ПiСЬМЕННiКi-ЮБiЛЯРЫ БЕЛАРУСi 2012 годаІ доўга будзеш ты...

59
П П I I СЬМЕНН СЬМЕНН I I К К I I -ЮБ -ЮБ I I ЛЯРЫ ЛЯРЫ БЕЛАРУС БЕЛАРУС I I 2012 года 2012 года

Upload: others

Post on 22-Aug-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ППIIСЬМЕННСЬМЕННIIККII-ЮБ-ЮБIIЛЯРЫЛЯРЫ БЕЛАРУСБЕЛАРУСII2012 года2012 года

Page 2: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!
Page 3: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Якуб КоласЯкуб Колас1882-19561882-1956

130 гадоў з дня нараджэння130 гадоў з дня нараджэння

І доўга будзеш ты пад небам сінімІ доўга будзеш ты пад небам сінім

Ісці, спяваць, паэт, і жыць,Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!і жыць!

П. БроўкаП. Броўка «Якубу Коласу» «Якубу Коласу»

http://www.yakubkolas.ruhttp://www.yakubkolas.ru//

Page 4: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Якуб КоласЯкуб Колас (Міцкевіч Канстанцін Міхайлавіч) (Міцкевіч Канстанцін Міхайлавіч) нарадзіўся 03.11.1882 г. у засценку Акінчыцы (недалека ад нарадзіўся 03.11.1882 г. у засценку Акінчыцы (недалека ад Стоўбцоў) ў сям'і лесніка.Стоўбцоў) ў сям'і лесніка.

Раннія дзіцячыя гады прайшлі ў лесніковых сядзібах Раннія дзіцячыя гады прайшлі ў лесніковых сядзібах Ласток і Альбуць. Скончыў Нясвіжскую настаўніцкую Ласток і Альбуць. Скончыў Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю (1902), настаўнічаў у вёсках . За ўдзел у семінарыю (1902), настаўнічаў у вёсках . За ўдзел у нелегальным настаўніцкім з'ездзе быў звольненынелегальным настаўніцкім з'ездзе быў звольнены,, жыў ва жыў ва ўрочышчы Смольня, вёў прыватную школу. Працаваў у ўрочышчы Смольня, вёў прыватную школу. Працаваў у газеце «Наша ніва» ў Вільні (1907), у прыватнай школе ў газеце «Наша ніва» ў Вільні (1907), у прыватнай школе ў вёсцы Сані Талачынскага раёна (1908). Увёсцы Сані Талачынскага раёна (1908). У 1908 г. за ўдзел 1908 г. за ўдзел у настаўніцкім з'ездзе і нелегальную работу быў асуджаны у настаўніцкім з'ездзе і нелегальную работу быў асуджаны на 3 гады, адбываў пакаранне ў Мна 3 гады, адбываў пакаранне ў Мiiнскім астрозе. Потым нскім астрозе. Потым працаваў настаўнікам на Піншчыне. Быў мабілізаваны ў працаваў настаўнікам на Піншчыне. Быў мабілізаваны ў армію ўармію ў 19151915 гг. Скончыў Аляксандраўскае ваеннае . Скончыў Аляксандраўскае ваеннае вучылішча. Служыў у запасным палку ў Пермі.вучылішча. Служыў у запасным палку ў Пермі.

Летам 1917 г. накіраваны на Румынскі фронт, але Летам 1917 г. накіраваны на Румынскі фронт, але цяжка захварэў і быў эвакуіраваны ў горад Абаянь. Па цяжка захварэў і быў эвакуіраваны ў горад Абаянь. Па дэкрэце Савецкага ўрада ў пачатку 1918 г. звольнены з дэкрэце Савецкага ўрада ў пачатку 1918 г. звольнены з войска як настаўнік. Працаваў на Куршчыне настаўнікам, войска як настаўнік. Працаваў на Куршчыне настаўнікам, школьным інструктарам. У 1921 г. пераехаў у Мшкольным інструктарам. У 1921 г. пераехаў у Мiiнск. нск. Выкладаў у МВыкладаў у Мiiнскім беларускім педагагічным тэхнікуме, у нскім беларускім педагагічным тэхнікуме, у БДУ, займаўся навуковай дзейнасцю ў Інстытуце БДУ, займаўся навуковай дзейнасцю ў Інстытуце беларускай культуры. З дня ўтварэння АН БССР быў яе беларускай культуры. З дня ўтварэння АН БССР быў яе нязменным віцэ-прэзідэнтам. У Вялікую Айчынную вайну нязменным віцэ-прэзідэнтам. У Вялікую Айчынную вайну жыў у Клязьме (пад Масквой), Ташкенце, Маскве, займаўся жыў у Клязьме (пад Масквой), Ташкенце, Маскве, займаўся творчай і навукова-грамадскай дзейнасцю. У 1944 г. творчай і навукова-грамадскай дзейнасцю. У 1944 г. вярнуўся ў Мвярнуўся ў Мiiнск. Быў дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР нск. Быў дэпутатам Вярхоўнага Савета СССР і БССРі БССР,, акадэмікам АН БССР. акадэмікам АН БССР.

Памёр 13.08.1956 г.Памёр 13.08.1956 г.

Page 5: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

У друку дэбютаваў вершам «Наш родны край» у У друку дэбютаваў вершам «Наш родны край» у 1906 г. у газеце «Наша доля». У 1910 г. у Вільні 1906 г. у газеце «Наша доля». У 1910 г. у Вільні выйшаў першы зборнік вершаў «Песні-жальбы», выйшаў першы зборнік вершаў «Песні-жальбы», потым - кнігі прозы «Апавяданні», «Родныя з'явы», потым - кнігі прозы «Апавяданні», «Родныя з'явы», зборнік вершаў «Водгулле» , паэма «Новая зямля» , зборнік вершаў «Водгулле» , паэма «Новая зямля» , зборнікі апавяданняў , паэма «Сымон-музыка», зборнікі апавяданняў , паэма «Сымон-музыка», аповесць «На прасторах жыцця» (экранізавана ў аповесць «На прасторах жыцця» (экранізавана ў 1929), паэмы «Адплата»,«Рыбакова хата», трылогія 1929), паэмы «Адплата»,«Рыбакова хата», трылогія «На ростанях»«На ростанях» ( (экранізавана ў 1960-1961 гг.) і інш. экранізавана ў 1960-1961 гг.) і інш. Многія вершы Я.Многія вершы Я. Коласа пакладзены на музыку. Аўтар Коласа пакладзены на музыку. Аўтар твораў для дзяцейтвораў для дзяцей,, многіх драматычных твораў, многіх драматычных твораў, пераклаў на беларускую мову творы А.Пушкіна, пераклаў на беларускую мову творы А.Пушкіна, Т.Шаўчэнкі, П.Тычыны, А.Міцкевіча, Р.Тагора і інш. Т.Шаўчэнкі, П.Тычыны, А.Міцкевіча, Р.Тагора і інш. Быў адным з рэдактараў «Русско-белорусского Быў адным з рэдактараў «Русско-белорусского словаря».словаря».

ППрэміі і ўзнагародырэміі і ўзнагароды

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР за вершы Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР за вершы ваеннага часу, Дзяржаўнай прэміі СССР за паэму ваеннага часу, Дзяржаўнай прэміі СССР за паэму «Рыбакова хата». Узнагароджаны пяццю ордэнамі «Рыбакова хата». Узнагароджаны пяццю ордэнамі Леніна, ордЛеніна, ордээнамі Чырвонага Сцяга, Працоўнага намі Чырвонага Сцяга, Працоўнага Чырвонага Сцяга і медалямі. Народны паэт БССР. Чырвонага Сцяга і медалямі. Народны паэт БССР. Заслужаны дзеяч навукі Беларускай ССР . Заслужаны дзеяч навукі Беларускай ССР .

Page 6: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы

1.1. Колас, Я. Збор твораў: у 14 т. / Якуб Колас; рэд. В. Барысенка і Колас, Я. Збор твораў: у 14 т. / Якуб Колас; рэд. В. Барысенка і iнш. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1972 – 1978.iнш. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1972 – 1978.

2.2. Колас, Я. Избранное / Якуб Колас. – Москва: Правда, 1983. – Колас, Я. Избранное / Якуб Колас. – Москва: Правда, 1983. – 558 с. 558 с.

3.3. Колас, Я. Мой родны кут...: паэзiя / Якуб Колас. – Мiнск: Колас, Я. Мой родны кут...: паэзiя / Якуб Колас. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 2000. – 384 с.Мастацкая лiтаратура, 2000. – 384 с.

4.4. Колас, Я. На ростанях: трылогія / Якуб Колас. – Мінск: Колас, Я. На ростанях: трылогія / Якуб Колас. – Мінск: Юнацтва, 1981. – 702 с.Юнацтва, 1981. – 702 с.

5.5. Колас, Я. Новая зямля: паэма / Якуб Колас. – Мінск: Беларусь, Колас, Я. Новая зямля: паэма / Якуб Колас. – Мінск: Беларусь, 1968. – 400 с.1968. – 400 с.

6.6. Колас, Я. Стихотворения / Якуб Колас. – Минск: Юнацтва, Колас, Я. Стихотворения / Якуб Колас. – Минск: Юнацтва, 1987. – 95 с. – (Поэтическая библиотека).1987. – 95 с. – (Поэтическая библиотека).

7.7. Колас, Я. Сымон-музыка /Якуб Колас. – Мiнск: Народная Колас, Я. Сымон-музыка /Якуб Колас. – Мiнск: Народная асвета, 1977. – 192 с. – (Школьная бiблiятэка).асвета, 1977. – 192 с. – (Школьная бiблiятэка).

Page 7: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ППра пісьменнікара пісьменніка

1.1. Александрович, С. Х. От родной земли...: повесть о детских и Александрович, С. Х. От родной земли...: повесть о детских и юношеских годах Я.Коласа / С. Х. Александович. – Минск: Беларусь, юношеских годах Я.Коласа / С. Х. Александович. – Минск: Беларусь, 1966. – 312 с.1966. – 312 с.

2.2. Жыгоцкі, І. М. Сэрца пакідаю вам: па коласаўскіх мясцінах / І. М. Жыгоцкі, І. М. Сэрца пакідаю вам: па коласаўскіх мясцінах / І. М. Жыгоцкі. – Мінск: Полымя, 1993. – 80 с. – (Народныя пiсьменнiкi Жыгоцкі. – Мінск: Полымя, 1993. – 80 с. – (Народныя пiсьменнiкi БССР).БССР).

3.3. Казбярук, У. М. Якуб Колас у школе: дапаможнiк для выкладчыкаў Казбярук, У. М. Якуб Колас у школе: дапаможнiк для выкладчыкаў бел. літ. / У. М. Казбярук. – Мiнск: Народная асвета, 1975. – 176 с.бел. літ. / У. М. Казбярук. – Мiнск: Народная асвета, 1975. – 176 с.

4.4. Казбярук, У. М. Якуб Колас: жыцце i творчасць / У. М. Казбярук. – Казбярук, У. М. Якуб Колас: жыцце i творчасць / У. М. Казбярук. – Мiнск, 1962. – 36 с.Мiнск, 1962. – 36 с.

5.5. Лужанін, М. Колас расказвае пра сябе / М. ЛужанЛужанін, М. Колас расказвае пра сябе / М. Лужанiiнн. – Мiнск: . – Мiнск: Беларусь, 1964. – 320 с.Беларусь, 1964. – 320 с.

6.6. Майхрович, А. С. Янка Купала и Якуб Колас: вопросы мировоззрения Майхрович, А. С. Янка Купала и Якуб Колас: вопросы мировоззрения / А. С. Майхрович; АН БССР, Ин-т философии и права; ред. В. М. / А. С. Майхрович; АН БССР, Ин-т философии и права; ред. В. М. Конон. – Минск: Наука и техника, 1982. – 248 с.Конон. – Минск: Наука и техника, 1982. – 248 с.

7.7. Максімовіч, В. Волаты духу нацыі : да 130-годдзя з дня нараджэняя Максімовіч, В. Волаты духу нацыі : да 130-годдзя з дня нараджэняя Янкі Купалы іЯнкі Купалы і Якуба Коласа Якуба Коласа // Валерый Максімовіч Валерый Максімовіч //// Полымя. – 2012. Полымя. – 2012. - №7. – С. 126 – 139. - №7. – С. 126 – 139.

8.8. Мозольков, Е. С. Якуб Колас: критико-биографический очерк / Е. С. Мозольков, Е. С. Якуб Колас: критико-биографический очерк / Е. С. Мозольков. – Москва: Советский писатель, 1960. – 203 с.Мозольков. – Москва: Советский писатель, 1960. – 203 с.

Page 8: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

9. Навуменка, І. Якуб Колас: духоўны воблiк героя / I. Навуменка. – Мiнск: Беларусь, 1968. – 336 с.

10. Налівайка, А. М. Аповесць Якуба Коласа "Дрыгва" / А. М. Налiвайка. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1959. – 162 с.

11. Народныя песняры: да 90-годдзя з дня нараджэння Я. Купалы i Я. Коласа: зборнiк артыкулаў. - Мiнск: Выдавецтва БДУ iм. У. I. Ленiна, 1972. – 272 с.

12. Пшыркоў, Ю. С. Летапісец свайго народа: жыццёвы і творчы шлях Якуба Коласа / Ю. С. Пшыркоў. – Мінск: Навука і тэхніка, 1982. – 367 с.

13. Пшыркоў, Ю. С. Эпас рэвалюцыі: паэмы Я. Коласа "Новая зямля" i "Сымон-музыка", трылогiя "На ростанях" / Ю. С. Пшыркоў. – Мiнск: Вышэйшая школа, 1975. – 240 с.

14. Родионов, В. Н. Якуб Колас-педагог / В. Н. Родионов. – Минск: Издательство БГУ им. В. И. Ленина, 1981. – 144 с.

15. Тамашова, Л. Ф. Вывучэнне трылогіі Я.Коласа "На ростанях " у школе / Л. Ф. Тамашова. – Мiнск: Народная асвета, 1976. – 112 с.

16. Ярош, М. Р. Янка Купала i Якуб Колас: параўнальны аналiз творчасцi. – Мiнск: Навука i технiка, 1988. – 192 с.

Page 9: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Янка КупалаЯнка Купала1882-19421882-1942

130 гадоў з дня нараджэння130 гадоў з дня нараджэння

Жыве з iм дум маiх сям'яI снiць з iм сны нязводныя…Завецца ж спадчына маяЎсяго Старонкай Роднаю. Я.Купала

http://www.yankakupala.ruhttp://www.yankakupala.ru

Page 10: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!
Page 11: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Янка КупалаЯнка Купала ((ссапраўднае імя - Луцэвіч Іван)апраўднае імя - Луцэвіч Іван) н нарадзіўся 7 ліпеня 1882 гарадзіўся 7 ліпеня 1882 г.. у фальварку Вязынка Вілейскага павета (цяпер Маладзечанскі раён Му фальварку Вязынка Вілейскага павета (цяпер Маладзечанскі раён Мiiнскай нскай вобласці) у сям'і арандатара. У 1898 г. скончыў Беларускую народную вобласці) у сям'і арандатара. У 1898 г. скончыў Беларускую народную навучальню. Пасля смерці бацькі (1902) год працаваў на гаспадарцы, потым - навучальню. Пасля смерці бацькі (1902) год працаваў на гаспадарцы, потым - хатні настаўнік, пісар у судовага следчага ў Радашковічах (1903), малодшы хатні настаўнік, пісар у судовага следчага ў Радашковічах (1903), малодшы прыказчык у памешчыка ў Сенненскім павеце Магілеўскай губерніі (1904), прыказчык у памешчыка ў Сенненскім павеце Магілеўскай губерніі (1904), практыкант і памочнік вінакура ў маёнтку Сёмкава пад Менскам, на бровары ў практыкант і памочнік вінакура ў маёнтку Сёмкава пад Менскам, на бровары ў Яхімоўшчыне на Маладзечаншчыне, у маёнтку Дольны Сноў Наваградскага Яхімоўшчыне на Маладзечаншчыне, у маёнтку Дольны Сноў Наваградскага павета (1905-1908), супрацоўнік «Нашай нівы» і адначасова бібліятэкар павета (1905-1908), супрацоўнік «Нашай нівы» і адначасова бібліятэкар бібліятэкі «Веды» Б. Л. Даніловіча (Вільня, 1908-1909). У 1909-1913 гг. бібліятэкі «Веды» Б. Л. Даніловіча (Вільня, 1908-1909). У 1909-1913 гг. вучыўся на агульнаадукацыйных курсах А. С. Чарняева ў Пецярбургу. З вучыўся на агульнаадукацыйных курсах А. С. Чарняева ў Пецярбургу. З кастрычніка 1913 г. зноў у Вільні, супрацоўнік «Беларускага выдавецкага кастрычніка 1913 г. зноў у Вільні, супрацоўнік «Беларускага выдавецкага таварыства», рэдактар «Нашай нівы» (1914-1915). У верасні 1915 г. выехаў у таварыства», рэдактар «Нашай нівы» (1914-1915). У верасні 1915 г. выехаў у Маскву, дзе вучыўся ў Народным універсітэце. У студзені 1916 г. прызваны ў Маскву, дзе вучыўся ў Народным універсітэце. У студзені 1916 г. прызваны ў армію. Служыў у дарожна-будаўнічым атрадзе Варшаўскай акругі шляхоў армію. Служыў у дарожна-будаўнічым атрадзе Варшаўскай акругі шляхоў зносін у Мзносін у Мiiнску, Полацку, а таксама ў Смаленску, дзе сустрэў Кастрычніцкую нску, Полацку, а таксама ў Смаленску, дзе сустрэў Кастрычніцкую рэвалюцыю. У 1919 г. пераехаў у Мрэвалюцыю. У 1919 г. пераехаў у Мiiнск, дзе і жыў да пачатку Вялікай нск, дзе і жыў да пачатку Вялікай Айчыннай вайны. Удзельнічаў у стварэнні нацыянальнага тэатра, Беларускага Айчыннай вайны. Удзельнічаў у стварэнні нацыянальнага тэатра, Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, Акадэміі навук БССР, у разгортванні выдавецкай дзяржаўнага ўніверсітэта, Акадэміі навук БССР, у разгортванні выдавецкай справы. У гады Вялікай Айчыннай вайны жыў у Маскве, у пасёлку Пячышчы справы. У гады Вялікай Айчыннай вайны жыў у Маскве, у пасёлку Пячышчы каля Казані. Народны паэт БССР (1925). Трагічна загінуў 28.06.1942 г. у каля Казані. Народны паэт БССР (1925). Трагічна загінуў 28.06.1942 г. у Маскве. Маскве.

Page 12: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Пісаць пачаў на польскай мове. Пісаць пачаў на польскай мове.

Першы вядомы беларускі верш «Мая Першы вядомы беларускі верш «Мая доля» датаваны 1904 г. Першы доля» датаваны 1904 г. Першы надрукаваны верш на беларускай мове - надрукаваны верш на беларускай мове - «Мужык» (1905 г«Мужык» (1905 г)). У 1908 г. пецярбургскае . У 1908 г. пецярбургскае выдавецтва «Загляне сонца і ў наша выдавецтва «Загляне сонца і ў наша ваконца» выпусціла першы зборнік паэта ваконца» выпусціла першы зборнік паэта «Жалейка» (факсімільнае выданне ў 1982), «Жалейка» (факсімільнае выданне ў 1982), у 1913 г. - зборнік «Шляхам жыцця». у 1913 г. - зборнік «Шляхам жыцця». Зборнік вершаў «Гусляр» (1910) Зборнік вершаў «Гусляр» (1910) выдадзены ў Пецярбургу А.Грыневічам. У выдадзены ў Пецярбургу А.Грыневічам. У савецкі час выйшлі кнігі паэзіі «Спадчына» савецкі час выйшлі кнігі паэзіі «Спадчына» (1922), «Безназоўнае» (1925), «Апавяданні (1922), «Безназоўнае» (1925), «Апавяданні вершам» (у 2 кнігах, 1926), паэмы «Магіла вершам» (у 2 кнігах, 1926), паэмы «Магіла льва» (1927), «Над ракою Арэсай» (1933), льва» (1927), «Над ракою Арэсай» (1933), зборнікі «Адцвітанне» (1930), «Песня зборнікі «Адцвітанне» (1930), «Песня будаўніцтву» (1936), «Беларусі будаўніцтву» (1936), «Беларусі ардэнаноснай» (1937), «Ад сэрца» (1940), ардэнаноснай» (1937), «Ад сэрца» (1940), «Беларускім партызанам» (1942)«Беларускім партызанам» (1942) i i i iнш.нш. Многія вершы пакладзены на музыку. Для Многія вершы пакладзены на музыку. Для дзяцей неаднаразова выдаваліся вершы дзяцей неаднаразова выдаваліся вершы «Хлопчык і лётчык», «Алеся» і інш.«Хлопчык і лётчык», «Алеся» і інш.

Page 13: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Аўтар драматычных паэм «Адвечная песня» і «Сон на Аўтар драматычных паэм «Адвечная песня» і «Сон на кургане»кургане»,, п'есы «Паўлінка» (1913)(у 1952 па спектаклю тэатра імя п'есы «Паўлінка» (1913)(у 1952 па спектаклю тэатра імя Я.Купалы створаны аднайменны кінафільм, у 1973 г. – аперэта), Я.Купалы створаны аднайменны кінафільм, у 1973 г. – аперэта), драматычнай паэмы «На папасе»драматычнай паэмы «На папасе»,, драмы «Раскіданае гняздо» драмы «Раскіданае гняздо» (аднайменны кінафільм - у 1982), сцэнічнага жарту «Прымакі» (1920), (аднайменны кінафільм - у 1982), сцэнічнага жарту «Прымакі» (1920), п'есы «Тутэйшыя» (1924, пастаўлена ў 1926), драматычнага абразка п'есы «Тутэйшыя» (1924, пастаўлена ў 1926), драматычнага абразка «На Куццю» (Вільня, 1928«На Куццю» (Вільня, 1928).).

У 1989 г. выйшлі «Паэмы. Драматычныя творы» (уключаны У 1989 г. выйшлі «Паэмы. Драматычныя творы» (уключаны трагікамедыя «Тутэйшыя», паэмы «Калека», «На Куццю» і іншыя трагікамедыя «Тутэйшыя», паэмы «Калека», «На Куццю» і іншыя творы, якія доўгі час былі забаронены).творы, якія доўгі час былі забаронены).

Выступаў як публіцыст і літаратурны крытык. У Выступаў як публіцыст і літаратурны крытык. У 1972 г. выйшла кніга «Публіцыстыка».1972 г. выйшла кніга «Публіцыстыка».

Пераклаў на беларускую мову «Слова аб палку Пераклаў на беларускую мову «Слова аб палку Ігаравым» (прозай і вершам), паэму А.Пушкіна «Медны Ігаравым» (прозай і вершам), паэму А.Пушкіна «Медны коннік», шэраг вершаў і паэм Т.Шаўчэнкі, асобныя творы коннік», шэраг вершаў і паэм Т.Шаўчэнкі, асобныя творы М.Някрасава, І.Крылова, А.Кальцова, А.Міцкевіча, М.Някрасава, І.Крылова, А.Кальцова, А.Міцкевіча, У.Сыракомлі, М.КанапніцкайУ.Сыракомлі, М.Канапніцкай і інш.і інш.

Прэміі і ўзнагародыПрэміі і ўзнагароды

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1941) за зборнік «Ад Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1941) за зборнік «Ад сэрца». Узнагароджаны ордэнам Леніна. сэрца». Узнагароджаны ордэнам Леніна.

Page 14: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы

1.1. Купала Я. Збор твораў: у 7 т. / Я. Купала; рэд. В. В. Купала Я. Збор твораў: у 7 т. / Я. Купала; рэд. В. В. Барысенка, П. У. Броўка, К. К. Крапіва і інш. – Мiнск: Навука і Барысенка, П. У. Броўка, К. К. Крапіва і інш. – Мiнск: Навука і тэхніка, 1972 – 1976.тэхніка, 1972 – 1976.

2.2. Купала, Я. Вершы і паэмы / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая Купала, Я. Вершы і паэмы / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1982. – 431 с.літаратура, 1982. – 431 с.

3.3. Купала, Я. Вершы / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая лiтаратура, Купала, Я. Вершы / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая лiтаратура, 1988. – 270 с.1988. – 270 с.

4.4. Купала, Я. Выбранае / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая Купала, Я. Выбранае / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1980. – 224 с.літаратура, 1980. – 224 с.

5.5. Купала, Я. П' есы. Публіцыстыка. Янка Купала пра сябе / Я. Купала, Я. П' есы. Публіцыстыка. Янка Купала пра сябе / Я. Купала. – Мiнск: Кнiга, 2002. – 528 с. – (Нар. бiблiятэка). Купала. – Мiнск: Кнiга, 2002. – 528 с. – (Нар. бiблiятэка).

6.6. Купала, Я. Тутэйшыя: трагічна-смяшлівыя сцэны ў 4-х дзеях / Купала, Я. Тутэйшыя: трагічна-смяшлівыя сцэны ў 4-х дзеях / Я. Купала. – Мінск: Мастацкая літаратура, 2006. - 94 с. Я. Купала. – Мінск: Мастацкая літаратура, 2006. - 94 с.

Page 15: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Бярозкін, Р. С. Свет Купалы: думкi i назiраннi / Р. С. Бярозкін. – Мінск: Бярозкін, Р. С. Свет Купалы: думкi i назiраннi / Р. С. Бярозкін. – Мінск: Беларусь, 1965. – 304 с.Беларусь, 1965. – 304 с.

2.2. Гарадніцкі, Я. Паэтыка Янкі Купалы: гарманізацыя стыхійнага / Яўген Гарадніцкі Гарадніцкі, Я. Паэтыка Янкі Купалы: гарманізацыя стыхійнага / Яўген Гарадніцкі // Полымя. – 2012. - №5. – С. 107 – 115.// Полымя. – 2012. - №5. – С. 107 – 115.

3.3. Купалаўскі запаведнік Вязынка = Купаловский заповедник Вязынка. – Мінск: Купалаўскі запаведнік Вязынка = Купаловский заповедник Вязынка. – Мінск: Полымя, 1980. – 48 с. – (Народныя пiсьменнiкi БССР).Полымя, 1980. – 48 с. – (Народныя пiсьменнiкi БССР).

4.4. Літаратурны музей Янкі Купалы = Литературный музей Янки Купалы. – Мiнск: Літаратурны музей Янкі Купалы = Литературный музей Янки Купалы. – Мiнск: Беларусь, 1981. – 32 с.Беларусь, 1981. – 32 с.

5.5. Майхрович, А. С. Янка Купала и Якуб Колас: вопросы мировоззрения / А. С. Майхрович, А. С. Янка Купала и Якуб Колас: вопросы мировоззрения / А. С. Майхрович; АН БССР, Ин-т философии и права; ред. В. М. Конон. – Минск: Майхрович; АН БССР, Ин-т философии и права; ред. В. М. Конон. – Минск: Наука и техника, 1982. – 248 с.Наука и техника, 1982. – 248 с.

6.6. Максімовіч, В. Волаты духу нацыі : да 130-годдзя з дня нараджэння Янкі Максімовіч, В. Волаты духу нацыі : да 130-годдзя з дня нараджэння Янкі Купалы і Якуба Коласа Купалы і Якуба Коласа // Валерый Максімовіч Валерый Максімовіч //// Полымя. – 2012. - №7. – С. 126 Полымя. – 2012. - №7. – С. 126 – 139.– 139.

7.7. Народныя песняры: да 90-годдзя з дня нараджэння Я. Купалы i Я. Коласа: Народныя песняры: да 90-годдзя з дня нараджэння Я. Купалы i Я. Коласа: зборнiк артыкулаў. – Мiнск: Выдавецтва БДУ iм. У. I. Ленiна, 1972. – 272 с.зборнiк артыкулаў. – Мiнск: Выдавецтва БДУ iм. У. I. Ленiна, 1972. – 272 с.

8.8. Рагойша, В. Первая из вершин: [к 130-летию Янки Купалы] / Вячеслав Рагойша, В. Первая из вершин: [к 130-летию Янки Купалы] / Вячеслав Рагойша // Неман. – 2012. - №6. – С. 191 – 208; - №7 – С. 181 – 195. Рагойша // Неман. – 2012. - №6. – С. 191 – 208; - №7 – С. 181 – 195.

9.9. Успаміны пра Янку Купалу. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1982. – 272 с.Успаміны пра Янку Купалу. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1982. – 272 с.10.10. Шотт, И. М. Фольклор в творчестве Янки Купалы: (дореволюционный период) / Шотт, И. М. Фольклор в творчестве Янки Купалы: (дореволюционный период) /

И. М. Шотт. – Москва: Наука, 1968. – 192 с.И. М. Шотт. – Москва: Наука, 1968. – 192 с.11.11. Ярош, М. Р. Янка Купала i Якуб Колас: параўнальны аналiз творчасцi / М. Р. Ярош, М. Р. Янка Купала i Якуб Колас: параўнальны аналiз творчасцi / М. Р.

Ярош. –Мiнск: Навука i технiка, 1988. – 192 с.Ярош. –Мiнск: Навука i технiка, 1988. – 192 с.

Page 16: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Гартны ЦішкаГартны Цішка1887-19371887-1937

112525 гадоў з дня нараджэння гадоў з дня нараджэння

http://tishkagartnij.ruhttp://tishkagartnij.ru//

ЦЦiiшка Гартны ўвайшоў у шка Гартны ўвайшоў у ггiiсторыю беларускай лсторыю беларускай лiiтаратуры таратуры як актыўны творца як актыўны творца ii наватар, наватар,

пачынальнпачынальнiiк буйной беларускай к буйной беларускай

прозы, адкрывальнпрозы, адкрывальнiiк рабочай к рабочай

тэматыктэматыкii..

Page 17: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Гартны ЦішкаГартны Цішка (сапр. Жылуновіч Зміцер), нарадзіўся (сапр. Жылуновіч Зміцер), нарадзіўся 04.11.1887 г. у гарадскім пасёлку Капыль Менскай 04.11.1887 г. у гарадскім пасёлку Капыль Менскай вобласці ў сялянскай сям'і.вобласці ў сялянскай сям'і.

ВучыВучыўўся Цiшка Гартны спачатку ся Цiшка Гартны спачатку ўў вандро вандроўўнага нага настанастаўўнiка, а пасля нiка, а пасля ўў пачатковай школе. пачатковай школе. У 1905 г. скончыў У 1905 г. скончыў двухкласную навучальню ў Капылі. Працаваў у гарбарнай двухкласную навучальню ў Капылі. Працаваў у гарбарнай майстэрні. Прымаў удзел у рэвалюцыйных падзеях 1905-майстэрні. Прымаў удзел у рэвалюцыйных падзеях 1905-1907 гг. У пошуках працы аб'ехаў Беларусь, Украіну і Л1907 гг. У пошуках працы аб'ехаў Беларусь, Украіну і Лiiттву. ву. У 1910 і 1911 гг. прыязджаў у Капыль і браў удзел у рабоце У 1910 і 1911 гг. прыязджаў у Капыль і браў удзел у рабоце мясцовай арганізацыі РСДРП, у выданні рукапісных мясцовай арганізацыі РСДРП, у выданні рукапісных часопісаў. У траўні 1913 г. стаў працаваць на заводзе часопісаў. У траўні 1913 г. стаў працаваць на заводзе «Вулкан» у Пецярбургу. Газета «Правда» ў 1912-1913 гг. «Вулкан» у Пецярбургу. Газета «Правда» ў 1912-1913 гг. змясціла шэраг яго вершаў і нарыс пра гарбароў. Быў змясціла шэраг яго вершаў і нарыс пра гарбароў. Быў сябрам рабочага культурна-асветнага таварыства сябрам рабочага культурна-асветнага таварыства «Знанне». У 1914 г. перайшоў працаваць на завод «Знанне». У 1914 г. перайшоў працаваць на завод «Айваз». Вёў у Петраградзе прапагандысцкую і «Айваз». Вёў у Петраградзе прапагандысцкую і арганізацыйную работу сярод бежанцаў-беларусаў. Пасля арганізацыйную работу сярод бежанцаў-беларусаў. Пасля Кастрычніка - сакратар Беларускага нацыянальнага Кастрычніка - сакратар Беларускага нацыянальнага камісарыята пры ўрадзе РСФСР, рэдактар газеты камісарыята пры ўрадзе РСФСР, рэдактар газеты «Дзянніца». З дня ўтварэння БССР (01.01.1919) да «Дзянніца». З дня ўтварэння БССР (01.01.1919) да 03.02.1919 г. быў старшынёй Часовага рабоча-сялянскага 03.02.1919 г. быў старшынёй Часовага рабоча-сялянскага Савецкага ўрада Беларусі. З сакавіка 1919 г. - рэдактар-Савецкага ўрада Беларусі. З сакавіка 1919 г. - рэдактар-выпускаючы і сакратар газеты «Красная заря» (Харкаў), а выпускаючы і сакратар газеты «Красная заря» (Харкаў), а з чэрвеня 1919 г. - палітработнік у штабе 14-й арміі, з чэрвеня 1919 г. - палітработнік у штабе 14-й арміі, Працаваў рэдактарам газеты «Савецкая Беларусь», Працаваў рэдактарам газеты «Савецкая Беларусь», часопіса «Полымя», дырэктарам Дзяржаўнага выдавецтва часопіса «Полымя», дырэктарам Дзяржаўнага выдавецтва БССР і Дзяржаўнага архіва БССР, загадчыкам БССР і Дзяржаўнага архіва БССР, загадчыкам Галоўмастацтва і намеснікам народнага камісара асветы Галоўмастацтва і намеснікам народнага камісара асветы БССР. БССР.

Page 18: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Быў сябрам Інбелкульта (Інстытута беларускай Быў сябрам Інбелкульта (Інстытута беларускай культуры), а ў 1928 г. абраны акадэмікам АН БССР. Працаваў у культуры), а ў 1928 г. абраны акадэмікам АН БССР. Працаваў у Інстытуце гісторыі і загадваў выдавецтвам АН БССР. Быў сябрам Інстытуце гісторыі і загадваў выдавецтвам АН БССР. Быў сябрам ЦВК БССР (1920-1931). 15.11.1936 г. арыштаваны. Знаходзячыся ЦВК БССР (1920-1931). 15.11.1936 г. арыштаваны. Знаходзячыся ў турме, быў абвешчаны псіхічна хворым, у сувязі з чым ў турме, быў абвешчаны псіхічна хворым, у сувязі з чым пераведзены ў Магілеўскую псіхіятрычную лячэбніцу, дзе памёр пераведзены ў Магілеўскую псіхіятрычную лячэбніцу, дзе памёр (па іншых звестках - скончыў жыццё самагубствам). 15.10.1955 г. (па іншых звестках - скончыў жыццё самагубствам). 15.10.1955 г. рэабілітаваны ў грамадска-прававых адносінах, у 1988 г. рэабілітаваны ў грамадска-прававых адносінах, у 1988 г. адбылася поўная палітычная рэабілітацыя.адбылася поўная палітычная рэабілітацыя.

Памёр 11.04.1937.Памёр 11.04.1937.Літаратурную дзейнасць пачаў у 1908 г. на старонках Літаратурную дзейнасць пачаў у 1908 г. на старонках

«Нашай нівы». Выдаў зборнікі паэзіі «Песні» (1913), «Песні працы «Нашай нівы». Выдаў зборнікі паэзіі «Песні» (1913), «Песні працы і змагання» (Берлін, 1922), «Урачыстасць» (1925). У 1967 г. і змагання» (Берлін, 1922), «Урачыстасць» (1925). У 1967 г. выйшлі «Вершы». Актыўна выступаў як празаік. Аўтар кніг выйшлі «Вершы». Актыўна выступаў як празаік. Аўтар кніг апавяданняў «Трэскі на хвалях» (1924), «Прысады» (апавяданні і апавяданняў «Трэскі на хвалях» (1924), «Прысады» (апавяданні і п'есы, 1927), «Гаспадар» (1930), «Гоман зарніц» (1932), «Наступ п'есы, 1927), «Гаспадар» (1930), «Гоман зарніц» (1932), «Наступ на горны» (апавяданні, нарысы і вершы, 1932), аповесцей «На на горны» (апавяданні, нарысы і вершы, 1932), аповесцей «На новым месцы» (1930), «Зялёны шум» (1931), рамана «Сокі новым месцы» (1930), «Зялёны шум» (1931), рамана «Сокі цаліны» (ч. I-III, 1922-1930). У 1929-1932 гг. выйшаў Збор твораў у цаліны» (ч. I-III, 1922-1930). У 1929-1932 гг. выйшаў Збор твораў у 4 тамах, у 1987-1989 гг. - тры тамы Збору твораў у 4 тамах. У 1926 4 тамах, у 1987-1989 гг. - тры тамы Збору твораў у 4 тамах. У 1926 і 1962 гг. - «Выбраныя апавяданні», у 1978 г. - кніга выбраных і 1962 гг. - «Выбраныя апавяданні», у 1978 г. - кніга выбраных апавяданняў «Насустрач сонцу». Аўтар драм «Хвалі жыцця» апавяданняў «Насустрач сонцу». Аўтар драм «Хвалі жыцця» (1918), «Сацыялістка» (1924), «Дзве сілы» (1927), зборніка (1918), «Сацыялістка» (1924), «Дзве сілы» (1927), зборніка літаратурна-крытычных артыкулаў «Узгоркі і нізіны» (1928), літаратурна-крытычных артыкулаў «Узгоркі і нізіны» (1928), крытыка-біяграфічнага нарыса «Янка Купала - пясняр крытыка-біяграфічнага нарыса «Янка Купала - пясняр вызвалення» («Янка Купала ў літаратурнай крытыцы», 1928). вызвалення» («Янка Купала ў літаратурнай крытыцы», 1928). Пераклаў на беларускую мову раман А.Фадзеева «Апошні з Пераклаў на беларускую мову раман А.Фадзеева «Апошні з удэгэ» (1932).удэгэ» (1932).

Page 19: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяяТворыТворы

1.1. Гартны, Ц. Збор твораў: у 4 т. / Ц. Гартны. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1987 - Гартны, Ц. Збор твораў: у 4 т. / Ц. Гартны. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1987 - 1898. – 438 с.1898. – 438 с.

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Андраюк, С. Яго трагічны лёс : Андраюк, С. Яго трагічны лёс : [[Цішка ГартныЦішка Гартны]] // Серафім Андраюк Серафім Андраюк //// Полымя. – Полымя. – 2012. - №4. – С. 147 – 160. 2012. - №4. – С. 147 – 160.

2.2. Каўрус, А. Слова даўняе і сучаснае: па старонках твораў Цішкі Гартнага / Алесь Каўрус, А. Слова даўняе і сучаснае: па старонках твораў Цішкі Гартнага / Алесь Каўрус // Полымя. – 2007. – № 11. - С. 161-168.Каўрус // Полымя. – 2007. – № 11. - С. 161-168.

3.3. Успаміны пра Цішку Гартнага. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1984. – 176 с.Успаміны пра Цішку Гартнага. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1984. – 176 с.4.4. Гартны Цiшка: [жыццевы i творчы шлях пiсьменнiка] // Беларуская лiтаратура: ад А Гартны Цiшка: [жыццевы i творчы шлях пiсьменнiка] // Беларуская лiтаратура: ад А

да Я / В. Дз. Старычонак. – Мiнск: Вышэйшая школа, 2000. – С. 122 – 125. да Я / В. Дз. Старычонак. – Мiнск: Вышэйшая школа, 2000. – С. 122 – 125. 5.5. Выдаткi абстрактна-рытарычнага пiсьма: стылявыя асаблiвасцi паэзii Цiшкi Выдаткi абстрактна-рытарычнага пiсьма: стылявыя асаблiвасцi паэзii Цiшкi

Гартнага // Беларуская савецкая паэзiя 20 гадоў: вучэбны дапаможнiк / М. I. Гартнага // Беларуская савецкая паэзiя 20 гадоў: вучэбны дапаможнiк / М. I. Мiшчанчук. – Мiнск: Вышэйшая школа, 1988. – С. 24 – 29. Мiшчанчук. – Мiнск: Вышэйшая школа, 1988. – С. 24 – 29.

6.6. Цiшка Гартны // Беларускiя пiсьменнiкi (1917 - 1990): даведнiк / склад. А. К. Цiшка Гартны // Беларускiя пiсьменнiкi (1917 - 1990): даведнiк / склад. А. К. Гардзiцкi. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1994. – С. 125 – 126. Гардзiцкi. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1994. – С. 125 – 126.

7.7. Гартный Тишка // Республика Беларусь: энциклопедия: T. 2 / ред. Г. П. Пашков и Гартный Тишка // Республика Беларусь: энциклопедия: T. 2 / ред. Г. П. Пашков и др. – Мінск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi, 2008. – С. 882.др. – Мінск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi, 2008. – С. 882.

8.8. Жылуновiч Змiцер Хведаравiч: псеўд. Гартны Цiшка // Энцыклапедыя гiсторыi Жылуновiч Змiцер Хведаравiч: псеўд. Гартны Цiшка // Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: Т. 3. - Мiнск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,1996. – С. Беларусi: Т. 3. - Мiнск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,1996. – С. 383 – 384.383 – 384.

Page 20: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Алесь ГарунАлесь Гарун1887-19201887-1920

112525 гадоў з дня нараджэння гадоў з дня нараджэння Ты спевам разбудзіў народ свой Ты спевам разбудзіў народ свой

напрадвесні, напрадвесні,

Якому на алтар свой дыямент Якому на алтар свой дыямент прынёс... прынёс...

Яшчэ акорд не змоўк тваёй Яшчэ акорд не змоўк тваёй прыгожай песні, прыгожай песні,

Хоць струны абарваў жыцця Хоць струны абарваў жыцця паганы лёс. паганы лёс.

М. ЧаротМ. Чарот

Page 21: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Алесь ГарунАлесь Гарун – – паэт, празапаэт, празаiiк, к, драматург, публдраматург, публiiцыст, дзеяч беларускага цыст, дзеяч беларускага нацыянальнага-вызваленчага руху.нацыянальнага-вызваленчага руху.

Алесь ГарунАлесь Гарун (сапр. Прушынскі (сапр. Прушынскі Аляксандр)Аляксандр) н нарадзіўся 11арадзіўся 11.03..03.1887 г. у 1887 г. у фальварку Новы Двор (цяпер у межах фальварку Новы Двор (цяпер у межах ММiiнску) у сям’і чорнарабочага. Скончыў нску) у сям’і чорнарабочага. Скончыў гарадскую прыходскую вучэльню ў Мгарадскую прыходскую вучэльню ў Мiiнску нску (1897), вучыўся ў рамесніцкай вучэльні. З (1897), вучыўся ў рамесніцкай вучэльні. З 1902 г1902 г.. працаваў сталяром у розных працаваў сталяром у розных майстэрнях і на мэблевай фабрыцы ў майстэрнях і на мэблевай фабрыцы ў ММiiнску.нску. У 1904 годзе ўступіў у партыю эсэраў У 1904 годзе ўступіў у партыю эсэраў і актыўна ўключыўся ў падпольную і актыўна ўключыўся ў падпольную рэвалюцыйную дзейнасць. У 1907 годзе рэвалюцыйную дзейнасць. У 1907 годзе арыштаваныарыштаваны i i ў ліпені 1908 г. быў ў ліпені 1908 г. быў асуджаны на катаргу. 6 лістапада катарга асуджаны на катаргу. 6 лістапада катарга была заменена на дзевяцігадовую была заменена на дзевяцігадовую высылку ў Сібір. Высылку паэт адбываў у высылку ў Сібір. Высылку паэт адбываў у Кірэнскім павеце Іркуцкай губэрні, дзе Кірэнскім павеце Іркуцкай губэрні, дзе займаўся сталярнай і цяслярнай працай. У займаўся сталярнай і цяслярнай працай. У 1914 годзе працаваў на Лене вадалівам. З 1914 годзе працаваў на Лене вадалівам. З 1915 года — на залатых капальнях у 1915 года — на залатых капальнях у Бадайбо, дзе сустрэў Лютаўскую Бадайбо, дзе сустрэў Лютаўскую рэвалюцыю. Там быў абраны дэпутатам рэвалюцыю. Там быў абраны дэпутатам Савету Ленінскай золатапрамысловай Савету Ленінскай золатапрамысловай акругі.акругі.

Page 22: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

У МУ Мiiнск Гарун вярнуўся ў нск Гарун вярнуўся ў верасні 1917 г. У 1918 годзе, падчас верасні 1917 г. У 1918 годзе, падчас нямецкай акупацыі, рэдагаваў газету нямецкай акупацыі, рэдагаваў газету «Беларускі шлях». У 1919 годзе, «Беларускі шлях». У 1919 годзе, пасля заняцця Мпасля заняцця Мiiнску палякамі, стаў нску палякамі, стаў сябрам Беларускайсябрам Беларускай вайсковай вайсковай камісіі. У жніўні 1919 года ўзначаліў камісіі. У жніўні 1919 года ўзначаліў Часовы беларускі нацыянальны Часовы беларускі нацыянальны камітэт, які ўключаў радных Рады камітэт, які ўключаў радных Рады БНР.БНР.

Памёр 28 ліпеня 1920 г. у Памёр 28 ліпеня 1920 г. у Кракаве. Пахаваны там на Кракаве. Пахаваны там на вайсковыхвайсковых Ракавіцкіх могілках.Ракавіцкіх могілках.

У 1947 годзе быў сярод іншыхУ 1947 годзе быў сярод іншых беларускіх літаратараў абвешчаны беларускіх літаратараў абвешчаны «здраднікам беларускаму народу», «здраднікам беларускаму народу», да 1980-х гадоў яго творы не да 1980-х гадоў яго творы не выдавалісявыдаваліся..

Page 23: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

У друку дэбютаваў вершам «Маці-Беларусі» ў У друку дэбютаваў вершам «Маці-Беларусі» ў 1907 годзе (газ1907 годзе (газеета «Наша Ніва»). Шмат вершаўта «Наша Ніва»). Шмат вершаў,, апавяданняў публікаваліся ў газетах «Наша Ніва», апавяданняў публікаваліся ў газетах «Наша Ніва», «Беларус», «Вольная Беларусь», у калектыўных «Беларус», «Вольная Беларусь», у калектыўных зборніках і календарах, атрымлівалі станоўчыя водгукі з зборніках і календарах, атрымлівалі станоўчыя водгукі з боку крытыкаў (у прыватнасці, М. Багдановіча боку крытыкаў (у прыватнасці, М. Багдановіча ii Я. Я. Купалы). Галоўная тэма творчасці Гаруна — Радзіма, Купалы). Галоўная тэма творчасці Гаруна — Радзіма, барацьба за свабоду і шчасце, але таксама ён стварыў барацьба за свабоду і шчасце, але таксама ён стварыў шмат выдатных узораў пейзажнашмат выдатных узораў пейзажнайй лірыкі. У паэзіі Гаруна лірыкі. У паэзіі Гаруна прыметны адначасовы ўплыў спрыметны адначасовы ўплыў сiiмвалмвалiiзму зму ii народных народных традыцытрадыцыйй..

Выйшаў зборнік паэзіі «Матчын дар» (1918, Выйшаў зборнік паэзіі «Матчын дар» (1918, перавыданне 1929, факсперавыданне 1929, факсiiмільнае выданне ў 1988), мільнае выданне ў 1988), таксама зборнік «Жывыя казкі» (1920), куды ўвайшлі тры таксама зборнік «Жывыя казкі» (1920), куды ўвайшлі тры п’есы для дзіцячага тэатра: «Хлопчык у лесе» (ставілася п’есы для дзіцячага тэатра: «Хлопчык у лесе» (ставілася ў Вільні ў 1921 годзе), «Шчаслівы чырвонец» і «Дзіўны ў Вільні ў 1921 годзе), «Шчаслівы чырвонец» і «Дзіўны лапаць, або Ня ўсё тое порах, што ў пораху ляжыць». У лапаць, або Ня ўсё тое порах, што ў пораху ляжыць». У Вільні асобным выданнем выйшла паэма «Мае каляды» Вільні асобным выданнем выйшла паэма «Мае каляды» (пад псеўданімам «А. Сумны», 1920). Выступаў у друку (пад псеўданімам «А. Сумны», 1920). Выступаў у друку як публіцыст.як публіцыст.

Page 24: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяяТворыТворы

1.1. Алесь Гарун: [бiяграфiя, вершы] // Анталогiя беларускай паэзii: Т. 1 / рэд. Р. Алесь Гарун: [бiяграфiя, вершы] // Анталогiя беларускай паэзii: Т. 1 / рэд. Р. Барадулiн i iнш. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1993. – С. 442 – 459.Барадулiн i iнш. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1993. – С. 442 – 459.

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Казбярук, У. М. Светлай волі зычны звон: Алесь Гарун / У. М. Казбярук. – Мінск: Казбярук, У. М. Светлай волі зычны звон: Алесь Гарун / У. М. Казбярук. – Мінск: Навука i тэхнiка, 1991. - 63с. – (Нашы славутыя землякi).Навука i тэхнiка, 1991. - 63с. – (Нашы славутыя землякi).

2.2. Гарун Алесь // Республика Беларусь: энциклопедия: T. 2 / ред. Г. П. Пашков и Гарун Алесь // Республика Беларусь: энциклопедия: T. 2 / ред. Г. П. Пашков и др. – Мінск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi, 2008. – С. 882.др. – Мінск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi, 2008. – С. 882.

3.3. Гарун Алесь: [жыццевы i творчы шлях пiсьменнiка] // Беларуская лiтаратура: ад Гарун Алесь: [жыццевы i творчы шлях пiсьменнiка] // Беларуская лiтаратура: ад А да Я / В. Дз. Старычонак. – Мiнск: Вышэйшая школа, 2000. – С. 125 – 132. А да Я / В. Дз. Старычонак. – Мiнск: Вышэйшая школа, 2000. – С. 125 – 132.

4.4. Гарун Алесь // Культура Беларусi. – Мiнск: Беларуская энцыклапедыя iмя Гарун Алесь // Культура Беларусi. – Мiнск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,2011. – С. 535 - 536. Петруся Броўкi,2011. – С. 535 - 536.

5.5. Гарун Алесь // Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: Т. 2. - Мiнск: Беларуская Гарун Алесь // Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: Т. 2. - Мiнск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,1994. – С. 490 – 491. энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,1994. – С. 490 – 491.

Page 25: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Язэп ПушчаЯзэп Пушча1902-19641902-1964

111010 гадоў з дня нараджэння гадоў з дня нараджэння

Беларускі паэт,Беларускі паэт,

крытык,крытык,

перакладчыкперакладчык..

Page 26: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Язэп ПушчаЯзэп Пушча (сапр. Плашчынскі Іосіф (сапр. Плашчынскі Іосіф)) - - паэт, крытык, перакладчык. Нарадзіўся 20.05.1902 паэт, крытык, перакладчык. Нарадзіўся 20.05.1902 г. у вёсцы Каралішчавічы Мг. у вёсцы Каралішчавічы Мiiнскага раёна Мнскага раёна Мiiнскай вобласці ў сялянскай сям'і.нскай вобласці ў сялянскай сям'і.

У 1920 г. скончыў МУ 1920 г. скончыў Мiiнскую рэальную навучальню, працаваў у Каралішчавіцкай пачатковай нскую рэальную навучальню, працаваў у Каралішчавіцкай пачатковай школе. Пасля заканчэння (1922) дзевяцімесячных курсаў беларусазнаўства ў Мшколе. Пасля заканчэння (1922) дзевяцімесячных курсаў беларусазнаўства ў Мiiнску быў нску быў інспектарам Мазырскага, Мінспектарам Мазырскага, Мiiнскага ўездных аддзелаў народнай асветы, выкладаў беларускую нскага ўездных аддзелаў народнай асветы, выкладаў беларускую мову і літаратуру на агульнаадукацыйных курсах, у музычным тэхнікуме ў Ммову і літаратуру на агульнаадукацыйных курсах, у музычным тэхнікуме ў Мiiнску. Адзін з нску. Адзін з заснавальнікаў літаратурных аб'яднанняў «Маладняк» і «Узвышша». У 1925-1927 гг. вучыўся ў заснавальнікаў літаратурных аб'яднанняў «Маладняк» і «Узвышша». У 1925-1927 гг. вучыўся ў Беларускім дзяржаўным універсітэце, адкуль перавёўся ў Ленінградскі дзяржаўны ўніверсітэт Беларускім дзяржаўным універсітэце, адкуль перавёўся ў Ленінградскі дзяржаўны ўніверсітэт (скончыў чатыры курсы ў 1929). Быў стыльрэдактарам у Беларускім дзяржаўным выдавецтве. (скончыў чатыры курсы ў 1929). Быў стыльрэдактарам у Беларускім дзяржаўным выдавецтве. 1930 г. арыштаваны, прыгавораны калегіяй АДПУ да 5 год высылкі. Прысуд адменены 1930 г. арыштаваны, прыгавораны калегіяй АДПУ да 5 год высылкі. Прысуд адменены Вярхоўным судом БССР 1956 г. Працаваў бухгалтарам у Шчадрынску на Ўрале (1931-1935), у Вярхоўным судом БССР 1956 г. Працаваў бухгалтарам у Шчадрынску на Ўрале (1931-1935), у саўгасе «Джэмтэ» каля Анапы (1935-1936), завучам, дырэктарам Маначоўскай сярэдняй школы саўгасе «Джэмтэ» каля Анапы (1935-1936), завучам, дырэктарам Маначоўскай сярэдняй школы Мурамскага раёна. У гады вайны мабілізаваны ў армію. У 1941-1958 гг. - дырэктар Чаадаеўскай Мурамскага раёна. У гады вайны мабілізаваны ў армію. У 1941-1958 гг. - дырэктар Чаадаеўскай сярэдняй школы Мурамскага раёна Ўладзімірскай вобласці (у 1942 г. быў курсантам 2-ой сярэдняй школы Мурамскага раёна Ўладзімірскай вобласці (у 1942 г. быў курсантам 2-ой Маскоўскай ваенна-палітычнай навучальні). З 1958 г. жыў у ММаскоўскай ваенна-палітычнай навучальні). З 1958 г. жыў у Мiiнску. Сябра СП СССР з 1958 г. нску. Сябра СП СССР з 1958 г. Памёр 14.09.1964 г.Памёр 14.09.1964 г.

Літаратурнае аб'яднанне Літаратурнае аб'яднанне «Узвышша»«Узвышша»

Першы рад: Я.Пушча,Першы рад: Я.Пушча, А.Бабарэка, А.Бабарэка, У.Дубоўка, У.Дубоўка,

К.Чорны,К.Чорны,З.Бядуля,З.Бядуля,

К.КрапіваК.Крапіва

Page 27: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Язэп Пушча — прадстаўнік Язэп Пушча — прадстаўнік маладой хвалі беларускіх пісьменнікаў, маладой хвалі беларускіх пісьменнікаў, якая прыйшла ў літаратуру пасля Янкі якая прыйшла ў літаратуру пасля Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Купалы, Якуба Коласа, Максіма Багдановіча, Змітрака Бядулі, Алеся Багдановіча, Змітрака Бядулі, Алеся Гаруна. Першыя крокі ў паэзіі Я. Пушча Гаруна. Першыя крокі ў паэзіі Я. Пушча зрабіў, калі ў 1923 г. разам з іншымі зрабіў, калі ў 1923 г. разам з іншымі пісьменнікамі стаў адным з пісьменнікамі стаў адным з заснавальнікаў і арганізатараў заснавальнікаў і арганізатараў літаратурнага аб'яднання «Маладняк», літаратурнага аб'яднання «Маладняк», а пазней — «Узвышша». З гэтага часу а пазней — «Узвышша». З гэтага часу паэзія становіцца яго асноўным паэзія становіцца яго асноўным заняткам. Аўтар зборнікаў «Раніца заняткам. Аўтар зборнікаў «Раніца рыкае», «Vita», «Дні вясны». У другой рыкае», «Vita», «Дні вясны». У другой палове і асабліва ў канцы 20-х гадоў палове і асабліва ў канцы 20-х гадоў творчыя пошукі паэта ўскладніліся ў творчыя пошукі паэта ўскладніліся ў сувязі з нездаровай грамадскай сувязі з нездаровай грамадскай атмасферай у краіне, агульным атмасферай у краіне, агульным недаверам, варожасці ў адносінах недаверам, варожасці ў адносінах паміж людзьмі, навешваннем ярлыкоў. паміж людзьмі, навешваннем ярлыкоў. Крытыкі-вульгарызатары вышуквалі Крытыкі-вульгарызатары вышуквалі песімістычна-ўпадніцкія настроі, песімістычна-ўпадніцкія настроі, трагедыйнасць у зборніку Я. Пушчы трагедыйнасць у зборніку Я. Пушчы «Песні на руінах», асабліва жорстка «Песні на руінах», асабліва жорстка крытыкаваліся яго «Лісты да сабакі». крытыкаваліся яго «Лісты да сабакі».

Page 28: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

У такіх неспрыяльных абставінах напісаны паэмы «Крывавы плакат» У такіх неспрыяльных абставінах напісаны паэмы «Крывавы плакат» (у пазнейшай рэдакцыі «Крывавы год») і «Сады вятроў» (1930(у пазнейшай рэдакцыі «Крывавы год») і «Сады вятроў» (1930). ). У 1930 былі У 1930 былі здадзены ў друк, але ў сувязі з арыштам не ўбачылі свет зборнікі Я. Пушчыздадзены ў друк, але ў сувязі з арыштам не ўбачылі свет зборнікі Я. Пушчы «Мой маніфэст» і «Грэшная кніга». У паэмах «Песня вайны», «Цень «Мой маніфэст» і «Грэшная кніга». У паэмах «Песня вайны», «Цень консула», «Крывавы год» увага аўтара скіравана да падзей Першай консула», «Крывавы год» увага аўтара скіравана да падзей Першай Сусветнай і грамадзянскай войнаў. Гэраічнай барацьбе беларускага Сусветнай і грамадзянскай войнаў. Гэраічнай барацьбе беларускага народа з фашысцкімі акупантамі ў гады Другой Сусветнай Вайны народа з фашысцкімі акупантамі ў гады Другой Сусветнай Вайны прысвечаны паэмы «Бор шуміць» і «Людвіся». прысвечаны паэмы «Бор шуміць» і «Людвіся».

Адарваны ад Беларусі, Я. Пушча пісаў мала. I толькі пасля вяртання Адарваны ад Беларусі, Я. Пушча пісаў мала. I толькі пасля вяртання на Бацькаўшчыну ім напісана шмат вершаў светлай, «сонечнай» тэматыкі.на Бацькаўшчыну ім напісана шмат вершаў светлай, «сонечнай» тэматыкі. Пасляваенная лірыка паэта вызначаецца аптымістычным настроем, Пасляваенная лірыка паэта вызначаецца аптымістычным настроем, мажорным гучаннем. Асноўныя яе матывы – любоў да Бацькаўшчыны, мажорным гучаннем. Асноўныя яе матывы – любоў да Бацькаўшчыны, шматгалоссе прыроды, услаўленне працоўнага энтузіязму. Гэтая лірыка шматгалоссе прыроды, услаўленне працоўнага энтузіязму. Гэтая лірыка лёгка клалася на музыку. Песні на вершы Я. Пушчы напісалі I. лёгка клалася на музыку. Песні на вершы Я. Пушчы напісалі I. Бараноўская, П. Падкавыраў, Ю. Семяняка і інш. Бараноўская, П. Падкавыраў, Ю. Семяняка і інш.

Page 29: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяяТворыТворы

1.1. Пушча, Я. Сады вятроў: вершы і паэмы / Я. Пушча. – Мінск: Пушча, Я. Сады вятроў: вершы і паэмы / Я. Пушча. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1982. – 368 с.Мастацкая літаратура, 1982. – 368 с.

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. ««Не спознiмся, станем на вахту ў часе. Радзiмы i сонца народ Не спознiмся, станем на вахту ў часе. Радзiмы i сонца народ дачакаўся!»: лiрыка Язэпа Пушчы // Беларуская савецкая паэзiя 20 дачакаўся!»: лiрыка Язэпа Пушчы // Беларуская савецкая паэзiя 20 гадоў: вучэбны дапаможнiк / М. I. Мiшчанчук. – Мiнск: Вышэйшая гадоў: вучэбны дапаможнiк / М. I. Мiшчанчук. – Мiнск: Вышэйшая школа, 1988. – С. 69 – 81. школа, 1988. – С. 69 – 81.

2.2. Язэп Пушча // Беларускiя пiсьменнiкi (1917 - 1990): даведнiк / склад. Язэп Пушча // Беларускiя пiсьменнiкi (1917 - 1990): даведнiк / склад. А. К. Гардзiцкi. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1994. – С. 446 – 447. А. К. Гардзiцкi. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1994. – С. 446 – 447.

3.3. Пуща Язэп // Республика Беларусь: энциклопедия: T. 6 / ред. Г. П. Пуща Язэп // Республика Беларусь: энциклопедия: T. 6 / ред. Г. П. Пашков и др. – Минск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi, Пашков и др. – Минск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi, 2008. – С. 336.2008. – С. 336.

4.4. Пушча Язэп // Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: Т. 6. - Мiнск: Пушча Язэп // Энцыклапедыя гiсторыi Беларусi: Т. 6. - Мiнск: Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,2001. – С. 11Беларуская энцыклапедыя iмя Петруся Броўкi,2001. – С. 11. .

Page 30: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

МаксімМаксім ТанкТанк 1912-19951912-1995

110000 гадоў з дня нараджэнн гадоў з дня нараджэнняя

Я толькі частку невялічкуюЯ толькі частку невялічкуюЗмог праспявацьЗмог праспявацьТаго, што расказалі мнеТаго, што расказалі мне

Вятры, дарогі,Вятры, дарогі,Валуны і рэкі,Валуны і рэкі,

Лясы і зоры... Лясы і зоры...

ММ. . ТанкТанк http://maksimtank.ru/

Page 31: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Танк МаксімТанк Максім - - (сапр. Скурко Яўген), нарадзіўся (сапр. Скурко Яўген), нарадзіўся 17.09.1912 г. у вёсцы Пількаўшчына Мядзельскага раёна 17.09.1912 г. у вёсцы Пількаўшчына Мядзельскага раёна ММiiнскай вобласці ў сялянскай сям'і.нскай вобласці ў сялянскай сям'і. Скончыў пачатковую польскую школу, вучыўся ў Скончыў пачатковую польскую школу, вучыўся ў Вілейскай расейскай і ў Радашковіцкай беларускай Вілейскай расейскай і ў Радашковіцкай беларускай гімназіях, з апошняй быў выключаны за ўдзел у гімназіях, з апошняй быў выключаны за ўдзел у школьнай забастоўцы. Потым вучыўся ў віленскіх школьнай забастоўцы. Потым вучыўся ў віленскіх беларускай, расейскай гімназіях. У 1927 г. уступіў у беларускай, расейскай гімназіях. У 1927 г. уступіў у камсамол і пачаў актыўна ўдзельнічаць у падпольным камсамол і пачаў актыўна ўдзельнічаць у падпольным руху. Працаваў інструктарам ЦК камсамола Заходняй руху. Працаваў інструктарам ЦК камсамола Заходняй Беларусі (1932-1933), вёў рэвалюцыйную дзейнасць на Беларусі (1932-1933), вёў рэвалюцыйную дзейнасць на Віленшчыне і Наваградчыне. З траўня 1933 да траўня Віленшчыне і Наваградчыне. З траўня 1933 да траўня 1934 г. і з верасня да снежня 1934 г. сядзеў у віленскай 1934 г. і з верасня да снежня 1934 г. сядзеў у віленскай турме «Лукішкі». Працаваў у легальным і падпольным турме «Лукішкі». Працаваў у легальным і падпольным камуністычным друку. Пасля далучэння Заходняй камуністычным друку. Пасля далучэння Заходняй Беларусі быў супрацоўнікам абласной газеты «Вілейская Беларусі быў супрацоўнікам абласной газеты «Вілейская праўда» (1939-1940). У час Вялікай Айчыннай вайны праўда» (1939-1940). У час Вялікай Айчыннай вайны працаваў у газеце «За Савецкую Беларусь» (Бранскі працаваў у газеце «За Савецкую Беларусь» (Бранскі фронт), у агітплакаце «Раздавім фашысцкую гадзіну». У фронт), у агітплакаце «Раздавім фашысцкую гадзіну». У 1945-1948 гг. - літаратурны рэдактар часопіса «Вожык», 1945-1948 гг. - літаратурны рэдактар часопіса «Вожык», у 1948-1966 гг. - галоўны рэдактар часопіса «Полымя», з у 1948-1966 гг. - галоўны рэдактар часопіса «Полымя», з 1966 г. - першы сакратар, а ў 1971-1990 гг. - старшыня 1966 г. - першы сакратар, а ў 1971-1990 гг. - старшыня праўлення СП БССР. Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР праўлення СП БССР. Дэпутат Вярхоўнага Савета СССР (1969-1989) і БССР (1947-1971), сакратар праўлення СП (1969-1989) і БССР (1947-1971), сакратар праўлення СП СССР (з 1966), сябра Савецкага камітэта абароны міру, СССР (з 1966), сябра Савецкага камітэта абароны міру, старшыня Беларускага аддзялення савецка-польскай старшыня Беларускага аддзялення савецка-польскай дружбы (з 1958 г.). Старшыня Вярхоўнага Савета БССР дружбы (з 1958 г.). Старшыня Вярхоўнага Савета БССР VI-VII скліканняў. Акадэмік АН БССР. Сябра СП СССР з VI-VII скліканняў. Акадэмік АН БССР. Сябра СП СССР з 1940 г.1940 г.

Памёр 07.08.1995 г.Памёр 07.08.1995 г., пахаваны на радз, пахаваны на радзiiме.ме.

Page 32: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Друкавацца пачаў у 1932 г. у часопісе «Пралом», Друкавацца пачаў у 1932 г. у часопісе «Пралом», «Часопісе для ўсіх», газетах-аднадзёнках «На пераломе» і «Часопісе для ўсіх», газетах-аднадзёнках «На пераломе» і «Беларускае жыццё»«Беларускае жыццё». . Першыя кніжкі паэзіі выдаў у Вільні: Першыя кніжкі паэзіі выдаў у Вільні: «На этапах» (1936, факсімільнае - ў 1983, М«На этапах» (1936, факсімільнае - ў 1983, Мiiнск), нск), «Журавінавы цвет» (1937), «Пад мачтай» (1938), паэма «Журавінавы цвет» (1937), «Пад мачтай» (1938), паэма «Нарач» (1937). У М«Нарач» (1937). У Мiiнску выдадзены «Выбраныя вершы» нску выдадзены «Выбраныя вершы» (1940)(1940),, «Янук Сяліба» (паэма, 1943), «Вастрыце зброю» «Янук Сяліба» (паэма, 1943), «Вастрыце зброю» (вершы і паэмы, 1945), «Праз вогненны небасхіл» (1945),(вершы і паэмы, 1945), «Праз вогненны небасхіл» (1945), «Каб «Каб ведалі» (1948), «На камні, жалезе і золаце» (1951), «Збор ведалі» (1948), «На камні, жалезе і золаце» (1951), «Збор калосся: Вершы 1983-1988» (1989), «Паслухайце, вясна ідзе» калосся: Вершы 1983-1988» (1989), «Паслухайце, вясна ідзе» (1990)(1990) i i i iншнш. Для дзяцей напісаў кніжкі вершаў «Галінка і . Для дзяцей напісаў кніжкі вершаў «Галінка і верабей» (1946), «Кніжка пра мядзведзя» (1947), «Сярод верабей» (1946), «Кніжка пра мядзведзя» (1947), «Сярод лясоў наднёманскіх» (1951, 1987), кніжкі казак «Ехаў казачнік лясоў наднёманскіх» (1951, 1987), кніжкі казак «Ехаў казачнік Бай» (1955, 1984),Бай» (1955, 1984), «Быліна пра касмічнае падарожжа мураша «Быліна пра касмічнае падарожжа мураша Бадзіні» (1979) Бадзіні» (1979) i ii iншнш. Аўтар кнігі-дзённіка «Лісткі календара» . Аўтар кнігі-дзённіка «Лісткі календара» (1970). У 1958 г. выйшаў Збор твораў у 2-х, у 1966-1967 гг. - у (1970). У 1958 г. выйшаў Збор твораў у 2-х, у 1966-1967 гг. - у 4-х, у 1978-1981 гг. - у 6 тамах.4-х, у 1978-1981 гг. - у 6 тамах. Пераклаў на беларускую мову Пераклаў на беларускую мову А.Пушкіна, У.Маякоўскага, М.Рыльскага,А.Пушкіна, У.Маякоўскага, М.Рыльскага, А.Міцкевіча і інш.А.Міцкевіча і інш.

Page 33: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Прэміі і ўзнагародыПрэміі і ўзнагароды

Герой Сацыялістычнай Працы (1974). Герой Сацыялістычнай Працы (1974). Ганаровы грамадзянін г. МГанаровы грамадзянін г. Мiiнска (1987). нска (1987). Узнагароджаны чатырма ордэнамі Леніна, Узнагароджаны чатырма ордэнамі Леніна, ордэнамі Кастрычніцкай Рэвалюцыі, Чырвонага ордэнамі Кастрычніцкай Рэвалюцыі, Чырвонага Сцяга, двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, Айчыйнай вайны II ступені, Дружбы народаў Сцяга, Айчыйнай вайны II ступені, Дружбы народаў і медалямі, а таксама афіцэрскім крыжам і медалямі, а таксама афіцэрскім крыжам Адраджэння Польшчы, ордэнамі Заслугі ПНР.Адраджэння Польшчы, ордэнамі Заслугі ПНР.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1948) за Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1948) за зборнік паэзіі «Каб ведалі», Літаратурнай прэміі зборнік паэзіі «Каб ведалі», Літаратурнай прэміі Янкі Купалы (1959) за зборнік «След бліскавіцы», Янкі Купалы (1959) за зборнік «След бліскавіцы», Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы (1966) за Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы (1966) за зборнік «Мой хлеб надзённы», Ленінскай прэміі зборнік «Мой хлеб надзённы», Ленінскай прэміі (1978) за зборнік «Нарочанские сосны» (Москва, (1978) за зборнік «Нарочанские сосны» (Москва, 1977), Літаратурнай прэміі імя А.Фадзеева (1980) 1977), Літаратурнай прэміі імя А.Фадзеева (1980) за кнігу «Прайсці праз вернасць». Атрымаў у за кнігу «Прайсці праз вернасць». Атрымаў у Польшчы прэмію аўтарскага аб'яднання «ЗАІКС» Польшчы прэмію аўтарскага аб'яднання «ЗАІКС» (1971) за пераклады твораў польскай літаратуры і (1971) за пераклады твораў польскай літаратуры і ўмацаванне дружбы паміж народамі. ўмацаванне дружбы паміж народамі.

Page 34: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы

1.1. Танк, М. Збор твораў: у 6 т. / М. Танк. – Мінск: Мастацкая Танк, М. Збор твораў: у 6 т. / М. Танк. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1978 - 1981. літаратура, 1978 - 1981.

2.2. Танк, М. Собрание сочинений: в 3 т. / М. Танк. – Москва: Танк, М. Собрание сочинений: в 3 т. / М. Танк. – Москва: Художественная литература, 1985 - 1986. Художественная литература, 1985 - 1986.

3.3. Танк, М. Лісткі календара / М. Танк. – Мінск: Беларусь, 1970. – Танк, М. Лісткі календара / М. Танк. – Мінск: Беларусь, 1970. – 312 с.312 с.

4.4. Танк, М. Листки календаря: дневниковые записи / М. Танк; Танк, М. Листки календаря: дневниковые записи / М. Танк; авториз. пер. С. Григорьевой, пер. Я. Халемский. – Москва: авториз. пер. С. Григорьевой, пер. Я. Халемский. – Москва: Советский писатель, 1974. – 304 с.Советский писатель, 1974. – 304 с.

5.5. Танк, М. Мой каўчэг: вершы: 1989-1992 / М. Танк. – Мінск: Танк, М. Мой каўчэг: вершы: 1989-1992 / М. Танк. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1994. – 207 с.Мастацкая літаратура, 1994. – 207 с.

6.6. Танк, М. За моим столом: стихи / М. Танк. – Москва: Танк, М. За моим столом: стихи / М. Танк. – Москва: Советский писатель, 1984. – 192 с.Советский писатель, 1984. – 192 с.

Page 35: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Бугаёў, Д. Я. Паэзiя Максiма Танка / Д. Я. Бугаёў. – Мiнск: Бугаёў, Д. Я. Паэзiя Максiма Танка / Д. Я. Бугаёў. – Мiнск: Беларуская навука, 2003. – 312 с.Беларуская навука, 2003. – 312 с.

2.2. Верабей, А. Л. Максім Танк і польская літаратура / А. Л. Верабей, А. Л. Максім Танк і польская літаратура / А. Л. Верабей. – Мінск: Навука i тэхнiка, 1984. – 240 с.Верабей. – Мінск: Навука i тэхнiка, 1984. – 240 с.

3.3. Гніламёдаў, У. Па старонках паэзіі Максіма Танка / Уладзімір Гніламёдаў, У. Па старонках паэзіі Максіма Танка / Уладзімір Гніламёдаў // Полымя. – 2006. - №1. - С. 210 - 222. Гніламёдаў // Полымя. – 2006. - №1. - С. 210 - 222.

4.4. Калеснiк, У. Паэзія змагання: М. Танк i заходнебеларуская Калеснiк, У. Паэзія змагання: М. Танк i заходнебеларуская лiтаратура. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1959. – 256 с.лiтаратура. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1959. – 256 с.

5.5. Мiкулiч, М. Хай будзе святло: [пра Максiма Танка] / М. Мiкулiч // Мiкулiч, М. Хай будзе святло: [пра Максiма Танка] / М. Мiкулiч // Полымя. – 2010. – №2. – С. 161 – 170.Полымя. – 2010. – №2. – С. 161 – 170.

6.6. Селяменеў, В. Максім Танк (1912-1995): этапы лёсу / В. Селяменеў // Селяменеў, В. Максім Танк (1912-1995): этапы лёсу / В. Селяменеў // Полымя. — 2007. — № 9. — С. 99—107.Полымя. — 2007. — № 9. — С. 99—107.

Page 36: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Янка БЯнка Брыльрыль1917-20061917-2006

95 95 гадоў з дня нараджэннягадоў з дня нараджэння

"Для мяне літаратура —

гэта служэнне..." Я. Брыль Я. Брыль

Page 37: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Янка (Іван) Брыль нарадзіўся 04.08.1917 г. у Адэсе (Украіна) у сям'і чыгуначніка. У 1922 г. разам з бацькамі пераехаў на іх радзіму ў Заходнюю Беларусь. Скончыў польскую сямігодку, працаваў на гаспадарцы, займаўся самаадукацыяй. У сакавіку 1939 г. прызваны ў польскую армію. У 1939 г. пад Гдыняй трапіў у нямецкі палон, восенню 1941 г. уцёк на радзіму. У гады вайны быў партызанскім сувязным, потым - разведчыкам , рэдактарам газеты «Сцяг свабоды» і сатырычнага антыфашысцкага лістка «Партызанскае жыгала». З кастрычніка 1944 г. жыў ў Мiнску. Працаваў у рэдакцыі газеты-плаката «Раздавім фашысцкую гадзіну», часопісах «Вожык», «Маладосць», «Полымя», у Дзяржаўным выдавецтве БССР. У 1938 г. пачаў друкавацца як паэт і публіцыст. Аўтар кніг апавяданняў, аповесцей «Нёманскія казакі», «Вераснёвая рунь» ,«У Забалоцці днее», «Дзеля сапраўднай радасці», «На Быстранцы», «І смех, і бяда», «Надпіс на зрубе», «Жменя сонечных промняў», «На сцежцы - дзеці» і інш., раманаў «Граніца» , «Птушкі і гнёзды». У сааўтарстве з А. Адамовічам і Ў. Калеснікам напісаў дакументальную кнігу «Я з вогненнай вёскі...», (па матывах кнігі пастаўлены «Хатынскі цыкл» дакументальных фільмаў). Выдаваў кніжкі прозы для дзяцей. Вядомы і як перакладчык з расейскай, украінскай і польскай моў.

Page 38: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Творчыя набыткі гэтага Творчыя набыткі гэтага таленавітага мастака станавіліся класікай таленавітага мастака станавіліся класікай па меры іх напісання, увайшлі ў чытанкі, па меры іх напісання, увайшлі ў чытанкі, падручнікі, хрэстаматыі. Знак высокай падручнікі, хрэстаматыі. Знак высокай якасці стаіць на рамане “Птушкі і гнёзды”, якасці стаіць на рамане “Птушкі і гнёзды”, аповесцях “Сірочы хлеб”, “У сям’і”,”У аповесцях “Сірочы хлеб”, “У сям’і”,”У Забалоцці днее”, “На Быстранцы”, Забалоцці днее”, “На Быстранцы”, “Апошняя сустрэча”, “Ніжнія Байдуны”, “Апошняя сустрэча”, “Ніжнія Байдуны”, “Золак, убачаны здалёк”, апавяданнях, “Золак, убачаны здалёк”, апавяданнях, лірычных мініяцюрах, эсэ, творах для лірычных мініяцюрах, эсэ, творах для дзяцей. Гэта засведчылі і дзяцей. Гэта засведчылі і прафесіянальныя літаратуразнаўцы, прафесіянальныя літаратуразнаўцы, крытыкі, і шматлікая армія ўдзячных крытыкі, і шматлікая армія ўдзячных чытачоў не толькі ў Беларусі, але і далёка чытачоў не толькі ў Беларусі, але і далёка за яе межамі.за яе межамі.

Прэміі і ўзнагародыПрэміі і ўзнагароды

Узнагароджаны двума ордэнамі Узнагароджаны двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, Айчыннай Працоўнага Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны II ступені, Дружбы народаў, «Знак вайны II ступені, Дружбы народаў, «Знак Пашаны», савецкімі і польскімі медалямі. Пашаны», савецкімі і польскімі медалямі. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР за Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР за аповесць «У Забалоцці днее», аповесць «У Забалоцці днее», Літаратурнай прэміі імя Якуба Коласа за Літаратурнай прэміі імя Якуба Коласа за кнігу «Працяг размовы», Дзяржаўнай прэміі кнігу «Працяг размовы», Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа за аповесць БССР імя Якуба Коласа за аповесць «Золак, убачаны здалёк». Народны «Золак, убачаны здалёк». Народны пісьменнік БССР. пісьменнік БССР.

Page 39: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы1.1. Брыль, Я. Адзін дзень: апавяданні, аповесць, нарыс / Я. Брыль. – Мiнск: Брыль, Я. Адзін дзень: апавяданні, аповесць, нарыс / Я. Брыль. – Мiнск:

Народная асвета, 1968. – 264 с. – (Школьная бiблiятэка).Народная асвета, 1968. – 264 с. – (Школьная бiблiятэка).2.2. Брыль, Я. В глухую полночь: рассказы / Я. Брыль. – Москва: Воениздат, Брыль, Я. В глухую полночь: рассказы / Я. Брыль. – Москва: Воениздат,

1969. – 184 с.1969. – 184 с.3.3. Брыль, Я. Витражи: миниатюры и лирические записи / Я. Брыль; автор. Брыль, Я. Витражи: миниатюры и лирические записи / Я. Брыль; автор.

пер. Д. Ковалева. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1974. – 272 с.пер. Д. Ковалева. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1974. – 272 с.4.4. Брыль, Я. Немного о вечном: ст., портр., заметки / Я. Брыль. – Москва: Брыль, Я. Немного о вечном: ст., портр., заметки / Я. Брыль. – Москва:

Советский писатель, 1983. – 336 с.Советский писатель, 1983. – 336 с.5.5. Брыль, Я. Пішу як жыву: аповесць, апавяданнi, мініяцюры, эсэ / Я. Брыль, Я. Пішу як жыву: аповесць, апавяданнi, мініяцюры, эсэ / Я.

Брыль. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1994. – 363 с.Брыль. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1994. – 363 с.6.6. Брыль, Я. Повести / Я. Брыль. – Москва: Советский писатель, 1979. – Брыль, Я. Повести / Я. Брыль. – Москва: Советский писатель, 1979. –

429 с.429 с.7.7. Брыль, Я. Птицы и гнезда: книга одной молодости / Я. Брыль; авториз. Брыль, Я. Птицы и гнезда: книга одной молодости / Я. Брыль; авториз.

пер. А. Островского. - Москва: Советский писатель, 1975. – 342 с.пер. А. Островского. - Москва: Советский писатель, 1975. – 342 с.8.8. Брыль, Я. Роздум і слова / Я. Брыль. – Мiнск: Беларусь, 1963. – 280 с.Брыль, Я. Роздум і слова / Я. Брыль. – Мiнск: Беларусь, 1963. – 280 с.9.9. Брыль, Я. Сення і памяць: апавяданнi, мініяцюры, эсэ / Я. Брыль. – Брыль, Я. Сення і памяць: апавяданнi, мініяцюры, эсэ / Я. Брыль. –

Мінск: Мастацкая літаратура, 1985. – 317 с.Мінск: Мастацкая літаратура, 1985. – 317 с.10.10. Брыль, Я. Стежки, дороги, простор / Я. Брыль. – Москва: Известия, Брыль, Я. Стежки, дороги, простор / Я. Брыль. – Москва: Известия,

1981. – 576 с. – (Б-ка "Дружбы народов").1981. – 576 с. – (Б-ка "Дружбы народов").11.11. Брыль, Я. Трохі пра вечнае: артыкулы, лiрычныя нататкi, эсэ / Я. Брыль. Брыль, Я. Трохі пра вечнае: артыкулы, лiрычныя нататкi, эсэ / Я. Брыль.

– Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1978. – 360 с.– Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1978. – 360 с.

Page 40: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ППра пісьменніка ра пісьменніка

1.1. Аляхновіч, Р. В. Янка Брыль у школе: дапаможнiк для настаўнiка Аляхновіч, Р. В. Янка Брыль у школе: дапаможнiк для настаўнiка / Р. В. Аляхновiч. –Мiнск: Народная асвета, 1979. – 120 с./ Р. В. Аляхновiч. –Мiнск: Народная асвета, 1979. – 120 с.

2.2. Бажок, І. Запаветная эсэістыка Янкі БрыляБажок, І. Запаветная эсэістыка Янкі Брыля / Ірына Бажок // / Ірына Бажок // Полымя. – 2012. - №3. – С. 123 – 127. Полымя. – 2012. - №3. – С. 123 – 127.

3.3. Канэ, Ю. Як паветра і хлеб: жыццёвы і творчы шлях Янкі Брыля / Канэ, Ю. Як паветра і хлеб: жыццёвы і творчы шлях Янкі Брыля / Ю. Канэ. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1988. – 320 с.Ю. Канэ. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1988. – 320 с.

4.4. Нiкiфарава, В. Б. Янка Брыль: (да 80-годдзя з дня нараджэння) / Нiкiфарава, В. Б. Янка Брыль: (да 80-годдзя з дня нараджэння) / В. Б. Нiкiфарава // Весці АНБ. Сер. гуманітарных навук. – 1997. – В. Б. Нiкiфарава // Весці АНБ. Сер. гуманітарных навук. – 1997. – N3. - С. 124-130.N3. - С. 124-130.

5.5. Стральцова, В. М. Іван Антонавіч Брыль : (да 85-годдзя з дня Стральцова, В. М. Іван Антонавіч Брыль : (да 85-годдзя з дня нараджэння) / В. М. Стральцова // Весці НАН Беларусі. Серыя нараджэння) / В. М. Стральцова // Весці НАН Беларусі. Серыя гуманітарных навук. - 2002. - № 3. - С. 123—124.гуманітарных навук. - 2002. - № 3. - С. 123—124.

Page 41: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Адамовіч АлесьАдамовіч Алесь1927 – 19941927 – 1994

8585 гадоў з дня нараджэння гадоў з дня нараджэння

Празаік, крытык, Празаік, крытык, літаратуразнавец, літаратуразнавец, публіцыст, публіцыст, грамадскі дзеяч. грамадскі дзеяч.

Page 42: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Адамовіч Алесь (Аляксандр) Адамовіч Алесь (Аляксандр) нарадзіўся нарадзіўся 03.09.1927 г. у вёсцы Канюхі Капыльскага раёна 03.09.1927 г. у вёсцы Канюхі Капыльскага раёна ММiiнскай вобласці ў сям'і служачых.нскай вобласці ў сям'і служачых. З 1928 г. сям'я З 1928 г. сям'я пражывала ў пасёлку Глуша Бабруйскага раёна. У пражывала ў пасёлку Глуша Бабруйскага раёна. У 1942 г. ён, вучань сярэдняй школы, - сувязны, а з 1943 1942 г. ён, вучань сярэдняй школы, - сувязны, а з 1943 г. - баец партызанскага атрада імя Кірава Мг. - баец партызанскага атрада імя Кірава Мiiнскага нскага злучэння. У 1944-1945 гг. - студэнт Ленінагорскага злучэння. У 1944-1945 гг. - студэнт Ленінагорскага горна-металургічнага тэхнікума (Алтайскі край). У горна-металургічнага тэхнікума (Алтайскі край). У 1945-1950 гг. вучыўся на філалагічным факультэце 1945-1950 гг. вучыўся на філалагічным факультэце Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1953 г. Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1953 г. скончыў аспірантуру пры ўніверсітэце і працаваў там скончыў аспірантуру пры ўніверсітэце і працаваў там на кафедры беларускай літаратуры. У 1954-1962 гг. і з на кафедры беларускай літаратуры. У 1954-1962 гг. і з 1967 г. - навуковы супрацоўнік, у 1976-1983 гг. - 1967 г. - навуковы супрацоўнік, у 1976-1983 гг. - загадчык сектара літаратурных узаемасувязей загадчык сектара літаратурных узаемасувязей Інстытута літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР. У Інстытута літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР. У 1962-1966 гг. вучыўся на Вышэйшых сцэнарных 1962-1966 гг. вучыўся на Вышэйшых сцэнарных курсах у Маскве, у 1964-1966 гг. выкладаў беларускую курсах у Маскве, у 1964-1966 гг. выкладаў беларускую літаратуру ў Маскоўскім дзяржаўным унівесітэце. З літаратуру ў Маскоўскім дзяржаўным унівесітэце. З 1966 г. зноў працаваў у Інстытуце літаратуры. У 1982 1966 г. зноў працаваў у Інстытуце літаратуры. У 1982 г. у складзе дэлегацыі БССР удзельнічаў у рабоце г. у складзе дэлегацыі БССР удзельнічаў у рабоце XXXVII сесіі Генеральнай Асамблеі ААН. З 1987 г. - XXXVII сесіі Генеральнай Асамблеі ААН. З 1987 г. - дырэктар навукова-даследчага Інстытута дырэктар навукова-даследчага Інстытута кінамастацтва ў Маскве. Народны дэпутат СССР кінамастацтва ў Маскве. Народны дэпутат СССР (1989). Член-карэспандэнт АН БССР, доктар (1989). Член-карэспандэнт АН БССР, доктар філалагічных навук, прафесар. Сябра Беларускага філалагічных навук, прафесар. Сябра Беларускага ПЭН-цэнтра з 1989 г. Сябра СП СССР з 1957 г. Памёр ПЭН-цэнтра з 1989 г. Сябра СП СССР з 1957 г. Памёр 26.01.1994 г. у Маскве. Пахаваны на радз26.01.1994 г. у Маскве. Пахаваны на радзiiме бацькоме бацькоўў у вёсцы Глуша.у вёсцы Глуша.

Page 43: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Як крытык і літаратуразнавец выступае ў друку з 1950 Як крытык і літаратуразнавец выступае ў друку з 1950 г. Піша на беларускай і расейскай мовах. Аўтар навуковых г. Піша на беларускай і расейскай мовах. Аўтар навуковых прац «Шлях да майстэрства: Станаўленне мастацкага прац «Шлях да майстэрства: Станаўленне мастацкага стылю К.Чорнага» (1958), «Браму скарбаў сваіх адчыняю...» стылю К.Чорнага» (1958), «Браму скарбаў сваіх адчыняю...» (1980), «Война и деревня в современной литературе» (1980), «Война и деревня в современной литературе» (1982)(1982) i i i iншнш..іі.. Выйшлі раман «Война под крышами» (1960), Выйшлі раман «Война под крышами» (1960), які разам з раманам «Сыновья уходят в бой» склалі дылогію які разам з раманам «Сыновья уходят в бой» склалі дылогію «Партизаны» (1963, па сцэнарыю пісьменніка пастаўлена «Партизаны» (1963, па сцэнарыю пісьменніка пастаўлена аднайменная кінадылогія, 1970), «Хатынская аповесць» аднайменная кінадылогія, 1970), «Хатынская аповесць» (Масква, 1972(Масква, 1972,, інсцэніравана ў 1977), аповесці «Асия. інсцэніравана ў 1977), аповесці «Асия. Последний отпуск» (1975), «Каратели: Радость ножа, или Последний отпуск» (1975), «Каратели: Радость ножа, или Жизнеописание гипербореев» (1981), «Последняя Жизнеописание гипербореев» (1981), «Последняя пастораль» (часопіс «Новый мир», 1986). У 1985 г. на пастораль» (часопіс «Новый мир», 1986). У 1985 г. на кінастудыі «Мосфильм» пастаўлены двухсерыйны мастацкі кінастудыі «Мосфильм» пастаўлены двухсерыйны мастацкі фільм «Иди и смотри» (сцэнарый А. Адамовіча і Э. Клімава, фільм «Иди и смотри» (сцэнарый А. Адамовіча і Э. Клімава, у аснову якога пакладзены «Хатынская аповесць» і у аснову якога пакладзены «Хатынская аповесць» і «Каратели...»). Фільм заняў першае месца на Сусветным «Каратели...»). Фільм заняў першае месца на Сусветным кінафестывалі ў Маскве (1985), узнагароджаны залатым кінафестывалі ў Маскве (1985), узнагароджаны залатым прызам. У 1987 г. выйшла кніга апавяданняў і эсэ «Моление прызам. У 1987 г. выйшла кніга апавяданняў і эсэ «Моление о будущем». Адзін з аўтараў дакументальных кніг «Я з о будущем». Адзін з аўтараў дакументальных кніг «Я з вогненнай вёскі...» (з Я.вогненнай вёскі...» (з Я. Брылём, У. Калеснікам, 1975) і Брылём, У. Калеснікам, 1975) і «Блокадной книги» (з Д. Граніным, Масква, 1979«Блокадной книги» (з Д. Граніным, Масква, 1979).). У 1977 г. У 1977 г. выйшаў Збор твораў у 2-х, у 1981-1983 гг. - у 4 тамах.выйшаў Збор твораў у 2-х, у 1981-1983 гг. - у 4 тамах.

Прэміі і ўзнагародыПрэміі і ўзнагароды Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны II ступені, Узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны II ступені,

Працоўнага Чырвонага Сцяга, «Знак Пашаны» і медалямі.Працоўнага Чырвонага Сцяга, «Знак Пашаны» і медалямі.Лаўрэат прэміі Міністэрства абароны СССР (1974) і Лаўрэат прэміі Міністэрства абароны СССР (1974) і Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1976) - за Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа (1976) - за «Хатынскую аповесць».«Хатынскую аповесць».

Page 44: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

1.1. Адамович, А. Собрание сочинений: в 4 т. /А. М. Адамович. - Адамович, А. Собрание сочинений: в 4 т. /А. М. Адамович. - Минск: Мастацкая лiтаратура, 1983. Минск: Мастацкая лiтаратура, 1983.

2.2. Адамович, А. Избранные произведения: в 2 т. /А. М. Адамович, А. Избранные произведения: в 2 т. /А. М. Адамович. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1977.Адамович. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1977.

3.3. Адамович, А. Асия. Последний отпуск: повести /А. М. Адамович, А. Асия. Последний отпуск: повести /А. М. Адамович. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1975. – 192 с. Адамович. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1975. – 192 с.

4.4. Адамович, А. Блокадная книга /А. Адамович, Д. Гранин. – Адамович, А. Блокадная книга /А. Адамович, Д. Гранин. – Москва: Советский писатель, 1982. - 432 с. Москва: Советский писатель, 1982. - 432 с.

5.5. Адамович, А. Война под крышами. Сыновья уходят в бой: Адамович, А. Война под крышами. Сыновья уходят в бой: романы, дилогия /А. М. Адамович. – Минск: Мастацкая романы, дилогия /А. М. Адамович. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1973. – 560 с. лiтаратура, 1973. – 560 с.

6.6. Адамович, А. Додумывать до конца: лит. и тревоги века: Адамович, А. Додумывать до конца: лит. и тревоги века: [сборник] /А. Адамович. – Москва: Советский писатель, 1988. - [сборник] /А. Адамович. – Москва: Советский писатель, 1988. - 492, [1] с.492, [1] с.

7.7. Адамович, А. Каратели ( Радость ножа, или Жизнеописания Адамович, А. Каратели ( Радость ножа, или Жизнеописания гипербореев) /А. М. Адамович. – Минск: Мастацкая гипербореев) /А. М. Адамович. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1981. – 208 с.лiтаратура, 1981. – 208 с.

Page 45: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

8.8. Адамович, А. Ничего важнее: соврем. пробл. воен. прозы / А. Адамович, А. Ничего важнее: соврем. пробл. воен. прозы / А. Адамович; АН БССР, Ин-т лит. им. Я. Купалы. – Минск: Наука и Адамович; АН БССР, Ин-т лит. им. Я. Купалы. – Минск: Наука и техника, 1987. - 294, [1] с.техника, 1987. - 294, [1] с.

9.9. Адамович, А. О современной военной прозе /А. М. Адамович. – Адамович, А. О современной военной прозе /А. М. Адамович. – Москва: Советский писатель, 1981. – 440 с. Москва: Советский писатель, 1981. – 440 с.

10.10. Адамович, А. Отвоевались!: [сб. ст. и выступлений] /А. М. Адамович. Адамович, А. Отвоевались!: [сб. ст. и выступлений] /А. М. Адамович. – Москва: Молодая гвардия, 1990. – 255 с. – Москва: Молодая гвардия, 1990. – 255 с.

11.11. Адамович, А. Партизаны: дилогия /А. М. Адамович. – Минск: Адамович, А. Партизаны: дилогия /А. М. Адамович. – Минск: Беларусь, 1963. – 598 с.Беларусь, 1963. – 598 с.

12.12. Адамович, А. Хатынская повесть. Каратели (Радость ножа, или Адамович, А. Хатынская повесть. Каратели (Радость ножа, или Жизнеописания гипербореев): повести /А. М. Адамович. - Москва: Жизнеописания гипербореев): повести /А. М. Адамович. - Москва: Советский писатель, 1984. – 415 с. Советский писатель, 1984. – 415 с.

13.13. Адамович, А. Хатынская повесть. Каратели. Последняя пастораль: Адамович, А. Хатынская повесть. Каратели. Последняя пастораль: повести /А. М. Адамович. – Москва: Советский писатель, 1989. – 638 повести /А. М. Адамович. – Москва: Советский писатель, 1989. – 638 с. с.

14.14. Адамович, А. Хатынская повесть. Каратели (Радость ножа, или Адамович, А. Хатынская повесть. Каратели (Радость ножа, или Жизнеописания гипербореев): повести /А. М. Адамович. – Жизнеописания гипербореев): повести /А. М. Адамович. – Ленинград: Художественная литература. Ленинградское отделение, Ленинград: Художественная литература. Ленинградское отделение, 1986. – 398 с. 1986. – 398 с.

15.15. Адамович, А. Я из огненной деревни... /А. Адамович, Я. Брыль, В. Адамович, А. Я из огненной деревни... /А. Адамович, Я. Брыль, В. Колесник; [авт. пер. с бел. Д.Ковалева]. – Москва: Известия, 1979. – Колесник; [авт. пер. с бел. Д.Ковалева]. – Москва: Известия, 1979. – 526 с. – (Б-ка "Дружбы народов526 с. – (Б-ка "Дружбы народов

Page 46: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Брыль, Я. Алесь Адамовіч : [аб творчасці Алеся Адамовіча] / Я. Брыль, Я. Алесь Адамовіч : [аб творчасці Алеся Адамовіча] / Я. Брыль // Трохі пра вечнае : артыкулы, лірычныя нататкі, эсэ / Я. Брыль // Трохі пра вечнае : артыкулы, лірычныя нататкі, эсэ / Я. Брыль. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1978. — С. 202—218.Брыль. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1978. — С. 202—218.

2.2. Палтаран, В. Сімвал яго веры : [аб творчасці Алеся Адамовіча] / В. Палтаран, В. Сімвал яго веры : [аб творчасці Алеся Адамовіча] / В. Палтаран // Чалавек на вятрах часу : публіцыстыка, літаратурная Палтаран // Чалавек на вятрах часу : публіцыстыка, літаратурная крытыка / В. Палтаран. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1989. — крытыка / В. Палтаран. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1989. — С. 242—247.С. 242—247.

3.3. Сапожков, Ю. Последняя пастораль: [о книге Алеся Сапожков, Ю. Последняя пастораль: [о книге Алеся Адамовича "...Имя сей звезде Чернобыль"] / Юрий Адамовича "...Имя сей звезде Чернобыль"] / Юрий Сапожков // Всемирная литература. - 2008. - №1.- С. 196 – Сапожков // Всемирная литература. - 2008. - №1.- С. 196 – 204.204.

4.4. Теракопян, Л. С благодарностию - были..: белорусский сюжет: Теракопян, Л. С благодарностию - были..: белорусский сюжет: [Мележ, Адамович, Чигринов] /Леонид Теракопян // [Мележ, Адамович, Чигринов] /Леонид Теракопян // Всемирная литература. - 2009. -№1. - С. 182 – 194.Всемирная литература. - 2009. -№1. - С. 182 – 194.

Page 47: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Іван ПТАШНІКАЎІван ПТАШНІКАЎ19321932

8080 гадоў з дня гадоў з дня нараджэннянараджэння

Яго называюць беларускім Фолкнерам. Шукаюць яму іншых настаўнікаў. А ён заўсёды заставаўся і застаецца толькі Іванам Пташнікавым. Беларускім пісьменнікам. Мудрым летапісцам свайго народа, які хоча спазнаць і разгадаць таямніцу чалавека і яго душы.

Янка

Сіпакоў

Page 48: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Іван Мікалаевіч ПТАШНІКАЎІван Мікалаевіч ПТАШНІКАЎ нар. нар. 0077.10..10.1932 г. у в. 1932 г. у в. Задроздзе Задроздзе Плешчаніцкага (цяпер Лагойскага) р-на ў сялянскай сям'і. Плешчаніцкага (цяпер Лагойскага) р-на ў сялянскай сям'і. Да вайны Да вайны скончыў 3 класы Задроздзенскай пачатковай школы. Пасля вайны – скончыў 3 класы Задроздзенскай пачатковай школы. Пасля вайны – Крайскую сямігодку (1948), Плешчаніцкую беларускуіо сярэднюю школу Крайскую сямігодку (1948), Плешчаніцкую беларускуіо сярэднюю школу (1951).(1951). Пасля заканчэння школы працаваў у рэдакцыі раённай газеты Пасля заканчэння школы працаваў у рэдакцыі раённай газеты «Ленінец», настаўнікам пачатковай школы. Скончыў журфак БДУ (1957). «Ленінец», настаўнікам пачатковай школы. Скончыў журфак БДУ (1957). Рэдактар мастацкай літаратуры ў Дзяржаўным выдавецтве БССР (1957Рэдактар мастацкай літаратуры ў Дзяржаўным выдавецтве БССР (1957—1958), рэдактар аддзела прозы часопіса «Маладосць», з 1962 —1958), рэдактар аддзела прозы часопіса «Маладосць», з 1962 па 1995 па 1995 г. г. — рэдактар аддзела прозы часопіса «Полымя».— рэдактар аддзела прозы часопіса «Полымя».

Дэбютаваў з вершам «На полі родным» у 1952Дэбютаваў з вершам «На полі родным» у 1952 гг. Аўтар . Аўтар зборнікаў аповесцей і апавяданняў «Зерне падае не на камень» і зборнікаў аповесцей і апавяданняў «Зерне падае не на камень» і «Сцяпан Жыхар са Сцешыц»«Сцяпан Жыхар са Сцешыц»,, аповесцей «Лонва», «Тартак», аповесцей «Лонва», «Тартак», «Найдорф», раманаў «Чакай у далёкіх Грынях», «Мсціжы», «Алімпіяда». «Найдорф», раманаў «Чакай у далёкіх Грынях», «Мсціжы», «Алімпіяда». Па аповесці «Тартак» на беларускім тэлебачанні ў 1974 пастаўлены Па аповесці «Тартак» на беларускім тэлебачанні ў 1974 пастаўлены аднайменны тэлефільм, а ў 1989 па раману «Алімпіяда» — аднайменны аднайменны тэлефільм, а ў 1989 па раману «Алімпіяда» — аднайменны тэлеспектакль.тэлеспектакль. Тэма вайны займае ў творчасці пісьменніка значнае Тэма вайны займае ў творчасці пісьменніка значнае месца. Трагедыі спаленых разам з людзьмі вёсак, (аповесць «Тартак»месца. Трагедыі спаленых разам з людзьмі вёсак, (аповесць «Тартак»)), , барацьба партызан і жыхароў акупіраванай Беларусі супраць акупантаў барацьба партызан і жыхароў акупіраванай Беларусі супраць акупантаў (аповесць(аповесць «Найдорф»«Найдорф»)),, антываенны пафас многіх апавяданняў антываенны пафас многіх апавяданняў сведчаць пра тое, што вайна ў І. Пташнікава свая, перажытая ў сведчаць пра тое, што вайна ў І. Пташнікава свая, перажытая ў дзяцінстве.дзяцінстве.

Прэміі і ўзнагародыПрэміі і ўзнагароды

Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і медалём.Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і медалём. Заслужаны Заслужаны работнік культуры Беларускай ССР. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР работнік культуры Беларускай ССР. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Якуба Коласа за аповесць «Найдорф».імя Якуба Коласа за аповесць «Найдорф».

Page 49: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы

1.1. Пташников, И. Н. Мстижи: роман / И. Н. Пташников; авт. пер. с Пташников, И. Н. Мстижи: роман / И. Н. Пташников; авт. пер. с бел. В. Кудинова. –Минск: Мастацкая лiтаратура, 1977. – 368 бел. В. Кудинова. –Минск: Мастацкая лiтаратура, 1977. – 368 с. – (Белорусский роман).с. – (Белорусский роман).

2.2. Пташников, И. Н. Найдорф: повести / И. Н. Пташников. – Пташников, И. Н. Найдорф: повести / И. Н. Пташников. – Минск: Юнацтва, 1989. - 416 с. – (Библиотека юношества).Минск: Юнацтва, 1989. - 416 с. – (Библиотека юношества).

3.3. Пташников, И. Н. Тартак. Найдорф: повести / И. Н. Пташников, И. Н. Тартак. Найдорф: повести / И. Н. Пташников. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1979. – 446 с. – Пташников. – Минск: Мастацкая лiтаратура, 1979. – 446 с. – (Библиотека белорусской повести)(Библиотека белорусской повести)

4.4. Пташников, И. Н. Тартак. Мстижи: повесть, роман, рассказы / Пташников, И. Н. Тартак. Мстижи: повесть, роман, рассказы / Иван Николаевич Пташников. – Минск: Мастацкая Иван Николаевич Пташников. – Минск: Мастацкая літаратура, 1989. – (Белорусская проза) літаратура, 1989. – (Белорусская проза)

Page 50: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Андраюк, С. Чалавек на зямлі: нарыс творчасці I. Пташнікава / С. Андраюк, С. Чалавек на зямлі: нарыс творчасці I. Пташнікава / С. Андраюк. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1988. – 254 с.Андраюк. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1988. – 254 с.

2.2. Андраюк, С. Біяграфія ў трагічным гістарычным кантэксце / Андраюк, С. Біяграфія ў трагічным гістарычным кантэксце / Серафім Андраюк // Полымя. – 2007. – № 10. - С. 142-154.Серафім Андраюк // Полымя. – 2007. – № 10. - С. 142-154.

3.3. Прохар, М. З глыбінь мастацкага слова: асаблівасці паэтыкі Івана Прохар, М. З глыбінь мастацкага слова: асаблівасці паэтыкі Івана Пташнікава / Маргарыта Прохар // Полымя. – 2006. - №1. - С. 223 Пташнікава / Маргарыта Прохар // Полымя. – 2006. - №1. - С. 223 – 230. – 230.

4.4. Прохар, М. Экалогія прыроды і экалогія душы: чарнобыль у Прохар, М. Экалогія прыроды і экалогія душы: чарнобыль у творчасці Віктара Казько, Івана Пташнікава і Віктара творчасці Віктара Казько, Івана Пташнікава і Віктара Карамазава / Маргарыта Прохар // Полымя. – 2007. – № 4. - С. Карамазава / Маргарыта Прохар // Полымя. – 2007. – № 4. - С. 194 – 209.194 – 209.

5.5. Пташнiкаў Iван: [жыццевы i творчы шлях пiсьменнiка] // Пташнiкаў Iван: [жыццевы i творчы шлях пiсьменнiка] // Беларуская лiтаратура: ад А да Я / В. Дз. Старычонак. – Мiнск: Беларуская лiтаратура: ад А да Я / В. Дз. Старычонак. – Мiнск: Вышэйшая школа, 2000. – С. 359 – 361. Вышэйшая школа, 2000. – С. 359 – 361.

Page 51: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Анатоль БароўскіАнатоль Бароўскі19421942

75 75 гадоў з дня нараджэннягадоў з дня нараджэння

Я – з Чарнобыльскай зоны,Я тут жыў і памёр, – тут канае і сяньнямой ля Прыпяці Бор. Анатоль БароўскіАнатоль Бароўскі

«Што з намi будзе? Божа, адкажы…»«Што з намi будзе? Божа, адкажы…»упала з крыламi скалечаная птаха –упала з крыламi скалечаная птаха –то нас распнуў Чарнобыль на крыжы.то нас распнуў Чарнобыль на крыжы.

Анатоль БароўскіАнатоль Бароўскі

Page 52: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Бароўскі АнатольБароўскі Анатоль нарадзіўся 12.05.1942 г. У вёсцы Крушнікі Мазырскага нарадзіўся 12.05.1942 г. У вёсцы Крушнікі Мазырскага раёна Гомельскай вобласці ў сям'і настаўніка. раёна Гомельскай вобласці ў сям'і настаўніка. Пасля заканчэння Асавецкай Пасля заканчэння Асавецкай сярэдняй школы працаваў у калгасе, потым на заводзе жалезабетонных вырабаў сярэдняй школы працаваў у калгасе, потым на заводзе жалезабетонных вырабаў у Мазыры, настаўнікам пачатковых класаў у вёсцы. Вучыўся у Мазырскім у Мазыры, настаўнікам пачатковых класаў у вёсцы. Вучыўся у Мазырскім педагагічным інстытуце, служыў у Савецкай Арміі. Працаваў у мазырскай педагагічным інстытуце, служыў у Савецкай Арміі. Працаваў у мазырскай раённай газеце «Камуніст Палесся», адказным сакратаром гарадскога раённай газеце «Камуніст Палесся», адказным сакратаром гарадскога таварыства «Веды», інструктарам гаркома партыі, намеснікам дырэктара таварыства «Веды», інструктарам гаркома партыі, намеснікам дырэктара навучальні геалогіі (Мазыр). З 1975 г. - уласны карэспандэнт газеты «Чырвоная навучальні геалогіі (Мазыр). З 1975 г. - уласны карэспандэнт газеты «Чырвоная змена» па Гомельскай і Берасцейскай абласцях. змена» па Гомельскай і Берасцейскай абласцях.

Друкуецца з 1963 г. Аўтар кнігі Друкуецца з 1963 г. Аўтар кнігі аповесцей і апавяданняў «Каліна пад аповесцей і апавяданняў «Каліна пад акном» , аповесці «Тросніца»акном» , аповесці «Тросніца», , нарысаў нарысаў «Надзейная змена» , «Мікалай Пушкар» , «Надзейная змена» , «Мікалай Пушкар» , аповесці “Да свайго берага”, «Цветут над аповесці “Да свайго берага”, «Цветут над Припятью сады» (з Ю.Герасіменкам,). У Припятью сады» (з Ю.Герасіменкам,). У 1994 г. выйшла кнiга прозы “Азiрнiся ў 1994 г. выйшла кнiга прозы “Азiрнiся ў каханнi”. У сааўтарстве з А.Бачурынскiм каханнi”. У сааўтарстве з А.Бачурынскiм (дырэктарам Гомельскай ЦЭЦ-2) выдаў (дырэктарам Гомельскай ЦЭЦ-2) выдаў лiтаратурна-публiцыстычную кнiгу лiтаратурна-публiцыстычную кнiгу “Цеплыня”“Цеплыня”..

За нарыс “Поле Радкевiчаў” стаў За нарыс “Поле Радкевiчаў” стаў лаўрэатам прэмii часопiса “Маладосць”. лаўрэатам прэмii часопiса “Маладосць”.

Page 53: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы

1.1. Бароўскi, А. Н. Каліна пад акном: аповесцi, апавяданнi /А. Н. Бароускi. – Мiнск: Бароўскi, А. Н. Каліна пад акном: аповесцi, апавяданнi /А. Н. Бароускi. – Мiнск: Мастацкая лiтаратура, 1987. – 256 с.Мастацкая лiтаратура, 1987. – 256 с.

2.2. Анатоль Бароўскi: [бiяграфiя, вершы] // Святло шчымлівай памяці: зборнік Анатоль Бароўскi: [бiяграфiя, вершы] // Святло шчымлівай памяці: зборнік вершаў паэтаў Гомельшчыны. – Гомель: Барк, 2006. – С. 11-15.вершаў паэтаў Гомельшчыны. – Гомель: Барк, 2006. – С. 11-15.

3.3. Бароўскі, А. Тры ёлкі дзяцінства: аповесць /А. Бароўскі // Полымя. - 2006. - № Бароўскі, А. Тры ёлкі дзяцінства: аповесць /А. Бароўскі // Полымя. - 2006. - № 10. - С. 76 - 114. 10. - С. 76 - 114.

4.4. Бароўскі, А. Неруш. Тайка. Расстрэл: апавяданні /А. Бароўскі // Маладосць. - Бароўскі, А. Неруш. Тайка. Расстрэл: апавяданні /А. Бароўскі // Маладосць. - 2005. - № 1. - С. 14 - 42.2005. - № 1. - С. 14 - 42.

5.5. Бароўскі, А. Азiрнiся ў каханнi: (ўрывак з аповесцi) / Анатоль Бароўскі // Бароўскі, А. Азiрнiся ў каханнi: (ўрывак з аповесцi) / Анатоль Бароўскі // Магістраль. – 1992. - С. 63 - 67.Магістраль. – 1992. - С. 63 - 67.

Пра пісьменнікаПра пісьменніка

1.1. Бароўскі, А. Пра тое, што хвалюе…: [аўтабіяграфія] / Анатоль Бароўскі // Бароўскі, А. Пра тое, што хвалюе…: [аўтабіяграфія] / Анатоль Бароўскі // Магістраль. – 1992. - С. 62 - 63.Магістраль. – 1992. - С. 62 - 63.

2.2. Локун, В. Проза 2003: духовные поиски и художественные решения: (по Локун, В. Проза 2003: духовные поиски и художественные решения: (по страницам литературных изданий) / В. Локун // Нёман. - 2004. - № 4. - С. 164-страницам литературных изданий) / В. Локун // Нёман. - 2004. - № 4. - С. 164-180.180.

Page 54: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Раіса БаравіковаРаіса Баравікова19471947

Пад сонцам грэшным Пад сонцам грэшным можна жыць з ілжы,можна жыць з ілжы,

Пад сонцам ясным—Пад сонцам ясным—толькі з думак толькі з думак

чыстых...чыстых... Раіса БАРАВІКОВАРаіса БАРАВІКОВА

65 65 гадоў з дня нараджэння гадоў з дня нараджэння

Page 55: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

Раіса Андрэеўна БАРАВІКОВАРаіса Андрэеўна БАРАВІКОВА — — беларуская пісьменніца, перакладчыца.беларуская пісьменніца, перакладчыца.

Нарадзілася 11Нарадзілася 11.05..05.1947 г. у в. Пешкі 1947 г. у в. Пешкі Бярозаўскага р-на Брэсцкай вобл. у сям'і Бярозаўскага р-на Брэсцкай вобл. у сям'і служачага. Пасля заканчэння Бярозаўскай служачага. Пасля заканчэння Бярозаўскай сярэдняй школы (1965) пачала працаваць у сярэдняй школы (1965) пачала працаваць у быхаўскай раённай газеце «Маяк Прыдняпроўя» быхаўскай раённай газеце «Маяк Прыдняпроўя» літсупрацоўнікам. Скончыла аддзяленне літсупрацоўнікам. Скончыла аддзяленне мастацкага перакладу Літаратурнага інстытута ў мастацкага перакладу Літаратурнага інстытута ў Маскве (1971). Працавала рэдактарам кінастудыі Маскве (1971). Працавала рэдактарам кінастудыі «Беларусьфільм» (1971-1972). У 1972-1977 гг. - «Беларусьфільм» (1971-1972). У 1972-1977 гг. - карэспандэнт газеты «Літаратура і мастацтва», у карэспандэнт газеты «Літаратура і мастацтва», у 1983-1988 гг. - літкансультант рэдакцыі газеты 1983-1988 гг. - літкансультант рэдакцыі газеты «Чырвоная змена». Сябра СП СССР «Чырвоная змена». Сябра СП СССР ((з 1977з 1977)).. Галоўны рэдактар часопіса «Маладосць» (2002—Галоўны рэдактар часопіса «Маладосць» (2002—2011).2011).

З невялікім часавым прамежкам выходзілі З невялікім часавым прамежкам выходзілі яе паэтычныя зборнікі: ”Рамонкавы бераг” (1974), яе паэтычныя зборнікі: ”Рамонкавы бераг” (1974), ”Слухаю сэрца” (1978), Аўтар аповесці ”Слухаю сэрца” (1978), Аўтар аповесці «Кватарантка» (1980), ”Такое кароткае лета” «Кватарантка» (1980), ”Такое кароткае лета” (1981), ”Адгукнуся голасам жалейкі” (1984), (1981), ”Адгукнуся голасам жалейкі” (1984), ”Каханне” (1987, Літаратурная прэмія імя А. ”Каханне” (1987, Літаратурная прэмія імя А. Куляшова), ”Пад небам першага спаткання” Куляшова), ”Пад небам першага спаткання” (1990), кніжкі казак і апавяданняў для дзяцей (1990), кніжкі казак і апавяданняў для дзяцей «Галенчыны „Я“, альбо Планета Цікаўных «Галенчыны „Я“, альбо Планета Цікаўных Хлопчыкаў» (1990), зборніка апавяданняў «Вячэра Хлопчыкаў» (1990), зборніка апавяданняў «Вячэра манекенаў» (2002).”Люстэрка для самотнай” (1992, манекенаў» (2002).”Люстэрка для самотнай” (1992, Дзяржаўная прэмія Беларусі 1994).Дзяржаўная прэмія Беларусі 1994).

Page 56: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

У 1991 годзе Р. Баравіковай была напісана У 1991 годзе Р. Баравіковай была напісана драматычная паэма “Барбара Радзівіл”, у якой драматычная паэма “Барбара Радзівіл”, у якой адлюстраваны эпізоды беларускай гісторыі. У 1994 г. адлюстраваны эпізоды беларускай гісторыі. У 1994 г. паэма была пастаўлена ў тэатры-студыі беларускай паэма была пастаўлена ў тэатры-студыі беларускай драматургіі “Вольная сцэна”. Акрыленая першым драматургіі “Вольная сцэна”. Акрыленая першым поспехам у драматургіі, у 1996 годзе Р. Баравікова поспехам у драматургіі, у 1996 годзе Р. Баравікова напісала п’есы “Цётка Малання з Асаўца” (1984); “Пятля напісала п’есы “Цётка Малання з Асаўца” (1984); “Пятля часу” (1996); поўны сцэнічны варыянт лірычнай драмы часу” (1996); поўны сцэнічны варыянт лірычнай драмы “Барбара Радзівіл” (2001).“Барбара Радзівіл” (2001).

У 90-я гады Р. Баравікова спрабавала рэалізаваць У 90-я гады Р. Баравікова спрабавала рэалізаваць сябе і ў жанры апавядання. Творы, што выйшлі на сябе і ў жанры апавядання. Творы, што выйшлі на старонках “ЛіМа”, “Полымя”, “Беларусі” раскрылі талент старонках “ЛіМа”, “Полымя”, “Беларусі” раскрылі талент аўтаркі ў выяўленні псіхалагічнай фантастыкі. Гэтыя аўтаркі ў выяўленні псіхалагічнай фантастыкі. Гэтыя творы пазней аб’ядналіся ў кніжку “Вячэра манекенаў”. творы пазней аб’ядналіся ў кніжку “Вячэра манекенаў”. Гэтую грань свайго даравання пісьменніца спрабавала Гэтую грань свайго даравання пісьменніца спрабавала раскрыць і ў творах для дзяцей. У 1996 годзе – “Дзве раскрыць і ў творах для дзяцей. У 1996 годзе – “Дзве аповесці пра міжпланетнага Пажарніка” і казка пра жабяня аповесці пра міжпланетнага Пажарніка” і казка пра жабяня “Квыш-Квыш”. Значнае месца літаратуразнаўцы “Квыш-Квыш”. Значнае месца літаратуразнаўцы адводзяць і аповесці “Кватарантка”, якая расказвае пра адводзяць і аповесці “Кватарантка”, якая расказвае пра маладое пакаленне, пошукі свайго месца ў жыцці. маладое пакаленне, пошукі свайго месца ў жыцці. Пісьменніца з’яўляецца аўтарам аповесці “Лён-Лянок, Пісьменніца з’яўляецца аўтарам аповесці “Лён-Лянок, альбо Кампакт-дыск ад зялёнага Дрэйка” і цыкла альбо Кампакт-дыск ад зялёнага Дрэйка” і цыкла фантастычных гісторый “З казак старога астранаўта”. Р. фантастычных гісторый “З казак старога астранаўта”. Р. Баравікова займаецца таксама перакладамі з рускай, Баравікова займаецца таксама перакладамі з рускай, украінскай і польскай моў.украінскай і польскай моў.

Прэміі і ўзнагародыПрэміі і ўзнагароды

Літаратурная прэмія СП БССР імя А. Куляшова (1988) за Літаратурная прэмія СП БССР імя А. Куляшова (1988) за кнігу лірыкі «Каханне».кнігу лірыкі «Каханне».

Page 57: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ББiiблблiiяграфяграфiiяя

ТворыТворы

1.1. РаРаiiса Баравса Баравiiкова: кова: [[біяграфія, вершыбіяграфія, вершы]] //// Анталогія беларускай паэзіі: Т. 3 Анталогія беларускай паэзіі: Т. 3 // рэд. рэд. Р. Барадулін і інш. . – Мінск: Мастацкая літаратура, 1993. – С. 444-450.Р. Барадулін і інш. . – Мінск: Мастацкая літаратура, 1993. – С. 444-450.

Пра пісьменніцуПра пісьменніцу

1.1. Макаревич, В. Открытие Атлантиды: (о творчестве Р. Боровиковой) / Василь Макаревич, В. Открытие Атлантиды: (о творчестве Р. Боровиковой) / Василь Макаревич // Нёман. – 2008. – № 1. - С. 139 – 153.Макаревич // Нёман. – 2008. – № 1. - С. 139 – 153.

2.2. Баравікова Раіса // Беларускія пісьменнікі: (1917—1990): даведнік / склад. А. Баравікова Раіса // Беларускія пісьменнікі: (1917—1990): даведнік / склад. А. К. Гардзіцкі, рэд. А. Л. Верабей. — Мiнск: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 К. Гардзіцкі, рэд. А. Л. Верабей. — Мiнск: Мастацкая літаратура, 1994. — 653 с.: іл. с.: іл.

3.3. Раіса Баравікова // Беларускія пісьменнікі: біябібліяграфічны слоўнік: у 6 т. / Раіса Баравікова // Беларускія пісьменнікі: біябібліяграфічны слоўнік: у 6 т. / рэд. А. І. Мальдзіс. - Мiнск: БелЭн, 1992 — 1995.рэд. А. І. Мальдзіс. - Мiнск: БелЭн, 1992 — 1995.

4.4. Смаль, В. А на душы і светла, і шчымліва: паэтычная сцяжына Смаль, В. А на душы і светла, і шчымліва: паэтычная сцяжына Р.Баравіковай / Вячаслаў Смаль // Полымя. — 2005. — № 11. — С. 188—194Р.Баравіковай / Вячаслаў Смаль // Полымя. — 2005. — № 11. — С. 188—194..

Page 58: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!
Page 59: ПIСЬМЕННIКI-ЮБIЛЯРЫ БЕЛАРУСI 2012 годаІ доўга будзеш ты пад небам сінім Ісці, спяваць, паэт, і жыць, і жыць!

ДЗЯКУЕМ ЗАДЗЯКУЕМ ЗА

ўўВАГУ!ВАГУ!

Бібліятэка УА ГДТУ ім. П.О.Сухога

2012 г.