφοριών
που συναντούν κατά την αναζήτησή τους σε αυτούς ώστε να επιλέγουν
κριτικά τα στοιχεία που χρησιmicroεύουν στην έρευνά τους
bull Να χειρίζονται αποτελεσmicroατικά τις ΤΠΕ ως microέσο αναζήτησης πληροφοριών
αλλά και ως microέσο επικοινωνίας και δηmicroιουργίας πολυτροπικών κειmicroένων
bull Να είναι σε θέση να αναζητούν και να επεξεργάζονται εικονιστικό ndash
πολυmicroεσικό υλικό για τις δικές τους οπτικές και πολυmicroεσικές αναπαραστάσεις
του αρχαίου ελληνικού κόσmicroου
bull Να αναπτύξουν πνεύmicroα οmicroαδικότητας και συνεργασίας ώστε
ανταλλάσσοντας δεδοmicroένα και απόψεις να οδηγούνται σε ασφαλή
συmicroπεράσmicroατα
bull Να γίνουν εν τέλει οι ίδιοι δηmicroιουργοί νέων ψηφιακών πόρων οι οποίοι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 17 από 48
microπορούν να αναρτηθούν στο διαδίκτυο ώστε να διασφαλίζεται η
προσβασιmicroότητα και η συνεχής επικαιροποίησή τους από το σύνολο των
επισκεπτών τους
bull Να εmicroπλακούν σε περιβάλλοντα εικονικών κόσmicroων (ειδικότερα σε αυτόν του
Second Life) που εξασφαλίζουν αυθεντικές καταστάσεις microάθησης (ανάλυση
περιπτώσεων ενεργητική και βιωmicroατική microάθηση) καθώς και τη χρήση
παροmicroοιώσεων για τη διδασκαλία συγκεκριmicroένων microαθησιακών αντικειmicroένων
bull Να αξιοποιήσουν τεχνολογίες εφαρmicroογών που τους είναι οικείες για την
εργαστηριακή υλοποίηση του microαθήmicroατος της Αρχαίας Ελληνικής
Γραmicromicroατείας από microετάφραση
bull Να προβληmicroατιστούν σχετικά microε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως microέσα
διαmicroόρφωσης της γνώσης
bull Να ασκηθούν στην εmicroπεριστατωmicroένη άσκηση καλοπροαίρετης κριτικής και
αυτοκριτικής σχετικά microε τα πορίσmicroατα των οmicroάδων εργασίας ώστε να
απεκδύσουν την επισήmicroανση ατελειών από την ενδεχόmicroενη ταύτισή της microε
τιmicroωρητικές πρακτικές και να κατανοήσουν την πολλαπλή ωφελιmicroότητα που
προκύπτει από αυτού του είδους την ανατροφοδότηση εφαρmicroόζοντάς την
στην πράξη
∆ιδακτικές πρακτικές
Οι διδακτικές πρακτικές microε τις οποίες θα έρθουν αντιmicroέτωποι οι microαθητές στο
συγκεκριmicroένο σενάριο έχουν ως στόχο να τους βοηθήσουν
bull Να αξιοποιήσουν τα βιώmicroατα και τις δεξιότητές τους ώστε όχι microόνο να
εmicroπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά επιπρόσθετα να αναπτύξουν την
ικανότητα συνθετικής και κριτικής σκέψης και να βελτιώσουν τον προφορικό
και το γραπτό τους λόγο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 18 από 48
bull Να επιδείξουν θάρρος στην ανάληψη πρωτοβουλιών να αποκτήσουν
ικανότητες οργάνωσης της οmicroάδας και εν τέλει να ενισχύσουν τη θετική τους
αντίληψη για τις συνεργατικές microεθόδους
bull Να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα όσον αφορά στη συλλογή
καταγραφή και επεξεργασία του υλικού που είναι χρήσιmicroο για το έργο τους
bull Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια και την ενεργό συmicromicroετοχή προκειmicroένου
να φέρουν σε πέρας microε επιτυχία τις δραστηριότητες που τους έχουν ανατεθεί
bull Να αποκτήσουν υγιή κριτήρια εποικοδοmicroητικής αξιολόγησης και
αυτοαξιολόγησης
Ε ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Αφετηρία
Το σενάριο έχει ως αφόρmicroηση την 15η ενότητα του σχολικού βιβλίου της laquoΙλιάδαςraquo
της Β΄ Γυmicroνασίου και αξιοποιεί τον κυρίαρχο άξονα προώθησης της δράσης που
είναι η laquoἀριστείαraquo και ο θάνατος του Πατρόκλου εξαιρετικής σπουδαιότητας για την
οικονοmicroία του έπους εφόσον ανατροφοδοτείται η δράση του έργου microε την
εγκατάλειψη της οργής του Αχιλλέα κατά του Αγαmicroέmicroνονα και την πυροδότηση microιας
εκδικητικής οργής για τον Έκτορα Ενώ επί της ουσίας αρχίζει η αντίστροφη microέτρηση
για τους Τρώες που θα ολοκληρώσει τον ιλιαδικό microύθο (σε άλλα έπη) είναι
ενδιαφέρον να παρατηρήσουmicroε ότι στο έπος υπάρχουν στοιχεία αρχαίας τραγωδίας
(Jones 2010) καθώς microετά το ζενίθ microε την αριστεία και τον θρίαmicroβο του Πατρόκλου
φθάνουmicroε στο ναδίρ microε τον θάνατό του λόγω της υπέρβασης του microέτρου
Η παρούσα διδακτική πρόταση επιχειρεί κατrsquo αρχάς microια διεξοδική προσέγγιση
των εννοιών laquoἀριστείαraquo και laquoοπλιτική φάλαγγαraquo για να οδηγήσει στη συνέχεια σε
πολυσχιδείς αλληλοκαλυπτόmicroενες αmicroοιβαία τροφοδοτούmicroενες και εν microέρει
διαθεmicroατικές ατραπούς διερεύνησης του κεντρικού θέmicroατος της microονοmicroαχίας και της
εξειδικευmicroένης έκφανσής του της laquoἀριστείαςraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 19 από 48
Σύνδεση microε τα ισχύοντα στο σχολείο
Το προτεινόmicroενο σενάριο εντάσσεται στη δέκατη πέmicroπτη ενότητα του σχολικού
βιβλίου laquoΑρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα - Β΄ Γυmicroνασίουraquo
και microε αυτό επιχειρείται η πραγmicroάτωση διδακτικών στόχων όπως προβλέπονται από
το Πρόγραmicromicroα Σπουδών (∆ΕΠΠΣ-ΑΠΣ) (βλ αρ 5) και το Βιβλίο του Εκπαιδευτικού
σσ110-115 που θα microπορούσαν να συνοψιστούν στους ακόλουθους καλλιέργεια του
ενδιαφέροντος των microαθητών για τον αρχαιοελληνικό πολιτισmicroό microε τη microελέτη
ποικίλων σε θεmicroατολογία κειmicroένων του αρχαιοελληνικού κόσmicroου αντίληψη της
διαχρονικής διάστασης της ελληνικής γλώσσας και του ρόλου της ως φορέα και
δηmicroιουργού ιδεών και αξιών του ελληνικού πολιτισmicroού εκτίmicroηση του οmicroηρικού
έπους ως λογοτεχνικού κειmicroένου στο οποίο αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσmicroος microε
τον πολιτισmicroό τις αξίες την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση πληροφόρηση
κατανόηση και επικοινωνία για τις δράσεις τις στάσεις και τις συmicroπεριφορές των
ανθρώπων του αρχαίου κόσmicroου αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών αυτών
έργων κά
Αξιοποίηση των ΤΠΕ
Η microετάβαση στη microεταβιοmicroηχανική κοινωνία ή κοινωνία της πληροφορίας και γνώσης
όπως συνήθως ορίζεται έχει ταυτιστεί microε την εκρηκτική ανάπτυξη των νέων
τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) και τις συνεπαγόmicroενες
επιπτώσεις που αυτές επιφέρουν στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Οι ΤΠΕ microε τις
όλο και αυξανόmicroενες δυνατότητές τους ως νοητικά γνωσιακά εργαλεία και ως
εργαλεία αποθήκευσης επικοινωνίας επεξεργασίας και πρόσβασης της πληροφορίας
έχουν ενισχύσει την άποψη ότι η άγνοια στις νέες τεχνολογίες θα καταστήσει τους
ανθρώπους της νέας εποχής λειτουργικά αναλφάβητους
Σύmicroφωνα microε τη θεωρία του Habermas (1972) υπάρχουν τρία θεmicroελιώδη
γνωσιακά ενδιαφέροντα 1) το τεχνικό (έλεγχος και διαχείριση) 2) το πρακτικό
(κατανόηση - νόηmicroα) και 3) το χειραφετικό (κριτική δράση - κοινωνική αλλαγή) Οι
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 20 από 48
φιλοσοφικές αρχές που διέπουν τα τρία αυτά ενδιαφέροντα προσδιορίζουν εν πολλοίς
και τις επιπτώσεις τους κατά τη διδακτική εφαρmicroογή των ΤΠΕ
Έτσι το τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον προσεγγίζει τα εκπαιδευτικά συmicroβάντα
και τις πρακτικές ως laquoφαινόmicroεναraquo που υπόκεινται σε laquoκανονιστικόraquo και
laquoτεχνοκρατικόraquo έλεγχο και διαχείριση Μια εκπαίδευση που κατευθύνεται από ένα
τεχνικό γνωσιακό ενδιαφέρον microετατρέπει το άτοmicroο από πρόσωπο microε βούληση και
επιλογές για αυτοπραγmicroάτωση σε παθητικό και αποκοmicromicroένο από τα κοινωνικά
δρώmicroενα άτοmicroο
Το πρακτικό γνωσιακό ενδιαφέρον θεωρεί ότι η τεχνολογία microπορεί να συmicroβάλει
στην αυτοπραγmicroάτωση του microαθητή όταν ο microαθητής αποκτά έναν πιο ενεργό και
αλληλεπιδραστικό ρόλο microε αυτήν Η απελευθερωτική διάσταση της τεχνολογίας δεν
αξιολογείται microε όρους ποσοτικούς αλλά ποιοτικούς Αυτό σηmicroαίνει ότι αναγνωρίζεται
ο ενεργός ρόλος των microαθητών στη δηmicroιουργία των κοινωνικών κατασκευών δηλαδή
της γνώσης αντί να υποτάσσεται το άτοmicroο στην εξωτερικά επιβαλλόmicroενη για αυτούς
πραγmicroατικότητα την οποία το σχολείο καλείται να αναπαράγει στο microυαλό του
microαθητή
Σύmicroφωνα τέλος microε το χειραφετικό γνωσιακό ενδιαφέρον η απόκτηση
νοήmicroατος δεν περιορίζεται microόνο στην ενεργό συmicromicroετοχή των microαθητών στα
microαθησιακά δρώmicroενα αλλά και στην ανάπτυξη της κριτικής αυτοσυνείδησης και
κοινωνικής ευαισθητοποίησης τους microε στόχο την ενεργό συmicromicroετοχή τους στην
κοινωνική ανασυγκρότηση και microετασχηmicroατισmicroό Η απλή κατανόηση δεν microπορεί να
είναι microετασχηmicroατιστική γιατί όπως αναφέρει ο Mezirow (2007) το νόηmicroα στο
πλαίσιο της microετασχηmicroατίζουσας microάθησης είναι κοινωνικά δοmicroηmicroένο και συνιστά
πέρα από την κατανόηση την αmicroφισβήτηση άκριτα αφοmicroοιωmicroένων παραδοχών και
πρακτικών
Έτσι ο τεχνολογικός ντετερmicroινισmicroός υποστηριζόmicroενος από microια εργαλειακή
λογική οδηγεί στην άποψη ότι η τεχνολογία microπορεί να λύσει όλα τα προβλήmicroατα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 21 από 48
ακόmicroη και τα κοινωνικά και παιδαγωγικά Αυτή η τεχνολογική λογική κυριαρχεί στη
χρήση των ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση και είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που
προβάλλεται κάποια αντίσταση και προβληmicroατισmicroός σε αυτή την κυρίαρχη άποψη
Για έναν τεχνοκρατικά σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που συνήθως πιστώνεται στην
τεχνολογία αφορά περισσότερο στην αποδέσmicroευση του ατόmicroου από χρονοβόρες
διαδικασίες για εξοικονόmicroηση χρόνου και microεγιστοποίησης της αποτελεσmicroατικότητας
στον έλεγχο και τη διαχείριση του περιβάλλοντος microε ότι αυτό αφορά (πχ κοινωνία
άνθρωπος φύση) Για έναν ανθρωπιστικά σκεπτόmicroενο η απελευθερωτική διάσταση
των ΤΠΕ αφορά περισσότερο στην αυτοπραγmicroάτωση του ατόmicroου και στην καλύτερη
κατανόηση του περιβάλλοντος Αντίθετα για ένα κριτικά και χειραφετικά
σκεπτόmicroενο η απελευθέρωση που πιστώνεται στην τεχνολογία αφορά περισσότερο
στη δυνατότητα απεγκλωβισmicroού του ατόmicroου από τις δυνάmicroεις και τις καταστάσεις
που του στερούν όχι microόνο την αυτοπραγmicroάτωση αλλά κυρίως την ενεργό συmicromicroετοχή
και δράση στην οικοδόmicroηση microιας βιώσιmicroης κοινωνίας
Κείmicroενα
Κείmicroενα σχολικών εγχειριδίων
Αρχαία Ελληνικά (microετάφραση) - Οmicroηρικά Έπη - Ιλιάδα Β΄ Γυmicroνασίου
Π 684-867 Το κύκνειο Άσmicroα και ο θάνατος του Πάτροκλου
Αρχαία Ιστορία Α΄ Τάξη Από τους πρώτους ανθρώπους ως την ίδρυση της
Κωνσταντινούπολης (330 microΧ)
Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες [Εκπαίδευση των Παιδιών της
Μπουσουλmicroανικής Μειονότητας στη Θράκη]
Κείmicroενα εκτός σχολικών εγχειριδίων
Πανελλήνιο Σχολικό ∆ίκτυο
- Γενικό Λύκειο Νέας Ζίχνης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 22 από 48
Αρχαία Ελλάδα και κινηmicroατογράφος (ερευνητική εργασία Α΄ Λυκείου)
- Ελληνικός Πολιτισmicroός [Ιστοχώρος του Γ Παπαθανασίου]
- Αριστεία και θεοmicroαχία
- Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
- Ιλιάδα ραψωδία Ε (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Λ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Ρ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ιλιάδα ραψωδία Φ (microετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)
- Ορθόδοξοι Ορίζοντες [Ιστοχώρος του Γ Σιmicroάκου]
∆αβίδ και Γολιάθ
laquoΚλέος κῦδος εὖχοςraquo Στο Μαρωνίτης ∆ Ν και Λ Πόλκας Αρχαϊκή Επική
Ποίηση Από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια- Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη
Μέση Εκπαίδευση [Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα]
Κορνάρος Β laquoΗ microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου microε τον Άριστοraquo ∆΄στ 1689-1782 Στο
Ερωτόκριτος1980 Κριτική έκδοση Στ Αλεξίου Αθήνα Ερmicroής [Ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Ο θάνατος του ∆ιγενή [πηγή laquoΙστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίαςraquo διαδικτυακός
τόπος του ΠΜΣ laquoΕπιστήmicroες της αγωγής - Εκπαίδευση microε τη χρήση Νέων Τεχνολογιώνraquo
του ΠΤ∆Ε του Πανεπιστηmicroίου Αιγαίου]
Ποταmicroιάνος Ν laquoΗ οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης ndash κράτουςraquo
[πηγήSlidshare]
Ραψωδία Η 206-315 Μονοmicroαχία Έκτορα και Αίαντα ndash Κείmicroενα από τη
βιβλιογραφία Σκηνές microάχης και microονοmicroαχίες Α(Edwards MW) και Β
(Σπυρόπουλος Η) σσ 94-95[Βιβλίο του Εκπαιδευτικού Και ανάρτηση της
συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 23 από 48
Το άσmicroα του Αρmicroούρη [πηγή Ιστοσελίδα nektariosgr]
Το έπος του Γκιλγκαmicroές [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου στο Scribd]
Το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του
διαδικτυακού πολιτιστικού κέντρου artopos]
Του Βασίλη [laquoΜυριόβιβλοςraquo αφιερώmicroατα Τmicroήmicroα του διαδικτυακού πολιτιστικού
κέντρου artopos]
Του microικρού βλαχόπουλου [πηγή Βικιθήκη]
Τσανακτσίδου Μ 2009 Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo ∆ιπλωmicroατική εργασία
- Η αριστεία στην ελληνική γλώσσα
- Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους [Ανάρτηση της συντάκτριας του σεναρίου
στο Scribd]
Υποστηρικτικόεκπαιδευτικό υλικό
Βίντεο
YouTube
Απόσπασmicroα Astinos and Stelios Battle Scene από την ταινία ldquo300rdquo Σκηνοθεσία
Σνάιντερ Ζ 2007 Βασισmicroένη στο οmicroώνυmicroο κόmicroικ του Φρανκ Μίλλερ [πηγή
YouTube]
Απόσπασmicroα Battle of Gaugamela από την ταινία ldquoAlexanderrdquo Σκηνοθεσία Stone O
2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Extended Beach Scene από την ταινία ldquoTroyrdquo Σκηνοθεσία Petersen
W2004 [πηγή YouTube]
Απόσπασmicroα Perseus and Calibos Fight Ios Death από την ταινία ldquoClash of the
Titansrdquo Σκηνοθεσία Leterrier L 2010 [πηγή YouTube]
Ηχητ ικά Αρχεία
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 24 από 48
Οmicroήρου laquoΙλιάδαraquo ραψωδίες Ε (Απαγγελία Ράνιας Οικονοmicroίδου 2010) Λ
(Απαγγελία Θέmicroιδας Μπαζάκα 2010) Ρ (Απαγγελία Λένας Κιτσοπούλου 2011) Φ
(Απαγγελία Μαρίας Ναυπλιώτου 2011) Εθνικό Θέατρο Αίθουσα Εκδηλώσεων κτ
Τσίλλερ microετάφραση ∆ Ν Μαρωνίτης (στο πλαίσιο της παρουσίασης όλων των
ραψωδιών της laquoΙλιάδαςraquo microε αφορmicroή την ολοκλήρωση της microετάφρασης ολόκληρου
του έπους από τον ∆ Ν Μαρωνίτη) [πηγή ldquoRadio Theatrerdquo Ραδιοφωνικό Θέατρο -
laquoΟρθόδοξη Πορείαraquo Σύλλογος Ορθόδοξων Τυφλών Ελλάδος]
Ιστοσελίδες
Archaeological Site of Troy [Ιστοχώρος της UNESCO]
Art amp Archaeology Artifact Browser [The Perseus Project]
Αρχαίος ελληνικός οπλισmicroός [πηγή Ιστοσελίδα laquoΗλεκτρονική ∆ιδασκαλίαraquo]
Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας[πηγή Ιστοσελίδα laquoΕκηβόλοςraquo]
Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη (8ος-6ος αι πΧ) [πηγή
laquoΠολιόχνηraquo -εκπαιδευτική ιστοσελίδα για τα φιλολογικά microαθήmicroατα]
Οι συλλογές [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]
Οπλισmicroός [πηγή Νόησις - Κέντρο διάδοσης επιστηmicroών και microουσείο τεχνολογίας]
Οπλίτες [πηγή Ελληνική ιστορία στο διαδίκτυο - Ίδρυmicroα Μείζονος Ελληνισmicroού]
Οπλιτική φάλαγγα [πηγή Βικιπαίδεια]
Pixton για σχολεία [Ιστότοπος δηmicroιουργίας κόmicroικς]
Πόροι για τα οmicroηρικά έπη ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία [Ψηφίδες
για την ελληνική γλώσσα]
Second Life [Εικονικός Κόσmicroος - 3D virtual world]
Text2MindMap [On-line δηmicroιουργία εννοιολογικού χάρτη]
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 25 από 48
The Art Project [Google Cultural Institute]
The McCune Collection - The Iliad of Homer [The McCune Room at JFK Library ndash
Συλλογή σπάνιων βιβλίων]
Τροία αρχαιολογικός χώρος [Wikimapia]
Wordle [On-line δηmicroιουργία σύννεφου λέξεων]
Φωτογραφίες από την Τροία [Ιστοσελίδα Yiorgosthalassis]
[2642014]
∆ιδακτική πορεία στάδια φάσεις
Πρώτη διδακτική ώρα η διδασκαλία της ενότητας ξεκινά microε microια καλή ανάγνωση
όλου του κειmicroένου από τον διδάσκοντα Στη συνέχεια αποφεύγεται η επεξεργασία
του κειmicroένου σε επίπεδα σαφώς διακεκριmicroένα microεταξύ τους (λεξιλογικό
σηmicroασιολογικό πραγmicroατολογικό - ιδεολογικό) που κατακερmicroατίζει το κείmicroενο
αντίθετα προτιmicroάται ένας πιο φυσικός - λογικός τρόπος microάθησης και συνεξέτασης
όλων των στοιχείων του περιεχοmicroένου και microορφής microε άξονα τη νοηmicroατική
εξοmicroάλυνση - κατανόηση της συγκεκριmicroένης ενότητας Με κατευθυνόmicroενες
ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός επιχειρεί να προσπελάσει όλα τα καίρια σηmicroεία της
ενότητας ενώ στο τέλος υπάρχει πρόβλεψη για γενικές ερωτήσεις που στοχεύουν στη
σύνθεση και την αναθεώρηση
∆εύτερη και τρίτη διδακτική ώρα ο καθηγητής ελέγχει microέσω ερωτήσεων το
βαθmicroό πρόσληψης και κατανόησης του κειmicroένου από τους microαθητές Κατόπιν οι
microαθητές χωρίζονται σε τέσσερις οmicroάδες των πέντε ή έξι ατόmicroων υπό την αυστηρή
προϋπόθεση οι οmicroάδες να προκύψουν ισοδύναmicroες ως προς τη στελέχωσή τους microε
άτοmicroα εξοικειωmicroένα microε τον υπολογιστή και επιπρόσθετα microε άτοmicroα που διαθέτουν
ευχέρεια χρήσης του λόγου Είναι επίσης σηmicroαντικό ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει
τον χωρισmicroό και τη σύνθεση των οmicroάδων διασαφηνίζοντας τον ρόλο που θα κληθεί
να παίξει κάθε microαθητής σε αυτές (χειριστής ΗΥ γνώστης λογισmicroικού παρουσίασης
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 26 από 48
γνώστης λογισmicroικού επεξεργασίας κειmicroένου γραmicromicroατέας συντονιστής) Θα ήταν
επίσης ενδιαφέρον οι ρόλοι αυτοί να εναλλάσσονται ανάλογα microε τη δραστηριότητα
προκειmicroένου οι microαθητές να δοκιmicroάσουν τις δυνάmicroεις τους εκ περιτροπής σε
διαφορετικού τύπου δεξιότητες Προκύπτουν τελικά τέσσερις οmicroάδες κάθε microία από
τις οποίες ονοmicroατίζεται από έναν κορυφαίο Αχαιό ήρωα
bull ∆ιοmicroήδης
bull Αχιλλέας
bull Αγαmicroέmicroνονας
bull Μενέλαος
Οι οmicroάδες παίρνουν θέση στον υπολογιστή και ανοίγουν το πρώτο Φύλλο
Εργασίας που είναι κοινό ανά δύο οmicroάδες (Α amp Β Γ amp ∆) Το Φύλλο microπορεί να είναι
αποθηκευmicroένο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή ή στο ιστολόγιο του
microαθήmicroατος σχολείου
Εάν πρόκειται για πολυπληθές τmicroήmicroα οι οmicroάδες microπορούν να χωριστούν
περαιτέρω δια δύο ώστε οι microαθητές κάνοντας χρήση οχτώ υπολογιστών να έχουν
καλύτερη πρόσβαση και αmicroεσότερη επαφή microε τις δραστηριότητες γεγονός που θα
περιορίσει τον κίνδυνο απόσπασης της προσοχής τους και της συνακόλουθης
αδιαφορίας που ενέχει η στελέχωση πολυαριθmicroότερων οmicroάδων Για τον ίδιο λόγο το
Φύλλο Εργασίας είναι καλό να δοθεί από τον διδάσκοντα στον κάθε microαθητή και σε
έντυπη microορφή
Στη συνέχεια οι microαθητές ξεκινούν την ενασχόλησή τους microε τη microοναδική
δραστηριότητα του Φύλλου Εργασίας στην οποία καλούνται αφού microελετήσουν microε
προσοχή τα κείmicroενα των υπερδεσmicroών που παρατίθενται και λαmicroβάνοντας υπόψη την
καθοδηγητική (αλλά όχι δεσmicroευτική) βοήθεια των κατευθυντήριων ερωτήσεων να
συνθέσουν ένα πρωτότυπο πολυτροπικό κείmicroενο στο οποίο θα παρουσιάζουν τα
βασικά σηmicroεία του υπό πραγmicroάτευση θέmicroατος (ανάλογα microε την οmicroάδα τους αυτό
microπορεί να είναι είτε η laquoἀριστείαraquo είτε η laquoοπλιτική φάλαγγαraquo)
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 27 από 48
Η αναζήτηση εικόνων σε διαδικτυακές βάσεις δεδοmicroένων που παρέχουν στους
επισκέπτες πρόσβαση υψηλής ανάλυσης σε εικαστικά έργα παγκόσmicroιου βεληνεκούς
(The Art Project Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser) επιτρέπει στους
microαθητές να οπτικοποιήσουν τα πορίσmicroατα της έρευνάς τους γεγονός που έχει
πολλαπλές ωφέλειες ενσωmicroατώνοντας τα οπτικά κείmicroενα στην εκπαίδευση
αξιοποιούνται οι εξωσχολικοί κώδικες επικοινωνίας των microαθητών Η οπτική
επικοινωνία καθίσταται τόσο κρίσιmicroη στο χώρο της δηmicroόσιας επικοινωνίας ώστε
αναπόφευκτα ο οπτικός γραmicromicroατισmicroός δεν προσελκύει απλώς την κοινωνική έγκριση
αλλά γίνεται πια θέmicroα επιβίωσης Το να microάθουmicroε να κατανοούmicroε κείmicroενα σηmicroαίνει
στην ουσία να microάθουmicroε να laquoδιαβάζουmicroεraquo λεκτικά και οπτικά microηνύmicroατα
Λόγω αυξηmicroένης δυσκολίας και χρονικής πίεσης οι οmicroάδες microπορούν να
συνεχίσουν την εργασία τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος οπότε ο διδάσκων
πρέπει να καταρτίσει ένα χρονοδιάγραmicromicroα προόδου και παράδοσης και να microεριmicroνήσει
για την πιστή τήρησή του
Τέταρτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το δεύτερο Φύλλο
Εργασίας που φέρει και το όνοmicroα της οmicroάδας τους Η πρώτη δραστηριότητα του
δεύτερου αυτού Φύλλου ζητά από τους microαθητές να συγκρίνουν τη διδαχθείσα
ενότητα της laquoἀριστείαςraquo του Πατρόκλου microε αντίστοιχες laquoἀριστείεςraquo άλλων Αχαιών
ηρώων που παρουσιάζονται στο έπος και microε τη βοήθεια κατευθυντήριων ερωτήσεων
να συνοψίσουν τα συmicroπεράσmicroατά τους σε έναν εννοιολογικό χάρτη (Text2MindMap)
Πιο συγκεκριmicroένα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) επιστρέφει στη ραψωδία Ε 85-94 και 114-165 και
επιχειρεί αντιπαραβολή microε την laquoἀριστείαraquo του ∆ιοmicroήδη
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) microεταβαίνει στη ραψωδία Φ 1-138 για να
microελετήσει την κατεξοχήν αριστεία του κατεξοχήν ήρωα του ιλιαδικού έπους έναν
microακροσκελή πολεmicroικό θρίαmicroβο που εκτείνεται σε τρεις ραψωδίες
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 28 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εστιάζει στη ραψωδία Λ 45-154 προκειmicroένου
να πραγmicroατευτεί την laquoἀριστείαraquo του Αχαιού αρχιστράτηγου
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) ασχολείται microε την laquoἀριστείαraquo του Μενέλαου
στη ραψωδία Ρ 1-118
Εκτός από τη microελέτη του αρχαίου κειmicroένου από microετάφραση στις παραπάνω
ραψωδίες παρατίθενται και τα αντίστοιχα αρχεία ήχου από το εγχείρηmicroα απόδοσης
του ιλιαδικού έπους επί σκηνής κατά τη θεατρική περίοδο 2010-2011 microέσω των
απαγγελιών εικοσιτεσσάρων κορυφαίων Ελληνίδων ηθοποιών Η παραποmicroπή σε αυτά
είναι υποβοηθητική και microπορεί να συmicroπληρώσει τον κύριο κορmicroό της εξέτασης εάν
υπάρχει διαθέσιmicroος χρόνος και ο διδάσκων το κρίνει σκόπιmicroο και το επιθυmicroεί
Όσον αφορά τον χρόνο σύνθεσης και παράδοσης των παραδοτέων τεκmicroηρίων
ισχύουν όσα επισηmicroάνθηκαν στο τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Πέmicroπτη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε τη δεύτερη δραστηριότητα
του Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που αφορά την προσπέλαση λογοτεχνικών
κειmicroένων που πραγmicroατεύονται το θέmicroα του ηρωισmicroού και της διάκρισης στη microάχη που
εκφράζεται microε υπεράνθρωπα εξωπραγmicroατικά κατορθώmicroατα microε σκοπό να
προβληmicroατιστούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο
οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής
τους που κάνουν ξεχωριστή την ιστορία τους Το κόmicroικ microια γλώσσα παγκοσmicroίως
κατανοητή προκαλεί τις αισθήσεις microετατρέπει το αφηρηmicroένο σε συγκεκριmicroένο και
απογειώνει τη φαντασία των εφήβων Τα ψηφιακά κόmicroικς αποτελούν ένα
laquoυπερmicroεσικό microέσοraquo (Yang 2003) που διαιρεί το φορτίο της ιστορίας από κοινού σε
εικόνες και κείmicroενο ενώ δηmicroιουργούν laquoανθρώπινο πρόσωποraquo στο microάθηmicroα
συνδέοντας συναισθηmicroατικά τους microαθητές microε τους χαρακτήρες της ιστορίας
(∆ιδασκαλία microε βάση τη θεωρία της πολλαπλής ευφυΐας - Gardner 1983)
Αναλυτικότερα
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 29 από 48
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) συγκρίνει την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου microε τη
microονοmicroαχία του ∆αβίδ microε το Γολιάθ και ένα απόσπασmicroα από το έπος του Γκιλγκαmicroές
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε το δηmicroοτικό τραγούδι Του microικρού
Βλαχόπουλου και το θάνατο του ∆ιγενή
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει τα έργα Του Βασίλη και Το άσmicroα του
Αρmicroούρη (στ 145-165)
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται τη microονοmicroαχία του Ερωτόκριτου
microε τον Άριστο και το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
Σε περίπτωση έλλειψης χρόνου οι microαθητές microπορούν να διεκπεραιώσουν τις
εργασίες τους εκτός ωρολογίου προγράmicromicroατος σύmicroφωνα microε όσα επισηmicroάνθηκαν στο
τέλος της προηγούmicroενης διδακτικής ώρας
Έκτη διδακτική ώρα οι microαθητές περνούν στην τελευταία δραστηριότητα του
Φύλλου Εργασίας της οmicroάδας τους που προβλέπει τη microελέτη του κειmicroένου Αρχαία
Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος και στη συνέχεια την παρακολούθηση αποσπασmicroάτων
από σύγχρονες ταινίες που εmicroπίπτουν στην κατηγορία ldquosword and sandalrdquo
(πραγmicroατεύονται δηλαδή θέmicroατα της αρχαίας ελληνικής microυθολογίας και ιστορίας)
προκειmicroένου να αποτολmicroήσουν ει δυνατόν microε κριτική microατιά την αποδόmicroηση του
οπτικού microηνύmicroατος και τη διάκριση microεταξύ του παραδοτέου της πηγής και της
οπτικής microεταφοράς του στην οθόνη αποτυπώνοντας τα συmicroπεράσmicroατά τους σε ένα
σύννεφο λέξεων Ειδικότερα
bull Η πρώτη οmicroάδα (∆ιοmicroήδης) παρακολουθεί απόσπασmicroα από την ταινία ldquoClash
of the Titansrdquo (2010) - Perseus and Calibos Fight Ios Death που σχετίζεται microε το
microύθο του Περσέα
bull Η δεύτερη οmicroάδα (Αχιλλέας) ασχολείται microε ένα απόσπασmicroα (Extended Beach
Scene From Troy) από τη δηmicroοφιλή ταινία laquoΤροίαraquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 30 από 48
bull Η τρίτη οmicroάδα (Αγαmicroέmicroνονας) εξετάζει ένα βίντεο από την ταινία ldquo300rdquo
(Astinos and Stelios Battle Scene) που αποτελεί microεταφορά στην οθόνη της microάχης των
Θερmicroοπυλών
bull Η τέταρτη οmicroάδα (Μενέλαος) πραγmicroατεύεται ένα απόσπασmicroα (Battle of
Gaugamela) από την ταινία laquoΑλέξανδροςraquo όπου παρουσιάζεται η microάχη των
Γαυγαmicroήλων
Να επισηmicroανθεί ότι ισχύουν και εδώ οι παρατηρήσεις σχετικά microε τον χρόνο
ολοκλήρωσης των εργασιών των microαθητών
Έβδοmicroη όγδοη και ένατη διδακτική ώρα οι microαθητές ασχολούνται microε το
τελευταίο Φύλλο Εργασίας που είναι κοινό για όλες τις οmicroάδες Στόχος εδώ είναι η
δηmicroιουργική αυτοέκφραση microέσω της τεχνολογικής υποστήριξης που προσφέρει το
περιβάλλον ενός εικονικoύ κόσmicroου Εξετάζοντας τα ντοκουmicroέντα που η επιστήmicroη της
αρχαιολογίας παρέχει για την αρχαία Τροία καθώς και για την πολεmicroική εξάρτυση
των ηρώων κατά τους microυκηναϊκούς χρόνους οι microαθητές καλούνται κατόπιν
συζήτησης και κοινής συmicroφωνίας να ανασυνθέσουν τον οmicroηρικό κόσmicroο σε ένα
ψηφιακό περιβάλλον και microέσα σε αυτό να δηmicroιουργήσουν το άβαταρ του ήρωα που
ονοmicroατίζει την οmicroάδα τους ζωντανεύοντας τις σκηνές microάχης που διδάχτηκαν στην
ενότητα
∆έκατη διδακτική ώρα πρόκειται για την κατακλείδα του σεναρίου οπότε
δίνεται η δυνατότητα αναστοχασmicroού κριτικής αυτοκριτικής και εξαγωγής
συmicroπερασmicroάτων για τις οmicroάδες και τα microέλη τους Αρχικά κάθε οmicroάδα παρουσιάζει
στην ολοmicroέλεια τις εργασίες της και στη συνέχεια οι microαθητές συζητούν από κοινού
για τις δυσκολίες που αντιmicroετώπισαν αλλά και τα οφέλη που αποκόmicroισαν κατά τη
διαδικασία σύνθεσης και δηmicroιουργίας τους
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 31 από 48
ΣΤ ΦΥΛΛΟΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Φύλλο Εργασίας 1 (κοινό για τις οmicroάδες Α και Β)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Η ἀριστεία στην ελληνική γλώσσα
o Οι σκηνές microάχης και microονοmicroαχίας
o Η αριστεία ως τυπική σκηνή του έπους
o Αριστεία και θεοmicroαχία (βλ στο τέλος της σελίδας) και
o laquoΚλέος κύδος εὖχοςraquo (microόνο τις παραγράφους 1-4 και 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την laquoἀριστείαraquo στο οmicroηρικό έπος Για τη
δηmicroιουργία της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ονοmicroάζουmicroε laquoἀριστείαraquo στο ιλιαδικό έπος
2) Ποια η ετυmicroολογική προέλευση της λέξης laquoἀριστείαraquo Με ποιες άλλες λέξεις
συσχετίζεται
3) Ποιοι microπορεί να επιδείξουν κατrsquo αποκλειστικότητα laquoἀριστείαraquo στο έπος
Ποια τα κοινωνικά χαρακτηριστικά αυτών των ηρώων
4) Για ποιους λόγους ο ποιητής ενσωmicroατώνει σκηνές laquoἀριστείαςraquo στην αφήγησή
του Πώς εξυπηρετούν αυτές την εξέλιξη της κεντρικής ιστορίας
5) Ποιες και πόσες σκηνές laquoἀριστείαςraquo υπάρχουν στην laquoΙλιάδαraquo Ποιοι
πρωταγωνιστούν σε αυτές
6) Ποια τα βασικά γνωρίσmicroατα που συνέθεταν τον κώδικα αξιών των ηρώων της
οmicroηρικής εποχής
7) Πώς κρίνετε το γεγονός ότι στις laquoἀριστεῖεςraquo και τις συνακόλουθες κορυφαίες
microονοmicroαχίες δε διακρίνεται ποτέ Τρώας πολεmicroιστής Μας επιτρέπει κατά τη
γνώmicroη σας αυτό το γεγονός να κατηγορήσουmicroε τον ποιητή για microεροληψία
υπέρ των συmicroπατριωτών του
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 32 από 48
Σηmicroείωση Μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ακόλουθες πηγές για να αντλήσετε
χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας
o The McCune collection
o Perseus Art amp Archaeology Artifact Browser
o The Art Project
o Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 33 από 48
Φύλλο Εργασίας 2 (κοινό για τις οmicroάδες Γ και ∆)
Αφού microελετήσετε microε προσοχή τα ακόλουθα κείmicroενα
o Οπλιτική φάλαγγα
o Η οπλιτική φάλαγγα και η δηmicroιουργία της πόλης-κράτους
o Αρχαϊκή εποχή η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύmicroατος
o Η εmicroφάνιση της οπλιτικής φάλαγγας
o Οπλίτες
o Ο πόλεmicroος στις αρχαίες ελληνικές πόλεις-κράτη
o Η πόλη-κράτος σε κρίση πολιτεύmicroατα και νοmicroοθέτες (σελ 7)
να δηmicroιουργήσετε microια παρουσίαση microε θέmicroα την οπλιτική φάλαγγα Για τη δηmicroιουργία
της θα σας βοηθήσουν οι ακόλουθες ερωτήσεις
1) Τι ήταν η οπλιτική φάλαγγα Να κάνετε microια σύντοmicroη περιγραφή της
2) Πότε εmicroφανίστηκε η οπλιτική φάλαγγα ως κυρίαρχο σύστηmicroα διεξαγωγής των
microαχών Ποιο σύστηmicroα microάχης αντικατέστησε και ποια πλεονεκτήmicroατα
παρουσίαζε σε σχέση microε αυτό
3) Από πού στρατολογούνταν οι οπλίτες που συγκροτούσαν τη φάλαγγα Ποιος
ήταν ο βασικός εξοπλισmicroός τους και ποιος κάλυπτε τα έξοδά του
4) Με ποιες κοινωνικές αλλαγές και πολιτικές εξελίξεις έχει συνδεθεί η
εmicroφάνιση του νέου αυτού συστήmicroατος microάχης Να καταδείξετε τους λόγους για
τους οποίους η στρατηγική αυτή εξέλιξη είναι άρρηκτα συνυφασmicroένη microε
πολιτειακές microεταβολές (εmicroφάνιση και εδραίωση του θεσmicroού της πόλης-
κράτους)
Σηmicroείωση Χρήσιmicroο οπτικοακουστικό υλικό για την παρουσίασή σας microπορείτε να
αντλήσετε από τις παραπάνω πηγές και επιπρόσθετα από ελεύθερη αναζήτηση στο
διαδίκτυο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 34 από 48
Φύλλο Εργασίας 3 - Οmicroάδα Α΄ laquo∆ιοmicroήδηςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
∆ιοmicroήδη που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Ε (διαβάστε τους στίχους 85-94 και
114-165 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Ράνιας
Οικονοmicroίδου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
∆αβίδ microε το Γολιάθ και β) Το έπος του Γκιλγκαmicroές microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 35 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
13-17) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Clash of the Titans (2010) -
Perseus and Calibos Fight Ios Death προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία
εκείνα που αποτελούν προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση
microε σκοπό να προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 36 από 48
Φύλλο Εργασίας 4 - Οmicroάδα Β΄ laquoΑχιλλέαςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αχιλλέα που θα ακολουθήσει στις ραψωδίες Υ Φ και Χ (διαβάστε τους
στίχους Φ 1-138 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Μαρίας
Ναυπλιώτου) εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα
σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
microικρού Βλαχόπουλου και β) Ο θάνατος του ∆ιγενή microε το ιλιαδικό πρότυπο
που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας συνοπτικά
δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα παρουσιάζουν τα
ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν ξεχωριστή την
ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 37 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
18-22) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Extended Beach Scene From
Troy προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν προφανείς
σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στη microυθική αφήγηση microε σκοπό να προσφέρουν
υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα συmicroπεράσmicroατά σας σε
ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 38 από 48
Φύλλο Εργασίας 5 - Οmicroάδα Γ΄ laquoΑγαmicroέmicroνοναςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που έχει προηγηθεί στη ραψωδία Λ (διαβάστε τους στίχους 45-
154 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Θέmicroιδας Μπαζάκα)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) Του
Βασίλη (Ο κλέφτης) και β) Το άσmicroα του Αρmicroούρη (στ 145-165) microε το
ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας
συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 39 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
23-28) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο 300 - Astinos and Stelios Battle
Scene προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 40 από 48
Φύλλο Εργασίας 6 - Οmicroάδα ∆΄ laquoΜενέλαοςraquo
1) Να συγκρίνετε την laquoἀριστείαraquo του Πατρόκλου (Π 685-750) microε αυτήν του
Αγαmicroέmicroνονα που θα ακολουθήσει στη ραψωδία Ρ (διαβάστε τους στίχους 1-
118 ενώ microπορείτε να ακούσετε και την απαγγελία της Λένας Κιτσοπούλου)
εντοπίζοντας οmicroοιότητες και διαφορές ως προς τα ακόλουθα σηmicroεία
o Το πλήθος των θανάτων των αντιπάλων
o Την πληθώρα και τις διαφορές των ανδραγαθηmicroάτων
o Τον τρόπο microε τον οποίο εκφράζεται η θεϊκή βοήθεια
o Το κατά πόσο επηρεάζει η laquoἀριστείαraquo τις ισορροπίες δυνάmicroεων στα
αντίπαλα στρατόπεδα και τον τελικό αντίκτυπο που έχει στην έκβαση
της microάχης
o Τα εκφραστικά microέσα microε τα οποία αποδίδει τη σκηνή ο ποιητής
Να παρουσιάσετε τα πορίσmicroατα της έρευνάς σας σε έναν εννοιολογικό χάρτη
2) Η microονοmicroαχία ως microέσο επίλυσης διαφορών και η συνακόλουθη laquoἀριστείαraquo του
ήρωα δεν είναι άγνωστη σε χρόνους προγενέστερους του έπους ενώ
συνηθιζόταν ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια κυρίως στο Μεσαίωνα ή και
αργότερα Να συγκρίνετε τις ακόλουθες microονοmicroαχίες - laquoἀριστεῖεςraquo α) του
Ερωτόκριτου microε τον Άριστο και β) το πάλεmicroα του Τσαmicroαδού και του γιου του
microε το ιλιαδικό πρότυπο που microελετήσατε Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις
σας συνοπτικά δηmicroιουργώντας ένα κόmicroικ στο οποίο οι βασικοί ήρωες θα
παρουσιάζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσmicroατα της σύγκρουσής τους που κάνουν
ξεχωριστή την ιστορία τους
3) Ο γρήγορος ρυθmicroός δράσης και η ένταση που προσφέρει η microονοmicroαχία δεν
άφησαν αδιάφορη τη βιοmicroηχανία του θεάmicroατος Στο Χόλυγουντ ακmicroάζει microια
κατηγορία ταινιών βασισmicroένων στην ελληνική microυθολογία και ιστορία που
περιγράφονται microε τον όρο ldquosword and sandalrdquo
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 41 από 48
Αφού διαβάσετε το κείmicroενο Αρχαία Ελλάδα και Κινηmicroατογράφος (σελ 3-6 και
28-31) και παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο Battle of Gaugamela Alexander
the Great προσπαθήστε να περιγράψετε τα στοιχεία εκείνα που αποτελούν
προφανείς σκηνοθετικές παρεmicroβάσεις στην ιστορική αφήγηση microε σκοπό να
προσφέρουν υπερθέαmicroα και να εντυπωσιάσουν το κοινό ∆ηλώστε τα
συmicroπεράσmicroατά σας σε ένα σύννεφο λέξεων
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 42 από 48
Φύλλο Εργασίας 7 - Κοινό για όλες τις οmicroάδες
1) Βασιζόmicroενοι στα πορίσmicroατα της προηγούmicroενης δραστηριότητας
προσπαθήστε να αποδώσετε microε τρόπο που σας εκφράζει αισθητικά τη σκηνή
της laquoἀριστείαςraquo του Αχαιού ήρωα που αντιστοιχεί στην οmicroάδα σας1 και
πραγmicroατευτήκατε στο προηγούmicroενο Φύλλο Εργασίας σε έναν εικονικό κόσmicroο
o Εργαστείτε από κοινού προκειmicroένου να καθορίσετε το όνοmicroα και τα
γενικά χαρακτηριστικά (σκηνικό) του κόσmicroου που θα φτιάξετε Ιδέες
microπορείτε να αξιοποιήσετε από τους ακόλουθους δεσmicroούς (ενδεικτική η
αναφορά) Τροία (αρχαιολογικός χώρος) Archaeological Site of Troy
Φωτογραφίες από την Τροία ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o Συmicroφωνείστε ως προς την εξάρτυση που θα φέρουν οι ήρωές σας
Ενδεικτικά microπορείτε να βρείτε χρήσιmicroες πληροφορίες στις παρακάτω
σελίδες Ο τρωικός microύθος στην τέχνη και τη λογοτεχνία Αρχαίος
ελληνικός οπλισmicroός Οπλισmicroός ή και από ελεύθερη αναζήτηση στο
∆ιαδίκτυο
o γ) ∆ηmicroιουργήστε το avatar microε τον ήρωά σας και ξαναζωντανέψτε τις
σκηνές microάχης που διαβάσατε
2) Αξιολογώντας τις επιλογές σας ποια συmicroπεράσmicroατα microπορείτε να βγάλετε
Στην απόδοση του κόσmicroου και του ήρωά σας πιστεύετε ότι δεχτήκατε
επιδράσεις ήκαι ακολουθήσατε κάποια πρότυπα και αν ναι ποια ήταν αυτά
Η κυρίαρχη εικόνα από ταινίες ή βιντεοπαιχνίδια Αξιοποιήσατε microήπως
περισσότερο στοιχεία από την αρχαιολογική έρευνα Βασιστήκατε στο αρχαίο
1 Η οmicroάδα Α θα ασχοληθεί microε το ∆ιοmicroήδη
Η οmicroάδα Β θα ασχοληθεί microε τον Αχιλλέα
Η οmicroάδα Γ θα ασχοληθεί microε τον Αγαmicroέmicroνονα
Η οmicroάδα ∆ θα ασχοληθεί microε το Μενέλαο
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 43 από 48
κείmicroενο και σε ποιο βαθmicroό Καmicroία απάντηση δε θεωρείται λανθασmicroένη
Αναπτύξετε τις απόψεις σας σε ένα σύντοmicroο κείmicroενο έως 80 λέξεις
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 44 από 48
Ζ ΑΛΛΕΣ ΕΚ∆ΟΧΕΣ
Είναι γνωστό ότι η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιmicroων σηmicroειωτικών πόρων
παρέχει τελικά στον εκπαιδευτικό που καλείται να εφαρmicroόσει ένα σενάριο ένα ευρύ
φάσmicroα επιλογών που σχετίζονται microε συγκεκριmicroένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή
περιστάσεις και αποτελούν την προσωπική τοποθέτησή του στις ανάγκες του
επικοινωνιακού γεγονότος Υπό το πρίσmicroα αυτό η έννοια του σχεδιασmicroού δεν αφορά
microόνο στην οργάνωση ενός microαθήmicroατος ή προγράmicromicroατος microε απαρέγκλιτες συmicroβατικές
κανονιστικές αρχές αλλά αποτελεί microια microορφή laquoδηmicroιουργικότηταςraquo υπογραmicromicroίζοντας
τον ενεργητικό ρόλο που διαδραmicroατίζει ο σχεδιαστής στη δηmicroιουργία νέου
microετασχηmicroατισmicroένου περιεχοmicroένου microε βάση τους υπάρχοντες πόρους παρά στην
αναπαραγωγή του αυστηρά οριοθετηmicroένου παλαιού (Πόλκας amp Τουλούmicroης 2012)
Θεωρείται λοιπόν αυτονόητο ότι ο διδάσκων microπορεί να τροποποιήσει ή να αγνοήσει
κάποια κάποιες δραστηριότητα του σεναρίου ανάλογα microε την συνολική εικόνα ροής
του microαθήmicroατος στο εν λόγω τmicroήmicroα και τη δυνατότητα υποδοχής και κατάκτησης των
συγκεκριmicroένων διδακτικών στόχων από αυτό Με το ίδιο σκεπτικό είναι θεmicroιτός κάθε
συmicroπληρωmicroατικός προσδιορισmicroός ή και τροποποίηση ανάλογα microε τις προσωπικές
ερmicroηνευτικές ευαισθησίες του διδάσκοντος ή και τα ενδιαφέροντα των microαθητών του
Έτσι αν τα ενδιαφέροντα ή η ανταπόκριση των microαθητών προσανατολίζουν τη
διδασκαλία σε άλλες ατραπούς ο καθηγητής θα πρέπει να διαθέτει την ετοιmicroότητα να
συνεχίσει τη διδασκαλία λαmicroβάνοντας υπόψη του τα νέα δεδοmicroένα Το κείmicroενο
δηλαδή δεν πρέπει να εγκλωβιστεί microέσα στο πλαίσιο των συγκεκριmicroένων
δραστηριοτήτων και να γίνει υπηρέτης τους αλλά να αντιmicroετωπιστεί κατά την
ερmicroηνευτική επεξεργασία του ως περιέχον εν δυνάmicroει διάφορες ερmicroηνευτικές εκδοχές
και προσεγγίσεις
Αντίθετα κάποιες επιmicroέρους δραστηριότητες του σεναρίου οι οποίες
αναγκαστικά θίγονται επιδερmicroικά λόγω έλλειψης χρόνου θα microπορούσαν να
microετατραπούν σε πολύωρο σχέδιο εργασίας (Project) microε τη συmicroβολή και καθηγητών
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 45 από 48
άλλων ειδικοτήτων όπως η δραστηριότητα δηmicroιουργίας εικονικού κόσmicroου στην
οποία θα ήταν πολύ χρήσιmicroη η συmicroβολή του καθηγητή Καλλιτεχνικών ήκαι
Πληροφορικής
Η ΚΡΙΤΙΚΗ
Υπάρχουν επιφυλάξεις ως προς την επάρκεια του προβλεπόmicroενου χρόνου για την
πραγmicroατοποίηση του σεναρίου καθώς η εξοικείωση των microαθητών microε
οmicroαδοσυνεργατικές microεθόδους διδασκαλίας όπως και η ευκταία ευχέρειά τους στη
χρήση ΗΥ ενδέχεται να microην αποτελούν κεκτηmicroένες δεξιότητες δεδοmicroένης microάλιστα
της microικρής ηλικίας τους Επιπρόσθετα επισηmicroαίνεται ότι ορισmicroένες από τις
δραστηριότητες του σεναρίου απαιτούν για την προσπέλαση και διεκπεραίωσή τους
αρκετά υψηλό επίπεδο γνωστικής και νοητικής ωριmicroότητας από την πλευρά των
microαθητών οπότε ο ρόλος του διδάσκοντος αναδεικνύεται καταλυτικός για την
ευέλικτη προσαρmicroογή που θα οδηγήσει στην απρόσκοπτη εφαρmicroογή του σεναρίου
Ειδικότερα ο σχεδιασmicroός του εικονικού κόσmicroου είναι εξαιρετικά απαιτητικός συν
τοις άλλοις ο συχνά απαρχαιωmicroένος εξοπλισmicroός των σχολικών εργαστηρίων δεν
ανταποκρίνεται στις τεχνικές ανάγκες εγκατάστασης και υποστήριξης τόσο laquoβαρέωνraquo
προγραmicromicroάτων όπως είναι το Second Life
Για την εφαρmicroογή του σεναρίου επιλέχθηκαν τα δύο πρώτα Φύλλα Εργασίας
που microοιράστηκαν αντίστοιχα σε δύο οmicroάδες εφόσον υπήρχαν microόνο τέσσερις
διαθέσιmicroοι φορητοί υπολογιστές στο σχολείο Ο ανεπαρκής τεχνικός εξοπλισmicroός του
σχολείου υπήρξε ο λόγος για τον οποίο παρακάmicroφθηκε επίσης το τελευταίο (και ίσως
πιο ενδιαφέρον) ζητούmicroενο του σεναρίου δηλαδή η δηmicroιουργία και εmicroβύθιση σε έναν
εικονικό κόσmicroο ενώ η ενασχόληση microε τα υπόλοιπα Φύλλα Εργασίας δεν κατέστη
δυνατή λόγω έλλειψης χρόνου Οι οmicroάδες των microαθητών ήταν πολυάριθmicroες (έξι
ατόmicroων) γεγονός που δυσκόλεψε αρκετά τη διαδικασία πλοήγησης και microελέτης
υλικού από το διαδίκτυο Τα τελικά παραδοτέα από τους microαθητές είναι εντυπωσιακά
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 46 από 48
αν κριθούν υπό το πρίσmicroα της εξελικτικής ατοmicroικής και συλλογικής πορείας του
συγκεκριmicroένου τmicroήmicroατος
Θ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναστασιάδης Σ (1984) Η διδασκαλία των οmicroηρικών επών microε τη βοήθεια των
δηmicroοτικών τραγουδιών και των νεοελληνικών παραδόσεων Θεσσαλονίκη
Αναστασίου Γ (1993) laquoΟι αριστείες ως δοmicroικό και αφηγηmicroατικό στοιχείο στο
έποςraquo Πρακτικά Ζ΄ Συνεδρίου για την Οδύσσεια Ιθάκη
Βασιλείου ΒΝ amp Φ Παρασκευά laquoΕπαγγελmicroατική Ανάπτυξη των εκπαιδευτικών σε
3D εικονικό περιβάλλον εκπαίδευσηςraquo Ψηφιακές και διαδικτυακές εφαρmicroογές
στην εκπαίδευση 2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ηmicroαθίας - Πρακτικά
∆αφέρmicroος Μ (2002) Η πολιτισmicroική - ιστορική θεωρία του Vygotsky Φιλοσοφικές -
ψυχολογικές - παιδαγωγικές διαστάσεις Αθήνα Ατραπός
Κουτσογιάννης ∆ (2012) laquoΟ ρόmicroβος της γλωσσικής εκπαίδευσηςraquo Στο Μελέτες για
την ελληνική γλώσσα 32 Πρακτικά της 32ης Ετήσιας Συνάντησης Εργασίας του
Τοmicroέα Γλωσσολογίας του Τmicroήmicroατος Φιλολογίας του ΑΠΘ Θεσσαλονίκη
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
Μαραγκός Κ amp Μ Γρηγοριάδου (2006) laquo∆ιδασκαλία εννοιών Πληροφορικής microε
Εκπαιδευτικά Ηλεκτρονικά Παιχνίδιαraquo 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο microε διεθνή
συmicromicroετοχή Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση
Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας Η (2000) laquoΗ οmicroαδοσυνεργατική διδασκαλία ldquoγιατίrdquo ldquoπώςrdquo ldquoπότεrdquo
και ldquoγια ποιουςrdquoraquo οmicroιλία στο ∆ιήmicroερο Επιστηmicroονικό Συmicroπόσιο laquoΗ εφαρmicroογή της
οmicroαδοκεντρικής διδασκαλίας - Τάσεις και εφαρmicroογέςraquo Θεσσαλονίκη
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 47 από 48
Νέζη Ε (2010) laquoΈνα σχέδιο microαθήmicroατος Ιλιάδα Η 206-315raquo Στα Πρακτικά του
Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρmicroοσmicroένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης 5ο
Πανελλήνιο Συνέδριο microε θέmicroα laquoΜαθαίνω πώς να microαθαίνωraquo 7-9 Μαΐου
Πόλκας Λ amp ΚΤουλούmicroης (2012) Μελέτη για το σχεδιασmicroό την ανάπτυξη και την
εφαρmicroογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραmicromicroατείας στη ∆ευτεροβάθmicroια Εκπαίδευση 18-
22 Θεσσαλονίκη ΚΕΓ
Σπυρόπουλος Η Σ (1981) laquoΈκτορος και Αίαντος microονοmicroαχία Η 161-322raquo
Φιλόλογος τ 25
Τσανακτσίδου Μ (2009) Από την οmicroηρική στη φιλοσοφική αριστεία laquoοmicroηρικός ἄναξ
και φιλόσοφος βασιλιάςraquo (διπλωmicroατική εργασία) Θεσσαλονίκη
Ciavarro C (2006) The Design Development and assessment of an educational
sports-acrion video game implicity changing player behavior B Sc Simon
Fraser University Master Thesis
Dickey M D 2005 laquoEngaging by design How engagement strategies in popular
computer and video games can inform instructional designraquo Educational
Technology Research and Development Volume 53 Issue 2
Eugene F amp Jr Provenzo 1991 Video kids Making sense of Nintendo Harvard
University Press
Fredericks J A Blumenfeld P C amp A H Paris 2004 laquoSchool engagement
Potential of the concept state of the evidenceraquo Review of Educational Research
74
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml
ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας amp Θρησκευμάτων Πολιτισμού
amp Αθλητισμού
MIS 296579 ndash Π325 Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων
Β΄ Γυμνασίου laquoὡς ἔπεσrsquo ἐσθλὸς ἀνὴρ - Μονομαχία και άριστεία στην Ἰλιάδαraquo
Σελίδα 48 από 48
Gardner H 1983 Frames of Mind The Theory of Multiple Intelligences New York
Basic Books
Habermas J 1972 Knowledge and Human Interests London Heinemann
Jaumlrvelauml S 1995 laquoThe cognitive apprenticeship model in a technologically rich
learning environment Interpreting the learning interactionraquo Learning and
Instruction 5
Jones P 2010 Homers Iliad A Commentary on three translations London
Mezirow J 2007 Η Μετασχηmicroατίζουσα Μάθηση Αθήνα Μεταίχmicroιο
Prensky M 2007 laquoChanging Paradigms from ldquobeing taughtrdquo to ldquolearning on your
own with guidancerdquoraquo Educational Technology
Saettler L P 1968 A history of instructional technology New York McGraw-Hill
Wenger Ε 1998 Communities of Practice Learning Meaning and Identity
Cambridge Cambridge University Press
Wertsch J V amp P Tulviste 2 1997 laquoΟ L S Vygotsky και η σύγχρονη αναπτυξιακή
ψυχολογίαraquo στο Κουγιουmicroτζάκης Γ (επιmicro) Αναπτυξιακή Ψυχολογία Παρελθόν
παρόν και microέλλον microετάφραση Μαρία Σόλmicroαν Ηράκλειο Πανεπιστηmicroιακές
Εκδόσεις Κρήτης
Yang G 2003 History of comics in education
httpwwwgeneyangcomcomicseduhistoryhtml